lygoe tdºciesl - bcp.nbtc.go.thbcp.nbtc.go.th/uploads/items/attachments/2e65f2f2... · +6-3...
TRANSCRIPT
จดห
มาย
ขาวคณ
ะอน
กรรม
การเก
ยวก
บก
ารเฝาระวงส
อไม
ปลอด
ภย
และไม
สรางส
รรค
จากมอปราบ
สหนวยระบาด
สรางวคซนสสอราย
สไตล “หมอยง”
9 วธสอสารส COVID-19
สอรา
ย =
ไวร
ส
Editor’s Talk
สอราย = ไวรส
News Update
ขาวสาร กจกรรม
คยกบภาค
ตอจกซอวเครอขายสงคม
เฝาระวงสอดวยประชาชน
Interview
จากมอปราบสหนวยระบาด
สรางวคซนสสอราย
Infographic
เฝาระวงสอราย ขยายสอด
Special Report
การเฝาระวงสอไมปลอดภย
และไมสรางสรรค
Cover Story
9 วธสอสารส COVID-19
สไตล “หมอยง”
กจกรรมทายเลม
01
02
03
04
05
07
08
12
หมายถง สอไมปลอดภย ไมสรางสรรค
1. พฤตกรรมและความรนแรง
2. เรองทางเพศ
3. การใชภาษาทหยาบคายและไมเหมาะสม
หมายถง สอปลอดภยและสรางสรรค
1. สงเสรมใหเกดระบบวธคดมสตปญญา
2. สงเสรมความรในเรองวชาการ และศาสตรสาขาตาง ๆ
3. สงเสรมการพฒนาดานคณธรรม และจรยธรรม
4. สงเสรมใหเกดการเรยนรเกยวกบทกษะชวต
5. สงเสรมใหเกดการเรยนร ยอมรบ เขาใจ และชนชม
ความหลากหลายในสงคม
6. สงเสรมการพฒนาความสมพนธของคนในครอบครว
และความสมพนธระหวางบคคล
01
ในสถานการณปจจบนโลกกำาลงประสบกบการแพรระบาดของไวรส โควด 19 กนอยางถวนหนา แตการรบมอและเผชญหนากบโรคดงกลาวของแตละ
ประเทศนนแตกตางกน ซงผลลพธทเกดขนกมผลแตกตางกนดวยเชนกน
กญแจสำาคญของการควบคมโรคระบาดททำาใหตวเลขผตดเชอในหลายประเทศ
ลดลงคอ “การเฝาระวง” ซงการเฝาระวงนน ทำาควบคไปกบการใหความรแกประชาชน
เพอใหปฏบตตนไดถกตอง และรวธทจะปองกนตนเอง ไมใหเปนทง “ผรบเชอ” และ “ผแพรเชอ” รายตอไป
กระบวนการทงหมดนน ลวนตองผานการสอสารทถกตองและชดเจน
“สอไมปลอดภยและไมสรางสรรค” ไมตางอะไรกบเชอไวรสทสามารถสงตอและแพร
ขยายออกไปได ซงหากผใชสอไมมภมคมกน หรอรไมเทาทน การแพรระบาดของสอราย
กจะยงกระจายตวอยางรวดเรว ขณะเดยวกนกตองสงเสรมสอดใหเพมมากขน เพอไมให สอรายไดมพนทออกมาทำารายสงคมโดยเฉพาะเดกและเยาวชนของเรา
จดหมายขาวคณะอนกรรมการเกยวกบการเฝาระวงสอไมปลอดภยและไมสรางสรรค
กองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค ฉบบนเปนฉบบปฐมฤกษ มชอวา +6-3 หมาย
ถง 6 เรองสรางสรรค และ 3 เรองรายทไมควรม ตามขอกำาหนดแนวทางการจดระดบ
ความเหมาะสมของรายการโทรทศน ประกาศสำานกงานคณะกรรมการกจการกระจายเสยง
กจการโทรทศน และกจการโทรคมนาคมแหงชาต ทสามารถนำามาประยกตใชไดกบทกสอ
+6-3 จงทำาหนาททงเปนจดหมายขาวรายเดอน เพอบอกเลาถงการทำางานของ
คณะอนกรรมการเกยวกบการเฝาระวงสอฯ รวมถงเปนชองทางในการใหความรเพอการ รเทาทนสอ และแสวงหาความรวมมอเพอหนนเสรมในการสรางวคซนปองกนสอไมปลอดภย และไมสรางสรรคใหกบสงคมไทยอยางยงยน
บรรณาธการบรหาร นางสาวลดดา ตงสภาชย ประธานคณะอนกรรมการเกยวกบการเฝาระวงสอไมปลอดภยและไมสรางสรรค ทปรกษากอง
บรรณาธการ นายวสนต ภยหลกล ผจดการกองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค, รศ. นพ.ชาญวทย พรนภดล ผเชยวชาญดานจตเวชศาสตรเดกและวยรน ผชวยบรรณาธการ นางสวาร เตยงพทกษ รองผจดการกองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค, นางวรนรำาไพ ปณยธนารย รองผจดการกองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค กองบรรณาธการ นายวระพงษ กงวานนวกล, นางสาวคตฌาณ ลอยเลศ, นางสาวรตรตน นมตบรรณสาร บรรณาธการฝายศลป นางสาวสภทรา ศรทองคำา ออกแบบรปเลม นางสาวมนษฐา ทองเสวต ถายภาพ นายเรองศกด บณยยาตรา, นายณรงคฤทธ โกกลน ประสานงาน นางสาวมนญญา พาลมล, นางสาวปองรก เกษมสนต, นายกนตภณ ตงอทยเรอง, นายเชาวนเมอง เวชกามา, นายธำารงค จตตะปะสาทะ, นางสาวศทธภา เพชรสทธ
สำานกงาน กองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค เลขท 388 อาคารเอส.พ. (ไอบเอม) อาคารบ ชน 6 ถนนพหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพมหานคร 10400 โทร. 0 2273 0116-8 โทรสาร 0 2273 0119 อเมล : [email protected] website : www.thaimediafund.or.th
คณะผจดทำาจดหมายขาวคณะอนกรรมการเกยวกบการเฝาระวงสอไมปลอดภยและไมสรางสรรค +6-3
จดห
มาย
ขาวคณ
ะอน
กรรม
การเก
ยวก
บก
ารเฝาระวงส
อไม
ปลอด
ภย
และไม
สรางส
รรค — 02
29.11.62คณะอนกรรมการเกยวกบการเฝาระวงสอ
ไมปลอดภยและไมสรางสรรค กองทนพฒนาสอฯ ประชมหารอการดำาเนนงานของคณะ วาระสำาคญ คอ จดทำาแผนยทธศาสตร รางมาตรการเพอสงเสรม การพฒนาและสรางทกษะในการรเทาทนสอ รวมทง เพอสงเสรมการใชสอเปนเครองมอในการเรยนร และพฒนาตนเอง ชมชน และสงคม และ รางมาตรการ เพอสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการเฝาระวง
24.02.63wวาระสำาคญ คอ การจดเวทสงเสรม
การมสวนรวมของประชาชน 5 ภมภาค และการจดทำามาตรฐานการรบรองเครอขาย (Network Accreditation)
29.02.63มอบรางวลรายการสงเสรมนวตกรรม
สอปลอดภยและสรางสรรค ในงานประกาศผล รางวลโทรทศนทองคำา ครงท 34
โดยผจดทำาหลกเกณฑและมอบรางวล ไดแก ผศ. ดร.วรชญ ครจต ประธานคณะอนกรรมการสงเสรมสนบสนนการสรางนวตกรรมเพอการพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค ผชนะรางวล ไดแก ภาพยนตรซรสศรอโยธยา 2 (ชองทรโฟรย)
28.02.63กองทนพฒนาสอฯ รวมกบกระทรวงวฒนธรรม และโรง
ภาพยนตร Quarter CineArt จดการเสวนา “นวตกรรมสอ...สรางอยางไรใหปลอดภยและสรางสรรค” เพอการพฒนาสอดวยนวตกรรมทปลอดภยและสรางสรรคอยางยงยน
10.03.63ประชมวชาการพฒนาแนวทางการ
รบรองมาตรฐานเครอขาย และระดมสมองการจดทำาแนวทางมาตรฐานเครอขายสการใหทนประเภทเครอขาย (Collaborative Grant)
งานในครงนไดทศทางทสำาคญในการพฒนารปแบบการทำางานรวมกบภาคและการใหทนสนบสนนรปแบบใหม ผานการพฒนาระบบมาตรฐานเครอขาย (Standard) ทมแนวทางการประเมนผล (Scoring) ทชดเจน
NEWS UPDATE
จดห
มาย
ขาวคณ
ะอน
กรรม
การเก
ยวก
บก
ารเฝาระวงส
อไม
ปลอด
ภย
และไม
สรางส
รรค — 02
03
เฝาระวงสอดวยประชาชน
ตอจกซอวเครอขายสงคม
เดมกำาหนดวาจะจดทำาทำาเนยบนามสอ โครงการเกยวกบการตอยอด และโครงการประชม สมมนาใหความรกบประชาชนเกยวกบการทำางานรวมกน ทดลองทำาโครงการใหทนในลกษณะความรวมมอ แตสถานการณการระบาดของโรคโควด-19 ทำาใหการทำางานของเราตองหยดชะงกลง จงอาจตองทบทวนแผนใหเหมาะสม กบสถานการณ
การพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรคอยางยงยน ตองเนนการเฝาระวงและการทำางาน
แบบมสวนรวมจากทกภาคสวนของสงคม หนงในการทำางานสำาคญของ กองทนพฒนาสอ
ปลอดภยและสรางสรรค จงไดแกบทบาทของ คณะอนกรรมการเกยวกบการสงเสรมการม
สวนรวมของประชาชน ซงม รศ.พนา ทองมอาคม ดำารงตำาแหนงประธานอนกรรมการฯ ทจะ
มาเลาถงการทำางานของคณะอนกรรมการฯ ชดนกน
รศ.พนา ทองมอาคม
ประธานอนกรรมการเกยวกบการ
สงเสรมการมสวนรวมของประชาชน
Who are we?ทกวนนเราอยในนเวศสอใหมทมการเปลยนแปลง
สง สอมจำานวนเยอะขนมาก โดยเฉพาะโซเชยลมเดยทมอทธพลอยางมากกบคนยคน ขณะเดยวกนกมความสลบซบซอน เปนเครอขายซอนเครอขาย เพราะเรากำาลงอยในสงคมเครอขาย การกำากบดแลสอจงอาศยเพยงเจาหนาทรฐไมได ถาเราจะสงเสรม ดแล แกปญหาสอไมปลอดภย ไมสรางสรรค ไดดทสด ตองรบมอดวยเครอขาย ใหทกคนชวยกนดแล ดงคนเขามามสวนรวมสรางเครอขายของเรา
What we do?เราเนนการสราง “การมสวนรวม” ทง
ภาครฐ เอกชน ประชาชน กลมองคกรพฒนาเอกชน โดยสรางรปแบบการประสานงานใหเกดประสทธภาพและยงยน โดยทำางานสอดประสานกบ คณะอนกรรมการเกยวกบการเฝาระวงสอทไมปลอดภยและไมสรางสรรค และคณะอนกรรมการสงเสรมสนบสนนการสรางนวตกรรมเพอการพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค ซงมเครอขายของตวเองอย โดยคณะอนกรรมการฯ ชดนจะทำางานเครอขาย ทยงไมมใครดแล เชน เครอขายเดก พระสงฆ ชมชนทมลกษณะเฉพาะ เพอใหทำางานครอบคลมมากยงขน
กญแจการทำางานของเราคอการมสวนรวม (collaboration) อยางเทาเทยม ไมมใครใชใคร ใครสงใคร ใครใชประโยชนจากใคร การมสวนรวมทดทสดคอ การสรางวตถประสงครวม รวาจะทำาอะไร ไมทำาอะไร ทำาอะไรกอนหลง ทำาแคไหน จะใชทรพยากรอะไรบาง เหมอนการตกลงไปเปาหมายเดยวกน เพอใหทกคนไปถงปลายทางตามเวลาทกำาหนด ภายใตความสะดวกสบาย โดยใชทรพยากรถกทสด
คยกบภาค
What we believe?What we do in 2020?
จดห
มาย
ขาวคณ
ะอน
กรรม
การเก
ยวก
บก
ารเฝาระวงส
อไม
ปลอด
ภย
และไม
สรางส
รรค — 04
INTERVIEW
แมปจจบนจะเกษยณอายราชการแลว ปจจบนคณลดดายงทำางานดานเฝาระวงสออยางตอเนอง ในตำาแหนง ประธานอนกรรมการเกยวกบการเฝาระวงสอไมปลอดภยและไมสรางสรรค ซงเปนอนกรรมการหนงในหลายชดของ กองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค
ยอนกลบไปในยคทอนเทอรเนตเพงเรมแพรหลาย
ชอของ “ลดดา ตงสภาชย” ปรากฏใหเหนผานตาอย
บอยครง ทงในหนาหนงสอพมพ และบนเวบไซตขาว
ชอดง พรอมฉายา มอปราบวฒนธรรม ดวยการทำา
หนาทเฝาระวงทางวฒนธรรม ภายใตสงกดกระทรวง
วฒนธรรมทตองรบมอสอใหม และการไหลบาทาง
วฒนธรรมจากทวโลกททะลกเขามาอยางรวดเรว
สรางวคซนสสอราย
จากมอปราบสหนวยระบาด
จดห
มาย
ขาวคณ
ะอน
กรรม
การเก
ยวก
บก
ารเฝาระวงส
อไม
ปลอด
ภย
และไม
สรางส
รรค — 04
“เมอ 20-30 ปกอน เรมมสอออนไลนแตยงไมมากนก กลมผใชสอมทง ‘สรางสรรค’ และ ‘ไมสรางสรรค’ เดมเราพบปญหาเรองลามกอนาจาร และการลอลวงคอนขางมาก สวนปจจบนทมแพลตฟอรมออนไลนเพมขน ปญหาทพบเพมเตมคอ การฉอโกง การสอเสยด สรางความเกลยดชง รวมไปถงการรงแกกนบนโลกออนไลน (Cyber Bullying) และขาวปลอม (Fake News) ขณะทปญหาเดมกยงอย จงเกดคณะอนกรรมการ เกยวกบการเฝาระวงสอไมปลอดภยและไมสรางสรรคขน โดยเชญผทรงคณวฒดานตาง ๆ ทเกยวของ ทงดานการศกษา ดานคนพการ ดานพฒนาการเดก ฯลฯ รวมอยในคณะอนกรรมการชดน”
ไมเพยงสถานการณสอไมปลอดภยและไมสรางสรรคจะขยายตวมากขน แตการทำางานของหนวยงานภาครฐกปรบเปลยน โดยดงความรวมมอจากภาคสวนอน ๆ เขามารวมดวยมากขนเชนกน คณลดดาใหมมมองดวยวา แมสอราย
05
กระทรวงสาธารณสข
มหนวยระบาดวทยา
เรากมหนวยระบาด
ทางวฒนธรรม
ทจะปองกนและ
แกไขปญหาจากสอ
ไมปลอดภยและ
ไมสรางสรรค
จะขยายตวมากขน แตการตระหนกรและรเทาทนสอของประชาชนไทยกมมากขน เชนกน เมอคนในสงคมรเทาทนสอ สอรายกคลายมนตรดำาลงได
“ภารกจของคณะอนกรรมการเกยวกบ การเฝาระวงสอฯ ทตงเปาไว คอ การตดอาวธทางปญญา หรอใหความรเพอใหประชาชนรเทาทนสอ ขจดสอราย ขยายสอด และพฒนาบคลากรและเครอขายใหมความเขมแขง ซงเปนแนวทางการทำางานทยงยนและพฒนาตอยอดตอไปได โดยกลมเปาหมายทเราใหความสำาคญมากทสดคอ กลมเดกและเยาวชน”
อนกรรมการเกยวกบการเฝาระวงสอฯ จะทำางานสอดประสานรวมกบ อนกรรมการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชน และอนกรรมการสงเสรมสนบสนนการสรางนวตกรรมเพอการพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค โดยประธานอนกรรมการเกยวกบการเฝาระวงสอฯ ไดเลาถงงานในป 2563 ทวางแผนการปฏบตงานไว 9 โครงการ ไดแก โครงการจดทำาคมอรเทาทนสอ 1 และ โครงการจดทำาคมอรเทาทนสอ 2 เพอเปนคมอใหหนวยงานและประชาชนทวประเทศนำาไปใชเปนแนวทางในการเฝาระวงสอไมปลอดภยและไมสรางสรรค โครงการคายเยาวชนรเทาทนสอ โครงการผลตซรสเดกตดเกม ซงสองโครงนเปนโครงการตอเนอง เพอใหความรและเปนการแกไขปญหาเดกตดเกม นอกจากนยงม โครงการเสวนาสอปลอดภย และสรางสรรค โดยจะหยบยกประเดนดานสอทเปนกระแสในสงคมมาเสวนาเพอเรยนรรวมกน
โครงการจดเวทรางวล เพอมอบรางวลใหกบสอปลอดภยและสรางสรรค โดยตงเปาใหรางวลดงกลาวเปนรางวลแหงความภาคภมใจทผผลตสอทกคนตองการ และเฝารอการประกาศผลรางวลในแตละปอยางใจจดใจจอ ซงจะชวยสรางแรงจงใจใหผผลตสอหนมาผลตสอปลอดภยและสรางสรรคมากขน โครงการพฒนาบคลากรและเครอขาย เพอใหบคลากรและเครอขายในการทำางานเฝาระวงสอเกดการพฒนาองคความรใหม ๆ อย
เสมอ และเพอใหการทำางานของเครอขายมแนวทางทชดเจน มงสจดหมายเดยวกนอยางเปนระบบ จงม โครงการจดทำาแผนยทธศาสตร ขน รวมถงโครงการจดทำาจดหมายขาว ทจะทำาหนาทเปนกระบอกเสยง แจงขาวสารการดำาเนนงาน และหาแนวรวมในการหนนเสรมการทำางานทงเชงนโยบายและปฏบตรวมกนใหเขมแขง
แผนการปฏบตทกำาหนดไวแตเดมนน บางโครงการจำาตองชะลอไว เพราะการแพรระบาดของไวรสโควด 19 อาท การจดคายเยาวชน การผลตซรสเดกตด เกม หรอการจดเสวนา เพอหลกเลยงการรวมตวกน แตโครงการอน ๆ นน ยงเดนหนา อยางตอเนอง
“สอไมปลอดภยไมสรางสรรค กเหมอน ไวรสโควด หมอกพยายามหาวคซนมาฉดเพอปองกนโรค ขณะเดยวกนเรองสอไมปลอดภยไมสรางสรรค นกการศกษา นกพฒนาการเดก หรอพอแม กพยายามรวมมอ กน เพอหาวคซนมาฉดใหเดก ชวยใหเดกรเทาทน ใชสตในการเสพสอหรอสรางสอ ขณะทกระทรวงสาธารณสขมหนวยระบาดวทยา เรากมหนวยระบาดทางวฒนธรรม ทจะปองกนและแกไขปญหาทเกดจากสอไมปลอดภยและไมสรางสรรคเชนกน”
ไมวาจะเปนมอปราบหรอเปนหนวย ระบาด ยงคงทำาหนาทเพอใหสงคมไทยม สอปลอดภยและสรางสรรคไมเปลยนแปลง
• โครงการเสวนา
สอปลอดภยและ
สรางสรรค
• โครงการจดเวทรางวล
• โครงการพฒนาบคลากร
และเครอขาย
• โครงการจดทำาแผน ยทธศาสตร
• โครงการจดทำา
จดหมายขาว
• โครงการ
จดทำาคมอ
รเทาทนสอ 1
• โครงการ
จดทำาคมอ
รเทาทนสอ 2• โครงการ
คายเยาวชน
รเทาทนสอ
• โครงการผลต
ซรสเดกตดเกม
แผนปฏบตงานอนกรรมการ
เกยวกบการเฝาระวงสอ
ไมปลอดภยและไมสรางสรรค
INFOGRAPHIC
07
SPECIAL REPORT
การมอทธพลของสอ ไมใชมเฉพาะกบตวตนของคนเทานน แตยงสงผลตอภาพรวมของสงคมและประเทศดวย เพราะสอมความเชอมโยงกบระบบการเมอง เศรษฐกจ และสงคม วฒนธรรม นนหมายความวา เราตองมองความปลอดภยและความสรางสรรคของสอเปนสวนหนงของการขบเคลอนทงตวตนและภาพรวม จงเปนทมาของการเฝาระวงสอทไมปลอดภยและไมสรางสรรค เพอสรางภมคมกนใหแกประชาชนและประเทศ
เมอกลาวถงสอไมปลอดภยและไมสรางสรรค เรามงเนนไปทประเดนเนอหาเกยวกบเพศ ภาษา และความรนแรงทไมเหมาะสม และเพอใหเกดความชดเจนขน ประกาศคณะกรรมการกองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค เรอง กำาหนดลกษณะของสอทไมปลอดภยและ
ดร.ตร บญเจอ
ผอำานวยการสวนพฒนา
หลกเกณฑการคมครอง
ผบรโภค สำานกงาน กสทช.
เราพดถงสอกบอทธพลตอทศนคต คานยม
และพฤตกรรมของคนกนมาก ไมวาจะเปนสอบคคล
สอมวลชน และโดยเฉพาะในปจจบนทสอ(สงคม)
ออนไลนทำาใหคนทสนใจสามารถสรางชองทางการ
สอสารของตนเองได รวมถงโตตอบกนได
อยางเสรมากยงขน หรอสงผลกระทบทางลบตอจตใจหรอสขภาพของประชาชน ครอบครว ชมชน และสงคมอยางรายแรง 2) สอทมเนอหากอใหเกดความแตกแยก ยวย และสรางความเกลยดชงตอบคคลหรอกลมบคคลจนอาจกอใหเกดผลกระทบรายแรง ไมวาจะเปนทางรางกายหรอจตใจ 3) สอทมเนอหาสงเสรมการละเมดสทธมนษยชนและศกดศรความเปนมนษย 4) สอทมเนอหาขดตอกฎหมาย และ 5) สอทมเนอหาขดตอหลกจรรยาบรรณสอ หรอแนวปฏบตของวชาชพสอนนๆ
กรอบแนวคดเรองระบบการเฝาระวงสอไมปลอดภยและไมสรางสรรค มกระบวนการทสำาคญสประการ ซงสามารถ “สรางภมคมกน” และ “ปองกนปญหา” ใหแกประชาชนพลเมอง
โดย 1) กำาหนดขอบเขตการเฝาระวงสอ 2) สรางเครอขายการทำางานท
เชอมโยงระหวางภาคสวน และหนวยงานตาง ๆ 3) ปฏบตงานทมการศกษาวจยสถานการณและสงคม 4) สงตอความร เพอนำาไปพฒนาตอยอดโดยภาคสวนตาง ๆ
โดยเปาหมายของการสรางระบบเฝาระวงน นอกจากจะสามารถสรางความรเทาทนสอ ซงจะนำาไปสการพฒนาวถชวตและวฒนธรรมการบรโภคสอแลว ยงนำาไปสการพฒนาประชาชนใหมคณภาพ ตลอดจนพฒนาสงคมใหดขนอกดวย
สอทมเนอหา
ขดตอกฎหมาย
สอทมเนอหา
ขดตอหลก
จรรยาบรรณสอ
สอทขดตอ
ศลธรรม จรยธรรม และ
วฒนธรรมอนดของสงคม
สอทมเนอหากอใหเกด
ความแตกแยก ยวย
และสรางความ
เกลยดชง
ไมสรางสรรค พ.ศ. 2561 กำาหนดใหหมายถง 1) สอทมเนอหาขดตอศลธรรม จรยธรรม และวฒนธรรมอนดของสงคม
จดห
มาย
ขาวคณ
ะอน
กรรม
การเก
ยวก
บก
ารเฝาระวงส
อไม
ปลอด
ภย
และไม
สรางส
รรค — 08
วธสอสารส
สไตล “หมอยง”
COVER STORY
09
เราไดถอดบทเรยนการสอสารของคณหมอทใชสกบ COVID-19 อยางไดผล ดวยวธการสำาคญ 9 ขอดงน
เลอกสอสราง Impactหมอยงเลอกใช เฟซบกเปน
ชองทางการสอสาร เพราะเขาถงประชาชนไดงายและสงผลกระทบในวงกวาง เรมตนจาก 5 ปกอนเมอพบวาคนไขมความเชอผด ๆ เรองนมแมจำานวนมาก
“คณแมปมนมแลวใสตแชไว ถายภาพมาอวดกน ใครปมนมไดมากกวากน แลวยงนำานำานมทปมไวไปบรจาคใหทารกคนอนทไมใชลกของตนเอง ซงเปนเรองทไมควรทำา ผมเลยตดสนใจเปดบญชเฟซบก เพอใหความรในเรองดงกลาว ซงขอมลตาง ๆ กถกนำาไปสงตอในกลมแมและเดกอยางกวางขวาง
มาถงโควด ผมกใหความรผานเฟซบกอยางตอเนอง ผลกระทบทเกดขนมหาศาล เพราะประชาชนนำาขอมลไปใชและสงตอ รวมถงสอหนงสอพมพหรอสำานกขาวกนำาขอมลจากเฟซบกของผมไปใชดวยเชนกน”
การแพรระบาดของ COVID-19 ทมผตดเชอและเสยชวตทเพมมากขนทกวน
จากทกมมโลก สรางความตนตระหนกใหกบผคนจำานวนมาก ในประเทศไทยเมอพบ ผตดเชอรายแรก ขอมลในโลกออนไลนถกเผยแพรทงถกและผดอยางไรทศทาง สราง
ความสบสนและสงตอความตนกลวใหเพมมากขน จนเมอ “หมอยง” หรอ ศ. นพ.ยง ภวรวรรณ หวหนาศนยเชยวชาญเฉพาะดานไวรสวทยาคลนก ภาควชากมาร
เวชศาสตร คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เผยแพรขอมลพรอมคลป
วดโอใหความรเพอรบมอกบ COVID-19 ดวยการสอสารชดเจน เขาใจงาย กลายเปน
แหลงขอมลทประชาชนและโลกออนไลนใหความเชอถอ บรรเทาความตนตระหนกให
คลคลายลง
“ความร” ส “ความเชอ” เมอมการสงตอขอมลทเปนความ
เชอผด ๆ จำานวนมาก วธการทคณหมอใชตอสกบความเชอ(Believe) คอ การใหความร (Knowledge)
“ตอนเรมใชเฟซบก มการแชรขาวชนชมพยาบาลแมลกออนทใหนมแกลกของคนไข เราปลอยความเชอแบบนไมได เขาทำาเพราะไมมความร ผมกเขยนใหความร เอาความรไปสกบความเชอ เรองโควดผมกใชวธการเดยวกน โพสตใหความรอยางตอเนอง และเรารวาสอมผลกระทบตอชวตมาก
คนเสพสอเกดความเครยด คอยนงนบ ตวเลขผตดเชอ ผมกใหขอมลถงสถานการณ และขอแนะนำาการปฏบตตว เพอคลายความ กงวล สวนใครทเขามากอกวน ตอตาน ผมกบลอกและไมนำามาใสใจ”
สอสารไมซบซอน เลยงศพทสง
“ขอมลทตองการส อตองเขาใจงาย อาจใชการเปรยบเทยบ เชน ถามวาโควดจะมการระบาดรอบสองหรอไม ผมเปรยบเทยบวาตอนนเหมอนนำาทวม เราสรางกำาแพงปดรอบบานเราแตกอาจม รรวเกดขนได หากมรรวเรากวดนำาออก แตถารรวใหญเราวดไมทนกมโอกาสทวมไดเหมอนกน คนกจะเขาใจงายขน ผมจะหลกเลยงการใชศพทเทคนคทางการแพทย แตใชสามญสำานกในการสอสารแทน”
แบงหวขอเพอสอสาร“การสอสารเปนขอมลยาวพรด
ไมนาอาน และขอความยาว ๆ คนมกไมอาน แตหากนำาขอมลมาจดแบงเปนหวขอ หรอแบงออกเปนตอน ๆ ยอยใหเขาใจงายขน เชน 9 คำาถาม-คำาตอบ COVID-19, 12 ขอโควดกบการตรวจภมตานทาน จะเหมาะกบลกษณะของการอานหนงสอของคนยคปจจบนมากกวา”
ทารบ Fake News ดวยหลกฐาน “การสอสารตองเปนความรไมใช
ความเหน ขอมลตองถกตอง กรณโควดผมใชขอมลวจยมาอางอง เชน มกระแสขาววาเชอโควดทสนามมวยรนแรงกวาสถานบนเทงและมาจากอตาล แตไมไดมหลกฐานยนยน ผมใหลกศษยขอรหสพนธกรรมจากคนไขทง 2 แหง นำามาเปรยบเทยบใหเหนวาเปนสายพนธเดยวกน มหลกฐานทางวทยาศาสตร พรอมใหขอมลทเกยวของ บางเรองไมจำาเปนตองโตทนท แตใชความจรง ทสามารถพสจนไดมายนยน”
011
ไมตอเตมเพมเรอง“ความรในชวงวกฤตโรคระบาดเปนสงสำาคญ การ
สอสารจงตองเลยงการเพมเตมสงอนใดลงไปนอกจากความจรง แมแตการใสความเหนกไมควร เพราะหากความเหนเราผดหรอชกนำาไปทางเลวราย เรองนนกจะยงแยลงไปอก นอกจากนตองใหขอมลทเหมาะสมกบชวงเวลาของสถานการณ บางอยางทปฏบตไมไดอยาเผยแพรออกไป”
สอสารสน สมำาเสมอ“ผมเร ม โพสต ไม เกน 7
บรรทด และการโพสตทกครงในตอนสดทายจะขมวดสรปหรอใหขอคดไว โดยโพสตสมำาเสมอทกวน แตไมโพสตถ เพยง 1-2 ครงตอวน โดยเลอกเรองทสำาคญมาโพสตเพอใหคนไดเหนนานทสด”
คนสอสารนาเชอถอ“ผมไมปฏเสธหากจะมเอกชน
เขามาสนบสนนการใหความรแกประชาชน แตตองไมยงเกยวกบขอมลทผมจะนำาเสนอ และตองไมมความขดแยง นอกจากนผมจะไมอนญาตใหนำาขอมลไปดดแปลงหรอทำาซำาเพราะอาจจะเกยวพนในเรองลขสทธหรอผลประโยชนตาง ๆ ได และหากมผลประโยชนทางธรกจ (conflict of interest) เขามาเกยวของ ความนาเชอถอจะลดนอยลง”
งดดรามากอตนตระหนก“ผมไมไดคดวาตวเองเปนสอ
ผมคดแคใหความร เมอเปนเชนนเราตองใหความจรง และความจรงทให ตองไมทำาใหคนตนตระหนก หรอสรางเรองดรามา พดจาเอามน
สวนคนเสพสอตองเลอกเสพสงทมทมาทไปชดเจน นอกจากอานไดแลวตองอานใหเปน แยกความเหนกบขอเทจจรงได แคอานแลวเชอเลยไมได ตองคด วเคราะหไดดวย”
“ตอนนนพบผตดเชอจากสถานบนเทง แลวมคนถามขนมาวา โควดตด
ทางเพศสมพนธไดไหม ผมกบอกวา มนจะตดไดอยางไรหากหางกน 2 เมตร
และผมกไปเขยนเปนประโยคสน ๆ ในเฟซบก เพอใหคนมอารมณขน จะไดไม
เครยด เพราะตอนนนเรารณรงคเรอง Social Distancing แตกมคนเอาไป
ทำารปเยอะแยะไปหมดเลย”
มเพศสมพนธหางกน 2 เมตร
ไมตดโควดแนนอน
จดห
มาย
ขาวคณ
ะอน
กรรม
การเก
ยวก
บก
ารเฝาระวงส
อไม
ปลอด
ภย
และไม
สรางส
รรค — 012
VOICE
สองสอกบเดก
สมต - อรณฉตร ครวาณชย กรรมการสงเสรมการพฒนาเดกและเยาวชนแหงชาต
และอดตประธานสภาเดกและเยาวชนกรงเทพมหานคร
ฟรองซ-ธนวฒน พรหมโชต รองประธานสภา
เดกและเยาวชนแหง
ประเทศไทย
“ปจจบนเดกและเยาวชนมการใชสออยางแพรหลาย ในฐานะผเสพสอ เดก ๆ อาจจะไมกลวการแสดงความคดเหนในพนทออนไลน เพราะผลกระทบไมไดเกดขนในทนท จนลมตระหนกไปวาในทกเรองราวทเกดขนมกมผลลพธสองดานเสมอ จงควรรบขอมลใหรอบดานอยางมสต
ขณะเดยวกนกยงสามารถเปนผผลตสอไดดวยตวเอง สำาหรบผมแนวทางในการโพสตหรอแสดงความคดเหนใด ๆ คอ +6 เรองสรางสรรค -3 เรองราย ซงสามารถใชไดกบทกสอและทกยคสมย แตกยงพบสอไมสรางสรรคหรอการแสดงความเหนทเปนการทำากลนแกลงกนไดอยทวไป วธการแกไขปญหาคงไมใชการปดกนหรอออกมาตรการเขมงวดแตเพยงอยางเดยว แตตองยอมรบพฤตกรรมกนกอนแลวใชวธการทเปนมตร คอย ๆ ฉดวคซนทสรางสรรคใหตวเดกทละนด นอกจากนผใหญอาจจะสนบสนนเครองมอทเหมาะสมเพอเสรมสรางการรบรเรองรเทาทนสอ”
“หากยอนกลบไปเมอ 10 ปทแลว เราจะพดกนแค ‘สอปลอดภย’ และ ‘ไมปลอดภย’ แตไมมคำาวาสรางสรรค หรอไมสรางสรรค เรากทำาสอไมปลอดภยใหนอยลง สอปลอดภยใหมาก แตดวยบรบททตางจากอดต เราไมสามารถทำาใหจำานวนสอลดลงได ดงนน ทกษะในการเลอกรบสอจงเปนเรองสำาคญมากทจะแปรออกมาเปนทนทางสงคมใหเดก
ผมมโอกาสทำาวจยทศนยฝกและอบรมเดกและเยาวชน (ชาย) บานกาญจนาภเษก มการนำาขาวสารบานเมอง หรอรปภาพ มาเปนทนชวนเดกทไดรบโทษคดและคย ซงกระบวนการไมไดออกแบบใหวเคราะหสอเพยงอยางเดยว แตยงจดชดคำาถามใหเดกตกผลก และนำาเสนอตอกลม เพมทกษะกระบวนการคด เชอมโยงสงคม และมองเหนดานดของตนเอง จนไมอยากจะกลบไปทำาผดซำา อกทงยงไดทกษะภาษา การเขยน และการสอสารเพมขน ดงนน หากมกระบวนการทออกแบบมาอยางด ชวยทำาใหเดกเกดการคดวเคราะหสอ กจะสามารถทำาใหเกดความคดในเรองการตระหนกรและรเทาทนสอไดด และยงชวยพฒนาทกษะดานอน ๆ ใหเดกและเยาวชนดวย”
สองสอกบเดก
พบกนครงแรกขอถอโอกาสทกทายและไถถามกน
หนอยคะวาคณรจกกองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรค
มากนอยแคไหน เพยงสแกน QR Code เขาไปตอบคำาถามสน ๆ
ภายในวนท 10 มถนายน 2563 เทานน สำาหรบผทเขาไปตอบคำาถาม 10 คนแรก รบไปเลย! หนากากอนามยเก ๆ ไวใสปองกนโควด ยนดทไดรจกคะ ^-^
กองทนพฒนาสอปลอดภยและสรางสรรคเลขท 388 อาคารเอส.พ. (ไอบเอม) อาคารบ ชน 6 ถนนพหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพมหานคร 10400
โทร. 0 2273 0116-8 โทรสาร 0 2273 0119 อเมล : [email protected] website : www.thaimediafund.or.th