mer voor de uitbreiding van de esso raffinaderij ‘antwerp ...kennisgeving esso raffinaderij sgs...

MER voor de uitbreiding van de

Esso Raffinaderij

‘Antwerp North-West Europe Resid Upgrading Project’

(ANWERUP)

KENNISGEVING

Opdrachtgever:

Exxon Mobil Petroleum & Chemical BVBA

Polderdijkweg 3- Haven 447

B-2030 Antwerpen Projectnummer: 110.418

AUGUSTUS 2012

Kennisgeving Esso Raffinaderij

SGS Belgium NV AUGUSTUS 2012 1 Projectnummer : 110.418 bc

INHOUDSTAFEL

VOORWOORD () .................................................................................................................................. 16

1. Algemene inlichtingen .................................................................................................................... 21

1.1 Beknopte projectomschrijving ................................................................................................ 21

1.2 Ruimtelijke situering ............................................................................................................... 22

1.3 Toetsing aan de m.e.r.-plicht .................................................................................................. 32

1.4 Reikwijdte van het MER ......................................................................................................... 32

1.5 Coördinaten initiatiefnemer .................................................................................................... 33

1.6 M.e.r.-Coördinator en deskundigen ........................................................................................ 33

1.7 Besluitvormingsproces ........................................................................................................... 35

2. Verantwoording van het project ...................................................................................................... 36

2.1 Motivatie voor de uitbreiding .................................................................................................. 36

2.2 Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden ....................................................................... 36

3. RELEVANTE MILIEURAPPORTAGES EN - STUDIES ................................................................... 54

3.1 Integraal Milieujaarverslag ..................................................................................................... 54

3.2 Relevante bodemonderzoeken- studies ................................................................................. 54

3.3 Milieu-Effect Rapporten.......................................................................................................... 55

3.4 Milieustudies en –nota’s ......................................................................................................... 55

3.5 Veiligheidsrapporten en -studies ............................................................................................ 55

3.6 Energiestudies ....................................................................................................................... 56

3.7 Geluidsstudies ....................................................................................................................... 56

4. Projectomschrijving ........................................................................................................................ 57

4.1 Beschrijving van de bestaande situatie van de Raffinaderij ..................................................... 57

4.1.1 Overzicht van de activiteiten en samenhang van de eenheden ........................................... 57

4.1.2 Ruwe aardolie .................................................................................................................... 62

4.1.3 Beschrijving van de raffinageprocessen ............................................................................. 62

4.1.3.1 Atmosferische destillatie eenheid (1) .......................................................................... 62

4.1.3.2 Vacuüm destillatie-eenheid (2) ................................................................................... 63

4.1.3.3 Katalytische ontzwavelingseenheden (3,4,5,6,7) ........................................................ 64

4.1.3.4 Nafta destillatie torens (8) .......................................................................................... 65

4.1.3.5 Katalytische reforming en destillatie (9,10) ................................................................. 67

4.1.3.6 Kero Varsol Splitter-eenheid (11) ............................................................................... 70

4.1.3.7 Katalytische kraak-eenheid en destillatie (12,13) ........................................................ 71

4.1.3.8 Alkylatie en hogere olefinen-eenheid (14,15,16) ......................................................... 73

4.1.3.9 Alkylatie-eenheid (16) ................................................................................................ 74

4.1.3.10 Hogere olefinen-eenheid (17) ..................................................................................... 75

4.1.3.11 Performance fluids-eenheden (17) ............................................................................. 76



4.1.3.12 Waterstofproductie-eenheid (18) ................................................................................ 78

4.1.3.13 Waterstofpurificatie-eenheid (18) ................................................................................ 80

4.1.3.14 Amine behandelingseenheid (19) ............................................................................... 81

4.1.3.15 Zuurwatereenheden (19) ............................................................................................ 81

4.1.3.16 Zwavelherwinningseenheid (20) ................................................................................. 83

4.1.3.17 Destillaten en stookolie-menging (21) ......................................................................... 85

4.1.3.18 Mogasmenging .......................................................................................................... 85

4.1.3.19 Asfaltoxidatie-eenheid (22) ......................................................................................... 85

4.1.4 Neveninstallaties- en nutsvoorzieningen ............................................................................. 86

4.1.4.1 Stoom- en elektriciteitsproductie................................................................................. 86

4.1.4.2 Afvalwaterzuivering .................................................................................................... 89

4.1.4.3 Dampherwinningseenheden (VRU) ............................................................................ 90

4.1.4.4 Fakkelinstallatie ......................................................................................................... 91

4.1.4.5 Laad- en losplaatsen .................................................................................................. 91

4.1.4.6 Productopslag ............................................................................................................ 92

4.1.4.7 Ethyleenterminal (24) ................................................................................................. 92

4.1.4.8 Koelwater................................................................................................................... 92

4.1.4.9 Leidingnetten ............................................................................................................. 93

4.1.4.10 Stookinstallaties en cogeneratie-eenheid (groot, middelgroot, klein) ........................... 94

4.1.4.11 Verharde oppervlakten ............................................................................................... 95

4.1.5 Overzicht capaciteiten ........................................................................................................ 95

4.1.6 Energiegebruik ................................................................................................................... 97

4.1.7 Afvalproductie .................................................................................................................... 98

4.2 Beschrijving van de geplande wijzigingen nav het ‘ANWERUP’-project ................................ 100

4.2.1 Algemeen ........................................................................................................................ 100

4.2.2 Omschrijving van de betrokken nieuwe processen ........................................................... 102

4.2.2.1 DCU ........................................................................................................................ 102

4.2.2.2 Zwaveleenheden...................................................................................................... 105

4.2.2.3 Ontzwaveling van nafta en LPG (NHF) ..................................................................... 105

4.2.2.4 Scheidingstrein voor LPG en nafta (CLE) ................................................................. 105

4.2.2.5 Eenheid voor ontzwaveling van gasolie op hoge druk (HPHT) .................................. 105

4.2.2.6 Eenheid voor ontzwaveling van vacuümgasolie (Gofiner) ......................................... 105

4.2.2.7 Waterstoffabriek ....................................................................................................... 105

4.2.2.8 Nutsvoorzieningen ................................................................................................... 106

4.2.2.9 Opslagtanks ............................................................................................................. 106

4.2.2.10 Opslag LPG ............................................................................................................. 106

4.2.2.11 Waterzuivering ......................................................................................................... 106

4.2.3 Energie ............................................................................................................................ 106



4.2.4 Afvalproductie .................................................................................................................. 106

5. Administratieve voorgeschiedenis ................................................................................................ 107

5.1 Algemeen ............................................................................................................................ 107

5.2 Vergunningsverplichtingen ................................................................................................... 108

5.2.1 Milieuvergunning .............................................................................................................. 108

5.2.2 Bouwvergunningen .......................................................................................................... 116

6. ALTERNATIEVEN........................................................................................................................ 127

6.1 Nulalternatief ....................................................................................................................... 127

6.2 Locatiealternatief ................................................................................................................. 127

6.3 Doelstellingsalternatief ......................................................................................................... 127

6.4 Toetsing BBT ....................................................................................................................... 127

7. milieuaspecten ............................................................................................................................. 128

7.1 Discipline lucht ..................................................................................................................... 128

7.1.1 Afbakening van het studiegebied...................................................................................... 128

7.1.2 Emissies huidige situatie (referentiejaar 2011).................................................................. 128

7.1.2.1 Geleide emissies...................................................................................................... 128

7.1.2.2 Niet- geleide emissies .............................................................................................. 134

7.1.2.3 Geuremissies ........................................................................................................... 137

7.1.3 Emissies geplande situatie ............................................................................................... 138

7.1.3.1 Emissies tijdens de aanlegfase ................................................................................ 138

7.1.3.2 Emissies tijdens de exploitatie .................................................................................. 139

7.1.4 Voorstel van methodologie ............................................................................................... 139

7.2 Discipline water ................................................................................................................... 143

7.2.1 Afbakening van studiegebied ........................................................................................... 143

7.2.2 Referentiesituatie 2011 .................................................................................................... 143

7.2.2.1 Waterbalans ............................................................................................................ 143

7.2.2.2 Afvalwaterzuivering .................................................................................................. 145

7.2.2.3 Calamiteiten ............................................................................................................. 152

7.2.3 Emissies geplande situatie ............................................................................................... 153


7.3 Discipline bodem en grondwater .......................................................................................... 157


7.3.2 De referentiesituatie ......................................................................................................... 159

7.3.3 Aanleg- en exploitatiefase ................................................................................................ 159

7.3.3.1 Ingreep- effectrelaties .............................................................................................. 159


7.3.5 Effectbeschrijving- en beoordeling .................................................................................... 160

7.4 Discipline geluid en trillingen ................................................................................................ 163




7.4.2 Methodologie beschrijving referentiesituatie ..................................................................... 163

7.4.3 Methodologie effectvoorspelling en –beoordeling ............................................................. 165

7.5 Discipline mens ................................................................................................................... 166


7.5.2 Klachtenregister ............................................................................................................... 166

7.5.3 Transporttrafiek ................................................................................................................ 167

7.5.4 Emissies en residuen ....................................................................................................... 168

7.5.5 Belangrijke aandachtspunten ........................................................................................... 168


7.6 Fauna en flora ..................................................................................................................... 171


7.6.2 Situering .......................................................................................................................... 171

7.6.2.1 Natura 2000 ............................................................................................................. 171

7.6.2.2 Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN)........................................................................... 171

7.6.2.3 Natuurreservaten ..................................................................................................... 172

7.6.3 Belangrijke aandachtspunten ........................................................................................... 172


7.7 Andere aspecten.................................................................................................................. 175

7.7.1 Landschap, Bouwkundig erfgoed en archeologie .............................................................. 175

7.7.2 Licht, warmte en stralingen .............................................................................................. 175

7.7.3 Klimaat ............................................................................................................................ 175

7.7.4 Afval ................................................................................................................................ 175

8. Tijdschema .................................................................................................................................. 175

9. Reeds gekende onzekerheden ..................................................................................................... 175

10. Grensoverschrijdende effecten ................................................................................................. 176



LIJST MET TABELLEN

Tabel 1.1: Dichtstbijzijnde woonzones tov Esso Raffinaderij .................................................................. 23

Tabel 1.2: Dichtstbijzijnde SBZ tov Esso Raffinaderij ............................................................................. 24

Tabel 1.3: Dichtstbijzijnde natuurreservaten tov Esso Raffinaderij ......................................................... 24

Tabel 1.4: Overzicht externe deskundigen ............................................................................................. 34

Tabel 2.1: Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden ...................................................................... 37

Tabel 4.1: Zure water bronnen bij Esso Raffinaderij ............................................................................... 82

Tabel 4.2: Overzicht stookinstallaties (groot, middelgroot, klein) ............................................................ 94

Tabel 4.3: Capaciteiten van de verschillende proceseenheden .............................................................. 96

Tabel 4.4: Primair energiegebruik (bron: IMJV 2007, 2008, 2009, 2010, 2011) ...................................... 97

Tabel 4.5: Afvalproductie (in ton) Esso Raffinaderij ................................................................................ 99

Tabel 5.1: Historisch overzicht van de ESSSO Raffinaderij .................................................................. 107

Tabel 5.2: Overzicht van de relevante milieuvergunningen voor Esso Raffinaderij ............................... 108

Tabel 5.3: Overzicht vergunde Vlarem-rubrieken ................................................................................. 108

Tabel 5.4: Bijzondere vergunningsvoorwaarden .................................................................................. 111

Tabel 5.5: Overzicht van bouwvergunning sinds start Raffinaderij ........................................................ 116

Tabel 7.1: Overzicht van de geleide emissiebronnen en schouwkarakteristieken ................................. 130

Tabel 7.2: Overzicht van de fakkels en hun karakteristieken ................................................................ 134

Tabel 7.3: Overzichtstabel geleide en niet-geleide emissies per polluent voor de Raffinaderij in de

referentiesituatie (bron: IMJV-2011) .................................................................................................... 137

Tabel 7.4: Meetposten in de omgeving van Esso Raffinaderij raffinderij ............................................... 140

Tabel 7.5: Waterbalans Esso Raffinaderij (2011) ................................................................................. 143

Tabel 7.6: Gemiddelde inhoud en verblijftijd van de buffertanks ........................................................... 147

Tabel 7.7: Delen van de flotatie-eenheid ............................................................................................. 148

Tabel 7.8: Debiet gezuiverd effluent geloosd in de Schelde (bron: IMJV-2011) .................................... 150

Tabel 7.9: Verwijderingsrendement (in %) per verontreinigende stof .................................................... 150

Tabel 7.10: Overzicht van de kenmerken van het geloosde afvalwater van de Raffinaderij (bron: IMJV-

2011) .................................................................................................................................................. 151

Tabel 7.11: Overzicht van de verladingshoeveelheen en frequenties per transportmodus (2011) ......... 167

Tabel 7.12: Gegenereerde woon-, werkverkeer ten gevolge van de werknemers van Esso Raffinaderij 167

Tabel 7.13: Wijze van transport van de werknemers van Esso Raffinaderij op een gemiddelde werkdag

........................................................................................................................................................... 168

Tabel 7.14: Overzicht van de SBZ’s in de omgeving (< 5 km) van het projectgebied ............................ 171

Tabel 7.15: Overzicht van de gebieden die deel uitmaken van het Vlaams Ecologisch Netwerk ........... 171

Tabel 7.16: Overzicht van de (erkende) natuurreservaten in het studiegebied ..................................... 172



LIJST MET FIGUREN

Figuur 1.1: Situering van Esso Raffinaderij op plan van de haven (bron: www.portofantwerp.be ) .......... 25

Figuur 1.2: Situering Esso Raffinaderij op topografische kaart ............................................................... 26

Figuur 1.3: Situering van Esso Raffinaderij op luchtfoto ......................................................................... 27

Figuur 1.4: Situering van Esso Raffinaderij op het gewestplan ............................................................... 28

Figuur 1.5: Vogel- en habitatrichtlijngebieden in de omgeving van Esso Raffinaderij .............................. 31

Figuur 4.1: Overzicht belangrijkste processen Esso Raffinaderij ............................................................ 58

Figuur 4.2: Samenhang tussen de installaties........................................................................................ 60

Figuur 4.3: Plattegrond Esso Raffinaderij met aanduiding van de verschillende productie-eenheden en

lozingspunten afvalwater en hemel- of regenwater ................................................................................ 61

Figuur 4.4: Productieschema atmosferische destillatietoren (APS)......................................................... 63

Figuur 4.5: Productieschema vacuümdestillatietoren (VPS) ................................................................... 64

Figuur 4.6: Katalytische ontzwavelingseenheden................................................................................... 65

Figuur 4.7: Nafta-destillatietoren ............................................................................................................ 67

Figuur 4.8: Overzicht katalytische reforming en destillatie-eenheid ........................................................ 70

Figuur 4.9: Overzicht Kero/Varsol Splitter-eenheid ................................................................................ 70

Figuur 4.10: Voornaamste reacties in de FCCU ..................................................................................... 71

Figuur 4.11: Schema katalytische kraakeenheid .................................................................................... 72

Figuur 4.12: Principe tekening van de alkylatie- en hogere-olefineneenheid ........................................... 76

Figuur 4.13: Integratie solventfabriek met andere eenheden .................................................................. 78

Figuur 4.14: Schema waterstofproductie ............................................................................................... 79

Figuur 4.15: Waterstofgas productie-eenheden ..................................................................................... 80

Figuur 4.16: Overzicht PC-eenheden .................................................................................................... 82

Figuur 4.17: Gedetailleerd schema Claus plant ..................................................................................... 84

Figuur 4.18: Principeschets oxidatie-eenheid......................................................................................... 86

Figuur 4.19: Schema van de stoomdistributie in de Esso Raffinaderij .................................................... 87

Figuur 4.20: Stroomschema cogeneratie-eenheid .................................................................................. 88

Figuur 4.21: Overzicht VRU-eenheden .................................................................................................. 90

Figuur 4.22: Raffinaderijgasnet.............................................................................................................. 93

Figuur 4.23: energie efficiëntie versus referentiejaar 1976 ..................................................................... 98

Figuur 4.24: Overzicht belangrijkste processen Esso Raffinaderij – na uitvoering ANWERUP project .. 101

Figuur 4.25: Productieschema DCU eenheid ....................................................................................... 102

Figuur 7.1: Liggingsplan geleide emissiepunten en fakkels (A3-lay-out) ............................................... 129

Figuur 7.2: Schematisch overzicht van de waterzuiveringsinstallatie .................................................... 146

Figuur 7.3: Schematisch overzicht van de verschillende stappen van de waterzuivering (na ANWERUP-

project) ............................................................................................................................................... 154

Figuur 7.4: Overzicht van de locaties waarop het project betrekking heeft............................................ 158

Figuur 7.5: Meetpunt ........................................................................................................................... 164

LIJST VAN BIJLAGEN

BIJLAGE A: Ingreep- effectenmatrix

BIJLAGE B: Inhoud MER



AFKORTINGEN EN VERKLARENDE WOORDENLIJST

AET : Antwerp ethyleen terminal

ADO : Automotive Diesel Oil

ALKY : Alkylatie eenheid: eenheid waarbij door een chemische reactie waarbij

een alkylgroep aan een molecule wordt toegevoegd

AMI : Afdeling Milieu-Inspectie

AMV : Afdeling Milieu Vergunningen

ANWERUP : Antwerp North-West Europe Resid Upgrading

AOX : Asfalt Oxidatie-eenheid

AOX : Adsorbeerbare gehalogeneerde verbindingen

API : American Petroleum Institute

API : Olie- en zandafscheider

APS : Atmosferische destillatie toren

As : Arseen

AWW : Antwerpse Water Werken

BAT : Best Available Techniques

BBO : Beschrijvend bodemonderzoek

BBS : Beperkt Bodemsaneringsproject

BBT Beste Beschikbare Technieken

BTEX : Benzeen, tolueen, ethylbenzeen en xyleen

Biopile : Een biopile is een hoop bodem of slib die wordt verlucht waarin

biologische afbraak van verontreinigende stoffen kan plaatsvinden. In

deze hoop kunnen concentraties van petroleumbestanddelen worden

verminderd door biodegradatie.

BIOX : Biological Oxidation (actief slibbekken)

BLE : Blending, destillaten en stookolie-menging

Blending : Menging

BREF Best Available Techniques References

B.S. : Belgisch Staatsblad

BSP : Bodemsaneringsproject

B.Vl.R. : Besluit van de Vlaamse Regering



BZV : Biologisch zuurstofverbruik

C : Koolstof

°C : graden Celsius

CCl4 : Tetrachloormethaan

C2Cl4 : Perchloorethyleen

Ca : Calcium

Catacarb : Een 25% kaliumcarbonaat oplossing gebruikt voor het adsorberen van

koolstofdioxide

CFK : Chloor Fluor Koolwaterstoffen

Cl2 : Chloor

CLE : Crude Light Ends

Co : Cobalt

CO : Koolstofmonoxide

CO2 : Koolstofdioxide

Cogen : Co-generatie eenheid, Warmtekrachtkoppeling (WKK)

Cu : Koper

CZV : Chemisch zuurstofverbruik

DAF : Dissolved Air Flotation (flottatie-eenheid)

DAU : Dearomatisatie-eenheden

DCU : Delayed Coker

dB : Decibel, eenheid van de logaritmische schaal die gebruikt wordt voor het

weergeven van de sterkte van het geluid, het geluidsniveau

dB(A) : decibel (A-gewogen geluiddrukniveau)

DB debutaniser

DIOS : Di-Olefin-Saturation

Destillatie : Techniek om 2 of meer stoffen in een oplossing te scheiden gebaseerd

op het verschil in kookpunt van deze stoffen

ECCP European Climate Change Program

E(E)G : Europese (Economische) Gemeenschap

EGW : Emissiegrenswaarde



Emissie : Uitstoot, luchtverontreiniging zoals die wordt uitgeworpen door de

bronnen van polluenten (schoorstenen, uitlaat)

EPA Environmental Protection Agency

ESP Elektrostatische Stoffilter

EU : Europese Unie

EW : Emissiewaarde

FAO : Fina Antwerp Olefins

FCCU : Katalytische Kraak-eenheid

FEED PREP : Voedingsvoorbereiding ALKY en HO

Flocculatie : Vlokvorming

Geleide emissie : Bron (uitlaat, schoorsteen) waarvoor welbepaalde fysische kenmerken

bestaan (ligging, hoogte, diameter) en een in principe meetbare

volumestroom

GEN : Grote Eenheden Natuur (deze natuurgebieden zijn onderdeel van het

VEN)

GNOP : Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan

GOF : Gofiner

GPBV Geïntegreerde Preventie en Bestrijding van Verontreiniging

Grenswaarde : Waarde (vaak concentratiecijfer van immissie) die niet overschreden mag

worden. Een overschrijding van deze waarde moet aanleiding geven tot

het treffen van maatregelen.

Grondwater : Water beneden het grondoppervlak, meestal beperkt tot water onder de

grondwaterspiegel

GRUP Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan

H : Waterstof

HCl : Waterstofchloride

H2-PL : Waterstofplant

H2S : Waterstofsulfide

Habitat : Een land- of waterzone met bijzondere geografische, abiotische of

biotische kenmerken, die zowel natuurlijk als half natuurlijk kan zijn,

waarin een bepaalde soort leeft

HCDO : Heavy Cracked Dieseloil (zware gekraakte diesel)

HCN : Heavy cat Nafta (zware gekraakte nafta)



HF : Hydrofiner

HFK : Fluorkoolwaterstoffen

HFWO : Heavy Flash Wash Oil

Hg : Kwik

HGO : Heavy Gasoil (zware gasolie)

HO : Hogere olefinen-eenheid

HPF : Heavy powerformate, zwaar reformaat

HPHT : High Pressure Hydrotreating, hoge druk ontzwaveling

HVN : Heavy Virgin Nafta, zware niet-gekraakte nafta

HVU : High Vacuüm Unit

IED Industrial Emissions Directive

IFDM : Immissie Frequentie Distributie Model

IFP

(procesinstallatie)

: Institut Francais du petrole, staartgasbehandelingseenheid

Imhofftank : Voorbezinkingstank

Immissie : Luchtverontreiniging in de omgevingslucht na verspreiding van

polluenten die door één of meerdere bronnen geëmitteerd werden

IMJV Integraal MilieuJaarVerslag

IMO : International Maritime Organization

INBO : Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek

IPPC Intergovernmental Panel on Climate Change

ISGOTT : International Safety Guideline for Oil Tankers & Terminals

IVON : Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk

KB : Koninklijk Besluit

KHF : Kero Hydrofiner

KVS : Kero Varsol Splitter

Kwaliteits-

doelstelling

: Na te streven of nagestreefde toestand van het milieu of van een deel

ervan opdat dit milieu bepaalde functies zou kunnen uitoefenen of

ondersteunen. Bij de karakterisering van de na te streven toestand van

het milieu onderscheidt men 3 niveaus: grenswaarden, richtwaarden en

streefwaarden

KWS, kws : koolwaterstof(fen)



LAeq,T : A-gewogen equivalent, constant geluidsdrukniveau, dat gedurende het

tijdsinterval T dezelfde geluidsenergie zou veroorzaken als het werkelijk

(veranderlijk) A-gewogen geluidsdrukniveau gedurende dezelfde periode

LAN,T : A-gewogen procentueel geluidsdrukniveau, dat gedurende N % (1, 5, ...,

95, 99) van het tijdsinterval T overschreden wordt

LCDO : Light Cracked Diesel Oil (lichte gekraakte dieselolie)

LCN : Light Cracked Nafta (lichte gekraakte nafta)

LDAR : Leak Detection and Repair

LEL : Lower Explosion Limit (onderste explosiegrens)

LGO : Light Gasoil (lichte gasolie)

LHO : Local Heating Oil (huisbrandolie)

LNE : Departement Leefmilieu Natuur en Energie

LPF : Light Powerformate (licht reformaat)

LPG : Liquified Petroleum Gas

LVGO : Light Vacuüm Gasoil (lichte vacuümgasolie)

LVN : Light Virgin Nafta (lichte, niet-gekraakte nafta)

m : meter

m² : vierkante meter

m³ : kubieke meter

MDO : Medium Diesel Oil (middelzware diesel olie)

MEA : Monoethanolamine

m.e.r. : milieueffectrapportage

MER : Milieueffectrapport

Mg : Magnesium

µg : microgram, 10-6

gram, één miljoenste deel van een gram

min. : minimum (minimaal)

MINA : Milieubeleidsplan en Natuurontwikkelingsplan voor Vlaanderen

MKN : Milieukwaliteitsnorm

Mo : Molybdeen

MPF : Medium powerformate, gemiddeld zware reformaat

MTBE : methyl-tertiair-butylether



MTR (grenswaarde) : Maximale Toelaatbare Risiconiveau

MW : mega Watt, één miljoen Watt

MWe : Mega Watt elektrisch

N2 : Stikstof

N : noord

Na : Natrium

Nafta : Lichte fractie van aardolie

Natronloog : Oplossing van natriumhydroxide (NaOH) in water. De oplossing is zeer

basisch. In water valt natriumhydroxide uiteen in Na+ en OH

- -ionen.

Natronloog is een bijtende stof die huid en ogen aantast. Het wordt veel

gebruikt voor reiniging.

NEP Nationale EmissiePlafonds

NH3 Ammoniak(gas)

NHF : Nafta Hydrofiner

Ni : Nikkel

Niet-geleide

emissie

: Emissie die niet via een kanaal, pijp of schoorsteen plaatsvindt

NIRAS : Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen

NMVOS Niet methaan vluchtige organische stoffen

Nm³ : kubiek meter gas of lucht bij normaal voorwaarden (0°C en 1013,25 hPa)

NO : noordoost

NO2 : Stikstofdioxide

NOx : Stikstofoxiden

nvwg : natuurverwevingsgebied

NW : noordwest

O : oost

OBO : Oriënterend bodemonderzoek

OVR : OmgevingsVeiligheidsRapport

P : Fosfor

P1-producten : Zeer licht en licht ontvlambare vloeistoffen, met name vloeistoffen met

een vlampunt lager dan 21°C



P2-producten : Ontvlambare vloeistoffen, met name vloeistoffen met een vlampunt gelijk

aan of hoger dan 21°C en gelijk aan of lager dan 55°C

P3-producten : Brandbare vloeistoffen, met name vloeistoffen met een vlampunt hoger

dan 55°C en gelijk aan of lager dan 100°C

P4-producten : Brandbare vloeistoffen, met name vloeistoffen met een vlampunt hoger

dan 100°C en gelijk aan of lager dan 250°C

PAK’s : PolyAromatische Koolwaterstoffen; deze klasse van componenten,

waarvan de structuur gebaseerd is op gecondenseerde benzeenkernen,

behoort tot de groep luchtverontreinigende stoffen met hoge prioriteit

omwille van hun kankerverwekkende en mutagene eigenschappen. Ze

zijn in hoofdzaak afkomstig van verbrandingsprocessen van fossiele

brandstoffen. Belangrijke bronnen zijn o.a. het verkeer, de

huisverwarming en de industriële verbrandingsprocessen voor

energieproductie. Belangrijke PAK’s zijn fluoranthaan, pyreen,

benzo(a)anthraceen, chryseen, benzo(b)fluorantheen,

benzo(k)fluorantheen, benzo(a)pyreen, dibenzo(a,h)antraceen,

benzo(g,h,i)peryleen, indeno(1,2,3-cd)pyreen

PB : Publicatieblad

PC : Pollution control-eenheden

PCDD : Polygechloreerde dibenzo-p-dioxinen

PCDF : Polygechloreerde dibenzofuranen

PEG : Poly-Ethyleen-Glycol

PF : PowerFormer

PFU : Packed Fractionation Unit, destillatie eenheid met structuur ipv

destillatieschotels

pH : Meeteenheid voor de zuurtegraad (uitgedrukt in Sörensen)

POFO : PowerFormer, katalytische reformer

POFO FRAC : PowerFormer destillatie eenheid

PSA : Waterstofpurificatie-eenheid

Pt : Platina

PtO : Platinaoxide

RAPL : Rotterdam-Antwerpen Pijpleiding

Re : Renium

ReO : Reniumoxide

REG Rationeel Energie Gebruik

RFC-grenswaarde : Referentie Concentratie



Richtwaarde : Beleidsmatig na te streven milieukwaliteitsdoelstelling met opgave van

tijdstippen voor de realisatie

RO : Ruimtelijke Ordening

RSV : Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen

RUP : Ruimtelijk Uitvoeringsplan

SBP : Special Boiling Point (eenheid waar fijn gefractioneerd wordt)

SBZ

SBZ-H

SBZ-V

: Speciale Beschermingszone

Speciale Beschermingszone – Habitatrichtlijngebied

Speciale Beschermingszone - Vogelrichtlijngebied

SGS : Société Générale de Surveillance

Skimmer : Olieschraper. Deze installatie verwijdert de drijvende laag olie van een

volume water.

SO2 : Zwaveldioxide

Solventen : Oplosmiddelen

SRU : Sulphur Recuperation Unit

TAN : Neutralisatienummer

TBPS : Tertiair butylpolysulfide

TGCU : Zwavelterugwinningsgraad

TLV Treshold Limit Value

TOC : total organic carbon (totaal organisch koolstof)

ToVo : Afdeling Toezicht Volkgezondheid

VBBV : VerificatieBureau Benchmarking Vlaanderen

VCRO De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening

VEN : Vlaams Ecologisch Netwerk; samenhangend en georganiseerd geheel

van gebieden van de open ruimte waarin een specifiek beleid inzake het

natuurbehoud, gebaseerd op de kenmerken en elementen van het

natuurlijk milieu, de onderlinge samenhang tussen de gebieden van de

open ruimte en de aanwezige en potentiële natuurwaarden worden

gevoerd.

VHA : Vlaamse Hydrologische Atlas

VITO : Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek

VLAREA : Vlaamse Reglement inzake Afvalvoorkoming en -beheer

VLAREBO : Vlaams Reglement betreffende de Bodemsanering



VLAREM : Vlaams Reglement betreffende Milieuvergunning

VLAREMA : Vlaams reglement betreffende het duurzaam beheer van

materiaalkringlopen en afvalstoffen

VMM : Vlaamse Milieumaatschappij

VOS : Vluchtige Organische Stoffen ; zijn belangrijk als precursoren in de

fotochemische luchtverontreiniging. Ze worden ook aangeduid als VOC

(Vluchtige Organische Componenten, volatile organic components)

VPL : Varsol Plant

VPS : Vacuümdestillatie-eenheid

VRU Vapor Recovery Unit of dampherwinningseenheid

W : west

WGO / WHO : WereldGezondheidsOrganisatie / World Health Organisation

WKK Warmtekrachtkoppeling

WZI Waterzuiveringsinstallatie

XR : Xyleen Rijk

Z : zuid

ZO : zuidoost

ZW : zuidwest



VOORWOORD (1)

Milieueffectrapportage: algemeen

Milieueffectrapportage (m.e.r.) is een juridisch-administratieve procedure waarbij de milieugevolgen van

een gepland project op een wetenschappelijk verantwoorde wijze bestudeerd, besproken en geëvalueerd

worden. Dit gebeurt voordat het project plaatsvindt en resulteert in het al dan niet opstellen van een

milieueffectrapport (MER). De milieueffectrapportage gaat vooraf aan de aanvraag van een vergunning

en het milieueffectrapport moet bij de vergunningsaanvraag gevoegd worden als informatief instrument.

Via het milieuonderzoek wordt getracht om de voor het milieu mogelijk negatieve effecten in een vroeg

stadium van de besluitvorming te kennen zodat ze kunnen worden voorkomen. Op die wijze kan het

project worden bijgestuurd.

Kort overzicht van de mer-procedure

Het nieuwe decreet betreffende milieueffecten veiligheidsrapportage van 18 december 2002 (het

zogenaamde mer/vr-decreet, hierna “het decreet” genoemd) beschrijft de m.e.r.-procedure (B.S. 13

februari 2003). Deze procedure is opgebouwd uit vier belangrijke stappen die ook schematisch

weergegeven zijn in Schema 1.

a) Kennisgevingsfase

De initiatiefnemer controleert of de vergunningsplichtige activiteit moet onderworpen worden aan een

milieueffectrapportage. Voor projecten wordt de m.e.r.-plicht beschreven in het uitvoeringsbesluit

gepubliceerd op 17 februari 2005. Als de voorgenomen activiteit m.e.r.-plichtig is, stelt de initiatiefnemer

een team van deskundigen samen. Na het opstellen van het kennisgevingdossier, dient de initiatiefnemer

het dossier in bij de bevoegde overheid, LNE departement Leefmilieu, Natuur en Energie, Afdeling Milieu-

, Natuur- en Energiebeleid Dienst MER, Koning Albert II-laan 20 bus 8, 1000 Brussel. Na het ontvangen

van de kennisgeving onderzoekt de Dienst Mer of de kennisgeving volledig is en betekent deze beslissing

binnen een termijn van 20 dagen na ontvangst van de kennisgeving.

b) Richtlijnenfase

Binnen 10 dagen na ontvangst van de volledig verklaring van de kennisgeving stuurt de initiatiefnemer

het kennisgevingsdossier door naar de betrokken gemeentebesturen, de vergunningverlenende overheid

en de door de Vlaamse regering aangewezen administraties. Het college van burgemeester en

schepenen van de gemeente, waar het project gepland is, legt deze kennisgeving binnen de 10 dagen na

ontvangst ter inzage. Op deze kennisgeving kunnen de burgers reageren. Binnen de 30 dagen na

aanvang van de terinzagelegging bezorgt het college de bij hen binnengekomen reacties van inwoners

en eigen opmerkingen aan de Dienst Mer. Op basis van inspraakreacties van de inwoners en reacties

van de aangeschreven administraties en openbare besturen en na een informele vergadering met de

betrokkenen, stellen de medewerkers van de Dienst Mer richtlijnen op die de initiatiefnemer moet volgen

bij het opstellen van het milieueffectrapport. De Dienst Mer betekent deze richtlijnen binnen de 70 dagen

(of 90 dagen ingeval van grensoverschrijdende effecten) na goedkeuring van de kennisgeving aan de

initiatiefnemer, de betrokken overheden, administraties en het college van burgemeester en schepenen

van de betrokken gemeentebesturen.

c) Uitvoeringsfase

Tijdens de uitvoeringsfase stelt het team van erkende deskundigen het MER op onder leiding van een

m.e.r.-coördinator. Meestal wordt er tussentijds een ontwerp-MER opgesteld dat informeel besproken

wordt door de initiatiefnemer, het team van deskundigen, de Dienst Mer en aangeschreven administraties

en openbare besturen.

1 www.mervlaanderen.be, Voorstel tot 'woord vooraf' voor de kennisgeving van een Millieueffectrapport.



d) Beoordelingsfase

Na indiening van het MER bij de Dienst Mer controleert deze of het MER beantwoordt aan de

inhoudelijke vereisten van de richtlijnen, aan de opmerkingen gemaakt op de ontwerptekstbespreking en

de voorstellen gedaan in de kennisgeving. Daarna keurt de dienst het MER goed of af en stellen ze een

goedkeurings- of afkeuringsverslag op. Deze goed- of afkeuring wordt binnen een termijn van 40 dagen

betekend aan de initiatiefnemer, de betrokken overheden, administraties, de m.e.r.-coördinator en het

college van burgemeester en schepenen van de betrokken gemeentebesturen. Een goedgekeurde MER

maakt deel uit van de vergunningsaanvraag en is een openbaar document.

De kennisgevingfase van de mer-procedure

Zoals hoger aangegeven is de kennisgeving de eerste procedurele stap in de opmaak van het

milieueffectrapport. In de kennisgeving zijn o.m. de voorgenomen activiteit, de aard, de ligging,

doelstellingen en verantwoording van het project beschreven en zijn de coördinaten van de initiatiefnemer

en namen van de uitvoerders van het milieueffectrapport vermeld. Ook geeft de initiatiefnemer hierin een

overzicht van de juridische en beleidsmatige context en beschrijft hij de onderzochte alternatieven,

bestaande en beoogde vergunningen en relevante gegevens uit vorige rapportages en goedgekeurde

rapporten. Daarnaast beschrijft de initiatiefnemer de specifieke milieuaspecten die onderzocht en

beschreven zullen worden in het MER, inclusief de verdere aanpak voor de bepaling en de beoordeling

van deze aspecten. Ook is het wenselijk dat de reeds gekende moeilijkheden en leemten in de kennis

aangegeven worden. Indien er grensoverschrijdende effecten verwacht worden, vermeldt de

initiatiefnemer de nodige gegevens die de Dienst Mer toelaten na te gaan of de bevoegde autoriteiten van

naburige lidstaten betrokken dienen te worden bij de procedure.

Doel van de terinzagelegging

Het doel van de terinzagelegging van de kennisgeving is ten eerste om de betrokken inwoners van de

gemeenten op de hoogte te stellen van de voorgenomen activiteit en zijn mogelijke gevolgen op de

omgeving. Ten tweede is het de bedoeling om concrete, zinvolle reacties uit te lokken (zie verder)

waarmee de Dienst Mer rekening kan houden bij de opmaak van richtlijnen. De richtlijnen bakenen de

inhoud af van de te bespreken en te onderzoeken onderwerpen in het milieueffectrapport. Door nuttige

inspraakreacties van inwoners van de betrokken gemeenten kan het onderzoek voor het

milieueffectrapport inhoudelijk bijgestuurd worden. Meer informatie is beschikbaar in een folder die de

Dienst Mer daarover heeft opgesteld. Deze folder bevindt zich op de webstek www.mervlaanderen.be of

bij de milieuambtenaren van de gemeenten. De folder kan ook aangevraagd worden via

[email protected].

Termijn van de terinzagelegging

Concreet dienen de gemeenten, waar het m.e.r.-plichtige project gepland is, een afschrift van deze

kennisgeving ter inzage te leggen binnen een termijn van 10 dagen na ontvangst. Vanaf het begin van

deze terinzagelegging heeft het college van burgemeester en schepenen maximaal 30 dagen de tijd om

de opmerkingen van de inwoners toe te sturen naar de Dienst Mer.

De inwoners kunnen hun opmerkingen ook rechtstreeks doorsturen naar de Dienst Mer2.

2 Vlaamse Overheid, departement LNE, Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid Dienst Mer, Koning Albert II-laan 20 bus 8,

1000 Brussel ; [email protected]; webstek: www.mervlaanderen.be



Wat zijn nuttige inspraakreacties?

De terinzagelegging is geen openbaar onderzoek waarbij bezwaarschriften kunnen ingediend worden.

Bezwaarschriften kunnen enkel ingediend worden tijdens het openbaar onderzoek dat georganiseerd zal

worden naar aanleiding van de vergunningsaanvraag. Dit is dus tijdens de latere

besluitvormingsprocedure en niet gedurende de mer-procedure. Het milieueffectrapport is bij een

dergelijk openbaar onderzoek overigens bruikbaar als instrument om bezwaarschriften te onderbouwen

maar ook een basis om ze te weerleggen. Het is dus in ieders belang dat het milieueffectrapport van

goede kwaliteit is.

Zoals eerder vermeld kan de Dienst Mer enkel zinvolle reacties gebruiken voor het opstellen van

richtlijnen die de initiatiefnemer en de deskundigen moeten volgen bij het opstellen van het MER. Dit

kunnen opmerkingen zijn over de vorm en presentatie van het MER maar ook inhoudelijke opmerkingen

zoals opmerkingen over het voorgenomen project zelf, over de alternatieven, over de beschrijving van de

bestaande toestand, milieueffecten en milderende maatregelen, over de opvolging en evaluatie van de

effecten, over de leemten in de kennis,….

Wat gebeurt er met de inspraakreacties?

De Dienst Mer bundelt de zinvolle reacties op de kennisgeving en neemt een beslissing over de inhoud

van het milieueffectrapport, de inhoudelijke aanpak, de methodologie van de rapportage en over de

opstellers van het milieueffectrapport. De Dienst Mer betekent de richtlijnen voor het opstellen van het

milieueffectrapport aan de initiatiefnemer en de betrokken instanties binnen 70 dagen na

volledigverklaring van de kennisgeving of indien grensoverschrijdende effecten te verwachten zijn, binnen

90 dagen na volledigverklaring. Deze richtlijnen zijn een openbaar document en elke burger kan ze bij de

milieuambtenaar van zijn gemeente opvragen. Deze richtlijnen zijn tevens beschikbaar op de webstek

www.mervlaanderen.be.

Onderzoek naar volledigheid en overeenstemming met de wettelijke regeling van het MER

Een tweede, informele vergadering tussen de initiatiefnemer, het Team van Deskundigen en de Dienst

Mer gebeurt in functie van de bespreking van de ontwerptekst van het MER. Indien nodig kunnen nog

één of meerdere vergaderingen volgen. Deze informele procedure moet uiteindelijk resulteren in het

definitieve MER. Tijdens de goedkeuring doet de bevoegde administratie (Dienst Mer) geen uitspraak

over de wenselijkheid van het project, maar poogt ze het MER op zijn kwaliteit, inhoud en objectiviteit te

beoordelen. Hierbij wordt het MER getoetst aan de goedgekeurde kennisgeving, aan de richtlijnen van de

startvergadering en aan de ontwerpMER-bespreking. Indien het MER volledig en in overeenstemming

met de wettelijke regeling is bevonden, wordt het rapport goedgekeurd. Het goedkeuren van het MER is

slechts een “formele” controle; de MER-regelgeving bepaalt immers enkel dat het MER moet opgesteld

zijn conform de bepalingen van het besluit.

Openbaarheid

Het m.e.r.-proces is toegankelijk voor publieke inspraak via de terinzagelegging van de kennisgeving.

Ook tijdens het opstellen van het MER kan een vorm van betrokkenheid bestaan van het publiek door

b.v. het uitvoeren van specifieke enquêtes (geluidshinder,...), het verzamelen van gegevens (milieu- en

natuurverenigingen,..) e.d. Nadat het MER is goedgekeurd, is het rapport in principe openbaar:

• ten alle tijde bij de Dienst Mer (LNE) in het kader van Vlarem I Art. 33 (Bekendmaking en toegang

tot milieu-informatie) en het decreet van openbaarheid van bestuursdocumenten in de diensten

en instellingen van de Vlaamse Regering (23/10/1991 en gewijzigd bij decreet van 13/06/1996);

• tijdens de procedure voor vergunningsaanvraag:

- 30 kalenderdagen voor een MER bij milieuvergunningsaanvraag;

- 15 dagen voor een MER bij bouwvergunningsaanvraag of 30 dagen bij een

bouwaanvraag door de overheid of voor een installatie van openbaar nut.



Tijdens de periode van openbaarheid voorzien bij een bouw- of milieuvergunningsaanvraag heeft de

burger inzage in het MER en het aanvraagdossier. De burger kan schriftelijke of mondelinge bezwaren

indienen bij het college van burgemeester en schepenen. Indien de bezwaren binnen de gestelde termijn

ingediend zijn, worden ze ontvankelijk verklaard. Na afsluiting van het openbaar onderzoek maakt het

college van burgemeester en schepenen een proces-verbaal op van de ontvangen meningen en

schriftelijke bezwaren. Mits motivatie kan het college van burgemeester en schepenen een bezwaar

echter ongegrond verklaren. De burger kan dus het MER gebruiken om zijn bezwaren te staven; de

gemeente kan het MER gebruiken om een bezwaar te weerleggen. Tijdens de openbaarheid kan echter

het MER niet in vraag gesteld worden, aangezien het MER reeds officieel werd goedgekeurd. Tegen een

(goedgekeurd) MER kan niet in beroep gegaan worden.

In het kader van het decreet betreffende de openbaarheid van bestuursdocumenten in de diensten en

instellingen van de Vlaamse regering heeft elke persoon of rechtspersoon het recht om elke

bestuursdocument vrij en kosteloos te raadplegen (Passieve Openbaarheid). Na de

vergunningsprocedure kunnen op de gemeente, waar de voorgenomen activiteit vergund is de

vergunningsdossiers (inclusief het MER) ingekeken worden. Op de Dienst Mer kan het MER eveneens

ingekeken worden na goedkeuring.

Taak van de coördinator

De initiatiefnemer moet voor het opstellen van een MER een beroep doen op een team van erkende

MER-deskundigen onder leiding van een MER-coördinator. De MER-coördinator is belast met een aantal

specifieke taken:

- interdisciplinair overleg;

- algemene analyse van het project naar ingreep-effectrelaties;

- fasering van uit te voeren deelonderzoeken;

- afstemmen van de structuur en inhoud van het MER en de eindredactie;

- Opstellen van de synthese van de milieueffecten en niet-technische samenvatting.

De opdrachtgever dient aan de MER-coördinator alle relevante informatie ter beschikking te stellen en

alle medewerking te verlenen opdat de MER-coördinator zijn taak naar behoren kan vervullen.



Schema 1 : Stroomschema van de mer-procedure, met situering van de terinzagelegging

ingeval geen grensoverschrijdende effecten van belang zijn



1. ALGEMENE INLICHTINGEN

1.1 Beknopte projectomschrijving

De Esso Raffinaderij behoort tot de groep ExxonMobil. Deze maatschappij is ’s werelds grootste private

internationale olie- en gasmaatschappij, operationeel in bijna alle landen van de wereld.

ExxonMobil is gespecialiseerd in de exploitatie, raffinage, verhandeling en verdeling van diverse

petrochemische producten en energieproducten (diesels, gasolie, benzine, smeeroliën) en diverse

chemische fijn producten. Wereldwijd telt de groep 35 Raffinaderijen in 20 landen (waaronder de Esso

Raffinaderij).

De Esso Raffinaderij is gelegen in de Antwerpse haven en kan in hoofdzaak opgedeeld worden in:

• procesinstallaties;

• installaties voor bedrijfsvoorzieningen (stoom, elektriciteit, ...);

• vulcentrum voor afgewerkte producten;

• opslaginstallaties voor grondstoffen, tussen- en eindproducten;

• aanlegsteigers voor schepen;

• leidingnetten;

• administratieve gebouwen;

Er wordt uitgaande van ruwe aardolie een heel breed gamma aan marktklare olieproducten

geproduceerd. Om deze brede waaier te kunnen aanbieden beschikt de Raffinaderij naast de klassieke

destillatiescheiding over een hele reeks andere eenheden waarin verbeterings- en

transformatieprocessen worden doorgevoerd.

Het uitbreidingsproject – dat in het MER aan bod komt - beoogt de installatie van een nieuwe eenheid

(DCU) alsook aanpassingen aan bestaande installaties op de huidige Raffinaderij. Het doel van deze

veranderingen is de residuele fractie van de bestaande vacuümdestillatie-eenheid om te zetten naar

⇒ lichtere fracties (LPG-, nafta- en lichte en zware gasoliefracties)

⇒ restfractie petroleumcokes

Bij het proces wordt ook een hoeveelheid gas gevormd, dat gebruikt wordt als stookgas op

stookinstallaties van de Raffinaderij.

De gevormde LPG, naptha- en gasoliefracties worden gevoegd bij de respectieve deelstromen van de

atmosferische en vacuümdestillatie en mede hiermee ontzwaveld in bestaande ontzwavelingsinstallaties.

Dit vergt een aantal aanpassingen aan die bestaande ontzwavelingseenheden. Door de verhoogde

capaciteit van de ontzwavelingseenheden verhoogt ook de hoeveelheid te verwerken zwavel. Bijgevolg

dienen ook de bestaande zwavelrecuperatie-eenheden (Clauseenheden) te worden uitgebreid . Verder

wordt de bestaande eenheid voor recuperatie van zwavel uit het restgas van de zwaveleenheden (verder

aangeduid met de benaming ‘Tail Gas Clean Up’) vervangen door een nieuwe installatie met een hoger

rendement. Deze installatie wordt voorzien om te voldoen aan milieueisen op het gebied van SO2

uitstoot.

Het productenpakket van de Raffinaderij ondergaat een grondige verschuiving: de productie van zware

stookolie en bitumen vervalt bijna volledig ten voordele van lichte producten. Daarnaast ontstaat de

productie van petroleumcokes, voornamelijk bestemd om gebruikt te worden als brandstof in andere

sectoren (o.a. metaal- en cementindustrie) en mogelijk ook voor de productie van anodes. Aangezien het

project voorziet om deze petroleumcokes te verschepen met binnenvaartschepen, wordt een nieuwe

laadplaats voor lichters ingericht aan een van de kaden van het Esso Raffinaderij-terrein aan het

Marshalldok.



Het grootste deel van het afvalwater dat ontstaat op de DCU wordt hergebruikt. Er blijft nog een

gecontamineerde afvalwaterstroom over die moet gezuiverd worden. Daartoe wordt de bestaande

afvalwaterzuiveringseenheid uitgebreid met een bijkomende biologische waterzuiveringstank.

Aangezien de bestaande fakkel van de Raffinaderij de bijkomende belasting niet kan verwerken, wordt

ook een nieuwe fakkel voorzien. Deze fakkel wordt enkel gebruikt in het geval veiligheidskleppen in

werking moeten treden en om tijdelijk gassen te evacueren tijdens opstart- of stillegprocedures van de

eenheid of onderdelen van de eenheid.

Ten slotte wordt een nieuwe gascompressor voor voeding naar de waterstoffabriek voorzien.

1.2 Ruimtelijke situering

De Esso Raffinaderij is gelegen op de rechteroever van de Schelde en bevindt zich volledig in

havengebied.

Het huidig bedrijfsterrein beslaat volgende percelen:

Provincie Gemeente Afdeling Sectie Perceelnrs. Grootte (m²)

Antwerpen Antwerpen 14 A/1 0120T 948.168

Antwerpen Antwerpen 14 A/1 0051 F 2.688

Antwerpen Antwerpen 14 A/1 0134R4 111.726

Antwerpen Antwerpen 14 A/4 0305P2 35.900

Antwerpen Antwerpen 14 A/5 0038L 238.450

Antwerpen Antwerpen 14 A/5 0305R2 23.443

De installaties voor de uitbreiding met het ‘ANWERUP’- project situeren zich op het huidig bedrijsterrein

van Esso Raffinaderij.

Het bedrijfsterrein wordt geografisch begrensd door

• de Schelde

• de Scheldelaan ten zuiden

• de Seatank terminal ten noord/noordoosten

• het Industriedok en het bedrijfsterrein van Antwerp Ship Repair (ASR) ten oosten

• het Marshalldok en de bedrijfsterreinen van Total Antwerp

• het Hansadok ten noorden

• FAO ten westen

Het gebied is ontsloten via de weg, het spoor en het water.

De ligging van de Raffinaderij wordt verduidelijkt in de volgende figuren : • Figuur 1.1: Ligging van de Raffinaderij op het plan van de haven

• Figuur 1.2: Situering Esso Raffinaderij op topografische kaart

• Figuur 1.3: Situering van Esso Raffinaderij op luchtfoto

• Figuur 1.4: Situering van Esso Raffinaderij op het gewestplan

• Figuur 1.5: Vogel- en habitatrichtlijngebieden in de omgeving van Esso Raffinaderij

Voor de Raffinaderij is het Gewestplan Antwerpen (K.B. 03.10.1979) van toepassing. Volgens dit plan is de

site volledig gelegen in industriegebied, nl. het industriegebied van de Antwerpse haven dat zich uitstrekt tot

aan de Nederlandse grens. Zoals op Figuur 1.4 kan worden vastgesteld, wordt de site ten noorden, oosten



en westen enerzijds door bestaande waterwegen (havendokken) en anderzijds industriegebied begrensd.

Ten zuiden wordt het terrein begrensd door bijzondere natuurgebieden (gebied waar zich ook de

waterzuivering, afvoerleidingen en leidingstraten kunnen situeren), natuurgebieden en vervolgens door de

bestemming ‘bestaande waterweg’ (Schelde).

In de directe omgeving, zijn volgens het Gewestplan geen landbouwgebieden en/of woonzones gelegen.

Het dichtstbijzijnde landbouwgebied bevindt zich op ca. 2,3 km ten zuiden (Zwijndrecht). De dichtstbijzijnde

woonzone bevindt zich op 2,1 km ten zuidoosten op de Antwerpse linkeroever. Een overzicht van de

dichtstbijzijnde woonkernen wordt weergegeven in Tabel 1.1 de weergegeven afstanden zijn de afstanden

(in vogelvlucht) van de terrein grens tot de woonkern.

Tabel 1.1: Dichtstbijzijnde woonzones tov Esso Raffinaderij

Afstand t.o.v. Esso Raffinaderij

Richting t.o.v. Esso Raffinaderij

Antwerpen Stad 3,8 km ZO

Antwerpen – Linkeroever 2,1 km Z

Antwerpen – Ekeren 4,8 km NO

Antwerpen – Luchtbal 4,7 km O

Zwijndrecht 2,7 km Z

Kallo (Beveren) 3,0 km W

Melsele (Beveren) 4,1 km ZW

Aan de overkant van de Schelde, op de linker Schelde-oever zijn de plangebieden van de gewestelijke

ruimtelijk uitvoeringsplannen (GRUPs) “Waaslandhaven fase 1 en omgeving” en “Liefkenshoek

Spoortunnel” en “Oosterweelverbinding” gesitueerd. Deze RUPs oefenen geen invloed uit op de

Raffinaderij.

Volgens het RSV (Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen) is de Raffinaderij gelegen in een “Gebied voor

Economische activiteiten”. Wegens het uitzonderlijke belang van de Antwerpse Haven voor de

economische structuur van Vlaanderen wordt het gebied in het bindende gedeelte van het RSV zelf

omschreven als een “Poort”. Dit betekent dat voor dit gebied de verdere ontwikkeling alsmede de

ruimtelijke en functionele integratie en verweving van haven gebonden activiteiten als industriële -,

distributie-, opslag – en overslag en logistieke activiteiten worden gewaarborgd.

In de (ruime) omgeving bevinden zich enkele waardevolle of bijzonder kwetsbare gebieden, zoals

weergegeven in Tabel 1.2.



Tabel 1.2: Dichtstbijzijnde SBZ tov Esso Raffinaderij

Afstand

tov Esso

Raffinaderij

Richting

tov Esso

Raffinaderij

SBZ-H Schelde en Durme-estuarium van de Nederlandse grens tot Gent 60 m Z

SBZ-H Bos en heidegebieden ten oosten van Antwerpen 8,1 km O

SBZ-H Historische fortengordel van Antwerpen als vleermuizenhabitat 9,5 km NW

SBZ-V Blokkersdijk 0,9 km Z

SBZ-V De Kuifeend 3,3 km N

SBZ-V Schorren en polders van de beneden Schelde 2,0 km NW

Tabel 1.3: Dichtstbijzijnde natuurreservaten tov Esso Raffinaderij

Afstand

tov Esso

Raffinaderij

Richting

tov Esso

Raffinaderij

Blokkersdijk 0,9 km Z

Bospolder – Ekers Moeras 2,1 km Z

Schans van Smoutakker 8,9 km NW

Galgenschoor 5,6 km NW

Schorren van Oude Doel 11,0 km NW

Hobokense polder 5,8 km Z

Het terrein van Esso Raffinaderij is noch gelegen in Ramsar-gebied, noch bevindt het zich binnen een

afstand van 5 km van een Ramsar gebied.



Figuur 1.1: Situering van Esso Raffinaderij op plan van de haven (bron: www.portofantwerp.be )



Figuur 1.2: Situering Esso Raffinaderij op topografische kaart



Figuur 1.3: Situering van Esso Raffinaderij op luchtfoto



Figuur 1.4: Situering van Esso Raffinaderij op het gewestplan



Legende Gewestplan



Figuur 1.5: Vogel- en habitatrichtlijngebieden in de omgeving van Esso Raffinaderij

Vogelrichtlijngebieden Habitatrichtlijngebieden

1 Schorren en polders van de Benedenschelde 3 Schelde- en Durmeëstuarium van de Nederlandse grens tot Gent

2 De Kuifeend en Blokkersdijk 4 Bos en heidegebieden ten oosten van Antwerpen (> 5 km)



1.3 Toetsing aan de m.e.r.-plicht

De m.e.r.-plicht voor projecten wordt beschreven in het Decreet van 18 december 2002 ter aanvulling van

het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen betreffende milieubeleid met een titel

betreffende milieueffecten veiligheidsrapportage. Dit decreet voorziet in uitvoering van de Europese

Richtlijn 97/11/EG (vervangen door richtlijn 2011/92/EU, gepubliceerd 28 januari 2012) een onderscheid

tussen projecten die altijd m.e.r.-plichtig zijn en projecten waar de m.e.r.-plicht afhangt van

drempelwaarden of van een beslissing geval per geval door de bevoegde instantie. De twee types

projecten worden beschreven in één uitvoeringsbesluit, nl. het uitvoeringsbesluit houdende vaststelling

van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage, door de Vlaamse Regering

goedgekeurd op 10 december 2004 (B.S. 17 februari 2005) en gewijzigd door het B.Vl.R. van 15 juli 2011

(B.S. 6 september 2011).

Overeenkomstig artikel 4.3.2,§1 van het decreet (het decreet van 5 april 1995 houdende algemene

bepalingen inzake milieubeleid) dient ESSO voor volgende activiteiten van bijlage I een project-MER op

te stellen:

Categorie 1 : “Raffinaderijen van ruwe aardolie (met uitzondering van deze die uitsluitend

smeermiddelen uit ruwe aardolie vervaardigen), alsmede installaties voor de vergassing en

vloeibaarmaking van ten minste 500 ton steenkool of bitumineuze schisten per dag” .

Het huidige project betreft een uitbreiding van de activiteiten van de Raffinaderij en valt bijgevolg onder de

omschrijving van bijlage II:

Categorie 13: wijzigingen en uitbreidingen van projecten van bijlage I en II, waarvoor reeds een

vergunning is afgegeven, die zijn of worden uitgevoerd en die aanzienlijke nadelige gevolgen voor

het milieu kunnen hebben (niet in Bijlage I opgenomen wijziging of uitbreiding).

In de Esso Raffinaderij wordt ruwe aardolie geraffineerd. Dit gebeurt door destillatieprocessen en diverse

zuiverings- en veredelingstrappen. Diverse petrochemische producten (waaronder stookolie, diesel,

benzine en tal van andere producten met inbegrip van solventen) worden aldus geproduceerd. De Esso

Raffinaderij beschikt over een milieuvergunning geldig tot 2030.

De Esso Raffinaderij wenst een uitbreiding te realiseren met het ANWERUP-project en dient hiervoor een

aangepaste milieuvergunning te bekomen. Het voorliggende document wordt hiertoe opgemaakt.

1.4 Reikwijdte van het MER

In het MER zullen de milieueffecten van de huidige exploitatie (referentie 2011) en de geplande situatie

(= na uitbreiding met het ANWERUP- project) bestudeerd worden.



1.5 Coördinaten initiatiefnemer

Exxon Mobil Petroleum & Chemical BVBA

Esso Raffinaderij

Polderdijkweg 3 – Haven 447

B-2030 Antwerpen

In deze tekst wordt steeds gebruik gemaakt van Esso Raffinaderij om de initiatiefnemer aan te

duiden.

1.6 M.e.r.-Coördinator en deskundigen

De coördinatie van het MER zal worden uitgevoerd door:

Kristin Driessens

SGS Belgium

De taken van de coördinator zijn:

• het coördineren van het interdisciplinair overleg in elke fase van het m.e.r.-proces;

• het opstellen van het ingreep-effectenschema;

• het bepalen van de volgorde van de in het rapport te bespreken milieufactoren;

• het op elkaar afstemmen van de inhoud en structuur van de verschillende disciplines;

• het opstellen van de eindbespreking;

• de eindredactie van het rapport;

• de redactie van de niet-technische samenvatting.

De externe deskundigen die verantwoordelijk zijn voor de opmaak van het MER zijn vermeld in Tabel 1.4.

Als sleuteldisciplines voor dit MER worden geïdentificeerd:

• discipline lucht

• discipline water (deeldomein oppervlaktewater)

• discipline bodem en grondwater

• discipline geluid en trillingen

• discipline mens (deeldomein toxicologische en psychosomatische aspecten)

• discipline fauna en flora



Tabel 1.4: Overzicht externe deskundigen

Discipline Erkende

deskundige Erkenningsnummer

Einddatum

van de erkenning Firma

Water

Coördinator Kristin Driessens MER/EDA/295/V4 Onbepaalde duur SGS Belgium NV

Bodem en Grondwater Wim Cadron* MB/MER/EDA-191-V4 Onbepaalde duur Tauw nv

Geluid en trillingen Guy Putzeys* MB/MER/EDA/393/V3 28 juli 2013 Guy Putzeys dBA-

Plan bvba

Lucht Dirk Peeters MB/MER/EDA/706-V1 Onbepaalde duur SGS Belgium NV

Fauna en Flora Mia Janssen*

MB/MER/EDA/372/V3 4 mei 2013 Milieustudies Mia

Janssen bvba

Mens Ulrik van Soom* MB/MER/EDA-351-V3 13 november 2012 Mensura E.D.P.B.

*werkt in onderaanneming van SGS

Voor de opmaak van dit MER zal Katrien Duquesnoy eveneens haar medewerking verlenen:

Katrien Duquesnoy MER- medewerker (lucht, mens) SGS Belgium NV

Volgende interne deskundigen van Esso Raffinaderij zullen het MER mee opstellen en coördineren:

Lutgart Stals: Milieucoördinator

George De Caluwe: Shared Environmental Specialist

Naast de sleuteldisciplines worden de overige disciplines (landschap; licht, warmte en straling en mens)

in het MER door de coördinator zelf besproken. De motivering hiervoor wordt hieronder gegeven:

Discipline Motivering geen erkende deskundige voor

uitbreiding met project ‘ANWERUP’

Landschap Er wordt geen significante impact verwacht als gevolg

van de uitbreiding

Licht, warmte en straling Er worden geen relevante licht-, warmte- en

stralingseffecten verwacht als gevolg van de uitbreiding

verwacht

Klimaat Het onderdeel klimaat zal mee in de discipline lucht

besproken worden

Mens, sociaal-organisatorische

aspecten (voornamelijk mobiliteit)

Er is slechts een beperkte toename aan personeel (5%

voor eigen werknemers / 10% voor contractors) van ca.

55 personen. Wat betreft de aan- en afvoer van

grondstoffen /afvalstoffen wordt verwacht dat het

transport per vrachtwagen zal afnemen ten voordele van

transport per schip.

Grensoverschrijdende effecten De site ligt op ca. 10 km (vogelvlucht) van de grens met

Nederland. Het stappenschema grensoverschrijdende

milieueffectrapportage dient bijgevolg niet toegepast te

worden.



1.7 Besluitvormingsproces

Voorafgaand aan de vergunningsverlening voor deze uitbreiding met het ‘ANWERUP’ project bij het

provinciebestuur van Antwerpen is een goedgekeurd MER noodzakelijk. Gelijktijdig met het MER-traject

wordt ook een OVR opgemaakt. Dit goedgekeurde OVR wordt eveneens toegevoegd bij de

vergunningsaanvraag.

Naast de vermelde rapporten en milieuvergunning is voor dit project is tevens een stedenbouwkundige

vergunning vereist.



2. VERANTWOORDING VAN HET PROJECT

2.1 Motivatie voor de uitbreiding

De motivatie voor de uitbreiding met het ‘ANWERUP’- project betreft de omzetting van de residuele

fractie van de bestaande VPS naar lichtere fracties en petroleumcokes. Hierdoor ondergaat het

productenpakket van de Raffinaderij een grondige verschuiving. De productie van zware stookolie en

bitumen vervalt bijna volledig ten voordele van lichtere producten en petroleumcokes3.

De lichtere fracties welke gevormd worden in het proces worden bij de respectieve deelstromen van de

bestaande atmosferische en vacuümdestillatie gevoegd en doorlopen vanaf hier het ‘bestaande’ proces.

De petroleumcokes is voornamelijk bestemd voor gebruik als brandstof in andere sectoren (o.a. metaal-

en cementindustrie) en kan mogelijk ook toegepast worden in de productie van anodes.

Naast de beide bovenstaande producten wordt ook een hoeveelheid gas gevormd, dat als stookgas op

de Raffinaderij zal worden aangewend waardoor het verbruik aan aardgas zal afnemen.

2.2 Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden

Bij de realisatie van het project dient rekening te worden gehouden met een aantal juridische en

beleidsmatige randvoorwaarden. De belangrijkste randvoorwaarden worden weergegeven in Tabel 2.1.

In de tabel staat telkens aangegeven in welke discipline de randvoorwaarde in het MER behandeld zal

worden.

3 Enkel in uitzonderlijke gevallen (zoals stop of uitval van de DCU) zal nog zware stookolie geproduceerd worden.



Tabel 2.1: Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden

Juridische randvoorwaarden Inhoud Relevant? Beknopte toelichting Verdere uitwerking in

milieueffectrapport

Ruimtelijke planning

De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (1

september 2009 + latere wijzigingen) -

VCRO

De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (een

coördinatie van het decreet ruimtelijke ordening)

voert vernieuwingen in op 3 belangrijke punten:

� Vergunningen

� Planologie: Gewestplan, BPA, RUP’s

� Handhaving

De vernieuwingen beogen vooral

vereenvoudigde en transparantere procedures

en een grotere rechtszekerheid voor burgers en

lokale besturen

JA Voor het projectgebied is het gewestplan

van kracht.

De site van de Esso Raffinaderij is

ingekleurd als industriegebied.

In de ruimere omgeving zijn volgende

GRUP’s van toepassing:

- "Waaslandhaven fase 1 en

omgeving-"

- "Afbakening grootstedelijk

gebied Antwerpen"

- "Oosterweelverbinding"

De plannen van de Esso Raffinaderij

mogen niet in strijd zijn met de Vlaamse

Codex Ruimtelijke Ordening.

Projectomschrijving

Milieuwetgeving (1)

Decreet van 28 juni 1985 betreffende de

milieuvergunning (Milieuvergunningdecreet)

en latere wijzigingen

Dit decreet regelt een aangelegenheid bedoeld

in artikel 107quater van de Grondwet.

Het milieuvergunningdecreet is de juridische

basis van Vlarem I en II. Het decreet samen met

zijn uitvoeringsbesluiten Vlarem I en II vormen

de kern van de milieuwetgeving van het Vlaamse

Gewest

JA De Esso Raffinaderij is ingedeeld als

hinderlijke inrichting klasse I.

Het MER wordt opgesteld in het kader van

de uitbreiding met het ‘ANWERUP’-

project.

Lucht

Water

Bodem en Grondwater

Geluid




milieueffectrapport

Milieuwetgeving (2)

Vlarem

B.Vl.R. 06/02/91 (Vlarem I)

B.Vl.R. 07/01/1995 (Vlarem II)


Vlarem I en II zijn uitvoeringsbesluiten en regelen

diverse algemene en sectorale

milieuvoorwaarden voor ingedeelde inrichtingen.

JA Voor de exploitatie van het “ANWERUP”-

project is een aanpassing van de

vergunning nodig. Hiertoe wordt het MER

opgemaakt.

De betrokken installaties zullen

onderworpen zijn aan diverse algemene

en sectorale milieuvoorwaarden van de

Vlarem-wetgeving.

Lucht

Water

Bodem en Grondwater

Geluid

WKK-richtlijn (2004/8/EG) van 11 februari

2004 (PB L52 21.02.2004) vastgelegd via

het besluit van 7 juli 2006 (BS 01.12.2006).

De richtlijn legt de voorwaarden vast waaraan

een kwalitatieve WKK moet voldoen De definitie

en voorwaarden worden ook in het Vlaamse

Gewest toegepast

JA Op de Esso Raffinaderij is reeds een

WKK (=COGEN 2) aanwezig. Voor wat

betreft de uitbreiding met het

‘ANWERUP’-project wordt geen

bijkomende WKK voorzien.

Projectomschrijving

Lucht

NEP-richtlijn (2001/81/EG) van 23/10/2001

(PB L309.27.11.2001)

Richtlijn geïmplementeerd in Vlarem II

De richtlijn bepaalt de nationale emissieplafonds

voor bepaalde luchtverontreinigende stoffen en

beoogt de beperking van emissie van verzurende

en eutrofiërende verontreinigende stoffen en van

ozonprecursoren. In België zijn de

emissieplafonds opgesplitst naar de 3 gewesten

en de transportsector.

Voor Vlaanderen (excl. Transport) zijn de uiterlijk

in 2010 te bereiken emissieplafonds voor

• SO2: 65,8 kton

• NOx: 58,3 kton

• VOS: 70,9 kton

• NH3: 45 kton

Voor het behalen van deze emissieplafonds

werden reductieprogramma’s opgesteld.

JA Het Vlaams Gewest moet haar emissies

beperken. De Esso Raffinaderij kan

hieraan meewerken door haar emissies te

beperken (ook mbt de activiteiten

betrokken in het “ANWERUP”-project)

Lucht




milieueffectrapport

Milieuwetgeving (3)

De Europese Richtlijn 2010/75/EU van

24 november 2010 inzake industriële

emissies (IED) (herziening van

verschillende richtlijnen o.a. de IPPC-

of GPBV-richtlijn en

afvalverbrandingsrichtlijn)

DE IED integreert de IPPC en zes andere

richtlijnen (de Richtlijn grote stookinstallaties, de

afvalverbrandingsrichtlijn, de oplosmiddelen-

richtlijn en drie richtlijnen voor de

titaniumindustrie).

Deze richtlijn bevat regels inzake geïntegreerde

preventie en bestrijding van verontreiniging door

industriële activiteiten (IPPC of GPBV bedrijven).

Zij bevat ook regels ter voorkoming en, wanneer

dat niet mogelijk is, beperking van emissies in

lucht (incl. NOx, SO2, stof, asbest en zware

metalen), water en bodem en ter voorkoming van

het ontstaan van afvalstoffen, om een hoog

niveau van bescherming van het milieu in zijn

geheel te bereiken.

De richtlijn trad in werking op 6 januari 2011 en

moet uiterlijk 2 jaar later omgezet zijn.

JA De Esso Raffinaderij is volgens bijlage I

van Vlarem I ingedeeld als GPBV-bedrijf.

Projectomschrijving

Lucht

Water

Bodem

Richtlijn 2003/87/EG van het Europees

Parlement en de Raad van 13 oktober

2003 tot vaststelling van een regeling

voor de handel in

broeikasgasemissierechten binnen de

Gemeenschap en tot wijziging van

Richtlijn 96/61/EG van de Raad.

(implementatie via REG-decreet,

VLAREM I en II, besluit verhandelbare

emissierechten,…)

In uitvoering van het ECCP (European Climate

Change Program) heeft deze richtlijn ertoe geleid

dat er binnen de EU vanaf 1 januari 2005 een

interne markt voor de verhandeling van

emissierechten is ontstaan.

JA De Esso Raffinaderij valt onder deze

richtlijn en heeft reeds emissierechten

verkregen.

-




milieueffectrapport

Milieuwetgeving (4)

Bodemsaneringdecreet

(22/02/1995)


laatste wijziging:

Decreet betreffende de bodemsanering en

de bodembescherming

(20/10/2006)

Het decreet 2006 beschrijft de doelstellingen van het

bodembeleid gericht op een duurzaam

bodembeheer. Daarvoor dient het beleid de kwaliteit

van de bodem door bodemsanering, en

bodembescherming te verzekeren, te behouden en

te herstellen, zodat onze bodems in de toekomst

nog zoveel mogelijk functies kunnen uitoefenen en

er nog verschillende types landgebruik mogelijk

blijven.

JA De bedrijfsvoering van Esso Raffinaderij

houdt activiteiten in die

bodemverontreiniging kunnen

veroorzaken.

Bodem en grondwater

Vlarebo

(17/12/2007)

Vlarebo is het uitvoeringsbesluit van het

bodemsaneringdecreet en regelt de diverse

aspecten met betrekking tot bodemsanering.

JA Voor bepaalde activiteiten op de site van

de Esso Raffinaderij is een periodiek

bodemonderzoek noodzakelijk conform

het Vlarebo.

Bodem en Grondwater

Legionellabesluit (B.S. 4 mei 2007)

(Herziening van legionellabesluit van 11

juni 2004)

Dit besluit regelt de preventie van de

veteranenziekte op publiek toegankelijke plaatsen.

Dit besluit legt een beheersplan op voor: -Hoog

risico-inrichting/ - matig risico inrichtingen / -

koeltorens / - klimaatregelingssystemen met

luchtvochtigheidsbehandeling en andere

maatregelen voor tandheelkundige units en

exposities.

JA De Esso Raffinaderij beschikt over

koeltorens en is aldus een risico

inrichting. De Esso Raffinaderij beschikt

dan ook over een Legionella

beheersplan

Projectomsc

mer voor de uitbreiding van de esso raffinaderij ‘antwerp ...kennisgeving esso raffinaderij sgs...

Documents