กลมผลประโยชนลกษณะทวไปของกลมผลประโยชน

ความคดประชาธปไตย (Democracy) เกดขนมานานนบพน ๆ ป ประชาธปไตย สามารถทจะศกษาในฐานนะทเปนอดมการณ ในฐานะรปการปกครอง และในฐานะวถทางดำาเนนชวต สำาหรบ

ประชาธปไตยในฐานะทเปนระบอบการปกครองทใชอยในโลกปจจบนน สวนใหญไมวาจะเปนประชาธปไตยแบบ เสรนยม ประชาธปไตยแบบสงคมนยมกตาม ตางกยดถอตามคตพจนของอดตประธานาธบดแหง

สหรฐอเมรกา คอ ทาน อบราฮม ลนคอลน (Abrahan Lincoln ค.ศ. 1809-1865)ทกลาวไววา

“ ” ประชาธปไตยคอการปกครองของประชาชน โดยประชาชน เพอประชาชน หมายถง

ประชาชนพลเมอง (Citizen) เปนทงเจาของอำานาจปกครอง เปนผใชอำานาจนนเอง และเพอผล

ประโยชนของพวกเขาเอง นอกจากนแลว ประชาธปไตยตามแนวความคดของ จอหน ลอก (John Locke ค.ศ. 1632-1704) ปราชญชาวองกฤษ ยงหมายถง มนษยเกดมาแลวลวนเทาเทยมกนทงสน

อยางไรกตาม ในทางปฏบต เพอใหระบอบการปกครองระบอบประชาธปไตยบรรลเปาหมายตามท ตองการ จำาเปนทจะตองอาศยปจจยประกอบหลาย ๆ อยางดวยกน เชน การศกษาด เศรษฐกจมนคง

นอกจากนยงมหลกของระบอบประชาธปไตยเทาทยอมรบอยในปจจบนมอย 5 ประการ คอ1

1. ภาวะการเปนพลเมอง ททกคนควรพงม และใชสทธในการเปนสมาชกสงคม

2.พลเมองทกคนยอมมสทธลงคะแนนเสยงเมออายพอสมควรทจะรบผดชอบ3. ใหมระบบเลอกตงโดยเสร คอ การลงคะแนนเสยงจะกระทำาโดยเสร

4. พรรคการเมอง เปนองคการทรวมความคดเหนทเหมอนกนของประชาชนทตองการเขาไปมสวน รวมในการปกครอง การบรหารงานของรฐ โดยการเสนอนโยบาย และสงตวแทนเขาไปรบใชประชาชนในรฐสภา

5. อทธพลของกลมชน เพอทจะใหประชาชนพลเมองสามารถตดตอกบรฐบาลของตนอยางใกลชด รวมทงการจงใจรฐบาลใหกำาหนดนโยบาย และบรหารงานใหเปนไปตามวตถประสงคของตน เครองมอทสำาคญ

ทขาดไมไดกคอ การจดตงเปนกลมเอกชน รวมเอาผทมความคดหรอมผลประโยชนอยางเดยว หรอหลาย อยางในทางเดยวกน ตางกรวมกนเปน หม คณะ เชนในวงการธรกจ กรรมกร เกษตรกร ขาราชการเจาหนาท

รฐวสาหกจ หรอรวมโดยเชอชาตศาสนา ซงจะสงผลใหเกดอำานาจ และอทธพลมากตอการเปลยนแปลง แกไขนโยบายของรฐบาล

ในการศกษาวชารฐศาสตรในปจจบน ทฤษฎพหนยม เปนทฤษฎทกำาลงไดรบความสนใจมาก ทฤษฎ หนงโดยเฉพาะในสหรฐอเมรกา ไดมการศกษาอยางกวางขวางมากกวาแหงใด โดยความเชอทวา ถนนทจะไปส

ประชาธปไตยจะตองอาศยทฤษฎพหนยม นกรฐศาสตรอเมรกนชอ W.J.M. Mackenize ได เรมการศกษาเปนครงแรกในเรอง กลมผลกดน (Presure Groups) เมอ ค.ศ.

1920 พหนยม (Pluralism) หมายถง สภาพหรอลกษณะของสงคมใด ๆ ทยอมรบการปรากฎ

อยหรอการมอย และเสรภาพทจะแสดงออกซงความคดในทางการเมอง ทางเศรษฐกจทางสงคม และทาง

ศาสนา ตามทเขาตองการ ซงเปนลกษณะของ ลทธเสรนยม (Liberalism)1 ดร. สมภพ โหตระกตย, กฎหมายรฐธรรมนญ. ( คำาบรรยาย คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, พ.ศ. 2504-2505), หนา 25-28.

เอกชนหรอปจเจกชนทมสวนรวมในกจกรรมและรวมในผลประโยชนโดยสมครใจ ในอนทจะสรรสราง ผลประโยชนรวมกน หรอการบรรลเปาหมายบางประการทตงไว

- พหนยมทางการเมอง (Political pluralism) คอ แนวความคดท เสนอใหมการจดระเบยบของรฐเสยใหม โดยใหมสถาบน หรอองคการอสระตาง ๆ ทำาหนาทควบคม และจำากด

อำานาจของรฐ เชน พรรคการเมอง สหภาพแรงงาน สมาคมอาชพ2

- ทฤษฏพหนยม หลกการของทฤษฏนคอ ประชาธปไตยจะมขนและมงคงอยไดดวยการท มกลม สมาคม สนนบาต องคการ สหพนธตาง ๆ มากมายหลากหลายภายในรฐ เปนกลมทเกดขนมา และมวธ

การดำาเนนการทเปนไปโดยเสรและดวยใจสมคร รวมถงกลมทเรยกวา กลมผลกดน(Presure groups) กลมผลประโยชน (Interest Groups) และกลมอดมการณ (Ideological Groups)3ความหมาย

คำาวากลมผลประโยชน (Interest Groups) กบคำาวา กลมอทธพล (Presure Groups) เปนคำาทมกจะใชปะปนกน เนองจากมความหมายใกลเคยงกน การให

ความหมายทแตกตางกนเปนผลมาจากนกวชาการแตละทานทมอง คอตามทศนะของการมองหรอการศกษา (Approach)

กลมผลประโยชนนนพจารณาตามหลกของความเปนจรงจากพฤตกรรมแลวเปนการรวมตวของกลม ชนทมผลประโยชนไดยดถอเอาแนวอาชพเดยวกนเปนหลก เมอการรวมตวกนดำาเนนไปไดดวยด มการจด

องคการทด มประสทธภาพแลว กจะสามารถสรางพลงและเปลยนแปลงกลายเปนกลมทมอทธพล (Influence) และอำานาจ (Power) เหนอรฐบาล เหนอผบรหารประเทศได พลงอำานาจทวานรวมไปถงจำานวนสมาชกทเขารวมในกลมดวย

กลมผลประโยชน

กลมผลประโยชนหรอ Interest Groups หมายถงกลมตวแทนสาขา อาชพสาขา ในสงคม ซงมจำานวนมาก และตามความเชยวชาญเฉพาะสาขา คำาตอไปนมความหมายทใกลเคยงกนและมก

ใชปะปนกนอยเสมอคอ

- Interest Groups หมายถง กลมผลประโยชน

- Pressure Groups หมายถง กลมผลกดน หรอ กลมอทธพล

- Organized Groups หมายถง การรวมกลมของผมผล ประโยชน หรอผลประโยชนทรวมกนในลกษณะขององคการ

- Group interest ผลประโยชนของกลมไมเหมอนกนกบ Organized Groups เพราะเปนการรวมกนเฉยๆ ไมมการจดองคการ

- Ideological Groups หมายถง กลมอดมการณ ไมมการแบง เปนชนอาชพ เพศและอาชพ

2 จากพจนานกรมศกดท สงคมวทยา องกฤษ- ไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน พระนคร พ.ศ. 2524 หนา269-270.3 ดร. บรรพต วระสย, ดร. สรพล ราชภณฑารกษ, สรพนธ ทบสวรรณ, รฐศาสตรทวไป (PS 103)

โรงพมพมหาวทยาลยรามคำาแหง พ.ศ. 2531

- Lobby หมายถง กลมแลกเปลยนผลประโยชนนอกสภาเปรยบเทยบเปนสภาท 3 ของสหรฐอเมรกา - Political Groups หมายถง กลมการเมองหรอ สโมสร

การเมอง Political Clubs - Powers Groups หมายถง กลมพลงตางๆ ขบวนการ

ตางๆ จดหมายสำาคญของกลมตางๆ นคอ การปองกนผลประโยชนของกลม วงแบงแยกตาม สาขาของสงคมผลประโยชนนนอาจหมายถง ผลประโยชนเฉพาะของกลมหรอผลประโยชนนอกกลม คอผล

ประโยชนทวไปทเปนสาธารณะ รวมถงจดหมายสดทายคอ การมอทธพลเหนอนโยบายสาธารณะ4 นานานยาม ความหมายของกลมผลประโยชนมมาก เชน

2.2.1 กลมผลประโยชนในความหมายตามพจนานกรม ศพทสงคมวทยานนอธบายวา5

Groups interest “คอ ผลประโยชนของกลม หมายถง ภาวะความรสกตนตวทเกดขนใน ”บคคลททำางานรวมกนเปนกลม เพอใหบรรลถงวตถประสงคซงถอวาเปนผลประโยชนรวมกนของกลม

Interest group “คอ กลมผลประโยชน หมายถง กลมทจดตงขนเพอ ”ภารกจหรอผลประโยชนเฉพาะอยาง เชน กลมเรยกรองสทธสตร หรอกลมพอคา

2.2.2 ศาสตราจารยแกรแฮม วดตน (Graham Wootton) แหง มหาวทยาลยTuffts สหรฐอเมรกา ไดอธบายความหมายของกลมผลประโยชนไววา6

- กลมผลประโยชนคอ กลมทกกลม หรอองคการทกองคการทแสวงหาอทธพลเหนอ

นโยบายสาธารณะ (Public Policy) ตามวธทางทกำาหนด ในขณะเดยวกนกปฏเสธทจะรบผดชอบโดยตรงทจะปกครองประเทศ

- กลมผลประโยชนเปนของผรวมทศนะทไดทำาการเรยกรองตอกลมอน ๆ ในสงคม และ เมอใดทกลมผลประโยชนนกระทำาการเรยกรองขอเสนอของตน โดยผานสถาบนใด ๆ ของรฐบาลกตาม กลม

ผลประโยชนนจะกลายเปนกลมผลประโยชนทางการเมอง (Political Interest Groups) และเมอใดทกลมผลประโยชนปฏบตการในระดบการเมอง กลมนจะถกเรยกวากลมผลกดน (Presure Groups)กลมผลกดน

คำาวากลมผลกดน (Presure Groups) เปนองคการผลประโยชนของกลมชน ซง สมาชกไดมสวนรวมในทศนะ มเปาหมาย และกจการตามโครงการของกลมในอนทจะมอทธพลเหนอเจาหนาท

ของรฐ หรอรฐบาล และมอทธพลตอนโยบายของรฐบาล กลมผลกดนหรอกลมอทธพลนมไดมเปาหมาย

4 International Encyclopedia of the Social Sciences, (U.S.A. : the MacMillan Company, The Free Press, 1972), Volume 7, p.486.

5 พจนานกรม ศพทสงคมวทยา องกฤษไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน โรงพมพรงเรองศลปการพมพ พระนคร พ.ศ. 2524 หนา 196-197.6 Graham WOOTTON, Interest Groups, (Prentice-Hall,

Inc., Engle-Wood Cliffs, N.J., 1970) , p.1-2.

เหมอนกนกบพรรคการเมอง ทวา พรรคการเมองตองการชยชนะ เพอจดตงรฐบาลปกครองประเทศ แตกลมผลกดนนนมเปาหมายใหญคอ

- ผลประโยชนในการเปนเจาของหรอมอทธพลตอการกำาหนดนโยบายของรฐบาลทจะมผลโดยตรงหรอโดยออมตอสมาชกของกลมตน

ความแตกตางระหวางกลมผลกดนจะอยทขนาดทใหญหรอเลก ความมงคงในทางการเงน อำานาจตอ รอง เปาหมาย แตวธการดำาเนนงานนนเกอบจะเหมอนหรอคลายกน คอ วธการทจะมอทธพลเหนอมตมหาชน

(Public opinion) นอกจากนแลว กลมผลกดนยงมเปาหมายทจะมอทธพลเหนอการตดสน ใจของฝายนตบญญต ฝายบรหาร และฝายตลาการ ตวอยางของกลมผลกดนเหลานคอ ลอบบ

(Lobbies) องคการทางดานธรกจตาง ๆ องคการเกยวกบสทธมนษยชน องคการทางเกษตรกรรม สหภาพแรงงานทว ๆ ไป องคการทางศลธรรม องคการทางศาสนา7

“ กลมผลกดน ตามความหมาย ราชบณฑตยสถาน หมายถง กลมกดดน คอ กลมสงคมทรวมกนขน โดยมเปาประสงค และทศนคตรวมกน เพอพยายามใหมอทธพลเหนอหรอบงคบกลมอน ๆ ในการเปลยนแปลง

” นโยบาย หรอพฤตกรรม ใหเปนไปตามทตองการ คำานนกสงคมศาสตรอเมรกนใชกนมาแตเดมคอ กลมผล

ประโยชน (Interest Groups) ภายหลงสงครามโลกครงทสอง ไดนำาคำาใหมใชวา กลม

กดดน(Presure Groups) อยางไรกด ในบางสถานการณ คำาวา กลมผลประโยชนกยงคง

นยมใชกนมากกวา8

กลมผลกดน ตามความหมายของ โบน และแรนน9 “นนคอ เมอใดทกลมผลประโยชนตดสนตกลงใจ ทจะนำาปญหาของเขาไปสรฐบาล กลมผลประโยชนจะกลายเปนกลมผลกดน หรอกลมอทธพล หรอกลมผล

”ประโยชนในทางการเมอง

กลมผลกดน ในความหมายของ ไซซเลอร10 “หมายถง กลมในรปขององคการทแสวงหาอทธพล เหนอการตดสนใจของรฐบาล โดยปราศจากเจตนาทจะนำาเอาสมาชกของกลมไปทำาหนาทในหนวยงานของ

”รฐบาล

3.5 กลมผลกดนในความหมายของ วดตน11 “ กลมผลกดน คอ องคการใด ๆ ทแสวงหา อทธพลเหนอนโยบายของรฐบาล ในขณะเดยวกนกปฏเสธความตองการทจะยอมรบความรบผดชอบใน

“องคการของรฐ

“ เมอการกระทำาของกลมผลประโยชน หรอการปฏบตการเรยกรองของกลมผลประโยชนไปถงระดบ ”การเมอง คอระดบนโยบาย กลมจะถกเรยกวาเปนกลมผลกดน

“ ”กลมผลประโยชนกบกลมผลกดนมกใชสลบหรอแทนกนได

7 Plano S. Greenberg. Political Science Dictionary (The Dryden Press, lllionis.)

8 พจนานกรม ศพทสงคมวทยา องกฤษ- ไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน โรงพมพรงศลปการพมพ พระนคร พ.ศ. 2524 หนา 196, 1979 H.A. Bone, Austin RANNEY, Politic and Votes,

MacGraw-Hill, Book Company N.Y., H.Y.,1976. .p. 101 10 Harmon ZEIGLER., Interest Groups in American

Society, Prentice-Hall. Inc., Englewood Clifts, N.J., 1964, .p.30.

11 Graham WOOTTON, Interest Groups, (Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs. N.J., 1970), .p.1-2.

กลมผลกดนในความหมายของ มอรส ดแวรเซ แหงมหาวทยาลยปารส ฝรงเศส ไดเขยนไวในหนงสอ

พรรคการเมองและกลมผลประโยชน12 วา“ พรรคการเมองนนมความมงหมายทจะเปนเจาของอำานาจรฐ และใชอำานาจนนในการ

” บรหาร อำานาจนหมายถงอำานาจทไดมาโดยการเขารบเลอกตงในตำาแหนงตาง ๆ เชน สมาชกสภาเทศบาล เจา หนาททองถน นายกเทศมนตร วฒสมาชก สมาชกสภาผแทนราษฎร นอกจากนยงหมายถง ตำาแหนงทจะถก

เลอกตงใหทำาหนาทรฐบาล คอ รฐมนตรและตำาแหนงประมขของรฐ คอ ประธานาธบด แตกลมผลประโยชนนน ศาสตาจารยดแวรเซ ไดอธบายวา

“ กลมผลประโยชนนนเปนไปในทางตรงกนขาม คอมไดเขารวมโดยตรงในการแสวงหา อำานาจหรอในการใชอำานาจรฐ กลมผลประโยชนจะปฏบตการเพอมอทธพลเหนออำานาจรฐ ในขณะทองคการ

“ ” ของกลมแยกอยตางหาก หมายความวา กลมผลประโยชนใชอทธพล บบบงคบ ผบรหารประเทศ คำาวา Presure Groups ”จงเปนเสมอนกลมบบบงคบในทางการเมองตอผบรหารประเทศ

กลมผลกดนหรอกลมบบบงคบนมเจตนาทจะแสวงหาอทธพล หรอมอำานาจเหนอบรรดาบคคลตาง ๆ ทอยในอำานาจ และไมไดหมายความวาจะสงคนของกลมเขาไปใชอำานาจเสยเอง คอการเขาไปอยางไมเปน

ทางการ ตามสภาพความเปนจรงในปจจบน เทาทเปนอยในสงคมตะวนตก กลมพลงทเขมแขงหลายกลมตางก มตวแทนของตนอยในหนวยงานของรฐบาล และในหนวยงานของรฐบาล โดยทมการปกปดความสมพนธ

ระหวางตวแทนของกลมแบะหนวยงานของรฐ ในการจดแยกประเภทของกลมผลกดนน กระทำาไดยากกวาการแยกประเภทพรรคการเมอง เนองจาก

พรรคการเมองเปนองคการทเกยวของเฉพาะปฏบตการทางการเมอง สวนกลมผลกดนนนสวนใหญแลวเปน

องคการทไมเกยวกบการเมอง (Non political Organizations) และท สำาคญทสด การบบบงคบทางการเมองหาใชกจกรรมหลกเบองตนของกลมไม กลมตาง ๆ เทาทปรากฎอยใน

สงคมไมวาจจะเปนกลม สมาคม องคการทไมมจดประสงคในทางการเมอง ตางกมโอกาสทจะปฏบตในฐานนะ กลมผลกดนไดในบางกรณ เทาทสภาพแวดลอมทางการเมอง ทางเศรษฐกจ และทางสงคม จะเอออำานวยให

สรป กลมผลกดน Groups de pression หรอ Pressure Groups ตามพจนานกรมศพทรฐศาสตร ฝรงเศส13 มความหมายดงน

กลมผลกดน คอ องคการทกอตงเพอปกปองผลประโยชนทไปเกยวของกบอำานาจรฐ บงคบใหมการเปลยนแปลง การตดสนใจในนโยบายของรฐ ใหเปนประโยชนแกกลมของตน ตรงกนขามกนกบ

พรรคการเมองซงมเปาหมายทจะเขาไปบรหารนโยบาย คอ การใชอำานาจรฐ กลมผลกดนนตองการแตเพยงเพอการมอทธพลเหนอองคการทมอำานาจตดสนใจ

การใชอทธพล เพอบบบงคบนน อาจกระทำาไดโดยวธการตาง ๆ เชน การขอมต ขอความ รวมมอจากพลเมอง การใชอทธพลบบบงคบกบเจาหนาทของรฐโดยตรง กลมผลประโยชนตาง ๆในสงคมม

โอกาสทจะกลบกลายเปนกลมผลกดนหรอกลมอทธพลไดทงสน การผลกดน หรอการบบบงคบตามความหมายของภาษาอเมรกน คอคำาวา ลอบบ

(LOBBY) ซงหมายถงการชชวนเฉพาะตว ลอบบคอลกษณะเฉพาะของกลมผลกดน ทมการจด เตรยมทพรอมมล และมอปกรณทจำาเปนในการทำาใหเปาหมายของกลมบรรลผล

กลมอดมการณ

12 Maurice DUVERGER, Party Politics and Presure Groups, (Thomas Y. Crowell Company, Inc., N.Y. 1972), .pp.101-102.

13 Charles DEBBASCH, Yves DAUDET. Lexique de terms Politiques, edition Dalloz, Paris 1974, .p.

กลมอดมการณ (Ideological Groups) กเปนกลมทเกดขนมาหรอมวธการ ดำาเนนการทเปนโดยเสร และดวยใจสมคร(Voluntary associations) และจะตอง

เปนองคการหรอสมาคมทไมไดถอกำาเนดขนมาและดำารงอยไดดวยการอปถมภไมวาจะโดยตรงหรอโดยทาง ออมจากรฐ หรอจากรฐบาล

คำาวาอดมการณ (Ideology) หมายถง ภาวะอนสมบรณ ภาวะอนอดม อดมการณอาจ ใชไดทงในความหมายทดและทไมด เชนกลาววา อดมการณฟาสซสต หรออดมการณคอมมนสตไมด หรอกลาว

วาอดมการณประชาธปไตยด เปนตน อดมการณมกเนนในเรองความเชอศรทธาโดยไมใชหลกเหตผล

ประกอบ14

ลกษณะของกลมผลประโยชนทางอดมการณคอ กลมนมเปาหมายทจะสงเสรมสนบสนน อดมการณ สงเสรมความคด เปาหมายของกลมไมไดมงเฉพาะทจะรกษาผลประโยชนของกลมเทานน แตจะรกษาผล

ประโยชนใหแกคนทกคน คนทกชน คนทกเพศ และคนทกวย

ตวอยางกลมหรอขบวนการตาง ๆกลมสงเสรมศลธรรม

กลมตอตานความรนแรงกลมสงเสรมความเมตตาตอสตวกลมตอตานอาวธปรมาณ

กลมสงเสรมความรกชาต รกสถาบนทสำาคญของชาตกลมทางวฒนธรรมประเพณ

กลมทมแนวโนมจะสงเสรมอดมการณทางการเมองฯลฯ

ความเปนมาของกลมผลประโยชน ความเปนมาของกลมผลประโยชน หรอการกอกำาเนดของกลมผลประโยชนนน เปนผลมาจากปรากฎ

การณธรรมชาตของสงคมของมนษยทตองการหรอทประสงคทจะรวมกลม ไมวาจะอยในยคใด สมยใด และใน สงคมใด ๆ การรวมกลมนน ถอสาเหตทแตกตางกนออกไปตามสภาพของสงคม สภาพทางเศรษฐกจ สภาพ

ของการเมอง ในแตละแหงซงไมเหมอนกน เราจะแยกกลมออกไดเปนกลมดงเดม และกลมสมาชกใหม

กลมผลประโยชนดงเดม ลกษณะของกลมผลประโยชนดงเดมหรอแบบเกานน เปนกลมผลประโยชนทรวมกนขนไดโดยอาศย

อาชพเดยวกนเปนหลก และมกจะมอยในสงคมประเทศตะวนตก โดยเฉพาะอยางยงในประเทศยโรปตะวนตก กลมผลประโยชนดงเดมนมกจะเนนเฉพาะสาขาวชาชพ เชน อาชพแพทย ทรายความ นกกฎหมาย นกการ

ศาสนา กลมทางสงคม และวฒนธรรม ซงสาเหตของการรวมกลมกนไดกเนองมาจากความผกพนในทาง สงคม ทางวฒนธรรม ทางประเพณ ตลอดจนความเชอถอตาง ๆ นนเอง

ลกษณะโครงสรางของกลมผลประโยชนดงเดมน นอกจากจะเปนกลมอาชพเกาแกของมนษย เชน แพทย นกกฎหมายแลว โครงสรางเกยวกบจำานวนและผนำากมลกษณะสอดคลองกนกบพรรคการเมองดงเดม

กลาวคอ จำานวนสมาชกของกลมมจำานวนไมมาก เนองจากผประกอบอาชพแพทย หรอนกกฎหมายนนมไมมาก

14 บรรพต วระสย, สรพล ราชภณฑารกษ, สรพนธ ทบสวรรณ, รฐศาสตรทวไป(PS103) โรงพมพมหาวทยาลยรามคำาแหง กรงเทพฯ 2532 หนา210-214 ใ

จงเปนกลมของชนชนหนงของสงคม ทมบทบาทและความสำาคญ สำาหรบผนำาของกลมนนเปนผมบารมอาวโส สง ลกษณะกเชนเดยวกนกบพรรคการเมองแบบคอรส หรอคณะกรรมการในพรรคการเมอง

กลมผลประโยชนสมยใหม เปนลกษณะของกลมผลประโยชนไปในทางเศรษฐกจ และจะปรากฎอยในประเทศอตสาหกรรม เปน

สวนใหญ สมาชกของกลมผลประโยชนนสามารถรวมกน หรอมความผกพนกนไดโดยเหตผลทวา มผล ประโยชนรวมกนในทางเศรษฐกจ นอกจากนยงมผลตอกลมผลประโยชนในทางการเมอง ทรวมกนโดยเหตผล

ทางการเมอง คอมผลประโยชนรวมกนในทางอดมการณทางการเมอง กลมผลประโยชนสมยใหมเมอพจารณา โครงสรางของกลมในเรองผนำากลม และสมาชกของกลมแลว จะเหนวามสมาชกเขารวมเปนจำานวนมาก กลม

ผลประโยชนแบบดงเดม เปนลกษณะทเปนมวลชนคลายกนกบพรรคการเมองมวลชน สวนผนำาของกลมผล ประโยชนนจะไดตำาแหนงโดยการตอสทางการเมองภายในกลม ทำาใหกลมมลกษณะของการเปนประชาธปไตย

มากกวากลมอน

พรรคการเมองและกลมผลประโยชน พรรคการเมองและกลมผลประโยชน เปนลกษณะของการรวมตวของประชาชน พลเมองซงมปา

หมายเพอรกษาผลประโยชนของตนอาจจะเปนดานการเมอง หรอดานผลประโยชนทางอาชพ

พรรคการเมองเกดจากกลมบคคลทมอดมการณ และนโยบายสอดคลองกนในเรองการเขาสอำานาจ รฐ ซงในระยะเรมแรกจะเปนกลมการเมอง เมอมการรวมตวกนมนคงกจดตงเปนพรรคการเมอง แตถา

พรรคการเมองนนประสบความลมเหลวในการตอสทางการมอง การรวมตวนนอาจยงคงมอยระหวางบรรดา

สมาชก ( รปท1) แตเปนกลมผลประโยชน

รปท11 2 3

Political movement

Political Party

Interest Groups

ขบวนการทางการเมอง พรรคการเมอง กลมผลประโยชน

นอกจากนพฒนาการของกลมผลประโยชน อาจนำาไปสการจดตงพรรคการเมองในทสดได เชน เมอ มการรวมตวกนขนเปนกลมผลประโยชน ผลประโยชนของกลมอาจจะตองเขาไปเกยวของกบการปฏบตการ

บบบงคบในทางการเมอง คอ การเปลยนแปลงนโยบายของรฐบางอยาง เมอเปนเชนนแลว กลมผลประโยชนก จะกลายสภาพเปนขบวนการทางการเมอง และในทสดขบวนการทางการเมองทกลาวน กอาจจะกลายเปน

พรรคการเมอง โดยทมนโยบายและเปาหมายเดมอนเปนนโยลายหรอเปาหมายของกลมผลประโยชนนนเอง ดงในรปท 2

รปท2

3 พรรคการเมอง/Political Party

2 ขบวนการทางการเมอง/Political

Movement

1 กลมผลประโยชน/Interest Groups

การเปลยนแปลงจากกลมผลประโยชนไปสพรรคการเมอง

ในองกฤษ พรรคการเมองสำาคญพรรคหนงในปจจบนของสหราชอาณาจกรองกฤษ คอ พรรคแรงงาน

(Labour Party) นนกมววฒนการทางการเมอง ตามรปท 2 เพราะเมอกลมผลประโยชน รวมกนเขาไดมากกลม กจะกอใหเกดอทธพลตออำานาจในการตดสนใจของพรรคการเมองฝายรฐบาล และใน

ทสดกจะกลายเปนพรรคการเมองไป ดงตวอยางตอไปน

ในระยะแรก ป ค.ศ. 1890 ไดมกลมผลประโยชน 4 กลมทมบทบาทในสงคมองกฤษ คอ กลมสหภาพการคา (Trade Unions) กลมสมาคมเฟเบยน(Fabian

Society) กลมสหพนธสงคมประชาธปไตย (Social Democratic Feberation : SDF) และกลมพรรคแรงงานอสระ (Independent Labour Party : ILP)16 ในป ค.ศ. 1900 กลมผลประโยชน 4 กลม ไดรวม

กลมเปนคณะตวแทนแรงงาน (Labour Representation Committee : LRC) และมสมาชกกลมทไดรบเลอกเปนสมาชกรฐสภาองกฤษ 2 คน

ในป ค.ศ. 1903 LRC หรอคณะตวแทนแรงงานนมสมาชกเปนสมาชกรฐสภา 5 นาย ซงทง 5 นายกถกมตจากทประชมใหญของ LRC ใหปฏบตงานรวมกนกบกลมเสรนยม กลมทอร

(ToryX กลมลทธอน ๆ ยกเวน กลมแรงงานนยม (Labourism) ในรฐสภา ในชวงสดทาย ป ค.ศ. 1906 กลมLRC ซงมสมาชกเปนสมาชกรฐสภาอย29 คน ใน

ขณะนนไดตดสนใจทจะเรยกพวกเขาเองวา พรรคแรงงาน (Labour Party)ในประเทศฝรงเศส

สหภาพปชาดสต เพอพทกษพอคาและชางฝมอ หรอ The Poujadist Union หรอ Union de Defense des Commercants et des

Artisans (UCDA) ซงจดอยในลกษณะกลมผลประโยชน ( ชวง ค.ศ. 1953-1955) แตในป ค.ศ. 1956 กลมนมสมาชกทเปนสมาชกสมชชาแหงชาต 53 คน โดยใชชอ

วา กลมสหภาพ และภราดรภาพฝรงเศส (Union et Fraternite Francaise 16 Graham Wootton, Interest Groups., (Prentice-Hall,

Inc., Englewood Cliff, New Jersey, 1970, .p.20-21.

หรอ UFF) ซงเปนชวงป ค.ศ. 1957-195817 ถอไดวามการพฒนาการจากกลมผลประโยชนไปสพรรคการเมองและโอกาสทจะกลบไปเปนกลมผลประโยชนกมเชนกน

ในประเทศไทยการเปลยนแปลงสภาพของกลมผลประโยชนไปสการเปนพรรคการเมองเดนชดขนในระยะหลงการ

เปลยนแปลง เดอนตลาคม 251618 โดยการเปลยนแปลงจากกลมผลประโยชนทางเศรษฐกจไปสการ เปนพรรคการเมอง เชน จากกลมชาตไทยไปเปนพรรคชาตไทย กลมคกฤทธ- บญช เปนพรรคกจสงคม หรอ

การเปลยนจากกลมอดมการณทางการเมองไปสพรรคการเมอง เชน กลมนวพล กลายเปนพรรคประชาเสร กลมตอตานคอมมนสตของ กอ.รมน. เปนพรรคปวงชนชาวไทย เปนตน

บทสรป กลมผลประโยชนเปนกลมของผทมอาชพเดยวกน มอดมการณอนเดยวกน มจดหมายเพอรกษาผลประโยชนของกลมแตเมอใดทกลมไปมบทบาทเกยวของกบการเปลยนแปลงนโยบายสาธารณะ (Public Policy) ของรฐบาล กลมนนจะเรมมลกษณะของการมอทธพล และมกจะเรยกวา กลม

อทธพล หรอกลมผลกดน (Presure groups) กลมผลประโยชนมความจำาเปนตอการพฒนาระบอบประชาธปไตย ดงมตวอยางในประเทศ

สหรฐอเมรกา และอกหลาย ๆ ประเทศในยโรป ในบางประเทศในชวงทไมมพรรคการเมอง เชน กรณเกด วกฤตการณตาง ๆ กลมผลประโยชนกทำาหนาทแทนพรรคการเมองในการรกษาผลประโยชนและเปนปากเสยง

แทนประชาชนพลเมองในแตละกลม

17 Graham Wootton, เพงอาง, หนา21.18 การโคนลมระบอบการปกครองของจอมพลถนอม กตตขจร และจอมพลประภาศ จารเสถยร โดย

ขบวนการนสต นกศกษา และประชาชน เมอวนท 14 ตลาคม พ.ศ. 2516.

การแบงแยกประเภทของกลมผลประโยชน

แนวความคดเกยวกบการแบงแยกประเภทของกลมผลประโยชนหรอกลมผลกดนน ไดมนก

รฐศาสตรและนกสงคมวทยาการเมองชาวฝรงเศส คอศาสตราจารย มอรส ดแวรเซ (Maurice DUVERGER) ไดเขยนไวในพรรคการเมองและกลมผลประโยชน1 วาเปนสงทยากทจะกำาหนดลง

ไปวา กลม(groups) ใด ในสงคมทมลกษณะทจะเปนกลมผลกดนทมอทธพลหรอกลมใดทมไดมลกษณะเปนกลมอทธพล

การทกลมใดจะกลายเปนกลมทมอทธพลจะตองขนอยกบสถานการณทเอออำานวย จงหวะทดทเหมาะ

สม การจดโครงสรางของกลมใหเขมแขงกจะทำาใหกลายเปนกลมผลกดน (Pressure Groups) ทมอทธพลไดแนวคดทเกยวกบกลมผลประโยชน

ตามแนวคดของศาสตราจารย มอรส ดแวรเซ ไดแกบงกลมผลประโยชนหรอทเขาชอบเรยกวากลม

ผลกดน โดยแบงออกเปน 2 กลมใหญ คอ กลมผลกดนจรง และกลมผลกดนแฝงกลมผลกดนจรง

กลมผลกดนจรง หมายถงกลมผลประโยชนทไดกอตงขนมาและสามารถจดองคการของ กลมไดอยางมประสทธภาพ โดยไมคำานงวากลมจะมขนาดใหญหรอเลก กลมนนกจะมอำานาจมพลงบงคบใน

ทางการเมอง เรยกกนวาเปนกลมอทธพล คำาวาอทธพลนหมายถงอทธพลทมตอรฐบาลผบรหารประเทศ มอทธพลตอองคกรนตบญญตของรฐคอรฐสภา

กลมผลกดนจรง หรอกลมผลกดนในทางทฤษฏนนจะตองมลกษณะของการจดองคการทสมบรณ เชน การมเปาหมายวตถประสงค ทแนนอนเดนชด การมสมาชก การจดสายงานบรหารงานในองคการ และ

สำาคญยงคอตองไมมเปาหมายในการจดตงรฐบาลเพอเขาบรหารประเทศ กลมผลกดนนสวนใหญจะเปนกลมท จดตงขนโดยเอกชน รฐบาลไมไดเกยวของโดยตรง ฉะนนกจกรรมบางสวนของกลมและโอกาสบางโอกาสจะ

ทำาใหกลมเกยวของกบอทธพลทสามารถบบบงคบทางการเมอง นอกจากนแลว แนวความคดเรองกลมผลกดนจรง ยงเกยวของกบคำาถามทวา องคการหรอหนวย งานของรฐบางหนวยงาน เชน รฐวสาหกจจะเขาขายในลกษณะกลมผลกดนไดหรอไม ในทสด ศาสตราจารยมอ

รส ดแวรเซ ไดแบงกลมผลประโยชนทมอำานาจผลกดนออกเปน 4 กลมคอ กลมผลกดนเฉพาะกรณ กลมผลกดนบางสวน กลมผลกดนเอกชน และกลมผลกดนมหาชน

กลมผลกดนเฉพาะกรณ (Exclusive Groups) คอกลมหรอองคการทมจด ประสงคทจะรกษาผลประโยชนในเรองหนงเรองใดโดยเฉพาะอยางเดยวและอยางจรงจง เชนเปาหมายของ

กลมจะมงเฉพาะกรณทเกยวกบการเมองและนโยลายของรฐ คออยภายในขอบเขตของการเมองและนโยบาย ของรฐเพอทจะบบบงคบผลกดนฝายบานเมอง หรอฝายปกครองเทานน เชน ในประเทศฝรงเศสกมสมาคมนก นตบญญตเพอปกปองเสรภาพทางการศกษา สำาหรบสหรฐอเมรกากมลกษณะของกลมเชนวาน เรยกวา

ลอบบ (Lobby)2 ลอบบเปนกลมทเชยวชาญในการตดตอสรางความสมพนธระหวาง วฒสมาชก สมาชกสภาผแทน

ราษฎร เจาหนาทบรหารชนสงของรฐบาลกลาง

1 Maurice DUVERGER, Party Politics and Pressure Groups , (Thomas Y. Cromwell company Inc., N.Y., 1972), pp. 104-125. 2 ลอบบเปนกลมผลกดนจรง และกลมผลกดนแฝงในเวลาเดยวกน

กลมผลกดนเฉพาะกรณนแสดงใหเหนถงลกษณะของการเปนกลมบบบงคบทางการเมอง

กลมผลกดนบางสวน (Partial Group) คอกลมผลประโยชนกจกรรมบางอยางของ กลมทเขาไปเกยวของกบการเมองหรอนโยบายของรฐ สวนกจกรรมหลกของกลมจะตองมใชเรองของ

การเมองหรอนโยบายของรฐ กลมผลกดนบางเรองนมกจะไดแกกลมผลประโยชนในทางเศรษฐกจ เชน สหภาพแรงงาน สหภาพกรรมกร สมาคมนายจาง ฯลฯ

องคการเหลาน บางครงกจกรรมขององคการจะไปบบบงคบรฐบาลใหปฏบตตาม ซงจดหมายทแท จรงของสหพนธดงกลาวขางตน กคอ การปกปองผลประโยชนและการตอสเพอรกษาผลประโยชน และดำาเนน

งานเฉพาะเรองของนายจาง ผใชแรงงาน อตราคาจาง ระยะเวลาทำางาน และสวสดการตาง ๆ สทธตาง ๆ ของ ผใชแรงงาน กลมผลกดนบางเรองนเปนกลมผลประโยชนทปรากฎอยในสงคมอตสาหกรรม สงคม

เกษตรกรรม

กลมผลกดนเอกชน (Private Groups) กลมผลกดนน เกดขนโดยสถาบนของ เอกชน เชนธกรจเอกชน บรษท หางราน หนวยการผลต ความคดกลมผลกดนเอกชนนเกดขนเปนครงแรกใน

สหรฐอเมรกา ซงประเทศนมระบบเศรษฐกจเปนแบบทนนยม (Capitalism) ดงนนเอกชนจงม เสรภาพในการประกอบการตาง ๆ ไดโดยรฐเขาไปเกยวของนอยทสด ผลประโยนของกลมจงเกดขน โดยเฉพาะ

โดยเสรและทกระดบ การตอสเรยกรองเพอรกษาผลประโยชนของกลมจงเกดขน โดยเฉพาะระหวางกลมอาชพ สองกลม คอ กลมผประกอบการ และกลมผขายแรงงาน กลมเหลานเปนกลมผลประโยชนของเอกชน

(Individual) มใชเปนของรฐ (Public) ดงนนกลมผลกดนเอกชน คอ กลมผลประโยชน ของเอกชน เชน สหภาพแรงงาน สมาคมผประกอบการ สมาคมเยาวชน สมาคมสตร เปนตน

กลมผลกดนมหาชน (Public Groups) หมายถง กลมทเกดขนโดยการกระทำาของ เจาหนาทของรฐ และยอมรบกนวาในบางครงหนวยงานของรฐมวธปฏบตกจกรรมคลายกบวธการของกลม

ผลกดนเพอทจะรกษาผลประโยชนของกลม โดยการบบบงคบหรอใชอทธพลตอการกำาหนดนโยบายของรฐ กลมผลกดนมหาชนหรอ กลมผลกดนสาธารณะ3 แบงไดเปน 2 แบบ คอ

1. หนวยงานของรฐทดำาเนนการตามแบบวธของกลมผลกดนในการปองกนผล ประโยชนของหนวยงานนน โดยทไดมการแสดงใหเหนวาผลประโยชนของกลมคอ ผลประโยชนของสาธารณะ

หรอผลประโยชนของสวนรวม

2. เปนกลมทกอตงโดยเจาหนาทของรฐ ขาราชการ ขารฐการ เชน ขาราชการ พลเรอน ทหาร ตำารวจ ผตรวจสอบบญช สมาคมศษยเกาของสถาบนการศกษาชนสงของรฐ โดยมการกอตงเปนกลม

ขนในหนวยงานของรฐ แตเดมลกษณะของกลมจะเปนกลมทไมเปดเผย กลมจะหาทางชวยเหลอคนในกลม ของตน เพอใหไดรบตำาแหนงสงและสำาคญในหนวยงานนนแมจะมการเนนวา ผลประโยชนของสวนรวมสำาคญ

แตผลประโยชนของสมาชกของกลมจะตองมากอน ในปจจบนกลมผลกดนมหาชน ไดจดตงโดยเปดเผยและมเปาหมายเพอสวนรวมจรง ๆ เชน สมาคม

ขาราชการพลเรอนของไทย

ขอสงเกต การกำาหนดขอแตกตางระหวางกลมผลกดนเอกชนและกลมผลกดนมหาชนใน ปจจบนกระทำาไดยาก โดยเฉพาะขอบขายงานของมหาชนและเอกชน แยกกนยากขนทกท ดงจะเหนวากลมผลก

ดนเอกชนมบทบาทและมอทธพลอยางชดแจงตามหนวยงานของรฐ เชน ในกระทรวงเกษตรกมเรองปย กระทรวงอตสาหกรรมกมเรองการขดแร กระทรวงกลาโหมกเรองการซออาวธยทโธปกรณ

การเกดขนของกลมผลกดนมหาชนทำาใหนกทฤษฎกลมผลประโยชนหวนเกรงวาจะทำาใหเอกภาพของ รฐเกดวกฤต เนองจากเจาหนาทของรฐสามารถรวมตวกนเปนกลมตอรองกบรฐ กลมผลกดนมหาชนจงม

ลกษณะพเศษกวากลมอน

กลมผลกดนภายนอกประเทศ (Foreign Pressure Groups) กลมผลก ดนภายนอกหมายถง กลมผลกดนทมาจากภายนอกรฐ คอมาจากรฐอน ซงอาจจะหมายถงกลมผลกดนเอกชน

3 คำาวา Public ทแปลมาเปนภาษาไทยนน อาจแปลวา สาธารณะ เชน สาธารณสข (Public Health) หรอมหาชน เชน กฎหมายมหาชน (Public Law) กได

หรอกลมผลกดนมหาชน เปนลกษณะของกลมผลกดนทปฏบตการขามประเทศ เชน การเขาไปปฏบตการ

แทรกแซงทางการเมอง การแทรกแซงในการกำาหนดนโยบายสาธารณะ (Public Policy) บาง เรอง หรอทงหมดของรฐบาลอกรฐบาลหนง

ก. กลมผลกดนตางประเทศทเปนกลมเอกชน ไดแก กลม สมาคมองคการของอกรฐหนง

ไดใหการสนบสนนทงทางดานการเงน ดานกำาลงใจ (Moral support) กบกลมสมาคม องคการ แกรฐอน ๆ เชน สหพนธแรงงานองกฤษเคยชวยเหลอสหพนธกรรมกรของอตาล ในการนดหยด

งาน องคการนายจางอเมรกนมอทธพลตอหนวยงานของรฐบาลฝรงเศส ศนยกลางนสตนกศกษาของไทยใหการสนบสนนทางดานกำาลงใจแกกลมนกศกษามาเลเซยในการตอตานอทธพลทางการคาของญปนทมตอ

ชาตตาง ๆ ในเอเซย ในป พ.ศ. 2516ข. กลมผลกดนตางประเทศทเปนกลมมหาชน คอ กลมสมาคมองคการ ทเปนของรฐ ๆ

หนงเขาไปแทรกแซงการปฏบตงานของรฐบาลอน ๆ เชน กรณองคการสบราชการลบของอเมรกน (Central Intelligence Agency : C.I.A.) มอทธพลตอกองทพตอ

รฐบาลตอพรรคการเมองในประเทศในโลกทสาม หรอกรณกรรมการความมนคงแหงชาตของสหภาพโซเวยต (Komitet Grosudarsvennoi Benzopasnosti : K.G.B. – Committee of State Security) ซงเปนองคการทม

บทบาทตอรฐบาลตอพรรคการเมอง ตอกองทพในกลมประเทศสงคมนยม รวมถงประเทศทกำาลงพฒนาใน

โลกทสาม นอกจากนแลวยงมองคการมหาชนระหวางประเทศ (International Public Organizations) เชน คณะกรรมาธการตลาดรวมยโรปประชาคม ถานหนและเหลกกลายโรป

องคการนานาของรฐ สหรฐอเมรกา องคการโคเมคอน องคการเหลานเขาไปมอทธพลในเชงบบบงคบใหรฐสมาชกปฏบตตามขอเสนอขององคการเหลาน

กลมผลกดนแฝง

คำาวากลมผลกดนแฝงนนตรงกบคำาองกฤษวา pesudo pressure groups เปนกลมลกษณะกลม องคการ ชมรม ทมไดจดอยในลกษณะของกลมผลกดนจรง เปน

องคการทจดตงขนเพอจดประสงคในการบรการดานตาง ๆ แกประชาชนทวไป เชน กลมของนกวชาการ กลม ของนกธรกจทมไดมจดประสงคทจะบบบงคบทางการเมอง เพอผลประโยชนของตนเอง แตกระทำาไปเพอผล

ประโยชนของผอน เปนลกษณะทจะตองมคาจางตอบแทน การบรการนนกลบไปมผลในการบบบงคบทางการ

เมอง กลมผลกดนแฝง หรอกลมผลกดนเทยม ศาสตราจารยมอรส ดแวรเซ ไดแบงออกเปน 2 ประเภท คอ กลมผเชยวชาญ และกลมสอสารมวลชน

กลมผเชยวชาญ เปนกลมบคคลทเชยวชาญเฉพาะเรอง แมวาบทบาทของกลมจะสามารถ บบบงคบ หรอมอทธพลทางการเมองแตกลมนกหาไดเปนกลมผลกดนจรงไม กลมเหลานควรจะเรยกวา

องคการทมอทธพล กลมผเชยวชาญไดแก สำานกงานจดหาทนเพอการเลอกตงสำานกงานเพอการรณรงคทางการเมอง

ก. สำานกงานจดหาทนเพอการเลอกตง สำานกงานลกษณะนมอยทวไป ในประเทศยโรป ตะวนตก การจดตงเปนองคการจดหาทนเพอการเลอกตงน เปนวธการหนงจะทำาใหกลมผลประโยชนตาง ๆ ใช

เปนเครองมอบบบงคบในทางการเมอง โดยเฉพาะอยางยงองคการนายจางบางแหงจายเงนใหกบองคการน แตเดมเปนลกษณะของกรรมการจดหาทนเรยกเกบเงนจากสมาชกตามสวน แลวแตความสำาคญของธรกจ

แลวไปจดสรรเปนสวนใหแกพรรคการเมองหรอผสมครรบเลอกตง จดไดวาเปนกลมอทธพลเหนอ พรรคการเมอง เหนอสมาชกรฐสภา ทงนเพราะพรรคการเมองและสมาชกรฐสภาบางสวนทใชบรการจะมหน

ทางการเมอง (Political debt) ตอสำานกงาน หากสำานกงานตองการใชอทธพลบางอยางตอ รฐบาล หรอตอพรรคการเมองกยอมจะทำาได

สำานกงานจดหาทนเพอการเลอกตงเปนองคการทเชอมความสมพนธระหวางนายทนกบนกธรกจ ผ ซงหวงทจะมบทบาทบงคบในทางการเมอง เปนตวเชอระหวางนายทนกบนกการเมอง

ข. ลอบบ Lobby นอกจากจะหมายถงเฉลยงของรฐสภาอเมรกนแลว ยงหมายถง หองโถง หรอระเบยบของสถานทสำาคญ ๆ ของรฐในประเทศตาง ๆ ในยโรป ลอบบเปนลกษณะของกลมผลก

ดนทมอทธพลในทางการเมอง สามารถบบบงคบในทางการเมอง การดำาเนนงานของกลมนจะกระทำาโดยอาศย เฉลยงขอบสภาคองเกรส เปนลกษณะตวแทนของกลมผลประโยชนทจะหาทางทำาให รางรฐบญญตฉบบหนง

ฉบบใดผานหรอไมผานรฐสภา ลอบบจะปฏบตงานดานการเมอง บบบงคบทางการเมองใหแกกลมผล ประโยชนอน ๆ ทใชบรการของลอบบ ฉะนนลกษณะของลอบบจงเปนลกษณะของกลมผลกดนจรงและกลม

ผลกดนแฝง กลมสอสารมวลชน หมายถงกลมผลกดนแฝงกลมหนง ซงในสภาวะสงคมในปจจบนไดมความเจรญ

ในดานเทคโนโลยดานตาง ๆ ศลปวทยาการสมยใหม ไดเปลยนแปลงสภาพของสงคมผดแผกไปจากศตวรรษ กอน ๆ มาก สอสารมวลชนอนไดแก หนงสอพมพ วทย และวทยโทรทศน ไดรบการพฒนาขนทงทางคณภาพ

และปรมาณ เปนเครองมอตดตอสอสารทสำาคญซงจะขาดไมได เกอบจะเรยกไดวาเปนปจจยท 5 ของมนษย รองจากเครองนงหม ทอยอาศย ยารกษาโรค และอาหาร ฉะนนในบางกรณกยอมรบกนวาสอมวลชนดงกลาวน

“ ” มลกษณะเปน สถาบน ทมความสามารถบบบงคบเหมอนกนกบกลมผลประโยชนอน ๆ ซงตามสภาพความ เปนจรงแลว ทงหนงสอพมพ วทย และวทยโทรทศน เปนสถาบนทางเทคนคแตกลบมบทบาทในการบบบงคบ

ทางการเมอง จงตองมองสอมวลชนใน 2 ฐานะคอเปนทงหนวยธรกจการคา และกลมผลกดนแฝง

ก. สอมวลชนในฐานะหนวยทางธรกจการคา หนงสอพมพบางฉบบ วทย และวทยโทรทศน บางสถาน ไมมลกษณะของกลมผลกดนอยเลย แตมลกษณะของหนวยทางธรกจการคา เปาหมายเพอทจะ

ขยายหรอใหเชาบรการแกเอกชน หรอองคการทสนใจ เชน หนงสอพมพหรอวทยของบรษทการคาทตงขนเพอ จดประสงคในเรองการคาขายเปนประเดนสำาคญ ในประเทศเสรนยมทมระบบเศรษฐกจแบบทนนยมสอมวลชน

จะมลกษณะเปนหนวยทางธรกจการคามการประกาศโฆษณาขายสนคากนเปนหลกเพอกำาไรกนทงนน

ข. สอมวลชนในฐานะกลมผลกดนทางการเมอง หมายความวา หนงสอพมพ วทย และ วทยโทรทศน มจดมงหมายทจะบบบงคบในทางการเมองเปนเปาหมายสำาคญตองการทจะมบทบาทตอการ

ตดสนใจของรฐบาล ตอการเปลยนแปลงทางการเมอง เชนการเปลยนรฐบาล การเลอกตง สวนเรองการ แสวงหากำาไรเปนจดมงหมายรองของกลมหนงสอพมพ วทย และวทยโทรทศน กลมนจงเขาลกษณะของกลม

ผลกดนแฝงทมอทธพล สามารถแบงไดเปน 3 ประเภท คอ

1. หนงสอพมพ วทย และวทยโทรทศน ในฐานะทเปนตวแทนของกลม เพอแสดงออก ทางการเมองในฐานะเปนตวแทนของกลม เชน หนงสอพมพของกลมผลประโยชนตาง ๆ จงมลกษณะเปนการ โฆษณาชวนเชอพแตความดของกลมตน มกเรยกกนวาเปนกระบอกเสยงของพรรคบาง กระบอกเสยงของ

กลมบาง

2. หนงสอพมพ วทย และวทยโทรทศน ในฐานะทเปนหนวยสงคมทตองการสราง อทธพลใหแกตน มอทธพลตอสาธารณะ ซงในบางครงสอมวลชนกลมนกปกปด ไมกลาแสดงตวออกมาวาเปน

หนวยของพรรคการเมอง หรอสงกดอยกบกลมผลประโยชนใด แตกลบแสดงวาเปนสถาบนทเปนอสระไมขนอยกบใครทงสน

3. หนงสอพมพ วทย และวทยโทรทศน ทกอตงขนโดยสถาบนอสระทเปนกลาง โดยม จดประสงคสำาคญคอ การแสวงหาหลกการเพอความเปนธรรม ใหแกทกฝาย ทงฝายประชาชนและฝายรฐบาล

วางตวเปนกลางอยางจรงจง ดงนนสอมวลชนแบบน จงเขาลกษณะของกลมผลกดนเหมอนกนกบสถาบนการ ศกษาชนสง กลมปญญาชน และกลมศกษาวจยการเมอง ซงการรกษาความเปนกลางในการสอสารขาวส

ประชาชนจงเปนสงจำาเปนยง

กลมผลกดนมวลชน กลมผลกดนมวลชนหรอกลมผลประโยชนน จะกลายเปนทรวมแหงอำานาจทแขงแกรง และม

ประสทธภาพมาก หากมการจดองคกรภายในทด กลมผลกดนมวลชนหรอ Mass pressure groups กคอองคกรของผมผลประโยชนเหมอนกน หรอในแนวความคดเดยวกน ลกษณะของ

โครงสรางของกลมผลกดนมวลชนกเหมอนกนกบพรรคการเมองแบบมวลชน (Mass Parties) ทเนนหนกในเรองของจำานวนสมาชกทเขารวม ตองการใหมผเขารวมในกจกรรมของพรรค

มากทสดเทาทจะทำาได ซงกเชนเดยวกนกบกลมผลกดนมวลชน เพราะเหตทวายงขนาดของกลมใหญโตมากขน เทาใด กจะทำาใหกลมมพลงเขมแขงมากขนเทานน เมอมสมาชกมากขนกมความจำาเปนทจะตองจดสายงาน

ภายในกลม สายงานบงคบบญชาทเขมแขง

องคการแหงมวลชน (Organization of the mass) คอ องคการทม สมาชกจำานวนมากมหาศาล เปนชอทพรรคคอมมวนสตใชเรยกองคการ สหพนธตาง ๆ เชน สหพนธแรงงาน

สหพนธกรรมกร องคการพทกษผลประโยชนกสกร องคการสตร องคการเยาวชน องคการเหลานจะมกจกรรมควบคไปกบกจกรรมของพรรคการเมอง

กลมผลกดนมวลชนหรอองคการมวลชน เกดจากแนวความคดในการรวบรวมสมาชกจากประชาชน ทว ๆ ไป โดยเรมจากสหพนธกรรมกร และพรรคสงคมนยม เปนผลใหองคการอน ๆ นำาไปใช เชน องคการของ

ชนชนกลาง องคการเกษตรกร องคการทหารผานศก เปนตน ปจจบนนแนวโนมทจะพฒนาเปลยนแปลงองคการมวลชน ใหเปนกลมการเมองเพมมากขน ซง

หมายความวา บรรดาบคคลทไมพงประสงคทจะเปนสมาชกพรรคการเมอง แตกยอมรบวากลมของตนจะตอง มบทบาทบางสวนเกยวของกบการเมอง เกยวของกบสงคม ไดทำาการจดตงองคการหรอขบวนการทมจดมง

หมายหรอมอดมการณเพอสนตภาพ เปนองคการของชนตางชาตตางภาษาตางศาสนา และลทธการเมอง เชน

1. ขบวนการสนตภาพ เพอตอตานการสรางการใช และการทดลอง การใชอาวธปรมาณ เปนขบวนการของประเทศในยโรป และอเมรกา

2. ขบวนการตอสเพอสนตภาพ โดยวธการอหงสา หรอไมรนแรง

3. ขบวนการตอตานการแบงแยกผว ในอเมรกาและในอาฟรกา

4. องคการนรโทษกรรมสากล

กรณองคการนรโทษกรรมสากล4 เปนองคการระหวางประเทศ ทเปนของเอกชน มไดขนอยกบรฐบาลใด ๆ เกดขนโดยชาวองกฤษชอ ป

เตอร บเนนสน ทตองการตอสกบทกรฐบาลทกดขประชาชนของตน เขาไดเสนอแนวความคดสประชาชนชาว

องกฤษ ในป ค.ศ. 1961 ซงเปนปท 100 ของการปลดปลอยทาสในสหรฐอเมรกา และการเปนอสระของทาสทดนในสหภาพโซเวยต

อดมการณ อดมการณขององคการนรโทษกรรมสากล คอ จะตอสเพอนกโทษการเมอง ใหไดรบการ ปฏบตเยยงมนษยและไดรบการพจารณาคดอยางยตธรรมไมวานกโทษนนจะถกตงในขอหาใด ในกรณท

นกโทษนนมสวนสนบสนนหรอใชความรนแรงแลว องคการนจะไมเสนอขอเรยกรองในลกษณะใหมการปลอยตวไมวาความรนแรงนนจะใชเพอเปาหมายอยางไร

จดยน จดยนขององคการนรโทษกรรมสากลกคอ ความยตธรรมไมเขาขางฝายใด องคการนมไดกอ ตงขนมาเพอทำางานใหเกดความเปนธรรมทางเศรษฐกจ ทางสงคม และทางการเมอง แตจะชวยเหลอบคคลท

เปนเหยอของความอยตธรรมโครงสราง องคการนรโทษกรรมสากลตงขนจากเอกชนผตองการความยตธรรมและกลมศาสนา

ในองคการนกไดจดออกเปนกลมทรบผดชอบในทางการเมอง เกยวกบนกโทษทางการเมอง ในกลมประเทศ

4 จากวเคราะหรายสปดาห ปท 1 ฉบบท 6 พ.ศ. 2524 หนา24-25.

คอมมนสต กลมประเทศทนนยมตะวนตก และกลมประเทศในโลกทสาม ในระยะเวลา 20 ปทผานมา คอ

ระหวาง ค.ศ. 1961 ถง 1981 องคการนไดเขาไปเกยวของกบปญหานกโทษทางการเมอง ประมาณ 2 หมนปญหา หรอ 2 หมนกรณ

จะเหนไดวากลมผลกดนมวลชนเหลานเปนกลมผลประโยชนของบคคลตางอาชพ ตางวย ตางชาต ตางภาษา และตางศาสนา แตกมเปาหมายคอมอดมการณเหมอนกน คอตองการสนตภาพตอตานวธแกไข

ปญหาของมนษยดวยวธรนแรง สำาหรบในประเทศทมระบบการเมองการปกครองแบละเศรษฐกจแบบสงคมนยม เชน สหภาพโซเวยต

สาธารณรฐประชาชนจน ควบา เวยดนาม กไดมการจดตงกลมมวลชน ปฏบตงานดานมวลชนควบคไปกบรวม กจกรรม โดยทประชาชนจะตองสมครเปนสมาชกในองคการมวลชนตาง ๆ ทพรรคไดกอตงขนมา องคการ

มวลชนจะมสาย มขอบขายงานและมการบงคบบญชาเชอมโยงกนทวประเทศ เพอทจะสามารถใหการศกษาแก สมาชกในเรองตาง ๆ สามารถควบคมสมาชกไดอกดวย องคการมวลชนของพรรคคอมมนสตไดแก

1. สหพนธแรงงานตาง ๆ ซงพรรคสงคนเขาไปควบคมในระดบสง

2. องคการเยาวชนคอมมนสต3. องคการสตรคอมมนสต4. ขบวนการสนตภาพ และมตรภาพระหวางประเทศ

ประเภทกลมผลประโยชน ในการแบงแยกประเภทของกลมผลประโยชนนน ไมอาจกระทำาไดงายเหมอนกบการแบงชนดหรอ

แยกประเภทของพรรคการเมอง เนองจากกลมผลประโยชนมจำานวนมากและมความแตกตางกนออกไป ดง นนในการศกษาประเภทของกลมผลประโยชนนนจะพจารณาเฉพาะแบบททำากนอยในยโรปและในอเมรกา เชน

ในองกฤษ ฝรงเศส และอเมรกา การแบงแยกของศาสตราจารยชาวอเมรกน คอ เกรแฮม วดตน (Graham WOOTTON) ไดแบงประเภทของกลมผลประโยชนโดยถอเอาการไป

เกยวของของกลม เชน เกยวของดานเศรษฐกจ ดานความมนคง ดานวฒนธรรม และดานการเมอง

การแบงกลมผลกดนตามแนวคดของ เกรแฮม วดตน6กลมทเกยวของกบ องคการทเปนตวแทนคอ

1. ดานเศรษฐกจ 1. กลมกรรมกรในโรงงาน(Factories)2. กลมกรรมกรในอตสาหกรรมหลก(Plant)3. กลมเหมองแร (Mine)4. กลมลกจางในสำานกงาน(Office)5. กลมชาวไร (Farms)6. กลมบรษท (Partnership)7. กลมบรรษท (Corporation)

2. ดานบรณภาพ (Intergrative)

1. สถาบนเพอความเทยงตรง

6 Graham WOOTTON, Interest Groups., Prentice-Hall, Inc., Engewood –Cliffs New Jerset 1970, .p. 34

3. ดานวฒนธรรม (Cultural) 1. องคการทางครอบครว (Families)2. องคการทางศาสนา (Churches)3. องคการการศกษา (School)

4. ดานการเมอง (Political) 1. องคการนตบญญต (Legisslatures)2. องคการดานบรหาร (Executives)3. กลมเจาหนาทในทบวง (Govermnet Department)4. กลมเจาหนาทในทบวง ในกรม-กอง(Goverment Agencies)

ในการจดแบงประเภทของกลมผลประโยชนนน อาจแบงไดเปนกลมผลประโยชนทางเศรษฐกจ และกลมผลประโยชนกงอาชพกงอดมการณ

กลมผลประโยชนทางอาชพ

1. องคการของนายจางดานธรกจอตสาหกรรม2. องคการทางเกษตรกรรม3. องคการของผใชแรงงานทมรายได

กลมผลประโยชนกงอาชพกงอดมการณ

1. กลมผลประโยชนภาคเอกชน1. กลมทมจดมงหมายดานอดมการณ

2. กลมปญญาชน

3. สมาคมทหารผานศก4. ขบวนการเยาวชน5. องคการสตรและครอบครว6. กลมอดมการณศาสนา

2. กลมผลประโยชนภาคมหาชน (รฐบาล)1. องคการฝายพลเรอน2. องคการฝายทหาร (กองทพ)

1. กลมผลประโยชนทางอาชพ หมายถงกลมหรอองคการหรอชมรมหรอสมาคมทซงรวบรวมเอาบคคลทมอาชพเดยวกน ทม

กจกรรมทางเศรษฐกจเหมอนกนเขารวมเปนสมาชกของกลมเปาหมายทจะรกษาผลประโยชนใหแกกลมใหมาก ทสด กลมผลประโยชนในทางเศรษฐกจนมความสำาคญทสดในฐานะทเปนกลมผลประโยชน ทงน เนองจาก

มนษยจะตองเกยวของกบเศรษฐกจมาตงแตเกด เมอเตบโตขนกตองเกยวของกบการประกอบอาชพ จะตอง

เกยวของกบการเมอง แตการเกยวของกบการเมองกมไดหมายความวาจะตองละทงอาชพของตนดวย ดงนน อาชพของประชาชนพลเมองจงสำาคญกอนสงใด ๆ ทงหมด รวมถงการเขารวมมบทบาทในวถทางการเมอง

ของรฐดวย นบตงแตไดมการปฏวตอตสาหกรรมในยโรปเปนตนมา กจการดานธรกจตาง ๆ รวมทงกจการ

ดานอตสาหกรรมหนกและอตสาหกรรมเบาไดรบการพฒนามากขนตามลำาดบ ชนชนทางสงคมทสำาคญแตม ความแตกตางกน ไดเกดขนทนท คอชนชนนายทนเจาของกจการการผลตใหญ และชนชนกรรมาชพผรบจาง

ขายแรงงานเปนผลทำาใหสมาคมทางดานธรกจ สมาคมทางดานอตสาหกรรม ไดเจรญเตบโตขนอยางรวดเรว ทงฝายนายทนเจาของกจการและฝายลกจาง แตกมขอสงเกตวาสมาคมหรอกลมธรกจอตสาหกรรมนมปราก

ฎอยเฉพาะในรฐทมลทธเศรษฐกจแบบทนนยม (Capitalism) เทานน สมาคมทางเศรษฐกจเหลา น ไดแก

- สมาคมเกยวของกบการธนาคาร

- สมาคมเกยวของกบการคาขายระหวางประเทศ

- สมาคมเกยวกบการประกนภยดงนนในการศกษากลมผลประโยชนทางอาชพจะกลาวถงเฉพาะองคการนายจางดานธรกจ

อตสาหกรรม องคการทางเกษตรกรรม และองคการผใชแรงงานทมรายได

1.1 องคการนายจางทางการคาและทางอตสาหกรรมไดแกกลมผลประโยชนทถกกอตงขนเพอปกปองสทธและผลประโยชนของกลมผทเปนเจาของ

ทน เจาของกจการการผลต กลมนจะมแตสมาชกทมอาชพและความคดทเหมอนกน ตวอยางเชน

ในฝรงเศส ไดมการตงสภานายจางแหงชาตฝรงเศส (The National Council of French Employers : CNPF) ซงเปนองคการทรวม

นายจางเจาของกจการทกประเภท ประกอบดวยสหพน สมาคม องคการของนายจางทเขารวมกนทำางานรกษา ผลประโยชนของกลม

นอกจากนในฝรงเศสยงมสหพนธพอคาขนาดกลางและพอคารายยอย ในองกฤษ มองคการของฝายนายจางอยมากมายเชนเดยวกน ซงสามารถทจะแยกออกไดดงน

คอ

1. สหพนธอตสาหกรรมองกฤษ (The Federation of British Industries)

2. สหภาพผนำาทางธรกจแหงชาต (The National Union of Bussiness Leaders)

ในสหพนธสาธารณรฐเยอรมน มองคการ

1. สหพนธอตสาหกรรมเยอรมน (The Federation of German Industries)

2. สมาพนธสหภาพนายจางเยอรมน

1.2 องคการทางเกษตรกรรม กลมผลประโยชนทจะเปนพลงบบบงคบอกกลมหนงนน หากแบงตามอาชพกจะไดแกผทใช

แรงงานในทางการเกษตร ไดแก ชาวนา ชาวไร ชาวสวน นบวาเปนหลกในการพฒนาเศรษฐกจ และอาศย

ผลตผลในทางเกษตรเพอเลยงตวเองและเพอเปนสนคาออกโดยทว ๆ ไป กลมผลประโยชนของฝายนายจาง

หรอกลมผลประโยชนในทางอตสาหกรรมนนเปนกลมผลประโยชนแบบเกา(ดงเดม) ยกเวนองคการนายจางฝรงเศส(CNPF) ซงแมวาจะเปนกลมผลประโยชนของฝายธรกจอตสาหกรรม แตการจดองคการเปน

แบบกลมผลประโยชนมวลชน (Mass pressure groups) ซงกลมผลประโยชนของ ฝายชาวนา ฝายกรรมกร กเปนกลมผลประโยชนมวลชน เชนกน

กลมผลประโยชนของชาวนาชาวไรในยโรปกนบวายงมความสำาคญ เนองจากในหลายประเทศ การเกษตรยงเปนปจจยสำาคญทางเศรษฐกจอย เชน

ในประเทศฝรงเศส องคการชาวนา ชาวไร ไดกำาเนดขนในสมยเดยวกนกบองคการอตสาหกรรม คอ เกดขนในสมยรฐบาลวซ (Vichy goverment) รฐบาลวซไดกอตงกลมชาวนา

(Farmers’ coporation) ขนในป ค.ศ. 1944 ไดมการกอตงสมาพนธ เกษตรกรรมทวไป (General Confederation of Agriculture-

GCA) ซงมบทบาทมากในระยะเศรษฐกจตกตำา คอ สามารถชวยเหลอดานปย นำามน ยางรถแทรกเตอร แตองคการนไดสลายตวไปเนองจากเกดการแตกแยกภายในระหวางกลมสงคมนยม (กลมสหกรณสมาคม

สงเคราะห การกศล กลมวศวกรชนบท) กบกลมอนรกษนยม ซงสวนใหญเปนกลมผบรหารฟารม (เจาของกจการหรอนายทนทดน) การแตกแยกนเปนผลใหฝายหลงไดบรหารองคการตอไป ในฝรงเศสกยงคงม

สหพนธสหบาลผผลตทางการเกษตรแหงชาต (The National Federation of the Union of Farm Operators (FNSEA)) ยวกสกรแหงชาต (The National center of Young Farmers (NJA))

ในองกฤษ องคการผลประโยชนของเกษตรกรมไมมากเพราะเปนประเทศอตสาหกรรม แตกยงม

กลมสหภาพชาวนาแหงชาต (National Farmer’s Union) มสมาชก 2 แสนคน ( ประมาณรอยละ 90 ของชาวนาทงหมด) เปนการรวมกนเพอผลประโยชนของชาวนา

ในเยอรมนตะวนตกมสหภาพชาวนาแหงชาต (National Farmers Union) ซงมบทบาทมากในทางการเมอง โดยเฉพาะในเรองนโยบายทางเกษตรของรฐบาลตอตลาด

รวมยโรป(Common Market) ในสหรฐอเมรกา กลมชาวไรชาวนา คอ กลมบคคลตาง ๆ ซงประกอบอาชพในทางกสกรรม

(Agrarian) แตกลมมนโยบายเฉพาะเปนของตนเอง จงไมมลกษณะรวมเปนอนหนงอนเดยวกน สมาคมเหลานไดแก สมาคมไรออย สมาคมเลยงหม สมาคมไรแอปเปล สมาคมไรสม และยงมสมาคมทางการ

เกษตรทสำาคญ มจำานวนสมาชกและอทธพลมากมาย คอทเกบพชผลแหงชาต หรอยงฉางแหงชาต (National Grange) สมาพนชาวไรอเมรกน (American Farm Bureau Federation) และสหภาพชาวนาแหงชาต (National Farmer’s Union)

1.3 องคการแรงงานผมรายได

การกอตงสหภาพแรงงานหรอสหภาพกรรมกร (Labour Union) กอใหเกด กลมผลประโยชนมวลชนหนง เปนกลมทเกดจากการรวมกนของคนจำานวนมาก รจกกนดในนามของสหพนธ

กรรมกร สหพนธกรรมกรประกอบดวยสมาชกทเปนกรรมกร ซงในยคแรกของการปฏวตอตสาหกรรมนน ประเทศสวนใหญในยโรปตางกประสบปญหาผใชแรงงานเรยกรองสทธตาง ๆ ดงนนแทบทกประเทศทกำาลง

พฒนาอตสาหกรรม จงไดออกกฏหมายหามมใหนายจางและลกจางจดตงกลมสมาคม หรอองคการเพอรกษา

ผลประโยชนของกลมตน สหพนธกรรมกรเรมพฒนาในปลายศตวรรษท 19 และตนศวรรษท 20 สหพนธกรรมกรประกอบดวยสมาชกทเปนกรรมกรผใชแรงงาน ทสวนใหญมาจากโรงงานอตสาหกรรม ตอมา

กรรมกรไดเขาไปมบทบาทในการบรหารสหพนธแรงงาน คำาวา กรรมกร(Workers) คอผททำางาน ดจเครองจกรตามโรงงาน ซงแตเดมมกนเปนจำานวนมาก แตตอมาเมอเครองจกรกลไดรบการพฒนาดขน

จำานวนกรรมกรกเรมลดลงเนองจากเครองจกรไดทำาหนาทแทน คำาวาลกจาง (Salaried workers) คอผททำางานและรบเงนเดอนตามบรษทการคา และศนยบรการตาง ๆ ซงฝายหลงนเรม

มอำานาจมากขน และมมากกวากลมกรรมกร ความแตกตางระหวาง 2 กลมน คอย ๆ ลดลงเนองจาก กรรมกรในโรงงานทใชเครองจกรอตโนมต จะคลายกนกบลกจางมากกวาคลายกบกรรมกรตามความหมาย

เดม ดงนนสหพนธกรรมกรในปจจบนในทางความจรงเปนสหพนธลกจางผมรายได

ในประเทศฝรงเศส ไดจำาแนกองคการลกจางออกเปน 3 ประเภท คอ องคการลกจางทวไป ม

ความสำาคญทสด เพราะเปนเครองมอทกรรมกรใชตอสกบนายทน ประเภทท 2 องคการพเศษของชนชนสง เปนของกลมผทำางานจนอสระ เจาของหรอผจดการธรกจ ประเภทท 3 คอ องคการของชนชนกลาง

ในอตาลมลกษณะการจดองคการลกจางออกเปนฝายนยมคอมมนสต เชน สหพนธทวไปแหง อตาล และสมาพนธสหภาพแรงงานแหงอตาล

ในสหรฐอเมรกา กลมกรรมกรเกดขนมาเนองจากผลของการพฒนาเศรษฐกจและอตสาหกรรม นบตงแตป ค.ศ. 1870 กลมกรรมกรของอเมรกนประกอบดวยลกจางทไดรบคาตอบแทน แรงงานท

ไดรบคาตอบแทนมากขนทกป คำาวากรรมกรหรอผใชแรงงานในสหรฐอเมรกา คอผใชแรงงานแตมไดนยมลทธ สงคมนยม สวนใหญเปนพวกไมฝกใฝในลทธใด ๆ องคการกรรมกรทสำาคญของอเมรกา คอ สหพนธแรงงาน

อเมรกน (American Federation of Labour : AFL)สหภาพแรงงาน

สหภาพแรงงาน (Trade Union) หมายถง สมาคมของผใชแรงงานททำาหนาทอยาง ถาวร หรออยางตอเนอง โดยมวตถประสงคเพอการรกษา การปรบปรงสภาพการทำางานซงสหภาพแรงงานทก

ประเภทจะตองมคนงาน หรอพวก Labour นนหมายถง ผททำางานเพอการยงชพ ถกวาจางโดยบคคลอนและผทมไดดำาเนนกจการดวยตนเอง

คนงานตามคำาอธบายในพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน7 ไดอธบยว “Labour หมายถง ”แรงงาน การกรรมกร

(1) พลงงานของมนษยทใชไปเพอใหบรรลถงเปาหมายประสงคบางอยาง ซงเปนทยอมรบกน ในสงคม กลาวโดยเฉพาะแลว แรงงานเปนปจจยมลฐานสำาคญอยางหนงในการผลต ควบค

กบทดนซงเปนปจจยสำาคญอกอยางหนง ซงจะขาดเสยมได เมอสงคมมการพฒนาสงขน ทน องคการ และการจดการกจะมบทบาทมากขนในฐานะเปนปจจยในการผลต

(2) ประชากรของประเทศสวนททำางานเพอใหสงคมดำารงตนเองอยไดตอไป การทำางานนเพอ รวมทงการใชพลงงานรางกาย และสตปญหาในการผลต อยางไรกด ในทางปฏบต แรงงาน

มกจะหมายถง กลมบคคลทมจดเดนอยทการใชพลงงานทางรางกายในการทำางาน ซงตางกบ ผทำางานทใชความสามารถในทางปญหาหรอใชความสามารถพเศษ ซงเปนผลของการศกษา

และฝกอบรม โดยปกตแลวคำานมความหมายอยางเดยวกบคำาวา แรงงานเพอคาจาง

7 พจนานกรมศพทสงคมวทยา องกฤษ- ไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน โรงพมพบรษทรงเรองศลป การพมพ กรงเทพฯ 2524 หนา 201.

(Wage labour) ซงหมายถงการทำางานโดยมบคคลอนจายคาจางแรงงานให ตามทปฏบตกนทวไป แรงงานแบงออกเปน 3 ประเภท คอ

1. – แรงงานมฝมอ Skilled Labour2. แรงงานกงฝมอ- Semi-Skilled Labour3. แรงงานไมมฝมอ – Unskilled Labour

สวนประกอบของสหภาพแรงงานนนแบงไดเปน 4 ประเภทใหญ ๆ คอ 8

1. สหภาพแรงงานชางหรอวชาชพ (Craft or Occupational Union) เปนสหภาพทกอตงโดยลกจางประเภทมฝมอ หรอมวชาชพสาขาใดสาขาหนงโดยเฉพาะ แตละ

กลมอาชพตางกพยายามใหคำาจำากดความเกยวกบชาง หรอวชาชพ ของตนอยางรดกม เพอกนความเขาใจผด และความยงยากในการสมครเขาเปนสมาชก เชน ชางเชอม ชางปน ชางเหลก ชางไม ชางทำารองเทา ชางพมพ

ชางประปา ชางฟต แตละชางระรวมกนเขาเปนสหภาพแรงงานเดยวกน ไมวาจะเปนลกจางของบรษท หรอ นายจางเดยวกนหรอไม เชนสหภาพแรงงานชางไฟฟา อาจจะประกอบดวยคนงานจากบรษทปนซเมนต จาก บรษทขนสง จากบรษททอผา หรอจากบรษทโรงกลนนำามนกได

2. สหภาพแรงงานอตสาหกรรม (Industrial Union) เปนกจการทดำาเนนงาน หรอประกอบธรกจเฉพาะในเรองบางอยางหรอเฉพาะอยาง เชน กจการเหมองแร กจการเหมองถานหน กจการ

จำาหนายนำามนเชอเพลง กจการทอผา กจการยาสบ กจการตม กลนสรา หรอกจการผลตนำาตาล เปนตน เมอ กจการตางมลกษณะเฉพาะของตว เชนนแลว ลกจางหรอคนงานในกจการเหลานกมองเหนประโยชนของพวก

ตนมากขน ถากอตงเปนสหภาพแรงงานภายในเฉพาะกจการเหลานน เพราะผลประโยชนของคนงานในกจการ เดยวกนคงเหมอนกน ปญหาและความตองการจงเหมอนกน ดงนน สหภาพแรงงานสำาหรบลกจางททำางานใน

อตสาหกรรมแบบเดยวกนจงเกดขนมากในระยะหลง ๆ ในองกฤษ และแผขยายไปทวโลกอยางรวดเรว เชน สหภาพแรงงานคนงานกจการจำาหนายนำามนเชอเพลง กอาจจะประกบอดวยคนงาน และลกจางของบรษท

นำามนทงหลาย เชน เชลล เอสโซ คาลเทกซ และซมมท ฯลฯ

3. สหภาพแรงงานแบบทตงขนตามลกษณะของนายจางหรอกจการ (House Union หรอ Company Union) ไดแกสหภาพแรงงานทกอตงขนในกจการของ

นายจางหรอบรษทหนงบรษทใดโดยเฉพาะ ไมวานายจางหรอกจการนน ๆ จะประกอบอตสาหกรรมธรกจอยาง เดยวกนหรอไมกตาม ในบางครงสหภาพแรงงานแบบนกถกจดเขาอยในประเภทเดยวกนกบสหภาพแรงงาน

อตสาหกรรม เพราะมลกษณะใกลเคยงกนอยมาก กลาวคอ ถาสมาชกของสหภาพแรงงานใดจำากดเฉพาะอยใน

บรษทหรอนายจางเดยวกนแลวกกลายเปน House Union ไป แตถายอมใหรวมเอาคนงานใน อตสาหกรรมเดยวกน แตหลายนานจางหรอหลายบรษทเขามารวมอยในสหภาพเดยวกนแลว กกลายเปน

สหภาพแรงงานอตสาหกรรมไปอยางนเปนตน

4. สหภาพแรงงานรวมหรอสหภาพแรงงานทวไป (General Union) เปน สหภาพแรงงานทตงขนเพอใหลกจางทไมอาจเปนสมาชกของสหภาพแรงงานประเภทใด ๆ ในแบบ 1,2,3

ขางตนไว ไมมการจำากดคณสมบตของสมาชก ใครเปนลกจางมสทธทจะเปนสมาชกได ไมวาจะเปนลกจางม ฝมอหรอไมกตาม ไมวาจะเปนเสมยนพนกงานหรอคนงานใชแรงกได และไมวาจะเปนลกจางของนายจางใดใน

อตสาหกรรมประเภทใดกได เชน สหภาพแรงงานคนงานขนสงและคนงานทวไปในองกฤษ สหภาพแรงงาน

ทวไปของฝรงเศส(CGT) เปนตน8 เดนพงษ พลละคร, สหภาพแรงงาน. กรงเทพฯ โรงพมพไทยเกษม พ.ศ. 2519 หนา

104-118.

2. กลมผลประโยชนกงอาชพ-กงอดมสมบรณ กลมผลประโยชนนอกจากจะหมายความถงกลมทางเศรษฐกจแลว ยงมกลมผลประโยชนซงจะเปนก

ลมผลกดนไดอกมากมายหลายชนด แตกตางกนออกไปอก เปนการยากทจะนบจำานวนลงไปใหแนชด กลมตาง ๆ หรอสมาคม หรอองคการนน อาจจะดำาเนนการเพอบบบงคบทางการเมองไดในบางโอกาสและในบางเรอง

แมวาลกษณะโครงสราง วตถประสงคของกลมจะหางไกลจากวตถประสงคของการเมองกตาม เชน สมาคม กฬา สมาคมศาสนา สถาบนทางวชาการ

2.1 กลมผลประโยชนภาคเอกชน กลมผลประโยชนเอกชน หมายถง การรวมกลมของเอกชน ภาคเอกชน ไมเกยวกบการเปน

ตวแทนของรฐบาล กลมผลประโยชนนอาจหมายถงการเปนกลมผลกดนทแทจรง คอ มจดประสงคถาวรใน การบบบงคบทางการเมองโดยเฉพาะ และหมายถงกลมผลกดนบางสวน หมายถงการบบบงคบทางการเมอง

นนไมใชเปาหมายหลกของกลม

2.1.1 กลมผลประโยชนทมจดมงหมายเฉพาะการเมอง เปนกลมทถกจดตงขนโดยม จดมงหมายทางการเมองโดยเฉพาะ เชน เพอการหามการผลต การพฒนา การใช และการสะสมอาวธ

นวเคลยร รวมทงการรณรงคเพอการลดอาวธอนรายแรงนดวย หรอจะเปนกลมเปนองคกรเพอการปองกน สนตภาพของโลก เพอการตอตานลทธเชอชาตนยม เพอเปนการเรยกรองเอาดนแดนคน หรอเพอการปฏรป ทางการเกษตร การดำาเนนการของกลมกเปนไปในลกษณะทบบบงคบรฐบาล โดยตรงหรอโดยวธการ

โฆษณาชวนเชอ เพอใหไดมาซงมตมหาชน สายงานบางอยางของกลมกเชอมโยงกบพรรคการเมอง แตกลม หรอองคการบางแหงกดำาเนนงานโดยอสระ กลมหรอองคการทควรกลาวถงคอ

ก. ขบวนการเอกภาพแหงยโรป (European Unity movement) ไดทำาการเผยแพรโฆษณาเรยกรองมตมหาชนของยโรปใหสำานกในความเปนชาว

ยโรป มาเปนเวลากวา 20 ป สามารถสรางอทธพลโดยทางออมตอรฐบาลตาง ๆ ในยโรป เครองมอทชวยใน การรณรงคคอ หนงสอพมพ พรรคการเมอง สมาชกรฐบาลและหวหนารฐบาล

ข. ขบวนการตอตานการแยกผว เปาหมายกคอการตอตานการรงเกยจผว เปาหมายทจะ ทำาลายรงเกยจผว องคการนมอทธพลมากในสหรฐอเมรกา ทไดชวยเหลอในการตอสของนโกร เพอใหไดมาซง

ความเสมอภาคในทางกฎหมายกบคนผวขาว

2.1.2 กลมปญญาชน แตเดมหมายถงกลมนกปราชญ นกวชาการ ผใหแนวความคดใน การปฏวต ฝรงเศสสวนมากเปนกลมสมาคมนกคด และไดเขาไปยงเกยวกบการเมองมากขน ภายหลง

สงครามโลกครงท 2 โดยเขาไปรวมอยในสโมสรการเมอง เชน Potitical club ในประเทศ ฝรงเศส เปนสโมสรทประกอบดวยกลมขาราชการ วศวกร อาจารยมหาวทยาลย นกหนงสอพมพ นกศกษา กาวหนา จดประสงคของกลม คอ สรางอทธพลตอมตมหาชน นอกจากนกลมปญญาชนยงไดกอตงสนนบาต

เพอสทธมนษยชน (League for the Rights of Man) 2.1.3 สมาคมทหารผานศก เปนกลมผลประโยชนทมไดอทศกจกรรมรวมทงหมดของ

กลมเพอการบบบงคบทางการเมอง การบบบงคบหรอใชอทธพลเปนไดในบางครงบางโอกาสเทานน สมาคม ทหารผานศกมลกษณะเปนองคการปองกนผลประโยชน และเปนองคการแหงอดมการณในเวลาอนเดยวกน เพราะหนาทหลกคอปองกนผลประโยชนของทหารผานศก หนาทรองกคอ สนบสนนพรรคการเมองฝายขวา

หรอขวาจด สมาคมทหารผานศกมบทบาทสำาคญทกอใหเกดลทธฟาสซสม (Fascism) ขนในอตาล และในเยอรมนนในประเทศฝรงเศสระหวาง ค.ส. 1950-1959 สมาคมทหารผานศกอนโดนเซย

และอลจเรยเปนสมาคมทสนบสนนพรรคการเมองฝายขวาสด ในสหรฐอเมรกาและองกฤษกมสมาคม

ทหารผานศกทเปนพวกอนรกษนยมขวาสด คอ The American Region และ The Brithish Region

2.1.4 ขบวนการเยาวชน เปนสมาคมของผทอยในวยเยาว ไดแกสมาคมลกเสอ สมาคม

นสตนกศกษา มบทบาทในหลายดานทเปนลกษณะของการบบบงคบทางการเมอง กอนป ค.ศ. 1939 ขบวนการเยาวชนมกจะเอนเอยงและสนบสนนพรรคการเมองฝายขวา แตหลงป ค.ศ. 1945

ขบวนการเยาวชนมกจะกลบหนไปสนบสนนพรรคการเมองฝายซาย ในปจจบนการตงสมาคมหรอองคการ นกศกษามกจะเปนไปในลกษณะของกลมสนบสนนแนวคดทางการเมอง เชน สหภาพนกศกษาแหงชาต ฝาย

ขวาหรอฝายซายในยโรป

2.1.5 องคการสตรและครอบครว ในประเทศฝรงเศส องคการสตรและองคการ

ครอบครวนน สวนใหญเกดขนเพอใชสำาหรบขยายอทธพลของศาสนาครสต (นกายคาทอลก) และใชในการ บบบงคบกบรฐบาล เชน สหภาพสตรเพอกจการสงคม ไดเขาไปมสวนรวมในทางการเมอง โดยรวมในการ

รณรงคหาเสยงเลอกตงโดยตรง และสนบสนนพรรคการเมองฝายอนรกษนยม สวนสหภาพสตรฝรงเศส (Union of French Women) และแนวรวมแมบานนนกแสดงออกถงการ

สนบสนนพรรคฝายซาย คอพรรคคอมมนสต นอกจากสมาคมสตรทยงเกยวกบการเมองแลว กยงมสมาคม สตรทมจดมงหมายในทางสงคม ไดแก สมาคมแมบานอาสาสมคร สมาคมเพอการกำาจดชมชนแออด สมาคม

ตอตานสรา เปนตน

2.1.6 กลมอดมการณและศาสนา หมายถงกลมทมความยดมน มอดมการณในเรองใด เรองหนงโดยเฉพาะ หรอเปนองคการทอยในความควบคมดแลของฝายศาสนา เชน ศาสนาครสตในฝรงเศส

องคกรทสำาคญ และมอทธพลมากคอ สมชชาคารดนลและสงฆราช (Assembly of Cardinals and Archbishops) สำาหรบองคการฝายฆราวาสทดำาเนนการแทน

พระสงฆกเกดขน เชน สมาคมผปกครองนกเรยนในโรงเรยน สมาคมสมาชกรฐสภาเพอเสรภาพในการศกษา สหพนธคร แนวรวมคร สนนบาตการศกษา กลมเหลานมประโยชนในดานจตวทยามากกวาในดานการบบบงคบ

ทางการเมอง

2.2 กลมผลประโยชนมหาชน การกอตงกลมผลประโยชนในลกษณะของการใชอทธพลบบบงคบรฐบาลนน นกวชาการฝาย

หนงเชอวา กลมผลประโยชนเอกชนเทานนทสามารถบบบงคบอยางแทจรงแกรฐ สวนฝายบรการสาธารณะ ซง ตอไปนจะเรยกวากลมเจาหนาทของรฐหรอกลมผลประโยชนมหาชน ไมสามารถทจะกระทำาการบบบงคบรฐบาล

ได ในเมอฝายบรการสาธารณะนกเปนเจาหนาทของรฐเอง แตอยางไรกตามสถาบนทางการเมองสงสดทรบ ผดชอบเกยวกบการตดสนใจในทางการเมองคอ รฐสภา และรฐบาล สามารถทจะถกบบบงคบจากหนวยงาน

บางหนวยของรฐเอง หนวยงานดงกลาวไดแก หนวยงานฝายพลเรอน และหนวยงานฝายทหาร

2.2.1 องคการฝายพลเรอนในฐานะกลมผลกดน

ก. หนวยงานของรฐ เปนหนวยงานทจะตองเปดบรการประชาชนเปนหนวยงานทจำาเปนทสด จงจำาเปนทจะตองขดขวางมใหหนวยงานเหลานกลายเปนองคการอสระปกครองตนเอง และไมถอวาผล

ประโยชนของกลมจะสำาคญมากไปกวาผลประโยชนของสาธารณะ แตอยางไรกตาม กลมบางกลมกยงคง ความเปนกลมผลกดนอย เชน รฐวสาหกจทบรการคนทวประเทศ มอำานาจในการตดสนใจของตนเองเปนอยาง

มาก และมแนวโนมทจะสามารถบบบงคบรฐในลกษณะเดยวกนกบทบรษทเอกชนใหญ ๆ ปฏบตอย เชน การ ไฟฟา การรถไฟ การทาเรอ การประปา การขนสงมวลชน เปนตน

ข. กลมขาราชการ การรวมตวกนระหวางขาราชการในหนวยงานเดยวกน หรอทมาจากสถาน ศกษาเดยวกน การรวมกลมนกอใหเกดอทธพลอยางมากในการบรหารและในรฐบาล กลมผสอบบญชของ

ฝรงเศสประกอบดวยสมาชกทเชยวชาญอยางสงในดานน เปนกลมทมอทธพลตอรฐมนตรเศรษฐกจ และการ คลงของฝรงเศส สามารถทำาใหสมาชกของกลมไดรบตำาแหนงบงคบบญชาทสำาคญ นอกจากนกมสมาคม ขาราชการพลเรอน สมาคมขาราชการศาลปกครอง และยงมการรวมกลมในสถานทราชการในรปของสมาคม

ศษยเกาโรงเรยน วทยาลย มหาวทยาลย สถานทราชการนหมายถงรฐวสาหกจดวย เชน การรถไฟ การไฟฟา

2.2.2 องคการฝายทหารในฐานะกลมผลกดน

องคการฝายทหาร ซงกหมายถงกองทพนน ถาหากจะจดตงในรปของกลมผลประโยชนแลว กจะ เปนอนตรายตอวถทางการเมองมาก ทงน เนองจากกองทพนนมกำาลงอาวธสามารถแทรกแซงดวยกำาลง การ

เปลยนสถานะจากกองทพมาเปนกลมผลกดนทางการเมองสามารถกระทำาได 2 วธ คอ

ก. การแทรกแซงดวยกำาลง ไดแก กรณทกองทพกระทำา รฐประหาร (coups d’etat) ยดอำานาจ และเปนผเขาไปใชอำานาจรฐเสยเอง กองทพจงไมอยในฐานะกลมผลกดนอกตอไป

แตไดกลายเปนรฐบาลหรอผทใชอำานาจรฐเสยเอง และลกษณะการปกครองกเปนรปการปกครองแบบ

เผดจการ ซงมกจะเกดขนเปนประจำาในประเทศดอยพฒนา หรอในประเทศโลกท 3 กองทพนจะหมายถง กองทพบก กองทพเรอ กองทพอากาศ หรอตำารวจ ซงเปนกองกำาลงรกษาความสงบภายใน

ในกลมประเทศลาตนอเมรกา การแทรกแซงของกองทพในทางการเมองจะมลกษณะโดยทาง ออม กลมนายทหารจะไมเขากมอำานาจรฐดวยตนเอง แตจะเลอกนกการเมองคนใดคนหนงไวแลวสนบสนนให

ดำารงตำาแหนงหวหนารฐบาลภายหลงยดอำานาจสำาเรจ ซงกหมายความวารฐบาลมไดขนอยกบความเหนชอบ ของประชาชนอกตอไป แตขนอยกบกำาลงอาวธ ซงในบางกรณการสนบสนนของกองทพกไมเพยงพอทจะเขา ยดอำานาจปกครองได กกระทำาไดแตเพยงการชวยเหลอสนบสนน หรอการจำากดเสรภาพในการทำางานของ

รฐบาล

ข. การบบบงคบโดยทางการเมอง ในประเทศทในรฐประชาธปไตย สวนใหญกองทพจะไมเขา แทรกแซงกจการทางการเมองโดยตรง แตจะบบบงคบทางดานจตวทยา ซงจะทำาใหไดรบการสนบสนนจาก

มตมหาชนมากกวาการใชกำาลงทหารโดยตรง ดงเชน ในจกรวรรดเยอรมน ระหวางป ค.ศ. 1871 ถง 1914 และในชวงระยะสาธารณรฐไวมาร(Weimar Republic ค.ศ. 1914-1933) คณะนายทหารและคณะนายพลมบทบาทอยางมากในทางการเมอง อยางไรกตาม บทบาทการ

บบบงคบทางการเมองของทหารในประเทศอตสาหกรรมอน ๆ จะมนอยหรอ เกอบไมมบทบาทเลยในทางการ เมอง เชน ในองกฤษ สหรฐอเมรกา ออสเตรเลย แตในเอเชยอาคเนยบางประเทศ และแมในประเทศไทยเองก

ปรากฎขนบอยครง สำาหรบกรณสหรฐอเมรกานน กองทพมบทบาททางดานขวญมากกวา สบเนองมาจากชาว

อเมรกนเกรงภยปรมาณ และสงครามนวเคลยร จงเกดความรสกทจะตองแสวงหาหรอสรางความมนคง ความ ปลอดภย และสงทจะสนองตอบไดกคอ กองทพแหงชาตทเขมแขง ซงกตองอาศยอาวธยทโธปกรณททนสมย

ทำาใหมการสะสมกำาลงอาวธเพมงบประมาณทหาร ทำาใหกองทพมบทบาทยงเกยวกบเศรษฐกจ เพราะตองสง ซออาวธยทธภณฑจากบรษทผลตอาวธ ซงสวนใหญเปนของเอกชน ทำาใหบรษทผลตอาวธมรายไดมาก สราง

ความสมพนธระหวางหนวยธรกจเอกชนกบกองทพ ยงถานายทหารนอกราชการไดเปนประธานหรอรวมอยใน บรษทดวยแลว กจะทำาใหกจการคาอาวธกบกองทพสะดวกยงขนอก กอใหเกดผลประโยชนรวมกน ซงอดต

ประธานาธบดสหรฐ คอ นายพล ไอเซนเฮาร ( D. Eisenhower) เรยก ความสมพนธทซบ

ซอน ทหาร- อตสาหกรรม (military – industrial complex) ซงในอนาคตจะเปนสาเหตของการยงยากของประเทศสหรฐอเมรกา