briefing paper ...
Post on 16-Apr-2017
147 Views
Preview:
TRANSCRIPT
1
၏
႑
၂ ၁၆
2
႑ (MCRB) ၊
၊ ၊ ၊
။
MCRB Myanmar IPEN Network
POINT (Promotion of Indigenous and Nature Together)
Vicky Bowman ၐ ၏
ႀ IHRB Donna Guest ။
႑ (Myanmar Centre for Responsible
Business MCRB) ၂ ၁၃ Institute for Human Rights and Business (IHRB)
Danish Institute for Human Right (DIHR) ၏
။ MCRB ၊
၊
၊ ၐ
ၐ ၏ ၐ
။ ၏
။
(Copyright Myanmar Centre for Responsible Business (MCRB), Institute for Human Rights and ၂ ၁၆)
MCRB, IHRB DIHR ။
MCRB, IHRB DIHR
။
၊ ။
၊ MCRB, IHRB DIHR ၍
။
All right Reserved
3
၁။ ၅
-
၂။ ၇
- ႀ ၍
၃။
၁၃
-
၄။ ၏ ၂၁
-
- ၒ ၊
ၒ ။
-
-
၅။ ၸ ၐ ၃၂
-
-
-
-
- ႀ ၍
၏ ။
-
- ၒ
- ၏
-
-
4
၆။ ၸ ႀ ၄
-
-
-
-
- ႀ ၍
၇။ ၄၅
၈။ ၄၅
၉။ ၄၇
5
၁။
၏
(MCRB) ၏ ။
ၒ ၌ ။
၏ ။ ၏
၊ ၊
။ ႀ
။ ၌
၏ ၊
။ ။
၏ ၊
။
၍
။ ၍ ။
၎ ၊
။ ၊
။
၏ ၐ ၐ
။ ၊ ) ၊
( ၊ )
( ၊ )၊ ( ႀ ၊ ၊ ၊
၊ ၊ )
။ ၸ
ႀ ။
6
ၸ ၏
ႀ ။
။ ၏ ၊
၊
။
၏
။ ။ ၸ
၊ ႀ
ၸ
၏
။
၏ MCRB ၊ ၏
ၐ ၄ (၂)
။ ။
။
။ ။
။ ။
၍
၏ ။
။
။
။ ။
။
7
(indigenous peoples) ၊
။ (Indigenous peoples) ၍
ၓ indigenous peoples
။
၂ ၁၅ ၊ MCRB ၊ ၊ ၊ ၊ ၊
(၁၅) ။
“ ” (ethnic nationality) “
” (ethnic minority) ။
။ (
“ ” indigenous ႀ ။)
(ethnic nationality) ။
ethnic nationality
(national race) ။
၏ ၁၃၅
။ ။
ၐ ၍ ၊
။
( ၆၄) ႐ ။
၂။
၊
။ ၐ
။ ၏ ၓ
8
၊ ၊ ၊
။ ၏ ၊
၊
။
ႀ ၍
(FPIC) ။ ILO Convention ၁၆၉
။
။
၏
။
ၐ ။
၊ ၊ ႀ
၎ ၏ ၓ ၊
၊
။
၏ ၊
။ ၏ (1989 Convention
No.169 Indigenous and Tribal Peoples) ၂ ၇ ၢ
UN Declaration on the Rights of Indigenous Peoples ၏
၏ ။
ၢ UNDRIP
။
9
၊
။
ၓ၏
ၸ ၏ ၊
။ IFC (၇) ၏
။ ၓ ၢ ၐ
၏ ၊ ၒ ၊ ၏
။ ၓ ၢ ၊ ၏
၊ ၊ ၊ ၊ ၊
။
၏ ၓ ၢ ။
၏ ၐ
၊ ၏
၊ ။
၍ ႀ
။
ၢ၏ UNDRIP
၏ ၊
။ ၄
။
၏ ၊ ၒ
၊
။ ( ၈)
10
၍ ။ ILO Convention No.169
။
။
- ၊
၊ ၏ ၊
။
-
( )
၊
( ) ။
ၐ ၊ ၌
၏
။
။
။ ( ၈၄)
။ (၄) ၊
။
ႀ ၍ (FPIC)
၏ ၓ FPIC ။
။ „Consultation„
၊ „ ‟ ၊
။
၄ ၏ ။
11
၄ ၊ ၊
၊
၊
။ ၄ ၏ ၏
။
။
ၐ (
၊ ။ ။
။'
ျခငးႏင႔ပတသတသည႔ ၏ ၏
၏ ၊
။ “ l c ”
ၐ
၄
၏ ။
ၐ ၄ ။
၏
။
ၐ
၏ ။ ၊
။ ႀ ၍ “ ” “ ”
။ ။ ၍
12
ႀ ။ ၄ ၏
။
ႀ ၍ (FPIC)
၏ eminent domain
။ eminent domain
ၢ ။ ႀ
၍ (FPIC) eminent domain ၏
။ eminent domain
၏ ၏
ႀ ၍ (FPIC)
။ ။
eminent domain ။
၏ ။
ၐ ။ ႀ ၍
(FPIC) ။
ၢ၏ UNDRIP ႀ ၍ (FPIC)
၏ ။
- ၁ ၊ ၐ ။
ႀ ၍
(FPIC) ၓ ၢ
။
။
- (၁၁) ၊ ၊
၊
၍
။
13
- (၁၉) ၏ ၐ
၊ ၏
၊ ၊ ၍ FPIC ။
- (၂၈) ၢ FPIC ၏
၊ ၊ ( )
။
- (၃၂) ၐ
ၐ ၏
FPIC ။
၍ ႀ
၊ ။
ႀ
၊ ၏ ၊ ၊ ၏
၊ ၏
၊ ။ ၊
ၒ
ၒ ၒ ၐ
႐ ။
၃။
၂ ၇ UN Declaration on the Rights of Indigenous Peoples
ၢ ၁၉၈၉ ILO Convention No 169
ၢ
။
14
၏ ၐ
။IFC Performance Standard (၇) (၈) ႀ ။
(Word Bank
Safeguard Policy on Indigenous Peoples) ၂ ၉ (Asian
Development Bank (ADB) Safeguard Policy Statement on Indigenous People )
။
International Council of Mining and Metals (ICMM) ၐ
ႀ ႀ IPIECA
ႀ (၂)
။
International Finance Corporation (IFC) ၏ (၇)
IFC ၏
၊ ႀ ။ IFC
။
၊ ။
IFC ၍ ။
၏ ။
IFC၏ (၇)
ၒ ၊
။
၏ ၐ ႀ ။
၍
။ (၇)
15
၍
။
-
-
။
- ၊
။
- ( ) ၊ ၊
။
- ။
IFC ၏ (Performance Standard)
(၇) (Guide Notes) ။
။
IFC (၇) ၏ (၆) ။
ၒ ၊ ၢ ၏ ၊ ၏
။
(၆)
။ ၏
၊ ၒ ၊
၊ ၊
၏
ဤ ။ Guidance Note 7
၍ ။
16
(၇) ၊
ၐ
၊
၍
ႀ ၏
။
IFC၏ (၈) ႀ ။
၏ ၐ
။ ၏
။ ၊
ၒ ၊
၊
၊ ၊ ၊ ။
IFC ၏ (၁) ၐ
(Assessment and Management of Environmental
and Social Risks and Impact)
။
IFC ၏
(၇) ၊ ၐ
ႀ
။
-
။
17
-
။
- ၏ ၊ ႀ
၊ ၏
၊ ၊ ၊
၊ ။
- ၏ ၊ ၏ ၊ ၊
။
IFC ၏ (၇) ၊ (၁၂) ၊ FPIC ၍
။ (၁)
၊ (၁)
(၂ ။
ႀ
။
IFC ၏ (၇) ၏ GN 18
၊
။ GN18 ၍ “
၊ ( ၊ ႀ
) ၏ ။” ။
GN19
။“ ၏ ၊
၏
။”
18
IFC ၏ ၂ ၁၅
Safeguard Policy on Indigenous People (Operational Policy Bank Policy OP/BP 4.10) ၍
။ “
” ။
ႀ IFC ၏
ၐ ။ ၏
။ ၏ ၏
။
။ ၂ ၁၃
ၐ ။ “
၏ ၊
၍ ” ။
။ ။ (၂)
။ ၂ ၁၄ NomoGaia
၍
၏ ။
ၓ (UNDP) ၏
။ ၄ UNDRIP ။ UNDP
၏ UNDP ၄ ၏
။
(ADB) ၏
ၐ
19
ၐ ။ ဤ
။
ၐ ၊
။ ( IFC ၏
(၇) ။) ၍
၍
။
၍ ။
၊
၍ ၊ ။
၏ ၏
၊
။
International Council on Mining and Metals (ICMM) ၂၃
(၃၅) ။
၂ ၁၃
။ ၂ ၁၂ IFC
။ ICMM ၏
၏ (FPIC) ။
ICMM
(၆) ။
20
- “
ၐ ( )
၏ ၐ
ၐ
၏ ၍ ။
)
။ ၓ
။ ( ဤ
) ။ ၊ ကမၸဏမားအား ယငးတ႔၍
စမခန႔ခြမႈ ေအာကတြင မရသညကစၥရပမားအတြက သေဘာတရန မလအပပါ၉
ေယဘယအားျဖင သေဘာတညမႈရရရနလအပမႈ႕သည သကဆငရာဌာေနတငးရငးသား မားအေပ၎
သကေရာကႏင အနညးအမားေပ၎မတည။ ေျပာငးလမႈရသည၉ ဥပမာ ဌာေနတငးရငးသားယဥေကးမႈ
ဆကလကျဖစတညမႈက ျခမးေျခာကေသာ အေနအထားတရပသည ၾကးမားျပငးထန။ ေရရညထခကမႈရလင
သေဘာတညမႈက ရရရနပမလအပျပး အကးဆကမရပ အနညးငယသာ အဆငမေျပျဖစနငသည ကစၥမးဆပါက
လပေဆာငရနတငျပထားသည လပငနးေဆာငရြကမႈမား အေပ၎ ေဆာငရြကၿပးစးႏငရနသာ ပမ။ လအပေပမည၉
ဌာေနတငးရငးသားအခြငအေရးမားဆငရာ ကလသမဂၢ
( ) ၏
ၐ ။ ။ ၏
ၐ၌
၏ ။
၏
။ ၓ ၏
။
၊ ။
ICMM ၂ ၁၅ ၏ ၐ
“ (Indigenous Peoples and
21
Mining Good Practices Guide) ။ ၏
။ ၊
၏ ၊
၊ ၊
၊ ၊
။
IPIECA
။ ၐ ႀ ႀ (၆) (၇)
၊ ၄ (၁၆) ။
IPIECA ၏
။ ၂ ၁၂ ႀ Indigenous Peoples and the oil
y: x , p c c ” ။
၏ “
ၐ ၐ
” ။
ၐ ၊ ၏
၊ ၏
။
။
၄။ ၏
။ ၊ ႏငငေရးအရ
အလြနထရလြယေသာ ကစၥလညးျဖစသည၉ ျမနမာႏငငရတငးရငးသားမားက အစးရသည တငးရငးသား႐းရာကြျပား
မႈမားက မမကယကးအတြက ႏငငေရးလကနကသဖြယ အသးျပေနသညဟ ယဆထားၾကသည၉ ျမနမာႏငင၍
22
ႏစေပါငး ၄ေကာ ရည ၿပျဖစေသာ လကနကကငပဋပကၡ အမားစမာလညး ဤတငးရငးသားကစၥမားတြင အေျခခ
သည၉
ျမနမာႏငငရ တငးရငးသားအမားစသည ေးလေသာေနရာမား၊ေနထငၾကသည၉ ယငးတ႔သည အစးရမ
ေသာလညးေကာငး၈ ပဂၢလကက႑မေသာလညးေကာငး အကအညမားမရရၾကပါ၉ ယငးတငးရငးသား အစအဖြ႔မား
သည မမတ႔၍ကယပငဘာသာစကား၈ ဓေလထးစမားႏင ကးကြယယၾကညမႈမား ရၾကသည၉ သ႔ရာတြင ျမနမာႏငငတြင
“ ၍ ” “ ၍ ” ၍ ။ ႀ
။ “ c l ” ၐ
။
၂ ၈ ( )
။ (national races) ၍
။ national races
၁၉၈၂ ။ ၁၉၈၃
၁၃၅ ။
(၇) ။ ၊ ၊
။
။
။ ။ ၊
။
၁၃၅ ။ -
၍ ၊ ( )
ၐ ၊
၏ ။ ။
- ၏ ၅၃ ။
၊ ၊
၊ ။
23
၊ ၂ ၁၄ ၁၃၅
။
။ ၓ “ ”
။
၊ လမးစအလကလဥးေရက မသရရေသးေသာလညး ဗမာမဟတေသာ အျခားလမးစ
မားမာ ၁ မ ၂ ရာခငႏႈနးအထရႏငသည၉ တငးရငးသားျပညနယ(၅) ခသည ျမနမာႏငင၍ ဧရယာ ၃၅%က
ပငဆငထားသည၉ ဤျပညနယ(၅)ခက ယငးျပညနယမားရ လဥးေရအမားဆး လမးစ နာမညကေပးထားျခငးျဖစသည၉
(ရခင၈ ခငး၈ ကခင၈ ရမး၈ ကယား၈ ကရင၈ မြန) တဖကတြငလညး ျပညနယနာမညမရေသာ တငးရငးသား
လနညးစမားလညးရၾကသည၉ ယငးတ႔မာ ပအ၈ ၈ နာဂ၈ ပေလာငႏင အျခားလမးစငယမား ျဖစသည၉ တငးရငးသား
လမးစမားအေနျဖင အထကပါအမညေပါက ျပညနယ(၅)ခတြငအမားစေနထငၾကၿပး စကပးေရးလပကငၾကေသာ
လညး ကနတငးေဒသႀကး (၅) ခတြငလညး ေနထငသမားရပါသည၉
ျမနမာႏငငတြင ဘာသာစကားအမားအျပား ေျပာၾကားၾကပါသည၉ အဓကအားျဖင ဗမာ၈ ကရင၈ ရမး၈ ဂနးေဖာ
(အဓက ကခငဘာသာစကား) ၈ မြန၈ ခငး၈ ရခငႏင ထားယစကားတ႔ ျဖစၾကသည၉ အထကပါ အဓက
ဘာသာစကားမားအျပင ေဒသအလကေျပာေသာစကား မားလညးရၾကသည၉ အခ႕တငးရငးသား လနညးစငမား၈
အထးသျဖင ၿမ႕ေပ၎တြငေနထငၾကေသာ လငယမားမာ မခငဘာသာစကား မားကမေျပာၾကေတာပါ (ရနကနၿမ႕ေပ၎ရ
ရမးႏငကရင) ထ႔အျပငေသြးေႏာသမား (ဥပမာ ဗမာအေမႏင ရမးအေဖ) မာ ဗမာစကားကမခငဘာသာစကားအျဖစ
ေျပာဆၾကသည
ဤစာတမးအေနျဖငျမနမာႏငငအတြငးေနထငၾကေသာ မညသညလမးစမားသည ႏငငတကာက အသအမတ
ျပထားေသာ ဌာေနတငးရငးသား အဂၤါရပမားႏင ျပညစမႈရသညက စစစရနမဟတပါ၉ အေျခအေနအရပရပေပ၎
မတညၿပး ကစၥတစချခငးအလက ပညာရငမား၍ အႀကဥာဏမားက ရယေဆာငရြကရမညသာမက ကာယကရငမား၍
မမကယမမ မညသ႔ခယသညကပါ ထညသြငးစဥးစားရပါမည၉ ျမနမာႏငငရ ေကးလကေဒသေနတငးရငးသား
လမးစငယမားသည မမတ႔၍ ေနရငးနယေျမမားႏင ဆကစပဆျဖစ။ (လကနကကငပဋပကၡ သ႔မဟတ ဖြ႔ၿဖးေရး
စမကနးမားေၾကာင ေရႊ႕ေျပာငးခရသညျဖစေစ) ႏငငတကာစႏႈနးမားႏင ကကညႏငဖြယရာရပါသည၉ သ႔ရာတြင
ၿမ႕ေပ၎ရ တငးရငးသားမးႏြယစမားႏင ေသြးေႏာေနသမားအတြကမ ကကညမႈ ရ၈ မရ မေသခာပါ၉ ဤေမးခြနး
ပစာၦမားမာ ကာယကရငမားကယတင မမကယမမ မညသ႔ျဖစေစလသညက ဆကလက။ေျဖရငးရမညျဖစပါသည၉
ထသ႔ေျဖရငးရာတြငလညး ခမတထားေသာ လမးစဥမားႏင႔ ကကညရမည၉
24
၀၆ ခႏစ ႏငငေတာဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒက တငးရငးသားမားႏငစပလဥး။ ရပငခြငအခ႕ကျပဌာနးထား
ပါသည၉ ပဒမ ၁၄၃ က ႏငငသားမားအားဥပေဒႏင အည မမတ႔အျမတတႏး ထားရေသာ စာေပ၈ယဥေကးမႈ၈ အႏပညာ
ႏင ဓေလထးတမးတ႔က လြတလပစြာျပစပးေထာင ေဆာငရြကခြငေပးထားပါသည၉ ပဒမ ၁၄၃ တြငပင ဆကလက။
မမ၍ေဆာငရြကမႈသည အျခားတငးရငးသား လမးတစမးကျဖစေစ၈ လမးမားက ျဖစေစ ထခကနစနာေစႏငလင
သကဆငသမား အခငးခငးညႏႈငး။ ေျပလညမႈရရၿပးမသာ ေဆာငရြကခြငရသညဟ ျပဌာနးထားသည၉ သ႔ရာတြင
ဤသ႔အကာအကြယေပးမႈမား၈ ရပငခြငမားက ဥပေဒႏငညညြတရမညဟ။ သတမတေပးထားသည၉ သ႔ရာတြင
ဥပေဒကယ၊ကပင အကန႔အသတမားရေနျပး ႏငငေတာ၍စညးလးမႈက ထခကပကျပားေစေသာအျပအမမားက
ေရာငၾကဥရမညဟဆထားသည၉ ထ႔အျပငပဒမ၁၄၃ သည ျမနမာႏငငသားမားအတြကသာျဖစသည၉ ေသာငးႏငခေသာ
ဌာေနတငးရငးသားမားမာ ႏငငသားျဖစခြင ရရရန လအပေသာစာရြကစာတမးမျပညစမႈမားႏင ႀကေတြ႕ေနရသည၉
ဖြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒပဒမ ၀၀တြင (က) ႏငငေတာသည တငးရငးသားမား၍ စကား၈ စာေပ ၈ အႏပညာ ယဥေကးမႈ
တ႔က ဖြ႔ၿဖးတးတကေစရန ကညေဆာငရြကမည(ခ) တငးရငးသားအခငးခငး စညးလးညညြတ ၊
( )
၏ ၊ ၊ ၊
။
၂ ၁၅ ၏ ၂ ၈
၂၂ ။ ႀ
။ MCRB ၏
၏
။ ၏
၏ (၃) ။ ( )
၏ ၊ ၊ ၊
။ (၃) ( )
( )
။
။
25
၏
၊ ၊ ၐ ၐ
၏
။ (၄)
ႀ ၏
(၅) ႀ ၏ ။ (၅) ႀ ၏
(၉) ( ) ၊ ဖြ႔ၿဖးမႈ နညးပါးေသာ တငးရငးသားလမးမား၍ လမႈ ဘျမငမားေရးအတြက
ပညာေရး ၈ ကနးမာေရး၈ စးပြားေရးႏင လမးပနးဆကသြယေရး စသညလပငနးရပမား ဘကစဖြ ႔ၿဖးတးတကေစရန
ေဆာငရြကျခငးႏင အပဒငယ (ည) တြင လနညးစျဖစေသာ ကြယေပာကလနးပါးျဖစေနသာ တငးရငးသားမးႏြယစ
မား၍ စကား၈ စာေပ၈ အႏပညာယဥေကးမႈႏင ႐းရာဓေလထးစမားက ေဖာထတျခငး၈ ထနးသမးျခငး၈ ေစာငေရာကျခငး
ႏင ဖြ႔ၿဖးတးတကေစရန ေဆာငရြကျခငးစသညျဖငပါရပါသည၉ ၀၆ ခနစဧ၉ ဖြ႔စညးပမားအရ စစအစးအရမ
နယစပေရးရာဝနၾကးဌာနက ဖြ႔စညးခ႔သည၉ နယစပေရးရာဝနၾကးဌာနဧ၉ အငတာနကစာမကနာအရ (website)
၌ဧ၉ရညရြယခကမာ နယစပေဒသ ႏင႔ တငးရငးသားမား ဖြ႔ျဖးတးတကေအာင ထထေရာကေရာကႏင႔ စနစတက
အေကာငအထညေဖာေဆာငရြကရနျဖစပါသည၉ နယစပေရးရာဝနၾကးဌာနႏင႔ ဆကလကဖြ႔စညးသြားမည႔ တငးရငးသား
ေရးရာဝနၾကးဌာနတ႔ဧ၉ လပပငခြင႔မားမာ မညသ႔ကြျပားျခားနားသညက ယခေရးသားေနသည အခနအထ
မသရေသးပါ၉
ပဒမ (၃)တြင ဌာေနတငးရငးသားမား ဟ ထညသြငး သးစြထားေသာလညး အဓပၸါယ ဖြငဆခက အခနး(ဿ)
တြင မပါရပါ၉ ဤစကားလးက ေနာကပငးလႊတေတာသ ႔ တငသြငးသည အခါမသာ ျဖညစြကခသညဟ သရပါသည၉
ဤျဖညစြကခကတြင “ ၏
၊
။ ၏ ။
၏ ၓ၏ UNDRIP FPIC ။
FPIC ၍ Reducing Emmissions from Deforestation
and Forest Degradation (
) – REDD+
။ ၏ REDD+ FPIC
26
။ – y
c y c ႀ
။ ၸ ၏
FPIC ။
၏
(2015 ၊ ၊ ၂၉ ) ၐ
။
။)
၂ ( ) ၐ
ၓ
ၐ ၐ ။
၊ ၍ ၊ ၍ ၊
၊ ။
ၐ ၏
၊ ၊ ။
(၉)
။
၂ ( ) (Indigenous People)
ၒ
။
ADB EIA
။
။
၏ (၇)
၍ ၐ
၍ ႀ
27
ၐ ႀ
။
(
) ။
၍
။ ။
၏ ၒ ၒ
၏ ၒ ။
၁၉၄၈
ႀ ၐ ။
။
။
၂ ၁၅ (၁၅)
(၈) ။
(၇) ။
။
။ ၊ ဆငးရႏြမးပါးမႈ ႏႈနးမားမာလညး ျမငမားသည၉ ဥပမာ ခငးျပညနယတြင
လဥးေရ၍ ၅၁% ၈ ရခငျပညနယတြင ၂၂% ႏင ရမးျပညနယတြင ၁၁% သည ဆငးရၾကသည၉ တစႏငငလး
အေနအထားအရ လဥးေရ၍ ၀၄% သည ဆငးရႏြမးပါးၾကသည၉
တငးရငးသားမား၍ အဓကမေကနပခကမားမာ ဤပဋပကၡ နယေျမမားတြင ျမနမာတပမေတာက ေဒသခမားအား
အႏငအထကျပျခငးျဖစသည၉ထ႔အျပင ကယပငအပခပခြငမရရမႈ ၈ဗဟအစးရႏင သဘာသယဇာတ အေမြအႏစမား
ႏင ယငးတ႔မရရေသာ အကးအျမတခြေမႈ ကစၥမားမေျပလညမႈ၈ ခြျခားဆကဆမႈ၈ ပစပယခရမႈ၈ ဘာသာကးကြယ
28
ယၾကညမႈကန႔သတျခငး (ကလနေခတအေမြအျဖစတငးရငးသား အေတာမားမားသည ခရစယနကးကြယသမား
ျဖစၾကသည) ႏင တငးရငးသားဘာသာမားျဖင ပညာမသငၾကားရျခငးမားလညး ၾကေနရသည၉
တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔အစညးမားသည မမတ႔ႀကးစးရာနယေျမက ခပကငႏငၿပး ေဒသခမား
အေပ၎တြငလညး လႊမးမးမႈ ရသည၉ အထးသျဖင႔ ကခင၈ မြနႏင ကရငျပညနယရ အဖြ႔အစညးအခ႕ဆလင ေဒသတြငး
မမတ႕ကယပငအပခပေရး၈ ယႏရားက တညေဆာကထားၾကကာ ကနးမာေရး၈ ပညာေရး၈ ေျမယာကစၥ စသညတ႔က
ကယတငစမခန႔ခြၾကသည၉ ပညာေရးတြင မမတ႔၍ကယပငဘာသာစကား စာေပက သငၾကားျခငး၈ ကးကြယယၾကညရာ
ဘာသာေရးက သငၾကားေပးျခငးျဖင မမတ႔၍ ႐းရာယဥေကးမႈအေမြအႏစမားအား ေနာကမးဆကမားအတြက
ခနထားေပးရနေဆာငရြကေနၾကသည၉ ထ႔ျပင ႐းရာဓေလထးစမားျဖစေသာ ပြလမးသဘငမား၈ ဥပမာ ကခငလမးတ႔၍
မေနာပြႏင ႐းရာ တငးရငးေဆးကသမႈမား စသညတ႔က ထနးသမးရန ျဖစသည၉ တငးရငးသားမားအေနျဖငလညး
ဗဟအစးရက တငးရငးသားမား၍ ယဥေကးမႈ အေမြအႏစမား၈ ဘာသာစကား၈ ကးကြယ ယၾကညမႈရသည တ ႔က
ႏပကြပၿပး ျမနမာဆနေအာင ေဆာငရြကေနသညဟယၾကညရေသာ (သ႔) ယဆရေသာအခနတြင မမတ႔၍ ကယပင
ယဥေကးမႈမား မေပာကမပကရေအာင ေဆာငရြကေနျခငးျဖစသည၉
ရခငျပညနယ အေနျဖငမ ကနျပညနယ (၄) ခကသ႔ လကနကကငပဋပကၡဒါဏက မခရပါ၉ သ႔ရာတြင
မၾကာခဏဆသလပင ဗဒၶဘာသာ ရခငလမးမားႏင လနညးစ အစၥလာမ ဘာသာငမဆလငမား မၾကာခဏ လမးေရး
ပဋပကၡျဖစၾကသည၉ ရခငျပညနယတြငေနၾကေသာ မဆလငမားက သတ႔ကယသတ႔ ႐ဟငဂာလမးဟေျပာဆ
ၾကေသာလညး သတ႔က ႏငငသားအျဖစ အသအမတ မျပ႐မက ပစပယခရျခငး၈ ႏပကြကခရျခငးႏင လမးေရး
ပဋပကၡဒဏမားက ခေနၾကရသည၉ ေနာကဆး ပဋပကၡမာ ၀ဿ၀ ခႏစတြင ျဖစပြားချခငးျဖစကာ လေပါငး ဿ၁,
ခန႔အထ ဒကၡေရာကခၾကသည၉
ေရး႐းရာပငဆငမႈအရ ပငဆငေသာေျမ ဆသညမာ ဌာေနတငးရငးသား လမႈအစအဖြ႔မားက ပငဆငၾကကာ
႐းရာဓေလထးစမား အတငး စမခန႔ခြေသာ ေျမမားျဖစသည၉ စေပါငးပငဆငေသာ ေျမဆသညမာလညး ေရး႐းရာေျမ
ပငဆငမႈပစတစမးပငျဖစသည၉ ေကးလကေနျပညသမားကလယေျမက စေပါငးထြနယကစကပးရာ၊ ေရး႐းရာပငဆင
မႈ ပစမးျဖင ေဆာငရြကၾကျခငးျဖစသည၉ ေျမပငဆငမႈသည အမားပငျဖစႏငသည၉ ဥပမာ ရြာသရြာသားမားစေပါငး။
တဆကတစပတညးရေသာ ေျမမားက ငးနးထြနယကၾကျခငး သ႔မဟတ အမားစေပါငး ပငဆငေသာေကးရြာပင
ေတာအပသ႔မဟတစားကကေျမကစမခန႔ခြအသးျပၾကျခငးျဖစသည၉ ဥပမာအားျဖင႔ရငးျပရလင ေတာငသလယသမား
29
မားက ေျမက ခြေဝသးစြၾကကာ တစဥးက တစဥး စကပးခန သ ႔မဟတ ရတသမးခန တြင ကညၾကျခငးျဖစသည၉ ILO
Convention အမတစဥ ဿ၄၇ တြင ျပညနယမားက သကမတရနႏင႔ ရးရာေျမပငဆငမႈ သ႔ စေပါငးပငဆငမႈမားသည
ဌာေနတငးရငးသားမားမ ပငဆငရမညဟ FBPIC inter alia မတဆင႔ ေဖာျပထားပါသည၉
ျမနမာႏငငရ ဌာေနတငးရငးသားမားအတြငး ေျမက ႐းရာအတငး အသးျပျခငး၈ စေပါငးပငဆငျခငးမာ
ကယကယျပန႔ျပန႔ ရေနပါသည၉ ေတာငေပ၎ေဒသမားတြငလညးေကာငး၈ ေျမျပန႔ေဒသမားတြငလညး ေတြ႔ရရပါသည၉
စားကကေျမမား၈ သစေတာေျမမား၈ ေကးရြာပင ေျမမား၈ ေျမလြတ၈ ေျမလပ၈ ေျမ႐ငးစသညတ႔တြင ေတြ႕ရရပါသည၉
ေတာငေပ၎ေဒသ မားတြင ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာစနစက ေတြ႕ရပါသည၉ ဤစနစအရ ေျမအခ႕ကမစကပးပ
ႏစအတနၾကာ ခနလပထားၿပး အခ႕ကစကပးပါသည၉ ယငးေရႊ႕ေျပာငး ေတာငယာ စကပးၾကေသာ ေတာငသမားတြင
လနညးစသာ ယငးေျမက ဘးဘြားစဥဆက ထြနယက စကပးခၾကျပး တရားငပငဆငမႈ ျပႏငေသာ စာရြကစာတမး၈
အေထာကအထားမား ရၾကသည၉
အခ႕ေသာ တငးရငးသားလကနကကင အဖြ႔အစညးမားျဖစေသာ မြနျပညသစပါတ၈ ကရငေကအနယအဖြ ႔မား
က မမတ႔ ကယပငစနစမားျဖင ေျမယာပငဆငမႈက မတပတငသည ကစၥမားက ေဆာငရြကေပးၾကသည၉ ဤသ႔
ေဆာငရြကရာတြင စေပါငးပငဆငမႈ၈ ဘးစဥေဘာငဆကပငဆငမႈ၈ ေရႊ႕ေျပာငးေတာငယာ စသညတ႔ကလညး
ထညသြငးအသအမတ ျပေပးသည၉ ကခင လြတလပေရး အဖြ႔အစညး (ေအအငအ) အဖြ႔ကလညး ေျမယာအသးခေရး
မ ါဒက မၾကမးေရးဆြၿပး ျဖစေသာလညး ျပနလညျဖစပြားလာေသာ တကပြမားေၾကာင ရပတန႔ေနေၾကာငး သရရသည၉
ႏငငေတာဖြ႔စညးပအေျခခ ဥပေဒအရ ႏငငေတာအတြငး ကယပင အပခပခြငရေဒသ (၄) ခ ရေၾကာငးႏင
ယငးေဒသမားရ အပခပေရးအဖြ႔မားသည အနညးႏငအမား လြတလပစြာ ေဆာငရြကခြငရၾကေၾကာငး သရရသည၉
သ႔ရာတြင ယငးလြတလပခြငမားက ကငတြယသးစြမႈ ရ၈ မရ ေတာမသရပါ၉ ဓႏကယပငအပခပခြင ရေသာ ေဒသတြငမ
ျပငပမ လာေရာကရငးႏးမႈ မားႏင နယေျမျပငပမ လာေရာကအေျခစကသမားေၾကာင အထးသျဖငသတတးေဖာရာ
ေနရာမား၊ မေကာငးေသာ သကေရာကမႈမား ရေနသျဖင ေဒသခ ဓႏ လ႔အဖြ႔အစညးအခ႕ႏင လငယအဖြ႔မား စေပါငး။
ဓႏလမး မားကကာကြယရန နညးလမးမားက ေဆြးေႏြးေနၾကသည ဟ သရရသည၉
ဌာေနတငးရငးသားမား ေနထငရာေဒသအခ႕တြင အပခပေရး (၀) မး ရေနသညက လညး ေတြ႕ရရသည၉
အစးရ ႏင တငးရငးသားလကနကကငအဖြ႔အစညးမား ဟ။ ရေနသည၉ ဤသ႔ျဖစေပ၎ေနေသာေၾကာင႔ (၀) ဖက
ပဋပကၡမား မၾကာခဏ ျဖစေပ၎ေလရၿပး ေဒသခမား အေနျဖငလညး ေျမယာကစၥမားတြင မညသ ႔ေဆာငရြကရမညက
မသျဖစေနရသည၉ ၀ဿ၃ ခႏစ စကတငဘာလက MCRB ႀ ၊
၊ ၊ ၐ ၊
။
30
။
၍ ။ ၂ ၈
ၐ ။
။ ။
၍ ၏ ၊
။ ၓ ။
။
ၐ
။
၏
။
p ၐ
၍ ။
ႀ ၊ ၓ -
၊ ႀ ၊
။
သ ။
။
။
ေျမက စေပါငးပငဆငမႈအတြက
လအပေသာ ယႏရားမား ေဖာထတရန တကတြနးထားသည၉
အလားအလာေကာငးတစရပ အေနျဖငမ ၀ဿ၂ ခႏစ ေအာကတဘာလ တြင အစးရက အမးသားေျမအသးခမႈမ ါဒ
အသစတစရပေရးဆြရန အတြက အရပဖကလ႔အဖြ႔အစညးမားႏင ေဆြးေႏြးမႈမား ျပလပျခငးမားအား စတငလာျခငးပင
ျဖစပါ သည၉ ဤေဆြးေႏြးပြမားက ၀ဿ၃ခႏစ တစႏစလးတြင ဌာေနတငးရငးသားမားႏင ဆကလကေဆာငရြကလက
31
ရပါသည၉ ဤေျမအသးခေရးမါဒက ၀ဿ၄ခနစ၈ ဇနနဝါရလ၈ ၁ ရကေန႔တြင အတညျပခ႔သည၉ ထ႔ျပင ပဒမ ၅ အပငး
(ဃ)တြင ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒပါႏငငသားမားဧ၉ ကယပငလပကငခြင႔ႏင႔ စေပါငးလပကငခြင႔မားက အသအမတ
ျပကာကြယေပးရနတ႔ပါဝငပါသည။ ၏ ၍ “ (၆၈)
၊ ……
၊ ၊
၏ ၊ ”
။ (၇ ) “
ၐ ၍
။” ။
။
၊
။ ၃၃( )
ၐ FPIC ၐ
။ FPIC
။ ။
ၐ
။ ၎ ။ FPIC ESIA
၊ EIA
။
ၐ ၊
။ ၏
ၐ
။
။
။
32
၁၉၉၇ ၓ၏
UN Convention on the Elimination of Discrimination against Women (CEDAW)
။ ၍
။
၊ ၊
။ ၏ (၉ )
။ ။
ၐ ၏
။ ။ ၊
။ ၊
ၐ ။
။
၏ ၏
ၐ၊ ။ ။
။
၅။ ၐ
၏
ၐ ။ ၐ ၏
၍ ။
။
။
33
။
။ ။ ။
ၒ
။ ၊ ႀ ၢ ၏
၊ ၐ
၊ ။
။
။
၊
ႀ ၏ ၍ ။
။
။
။ ၐ ၐ
၍
။
။
x c p cy ၐ
၊ Open Government Partnership
။
။
။ ၐ
၏ ။
34
။
။ ။
ႀ ။ ၊
၊
။
။ ၓ
ႀ
။
ၓ
ၒ ။ ၒ
( ) ။
ႀ ၐ
။
ၒ ႀ
။ ၍
။
၊ ၏
၍
ၐ ။
။ ႀ
၂ ၁၁ ။ ၊
ၐ
35
။ ၊
။
၊ - ၊
၏ ၊
။
၍
။
၊
၏ ၍
။ ၍
(၅) ၊ ။
၏ ၓ၏
(UN Guiding Principles and Human Right) (၃)
။
ၓ၏ “
၏ ၏
၍
UNDRIP ၏ ၏
‟‟ ။
၍ (FPIC) ။
36
ႀ ၍ (FPIC)
။
ႀ
။ ၓ ၍
ႀ ၊
။ ၏
၊ ၏ ။
။
၂ ၁၅ ၏ (၅)
၏ ၊ ႀ ၊ ၊
ႀ
။ ။
FPIC ။
ၐ ။
ႀ ။
။ ။
။ ၊ ။
။
(၅)
။
။
။ ။
။
ႀ ။
37
။ ၂ ၁၄
၍ ။ ၁၃၅
။
၊ ။
၊ ၊
။
။
။
၏ ၍
ႀ ။
၊
။
။
။
။
ၒ
၊ ၒ
ၒ ။
။ ၒ ၊ ၒ (၇) ႀ (၇)
ၐ ။
၊ ၊ ၊
၍
38
။ ။ ၊
။ ၊ ၏
ၒ ၐ ။
၂ ၁၁
။ ၂ ၁၄-၂ ၁၅
။ ၂ ၁၅
၊ (၉) ။
၏
။
။
။
။
၊ ၐ
၄ )၊
။
၏
။
။
။ ႀ ။
၊ ၊
။ ၒ ၏
။
39
၍ ၐ ၊ ၐ
ၐ ၊ ၊ ႀ
ၐ ။
ၢ ၊
။
။
ႀ ၍ (FPIC) ။
။
ၐ
။
။
။
။ ၍
။ ၑ
။
။ ၏
။ ၒ
။
၍
။
ၐ
။ ၏
။
40
။ ၐ
။
ၐ ၊
ၐ ၊ ၐ
။
၆။
၊ ၊ ၒ ၊
။
- ။
။
- ၐ
။ ၒ ၊
ၐ ။ (
၆၁) ။
-
။
၏
။
-
41
-
( ၏
။)
၊
၏
။
- ၊
။
။
- ၢ ၊
ၓ ။
ၢလမားသည အေျခအေနအရပရပက ဘကလကမႈမရပ တငျပႏင သမား ျဖစရပါမည၉
ဗမာလမး ၿမ႕ေနပညာတတ ၢလမားက တာနေပးရာတြငသတျပေစလပါသည၉ အထကပါ ၢလ
မးသည စနစတကေလကငထားမႈမရလင သကဆငရာေဒသခလမးစမားႏင ထေတြ႔ဆကဆရာတြင
အခကအခရႏငပါသည၉
- ေဒသရအပခပမႈအေနအထားမားကေလလာပါ၉ အထးသျဖင ေျမယာဆငရာႏငအျခားအပခပေရး ဆငရာ
ကစၥမားကေလလာပါ၉(ဥပမာဗဟအစးရေဒသရအပခပေရးအဖြ႕အစညးမားႏင အစးရမဟတေသာ အျခား
လကနကကငအဖြ႕အစညးမား -NSAG)
- ။
- ၏
။ ၏ ။
- ၍
၊ ၢလမား ။
42
- ၊
။
။
၍ ၊
။
- ႀ
။ ၍ ၍ ႀ ။
- ၍ ။
-
။
- ၊
။( - ၊ )။ ၍
။
-
။ ၊ ။
- ႀ
။ ၊
။
- ၏ ၐ ၊ ၏
။ ။
။
- ။
ႀ ႀ ။
၏ ။
43
- ၐ
။
- ၊
။
- ၢ၍ UN Guiding Principles on Business and Human Rights
။
- ၏ ၊ ။
- ။
၊
။
-
။
ၐ ။
ႀ ၍
၏ ၊
ႀ ၍ ။ -
-
ၐ ။
- ။
- ၏ ၊
၊ ၊ ၊ ၊ ႀ ၊
ၐ ။
44
- ၏ ၊
။
IFC ၏ PS7 ၌၏ Guidance Notes ၍ ။
၁ “ (၁)
။
၊ ၊ ၊
” ။ -
“ ၏ ( ၊
)
” ။
-
။
- ၏ ၏
၏
။ ။
- ၍ ၏ ။
- ႀ
၊ ။
- ၊ ။ ၊
၏
။
45
၇.
- IHRB, “From Red Flags to Green Flags: The Corporate Responsibility to Respect in High-Risk
Countries”
-
- International Alert, “Conflict-sensitive Business Practice: Guidance for Extractive Industries”
-
- IPIECA Community Grievance Mechanisms Toolbox
-
- ICMM Indigenous Peoples and Mining Good Practice Guide
-
၈။
Promotion of Indigenous and Nature Together, POINT Address: 1102, U Aung Kyaw Lane, East Gyogone, Insein Township,Yangon, Myanmar.
Phone: +95 (0)9 254 249 494
Email: point.org.mm@gmail.com
Web: www.point-myanmar.org
Mon Youth Organization Min Zar Ni Oo Secretary 09 401585919 jaernoa85@gmail.com IP/EN Network Naw Janet Gyi janet.2099@gmail.com
All Arakan Students' and Youths' Congress(AASYC)
Ko Ting Oo,
Coordinator
P.O Box-135, Mae Sot, Tak-63110, Thailand.
Email: aasyc.ghq@gmail.com
Website: www.aasyc.org
Phone: Office +66 (0) 555 066 18
Thailand: +66(0) 881450366
Myanmar: +95(0) 9970988024
46
Pyidaungsu Insitute
Leo Kyaw Zin
Researcher
09 780299849
leotripleseven@gmail.com
Chin Human Rights Organization 603-Dundonald Drive, Ottawa, Ontario, K2J 5Y8, Canada PH: 1-613-491-1878 Email: info@chro.ca Web: chro.ca
Kachin Peace Network Khon Ja Coordinator 09 425288899 khonja2014@gmail.com
--------------------------------------------------------------------------------------------
Karen Human Rights Group, KHRG khrg@khrg.org Council of Naga National Affairs athongmakury@yahoo.co.uk +95 (0) 9250079525 Kachin development network Group, KDNG kdngchn@gmail.com Human Rights Foundation of Mon Land, HURFOM hurfomcontact@yahoo.com Shan Human Rights Foundation,SHRF
Address:
P.O. Box 201, Prasingh P.O.
Chiang Mai
Thailand
50200
E-mail: shrf@shanhumanrights.org
shanhumanrights@gmail.com
47
Equality Myanmar myominburma@gmail.com Burma Center for Ethnic Studies, BCES 3C5.Yakin Centre, Yankin Township, Yangon info@burmaethnicstudies.net Mon Youth Progressive Organization, MYPO Mypo_office@yahoo.com
၉.
Burmese word Transliteration English meaning Notes/usage
tain-yin-tha
tain-yin-thar lu-myo-su
tain-yin-thar lu-myo-mya
tain-yin-tha myo-nweh-su
‘ethnic nationality’
‘national race’
‘national races’
‘Indigenous Peoples’
This is the term used in the Constitution and the 2015 Protection of National Races Law
The Government has reportedly stated that all full citizens are indigenous (taing yin tha in the Myanmar language)
Draft EIA procedures use the word tain-yin-tha
myo-nweh-su for Indigenous Peoples whom
they define [Article 2(v)] as “people with a
social or cultural identity distinct from the
dominant or mainstream society, which makes
them vulnerable to being disadvantaged in the
processes of development.”
tain-yin-thar lu-neh-zu
ethnic minority
The 2008 Constitution makes no reference to ethnic minorities [lu-neh-zu] or Indigenous Peoples [hta-nay tain-yin-thar]; instead it uses the English term “national races” [tain-yin-thar lu-myo-mya’]
Some Myanmar ethnic groups do not like to use the lu-neh-zu (minority) word because they feel it sounds like ‘weakness’
de-tha-kan tain-yin-tha
Local ethnic nationality/national race’
This word is sometimes used to refer to the particular ethnic group in the locality (de-tha-kan means ’local’)
hta-nay tain-yin-thar Indigenous Peoples hta-nay means ‘birthplace’ or ‘place lived at for long time’. This term is generally used by indigenous people groups. It makes one undefined appearance in the 2015 Law
de-tha-yin hta-nay tain-yin-thar
Indigenous Peoples living in their ancestral lands
de-tha-yin means ‘original area’
top related