fungsi komposisi
DESCRIPTION
FUNGSI KOMPOSISI. Kelas XI IPS Semester 1. OLEH : SURATNO, S.Pd SMAN 1 KALIWUNGU. Setelah menyaksikan tayangan ini siswa dapat : Menentukan fungsi komposisi Menentukan salah satu fungsi jika fungsi komposisi dan fungsi yang lain diketahui. Definisi. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
FUNGSI KOMPOSISIFUNGSI KOMPOSISIKelas XI IPSSemester 1
1
OLEH :
SURATNO, S.PdSMAN 1 KALIWUNGU
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Setelah menyaksikan tayangan ini siswa dapat:
1.Menentukan fungsi komposisi2.Menentukan salah satu fungsi jika
fungsi komposisi dan fungsi yang lain diketahui
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Suatu relasi dari A ke B yang
memasangkan setiap anggota A ke
tepat satu anggota B disebut fungsi
atau pemetaan dari A ke B
Definisi
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Suatu fungsi atau pemetaanumumnya dinotasikan denganhuruf kecil.Misal, f adalah fungsi dari A ke Bditulis f: A → BA disebut domainB disebut kodomain
Notasi Fungsi
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Jika f memetakanx A ke y Bdikatakan y adalah peta dari xditulis f: x → y atau y = f(x).Himpunan y B yang merupakan peta dari x Adisebut range atau daerah hasil
Range atau Daerah Hasil
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
contoh 1
Perhatikan gambar pemetaan f : A → B
a
b
c
d
1
2
3
4
5
f
AB
domain adalah
A = {a, b, c, d}
kodomain adalah
B = {1, 2, 3, 4, 5}
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Perhatikan gambar pemetaan f : A → B
a
b
c
d
1
2
3
4
5
f
AB
f(a) = 1, f(b) = 2
f(c) = 3, f(d) = 4range adalah
R = {1, 2, 3, 4}
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
contoh 2
Misal f: R → R
dengan f(x) = √1 - x2
Tentukan domain dari fungsi f.
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Jawab:
Supaya f: R→R dengan f(x)=√1-x2
maka haruslah 1 – x2 ≥ 0.1 – x2 ≥ 0 → x2 – 1 ≤ 0 atau(x-1)(x+1) ≤ 0 atau -1 ≤ x ≤ 1.Jadi, domain fungsi tersebutadalah -1 ≤ x ≤ 1.
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
contoh 3
Misal f: R → R
dengan f(x – 1) = x2 + 5x
Tentukan : a. f(x) b. f(-3)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Jawab
a.Misal y = x – 1 maka x = y + 1 karena f(x – 1) = x2 + 5x maka f(y) = (y + 1)2 + 5(y + 1) f(y) = y2 + 2y + 1 + 5y
+ 5 f(y) = y2 + 7y + 6
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
f(y) = y2 + 7y + 6
a. f(x) = x2 + 7x + 6
b. f(-3) = (-3)2 + 7(-3) + 6
= 9 – 21 + 6
= -6
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Komposisi Fungsi
Penggabungan operasi dua fungsi secara berurutan akan menghasilkan sebuah fungsi baru.
Penggabungan tersebut disebut komposisi fungsi dan hasilnya disebut fungsi komposisi.
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
x A dipetakan oleh f ke y Bditulis f : x → y atau y = f(x)y B dipetakan oleh g ke z Cditulis g : y → z atau z = g(y)atau z = g(f(x))
A
x
C
z
B
yf g
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
maka fungsi yang memetakanx A ke z Cadalah komposisi fungsi f dan gditulis (g o f)(x) = g(f(x))
A B C
x zyf g
g o f
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
contoh 1
f : A → B dan g: B → Cdidefinisikan seperti pada gambar
Tentukan (g o f)(a) dan (g o f)(b)
A B Ca
b
p
q
123
f g
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Jawab:
A B Ca
b
p
q
123
f g
f(a) = 1 dan g(1) = q
Jadi (g o f)(a) = g(f(a)) = g(1)=q
(g o f)(a) = ?
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
A B Ca
b
p
q
123
f g
f(b) = 3 dan g(3) = p
Jadi (g o f) = g(f(b)) = g(3) = p
(g o f)(b) = ?
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
contoh 2
Ditentukan g(f(x)) = f(g(x)).
Jika f(x) = 2x + p dan
g(x) = 3x + 120
maka nilai p = … .
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Jawab:
f(x) = 2x + p dan g(x) = 3x + 120
g(f(x)) = f(g(x))
g(2x+ p) = f(3x + 120)
3(2x + p) + 120 = 2(3x + 120) + p
6x + 3p + 120 = 6x + 360 + p
3p – p = 360 – 120
2p = 240 p = 120
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Sifat Komposisi Fungsi
1.Tidak komutatif:
f o g ≠ g o f
2. Bersifat assosiatif:
f o (g o h) = (f o g)o h = f o g o h
3. Memiliki fungsi identitas: I(x)= x
f o I = I o f = f
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
contoh 1
f : R → R dan g : R → R
f(x) = 3x – 1 dan g(x) = 2x2 + 5
Tentukan: a. (g o f)(x)
b. (f o g)(x)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Jawab:
a. f(x) = 3x – 1 dan g(x) = 2x2 + 5(g o f)(x) = g[f(x)] = g(3x – 1)
= 2(3x – 1)2 + 5 = 2(9x2 – 6x + 1) + 5 = 18x2 – 12x + 2 + 5 = 18x2 – 12x + 7
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
b. f(x) = 3x – 1 dan g(x) = 2x2 + 5
(f o g)(x) = f[g(x)] = f(2x2 + 5)
= 3(2x2 + 5) – 1
= 6x2 + 15 – 1
(f o g)(x) = 6x2 + 14
(g o f)(x) = 18x2 – 12x + 7 (g o f)(x) ≠ (f o g )(x)
tidak bersifat komutatif
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
contoh 2
f(x) = x – 1, g(x) = x2 – 1 dan
h(x) = 1/x
Tentukan: a. (f o g) o h
b. f o (g o h)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Jawab:
f(x) = x – 1, g(x) = x2 – 1dan h(x) = 1/x((f o g) o h)(x) = (f o g)(h(x))
(f o g)(x) = (x2 – 1) – 1 = x2 – 2
(f o g(h(x))) = (f o g)(1/x) = (1/x)2 – 2
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
f(x) = x – 1, g(x) = x2 – 1dan h(x) = 1/x(f o (g o h))(x) = (f(g oh)(x))
(g o h)(x) = g(1/x) = (1/x)2 – 1 = 1/x2 - 1
f(g o h)(x) = f(1/x2 – 1) = (1/x2 – 1) – 1 =(1/x)2 – 2
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
contoh 3I(x) = x, f(x) = x2 dan g(x) = x
+ 1
Tentukan:
a.(f o I)(x) dan (g o I)
b.(I o f) dan (I o g)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Jawab:I(x) = x, f(x) = x2 dan g(x) = x + 1
(f o I)(x) = x2
(g o I)(x) = x + 1(I o f)(x) = x2
(I o g)(x) = x + 1(I o f)(x) = (f o I) = f
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Menentukan Suatu Fungsi Jika Fungsi
Komposisi dan Fungsi Yang Lain Diketahui
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Contoh 1
Diketahui f(x) = 3x – 1
dan (f o g)(x) = x2 + 5
Tentukan g(x)!
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Jawab
f(x) = 3x – 1 dan (f o g)(x) = x2 + 5
fg(x)] = x2 + 5
3.g(x) – 1 = x2 + 5
3.g(x) = x2 + 5 + 1 = x2 + 6
Jadi g(x) = ⅓(x2 + 6)
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
contoh 2
Diketahui g(x) = x + 9 dan
(f o g)(x) = ⅓x2 – 6
maka f(x) = … .
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Jawab:
g(x) = x + 9
(f o g)(x) = f(g(x))
= ⅓x2–6
f(x + 9) = ⅓x2–6
Misal: x + 9 = y x = y–9
f(y) = ⅓(y – 9)2 – 6
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
f(y) = ⅓(y – 9)2 – 6
= ⅓(y2 – 18y + 81) – 6
= ⅓y2 – 6y + 27 – 6
Jadi f(x) = ⅓x2 – 6x + 21
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
contoh 3
Diketahui f(x) = x – 3 dan
(g of)(x) = x2 + 6x + 9
maka g(x – 1) = ….
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Jawab:f(x) = x – 3; (g o f)(x) = g (f(x)) = x2+6x+9
g(x – 3) = x2 + 6x + 9
Misal: x – 3 = y x = y + 3
g(y) = (y + 3)2 + 6(y + 3) + 9
= y2 + 6y + 9 + 6y +18 +9g(y) = y2 + 6y + 9 + 6y +18 +9 = y2 + 12y + 36
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
g(x – 1) = (x – 1)2 + 12(x – 1) + 36
= x2 – 2x + 1 + 12x – 12 + 36
= x2 + 10x + 25
Jadi g(x – 1) = x2 + 10x + 25
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Contoh 4
Diketahui f(x) = 2x + 1
dan (f o g)(x + 1)= -2x2 – 4x
+ 1
Nilai g(-2) =….
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
Jawaban:f(g(x + 1)) = -2x2 – 4x + 1f(x) = 2x + 1 → f(g(x))= 2g(x) + 1f(g(x + 1)) = 2g (x + 1) + 12g(x + 1) + 1 = -2x2 – 4x – 12g(x + 1) = -2x2 – 4x – 2g(x + 1) = -x2 – 2x – 1
Suratno, S.Pd. SMAN 1 Kaliwungu
g(x + 1) = -x2 – 2x – 1
g(x) = -(x – 1)2 – 2(x – 1) –
1
g(2) = -(2 – 1)2 – 2(2 – 1) –
1
= -1 – 2 – 1 = -4
Jadi g(2) = - 4