Adolphus Fischhof

Dissertatio inauguralis medica de pilorumdefluvio

HirschfeldVindobonae1845

EOD – Millionen Bücher nur einen Mausklick entfernt! In mehr als 10 europäischen Ländern!

Machen Sie Gebrauch von Ihrem eBook! Â Genießen Sie das Layout des originalen Buches!

 Benutzen Sie Ihr PDF-Standardprogramm zum Lesen, Blättern oder Vergrößern. Sie benötigen

keine weitere Software.

 Suchen & Finden: Mit der Standardsuchfunktion Ihres PDF-Programms können Sie nach ein-

zelnen Wörtern oder Teilen von Wörtern suchen.*

 Kopieren & Einfügen von Text und Bildern in andere Anwendungen (z.B. Textverarbeitungs-

programme)*

* Nicht in allen eBooks möglich.

Allgemeine GeschäftsbedingungenMit der Nutzung des EOD-Services akzeptieren Sie die allgemeinen Geschäftsbedingungen. Die

Benutzung erfolgt ausschließlich für private nicht kommerzielle Zwecke. Für alle anderen Zwecke

kontaktieren Sie bitte die Bibliothek.

 Allgemeine Geschäftsbedingungen in Englisch: http://books2ebooks.eu/odm/html/muw/en/agb.html

 Allgemeine Geschäftsbedingungen in Deutsch: http://books2ebooks.eu/odm/html/muw/de/agb.html

Weitere eBooksSchon über 30 Bibliotheken in mehr als 12 europäischen Ländern bieten diesen Service an.

Finden Sie weitere Bücher zur Digitalisierung: http://search.books2ebooks.eu

Mehr Information: http://books2ebooks.eu

Danke, dass Sie EOD gewählt haben!

Europäische Bibliotheken besitzen viele Millionen

Bücher aus der Zeit des 15. – 20. Jahrhunderts. Alle

diese Bücher werden nun auf Wunsch als eBook zu-

gänglich – nur einen Mausklick entfernt. In den Ka-

talogen der EOD-Bibliotheken warten diese Bücher

auf Ihre Bestellung - 24 Stunden täglich, 7 Tage die

Woche. Das bestellte Buch wird für Sie digitalisiert

und als eBook zur Verfügung gestellt.

books2ebooks.eu Universitätsbibliothek der Medizinischen Universität Wien

Institu t fur Geschichte der Medizin Wien

r . A:-; ! /- '

v ■ ■■■

■

' ' r ”

© 1 ®INAUGURALIS MEDICA DE

PILORUI DEFLUVIO,QUAM

CON SENSU E T AUCTOHITATE

ILLUSTR ISSIM I AC M AGNIFICI DOMINI

PB&AHgsadss ac SKsasawHgmis,PE H IL L U ST IIIS AC SPECTABILIS DOMINI

0ECMI,. NEC NON

CLARISSIMORUM AC CELEBERRIM ORUM

n. n. n w iw ssott wntrp r o

M O C T O E ffilS IVBBCIJiffCSWjlK I jABJBSIEASUMMISQUE IN ARTE MEDICA 1I0N0R1HUS ET PRIVILEG IIS RITE

ORTINEXD1S

IN ANTIQUISSIMA AC CELEBERRIM A

IIIUIVERSflT/1TE YTODOBOYEIISIPUBLICAE ERUDITORUM DISQUISITIONI SUBMITTIT

JLditlphus Fischhof,Ilu n aaru s Pestiueusis.

In Theses adnexas disputabitur in aedibus UniversilSitis die mensis

VINDOBONAE.T y p i s J o s e p h i d o H i r s c h f e I d.

' 1 8 4 5 .

*0 B i o ;

7 T s ij! I OEUjiSJT),

P ? « X ’J V , T) S,? t s x v t ) o Se x a i j o ; o S u ; , 7]

>j Ss x j i '0 1 ; x « X e 7r r ) .

Hippocrates.

S e i 11 e n

innigstgcMten Aelfern

d e r (lankcrfiillte Solui.

Antequam de pilorum defluvio disseram, pauca quaedam de

structura ac functione eorum praem ittenda esse scnsco.

A . 9 c s tr u c tu r a pilorum »

P i l i , c r i n e s sunt fila tenuia, substantia cornea con­

te x ta , longitudinis et crassitiei v ariae , quae in corio radi­

can tu r, et paucis plagis exceptis in omni corporis humani

superficie occurrunt. D istinguitur in omni pilo pars supra

culis superficiem em ergens, et in apicem desinens: T r u n ­

c u s p i l i , e t pars in cute recondita: R a d i x p i l i . T run­

cus pili est d u rio r , coloris obscurioris ac ra d ix , siccus e la -

s ticu s, raro penitus rectus, plerum que quidquain crispus,

saepe undatim flexus (cincinnatus), aut spiraliter contortus,

(lanuginosus). V aria haec pilorum directio ab illorum forma

dependet; Raro enim pili cylindros efformant perfecte rotun­

dos, plerumque formam cylindrorum , plus minus complana­

torum , v«l in uno la tere sulcatorum praeseferunt. Quo ma­

g is pili complanati sun t, eo facilius crispantur.

«In g la b ra superficie (runci pili, oculo anna to m ultae

s tr ia e tran sv e rsae , o b liq u ae , au t sp ira lc s , e t prom inentiae

ex ig u ae fe re tr ia n g u la re s ap ice suo v e rsu s liberum pili finem

d irec tae , nunc m ag is, nunc m inus copiosae observan tu r. C ras-

sities e t long itudo p ilorum in v ariis co rporis partibus adm o­

dum d iversa . S ic c rassilics a ' A o o — V iiy</, long itudo a Vi

— ad p lu rcs pedes varia t.

Textura cylindri pili.

C onstat pili cy lind rus s u b s t a n t i a e x t e r n a , s e u

c o r t i c a 1 i et c a n a l i i n t e r n o , s u b s t a n t i a m e d u l l a r i

rep le to .

S u b s t a n t i a c o r t i c a l i s , c o r n e a , v a g i n a p i l i ,

i n v o l u c r u m c r i n i s , constat cy lindris subro tundis, tena­

cibus, f le x il ib u s , u trum que finem v e rsu s cusp idatis c su b ­

stan tia co rnea co n fla tis , coloris lae te flavicantis. A quan tita te

borum cy lind ro rum , pili dependet crassitics .

S u b s t a n t i a m e d u l l a r i s , i n t e r n a , m e d u l l a

p i l i co n sta t ce llu lis p igm enti ro tundis vel m ultangulis , i r re -

g u la r i tc r agg lom era tis . S is tun t autem h ac ce llu lae au t s tra ­

tum continuum in medio cy lindri, quod in p a rte pili cu ti p ro ­

xim a crassissim um , v e rsu s pili apicem sensim sensim que at­

ten u a tu r i t a , u t in ap ice nonnisi su b stan tia co rnea p raes to

sit. In te rd u m stratum su bstan tiae m ed u lla r is , quae colo­

re suo ab illo substan tiae co rneae d iffert, v a r i is ' in te r-

rumpitur in terstitiis. S a ep e substantia m edullaris p en itu s

d esid eratu r; quo in casu cylindrus p ili filis substantiae cor­

ticu lis co n sta t, et pigm entum aut so lutum , aut granulatum

in ter fila cornea aequaliter d ispergitur.

R a d i x p i 1 i e s t pars e jus tenuior, m ollior, in corio recon­

dita, co lor is quidquam m agis floridi. F in is ejusdem inferior de­

s in it in intum csocntiam c la v a e adinstar formatam m ulto m ol­

l io r e m , e x tr in sec u s flbrillis innum eris ob sita m , quae b u l ­

b u s p i l i d icitur. In sig n is e st h ic bu lbus co lore a lb icante,

e t basi su a infundibuliform i pulpam p ili c ircum dat. T extura

radicis ab ea trunci e ssen tia liter non d iffert, n is i quod prior

m a g is laxa sit . F ila elem entaria su bstantiae co rtica lis proinde

m agis co n sp icu a s u n t , m inus cohaerent et v e rsu s bulbum

p ili filorum p en ic illi adinstar a s e in v icem seced u n t. Su b­

stantia m edullaris cop iosior quam in trunco e s t , sp h a eru lis -

quo constat e x ig u is ., substantia tenaci inter s e ju n c tis , for­

m ae rotundae aut a n g u la r is , quae s a e p e , praeprim is in p ilis

fu sc is corp u scu la pigm enti, inter s e continent. Circum datur

radix p ili sa c c u io 1 — 3 '" lo n g o , qui f o l l i c u l u s p i l i ,

Jpaarbalg d icitur. Superior arctata et m edia d ilatata pars

corio in sita e s t ; in ferior autem pars fine suo coeco plerum ­

que ad textum c c llu lo su m subcutaneum usq u e extenditur.

O stium hu ius sa c c u li in su perfic ie cu lis pilum arcte circum ­

dat. Constat m em brana sim plici p c llu c id a , v a sc u lis referta,

quae interna su a su p erfle ie epiderm idis continuatione o b v e -

slitur , in fo llicu lu m pili intranto , radicem circum danto , et

in basi fo llicu li sin e determ inato lim ite 111 substantiam bulbi

transeunto.

8

In fundo folliculi prominet corpusculum conicum, molle

pulposum, vasis d iv e s , sen s i le , ru b ru m , au t n igrum : P u l ­

p a , s c u b l a s t e m a , -£>aa r £e i m dictum, quod cavum bulbi

e x p le t , ct pili matricem sistit.

In superiori folliculi parte oscu la ductuum cxcrctorio-

rum g l a n d u l a r u m p l e r u m q u e d u a r u m s e b a c c a r u m

in v e n iu n tu r , quarum secre tum pingue pilos inungit.

Evolutio pilorum.

Circa primam pilorum evolutionem observationes e x a ­

ctae hucdum d e s ide ran tu r ; incrementum vero pili jam formati

sic p rocedit: V a sa superficiei pulpae secernun t substantiam

incremento pili necessariam forma l iqu ida , in qua ce llu lae

e lem entares nucleum continentes o r iun tu r , quarum pars u na

directionibus duabus sibi oppositis extenditur, e t in iila transfor­

matur, a l te ra vero pars in ap ice pulpae, in medio reliquarum

cellularum s i ta , formam suam rotundam au t angularem re ­

tinet c t substantiam medullarem format. Continent h ae cellu­

lae secundum varium pili colorem pigmentum varium et non

raro in massam homogeneam reso lvun tu r . E o quod fluidum

in pu lpa secre tum a tque in cellulas et tibrillas redactum cum

p arte pili jam formata j u n g i tu r , pilus continuo sursum mo­

v e tu r : P i l u s c r e s c i t . Dependet ig i tu r incrementum pili

a continua formatione liquidi p lastici e jusque metamor­

phosi in infima ejusdem parte. P ra e te r inoreinentum, pili

nulla syrnptomata vitalia offerunt, ct omnes m orb i , qui in

»iisdem observantur, nonnisi sequelae secretionis morbosae

in pulpa pili sun t, vel inlluxibus immediatis externis, sive

chemicis, sive mechanicis, debentur. In plica polonica qui­

dem pili, si supra cute abscinduntur, sanguinem plorant, et

dolorem e x c ita n t, hoc phaenomenon tamen in luxuria pul­

pae vasis ct nervis ditissim ae, et adeo increscentis, ut

supra cutem em ineat, causam agnoscit.

Proprietates physicae

Pili relate ad eorum tenuitatem sunt sat so lid i, elastici

ct ductiles, calorem ct clcctricitatcm male conducunt, fric­

tione tamen in corporibus tum v iv is, tum mortuis facile po­

sitivam acquirunt electricitatem , raro tamen eo g ra d u , ut

scintillas edant. Humores ex aere ct probabiliter etiam c

corpore humano attrah u n t, et longiores fiunt, exsiccati vero

priorem suam acquirunt longitudinem , qua de re iisdem tan -

quam Ilygronictris utim ur. Pili molles putrescunt, solidi vero

inter omnes organisini partes putredini diutissime resistunt,

ita u t pili mumiarum per 3000 annos servatarum easdem ex­

hibeant proprietates physicas, ac pili recentes. Color pilo­

rum multum variat, a nitido colore argenti ad nigerrimum

usque. In genere color pili similis colori cutis; quo torri­

dius clima ct zona, eo fusciores pili ct cutis. Consuetim

omnes ejusdem hominis p ili, codciu notantur colore, varie

licet modificato. Interdum tamen pili coloris sunt mixti , ita

ut c. g . inter pilos fuscos crescant pili coloris magis floridi.

Causam suam haec anomalia aetati senili ingredienti, vel g ra -

10

vibus debet morbis. Interdum vero in individuis iuvcnilibus

perfecte sanis observatur. — Exempla pilorum coloris viridis

el caerulei sine influxibus chem icis, ab auctoribus quoque

collecta sunt.

Proprietates chemicae.

Praeter exiguam quantitatem aquae , et substantiae ex-

tractivac in aqua solubilis pili constant substantia cornea oleo

pilorum plerumque acido, acidum inargarinicum et c la i-

nicum continente, tincta. Hoc oleum alcoholc et aethere c

pilis extrahitur — quo posteriores colorem griseo -flavum

acquirunt, — ct in crinibus nigris coloris griseo - v iridis,

vel griseo - n ig ri, in rubris coloris rub ri, in flavicomis flavi,

in pilis albis vero decolor est. Pili combusti cineres prae­

bent flavas, vel fu sco -flav a s , quae oxyduin fe rr i , vestigia

oxydi mangani, calcem phosphoricam, sulphuricam , carboni-

eam ct vestigia terrae siliceae continent. Ferrum probabiliter,

qua sulpliuretum ferri maxima copia continetur in pilis nigris,

minori in ru b ris , minima in flavis, q u i, cius loco phospha-

tem m agnesiae continent. Nonnulla oxyda m etallica affini­

tate quadam chemica ad pilos ducuntur, cum sulphure eorum

sulphureta form antia, e. g . sulphurctum plum bi, argenti

quae ad tingendos p ilos , in usum vocantur, summo tamen

sanitatis periculo. Color viridis, qui nonnumquam in fabris

aerariis observa tu r, ab oxydo cupri in oleo pilorum soluto, dependet.

B. Dc functione piloruin.

Quum calorem nonnisi m ale conducunf, ca lo ri corpo­

ris conservando inserviunf. P ra e te re a c las tic ita tc sua influ­

x u s m echan icos, p ingued ine autem influxus ex ternos clicm i-

cos m itigan t. P ili ostia cavorum natu ralium circum dantes

corporum pereg rino rum introitum im ped iun t, e t ab in sec tis

tac ti aniinac ad has p lag as attentionem excitant.

D c p i l o r u m d e f l u v i o

P i l o r u m d e f l u v i u m , l a p s u s p i l o r u m , d c-

p i t a t i o , p s i l o s i s , e s t m orbus, qui omnia animalia

pilis in struc ta co rrip it, praeprimis tamen in plumis avium ’

pilis mammalium et hominis observatur.

D i v i s i o.

Quoad s e d e m et e x t e n s i o n era d e p i I a t i o vel est

u n i v e r s a l i s si omne corpus corrip it, vel t o p i c a , si tan­

tum ad singulas restric ta est plagas. Dcpilationis topicae p lu -

res dantur sp e c ie s :

a ) A l o p e c i a gucfjgfucljt (a graeco , cui supercilia

glabra sun t; secundum a lio s , quia vulpes hoc morbo

saepe afficiuntur est defluvium capillorum in g e n e re ,

cum quo in viris lapsus ciliorum et barbae jungitur.

b ) P h a l a c r o s i s , c a l v i t i e s , a r n a l d i a , ubi depilatio

a vertice in c ip it, et anteriorem nonnisi cranii partem

decalvat.

c) O p h i a s i s , (a graeco oupi; quoniam serpentine decur­

r i t , vel secundum C elsum , quia sub eadem epidermis

13

ut in serpentibus dcsquammatur) si dcpilatio ab occipiteorditur, et stria depilata longitudinis duorum digitorumformatur, quae versus utramque aurem saepe versusfrontem decurrit, et in loco,ubi initia cepit, quoaque finitur.

/

Si sub hoc morbo epidermis dcsquammatur, T h y r i a vocatur.

d) 0 p i s t o p h a l a c r o s i s , si tantum occiput decalvatur,

id quod raro nonnisi evenit.

e) H c m i p l i a l a e r o s i s , si dimidium caput pilis orbatur.

f) A n a p h a 1 a n t i a s i s , si supercilia perduntur.

e) m a d a r o s i s , M a d e s i s , l a p s u s t r a n s i t o r i u s , si crines lente admodum, aut hinc inde tantum defluunt, aut in nonnullis plagis minori copia inveniuntur.

Quoad c a u s a m dcpilatio e s t :

1. Simplex, sic dictum d e f 1 u v i u m c a p i l l o r u m S e n- n c r t i , quae casu oritur, c. g. post morbos chronics aetate senili.

2. S y p h i l i t i c a ; hic pili plerumque in toto corpore de­fluunt.

3. P o r r i g i n o s a , p h t i r i a s i s Hippocratis, quae plerumque desquammationi cutis juncta est. Tinea praeprimis favosa alopeciam post se ducit. Plerumque cutis p laga, ubi pili defluebant, glabra manet. Interdum tamen pili lanugi­nosi colore et textura alienati remanent. Tinea furfuracca et granulata supercilia quoque destruunt.

14

4. L c p r o s n , leprae progenies.

5. II n c r e (1 i t a r i a , secundum II c r o d o t u m in stirpi­

bus nonnullis S c y t h a r u m observatur.

6. C o n g c n i t n secundum J o s c p h n m F r a n k .

7. S p o n t a n e a , ubi nulla defluvii causa erui potest.

Quoad a e t a t e m individuorum hoc malo affectorum dis­

tinguitur:

a ) Alopecia s e n i l i s .

b) Alopecia j u v e n i l is .

Quoad rationem hujus morbi ad s o c i e t a t o m , ah auctori­

bus quoque adnotatur:

a) D e p i i a t i o e p i d e m i c a , secundum E g b c r t , quae

nonnisi rarissime occurrit.

b) D c p i l a t i o e n d e m i c a , quae secundum B l u m c n -

b a c h i n B e r b e r i a occurrit.

Defluvium pilorum majorem adtingens gradum morbo

cutis junctum decu rri t ; epidermis in iis p lagis, ubi pili de­

fluunt , squammis furfuraecis secedit , quae pectine remotae

citissime regeneran tur , et subsita cutis rubra quidem, atta­

men indolcns remanet. Ilanc morbi formam Galli D e l a d c

vocant.

A e t i o l o g i a .

Praecipuae hujus morbi causae jam c divisione ejusdem

patent. Sunt igitur: Sypliilis, tinea, lep ra , herpes mali-

15

g n u s , plica polonica, ultimum stadium plitiscos pulmonalis, unde

H i p p o c r a t i s apliorismi:

„Quibus tabe laborantibus capilli de capite d e f luu n t , hi

alvi fluxu sup e rven ien te , m oriuntur,“ e t :

„CapiIlorum defluvium cum sputo g rav i te r olcnte in

tabe vexatis lc tha le .“

IIuc porro re fe rr i p o s s u n t ; cephalaea c h ro n ic a , febres

m a l ig n a e , d iar thoeac vehementes , abusus purgantium, e ry ­

sipelas c ap i t is , venena caust ica e t n a rc o t ic a , abusus m er­

cu r i i , colica sa tu rn ina . Homines arsen ic i et mercurii vapo­

r ibus expositi hoc malo saepissime lab o ran t , c eaclicxia uni­

versa li oriundo. Secundum F r a n k saep e puerperium causam

defluvii capillorum temporarii s is t i t ; imo assc ren tc V o g e l

dcpilatio sub pueperio s ignum est lochiorum la rg e fluentium,

et si q uar ta post partum die crines p e c t in a n tu r , cephalaea,

phrenitis et m etastases lacteae oriuntur. S tud ia assidua, excessus

in Baccho et V e n e re praec ipua ae ti lo logica momenta hu jus mor­

bi sistunt. S ic Im p era to res : T i b e r i u s , C l a u d i u s , G a l ­

b a D o m i t i a n u s , C a l i g u l a , C o m m o d u s , vita

salaci calvi reddebantur. S ecundum A r i s t o t e i e m ' excessu

in venere lapsus pilorum connatorum a c c e le ra tu r , genera tio

e contra eo rum , qui se r iu s n a scu n tu r , promovetur. S im ul-

tanca mentis in ten t io , V cncrisquo abusus pilis p racpr im is in ­

festa . H uc pertinent p o r r o : animi affectus, c u r a e , taedium,

timor, te rror, p rae te rea p h ty r ia s i s , abu su s acuum crinalium,

ca lam is tri , cm brocationum , in tegum enta capitis nimis ponde­

ro sa et c a l id a , fames p ro t rac ta , perv ig il ium , abusus potus

1«;

arabici. Quod pili Icmporc veris cum cpidcrmidc/mpitis sece­

dant L e u w e n h o e k et F r a n k observarunt. — G 1 i s s o n

quinque causas principales hujus morbi enum erat, quarum 1.

e s t : Eradicatio pilorum. 2. Culmen evolutionis pilorum. 3.

Detractio nutrimenti eorum conservationi necessarii. 4. R ela­

xatio folliculorum per integum enta nimis calida , aerem

calidum et liumidum, sudoremque frequentem ; hinc tempore

aestatis capilli frequentius et majori copia defluunt ac hycmc.

5. Laesio radicis pilorum , aut sublatio vitalitatis eorum per

m aterias nocivas, ut in rcconvalcsccntia. N otari hic m eretur

pilos sub rcconvalcsccntia tunc tantum se ce d ere , dum cor­

pus robur suum denuo acquisiverat. Defluunt porro crines,

si humores nutrientes justo majori copia ad alia vehuntnr cor­poris o rg an a , id quod tempore pubertatis et aetate senili

evenit. Sic sub evolutione pilorum regionis pubis et barbae

capillitium interdum secedit. Notatu dignum phaenomenon,

ante coitum celebratum neminem decalvari, quod iam H ip ­

p o c r a t e s et A r i s t o t e l e s o b se rv a ru n t.S ecu n d u m L o rry

homines qui caput denudatum solis radiis exponunt iusto ma­

turius decalvantur; serius autem, uti jam H e r o d o t u s ob­

servat, illi qui barbam saepe tondent; unde fors nostro aevo

frequentissim e in iuvenibus barba ingenti ornatis occurrens

alopecia explicari potest. Socundum J . G. V o g c l interdum

plethora culpam hujus mali gerit. E causis hucusque enum era­

tis elucet eas omnes reduci posse ad vitae debilitatem uni­

versalem cum sim ultanea depressione vis vitalis in system ate

pilorum, aut ad debilitatem m ere topicam. Proxima causa est

circulatio nimis tarda in vasis p u lp a e , qua nutritio pilorum

apte procedere nequit, mors pronidc eorum et defluvium neces-

sario sequitur. I n alopecia pilo emortuo nunquam novus su c ­

cresc it p i l u s . In calvitie sen i l i , quae ta n q u a m g a n g ra e n a s e n i-

lis pilorum consideranda est, ba lbus et folliculus pili penitus

reso rben tu r . E tiam in illis c as ibu s , ubi causae dynamicae,

uti animi adfectus dcpilationem g e n e ra n t , tu rbatus circu itus

sangu in is causam proximam hujus mali sistit. P rae te re a quo­

que hum ores ac res , qui folliculum pili d e s t ru u n t , a rrodunt,

inculpandi su n t , u t in tinca c a p i t i s , ' madarosi ciliorum, ubi

plerumque m argines palpebrarum u lceribus erosi sunt. D epi-

latio post g rav e s morbos eo explicari p o tes t , quod na tu ra

omnem vim productivam organis vitae necessariis adducat,

ct nutr it ionem partium minus n ecessa r ia ru m , uti pilorum

neg lig a t . R eg en eran tu r tamen pili post morbum acutum prima

vice defluentes cx in te g ro ; secunda vice secedentibus su cc re ­

scun t pili minus copiosi, defluvio vero ter tia vice reiterato , ca l­

vities rem anet. In terdum pili colore alterato redeunt. Ubi

nu lla defluvii c ausa ass ignari p o te s t , auctores dispositionem

quandam congenitam a s s u m u n t , qua f i t u t calvities in nonnul­

lis familiis haered i ta r ia observetur. P ilos an te pubertatem

rar iss im e defluere jam su p ra notavimus. Id quoque notatu di­

gnissimum, homines an te puberta tem castra tos nunquam b a r ­

ba , et pilis in reg ione pubis o rn a r i ; homines vero post pu­

bertatem castra tos b a r b a , et pil is in reg ione axil lar i nonnisi

cum tempore o rb a r i , imo iisdem nunquam privari. Faem inas

multo ra r iu s decalvari ac viros jam A r i s t o t e l e s observa­

vit. V o g e l hoc phaenomenon co e x p l ic a t , quod faeminae

caput magis foveant, ct quod cessante rnenstruatione, annis

climactericis carbonium princeps capil lorum pabulum iisdem

advehatur . Secundum E b l e m ajorfaem inarum tem perantia , et

18

influxus minus noxius , et debilitans, quem coitus in fae-

minas exerit, hoc phaenomenon explicant. Neque praetervi-

dendum , faeminas barba ca re re ; omnis ig itu r vis nutriens

in capillis conccntra tur, cum sanguis illarum carbonio sca­

tens incremento pilorum alioquin faveat.

M oderata obesitas incrementum pilorum prom ovet, ni­

mia vero praematuram generat calvitiem. Temperamentum

sanguineum minus in hunc morbum disponit, ac cholericum

et melancholicum; phlegmaticum nonnisi mediate per poly­

sarciam , cui generandae favet ad calvitiem disponit. N u-

trim entra quod attinet, constat justo minori eorum quanti­

tate pilorum incrementum re ta rd a ri; praeprim is tamen qua­

litas nutrimentorum respicienda venit. Sic G a l e n u s refert

hominem perfecte sanum immoderato fungorum esculento­

rum esu pilis orbatum fuisse, quos nonnisi victu aptiori re­

cuperavit. L egum ina, p isces, caseus vetustus, cibi con­

d iti, e t secundum J a h n abusus salis culinaris pilis nocere

dicuntur. A busus spirituosorum depilationi praem aturae an­

sam praebet. Sic E b 1 e delirium cum trem ore capillorum

jacturam saepe insequi observavit. A er siccus et calidus,

praeprim is vero siccus et f rig id u s, pilis humiditatem sub­

trah u n t, e t depilationem promovent. Exemplo sint populi

m erid ionales, e t in ter boreales illi, quorum clima siccum.

Afir nimis liumidus, praeprim is si vaporibus nocivis imprae­

gnatu r , pilis nocet. T estes sunt lo tr ic e s , tin c to res , figuli.

Clima humidum et torridum, uti vitae, ita et capillitio sum­

mopere pern itiosum ; sic in ter incolas J a v a e et B a t a ­

v i a e vix ullum deprehendere lic e t, qui comae venustate.

g lo r ia r i p o s s e t , e t A ng li Jam aicae li tora peten tes crinium' -N VJ <

ornamento mox spoliantur. Diutius p ro trac ta actio radiorum

solis iu caput denudatum huic morbo it idem favet . Quidquid

porro pilis oleum subducit, uti frequentes lotiones cum aqua

fr ig id a , praeprim is si caput humidura aeri sicco exponitur,

abusus ca la m is tr i , il lorum pulchritudini et copiae damno

est. T egum enta capitis e lana aut gosypio confecta ole­

um crinium avide absorbent , iisque nocent. E xem plo

inserviant rur icolae. Pu lv is in aere suspensus , pulvis

odoratus ad pilos albandos et omnes pu lv e re s exs iccan tes , qui

cum sebo pilorum crus tam formant, ct hoc modo exhala tionem

et rcsorptionein turbant, quantopere incremento pilorum no­

ceant, cuil ibet patet . Immundities capitis , praeprim is c r in i­

um , accumulatione humorum in superficie cutis excretorum, et

forma squammarum apparen t ium , v itae pilorum obsunt; h inc

ponderosa capitis tegum enta damnanda. „ F r ig u s capiti con­

v e n i t / ' ait I I i p p o c r a t e s.

Sudor capitis , c t transpiratio crinium ct aqua c t a c re ­

dine sua iisdem nocent. S uadendum ig i tu r , ne sudor, quo

frons madet, manibus capillis a d v eh a tu r ; perverso enim hoc

ijnore p il i , ea qua sudor abs te rgeba tu r , directione, defluunt.

S p ir i tu o sa , quibus sub nomine „ P a r f u r a “ p il i i l lin iuntur

vitam lapsam pilorum e r ig e re va len t . San is vero crinibus

stimulo suo omnino nociva sunt. Nimia contortio et l iga t io pilo­

rum pilos atrophicos r e d d u n t , quoniam folliculos ct bulbos

dis tendunt et nutritionem impediunt. Pil i ig i tu r nonnisi mo­

dice c t vittis sericeis, non laneis l igen tur .

M oero r et te r ro r saepe ca lv i t iem , saep ius canitiem

provocant,2 *

20

P r o g n o s i s . 'Tristem, quam A r i s t o t e l e s statuit morbi hujus pro-

gnosim : „Calvis nunquam reilire pilum,u non omnibus conve­nire alopeciae casibus nemo est, qui dubitet. In genere ad prognosim statuendam, sequentia prae oculis habeantur, necesse est:

1. Morbi intensitas et extensio; etenim quo major

plaga capillis orbatur, eo difficilius morbus sanatur, hinc

depilatio localis facilius, ac universalis medici conatibus

cedit.

2 . Inter omnes hujus morbi species, ea, quam calvi­tiem sensu strictiori nuncupavimus, singulari sua pertinacia

excellit, ita ut insanabaiis dici mereatur.

3. Madarosis ceteris paribus facillime sanatur.

4. In individuis juvenilibus morbum hunc facilius, et tutius sanari, quam in senilibus, vix ullum latebit.

5. Si defluvium capillorum morbus sequitur, qui magis

reliquum organismum, quam pilos immediate adgrediebatur,

praesertim in individuis juvenilibus faustis sub circumstantiis

larga capillorum regeneratio post 3 menses expectanda. Si vero affectioni radicis, aut germinis pili liicce debetur morbus,

pilorum dispendium difficilius resarcitur.

6. Pallor, densitas et minor plagae pilis spoliatae sensi- litas , spem crinium recuperandorum fere omnem tollunt; si

vero area decalva(a frictione facile ru b esc it, de sanatione

desperare non licet.

7. Antiqui medici disputarunt an ophiasis aut alopecia

difficilius sanetur. C e l s u s priorem minus pertinacem esse

contendit; cui A l e x a n d e r et S e r a p i o , quibus et S e n -

n e r t u s assentit, contradicunt.

8. Si morbus Iiacrcditarius e s t , defluvium capillorum

quidquam retardari, vix tamen inpediri potest; morbo vero jam

praesente de sanatione sermo esse vix potest. A pta tamen

diaeta et cauto remediorum convenientium usu etiam hunc

morbum debellari posse, non parca docent exempla.

9. Alopecia et ophiasis congenita et leprosa in genere

insanabilis esse d icu n tu r: syphilitica vero morbo primario

cxtincto facile sanatur. Idem valet de depilationc porriginosa.

10. Capilli excessu in venere et nimiis studiis defluen­

tes vix aut parce nonnisi resarciun tur, si vero dcpilatio

cuidam ex aliis supraenum eratis causis ortum debet, circum­

stantiis faventibus reproductio sperari potest.

11. In genere pili etiam faustissim is sub circumstan­

tiis tam la rga quantitate non regeneran tur, u t am issas penitus

resa rc ian t; e t A lopecia quarta vice caput decalvans pror­sus insanabilis.

T h e r a p i a.

Curam depilationis adgrcdiens medicus ante omnia po­

tentias, quae morbo excitando e t sustentando favent, amovea

I

net nonnisi, ubi h ae potentiae a g e re jam c e s s a ru n t , medendi

methodus empirica ten ta n d a ; si ig i tu r morbus universalis ,

au t topicus defluvium g e n e ra n t , horum curam g e ra t medicus

oportet, uti in a lopec ia syphilitica, po rr ig inosa ; morbo en im

sublato capilli etiam medico non auxiliante reg eneran tu r . Si

sponte non redeunt , remediis mox indicandis aegro su c cu r re re

licet. Depilatio in puerper is secundum nonnullos Impeditur,

si pili ante partum oleo il liniuntur et du ran te puerperio non

pectinantur. Si p le thora causam morbi sistit, remediis aptis

debelle tur , ubi vero bulbi pilorum acribus humoribus a rro du n ­

tur, mundities summa ob se rv e tu r , san ies sub crus tis collecta

amoveatur, dccocta emollientia loco adfecto app licen tu r , ipsi

hum ores a c res corr igan tur, ba lnea et purgantia in usum vocen­

tu r . H om inibus, quorum nimia obesitas hu jus mali causam

sisti t, v ita so lers , virium intentio , fu ga somni nimii , victus

modicus simul cum rem ediis vita li ta tem germ inis pilorum

cutisque circumdantis exto llentibus , commendentur. Profli­

gando nimio sudori capillis infenso lotiones capitis cum in­

fuso salviae inserviunt. In tinea capitis caveat medicus, ne

omnes pilos s im u l 'a b s c in d a t , pili nonnisi conglutinati lactc

tepido emolliantur et rem o vean tu r , caput vero integumentis

modice calidis et levibus contra re f r ige r ium m uniatur . Ubi

opus est, u t bulbi pilorum a/fectorum ev e l lan tu r , singuli pili

forcipe eripiantur. Dropacismi prorsus rejiciendi.

Cuum omnia momenta acliologica depilationis ad debili­

ta tem v itae universa lem vel topicam, au t ad utramque simul

reduci poss in t , omnia fe re remedia ab auctoribus laudata eo

ten du n t , u t vitalem processum in toto corpore, a u t topice

extollant.

Promovetur autem incrementum pilorum :

1. Cultura eorum, qui adhuc praesto sunt. A nte omnia

summa munditie opus. Crines semel quotidie pectine setaceo

(23urjle) modice rigido et aquae immerso com antur, deinde

tegantur, donec siccescant. (Homines pilorum egeni nimio­

pere sibi n o cen t, si pilos quotidie aqua frig ida ab luunt, e t

aere libero siccant.) I lac ratione pili purgantur, e t folliculi

quidquam stim ulantur. Si capilli sub usu pectinis sctacci rigidi

defluunt, molliori utendum. Etiam in infantulis teneris pec­

ten setaceum pectini praeferendum . Si caput infantis mul­

tas sordes secernit post tractationem pilorum ope pectinis

setacei, pili secundum eorum directionem te la e lana confecta

fricentur.

2. Cum pili solo pingui egean t) ut vegetatio illorum

promoveatur, substantias pingues et oleosas modica quantitate

adhibitas iis p rodesse , neminem latebit. In te r o lea , tantum

pinguia huic scopo conveniunt, quae in g e n e re , m agis ac

unguenta prosunt. Saepissime in usum trahuntur: Oleum

olivarum, oleum am ygdalarum dulcium, quibus suaveolentiae

gratia adduntur aliquot gu ttae olei de Bergamo, olei rosarum.

Sub usu oleorum cavendum , ne pili justo majori quantitate

illin iantur; secus enim cutis relaxatur, et pili eo facilius de­

fluunt. Quod unguenta, quae nomine P o m a d e veniunt atti­

net, suadendum , u t domi parentur. Conficiendis hisce un­

guentis utim ur axungia ursorum , cerv ina , hircina et bovilla.

Quo reccntiores hae pinguendines, eo melius huic scopo in­

serviunt. Olea rancida nocent. A n vis sic dicta pililica

24

in variis pinguedinibus varia sit, adhuc sulj iudice lis est.

Si aeger unguento tempore aestivo utitur, axungiam bovillam ;

tempore h yem is, axungiam suillam sum at, quae tamen, ut

odore suo ingrato spolientur, aqua frigida aut fervida ablu­

antur, iisdemque oleum lavandulae, rosarum aut aliud oleum

aromaticum addatur. #)

*) N ota . Methodus optim a, pinguendines odore ingrato liberandi est sequens a J a h u laudata :

„54unachst frag t es sicli, ob die H aarsalbe fiir die heisse odcr Jtalte Jah rszeit bestimint sey . Im erstern F a lle nim m tm an Talg von einem frischgescbiacbteien R inde, und rcinigt denselbeu vollstiindig von der ihm anhdngeuden Ilau l und den F ase rth ei- len, damit dieselben beiin A usbraten dem F e lt keinen u uange- nehmen Geruch m ittheilen. Das Fett w ird liuii in SUicke vou der Grosse einer Ilaselnuss zerschnitten , und dann mit klarem F luss - oder H egenw asser in einer Schiissel durchgeknetet. Sobald das W asse r triibe gew orden i s t , w ird es abgegossen, durch reiues erselzt, und mit dem Kueteu so lange fortgefabren, bis das W asse r hell bleibt. Man bringt nun das F e tt mit W asser in einen reinen Topf, und siedet es bei gelindem Kolilenfeuer. W ahrend des Siedens w ird das Gemenge um geriilirt, und a lle r aufsteigende Schauin weggeim m m en. Nacli dem v ierten Schaum - w urfe ist das F e tt au sg ek o ch t, und nun w ird es durch eiu re ines Tucli g eg o sscn , eine Slunde lang in m assiger W Srm e erhalten, damit sicli die in, ilirn noch befindliclien Unrcinlichkeiten grosstenlheils in das W asse r absetzen. Ist es e rkalte t, so w ird es von dem W asse r abgenom m en, damit es alier von den g e - nannlen Unreinigkeiten aucli noch befreit w e rd e , muss es nocli eiiimal mit W a sse r zerschm elzen, wobei m an, nm ihm den w id rigen Fettgeruch zu nelimen, s ta tt des reinen, gewohnlichen W asse rs llosen - oder L av en d el-W asser anw endet. D as Ge­menge w ird jc tz t so lange au f selir gelindem Kolilenfeuer ge - halten, bis der griisste Theii des l lo s e n - oder L aveu d el-W as-

25

T r o m s d o r f h a n c laudat unguenti com positionem :

R p . : A xung. porc. rec.

l i b r . u n a m ,

abluatur aq. f. frig.

donec odore ingrato spolietur,

et addatur

Cerae alb. len i ign e liquef.

dr. u n i

donec liquescat; massa liquefacta in

vase ligneo ad refrig . usq. teratur

dein a d d e :

aq. rosarum

u n c . q u a t u o r

ol. lavand.

sers verdunstet ist. Ilierbei entfiihren die W asserdiim pfe den F e ttg e ru ch , und tlieilen dem F e tt eiuen scliw achen llo sen - oder Laveudel - Geruch mit. Die E rk altu n g geschieht d a ran f ebeu so langsam a is vorher, damit sich vollcnds a lie U nreinig- keiten in das unverdam pfte W asse r absetzeu kdimeu. Uni jedocb dem vora W asse r abgenommeneu F e tle den letzten A n- (beil des Feltgeruches vollends zu neliinen , w ird nocli eine Sclimelzung mit Ilosen - oder L aveudel - W a s s e r , (das mau jedocb lior in geringer Menge beisetzt) vorgeuom m cn; und z w ar w ird dicse Scliraelzung so lange fo rtg e se tz t, bis alles W a sse r verdunstet is t.“

„ Is t die Pomade fiir den W in te r bestirarat, so niniint man Schw eiufett, und z w a r das sogenannte Scbm eerfett, oder N ie- renfett, das aber w egen des s ta rkern Geruches ofter gerein ig t w ird ; w ill man de r Salhe riecbendes Oel bcisetzeu, so mischc man w bhrend des E rk a lten s 10 —15 Tropfen desselben liiiizu. Die Mischung w ird jedocb, uni ibr eine w eisse Farbe zu geben, so lange z e rrieb e n , bis sie durcb Aufnabme von L uft e tw as blasig gew orden ist*“

26

ol. de Bergamo

— citri.

aa g u t t . v i g i n t i

ol. caryophyll.

g u t t . q u i n d e c i m .

Hoc unguentum hyemc per 6— 8 septim anas, aestate per

14 dies servari potest, quin rancidam flat.

E b l e laudat unguentum , quod diutissime servari potest

quin rancescat:

Ijfc p . ; Poma Borsdorfensia N r. 8

Pulv. cinam. veri

Caryophyll.

as u n c . s e m i s .

Pulv. res . Benz.

Flor. Lavand.

aa d r . d u a s

Cer. albae

u n c . s e m is .Aq. rosarum

u n c . d u o d e c i m

A xung. porcin.

u n c . s e d e c i m .

Poma in frustula scindantur, cinamomum, caryophylli,

et flores Lavandulae in pulverem redigantur, et omnes sub­

stantiae, cera et axungia exceptis, in aqua rosarum m aceren­

tur, dein cera et adeps liquefiant, iisdemque aqua rosarum

flltrata addatur, e t quieti relinquatur donec refrigeretur, ma­

teria alba in superiori parte collecta unguentum praebet

egregium .

2 7

Sub usu quotidiano horum unguentorum vix impediri po­

te s t , ut pars eorum , quae neque a p ilis , neque a cute ab­

sorbetur, integumentum formet crinibus admodum noxium.

Ut pili ab eodem liberentur, vitello ovorum recentium inun­

gantur, noctu panno tegantur, et mane subsequo pectine

purgentur.

In defluvio capillorum m agis pertinaci laudantur: Lotio­

nes capillorum cum decocto hordei et ccrcv is ia , inunctiones

cum oleo de M acassar, et sic dicto SdjtueijerFrauterol. S i ne­

que haec remedia sufficiunt, ad ea refugiendum , quae totum

corpus, praeprimis vero plagam pilosam , roborant et nu­

triunt. IIuc pertinet unguontuin a T r o m s d o r f f laudatum #).

*) Die Originalform el Iau te t:

Man nelime I Pfund frisches M ark aus lU ndsknochen, gebe es in cine gerttum ige gldserne Flasclie und scliiitte 1 Loth M us- ka tenb liithe , 1 Lotii zerstossene N elken , und 2 Loth zerschnit- (ene 1'rische LorbeerblS tter hinzu. Man verbiudet liun die F lasche m it einer S chw ein sb lase , durcli dic m an mit einer N adel ein Doch sticht. Ilie rau f nimnit man einen geraum igen irdeneu Xopf, leg t au f den lioden einen Kranz von S tro h , setzl die F lasche d a ra u f , und umgibt sie ganz m it AVasser. Man bindet den Hals der F lasche an den obern TheiI des Topfes fest, setzt den le tz - tern an das F e u e r , und erhalt ihn 6 S tuuden lan g im Kocheu, iudein man das vcrdam pftc W a sse r von Z eit zu Z eit durch N achgiessen crsetzt. Nach Y crlau f dieser Z eit nimnit man die F lasche iv ieder heraus, und giesst die Salbe au f eine L einw and , dic man iiber einen D urchschlag ausgebreitet h a t , und driickt das Z uriickbleibende, ehe es e rk a lte t , gu t durch. Das D urch- gelaufene ist die verlang te Pom ade, mit der man sicli a lie Abende die H aare gut einreibt.

J a h u empfiehlt folgende Pom ade: Man hackt ein P a a r Ocli- senfiisse k le in , und kocht sie dann 4 Stuuden lan g mit reinera

28

Si acredo humorum causa alopeciae e s t , secundum K r ti­

n i t z remedia sanguinem purificantia per aliquot septimanas

adhibenda, pilorum mundities servanda, cibi ac id i, acres,

saliti conditi, evitandi, balnea, decocta lignorum , decoctum

P ollin i, remedia purgantia in usum vocanda, et serius non­

nisi ad unguenta transeundum.

Si nimia siccitas pilorum defluvio ortum praebet, usus

aquae Selteranae cum lac te , et inunctio pilorum cum oleo

amygdalarum commendanda. Si autem atonia crinium morbi

causam sis tit, quae eo cognoscitur, quod pili facile et fere

sine dolore evelli possint, ad remedia adstringentia: Decoctum

foliorum nuc. iuglandis, marrubii albi, centaurii minoris, ch i-

nuc, lotiones cum aqua frig ida , vino e t alcohole confugimus.

E b l c solutionem dilutam aluminis in aqua rosarum laudat.

Succus pomorum assatorum , aut recentium ob contentum in

eodem acidum saccharo mitigatum huic fini etiam respondet.

W a s s e r in einem re in en T opfe. Is t die M asse e r k a l t e t , w ird d as a n f d as W a s s e r g e tre te n e M a rk ab g en o m m en , m id liaclt d e r a u g eg eb e n eu W e ise g e re in ig t. N ach d e r I le in ig u n g w e rd e n 6 v o n den E in g e w e id e n b efre ite k le in g esc lin itten e S cb n eck en ,

und 1 Lotii K a n d isz u c k e r , w e lc h e r a u f die A ufiosung d e r S ch u e - c k e n w i r k t , u n d den H a a re n au ch N a h ru u g g ib t , u u te r d as M a rk g e k n e te t , und die M asse iiber ge lindem K o h len feuer 'A S lunde la n g im F lu s s e rb a lle n . I l ie ra u f g ie s s t m an A lles a u f

eine re in e L e in w a n d , und re in ig t es . W e n n d a s D urcbgeflo s-

sene zu e rk a lte n b eg in n t, so w e rd e n 16 L otii e ines g u teu w e is - seu W e in e s zu d em selben g eg o ssen , u n d d ieM isch u n g */j S tunde u m g eriih rt. M an g ib t no n , um die M asse w e ic h e r zu m aclien , eben so v ie l , a l s s ie w ic g t , v o n d e r e in fach en S ch w ein fe ttp o m ad e h in z u , r iih rt A lles '/ , S tu n d e la n g u u te re in a n d e r , und liebt es

in e in e r M cchcrncn B iichse au einem k iih leu O rte zum G ebrauche

au f. D ie S albe w ird w o ch en tlich 2m al e itig e rieb eu .

29

Diaetam quod a tt ine t : V e te re s cerebrum vitell inum aut

bo v il lu m , ct carnem gall inarum comm endarunt. I lecentiorcs

victum olerum du lc ium , fruc tuum horaeo rum , pyroruin et

dauci carotae commendant, quoniam in equis saginatione cura

dauco carota et pastinaca increm entum e t venustas pilorum

juva tu r .

Antiquitates therapiae.

Enum era tis nunc remediis a reccntior ibus medicis lau­

d a t is , antiquitates quasdam therap iae h u jus morbi adfe rre

juvabit.

In te r antiquos medicos, qui de a lopec ia disserebant, emi­

net G a l e n u s . I lle omnia adnotavit, quae ante illum H e r a s ,

C r i t o , O r c s t i n u s , C l e o p a t r a , A r c h i g e n e s , A -

s c l e p i a d e s , D i o n y s i d o r u s e t S o r a n u s ad hunc mor­

bum vincendum commendarunt. R em edia , quibus v ir tus cau ­

sam proximam h u ju s morbi amovendi adser ib itu r , m e t a s y n ­

c r i t i c a nuncupantur . P ili corrupti au t fo rc ip e , au t dropa-

cismo eve llun tu r , dein capu t l ix iv io , in quo capilli V eneris ,

po ly tr ichum , abrotanum ct similes p lan tae coq u u n tu r , ablui­

t u r , et panno non nimis molli , nec jus to m agis sicco tam -

diu f r i c a tu r , donec cutis rubescat. Hoc facto adhiben tur re ­

media to p ic a : S in a p i , n a s tu r t iu m , sem en a rn icac , nitrum,

oleum la u r i , p ix l iqu id a , s u lp h u r , pulvis c t cinis abrotani,

radix hellcbori, semen s taphysagr iae , fimus columbinus, th a -

p s ia , eupliorbium, quae individuis a eg r i rationibus accom o-

danda sunt. A d rem edia composita a G a l e n o lauda ta per­

t inen t:

30

1. R p, Pulv. fol. arundinis graec. ust.

u n c s e m is .

E rinacei usti

d r. u n a m .

M uscerdae

d r , d u a s .

Cum aceto trita illine.

2. Rp. Pulv. ciner. arund. ust.

Pilorum caprae ustorum

Adianthi

Adipis ursinae

Picis liquid.

Cedriae

aa p a r t e s a e q u a l e s .

Remedium admirabile.

3. Rp. Pulv. Euphorbi!

—•— Thapsiac

Olei laurini

aa d r . d u a s

Sulphur, vivi

Hellebori utriusque

aa d r. u n a m

adde Cerae

d r , s e x .

Oleo lau rino , vel pice liquida liquetur et m isceatur.

Remedium intra omnia fortissimum contra malum inveteratum .

In casibus mitioribus p raescrip sit:

31

Rp. Pulv. Sinap.

Thapsiae

• semin. N asturtii na p a r t . a c q .

Subtiliter pulverisatis adde

Olei laurini

Resinae

« qu. s. ut. f. ad ign . emplastrum,

Ilaec remedia in alopecia, calvitie et ophiasi la u d av it;

in simplici capillorum defluvio sequenti utebatur medendi ra­

tione.

1. Si ex parca pili nutritione malum ortum dux it, re­

media adhibuit plastica, roboran tia , et topicam areae frictio­

nem omnibus remediis praemittendam esse judicavit. «Frictio

enim et alimentum ad caput attrah it, et cutem roborat ac

dfepsat."

2. Si corrupti humores culpam hujus mali gerebant, re­

media pu rgan tia , frictiones et topice discutientia adhibuit.

3. Si laxitas cutis defluvio pilorum ansam dederat re­

medium ex ladano, oleo lentiscino, myrtino compositum, aut

solutionem ladani in vino in usum vocavit. Haec remedia ab

illo : «cutem densantia" nuncupantur.

A e t i u s qua adstringentia laudavit: Folia cupressi.

P i s o commendat pilos ursi ca lcinatos, adianthum tri—

ehom enem, capillos veneris.

P a u l u s A c g i n c t a alopeciam sequenti modo tractat:

Caput nitro ab lu itur, et panno ad rubedinem cutis fricatur,

dein solis radiis exponitur, ct radix arundinis ustae oleo mix­

tae eidem illinitur.

Idem c commentariis C l e o p a t r a e de comarum densi­

tate sequentes adducit form ulas:

Rp. Nucis pineae nucleum recentem in cinerem usque

combustum, quem pilae inditum conterito, admisce: I j w i vl\» • io -'ii #nri.

unguent, myrteum ad mellis consist.*

S igna: Ad inunctionem.

T r n

v e l: R p . Gallas viginfi.

Actiantlii

u n e , d u a s .

Inunge aqua marina usque ad mellis densitudi-

nem. D eterge capillos lo tio , lixivio, calceve,

quibus deinde dilutis et irrigatis calida aqua,

pilos hoc medicamine biduum p erung ito , tertio

die ablue, atque exsiccatum oleo myrteo perline.

R h a s c s similia rem edia lau d a t; inter fortiora r e fe r t :

R p . Canthar. recentes ablatis pedib. et capitib. E x­

siccatae in um bra, teran tur in oleo oliv. donec

ingrossetur.

S. Ad inunctionem.. - . . • ' i ' :) «. t r » ' t ••} . ■ .. ■ ■. ■ • . ' ' • ■ \

A v i c c n n a sequentem laudat formulam mirum in mo­

dum compositam:

33

I I I>. Adipig tauri saliti

(I r. 96 Alusnc

Gummae rutae agrestis ail d r. 28

Myrrhae

dr. 8 Laudani tantundcin Capill. Ven.

d r. 18

Priapi asini

Splenis asiniaa d r. 96.

Assetur splen asini ct priapus, et terantur, ct aggrege­

tur totum cum vino nigro et lin iatur cum eo caput rasum, et

dimittatur 5 diehus, dein ite re tu r, ct si exulceraverit, cu­

retur locus cum adipe anseris.

C e l s u s plagam decalvatam atramento, aut vitriolo ferri illin it.

V i l l a n u o v a sequens remedium tutissimum esse re fe rt:

Rp. Stercoris muris

Cineris apum

aa q u a n t . su f f .Terantur et pistentur c. ol. ros.

S. Sunt Sinreiben.

IIoc remedio in ipsa vola manus capillos procreari posse contendit.

3

34

S c n n c r t u s sequentia laudat rem ed ia :Itp . Pulv. capill. V eneris

abrotani

polytrich. aurei

iiil M(3

F ol. myrti

ros.

absynth.

aa p a r t . d u a s .

Coquant, in ol. communi et vini rubri

s. q. ad vini consumtion. et exprimantur.

Ad provocandam barbam commendat:

llp . 01. ancthini — de spica

aa u n c . q u i n q u e

Comar, abrot.

M. d u o s

Scillae

d r . t r e s

V ini optimi

u n c t r e s

Bulliant ad consumt. vini, et u tere.

V licscs defendendae.

i.F alsa medicina a natura abducit, vera ad eam reducit.

II .

P artes dem entares sanguinis jam in nutrimentis praefor­

matae existunt. v

I I I .Typhus cxantliematicus a typho abdominali nonnisi or­

gano excretorio producti pathici differt.

IV .

Non proficuis rem ediis, sed proficua carem us eorum

cognitione.

V.

Naturam non m utans, sed conservans medicus esto.H i p p o c r a t e s .

V I.

Omne remedium specificum.

V II.

Pathologia humoralis rcccntiori chcmia pnthologica ad

culmen evellitur.

VITI.

Cranioscopia scientiae nomen perperam sibi adrogat.

T\ y / 1XNon dantur morbi haereditarii.

N.Die Iliiufigkcit der Pldogosen stclit im gerade 11 V er-

hiiltnisse zur E rlicbung des Bodcns iiber die M eeresflache.

S c h o n l c i n .

UB Med Uni Wien

AM27415280X

www.books2ebooks.eu

eBooks geliefert über

books2ebooks.eu

eBooks on Demand

digitalisiert von

Universitätsbibliothek der Medizinischen Universität Wien