ISSN 1728-5496

Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті

Казахский национальный педагогический университет имени Абая Kazakh National Pedagogical University after Abai

ХАБАРШЫ ВЕСТНИК BULLETIN

«Педагогика ғылымдары» сериясы

Серия «Педагогические науки»

Series «Pedagogical sciences»

№1(49), 2016 ж.

ААллммааттыы,, 22001166

Абай атындағы

Қазақ ұлттық педагогикалық

университетi

ХАБАРШЫ

«Педагогика ғылымдары» сериясы,

№1(49), 2016 ж.

Шығару жиiлiгi – жылына 4 нөмiр.

2001 ж. бастап шығады

Бас редактор:

п.ғ.д., проф. Қ.Қ. Жампеисова

Бас редактордың орынбасары:

п.ғ.к., проф. С.Г. Тажбаева

Редакция алқасы:

акад., п.ғ.д., психол.ғ.д., проф.

Г.П. Новикова (Ресей),

филос.ғ.д., проф. Ф.Валькенхерст

(Германия),

PhD Ниномия Такаси (Жапония),

акад., п.ғ.д., проф.

Е.В. Андриенко (Ресей),

п.ғ.д., проф. Н.П. Шишляникова

(Хакасия),

акад. п.ғ.к. Р.С. Гуревич (Украина),

п.ғ.к., доц. Р.Т. Сулайманова

(Қырғызстан),

п.ғ.д., проф. Н.Н. Хан,

п.ғ.д., проф. С.М. Кенесбаев,

п.ғ.д., проф. Р.А. Джанабаева,

п.ғ.д., проф. А.Д. Кайдарова,

п.ғ.д., проф. С.Т. Иманбаева,

п.ғ.д., доц. Г.С. Саудабаева,

п.ғ.к., проф. Ш.Ж. Колумбаева,

п.ғ.к., проф. С.И. Калиева,

п.ғ.к., доц. С.С. Жумашева,

филол.ғ.к., доц. Б.Е. Букабаева

© Абай атындағы

Қазақ ұлттық педагогикалық

университетi, 2016

Қазақстан Республикасының

мәдениет және ақпарат

министрлігінде

2009 жылы мамырдың 8-де тіркелген

№10104-Ж

Басуға 14.03.2016 қол қойылды.

Таралымы 300 дана.

Көлемi 42.5 е.б.т.

Пiшiмi 60х84 1/8. Тапсырыс 26

050010, Алматы қаласы,

Достық даңғылы, 13

Абай атындағы ҚазҰПУ

Абай атындағы Қазақ ұлттық

педагогикалық университетi «Ұлағат»

баспасының баспаханасында басылды

М а з м ұ н ы

С о д е р ж а н и е

ҚАЗІРГІ БІЛІМ БЕРУДІҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ

ПРОБЛЕМЫ СОВРЕМЕННОГО ОБРАЗОВАНИЯ

Андриенко Е.В. К вопросу о реализациия деятельностного подхода

в системе высшего педагогического образования............................

Манкеш А.Е., Бекқожанова Г.К. Үздіксіз білім – толассыз,

тоқтаусыз, өміршең білім....................................................................

Аймагамбетова К.А., Сейдуалиева А.Н. Студенттердің кәсіби

деңгейінің қалыптасуында ақпараттық құзыреттілігінің мәні........

Toleubekova R.K., Sarzhanova G.B. Eğitim alanında yeni

paradıgma – bulut teknolojileri..............................................................

Хасанов Б.Ж., Cулейменова О.Я. Влияние контроля и оценки

знаний неорганической химии на формирования компетентности

будущих специалистов........................................................................

Абдрахманова К.Х. Лингвомәдени құзыреттілік – полимәдениетті

тұлға қалыптастырудың негізі............................................................

Bekkozhanova G. MA students’ special competences as a key factor

of modern education..............................................................................

Kurakbayeva A.S. The Role of Social Context in Language Teacher

Education...............................................................................................

Смағұлова Р. Тілді креативті тапсырмалар арқылы оқыту мәселесі

Джамамбетова А.У. Жаңа технологиялар арқылы оқытудың

тиімділігі...............................................................................................

Оразаева Г.А., Карашина Г.Т. Workshop for English teachers:

Action Research as one of the methods of improving the teaching of

English language....................................................................................

Cералиева А.М., Баймагамбетова З.М. Внедрение интерактивных

форм обучения в современном вузе...................................................

Абнасырова Р.Ж. Қазақ тілі сабағында білім алушылардың пәнге

деген қызығушылығын арттыру жолдары........................................

Абдрахманова К.Х. Внедрение интенсивного метода преподавания

арабского языка с использованием интерактивных методов..........

Жолшаева М.С. Оқу үдерісінде ақпараттық технологияны тиімді

пайдалану – шынайы нәтижеге қол жеткізудің құралы...................

Салыбекова Н.Н., Шілдебаев Ж.Б., Кужантаева Ж.Ж. Жоғары

білім сапасын жетілдіруде демонстрациялы интербелсенді

дәрістерді пайдалану...........................................................................

Бөлекбаева Л.Ә., Шинтаева Л.А. Шетел тілінде студенттерге

жазу әрекетін үйретудегі Интернет ресурстарын қолданудың

пайдасы.................................................................................................

Аскарова С.А. Ағылшын тіліндегі заң терминологиялық

лексикасының коммуникативтік қызыметі.......................................

Сулейменова О.Я., Садыкова АА., Лозенко И.В. Медициналық

жоғары оқу орнында шет тілін оқытудың мазмұны.........................

Сабырбаева Н.К., Ломаченко Н.Л. Применение информационных

и компьютерных технологий в преподавании иностранного языка

Рыбина Е.В., Дүйсенғалиева М.С., Альпеисова А.Т. Білім

берудегі әдеп: мектеп оқушылары мен ЖОО студенттерінің

салыстырмалы анализі........................................................................

Майгельдиева Ш.М. К вопросу о понятиях компетенции,

компетентности и компетентностном подходе в образовании.......

Байдильданова Ж., Аралбаева Р.К. Особенности интерактивной

технологии обучения в процессе профессиональной подготовки

педагогов...............................................................................................

Махарова Г.С., Жаутикбаева А.А. Психолого-педагогические

аспекты тестирования при обучении иностранному языку в ВУЗе

Крыкбаева С.М. Ұлттық костюмнің көркемдік-конструкторлық

құрылымының костюм композициясының негізгі

компоненттеріндегі көрінісі...............................................................

5

8

11

14

18

22

24

28

31

36

39

41

45

49

51

56

60

62

65

68

71

76

80

84

88

Казахский национальный

педагогический

университет имени Абая

ВЕСТНИК

Серия

«Педагогические науки»,

№1(49), 2016 г.

Периодичность – 4 номера в год.

Выходит с 2001 года.

Главный редактор:

д.п.н., проф. К.К. Жампеисова

Зам. главного редактора:

к.п.н., проф. С.Г. Тажбаева

Редакционная коллегия:

акад., д.п.н., д.психол.н., проф.

Г.П. Новикова (Россия),

д.филос.н., проф. Ф.Валькенхерст

(Германия),

PhD Ниномия Такаси (Япония),

акад., д.п.н., проф.

Е.В. Андриенко (Россия),

д.п.н., проф. Н.П. Шишляникова

(Хакасия),

акад. к.п.н. Р.С. Гуревич (Украина),

к.п.н., доц. Р.Т. Сулайманова

(Кыргызстан),

д.п.н., проф. Н.Н. Хан,

д.п.н., проф. С.М. Кенесбаев,

д.п.н., проф. Р.А. Джанабаева,

д.п.н., проф. А.Д. Кайдарова,

д.п.н., проф. С.Т. Иманбаева,

д.п.н., доц. Г.С. Саудабаева,

к.п.н., проф. Ш.Ж. Колумбаева,

к.п.н., проф. С.И. Калиева,

к.п.н., доц. С.С. Жумашева,

к.филол.н., доц. Б.Е. Букабаева

© Казахский национальный

педагогический университет

имени Абая, 2016

Зарегистрировано в Министерстве

культуры и информации Республики

Казахстан 8 мая 2009 г. №10104-Ж

Подписано в печать 14.03.2016.

Формат 60х84 1/8.

Объем 42.5 уч.-изд.л.

Тираж 300 экз. Заказ 26

050010, г. Алматы,

пр. Достык, 13. КазНПУ им. Абая

Издательство «Ұлағат»

Казахского национального

педагогического университета им.

Абая

Жанадилова З.М., Акшалова Б.Н., Алмабаева Г.Б. Обращение

как средство выражения коммуникативных установок...................

Карабаева К.Ж. Дидактические возможности современных

образовательных технологий в формировании профессионализма

преподавателя иностранного языка в ВУЗе......................................

Ерубаева Қ.П. 12 жылдық білім жүйесіне көшудегі мұғалімнің

кәсіптік құзіреттілігі............................................................................

ЖОҒАРЫ МЕКТЕП

ВЫСШАЯ ШКОЛА

Мардахаев Л.В. Адаптация и дезадаптация человека: социально-

педагогический аспект........................................................................

Нөкетаева Д. Оқу тәрбие үдерісіндегі патриоттық тәрбие берудің

педагогикалық негіздері......................................................................

Оразов Ш. Дене шынықтыру қозғалысын жүзеге асыруда дене

тәрбиесі жаттығуларының орны........................................................

Абдрахманова Р.Б., Кадырбаева Р.Н. Психологические

особенности процесса само актуализации личности в учебно-

профессиональной деятельности.......................................................

Мурзина С.А. Актуальные проблемы и направления развития

педагогической практики....................................................................

Guvercin S. How mentoring practices under problem posing

instruction affects creativite thinking....................................................

Трифонов В.В. Некоторые проблемы взаимосвязи в работе с

будущими специалистами и процессом привлечения абитуриентов

в Кубанский государственный университет (г. Краснодар) и

государственный педагогический институт (г. Славянск - на-

Кубани).................................................................................................

Омарбекова А.И., Жумабекова Ф.Н. Ізгілік психологиясының

рухани адамгершілік беру мүмкіндіктері..........................................

Дайырбеков О.Д., Байзақ У.А., Байзақова Б., Уалиханова Б. Медициналық жоғары оқу орны студенттерінің техникаларды

меңгеруінің педагогикалық көрсеткіштері........................................

Искакова П.К., Керимбаева Б.Т. Бүгінгі педагогтың білім

берудегі инновациялары мен дәстүрлері...........................................

Усманов А.А., Данияров Т.А., Молдалиев М.С. Қазақ ұлттық

тәрбиесінің этнопсихологиялық ерекшеліктері мәңгілік ел болудың

алғы шарттары......................................................................................

Иманбаева С.Т. Әлемде интеллектуалды тұлғаны дамыту

тәжірибелері.........................................................................................

Ибраев А.З. Дене мәдениеті үдерісіндегі тәрбие жұмыстарының

ерекшеліктері.......................................................................................

Қойшыбаев А.Б. Болашақ дене мәдениеті бакалаврын кәсіби іс-

әрекетке дайындаудың әдістемелік жүйесі.......................................

Хлыстун В.Г. Роль межпредметной компетентности в

профессиональных практиках студентов-музыкантов....................

Абдукаримов А.Ү. Болашақ дене мәдениеті мамандарын кәсіби

даярлау үдерісінің сапасын дамыту...................................................

Базарбекова Р.Ж. Болашақ мұғалімдерді кәсіби дайындауда

педагогикалық рефлексияның маңызы..............................................

Кадирова М.С. Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің

жаңашылдығының қоғам дамуындағы маңызы................................

Рахметова Н.Б., Жолдасова Б.Б. Болашақ технология пәні

мұғалімдерін кәсіби даярлауда педагогикалық іс-әрекеттердің

мазмұны...................................................................................... ..........

Алашабаева Ұ.Н. Кәсіптік білім беруде құзыретті маман

даярлаудың инновациялық жолдары.................................................

Оралбекова А.К. Подготовка будущих учителей начальных

классов использованию информационных и коммуникационных

технологий в условиях инклюзивного образования.........................

90

94

100

105

112

115

119

124

127

130

135

139

144

147

152

155

159

165

169

172

176

179

183

186

Жаутикбаева А.А., Тастемирова Б.И. Формирование

лингвистической компетенции на занятиях английского языка у

студентов ВУЗа при помощи современных инновационных

технологий............................................................................................

Ибраев А.З. Дене мәдениеті үдерісіндегі тәрбие жұмыстарының

ерекшеліктері.......................................................................................

Ахмедов Б.А. Болашақ мамандарды дене мәдениеті мен спортты

оқытып, үйретудің жалпы және арнайы міндеттері.........................

Қалиев Қ.Қ. Студентпен оқытушының өзара ғылыми-зерттеу

жұмыстарының маңыздылығы...........................................................

Бапаева М.Қ., Бапаева С.Т. Кәсіби маңызды сапалар – маманның

кәсіби дамуының құралы ретінде.......................................................

Алметов Н.Ш., Бримкулова А.Д. 100 нақты қадам: жаңа

қазақстандық патриотизмді тәрбиелеудің негізі – мемлекеттік тіл

Анарбаев А.К. Планирование и организация скоростно-силовой

подготовки годичных циклах тренировки борцов...........................

Қарамолдаева Г.Ж., Қарамолдаева Д.О., Досжанова А.Ж.

Шиеленіс жағдайында коммуникативтік мәдениеттің жүзеге

асырылу мүмкіндіктері........................................................................

Мыңбаева А.П. Филолог-мамандардың құзыреттілігін арттырудың

дидактикалық алғышарттары мен ұстанымдары..............................

Alieva M.B., Cherepanova A.S. The possibility of using «case-study»

technology in professionally-oriented training of students....................

Дайрабаев М.С. Оқытушының педагогикалық шеберлігі..............

Адилова В.Х. Культура интеллектуального труда как основа

профессиональной деятельности будущего специалиста................

ПЕДАГОГИКА ТАРИХЫ

ИСТОРИЯ ПЕДАГОГИКИ

Еркибаева Г.Г. Основа патриотического воспитания – воспитание

любви к своему отечеству, народу, родным и близким...................

Махметова Б.Т., Абылханова Г.А. Қазақ халық

педагогикасындағы дәстүрлі ән шығармашылығының тәрбиелік

мәні және ерекшеліктері.....................................................................

Қырқынбекова С.Т., Қырқынбекова Б.Т. Қазақ театрларының

дамуындағы сахна тілі шеберлігі.......................................................

Манкеш А.Е., Шауенова М.А. Қайқауыстық өмірі мен

педагогикалық мұрасы........................................................................

ЖАЛПЫ БІЛІМ БЕРЕТІН МЕКТЕП

ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ШКОЛА

Кеңесбаев С.М., Сартаева Н.Т. Бастауыш сынып оқушыларының

зерттеушілік іс-әрекетіне мотивациясын қалыптастырудың маңызы

Амирова А.С. Бастауыш сынып оқушыларының интеллектуалдық

мәдениетін дамыту инновациялық технологияларды пайдаланудың

әдістемесі..............................................................................................

Молдажанова А.А., Ниязова Г.М. Сущность и компоненты основ

исследовательской компетентности учащихся начальной школы

Бабашев А.М., Кунакбаев А.С. Гигиеническая оценка учебного

процесса школы...................................................................................

Алтынбеков А. Тұлғаның адамгершілік – рухани елжандылыққа

тәрбиеленуіне қажетті инклюзивті білім беру мазмұны..................

Қуанәлі М., ШамшиеваА.М. Жекелеп оқыту арқылы бастауыш

сынып оқушыларының зияткерлік қабылеттерін дамыту...............

Әтемова Қ.Т., Онғарбаева А. Отбасы тәрбиесін жетілдіру арқылы

балалар тәртіпсіздігінің алдын алу жолдары....................................

Абдуллина Г.Т., Рысбекова А.Қ., Анарбаева А.У. Мектепке

дейінгі мекемелерде дамытушы заттық орта құру талаптары........

Оразбавев Е.Д., Қалмурзаев Ж.О. Ұлттық ойындармен мектепке

дейінгі балалардың танымдық әрекетін дамыту...............................

191

195

199

203

207

210

212

217

221

226

229

233

239

244

249

253

258

261

266

272

275

277

279

282

286

Қожагелдиева С.С., Абдиева Ж.Қ. Бастауыш сынып оқушыларын

Абай шығармалары арқылы адамгершілікке тәрбиелеу..................

Жумадуллаева А.А., Мейрбекова Г.П. Мектеп жасына дейінгі

балалардың этномәдени құндылықтар негізінде тілін дамыту.......

Момбекова Р.Е. Бастауыш сыныптардағы «Еңбекке баулу» пәні

барысында еңбек тәрбиесін жүзеге асыру мүмкіндіктері................

Сейдахметов Е.Е. Мектеп жасындағы балалар дене тәрбиесінің

негіздері................................................................................................

Жаздықбаева М.Б., Мейірбекова Г. Ерте жастан балабақшаға

баратын балалардың ата-аналарының сауатын арттыру.................

Дуйсенов Қ.Қ. Мектеп жасындағы балаларды дене тәрбиесін

оқытып, үйрету әдістері......................................................................

Жилисбаев Н.К. Жасөспірім балуандардың самбо күресінің

әдіс-тәсілдерінің мазмұны..................................................................

Гаглоева Т.Ю. Вокальная работа на уроках в начальной школе

Калыбекова Н. Дидактикалық ойындар арқылы бастауыш сынып

оқушыларының тілдік құзыреттілігін қалыптастыру әдістемесі....

Саудабаева Г.С., Айтбаева М.А., Абжалиева Г. Колледж

оқушыларының танымдық белсенділігін арттыру жолдары...........

Байсолтанова А. Интербелсенді әдістерді қолдану арқылы

бастауыш сынып оқушыларының зияткерлігін дамытудың келелі

мәселелері.............................................................................................

Берикханова А.Е. Об особенностях интегрирования

педагогических инноваций в практику работы современных

школ Казахстана..................................................................................

Тухышова А.С. Бастауыш сынып оқушыларында жазу процесін

қалыптастыру механизмі.....................................................................

Бондарева Т.О. Стадии развития интеллектуально-творческого

потенциала младшего школьника......................................................

288

293

293

299

303

306

311

315

317

321

324

328

331

336

На основании решения Комитета по контролю в сфере образования и науки (приказ №433-3 ж от 26 июня 2003 г.)

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки» внесен в перечень изданий для публикации основных научных

результатов диссертаций по педагогическим наукам.

Білім және ғылым саласындағы бақылау Комитеті Алқасының (2003 жылғы 26 маусым №433-3ж бұйрығы) шешімі

негізінде Абай атындағы ҚазҰПУ-дың Хабаршы журналының «Педагогика ғылымдары» сериясын педагогика ғылымдары

бойынша диссертациялардың негізгі ғылыми нәтижелерін жариялайтын басылымдар тізбесіне енгізілгені туралы

хабарлайды.

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(49), 2016 ж.

5

ҚАЗІРГІ БІЛІМ БЕРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ

ПРОБЛЕМЫ СОВРЕМЕННОГО ОБРАЗОВАНИЯ

К ВОПРОСУ О РЕАЛИЗАЦИЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТНОГО ПОДХОДА

В СИСТЕМЕ ВЫСШЕГО ПЕДАГОГИЧЕСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ

Е.В. Андриенко – д.п.н., профессор, г. Новосибирск

В статье представлены актуальные проблемы реализации деятельностного подхода с учетом расширения возмож-

ностей их индивидуальных образовательных траекторий и потребности в профессиональном самоопределении.

Ключевые слова: модернизация педагогического образования, самоопределение студентов, индивидуальные

образовательные траектории, академическая мобильность, тьютор, модератор

Процесс модернизации образования в Российской Федерации и многих других странах является

неизбежным следствием тенденций глобализации, прагматизации, информатизации, индивидуализации,

регионализации и стандартизации, которые определили изменения во многих сферах жизнедеятельности

современного человека и общества. Несмотря на то, что в большинстве стран модернизацию определяют

как «вынужденную» и призванную отвечать на «вызовы времени», специфика её реализации зависит и от

традиционной системы образования, сформировавшейся к началу ХХIвека. В нашей стране к этому

времени сложилась система высшего профессионального образования, в которой количество

педагогических высших учебных заведений было довольно значительным, и сегодня модернизация

системы высшего педагогического образования осуществляется самыми высокими темпами.

Внимание к модернизации именно высшего педагогического образования во многом определяется

общими задачами обучения и воспитания, которые до конца не были решены в предшествующий период,

что нашло свое отражение в Федеральном законе «Об образовании в Российской Федерации». Закон

трактует воспитание как «деятельность, направленную на развитие личности, создание условий для

самоопределения и социализации обучающегося на основе социокультурных, духовно-нравственных

ценностей и принятых в обществе правил и норм поведения в интересах человека, семьи, общества и

государства»(статья 2) [1]. Самоопределение и социализация фиксируются в связи с тем, что данные

процессы вызывают у молодежи большие затруднения, что сказывается на их учебно-профессиональном

выборе (проявляясь в маргинализации), а также на неопределенной социально-личностной позиции

(проявляясь в противоречивости целей и ценностей). Значение самоопределения личности в жизни,

профессии, отношениях с другими людьми, учебной деятельности и т.д. трудно переоценить, поскольку

оно влияет на результаты и уровень адаптации человека, успех его социализации, а также

удовлетворенность своей жизнедеятельностью.

Несмотря на то, что сам факт поступления студента в университет уже свидетельствует о его некото-

ром профессиональном самоопределении, нельзя не учитывать маргинальность выбора многих обучаю-

щихся, хотя со временем они могут стать хорошими профессионалами. Профессиональное самоопределе-

ние личности осуществляется в системе высшего образования на основе деятельностного подхода.

Деятельностный подход остается значимым методологическим подходом, определяющим специфику

содержания, основные компоненты и структуру образовательного процесса в вузе. Это подтверждается

нормативным закреплением данного подхода в качестве главного методологического основания в

Федеральных государственных образовательных стандартах высшего профессионального образования.

Психологические и педагогические аспекты реализации деятельностного подхода обсуждались в тече-

ние многих лет. Это нашло свое отражение в работах Л.С. Выготского, А.Н. Леонтьева, Д.Б. Эльконина,

В.В. Давыдова и других психологов. В педагогикедеятельностный подход разрабатывался

А.В. Хуторским, Н.Ф. Талызиной, В.В. Краевским и др. В педагогике и психологии этот подход

рассматривался в контексте фундаментального положения о единстве личности и деятельности, причем

деятельность анализировалась как базовая форма проявления жизни человека, его активного

самопроявления, самоопределения и самоактуализации в окружающей действительности (Б.Ф. Ломов,

Б.Г. Ананьев, А.Г. Асмолов, К.А. Абульханова-Славская, Л.И. Анцыферова, П.Г. Щедровицкий и др.).

В рамках деятельностного подхода была разработана теория формирования профессиональной

готовности педагога в системе высшего образования (В.А. Сластенин, Е.Н. Шиянов, И.Ф. Исаев и др.),

которая предвосхитила реализацию компетентностного подхода. Если рассматривать деятельностный

подход как методологическое основание профессиональной подготовки педагога, то он должен

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №1(49), 2016 г.

6

определять всю системную организацию образовательного процесса в вузе, в том числе единство разных

видов деятельности студентов (учебной, учебно-профессиональной, научно-исследовательской,

внеучебной, социокультурной и т.д.). В современном высшем образовании востребованы такие пути и

способы подготовки студентов педагогического университета, которые значительно повышают их

самостоятельность, активность, мобильность и конкурентоспособность.

Реализация индивидуальных образовательных траекторийобучающихся – один из путей, обеспечива-

ющих самоопределение студентов в учебно-профессиональной деятельности, что является важнейшим

фактором их дальнейшего профессионального развития и личностного становления. Процесс воплощения

индивидуальных образовательных траекторий обучающихся включает в себя определенную последова-

тельность элементов образовательной деятельности каждого студента, с учетом поэтапного достижения

поставленных целей и на основе сотрудничества с педагогом, выступающим в качестве тьютора и

модератора. Как тьюторпедагог осуществляет индивидуальное сопровождение образовательного

маршрута обучаемого с учетом его интересов, способностей, возможностей и индивидуальных склонно-

стей. Он помогает студенту выстроить собственную систему образования, соответствующую возможно-

стям с максимальной реализацией его творческого потенциала на основе самоактуализации, т.е. процесса

активного, адекватного и осознанного самопроявления личности в профессиональной педагогической

деятельности на всех уровнях её функциональной динамической структуры [2]. Педагог осуществляет

тьюторское сопровождение, т.е. «педагогическую деятельность по индивидуализации образования,

направленную на выявление и развитие образовательных мотивов и интересов учащегося, поиск образо-

вательных ресурсов для создания индивидуальной образовательной программы, на работу с образова-

тельным заказом семьи, формирование учебной и образовательной рефлексии учащегося» [3, с.8].

Как модератор педагог контролирует контекст информации и содержания образования с учетом

социальных и личностных задач развития, а также профилактики разрушительного воздействия

информационного хаоса и появления таких неблагоприятных психофизиологических явлений в процессе

неэффективного обучения как, например, интерференция учебных навыков.

Реализация индивидуальных образовательных траекторий обучающихся всегда осуществляется на

основе принципов индивидуализации и дифференциации, которые предполагают учет индивидуальных

особенностей студентов при реализации разнообразных форм образования, а также группировку студен-

тов на основе выделения схожих особенностей для более эффективного и результативного обучения.

Группирование студентов может осуществлять и по принципу схожих видов деятельности, по которым

преподаватель выступает в качестве тьютора и модератора. Например, при оформлении заявок на гранты

по результатам своей научно-исследовательской деятельности, студенты объединяются в исследователь-

ские группы под руководством преподавателя, задающего не только содержательное и процедурное

направление работы, но также планируемый текущий и общий результат, необходимый для конкретного

студента и отвечающий потребностям региона. Таким образом, педагог, осуществляющий индивидуаль-

ное сопровождение образовательного маршрута, всегда имеет в виду две цели: личностную и социальную

(для студента как будущего профессионала и для региона с его конкретными социально-экономическими

потребностями).

В современных условиях необходимость достижения этих целей регламентируется на нормативно-

правовом уровне с учетом вариативной составляющей основных профессиональных образовательных

программ (ОПОП). В Федеральном законе «Об образовании в Российской Федерации» обозначены

требования к Федеральным государственным образовательным стандартам (ФГОС), которые «обеспечи-

вают вариативность содержания образовательных программ соответствующего уровня образования,

возможность формирования образовательных программ различного уровня сложности и направленности

с учетом образовательных потребностей и способностей обучающихся (статья 11, п. 1) [1]. Структура

ОПОП включает обязательную и вариативную части, причем последняя нацелена либо на расширение

подготовки, либо на её углубление с учетом потребностей региональной сферы труда. Причем здесь

удовлетворяются не только социально-экономические потребности региона, но также индивидуально-

личностные потребности выпускников, которые должны быть интегрированы в профессиональный

социум региона, что обеспечивает соответствующую адаптацию и социализацию.

В системе высшего профессионального образования подготовка студентов к решению актуальных

социально-экономических задач региона обеспечивается за счет реализации модульно-компетентностно-

го подхода, ориентированного на мобильную структуру и содержание образования в зависимости от

постоянно меняющихся потребностей рынка труда. А также за счет формирования дополнительных

компетенций, которые имеют заказной характер и могут стать наиболее значимыми для эффективной

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(49), 2016 ж.

7

реализации профессиональной деятельности. Так, с развитием детских оздоровительных центров и

инклюзивного образования, с расширением сети дошкольных образовательных учреждений выросла

потребность (особенно в мегаполисах) в специалистах дошкольного и начального образования всех

уровней, что сразу же нашло свое отражение в структуре и качестве набора абитуриентов на

соответствующий факультет педагогического университета.

Формирование дополнительных компетенций может осуществляться за счет расширения, либо

углубления содержания образования при реализации вариативной части основной профессиональной

образовательной программы. Это могут быть какие-то новые дисциплины (специально разработанные

для этой цели) или дополнительные разделы, актуальные темы дисциплин инвариантной части учебного

плана, введение дополнительных модулей (в том числе и для какого-либо нового вида практики) и т.д. В

то же время, если студенты не усваивают необходимые базовые компетенции (общекультурные, профес-

сиональные, специальные и др.) возможен вариант увеличения количества часов для достижения этих

целей. Таким образом, существуют различные возможности для использования вариативности ОПОП в

целях эффективной реализации индивидуальных образовательных траекторий студентов педагогического

вуза. Однако эти возможности должны быть определены, конкретизированы и спрогнозированы в

зависимости от наличия ресурсов в конкретной образовательной системе вуза.

К таким ресурсам может быть отнесена академическая мобильность субъектов образования. Академи-

ческая мобильность как мировой процесс в системе высшего образования получил свое развитие

благодаря глобализации и Болонскому процессу с начала 90-х годов ХХ века, хотя некоторые его

проявления можно было наблюдать ранее. Однако темпы роста академической мобильности в Россий-

ской Федерации стали заметны последние годы в связи с расширением сетевого взаимодействия между

университетами, государственной поддержкой, необходимостью обмена опытом и результатами для

повышения эффективности и т.д. Такие знаменитые международные программы академической

мобильности как Erasmusи Tempus, популярные в странах Западной Европы и США лишь в малой

степени коснулись студентов и преподавателей Российской Федерации, хотя некоторые из них приняли

участие в этих программах. В то же время казахстанская международная программа академической

мобильности Болашак(в пер. с казах.- будущее), нацеленная на подготовку кадров для развития наиболее

приоритетных секторов экономики Казахстана, (существует с 1993 г.) уже сегодня дает вполне ощутимый

образовательный и социально-экономический результат.

В Новосибирском государственном педагогическом университете активно развивается академическая

мобильность студентов, которые благодаря грантовой поддержке получают возможность стажироваться в

различных университетах страны и мира. За последние годы в вузе значительно выросло количество

студентов, пользующихся грантовой поддержкой. Нельзя забывать, что гранты можно получить только на

конкурсной основе, что способствует развитию у студентов таких качеств, как конкурентоспособность,

активность, инициатива. Одновременно развиваются конструктивные и проективные навыки. Кроме того,

большинство студентов, подавая заявки на конкурс, работают под руководством преподавателей вуза,

которые курируют учебно-исследовательские и научно-исследовательские проекты обучающихся.

Таким образом, отмечая специфику реализации деятельностного подхода в современном педагогиче-

ском университете, необходимо отметить его обязательную направленность на профессиональное

самоопределение студентов с помощью психолого-педагогического обеспечения их индивидуальных

образовательных маршрутов.

1 Федеральный закон «Об образовании в Российской Федерации». – Новосибирск: Норматика, 2014. – 128 с. –

(Кодексы. Законы. Нормы).

2 Андриенко Е.В. Педагогический профессионализм в теории и практике современного образования: учебное пособие; Мин-во образования и науки РФ, Новосиб. гос. пед. ун-т. – Новосибирск: Изд-во НГПУ, 2014. – 155 С.

3 Ковалева Т.М. Основы тьюторского сопровождения в общем образовании. – Педагогика. М.: Педагогический университет «Первое сентября», 2010. – 56 с

Summary

The article presents topical problems of implementation of activity approach taking into account the empowerment of their

individual trajectories and needs in professional self-determination.

Keywords: modernization of pedagogical education, self-determination of students, individual educational trajectory,

mobility, tutor, moderator

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №1(49), 2016 г.

8

УДК378.046:4

ҮЗДІКСІЗ БІЛІМ – ТОЛАССЫЗ, ТОҚТАУСЫЗ, ӨМІРШЕҢ БІЛІМ...

А.Е. Манкеш – п.ғ.д., профессор,

Г.К. Бекқожанова – ф.к., доцент, Абай атындағы ҚазҰПУ, Алматы қаласы

Даму жөніндегі диалектикалық ілімнің негізгі салмағы, «барлығы да дамиды» - деген пікірді жәй ғана

тұжырымдауда емес, керісінше, осы дамудың механизмін ғылыми тұрғыдан түсінуде жатыр. Дамудың

диалектикалық концепциясының басты ерекшелігі: даму дүниеде бар нәрселердің саны жағынан жәй ғана

өсуі (көбеюі немесе азаюы) деп қана түсіндірілмей, ескінің құру, жойылу және жаңаның пайда болу

процесі ретінде ұғындырылады. Бұл процесс сан өзгерістерінен сапа өзгерістеріне және керісінше өту

заңына негізделеді. Сан өзгерістерінің сапа өзгерістеріне өтуінде керісінше процессте болады: жаңа сапа

жаңа сан өзгерістерін тудырады. Бұл табиғи нәрсе, өйткені жаңа сапа басқа сандық параметрлермен

заңды байланыста болады. Сан өзгерістері үздіксіз және біртіндеп жүріп жатады. Сапа өзгерістері

үздіксіздіктің, бірте-бірте жүретін дамудың үзілісі түрінде болады. Мұның өзі даму сан өзгерістері мен

сапа өзгерістерінің бірлігі болғандықтан, үздіксіздіктің бірлігі деген сөз. Сан жағынан үздіксіз даму

сатысы сапаны өзгертпейді, бірақ ол үшін алғышарттар жасайды. Егер жердің су қабатында жүріп жатқан

физикалық-химиялық процестер біртіндеп тиісті жағдайлар әзірлемеген болса, онда өлі материядан

тіршілік пайда болмаған болар еді. Тірі заттың пайда болуы өлі материядағы жәй ғана бір жаңа сан

өзгерісі емес, керісінше, оның түбірлі сапалық өзгерісі, жаңа қасиеттері, заңдылықтары бар материяның

мүлдем жаңа түрінің тууы болып табылады. Міне, бұл – дамудағы үздіксіздік.

Сапалық өзгерістің қай-қайсысы да үздіксіздік түрінде болады. Қайсыбір процесті аяқтай отырып,

үздіксіздік нәрсенің сапалық өзгерісінің сәтін, дамудағы бетбұрысты, асулы кезеңді білдіреді. Дамудың

эволюциялық (біртіндеп болатын) және революциялық (үздіксіз түріндегі) формаларының бірлігі қоғам-

дық дамудың заңын құрайды. Үздіксіздіктің, сапалық өтулердің осындай типтік және неғұрлым жалпы

формалары деп мыналарды айтамыз: біріншіден, бір сапаның басқа сапаға айтарлықтай тез және бірден

айналу формасы; бұл өзіне тән құрылымы бар объект біртұтас система ретінде бірден, түбірлі сапалық

өзгеріске ұшыраған кезде болады; екіншіден біртіндеп болатын сапалық өту формасы; бұл нәрсе бірден

және тұтастай өзгерместен, сапалық өзгерістердің біртіндеп жинақталу жолымен оның жеке жақтары,

элементтері өзгергенде, сөйтіп, осындай өзгерістердің қорытындысында ғана ол бір күйден басқа күйге

өткенде болады. Демек, сапалық жағынан ауысу қаншалықты біртіндеп жүргенмен де, ол үздіксіз болып

табылады.

Сапалық және сандық өзгерістердің өзара ауысуы заңы үлкен методологиялық және практикалық рөл

атқарады. Сандық өзгерістер белгілі бір сапа шеңберінде бірте-бірте үздіксіз жүріп жатады, ол өз

дамуының белгілі сатысында екінші затқа айналады, яғни сандық өзгерістер түбегейлі сапалық өзгеріс-

терге ұшырайды. Үздіксіздік нәтижесінде пайда болған жаңа сапа жаңа мөлшерлік өзгерістер туғызады.

Сөйтіп, бұл заң даму процесінің механизмін көрсете отырып, «қалай, қайтіп дамиды» деген сұрақтарға

жауап береді. Диалектиканың даму заңдылығынан бастау алған үздіксіздік педагогика ғылымында

тігінен, көлденеңінен динамикалық икемділік пен универсалды болу қажеттігін білдіреді. Оқытуды

тәжірибеге бағыттау жағына басымдық берілсе онда тұлғаның білім троекториясын еркін сақтап қалу,

білім беру субъектісі ретінде үздіксіз білім беру жүйесі өзіндік негіз болып табылады.

Ендеше, үздіксіз білім – толассыз, тоқтаусыз білім, ешқашан аяқталмайтын, өміршең білім екен.

Үздіксіз білім адамның өмірге келген күнінен басталып, өмірінің соңғы күніне дейін бітпейтін процесс,

қазіргі «өмір бойы білім» қағидасы білімнің үздіксіздігі идеясының заңды жалғасы.

1996 жылы Экономикалық Ынтымақтастық пен Даму Ұйымы үздіксіз білім беруді барлық адамның

қолы жетімдік мүмкіндікке айналдыруға бағытталған зерттеулердің бағдарламаларын дамытуды қолға

алды. Сонымен қоса, ЮНЕСКО-ның Білім беру ісі бойынша Халықаралық Комиссиясы үздіксіз білім

беруді ХХІ ғасырдың негізгі әрі өзекті тақырыбы деп жариялады. Әлемдік білім беру мәселесіне қатысты

ұйымдастырылатын іс-шаралардың барлығында адамның балалық шағынан, яғни отбасынан бастап,

бүкіл ересек өмірі бойында үздіксіз білім беру жүйесін дамыту қажеттігі басты назарға алынып отыр.

«Үздіксіз білім беру» термині әлемдік практикада бірнеше жыл бұрын қолданысқа енгенімен, оның

негізгі идеялары екінші дүниежүзілік соғыстан кейін-ақ жария бола бастады. Алайда бұл мәселе төңіре-

гінде әлі күнге дейін бірыңғай көзқарас қалыптаса қойған жоқ. Кейбіреулер білім сатыларының барлық

басқыштарын біріктіріп жіберуді ұсынса, екінші біреулері қазіргі мемлекеттік жүйені толықтыратын жаңа

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(49), 2016 ж.

9

жүйе дайындауды ұсынады. Бірқатар авторлар үздіксіз білім беруді ересек адамдарға білім беру жүйесі

ретінде қарастырады.

Ресейлік ғалым Н.А. Лобанов «үздіксіз білім беру» терминін үш мағынада қарастырған. Біріншіден,

үздіксіз білім беру - адамның бүкіл еңбек жолын қамтитын жүйелі ұйымдастырылған процесс. Екіншіден,

үздіксіз білім беру адамның бүкіл өміріне қажетті кәсіби білімдерді (белгілі бір жұмысқа қажетті) және

басқа білімдерді үздіксіз, мақсатты түрде меңгеру процесі. Үшіншіден, үздіксіз білім беру күнделікті және

ғылыми білімді ұрпақтан ұрпаққа тікелей оқыту әдісі арқылы үздіксіз меңгерту тәсілі ретіндегі білім беру

процесі.

Үздіксіз білім беру туралы алғашқы түсініктер өткен ғасырдың 50-ші жылдарының аяғында пайда

болды. Бұл, негізінен, сол кездегі білім беру жүйесіне деген қанағаттанбаушылықтан туындаған. Осыған

орай, білім беру мекемелерінің ролі мен мүмкіндіктерін қайта қарау, талдау жұмыстары басталды; білім

берудің дәстүрлі тұжырымдамаларынан бас тартып, жаңа тұжырымдамалар жасап, оны іске асырудың

формалары мен әдістерін, құралдарын өзгерту қолға алынды. Осындай жағдайлардан кейін үздіксіз білім

беру тұжырымдамасын дайындау әрекеті кеңінен өрістеді.

Осы тұрғыда ғалым А.А. Мерк үздіксіз білім беру тұжырымдамасының пайда болу және даму

кезеңдерін ашуға әрекет жасап, 50-ші жылдардың аяғы мен 60-шы жылдардың ортасын яғни, үздіксіз

білім берудің бірінші, алғашқы кезеңін «констатациялық» кезең деп атаған.

Бұл кезеңде үздіксіз білім берудің қалыптасып келе жатқан тұжырымдамасы мен ересектерге білім

берудің жаңа формаларын зерттеудің (Гартунг А; Дж.Кидд және басқалар) нақты нәтижелерінің арасында

алшақтық пайда болды. Констатациялық кезеңде ересектерге білім беруді реформалауға қарағанда,

үздіксіз білім берудің сапалық тұрғыдан жаңа нәрсе екендігі анықталды.

Екінші кезең 60-шы жылдардың екінші жартысы мен 70-ші жылдардың аралығын қамтиды. Оны

ғалымдар «феноменологиялық» деп атайды. Бұл кезең М.Дюрке, П.Шукла, А.Корреа және т.б. ғалымдар-

дың үздіксіз білім беру құбылысын жан-жақты сипаттау, оған шынайы тұрғыдан баға беру, негізгі қағида-

ларын жүйеге келтіру әрекеттерімен сипатталып, үздіксіз білім берудің теориялық және практикалық

құндылығы айқындалды. Үздіксіз білім беру тұжырымдамасының қалыптасуының осы кезеңінде білім

берудің қоғам өміріндегі орны мен ролін анықтау әрекеті көріне бастады. А.Корреа, П.Ленгран сияқты

ғалымдар білім беруді бір ғана бірыңғай жастағы адамдар тобымен, қандай да бір білім көлемімен

шектеуге болмайтынын дәлелдеді. Олардың ойынша білім берудің дұрыс стратегиясын таңдап алу басты

мәселе болып есептелді. Үздіксіз білім берудің ұйымдастырушы ұстанымы жеке тұлғаның қабілеттері

мен қасиеттеріне сәйкес білімдік және мәдени сұраныстарын қанағаттандыратын біртұтас жүйе. Бұл

ұстаным әрбір адамның бүкіл өмір бойына дамуы яғни өзін-өзі дамыту үшін мүмкін жағдайлардың

болуының қажеттігін көрсетеді.

Үздіксіз білім беру тұжырымдамасын дамытудың үшінші кезеңі әдіснамалық кезең яғни 1972-1975

жылдар аралығы болып табылады. Бұл кезеңде үздіксіз білім берудің күрделі проблемаларын шешу

белсенді түрде жүргізіліп, проблеманы теориялық тұрғыдан анықтау барысында тұжырымдамалық

негіздері қаланған, экономикалық, әлеуметтік, саяси, әкімшілік және т.б. жағдайлар анықталып, үздіксіз

білім беру тұжырымдамасы мазмұны жағынан да, құндылығы жағынан да дұрыс жолға қойылған. Осы

кезеңдегі зерттеулерде үздіксіз білім берудің пайда болуына алып келген «экстерндік» және «интерндік»,

«экстра-білімдік» пен «интра-білімдік» бағыттары жан-жақты қарастырылып, үздіксіз білім берудің

тұжырымдамалық сипаттамаларын ашуға көңіл бөлінді (Кесте-1).

Кесте-1 Үздіксіз білім беру тұжырымдамасының қалыптасу кезеңдері

№ Бірінші кезең -констатациялық Екінші кезең - феноменологиялық Үшінші кезең - әдіснамалық

1 50-60 ж.ж.

Үздіксіз білім берудің сапалық

тұрғыдан жаңа нәрсе екені

анықталып, білім берудің жаңа

формалары пайда болды

60-70 ж.ж.

Үздіксіз білім беру құбылыстары

жан-жақты сипатталып,негізгі

қағидалары жүйеге келтірілді

72-75 ж.ж.

Бұл кезеңде білім берудің әр түрлі

бағыттары қарастырылды:

(экстерндік, интерндік, экстра

білімдік және интра-білімдік) Белгілі үнді ғалымы Р.Деивтің еңбектерінде үздіксіз білім беру тұжырымдамасының «өмір», «білім

беру» және т.б. терминдерінің анықтамалары мен әдіснамалық сипаттамалары ғана беріліп қоймай, білім

беру ұғымына адамның бүкіл өмірі бойына қамтылатын процесс ретінде жаңаша көзқараспен қарау

қажеттігі негізделді. Р.Деив өзінің еңбектерінде білім беру мекемелерін «көлденеңінен» және «тігінен»

кіріктіру ұстанымын ұсынып, үздіксіз білім беру білім мазмұнымен, құралдарымен, әдістерімен және

білім алу уақытының әртүрлілігімен сипатталуына мән берді. Келесі яғни «теориялық тереңдеу және

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №1(49), 2016 г.

10

нақтылау» кезеңінде үздіксіз білім берудің жаңа буындары мен формаларын құруға теориялық және

практикалық ұсыныстар жасалды. Бұл жылдарда үздіксіз білім беруді зерттеуге ТМД елдерінде де үлкен

көңіл бөлінді.

Үздіксіз білім беру тұжырымдамасының қазіргі кезеңі 80-ші жылдардан бастау алады. Бұл кезең

үздіксіз білім беру идеясын іс жүзінде қолдануға, өмірге енгізуге деген ұмтылушылықпен ерекшеленді.

Сол себепті зерттеушілер бұл кезеңді «практикалық қолдану» кезеңі деп атаған. Аталған кезеңнің

ерекшелігі – үздіксіз білім берудегі іс-тәжірибені алғаш рет іс жүзінде зерттеп, зерделеуге мүмкіндік

туды. Үздіксіз білім беру тұжырымдамасы дамуының қазіргі кезеңінде үздіксіз білім беру проблемаларын

зерттеу жұмыстары жүргізіліп келеді. Жоғарыда айтылған ғалымдардың тұжырымдарына сүйене отырып,

мынадай маңызды қағидаларды атап өтуге болады.

Біріншіден, жеке тұлғаның даму кезеңдеріне үздіксіз білім берудің белгілі бір басқыштары мен

деңгейлері, оның нақты мақсаттарын іске асыру шарттары мен мүмкіндіктері сәйкес келеді. Осыған орай,

білім беру басқыштарын тігінен интеграциялау және әртүрлі білім беру құрылымдарын көлденеңнен

координациялау жүзеге асырылуы тиіс. Тігінен интергациялау білім беруді дамыту процесінің қарқын-

дылығын, жалпы білім беру сабақтастығын қамтамасыз етеді.

Екіншіден, білім беру жүйесін біріңғай үздіксіз білім беру жүйесіне айналдыру үшін бірқатар қағида-

ларды негізге алу керек, атап айтқанда: үздіксіздік, демократиялық, жалпылық және т.б. Бұл қағидалар

біріге отырып үш басым аспектілерді сипаттайды: жеке тұлғалық, уақыттық аспект және үшінші аспект -

әлеуметтік кеңістік, ол тұлғаның өзінің мәдени дамуы мен рухани кемелденуі үшін қолданатын бос

уақытының анағұрлым көбеюі түрінде көрінеді. Үздіксіз білім беру жүйесінің қағидалары оның

функцияларын жүзеге асырумен тікелей байланысты. Олардың ішіндегі негізгілеріне мыналар жатады:

жеке тұлғаның жан-жақты жалпымәдени дамуы функциясы; тұлғаның бос уақытын дұрыс ұйымдастыру;

әлеуметтік тұрақтылық және әлеуметтік даму функциялары және т.б.

Үшіншіден, үздіксіз білім беру жүйесі оның басқыштық және көп құрамдық құрылымынан көрінеді:

білім берудің көп деңгейлілігі (отбасы, балабақша, бастауыш, орта, жоғары және жоғарыдан кейінгі);

мамандарды даярлаудың көп басқыштығы; оқу орындарының көп қызметтігі (оқытуды ұйымдастырудың

түрлі формалары); білім бағдарламалары мен құрылымының вариативтігі.

Міне, бұл қағидалар білім берудің көп деңгейлілігін яғни үздіксіз білім беру жүйесінің барлық

сатыларын қамтитын кешен құруға мүмкіндік берді. Бұл кешенде сабақтастықтың екі жүйесі қамтылады:

«төменнен жоғарыға және жоғарыдан төменге дейін», білім беру басқыштарының сабақтастығы жүйесі:

отбасы – балабақша – мектеп – арнайы орта білім – жоғары білім – жоғарыдан кейінгі білім магистратура,

докторантура және білім жетілдіру. «Жоғарыдан төмен» жүйесі оқу орындарының басқару қызметін яғни

білім беру кеңістігінің біртұтастығын қамтамасыз етеді, себебі, оқу жоспарлары мен бағдарламаларын

дұрыс интеграциялаған жағдайда білім алушылар білім берудің төмен деңгейінен жоғары деңгейіне жеңіл

өте алады. Демек, қазіргі таңдағы үздіксіз білім беру: педагогтің өзіндік-кәсіби қалыптасуындағы іс-

әрекеті түрінің ерекшелігі мен функционалдық міндеттерінің тұрақты, өзгермелі шеңберінің мәселелерін

шешуге бағытталып, тұлғаның өз өмірінде әрекет субъектісі ретіндегі тұрақты дамуы деп білеміз. 1 Самускевич А.В. Закон отрицания отрицания. /Вопросы диалектического материализма. Сборник статей

под.рук. В.И.Степанова.- Минск: Изд-во БГУ, 1976.-230 с

2 Н.А.Лобанов. Образование через всю жизнь: непрерывное образование для устойчивого развития: Труды

международного сотрудничества а области нерерывного образования для устойчивого развития. Т.5-й. –СПб.:

Alter, 2007.- 444с.

3 А.А.Мерк. Теоретические основы развития непрерывного образования. Петропавловск: Изд-во ППК, 1997. С93

4 Перспективы развития системы непрерывного образования / Под ред. Б.С. Гершунского. – М.: Педагогика,

1990. – 224 с.

5 А.А.Мерк. Автореферат канд.дисс. Реализация идеи непрерывного образования в комплексе «Детский сад-

лицей-колледж-вуз» Тюмень. 1999

6 Ломакина Т.Ю. Современный принцип развития непрерывного образования. М.: Наука, 2006. 221 с.

Резюме

Непрерывное образование – это бесконечное, нескончаемое образование, которое может иметь место на протяже-

нии всей жизни человека. Непрерывное образование начинается с появления человека на свет и может продолжаться

в течение всей жизни человека, пока он будет совершенствоваться как личность. В настоящее время непрерывное

образование действует по принципу «пожизненное образование» и является продолжением идеи непрерывности.

В мировой практике термин «непрерывное образование» использовался несколько лет ранее, но его основные

идеи оглашены только после второй мировой войны. Поэтому, до сих пор не сформировалась определенная конкрет-

ная позиция по данной проблеме. Если одна группа специалистов предлагает объединить все ступени образования,

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(49), 2016 ж.

11

то другая группа предлагает создать новую систему, которая дополнила бы современную государственную систему

образования. Некоторые авторы рассматривают непрерывное образование как систему образования для старшего

поколения.

Российский ученый Н.А. Лобанов раскрывает содержание термина «непрерывное образование» в трех определе-

ниях. Во-первых, непрерывное образование – системно организованный процесс, который охватывает весь трудовой

жизненный путь человека. Во - вторых, непрерывное образование - это процесс непрерывного овладения определен-

ными знаниями, которое необходимо человеку в течение всей жизни для приобретения определенных профессио-

нальных знаний (в конкретной деятельности). В-третьих, непрерывное образование – это процесс передачи повсе-

дневных научных знаний из одного поколения следующему поколению при помощи основных методов обучения.

Ключевые слова: непрерывное образование, бесконечное, нескончаемое образование, «пожизненное

образование»

Summary

Continuous education – ever continuing, uninterrupted education which will never end and it is viable education.

Continuous education begins on the date of person’s birth and it is endless process until the last day of his life. Nowadays the

principle of "life-long learning" is the idea of the continuity of education. Even the term of "сontinuous education" in the

international practice came into force a few years ago, its main ideas had been published after the Second World War.

However, the approach to this issue still has not been formed. Some experts recommend to combine all stages of education as

a whole, while others offer to develop a new system to complement the current state of the education system. A number of

scholars consider a system of continuous education as an adult education.

Russian scientist N.A.Lobanov considered the term of "continuous education" in three aspects. First of all, continuous

education is a systematic process that covers the entire career of a person. Secondly, continuous education is a process

professional knowledge that a person needs for his whole life (in a certain sphere of profession), continuous knowledge for the

target-acquisition process. Thirdly, continuous education is a daily and training of scientific knowledge from generation to

generation as a way of teaching by means of a continuous process of education.

Keywords: сontinuous education, continuing, uninterrupted education, viable ,"сontinuous education"

УДК 378.016.004

СТУДЕНТТЕРДІҢ КӘСІБИ ДЕҢГЕЙІНІҢ ҚАЛЫПТАСУЫНДА АҚПАРАТТЫҚ

ҚҰЗЫРЕТТІЛІКТІҢ МӘНІ

К.А. Аймагамбетова – п.ғ.д., профессор,

А.Н. Сейдуалиева – п.ғ.м., аға оқытушы, Алматы қаласы, ҚазМемҚызПУ