mis management information system 2010

Management Information System Novy INKHAMSENG 1

Computer ຓໃ ຌນງຄ?

Contents

I. Computer ຓໃ ຌນງຄ ...................................................................................................................................... 8

II. ງກທທຈະຌາກາຌຂບຄບຓຑທຽຉ ................................................................................................................. 8

1. ງກນຌໃ ຄ (1951-1958) ............................................................................................................................ 8

2. ງກຘບຄ (1959-1964) ............................................................................................................................ 8

3. ງກຘາຓ (1965-1971) ............................................................................................................................ 8

4. ງກຘໃ (1972-1980) ................................................................................................................................. 9

5. ງກນ ໄາ (1980 ຽຎຌຉ ໄຌແຎ) ......................................................................................................................... 9

III. ຎະຽຑຈຂບຄບຓຑທຽຉ ..................................................................................................................................... 9

1. ຉາຓຖກຘະຌະເຆ ໄຂ ໄຓຌຍໃ ຄບບກຽຎຌ 3 ຎະຽຑຈ ......................................................................................... 9

2. ຉາຓທຈຊຎະຘຄກາຌເຆ ໄຄາຌຍໃ ຄບບກຽຎຌ 2 ຎະຽຑຈ ................................................................................. 9

3. ຍຍຉາຓຂະນຌາຈ ຖະ ຖາາຍໃ ຄບບກຽຎຌ 4 ຎະຽຑຈ............................................................................ 9

ຍຈ 1 ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽຉກຌຖດ Information Technology ................................................................ 15

I. ທາຓຘ າຌຂບຄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽກຌຖດ ................................................................................................ 15

II. ທາຓນຓາງຂບຄຽກໂຌຖຆ, ຂ ໄຓຌ, ຊາຌຂ ໄຓຌ, ຂໃ າທຘາຌ, ທາຓປ ໄ ຖະ ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ......... 16

III. ຌຘຓຍຈຂ ໄຌຑ ໄຌຊາຌຂບຄຂ ໄຓຌ (Data) ..................................................................................................... 16

IV. ທາຓຘ າຌຂບຄຊາຌຂ ໄຓຌ (Database) ................................................................................................... 16

V. ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (Information) ................................................................................................................... 17

VI. ທາຓນຓາງຂບຄທາຓປ ໄ (Knowledge).................................................................................................. 17

VII. ກາຌຑທຑຌຂບຄ Data, Processing, Information, Knowledge ..................................................... 17

VIII. ຖກຘະຌະຂບຄຂໃ າທຘາຌ Information ໃ ຈ .......................................................................................... 17

1. ຈ ໄາຌຽທຖາ Time ........................................................................................................................................... 17

2. ຈ ໄາຌຽຌ ໄບເຌ ................................................................................................................................................... 17

3. ຈ ໄາຌປຍຍຍ ................................................................................................................................................. 18

4. ຈ ໄາຌຂະຍທຌກາຌ .......................................................................................................................................... 18

IX. ກາຌຘ ໄາຄຂ ໄຓຌເນ ໄຽຎຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ .............................................................................................................. 18

1. ກາຌຖທຍຖທຓ ຖະ ກທຈຘບຍຂ ໄຓຌຎະກບຍຈ ໄທງ ................................................................................. 18

2. ກາຌຈ າຽຌຌກາຌຎະຓທຌຏຌຂ ໄຓຌເນ ໄກາງຽຎຌຂໃ າທຘາຌ.......................................................................... 18

3. ກາຌຈຖປກຘາຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽຑ ໃ ບກາຌເຆ ໄຄາຌ ......................................................................................... 18

4. ຽກຌຖຆຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ Information Technology ...................................................................... 19

5. ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (Information System) .................................................................................... 19



X. ຍຍຍາຈຂບຄຌກຍ ຖນາຌ ຖະ ຏ ໄຎະຉຍຈຄາຌກໃ ທກຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ........................................................ 20

XI. ຌທາຄກໃ ທກຍຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ........................................................................................................ 20

1. ຌທາຄຈ ໄາຌຽກຌກ .................................................................................................................................. 21

2. ຌທາຄຈ ໄາຌຑຈຉກ າ .................................................................................................................................. 21

3. ຌທາຄຈ ໄາຌຎະຘຓຎະຘາຌຽຉກຌກ ຖະ ຘຄຓ .................................................................................... 21

4. ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຈ ຓຎະນງຈເຌຈ ໄາຌຉໃ າຄໂ ............................................................................................. 21

4.1. ຎະຘຈຑາຍ (Efficiency) ................................................................................................................. 21

4.2. ຎະຘຈຏຌ (Effectiveness) ............................................................................................................ 21

4.3. ຂ ໄແຈ ໄຎຍເຌກາຌຂໃ ຄຂຌ (Competitive Advantage) ................................................................. 22

4.4. ຌຌະຑາຍຆທຈກາຌ າຄາຌ (Quality of Working Life) ............................................................ 22

4.5. ທາຓຘ າຑຌຖະນທໃ າຄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ກຍບຄກບຌ ຖະ ກາຌຈກາຌ.................................... 22

ຍຈ 2 Information Technology ............................................................................................................. 23

I. ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽກຌຖດ (Information Technology) ..................................................................... 23

1. ຖະຍຍຎະຓທຌຏຌ (Process System) ................................................................................................. 23

2. ຖະຍຍຘ ໃ ຘາຌຖະຓ (Telecommunication System)................................................................. 23

3. ກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌ (Data Management) ............................................................................................. 23

II. ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (Information Systems) ..................................................................................... 23

III. ຽກຌຖດຖະຓຓະຌາຓ (Telecommunication Technology) ........................................... 24

IV. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງ (Networking Systems) ............................................................................................... 24

V. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງບຓຑຓຽຉ (ຉທດໃ າຄ CNS) ................................................................................................. 24

1. ທາຓນຓາງຂບຄຽ ບຂໃ າງບຓຑທຽຉ ....................................................................................................... 24

2. ຽຎໄານຓາງຂບຄຽ ບຂໃ າງບຓຑທຽຉ............................................................................................................ 24

3. ຎະນງຈຂບຄກາຌເຆ ໄຖະຍຍຽ ບຂໃ າງ ........................................................................................................ 25

VI. ປຍຍຍຽ ບຂໃ າງບຓຑທຽຉ (Networks Architecture).................................................................... 25

VII. Computer Network Systems............................................................................................................... 25

1. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຘະຽຑາະຑ ໄຌໃ (LAN) Local Area Network ............................................................ 26

2. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຖະນທໃ າຄຽຓ ບຄ (MAN) Metropolitan Area Network ........................................ 26

3. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຖະນທໃ າຄຂທຄ/ຎະຽຈ (WAN) Wide Area Network ........................................ 26

4. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຍ ໃ ເຆ ໄຘາງ (WN) Wireless Network......................................................................... 27

7.1. ທາຓນຓາງຂບຄ Wimax .................................................................................................................. 27

7.2. ປຍຍຍກາຌຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງ .................................................................................................. 28



1. ຽ ບຂໃ າງຍຍຍຈຎຖດ (Bus Topology) ........................................................................................... 28

2. ຎຖດ ຍຍທຄນທຌ (Ring Topology) ....................................................................................... 28

3. ຽ ບຂໃ າງຍຍຈາທຎຖດ (Star Topology).................................................................................... 29

4. ຽ ບຂໃ າງຍຍຎະຘຓຎຖດ Mesh Topology................................................................................. 30

5. ຽ ບຂໃ າງຍຍຎະຘຓ Tree Topology .................................................................................................... 30

1.1 Hub/ Repeater .................................................................................................................................. 31

1.2 Bridge ................................................................................................................................................... 31

1.3 Switch or Bridge .............................................................................................................................. 31

1.4 Modem= Modulation Demonbulation ................................................................................... 32

1.5 ຖະຍຍແຓກຕຽທຍ Microwave ......................................................................................................... 33

ຍຈ 3 ກາຌຍ ຖນາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ MIS ................................................................................................... 34

I. ທາຓນຓາງກາຌຍ ຖນາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (MIS) ............................................................................. 34

II. ກາຌຎໃ ຌຎຄຂບຄຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ .............................................................................................. 34

1. ຖກາຑທຈ..................................................................................................................................................... 34

2. ກາຌຎຍປຍຂບຄຖະຍຍຽຘຈຊະກຈ (ຍຍ Digital) ກາຌ ໄາຂາງຏໃ າຌາຄ Electronic ...................... 34

III. ຌຘຓຍຈຂບຄຂ ໄຓຌໃ ຈ ................................................................................................................................. 35

IV. ຌຘຓຍຈຂບຄ MIS ....................................................................................................................................... 36

1. ທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຈກາຌຂ ໄຓຌ (Data Manipulation): ............................................................... 36

2. ທາຓຎບຈແຑຂບຄຂ ໄຓຌ (Data Security)............................................................................................. 36

3. ທາຓດ ຈດໃ ຌ (Flexibility) ...................................................................................................................... 36

4. ທາຓຑ ເຂບຄຏ ໄເຆ ໄ (User Satisfaction) ........................................................................................... 36

V. ຎະນງຈຂບຄຖະຍຍກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (MIS) ........................................................................... 37

VI. ຎະຽຑຈຂບຄຖະຍຍກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (MIS) ............................................................................... 37

VII. ຍກະຖາກບຌໃ ກໃ ຄທຂ ໄບຄກຍຖະຍຍກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (MIS) ................................................. 38

1. ນທນຌ ໄານຌໃ ທງຄາຌຖະຈຍຉ ໄຌ (First-Line Supervisor or Operation Manager) .................. 38

2. ຏ ໄຈກາຌຖະຈຍຉ ໄຌ (Middle Manager) .............................................................................................. 38

3. ຏ ໄຈກາຌຖະຈຍຘຄ (Executive or Top Manager) .......................................................................... 38

VIII. ຍກະຖາກບຌເຌນຌໃ ທງຄາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ........................................................................................... 39

IX. າຖງະ າ-ຌງາຍຌເຌກາຌເຆ ໄຄາຌຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ. ............................................................... 39

X. ຏຌກະຍາຄ “ຍທກ-ຖຍ” ຂບຄກາຌຌ າເຆ ໄຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (IT) ........................................... 40

1. ຈ ໄາຌຍທກ ....................................................................................................................................................... 40

2. ຈ ໄາຌຖຍ .......................................................................................................................................................... 40



ຍຈ 3 ຖະຍຍງໃ ບງຂບຄກາຌຍ ຖນາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ SMIS ..................................................................... 41

I. ຖະຍຍງໃ ບງຂບຄກາຌຍ ຖນາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (SMIS) ..................................................................... 41

II. ທາຓນຓາງຘ າຌຂບຄຖະຍຍນງໃ ບງກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (MIS-Subsystems) .................... 41

1. ຖະຍຍຎະຉຍຈກາຌາຄຖະກຈ (Transaction Processing System= TPS)............................. 41

2. ຖະຍຍຈຘ ໄາຄຖາງຄາຌຘ າຖຍກາຌຍ ຖນາຌ (MRS= Management Report System) .................. 42

1) ຌຘຓຍຈຂບຄ MRS ຽຑ ໃ ບກາຌຈກາຌ ............................................................................................... 42

2) ຎະຽຑຈຂບຄກາຌຖາງກາຌ...................................................................................................................... 42

3) ຌຘຓຍຈຂບຄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌເຌ MRS ................................................................................................ 43

3. ຖະຍຍຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເ (DSS= Decision Supporting System)......................... 43

4. ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຌກຄາຌ (OIS=Office Information System) ........................................... 43

1) ຖະຍຍຈກາຌຽບກະຘາຌເຌຘ າຌກຄາຌ ................................................................................................ 44

2) ຖະຍຍທຍຓ ຖະ ຘໃ ຄຏໃ າຌຽບກະຘາຌ .............................................................................................. 44

3) ຖະຍຍຎະຆຓາຄແກ ............................................................................................................................... 45

4) ຖະຍຍຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌເຌຘ າຌກຄາຌ (OSS) .......................................................... 45

III. ຖະຍຍຎະຉຍຈກາຌາຄຖະກຈ ................................................................................................................... 45

IV. ຖະຍຍກາຌ າຄາຌຂບຄຖະຍຍຎະຉຍຈກາຌາຄຖະກຈ ............................................................................ 46

1. ກາຌຎໄບຌຂ ໄຓຌ (Data Entry) .................................................................................................................. 46

2. ກາຌຎະຓທຌຏຌ ນຖ ກາຌຎະຉຍຈຄາຌກຍຂ ໄຓຌ (Transaction processing) ................................ 46

3. ກາຌຎຍຎຄຂ ໄຓຌ/ ຊາຌຂ ໄຓຌ (File/ Database Updating) .............................................................. 46

4. ກາຌຏະຖຈຖາງກາຌ (Document & Report Generation)............................................................. 46

5. ກາຌເນຍ ຖກາຌ ນຖ ກາຌຘບຍຊາຓ (Inquiring Processing) .......................................................... 47

ຍຈ 4 ກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ .......................................................................................................... 47

I. ທາຓນຓາງຂບຄກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ................................................................................ 47

II. ທາຓຘ າຌຂບຄຏ ໄເຆ ໄຉ ໃ ກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ .............................................................................................. 47

III. ຂ ໄຍກຑໃ ບຄຂບຄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌເຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌຂບຄບຄກາຌ .......................................................... 48

IV. ຎຈແເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ ....................................................................................................................... 48

V. ຌກທຽາະຖະຍຍ ຖະ ຍຈຍາຈຂບຄຌກທຽາະ ............................................................................................ 49

1. ຌກທຽາະຖະຍຍ (System Analyst) ..................................................................................................... 49

2. SA ະຓຍຈຍາຈ (Role) ຘ າຌ 3 ຎະກາຌ .............................................................................................. 49

2.1. ໃ ຎກຘາ (Consultant) SA ................................................................................................................. 49

2.2. ຏ ໄຆໃ ທຆາຌ (Supporting Expert) .................................................................................................. 49



2.3. ຉທຌກາຌຎໃ ຌຎຄ (Change Agent) ......................................................................................... 49

3. ຌກທຽາະຖະຍຍກຍຏ ໄໃ ກໃ ທຂ ໄບຄເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ ..................................................................... 50

VI. ນຌໄາໃ ຂບຄຌກທຽາະຖະຍຍ (Function of System Analyst) ........................................................... 50

VII. ທາຓນຓາງຂບຄຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍ System Development Team ........................................ 51

VIII. ຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍະຎະກບຍແຎຈ ໄທງຍກະຖາກບຌຉໃ າຄໂ ຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ: ..................................... 51

IX. ທຑ ໄຌຊາຌເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ ............................................................................................................. 52

1. ທກາຌຘະຽຑາະຽາະຄ.............................................................................................................................. 53

2. ທກາຌຘ ໄາຄຊາຌຂ ໄຓຌ ................................................................................................................................. 53

3. ທາກຖໃ ຓຂ ໄຌຽຄ (Bottom-Up Approach) .................................................................................... 53

4. ທາກຽຄຖຄຖໃ ຓ (Top-Down Approach) ...................................................................................... 53

X. ທກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ ................................................................................................................................ 54

1. ກາຌຘ ານຖທຈຽຍ ໄບຄຉ ໄຌ (Preliminary Investigation) .................................................................... 54

2. ກາຌທຽາະທາຓຉ ໄບຄກາຌ (Requirement Analisis) ....................................................................... 54

3. ກາຌບບກຍຍຖະຍຍ (System Design)............................................................................................... 54

4. ກາຌຈນາບຎະກບຌຂບຄຖະຍຍ (System Acquisition) .................................................................. 54

5. ກາຌຉຈຉ ໄຄຖະຍຍ ຖະ ກາຌຍ າຖຄປກຘາ (System Implementation and Maintenance) ..... 54

ຍຈ 5 ຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌ Database System=DBS..................................................................................... 55

I. ກາຌຖທຍຖທຓ ຖະ ກາຌຈຖະຍຍຂ ໄຓຌຘະເນຓກໃ ບຌ .......................................................................... 55

1.1 ກາຌຈຒຓຂ ໄຓຌຍຍຖຄຖ າຈຍ (Sequential File Organization) ............................................ 55

1.2 ກາຌຈຒຓຂ ໄຓຌຍຍຘໃ ຓ (Random File Organization) ............................................................ 55

II. ທາຓນຓາງຘ າຌຊາຌຂ ໄຓຌ (Database) ................................................................................................ 56

III. ຖະຍຍຈຽກຍຊາຌຂ ໄຓຌ (DBMS) .............................................................................................................. 58

3.1 DBMS ຎະກບຍຈ ໄທງຘໃ ທຌຎະກບຍນຖກໃ ຘ າຌດໃ 3 ຘໃ ທຌຈໃ ຄຌ ໄ: ......................................................... 58

3.2 ນຌໄາໃ ຂບຄຖະຍຍຈກາຌຊາຌຂ ໄຓຌ .......................................................................................................... 59

3.3 ກາຌຌ າຖະຍຍຈກາຌຊາຌຂ ໄຓຌຓາເຆ ໄ ...................................................................................................... 60

IV. ກາຌຍ ຖນາຌຊາຌຂ ໄຓຌ (DBA) ..................................................................................................................... 60

4.1 ກາຌຍ ຖກາຌຊາຌຂ ໄຓຌ (Database Administration) ...................................................................... 60

4.2 ນຌໄາໃ ຂບຄຖະຍຍຈກາຌຊາຌຂ ໄຓຌ .......................................................................................................... 60

V. ຄຘ ໄາຄຂ ໄຓຌ .................................................................................................................................................... 61

1. ຍຍ າຖບຄກາຌຈຂ ໄຓຌຽຆຄຖ າຈຍຂ ໄຌ (Hierarchical Data Model) ............................................ 61

VI. ຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌເຌບະຌາຈ ........................................................................................................................ 61



ຍຈ 6 ຖະຍຍຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເ .................................................................................................... 62

I. ກາຌຍ ຖນາຌກາຌຉຈຘຌເ ............................................................................................................................ 62

II. ບຎະກບຌຂບຄ DSS ........................................................................................................................................ 64

III. ຌຘຓຍຈຂບຄ DSS ....................................................................................................................................... 64

IV. ທາຓຉກຉໃ າຄຖະນທໃ າຄ DSS ກຍຖກຘະຌະຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌບ ໃ ຌໂ .............................................................. 64

V. ຎະຽຑຈຂບຄ DSS ............................................................................................................................................ 65

VI. ກາຌຑຈະຌາ DSS ......................................................................................................................................... 66

VII. ຖະຍຍຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເຘ າຖຍກໃ ຓ ....................................................................................... 66

VIII. ຎະນງຈຂບຄ GDSS ............................................................................................................................... 67

IX. ຘະນຖຍ ............................................................................................................................................................ 67

ຍຈ 7 ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ ....................................................................................................... 69

I. ຏ ໄຍ ຖນາຌຘ າຖຍກາຌຉຈຘຌເ ...................................................................................................................... 69

II. ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ ...................................................................................................................... 69

III. ນຖໃ ຄຂ ໄຓຌຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ ........................................................................................................................... 70

IV. ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ ........................................................................................................... 70

V. ຌຌະຘຓຍຈຂບຄ EIS ................................................................................................................................... 70

VI. ຂ ໄຈ ຖະ ຂ ໄ າກຈຂບຄ EIS............................................................................................................................. 71

VII. ຘະນຖຍ ............................................................................................................................................................ 71

ຍຈ 8 ຎຌງາຎະຈຈ ຖະ ຖະຍຍຏ ໄຆໃ ທຆາຌ ....................................................................................................... 72

I. ຎຌງາຎະຈຈ .................................................................................................................................................... 72

II. ຎະຽຑຈຂບຄຍຌງາຎະຈຈ ................................................................................................................................ 73

1. ກາຌຎະຓທຌຑາຘາາຄ າຓະຆາຈ Natural Language Processing ............................................... 73

2. ຖະຍຍຑາຍ Vision System ..................................................................................................................... 73

3. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຽຘ ໄຌຎະຘາຌ Neural Network ..................................................................................... 73

4. ນໃ ຌງຌ Robotics ....................................................................................................................................... 74

5. ຖະຍຍຏ ໄຆໃ ທຆາຌ Expert System ......................................................................................................... 74

III. ຖະຍຍຏ ໄຆໃ ທຆາຌ ............................................................................................................................................ 74

IV. ຎະນງຈຂບຄ ES ........................................................................................................................................... 75

V. ຘໃ ທຌຎະກບຍຂບຄ ES ..................................................................................................................................... 76

VI. ທາຓປ ໄ............................................................................................................................................................. 78

VII. ກາຌຑຈະຌາ ES............................................................................................................................................ 79



ຑາກ II E-Business and E-commerce .................................................................................................. 80

I. ທາຓຉກຉໃ າຄຖະນທໃ າຄ EB/EC.................................................................................................................. 80

1. EB (E-Business) ..................................................................................................................................... 80

2. EC (E-Commerce) ................................................................................................................................. 80

II. ຌຖກຘະຌະຘ າຌຂບຄ E-Commerce ຖະ ກາຌຌ າເຆ ໄ E-Commerce ............................................ 81

1. ກາຌຌ າເຆ ໄ E-Commerce ......................................................................................................................... 81

2. ຌຖກຘະຌະຘ າຌຂບຄ E-Commerce.................................................................................................. 81

III. ຎະຽຑຈຂບຄ E-Commerce ......................................................................................................................... 81

IV. ຂ ໄຈ ຖະ ຂ ໄຽຘງຂບຄ E-Commerce ........................................................................................................... 82

1. ຂ ໄຈຂບຄ E-Commerce ............................................................................................................................. 82

1.1 ຂ ໄຈຉ ໃ ຈ ໄາຌບຄກບຌຖະກຈ .................................................................................................................... 82

1.2 ຉ ໃ ຈ ໄາຌຏ ໄຍ ຖຑກ ...................................................................................................................................... 82

1.3 ຉ ໃ ຘຄຓ.................................................................................................................................................... 82

2. ຂ ໄຽຘງຂບຄ E-Commmerce ..................................................................................................................... 82



ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽຑ ໃໃ ບກາຌຈກາຌ Management Information System (MIS)

ຖະຍຍກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຓໃ ຌ ທຆາໃ ຌ າຽບາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌແຎຌ າເຆ ໄຽຂ ໄາເຌທກຄາຌຉໃ າຄໂ

ບຎະກບຌໃ ຘະນຌຍຘະນຌຌເນ ໄ (MIS)

1. ທາຓປ ໄຑ ໄຌຊາຌກໃ ທກຍຽ ໃ ບຄບຓຑທຽຉ ຖະ ຽກຌຖຆໃ ກໃ ທຂ ໄບຄ 2. ທາຓປ ໄຑ ໄຌຊາຌກໃ ທກຍ (Computer-Hardware)

- Pc, Hardware Architecture and Functions

- Checking & Maintenance Hardware

- Hardware - Upgrade, Back - Up and Networking

- Pc, Hardware Architect : ທຘະນະກ າ Hardware

1. History Computer 2. Computer and PC-Hardware 3. Computer-Hardware - Architecture 4. Functions of all accessories

I. Computer ຓໃ ຌນງຄ?

ບຎະກບຌບຽຖກຉຕຌກໃ າຄາຌຉາຓ າຘໃ ຄ (ຎຕກຕຓ) ເນ ໄປຍຂ ໄຓຌ (Input) ຌ າແຎຎະຓທຌຏຌ

(Process) ຽຑ ໃ ບເນ ໄແຈ ໄຏຌປຍ (Output) ຉາຓໃ ຉ ໄບຄກາຌ ຖະ ຘາຓາຈຈຽກຍຂ ໄຓຌ (Store/Storage) ຽຑ ໃ ບເຆ ໄເຌກາຌຎະຓທຌຏຌ ຖະ ຌ າເຆ ໄຄາຌເຌ ໄຄຉ ໃ ໂແຎແຈ ໄ. II. ງກທທຈະຌາກາຌຂບຄບຓຑທຽຉ

ຽ ໃ ບຄຓ ຆະຌຈຉ ໄຌໃ ຊ ແຈ ໄທໃ າຽຎຌຉ ໄຌກ າຽຌຈຂບຄ (Computer) : ຖກຈໃແຈ ໄຘ ໄາຄຂ ໄຌຈງຌຌເຌຘະ

ແນຓຍປາຌ.

ງກນຌໃ ຄ (1951-1958)

ງກຘບຄ (1959-1964)

ງກຘາຓ (1965-1971)

ງກຘໃ (1972-1980)

ງກນ ໄາ (ຉ ໄຄຉໃ ຎ 1980 ຽຎຌຉ ໄຌແຎ)

1. ງກນຌໃ ຄ (1951-1958)

- ຽຎຌບຓຑທຽຉຂະນຌາຈເນງໃ ເຆແຒຒໄາປຄຘຄ - ເຆ ໄທຄບຌບຽຖກຉຕຌກ ຖະ ນຖບຈ

- ເຆ ໄຍຈຽາະປຽຎຌຘ ໃ ຂ ໄຓຌ

- ເຆ ໄຑາຘາຽ ໃ ບຄກເຌກາຌ າຄາຌ

2. ງກຘບຄ (1959-1964)

- ຽຎຌບຓຑທຽຉໃ ເຆ ໄະຕຌຆຈຘະຽຉຌນຖບຈໃ ຄຽປຈເນ ໄຓຂະນຌາຈຌ ໄບງຖຄ ຖະ ຖາາຊ ກຖຄຓທຄນທຌຓໃ ຽນຖກ ຖະ ນຌໃ ທງທາຓ າຑາງເຌ

- ເຆ ໄຍຈຽາະປຌຓໃ ຽນຖກຽຎຌຘ ໃ ຂ ໄຓຌ

- ເຆ ໄຑາຘາຘຌງາຖກເຌກາຌ າຄາຌ

3. ງກຘາຓ (1965-1971)

- ຽຎຌບຓຑທຽຉໃ ເຆ ໄແບຆ (Integrated Circuit) ຘາຓາຈ າຄາຌຌກຍະຕຌຆຈຘະຽຉນຖາງປ ໄບງຉ ໃ ຄຽປຈເນ ໄຓຂະນຌາຈຌ ໄບງຖຄ

- ເຆ ໄຍຈຽາະປຌຓໃ ຽນຖກາກຓໃ ຽນຖກຽຎຌຘ ໃ


ຎະຽຑຈຂບຄບຓຑທຽຉ

- ເຆ ໄຑາຘາ (PL/1) ຖະ ຑາຘາຍບຌ (CoBol)

4. ງກຘໃ (1972-1980)

- ຽຎຌບຓຑທຽຉໃ ເຆ ໄຂະນຌາຈເນງໃ ໃ ຽບ ໄຌທໃ າ LSI (Large Scale Integrated)

- ເຆ ໄຌຓໃ ຽນຖກ ຖະ າຌຓໃ ຽນຖກຉໃ ຘໃ ທຌຍຈຽາະປຓໃ ຌເຆ ໄຌ ໄບງຖຄ - ຽຖ ໄຓຓຑາຘາເນຓໃ ໂຂ ໄຌຓາ ຽຆໃ ຌ: Basic, Pascal

5. ງກນ ໄາ (1980 ຽຎຌຉ ໄຌແຎ)

- ບຓຑທຽຉເຌງກຌ ໄຆໃ ທງກາຌຈກາຌກາຌຉຈຘຌໂເ

- ບຓຑທຽຉເຌງກຌ ໄຽບ ໄຌທໃ າ: ຎຌງາຎະຈຈປ ໄ (Cartifcial Intelligence AI)

- ຓກາຌເຆ ໄບຓຑທຽຉ າຄາຌາຄຈ ໄາຌກຕາຍຒກນຖາງຂ ໄຌ

- ບຓຑທຽຉເຌງກຌ ໄຓຂະນຌາຈຌ ໄບງຖຄ ຽຆໃ ຌ: Notebook, Netbook

III. ຎະຽຑຈຂບຄບຓຑທຽຉ

ຽ ໃ ບຄບຓຑທຽຉຘາຓາຈຍໃ ຄບບກຽຎຌນຖາງຎະຽຑຈ ຈງບຄຉາຓນຖກກາຌ ຈໃ ຄຌ ໄ: 1. ຉາຓຖກຘະຌະເຆ ໄຂ ໄຓຌຍໃ ຄບບກຽຎຌ 3 ຎະຽຑຈ

2. ຉາຓທຈຊຎະຘຄກາຌເຆ ໄຄາຌຍໃ ຄບບກຽຎຌ 2 ຎະຽຑຈ

3. ຍໃ ຄຉາຓຂະນຌາຈ ຖະ ຖາາຍໃ ຄບບກຽຎຌ 4 ຎະຽຑຈ

1. ຉາຓຖກຘະຌະເຆ ໄຂ ໄຓຌຍໃ ຄບບກຽຎຌ 3 ຎະຽຑຈ

Analog Computer: ຽຎຌບຓຑທຽຉໃ ເຆ ໄນຖກກາຌຍຈປຍຂ ໄຓຌເຌຖກຘະຌະຉ ໃ ຽຌ ໃ ບຄ ຖະ າກນຖໃ ຄຈ າຽຌຌຂ ໄຓຌຈງກຄຖ ໄທ າກາຌຘະຈຄຏຌາຄນຌ ໄາຍຈ

Digital Computer: ຽຎຌບຓຑທຽຉໃ າຄາຌຈງເຆ ໄນຖກກາຌຍຈປຍຂ ໄຓຌເຌຖກຘະຌະຽຎຌຉທຽຖກໃ ເນ ໄຏຌຖຍໃ ຓໃ ຌດ າກໃ ທາບາຌາຖບກບຓຑທຽຉ ຽຆໃ ຌ: ບຓຑທຽຉໃ ເຆ ໄເຌຎຈຍຌຘໃ ທຌນຖທຄນຖາງຽຎຌຈຉບຌບຓຑທຽຉ

Hybrid Computer: ຽຎຌບຓຑທຽຉໃ ຌ າຽບາຂ ໄຈຂບຄບາຌາຖບກບຓຑທຽຉ ຖະ ຈຉບຌບຓ

ຑທຽຉຓາປໃ ທຓກຌໂຽຑ ໃ ບເນ ໄ າຄາຌແຈ ໄຄຘບຄຈ ໄາຌ

2. ຉາຓທຈຊຎະຘຄກາຌເຆ ໄຄາຌຍໃ ຄບບກຽຎຌ 2 ຎະຽຑຈ

General Computer: ເຆ ໄກຍຄາຌແຈ ໄນຖາກນຖາງຎະຽຑຈ ຖະ ຘາຓາຈ າຄາຌກຍຑາຘາບຓຑທຽຉແຈ ໄນຖາງຑາຘາ

Special Computer: ເຆ ໄແຈ ໄກຍຄາຌຘະຽຑາະດໃ າຄຎະຽຑຈເຈຎະຽຑຈນຌໃ ຄຽໃ າຌ ໄຌ

3. ຍຍຉາຓຂະນຌາຈ ຖະ ຖາາຍໃ ຄບບກຽຎຌ 4 ຎະຽຑຈ

Super Computer: ຽຎຌບຓຑທຽຉໃ ຓຂະນຌາຈເນງໃ ໃ ຘຈ ຖະ ຖາາຑຄໃ ຘຈ ຘາຓາຈ າຄາຌແຈ ໄດໃ າຄທໃ ບຄແທ ຽຌ ໃ ບຄາກຓກາຌເຆ ໄນກກາຌໃ ຽບ ໄຌທໃ າ (Multiprocessing) ບຓຑທຽຉຎະຽຑຈຌ ໄ ຌງຓເຆ ໄເຌຄາຌຈ ໄາຌ

Graphics ນຖ ກາຌ າຌທຌາຄທະງາຘາຈ ຖະ ບຈຘານະກ າ. Mainframe: ຽຎຌບຓຑທຽຉຂະນຌາຈເນງໃ ປບຄຖຄຓາ ຖະ ຌງຓເຆ ໄເຌບຄກາຌຂະນຌາຈໂເນງໃ ໃ ທໂແຎ

ໃ ຓຎະຘຈຑາຍກາຌ າຄາຌປບຄາກ Super Computer ຽຆໃ ຌ: ເຆ ໄເຌກາຌຽກຍຂ ໄຓຌຂບຄຘຌ ໄາ, ຖກ ໄາ, ຑະ ຌກຄາຌ ຖະ ຌກຘກຘາຄຘະຊາຍຌ ນຖ ກະຆທຄຄນຓຈ ຘະຊາຍຌໃ ທຎະຽຈ, ຌບກຌ ໄຌບຓຑທຽຉຆະຌຈຌ ໄງຄຘາ ຓາຈຽຆ ໃ ບຓງຄກຍ Terminal ເຌແຖງະາຄຉໃ າຄໂຽຆ ໃ ບຓງຄທຍຓກາຌເຆ ໄຄາຌຽ ໃ ບຄ ATM ຂບຄຖກ ໄາຉາຓຘະ

ຊາຌໃ ຉໃ າຄໂ

Mini Computer: ະເຆ ໄນຖກກາຌ າຄາຌຽຆໃ ຌຈທກຍ Mainframe ຉໃ ຘໃ ຄໃ ຉກຉໃ າຄກຌຖະນທໃ າຄ ຽ ໃ ບຄ Mainframe ຖະ Mini Computer ະເຆ ໄເຌຖະກຈຂະນຌາຈກາຄ ນຖ ບຄກາຌຖະຈຍຑະຌກກາຌຉໃ າຄ ໂ ຌກຖະກຈໃ ທແຎຌງຓເຆ ໄຘະຽຑາະຄາຌໃ ຘາຓາຈຽຆ ໃ ບຓງຄກຍ Terminal ແຈ ໄນຖາງໂຽ ໃ ບຄ.



Micro Computer: ຽຎຌຽ ໃ ບຄບຓຑທຽຉຂະນຌາຈຌ ໄບງ ຖະ ຓຖາາຊ ກໃ ຄແຈ ໄປຍທາຓຌງຓດໃ າຄ ນຖທຄນຖາງໃ ຌງຓກຌຽບ ໄຌທໃ າ: ບຓຑທຽຉຘໃ ທຌຍກຌ (Personal Computer) ນຖ PC ຽຑາະຓກະຽບາບຓ

ຑທຽຉຆະຌຈຌ ໄແຎເຆ ໄກຍຄາຌໃ ກໃ ທຂ ໄບຄກຍຉຌຽບຄ ທກຄາຌຉໃ າຄໂເຌນ ໄບຄກາຌ ນຖ ຘ າຌກຄາຌຈງຘະຽຑາະ.

- Desktop Computer

- Notebook Computer

- Tablet PC: ເຆ ໄເຌກບຄຎະຆຓ

- Palm Computer

ຎະຽຑຈຂບຄບຓຑທຽຉ (Types of Computer)

- Desktop – PC, IMac

- Personal Digital Assistant

- Workstation

- Notebook – Laptop

- All – in – one

- Internet Appliance

- Output Unit: ຓໃ ຌບຎະກບຌໃ ຘໃ ຄຂ ໄຓຌບບກ ຽຆໃ ຌ: Printer, Monitor ….

- Storage Device Unit: ບຎະກບຌຍຌຌຂ ໄຓຌ ຽຆໃ ຌ: HDD, USB, CD/DVD….

ບຄຎະກບຍບຓຑທຽຉ Hardware

Output Unit / Printer

ຎະຽຑຈຂບຄ Printer

- ເຆ ໄຖະຍຍນທຽຂຓ (Dot – Matrix) ເຆ ໄເຌຍ ຖຘຈ ແຒຒໄາຌ ໄາຎະຎາ - ເຆ ໄນທຘຈ (Inkjet)

- ເຆ ໄຍຍຘຄ (laser)

- ຎຌຽຉຂະນຌາຈເນງໃ (Large Printer)

- ເຆ ໄຎໃ ຌຎໄາງຘະຌາ (Plotter Printer)

ຎະຽຑຈຽ ໃ ບຄຍຌກຂ ໄຓຌ

1. ຆະຌຈຍຌກຂ ໄຓຌຈ ໄທງຂະຍທຌກາຌາຄຓໃ ຽນຖກແຒຒໄາ : - Floppy Disk Drive

- Hard Disk Drive

- Backup Drive (Zip, Ext, HDD)

2. ຆະຌຈຍຌກຂ ໄຓຌຈ ໄທງຂະຍທຌກາຌາຄຘຄຽຖຽຆ : - CD-R, CD – RW, DVD

ບຎະກບຌບຽຖກຉຕຌກະຓນຌ ໄາໃ ເຌກາຌ າຄາຌຑຄ 2 ດໃ າຄ : - ຓກະຘແຒຒໄາ ນຖ ຍ ໃ ຓກະຘແຒຒໄາ - ດໃ ເຌຑາທະຽຎຈ ນຖ ຎຈຽ ໃ ບຄ - 0 ນຖ 1 ຽຆໃ ຄຽບ ໄຌທໃ າ ຖະຍຍຉທຽຖກຊາຌຘບຄ

ນຌໃ ທງຎະຓທຌຏຌ CPU

ນຌໃ ທງປຍຂ ໄຓຌ (Input Unit)

ນຌໃ ທງຘະຈຄຏຌ Output Unit

ນຌໃ ທງທາຓ າຆໃ ທາທ/ຊາທບຌ

Storage Device Unit



ນຌໃ ທງໃ ຌ ໄບງໃ ຘຈຂບຄບຓຑທຽຉ : ກາຌ າຄາຌາຄແຒຒໄາ 1 ຖະຈຍ ນຖ ຌໃ າຉທຽຖກຊາຌຘບຄ 1

ຉທ ຽຆໃ ຄຽບ ໄຌທໃ າ: ຍຈ (Bit)

ນຌໃ ທງທຈຌຍາຄບຓຑທຽຉ

- 8 bits (ຍຈ) = 1 Byte (ແຍ)

ຽຌ ໃ ບຄາກໃ ທາຖະຍຍຉທຽຖກາຄບຓຑທຽຉະຽຎຌຖະຍຍຽຖກຊາຌຘບຄ (0 ນຖ 1) ຽໃ າຌ ໄຌ. ຈໃ ຄຌ ໄຌໃ າຉ ໃ ແຎ

ຌ ໄ ໃ ຄຽຎຌໃ າຈງຎະຓາຌ : - 1 KB (Kilobyte ກຖແຍ) = 1,024 Bytes

- 1 MB (Megabyte ຽຓກາແຍ) = 1,048 KB

- 1 GB (Gigabyte ກກາແຍ) = 1,073 MB

- 1 TB (Terabyte າຕາແຍ) = 1,099 GB

ບຄຎະກບຍຂບຄບຓຑທຽຉ ຖະ ຖະຍຍບຓຑທຽຉ

- Software: ຆກ າຘໃ ຄ ຖະ ຎຕກຕຓຉໃ າຄໂຂບຄບຓຑທຽຉ

- Hardware: ບຎະກບຌຂບຄບຓຑທຽຉ

- Procedure: ຽບກະຘາຌ ນຖ ໃ ຓ ຌ າເຆ ໄ - People Ware: ຏ ໄຌ າເຆ ໄບຓຑທຽຉໃ ຆໃ ທຆາຌຄາຌ

- Data/Information: ຆຍຑະງາກບຌຂ ໄຓຌ

1. ຎະຽຑຈຂບຄ Hardware : ບຎະກບຌຂບຄບຓຑທຽຉ

- Central Processing Unit (CPU): ນຌໃ ທງຎະຓທຌຏຌກາຄ - Input Unit : ບຎະກບຌຌ າຂ ໄຓຌຽຂ ໄາ - Main Memory Unit : RAM, ນຌໃ ທງທາຓ າຘ າປບຄ - Storage Device / Hardware

5400 rpm, 7200 rpm : ທາຓແທເຌກາຌຎໃ ຌບ ໄບຓປບຍ /1 ຌາ

- CD - ROM: (Compact Disk)

- Hardware Alternative Dot - Your Self

2. ຎະຽຑຈຂບຄ Software

- System - Software : ຖະຍຍຎະຉຍຈກາຌ

- AP - Software : ຎຕກຕຓຌ າເຆ ໄ - Utilities-Software : ຎຕກຕຓຆໃ ທງ

System – Software

- Operating System (OS)

- Disk Operation System (DOS): ຽຎຌຖະຍຍໃ ເຆ ໄຏຌ Diskette

- Windows : ຖະຍຍຎະຉຍຈກາຌຂບຄ Microsoft

- OS2 : ຖະຍຈຎະຉຍຈກາຌຂບຄ Interactional Business Machine (IBM)

- Linux : ຖະຍຍຎະຉຍຈກາຌ

- Macos : ເຆ ໄຘ າຖຍ Macos

- Unix : ເຆ ໄຘະຽຑາະຽຆຽທ (Server)

ຑາຘາເຆ ໄຘ າຖຍຂຌຎຕກຕຓ (Computer Language)

- Basic

- Cobol

- C/c++ : ຑາຘາຘ າຖຍ Microsoft ທາຓຖະບຈຘຄ



- Pascal

- Java : ຑາຘ າຖຍຖະຘຍ, ກ ໄບຄຈຉບຌ

- Database : ຑາຘາຘ າຖຍຂຌຊາຌຂ ໄຓຌ

- Assembly : ຑາຘາໃ ເຆ ໄເຌກາຌຎ

Application Software

- GAP: Microsoft Office 2003/2007/2010, Open Office 3.0/3.2, Star Office 8.0/9.0, Word Perfect 12.0……

- SAP: Auto CAD, Photoshop, GIS, Accounting….. Utilities: Lao script, Power DVD, Anti-Virus….. 3. People Ware

ຍກະຖາກບຌ ຽຎຌບຄຎະກບຍໃ ຘ າຌນຖາງຑຽຘຈ ຽຑາະຉ ໄບຄຓທາຓປ ໄຽຂ ໄາເເຌກາຌເຆ ໄຄາຌກໃ ທກຍຖະຍຍບຓຑທຽຉຽຎຌດໃ າຄຈຖ ໄທ ໃ ຄະຽປຈເນ ໄກາຌເຆ ໄຄາຌຓຎະຘຈຑາຍຘຄແຈ ໄ.

ຈງຘາຓາຈຍໃ ຄກໃ ຓຍກະຖາກບຌບບກຽຎຌ 3 ກໃ ຓຈ ໄທງກຌ - ກໃ ຓຏ ໄເຆ ໄໃ ທແຎ

- ກໃ ຓຏ ໄຍ ຖນາຌ

- ກໃ ຓຏ ໄຆໃ ທຆາຌ

ກໃ ຓຏ ໄເຆ ໄໃ ທແຎ

ຏ ໄເຆ ໄຄາຌບຓຑທຽຉ (User End User)

ຊ ທໃ າຽຎຌຏ ໄເຆ ໄຄາຌຖະຈຍຉ ໃ າຘຈ ຍ ໃ າຽຎຌຉ ໄບຄຓທາຓຆ າຌາຌນຖາງເຌກາຌເຆ ໄຄາຌກ ໃ ແຈ ໄ ຈງຘກຘາາກໃ ຓ ກາຌຌ າເຆ ໄແຎຎະຉຍຈຄາຌຉທຄ ນຖ ປຍບຍປຓຽຑ ໄຓຽຉຓ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຘາຓາຈຌ າເຆ ໄຽຂ ໄາເຌທກຄາຌແຈ ໄຈຂ ໄຌ.

ກໃ ຓຏ ໄຍ ຖນາຌ

ຏ ໄຍ ຖນາຌຘຄຘຈຈ ໄາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຖະ ບຓຑທຽຉ (Chief Information Officer: CIO)

ນທນຌ ໄາຈ ໄາຌບຓຑທຽຉ (Computer Center Manager/Information Manager)

ຏ ໄຆໃ ທຆາຌ

ຆໃ າຄຽກຌກບຓຑທຽຉ (Computer Operator/ Computer Technician

ຌກທະຽາະຖະຍຍ (System Analysis)

ຌກຂຌຎຕກຕຓ (Programmer)

ຌກທຘາທະກ າຆບຍທຕ (Software Engineer) ເຆ ໄເຌຖະຍຍກາຌໃ າງແຒຒໄາ, ຌ ໄາຎະຎາ, ບບກຍຍບາ າຌຘະຊາຌໃ ຉໃ າຄໂ

ຏ ໄຈຖ - ທຍຓຽ ບຂໃ າງ (Network Administrator) ຽ ບຂໃ າງບຌຽຉຽຌຈ ຽຆໃ ຄຌ າໂເຆ ໄດໃ ເຌປຄປຓ

Data/Information

Data : ຂ ໄຓຌ ຓໃ ຌຽຖ ໃ ບຄໃ ຽກຈຂ ໄຌຄເຌຎະຍຌ

ຂ ໄຓຌນຓາງຽຊຄ ຂ ໄຓຌໃ ແຈ ໄາກກາຌຘ ານຖທຈຄ ຽຆໃ ຄຉທໃ ໄຄ ນຖ ຽນຈກາຌໃ ກໃ ທຂ ໄບຄກຍຘໃ ຄຉໃ າຄໂ ຽຆໃ ຌ: ຆ ໃ ຖາງກາຌຉໃ າຄໂຂບຄຍກຌ ຘໃ ຄຂບຄຘະຊາຌໃ ຉໃ າຄໂ

Information: ຂໃ າທຘາຌ ຓໃ ຌຽຖ ໃ ບຄໃ ຽກຈຂ ໄຌຓຌບະຌາຈ

ນຓາງຽຊຄ ຘໃ ຄໃແຈ ໄຓາາກກາຌຌ າຂ ໄຓຌແຎຏໃ າຌຂະຍທຌກາຌນຌໃ ຄ ໃ ຄຽບ ໄຌທໃ າ: ຂໃ າທຘາຌ

ຉທດໃ າຄ1 : ຂະຍທຌກາຌ າຄາຌຂບຄຖະຍຍບຓຑທຽຉ ຖະ ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽກຌຖຆ

Data to Input Devices be Processed

- Keyboard

- Mouse

- Scanners

- Microphone



- Digital Camera

ຉທດໃ າຄ 2: ຂະຍທຌກາຌ າຄາຌຂບຄຖະຍຍບຓຑທຽຉ ຖະ ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽກຌຖຆ

Computer are Data Processing Devices

- Input data

- Process data

- Output information

- Store data and information

ຉທດໃ າຄ 3: ກາຌຆ ໄຘຌ ໄາຉໃ າຄໂເຌປ ໄາຌ ໄາ Supermarket

- ຂ ໄຓຌ (Data) ຎະຓທຌຏຌຈ ໄທງບຓຑທຽຉ ຂໃ າທຘາຌ (Information) ເຌປຍຍຍຂບຄຖາງຄາຌ

ຘະນຖຍ ຖະ ກຕາຍຒກຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ.

- ກາຌກ າຌຈຖາາ 1,999 ຓໃ ຌກາຌກ າຌຈ ຽຑ ໃ ບຈຄຈຈຈເຂບຄຏ ໄຍ ຖຑກ (າຄຈ ໄາຌຈຉະທະງາ)

ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຓຎະນງຈຌ ໄຌະຓຌຘຓຍຈ ຈໃ ຄຌ ໄ

ຓທາຓຘ າຑຌກຌ (Relevant)

ຘາຓາຈຌ າຓາເຆ ໄແຈ ໄດໃ າຄຽນຓາະກຍຘະຊາຌະກາຌເຌຎະຍຌ

ຎະຽຑຈ ຖະ ຖະຈຍຂບຄຖກ ໄາໃ ຓທາຓຘ າຌ, ຎະຽຑຈຓຖກ ໄາຎະ າ ຖະ

ຖກ ໄາຍ ໃ ຎະ າ ຖະຈຍຓຖກ ໄາຖາງເນງໃ ຖະ ຖກ ໄາງໃ ບງ, ຌ າເຆ ໄຂ ໄຓຌຓາເຆ ໄເຌຽທຖາກາຌທາຄຏຌກາຌຉະ ນຖາຈ ຓໃ ຌກາຌຘ ໄາຄປຄຈຄຈຈເນ ໄຖກ ໄາຘຌເຆ ໄຘຌ ໄາ ຖະ ຍ ຖກາຌ ກາຌຂາງຓໃ ຌກາຌຂາງຘຌ ໄາເນ ໄແຈ ໄຉາຓຽຎໄານຓາງ

ຓທາຓຌຘະເນຓ (Timely) ຉ ໄບຄຓທາຓຌຘະເນຓ ຖະ ຑໄບຓໃ ະເຆ ໄຄາຌແຈ ໄຽຓ ໃ ບຉ ໄບຄກາຌ

ຉທດໃ າຄ: ຓຖກ ໄາຎະ າ ຖະ ຖກ ໄາຖາງເນງໃ ຽປາຉ ໄບຄຑະງາງາຓປກຘາແທ ໄເນ ໄຈ ຂ ໄຓຌຉ ໄບຄຓກາຌບຍຽຈຈຽຖ ໄບງໂ

ຓທາຓຊ ກຉ ໄບຄຓໃ ຌດ າ (Accurate) ຽຓ ໃ ບຎໄບຌຂ ໄຓຌຽຂ ໄາຘໃ ບຓຑທຽຉຖ ໄທຏຌປຍໃ ແຈ ໄະຉ ໄບຄຊ ກຉ ໄບຄເຌກໂຘໃ ທຌ າຄຑາກຎະຉຍຈ ຖະ ຑາກຈແຖໃ ຉ ໄບຄຉຄກຌ

ຓທາຓຆຈຽຌປຈກຓ (Concise) ຂ ໄຓຌຉ ໄບຄຊ ກນງ ໄເນ ໄຓທາຓຆຈຽຌ ຖະ ທາຓງາທໃ ຑ ຈຽນຓາະ

ຽຍຽຎຌຂ ໄຓຌໃ ຘ າຌເຌກາຌປຈກຓ, ຆ ໃ , ຎະຽຑຈ ຖະ ຖະຈຍ

ຓທາຓຘຓຈຌເຌຉຌຽບຄ (Complete) ຉ ໄບຄຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌໃ ຘ າຌແທ ໄດໃ າຄຍຊໄທຌ

ຆ ໃ , ຖະນຈ, ໃ ດໃ . ຽຍ, ຎະຽຑຈ, ຖະຈຍ, ປຍຑາຍ

ຂະຍທຌກາຌ າຄາຌ (Procedure)

ນຓາງຽຊຄ ຂ ໄຌຉບຌໃ ຏ ໄເຆ ໄະຉ ໄບຄຎະຉຍຈຉາຓ ຽຑ ໃ ບເນ ໄແຈ ໄຄາຌຘະຽຑາະຍາຄດໃ າຄາກບຓຑທຽຉ

ຏ ໄເຆ ໄບຓຑທຽຉກຌະຉ ໄບຄປ ໄຂະຍທຌກາຌ າຄາຌຑ ໄຌຊາຌຂບຄຽ ໃ ບຄບຓຑທຽຉ ຽຑ ໃ ບໃ ະຘາຓາຈ

ເຆ ໄຄາຌແຈ ໄດໃ າຄຊ ກຉ ໄບຄຈ ຽຆໃ ຌ: ກາຌເຆ ໄຽ ໃ ບຄຐາກ-ຊບຌຽຄຌບຈຉະຌຓຈ (ATM) ຊໄາຉ ໄບຄກາຌຊບຌຽຄຌະຉ ໄບຄ ຏໃ າຌຂະຍທຌກາຌຉໃ າຄໂ ຽຆໃ ຌ:

ຉທດໃ າຄ ກາຌກຈຉ ໄ ATM ຉາຓຂ ໄຌຉບຌຈໃ ຄຌ ໄ: 1. ຘະຈຄຑາຍຂ ໄຓຌກຓຑໄບຓໃ ະ າຄາຌ

2. ຘບຈຍຈ Credit ຽຂ ໄາ ຖະ ຑຓຖະນຈຍຈຏ ໄແຂຽຂ ໄາ 3. ຉ ໄບຄຽຖ ບກຖາງກາຌໃ ຉ ໄບຄກາຌ

4. ຉ ໄບຄຑຓ າຌທຌຽຄຌເຘໃ ຉາຓໃ ຉ ໄບຄກາຌ

5. າກຌ ໄຌກ ໃ ຉ ໄບຄຖ ຊ ໄາປຍຽຄຌາກຉ ໄ 6. ປຍເຍຍຌກຖາງກາຌ ຖະ ປຍຽບາຍຈ Credit ຌ



ທາຓປ ໄຑ ໄຌຊາຌກໃ ທກຍບຓຑທຽຉ (Computer-Hardware)

- Checking & Maintenance of Hardware

1. Checking of Computer: ກາຌຽຆກບຓຑທຽຉ

2. Maintenance of Computer-Hardware: ກາຌຈຖປກຘາບຓຑທຽຉ Hardware

- Hardware-Upgrade, Back Up

1. Upgrade of computer: ກາຌຎໃ ຌຊໃ າງບຎະກບຌ

2. Back Up of Computer: ຍຌກຂ ໄຓຌໃ ຓດໃ ເຌບຓຑທຽຉແທ ໄ CD/DVD Drive Hard Drive Floppy Disk Drive Zip Drive Jazz Drive Tape Drive Micro Drive

ຘາຖະຍາຌ/Contents

I. ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌາຄຽກຌຖງ IT

II. ກາຌຍ ຖນາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

III. ຖະຍຍງໃ ບງຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຽຑ ໃ ບກາຌຍ ຖນາຌ

IV. ກາຌຑຈະຌະຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ຑາກຘະຽນຌ

ຖະຍຍກາຌຍ ຖນາຌງກເນຓໃ ຏ ໄເຈຓຂ ໄຓຌໃ ຈ ຏ ໄຌ ໄຌຓບ າຌາຈ

ຏ ໄຍ ຖນາຌງກເນຓໃ ຎະກບຍຓ Man, Money, Material, Mission & Plan

ກາຌຍ ຖນາຌຍຍຽກໃ າ: ຘຄ, ກາຄ, ຉ ໄຌ (ຍຍຖທຓບ າຌາຈ) ຏຈຑາຈຘຄກໃ ທາ ກາຌຍ ຖນາຌຍຍເນຓໃ : ຉ ໄຌ, ກາຄ, ຘຄ (ຉໃ ຽຂາຘະຽນຌເນ ໄຍ ໃ ຽບາ, ຓຌຌະຑາຍກໃ ທາ)

ຖຈຍ ຖນາຌ ໃ ຄຍ ໃ ເຆ ໄກາຌຍ ຖນາຌຍຍເນຓໃ ງ ໄບຌ: ຍາຄຂທຄນທນຌ ໄາຑະຌກຍຉໃ ຆຌຉ ໄຌຆ ໄຌຘຄ, ຍ ໃ ຌຓທາຓປ ໄ ທາຓຘາຓາຈໃ ຌໃ ຌບຌເຌກາຌຉຈຘຌເ

ຍຌນາດໄາຌຽຘງຏຌຎະນງຈຂບຄຉຌຽບຄ


ຍຈໂ1 ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽຉກຌຖດໂInformation Technology

ຍຈ 1 ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽຉກຌຖດ Information Technology

I. ທາຓຘ າຌຂບຄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽກຌຖດ

1. ຎະຍຌ IT ແຈ ໄຓທາຓຘ າຌຽຑ ໄຓຂ ໄຌດໃ າຄນຖທຄນຖາງ ຽຆໃ ຌ: ເຌຆທຈຎະ າທຌ (ຖະຘຍເຌກາຌນາກຌ, ຖະຈເຌກາຌຽຍໃ ຄຂໃ າທກໃ ທກຍຍ ໄາຌ, ຽຓ ບຄ) ຆທຈກາຌ າຄາຌ (ຉ ໄບຄແຈ ໄເຆ ໄບຓຑທຽຉ, Website,

ຖະຘຍ) ຖະ ກາຌຈ າຽຌຌຄາຌຂບຄບຄກາຌຉໃ າຄໂ ຖະ ຌຘາຓາຈຎຍແຈ ໄທໃ າ: ‘ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ’ ແຈ ໄຽນຓ ບຌກຍຘາງ

ຽຖ ບຈໃ ນຖ ໃ ຖ ໄ ຄກາຌ າຄາຌຌກຈ ໄາຌຂບຄບຄກາຌ (ທໃ າຽຖ ໃ ບຄຖະກຈ ຓໃ ຌໃ ຂໃ ຄຂຌຍຍເຈຆບບກຓາເນຓໃ )

ຖະ ຏຌກະຍຂບຄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຓດໃ າຄກທ ໄາຄຂທາຄ ຄເຌຖະຍຍຍກຌກໃ ຓຌບຄກາຌຖທຓຄກາຌ າຄາຌເຌຘາ ຂາທຆາບາຆຍຉໃ າຄໂ

ຍຈຍາຈທາຓຘ າຌຂບຄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຽຎຌຏຌຽຌ ໃ ບຄຓາາກກາຌຎໃ ຌຎຄຂບຄຘະຑາຍທຈຖ ໄບຓ ຽຆໃ ຌ:

ທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຖກ ໄາ ຽຓ ໃ ບຖກ ໄາຍ ໃ ເຆ ໄຉ ໄບຄຓກາຌຎໃ ຌຎຄຏະຖຈຉະຑຌ ຽປາຉ ໄບຄຽບາຂ ໄຓຌາກໃ ຂໃ ຄ ຊໄາເຏຓທາຓແທເຌກາຌຑຈະຌະຘຌ ໄາຓໃ ຌຏ ໄຌ ໄຌແຈ ໄຎຍ

Toffler (1980) ແຈ ໄຍໃ ຄທທຈະຌາກາຌຂບຄຖະຍຍຘຄຓບບກຽຎຌ 3 ງກ : # ງກກະຽຘຈຉະກ າ (ໃ ຈຌ, ປຄຄາຌ)

# ງກບຈຘານະກ າ (ຌ, ຽ ໃ ບຄກ)

# ງກຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (ຂ ໄຓຌ, ຂໃ າທຘາຌ, ທາຓປ ໄ)

ກາຌຎໃ ຌຎຄຂບຄຘະຑາຍທຈຖ ໄບຓເຌຎຈຍຌແຈ ໄຽປຈເນ ໄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຓທາຓຘ າຌ ຽຑ ໄຓຂ ໄຌຈງຽຌ ໄຌໃຎະຽຈຌຘ າຌ : ຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ:

ຖະຍຍຽຘຈຊະກຈງກເນຓໃ ກາຌຎໃ ຌຎຄຈ ໄາຌບຄກາຌ ຖະ ກາຌຍ ຖນາຌ

ກາຌຎໃ ຌຎຄຈ ໄາຌຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

1. ທາຓຘ າຌຂບຄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽກຌຖດ

ປຍຍຍຽຘຈຊະກຈງກເນຓໃ ຓຖກຘະຌະ 3 ຎະກາຌ : ຽຘຈຊະກຈຖກ Global Economy ຽຆໃ ຌ: ທກຈກາຌຽຄຌໃ ຽກຈຂ ໄຌ ຉທດໃ າຄ: ຎະຽຈບາຽຓຖກາ ໃ ຘໃ ຄ

ຏຌກະຍຉ ໃ ຍ ໄາຌຽປາ ຖະກຈກາຌໃ ບຄໃ ທ, ກາຌ ໄາຂາບບກ-ຂາຽຂ ໄາ ຌ, ບຌຽຈງ, ຓາຽຖຆຌ

ຽຘຈຊະກຈຽຆໃ ຄຽຌ ໄຌກາຌຍ ຖກາຌໃ ບາເຘຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽຎຌນຖກ ງກຉທດໃ າຄ: ຂ ໄຓຌເຌກາຌຑຈະຌາຏະຖຈຉະຑຌ

ຽ ບຂໃ າງທາຓຘ າຑຌ ຉທດໃ າຄ: ກາຌ ໄາຖະນທໃ າຄຖາທ-ແ

ກາຌຎໃ ຌຎຄຂບຄບຄກບຌ ຖະ ກາຌຍ ຖນາຌ

ຓຖກຘະຌະ 3 ຎະກາຌ : ບຄກາຌຍຍເນຓໃ ກາຌຍ ຖນາຌຍຍເນຓໃ ຽຌ ໄຌໃ ທາຓຎໃ ຄເຘ ຖະ ກທຈຘບຍແຈ ໄ (ງ ໄບຌຍ ໃ ຎໃ ຄເຘ)

ກາຌຎໃ ຌຎຄຂບຄຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ IT ຓກາຌຑຈະຌາດໃ າຄທໃ ບຄແທ ຘາຓາຈຉບຍຘະນຌບຄທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຏ ໄເຆ ໄນຖາງຂ ໄຌ ຖາາຊ ກຖຄ ຓປຍຍຍກາຌຘ ໃ ຘາຌຖະຓຓະຌາຓ ໃ ນຖາກນຖາງ ຽກຌຖດ ຓຍຈຍາຈເຌກາຌຎໃ ຌຎຄກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ ຖະ ກາຌ າຄາຌທຘາຆຍຉໃ າຄໂ ຽຆໃ ຌ: ກາຌຑຈ, ທະງາຘາຈ, ຎະນທຈຘາຈ, ຎຕຈຆະງາ,ຖຈຊະຘາຈ, ຈຌຉ, ກາຌຘກຘາຉໃ າຄໂ.

ເຆ ໄຖະຍຍ GPs and ຈາທຓຽຂ ໄາເຌກາຌທຈກໃ ຈຌ, ກາຌຑະງາກບຌບາກາຈ


ທາຓນຓາງຂບຄຽກຌຖຆ, ຂ ໄຓຌ, ຊາຌຂ ໄຓຌ, ຂໃ າທຘາຌ, ທາຓປ ໄໂຖະໂຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ຎະນທຈຘາຈ ຽຆໃ ຌ: ກາຌຍຌກຑາຍເຌຘະແນຓກໃ ບຌແຎຊໃ າງແຎຂະນງາງ ຖ ໄທຑຓຽຎຌຎ ໄຓ

ຎຕຈງາ ຽຆໃ ຌ: ທຈຊ ຖະ ແຆງະຘາຈ ທາຈຑາຍເຌຘໃ ຄຈໃ ຄກໃ າທທໃ າຓຄ ຖຈຊະຘາຈ ຽຆໃ ຌ: ຈາທຓຍເຌກາຌຂ ໄຖກ, ກ ໄບຄທຄບຌ

ຈຌຉ ຽຆໃ ຌ: ປ ໄບຄາຖາບະຽກະ ຑາຍຽ ໃ ບຌແນທ, ນຌຄຉໃ າຄໂ

ກາຌຘກຘາ ຽຆໃ ຌ: ຎຕກຕຓປຌຑາຘາບຄກຈ

II. ທາຓນຓາງຂບຄຽກໂຌຖຆ, ຂ ໄຓຌ, ຊາຌຂ ໄຓຌ, ຂໃ າທຘາຌ, ທາຓປ ໄ ຖະ ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຘ ໄາຄຂ ໄຌຓາຽຑ ໃ ບຈຓ ໄຄນຖາງຎະກາຌ ຈຓ ໄຄນຓາງຎະກາຌນຌໃ ຄກ ໃ : ກາຌຌ າຽກຌຖດ Technology ຎະຓທຌຏຌຂ ໄຓຌ ນຖ ຊາຌຂ ໄຓຌ Data or Database ເນ ໄຽຎຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ Information

ຖະ ຌ າແຎຘໃ ທາຓປ ໄ Knowledge ຽຂ ໄາຽຎຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຽຑ ໃ ບຆໃ ທງກ ໄແຂເຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ ຽຆໃ ຌ: ເຌກາຌຽກຍກ າຊາຌຂ ໄຓຌຂບຄຖກ ໄາ.

ຽກຌຖດ Technology

ນຓາງຽຊຄ ກາຌຌ າຽບາທາຓປ ໄຓາເຆ ໄ ທາຓປ ໄາຄຈ ໄາຌທະງາຘາຈ ຽບາຓາເຆ ໄເນ ໄຽກຈຎະນງຈ ກາຌຘກຘາຑຈະຌາທາຓປ ໄຉໃ າຄໂ ຖະ ນາາຄຌ າຓາເຆ ໄເຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌເນ ໄຽກຈຎະນງຈຘຄຘຈ.

ຂ ໄຓຌ Data : ຂ ໄໃ ໄຄກໃ ທກຍຽນຈກາຌ ນຖ ຂ ໄຓຌຈຍໃ ງຄຍ ໃ ຏໃ າຌກາຌຎະຓທຌຏຌງຄຍ ໃ ຓ ທາຓນຓາງເຌກາຌຌ າແຎເຆ ໄຄາຌ ຂ ໄຓຌບາຈະຽຎຌຉທຽຖກ ຉທບກຘບຌ ຘຌງາຖກ ປຍຑາຍ ຘຄ ນຖ ຑາຍຽ ບຌແນທ ຽຉກຌກບຓຑທຽຉ : Hard ware ໃ ຘາຓາຈຍແຈ ໄ, Technology ຽຆໃ ຌ: ຌຌະຑາຍ

Data ຓໃ ຌຂ ໄໃ ໄຄກໃ ທກຍຍກຌຘໃ ຄຂບຄຌທຈ ຖະ ຽນຈກາຌໃ ຽປາຘຌເຘກຘາ ບາຈແຈ ໄຓາາກກາຌຌຍ ກາຌທຈ ຽຆໃ ຄຽຎຌແຈ ໄຄຉທຽຖກ ຂ ໄທາຓ ຘຌງາຖກ ນຖ ປຍຑາຍ

Data ຓໃ ຌຂ ໄໃ ໄຄໃ ຓດໃ ນຖ ແຈ ໄຓາາກຽນຈກາຌໃ ຽກຈຂ ໄຌ ຈງຓແຈ ໄາກກາຌຎໃ ຌຎຄເຈໂ ຽຆໃ ຄບາຈະຽຎຌຽ ໃ ບຄນຓາງຉທຽຖກ (ຂ ໄຓຌຽຆຄຎະຖຓາຌ) ຉທບກຘບຌ ນຖ ຘຌງາຖກຘ ໃ ເຈໂ (ຂ ໄຓຌຽຆຄຌຌະຑາຍ) ກ ໃ ແຈ ໄຌຘຓຍຈຂ ໄຌຑ ໄຌຊາຌຂບຄຂ ໄຓຌ Data

III. ຌຘຓຍຈຂ ໄຌຑ ໄຌຊາຌຂບຄຂ ໄຓຌ (Data)

1. ທາຓຊ ກຉ ໄບຄ: ນາກຽຆ ໃ ໃ ບຊ ຍ ໃ ແຈ ໄະຽປຈເນ ໄຽກຈຏຌຽຘງ ຏ ໄເຆ ໄະຍ ໃ ກ ໄາບ ໄາຄບຄ ນຖ ຌ າແຎເຆ ໄເນ ໄຽກຈຎະນງຈ

2. ທາຓທໃ ບຄແທ ຖະ ຌຘະແນຓ: ຌຉ ໃ ທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຏ ໄເຆ ໄ ຓກາຌຉບຍຘະນຌບຄຉ ໃ ຏ ໄເຆ ໄແຈ ໄແທ.

3. ທາຓຘຓຍຌ: ຂ ໄຌດໃ ກຍກາຌຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌ ຖະ ທກາຌຎະຉຍຈຄາຌ

4. ທາຓຆຈຽຌ ຖະ ກະຈປຈ: ຘ ໃ ທາຓນຓາງແຈ ໄ 5. ທາຓຘບຈໃ ບຄ: ນຖ ທາຓຽຎຌແຎແຈ ໄ ທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຍກຌ ນຖ ນຌໃ ທງຄາຌ

Database ກາຌຽຈຽກຍຂ ໄຓຌໃ ກໃ ທຂ ໄບຄກຌດໃ າຄຓຖະຍຍ ຏ ໄເຆ ໄຄາຌຘາຓາຈຽຍໃ ຄກ ໄແຂຽຑ ໄຓຽຉຓ ນຖ ຖຍຂ ໄຓຌແຈ ໄຽຎຌຉ ໄຌ ຖະ ຓກະຌ າຽບາຖະຍຍບຓຑທຽຉຓາຆໃ ທງ ເຌກາຌຈຽກຍຂ ໄຓຌຽຂ ໄາຓາຘ ໄາຄຊາຌຂ ໄຓຌ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຌຉ ໃ ທາຓຉ ໄບຄກາຌເຆ ໄ ຖະ ຊ ກຉ ໄບຄຉຄຉາຓທາຓຽຎຌຄ.

Database ກາຌຽກຍຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌ າຌທຌນຖາງແທ ໄດໃ າຄຽຎຌຖະຍຍ ຆໃ ທງເນ ໄກາຌຍ ຖນາຌຈຽກຍ

ຖະ ໄຌນາຂ ໄຓຌຈ ໄທງຎຕກຕຓຓາເຆ ໄຽຎຌແຎແຈ ໄດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ກາຌຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌຄນຓຈຽຂາຓາຽກຍແທ ໄເຌ ຍໃ ບຌຈທກຌ ຖະ ນຖຈກາຌຆ ໄາຆ ໄບຌຂບຄຂ ໄຓຌ ຏ ໄເຆ ໄ ໃ ຄຽຍໃ ຄຽນຌຂ ໄຓຌຄນຓຈແຈ ໄາກຘະຊາຌໃ ຈທ

Database ນຓາງຽຊຄ ກາຌຽກຍຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌຽຂ ໄາແທ ໄຈ ໄທງກຌດໃ າຄຓຍຍຏຌ ໃ ເຈໃ ນຌໃ ຄໂເຌບຄກາຌ

ຽຑ ໃ ບໃ ຏ ໄເຆ ໄະຘາຓາຈຌ າຂ ໄຓຌຓາຎະຓທຌຏຌ ຖະ ຌ າຓາເຆ ໄຄາຌຉາຓໃ ຉ ໄບຄກາຌແຈ ໄດໃ າຄຎະຘຈຑາຍ.

IV. ທາຓຘ າຌຂບຄຊາຌຂ ໄຓຌ (Database)

1. ນຖຈກາຌຽກຍກ າຂ ໄຓຌໃ ຆ ໄາຆ ໄບຌ

2. ປກຘາທາຓຊ ກຉ ໄບຄຂບຄຂ ໄຓຌ

3. ກາຌຎໄບຄກຌ ຖະ ປກຘາທາຓຎບຈແຑເນ ໄຽກຍກ າຂ ໄຓຌຽປຈແຈ ໄຄໃ າງ ຖະ ຘະຈທກ

4. ຘາຓາຈເຆ ໄຂ ໄຓຌປໃ ທຓກຌແຈ ໄ


ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໂ(Information)

5. ຓທາຓຽຎຌບຈຘະຖະຂບຄຂ ໄຓຌ: ຽຑ ໄຓຽຉຓ, ກ ໄແຂ, ຎຍຎຄ, ຖຍບບກ

ດກຉທດໃ າຄ ຖະ ບະຍາງຄ 5 ຂ ໄຽຎຌທກຍ ໄາຌ

V. ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (Information)

ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ Information

ນຓາງຽຊຄ ຂ ໄຓຌໃ ຽຎຌຎະນງຈຉ ໃ ກາຌຈ າຽຌຌຆທຈຂບຄຓະຌຈ, ຓະຌຈຉໃ ຌຉ ໄຄຉໃ ຽກຈຓາແຈ ໄປຌປ ໄຘໃ ຄຉໃ າຄໂ ຽຎຌ າຌທຌນຖາງ ປຌປ ໄຘະຑາຍຘຄຓທາຓຽຎຌດໃ ກຈນຓາງ ຖະ ທຆາກາຌ

Information : ຂ ໄຓຌໃ ແຈ ໄຏໃ າຌກາຌຎະຓທຌຏຌ ນຖ ຈຖະຍຍຖ ໄທ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຓທາຓນຓາງ ຖະ ຌ

ໃ າຘ າຖຍຏ ໄເຆ ໄ Information : ຂ ໄຓຌໃ ຏໃ າຌກາຌຎະຓທຌຏຌຖ ໄທ ຘາຓາຈຌ າແຎເຆ ໄຎະນງຈແຈ ໄຎະກບຍຈ ໄທງຂ ໄຓຌຽບ

ກະຘາຌ ຘຄ ນຖ ປຍຑາຍ

Information : ຂ ໄຓຌໃແຈ ໄປຍກາຌຎະຓທຌຏຌ ນຖ ຎຄຉໃ ຄ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຓທາຓນຓາງຽຎຌຎະນງຈຉ ໃ ຏ ໄເຆ ໄ ຖະ ບຄກບຌຉ ໃ ແຎ ຽຆໃ ຌ:

VI. ທາຓນຓາງຂບຄທາຓປ ໄ (Knowledge)

ທາຓປ ໄ knowledge ຓໃ ຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຍທກກຍທາຓຽຂ ໄາເ Know-how : ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌດໃ າຄຈທຍ ໃ ຑ ໃ ະຽປຈເນ ໄຽກຈທາຓປ ໄ ຽປາຉ ໄບຄຽຂ ໄາເທໃ ຈໃ ຘຈເຌກາຌເຆ ໄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ເຌກາຌກ ໄແຂຍຌນາກາຌຏະຖຈຘຌ ໄາ ນຖ ຍ ຖກາຌ (Kout & Zander, 1992)

ທາຓປ ໄ Knowledge : ທາຓປຍປ ໄ ຖະ ທາຓຽຂ ໄາເເຌກາຌຌ າຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌແຎເຆ ໄເຌກາຌກ ໄແຂຍຌນາເຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ

VII. ກາຌຑທຑຌຂບຄ Data, Processing, Information, Knowledge

VIII. ຖກຘະຌະຂບຄຂໃ າທຘາຌ Information ໃ ຈ

ຌໃ າຂບຄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຂບຄຉໃ ຖະຌຍ ໃ າຽຎຌຉ ໄບຄຽນຓ ບຌກຌ (Hagetal, 2000) ແຈ ໄຍໃ ຄຖກຘະຌະຂບຄຂໃ າທຘາຌໃ ຈແທ ໄ 4 ຎະກາຌ :

1. ຈ ໄາຌຽທຖາ Time

ກາຌຌຽທຖາ (Timeliness) : ຘາຓາຈນາທໃ ບຄແທຌຽທຖາໃ ຉ ໄບຄກາຌ

ທາຓຽຎຌຎະຍຌ (Up-to-date) : ຓກາຌຎຍຎຄຂ ໄຓຌເນ ໄຽຎຌຎະຍຌດໃ ຘະຽນຓ

ຓແຖງະຽທຖາ (Time Period) : ຓຄຂ ໄຓຌເຌບະຈຈ ຎະຍຌ ຖະ ບະຌາຈ ຽຆໃ ຄຽຎຌຎະນງຈຉ ໃກາຌທາຄຏຌ ຖະ ກາຌຉຈຘຌເ

2. ຈ ໄາຌຽຌ ໄບເຌ

ທາຓຊ ກຉ ໄບຄໃ ຄຉຄ : ຽຎຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽຆໃ ຄຍ ໃ ຓທາຓຑຈຑາຈ

ທາຓຘ າຑຌກຍຽຖ ໃ ບຄ : ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຘບຈໃ ບຄກຍຽຖ ໃ ບຄໃ ຉ ໄບຄກາຌ

ທາຓຘຓຍຌ : ກາຌທຍຓຖາງຖະບຈໃ ຘ າຌກຽຖ ໃ ບຄໃ ຉ ໄບຄປ ໄ ທາຓນຌໄາຽຆ ໃ ບຊ ແຈ ໄ : ຓໃ ຌຂ ໄຌກຌກາຌຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌ ຖະ ນຖໃ ຄໃ ຓາຂບຄຂ ໄຓຌ

ຂ ໄຓຌ Data ຎະຓທຌຏຌຂ ໄຓຌ Data Processing

ຂໃ າທຘາຌ Information

ທາຓປ ໄ Knowledge

ທາຓຽຂ ໄາເ Know-how


ກາຌຘ ໄາຄຂ ໄຓຌເນ ໄຽຎຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ກາຌຘບຍແຈ ໄ : ກທຈຘບຍທາຓຊ ກຉ ໄບຄ ຖະ ນຖໃ ຄໃ ຓາຂບຄຂ ໄຓຌແຈ ໄ 3. ຈ ໄາຌປຍຍຍ

ທາຓຆຈຽຌ

ຖະຈຍຂບຄກາຌຌ າຘະຽນຌຖາງຖະບຈ (ຽທ ໄາເຌຑາຘາໃ ຘຄຓງບຓປຍຽຑ ໃ ບເນ ໄຽຂ ໄາເຄໃາງ)

ປຍຍຍກາຌຘະຽນຌ ກາຌຉ ໄຓຽຎຌປຍຽຎຌ Chart

ຘ ໃ ເຌກາຌຌ າຘະຽນຌ

ທາຓງ ຈງໃ ຌ

ທາຓຎະນງຈ

4. ຈ ໄາຌຂະຍທຌກາຌ

ທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຽຂ ໄາຽຊຄ ກາຌຓຘໃ ທຌປໃ ທຓ

ກາຌຽຆ ໃ ບຓງຄ IX. ກາຌຘໄາຄຂ ໄຓຌເນ ໄຽຎຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ຽຎຌກາຌຘ ໄາຄຂ ໄຓຌເນ ໄຽຎຌຎະນງຈຉ ໃ ກາຌເຆ ໄຄາຌ າຽຎຌຉ ໄບຄບາເຘຽຉກຌຖຆຽຂ ໄາຓາຆໃ ທງເຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ

ຽຖໃ ຓຉ ໄຄຉໃ ກາຌຖທຍຖທຓ ຖະ ກທຈຘບຍຂ ໄຓຌ. ກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ ກາຌຎະຓທຌຏຌຂ ໄຓຌເນ ໄກາງຽຎຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ຖະ ກາຌຈຖປກຘາຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຽຑ ໃ ບກ ໃ ເຆ ໄຄາຌຎະກບຍຈ ໄທງຂ ໄຉໃ າຄໂຉ ໃ ແຎຌ ໄ: 1. ກາຌຖທຍຖທຓ ຖະ ກທຈຘບຍຂ ໄຓຌຎະກບຍຈ ໄທງ ກາຌຽກຍຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌ ຽຎຌຽຖ ໃ ບຄຂບຄກາຌຈຽກຍຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌ ຽຆໃ ຄຓ າຌທຌນຖາງ ຖະ ຉ ໄບຄ

ເນ ໄແຈ ໄຌຽທຖາ ກາຌກທຈຘບຍຂ ໄຓຌ ຽຓ ໃ ບຓກາຌຽກຍຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌ ຽຑ ໃ ບກທຈຘບຍທາຓຊ ກຉ ໄບຄຂ ໄຓຌໃ ຽກຍຽຂ ໄາ

ເຌຖະຍຍະຉ ໄບຄຓທາຓຽຆ ໃ ບຊ ແຈ ໄ ນາກຑຍໃ ຏຈຑາຈຉ ໄບຄກ ໄແຂຌ ກາຌທຈກທາຓກງາກ, ຎາຌກາຄ, ປໃ ຄ ຓ : ບາາຌໃ ດໃ ບາເຘ, ຽຂ ໄາກຌ…

2. ກາຌຈ າຽຌຌກາຌຎະຓທຌຏຌຂ ໄຓຌເນ ໄກາງຽຎຌຂໃ າທຘາຌ

ກາຌຈຍໃ ຄຂ ໄຓຌ ຂ ໄໃ ຈຽກຍກ ໃ ຉ ໄບຄຓກາຌຍໃ ຄງກກໃ ຓ ຽຑ ໃ ບກຓແທ ໄຘ ານຖຍກາຌເຆ ໄຄາຌ ກາຌຍໃ ຄງກກໃ ຓຽຎຌທໃ ຆຈຽຌ

ກາຌຈຖຌຂ ໄຓຌ ຽຓ ໃ ບຂຈຍໃ ຄກໃ ຓຽຎຌຒຓຖ ໄທ ທຌຓກາຌຈກຓຂ ໄຓຌຉາຓຖ າຈຍຉທຽຖກ ນຖ ຉທບກຘບຌ ນຖ ຽຑ ໃ ບເນ ໄປກເຆ ໄຄາຌແຈ ໄຄໃ າງ

ກາຌຘະນຖຍຏຌ ຍາຄ ໄຄຂ ໄຓຌໃ ຈຽກຍຓ າຌທຌນຖາງ າຽຎຌຉ ໄບຄຓກາຌຘະນຖຍຏຌ ນຖ ຘ ໄາຄຖາງຄາຌງໃ ບງ ຽຑ ໃ ບຌ າແຎເຆ ໄຎະນງຈ ຂ ໄຓຌໃ ຘະນຖຍແຈ ໄຈໃ ຄຌ ໄ ບາຈະຘ ໃ ທາຓນຓາງແຈ ໄຈກໃ ທາ

ກາຌ າຌທຌ ຂ ໄຓຌໃ ຈຽກຍຓ າຌທຌນຖທຄນຖາງ ຂ ໄຓຌຍາຄຘໃ ທຌຽຎຌຂ ໄຓຌຉທຽຖກ ໃ ຘາຓາຈຌ າແຎ າຌທຌຽຑ ໃ ບນາຏຌປຍຍາຄດໃ າຄແຈ ໄ ຽຑ ໃ ບກາຌທາຄຏຌກາຌຉະນຖາຈກາຌຂາງ ຖະ ກາຌຏະຖຈ ກາຌຽຄຌ ຖະ ກາຌຈຖປກຘາຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຽຑ ໃ ບກາຌເຆ ໄຄາຌ ກາຌຌ າຂ ໄຓຌແຎເຆ ໄເຌກາຌທາຄຏຌ ຽຆໃ ຌ: ກາຌຏະຖຈ, ກາຌຉະນຖາຈກາຌຂາງ, ກາຌຽຄຌ…

3. ກາຌຈຖປກຘາຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽຑ ໃ ບກາຌເຆ ໄຄາຌ

ກາຌຽກຍປກຘາຂ ໄຓຌ ນຓາງຽຊຄກາຌຌ າຂ ໄຓຌຓາຍຌກຽກຍແທ ໄເຌຘ ໃ ຍຌກຉໃ າຄໂ

ກາຌ ໄຌນາຂ ໄຓຌ ກາຌຌ າຂ ໄຓຌບຓຑທຽຉຽຂ ໄາຓາຓຘໃ ທຌຆໃ ທງເຌກາຌ າຄາຌ ຽປຈກາຌປກ ໄຌທ ໄາກະ າແຈ ໄແທຂ ໄຌ ຖະ ຌຽທຖາ

ກາຌບຈຊໃ າງຂ ໄຓຌ ຽຑ ໃ ບໃ ະຌ າຂ ໄຓຌຽກຍປກຘາແທ ໄ ນຖ ຌ າແຎກໃ າງເຌຑາງນຖຄ


ກາຌຘ ໄາຄຂ ໄຓຌເນ ໄຽຎຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ກາຌຘ ໃ ຘາຌຂ ໄຓຌ ຉ ໄບຄກະາງ ນຖ ຘໃ ຄຉ ໃ ໂແຎງຄຏ ໄເຆ ໄຄາຌໃ ນໃ າຄແກແຈ ໄຄໃ າງະຽປຈໂເນ ໄກາຌຘໃ ຄຂໃ າທຘາຌແຎງຄຏ ໄເຆ ໄ ຽປຈແຈ ໄທໃ ບຄແທ ຖະ ຌຽທຖາ

4. ຽກຌຖຆຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ Information Technology

Information Technology = IT

ນຓາງຽຊຄ ກາຌຌ າຽບາທາຓປ ໄາຄຈ ໄາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຓາເຆ ໄເຌທະງາຘາຈໃ ຉ ໄບຄກາຌ ຈງບາເຘຽ ໃ ບຄຓ າຄຽກຌຖຆເນຓໃ ໂ ຽຆໃ ຌ: ຽກຌຖຆຈ ໄາຌບຓຑທຽຉ, ຽ ບຂໃ າງຖະຓຓະຌາຓ ຖະ ກາຌຘ ໃ ຘາຌຉະນຖບຈຽຊຄກາຌບາເຘທາຓປ ໄເຌຂະຍທຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌເຌຂ ໄຌຉບຌຉໃ າຄໂ ຉ ໄຄຉໃ ກາຌຘະນທຄ ນາກາຌທຽາະ, ກາຌຈຽກຍ, ຖທຓຽຊຄກາຌຈກາຌຽຏງຏໃ ຖະ ຎໃ ຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຈ ໄທງ

ຽກຌຖຆຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ Information Technology = IT

ປາຈທໃ ຖະ ຘບຍທໃ ກາຌຘ ໃ ຘາຌຖະຓຓະຌາຓ ກາຌຈກາຌຊາຌຂ ໄຓຌ ຖະ ຽກຌຖດໃເຆ ໄເຌກາຌຎະຓທຌຏຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ເຆ ໄເຌບຓຑທຽຉ (O’Brien, 2001).

5. ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (Information System)

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (Information System =IS)

ຽຎຌຖະຍຍໃ ຏໃ າຌຂະຍທຌກາຌກໃ ຌຉບຄ ນຖ ຎະຓທຌຏຌຂ ໄຓຌ ຽຑ ໃ ບເນ ໄແຈ ໄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຉ ໄບຄກາຌ

ຽຑ ໃ ບໃ ຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເ ນຖ ກາຌຎະຉຍຈຄາຌຂບຄບຄກາຌ, ກາຌຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌ ຖະ ຌບກາກຌ ໄ ງຄຆໃ ທງເຌຍກະຖາກບຌເຌບຄກາຌ ຌ ໄຌແຈ ໄຘາຓາຈຎະຘາຌຄາຌກຌ, ຆໃ ທງເຌກາຌທຽາະຍຌນາ ກາຌຘ ໄາຄຍຍ າຖບຄທຈຊຎະຘຄໃ ຓທາຓຘຍຆ ໄບຌ ຖະ ກາຌຘ ໄາຄຏະຖຈຉະຑຌເນຓໃ


ນຓາງຽຊຄ ກໃ ຓຂບຄຖະຍຍຄາຌໃ ຎະກບຍຈ ໄທງ Hardware, Software ໃ ຽປຈນຌ ໄາໃ ຖທຍຖທຓຎະ

ຓທຌຏຌ ຈຽກຍ ຖະ ກໃ າງຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຽຑ ໃ ບຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌໂເ ຖະ ກາຌທຓຓຑາງເຌບຄກາຌ


: ຂະຍທຌກາຌຎະຓທຌຏຌຂໃ າທຘາຌໃ ຓດໃ ເນ ໄດໃ ເຌປຍຂບຄຂໃ າທຘາຌໃ ຽຎຌຎະນງຈຘຄຘຈ ຽຑ ໃ ບຽຎຌຂ ໄຘະນຖຍໃ ເຆ ໄຘະນຌຍຘະນຌຌ ກາຌຉຈຘຌໂເຂບຄຍກະຖາກບຌຖະຈຍຍ ຖນາຌ, ຂະຍທຌກາຌໃ ຽປຈເນ ໄຽກຈຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຌ ໄ ຽບ ໄຌທໃ າ: ກາຌຎະຓທຌຏຌຂບຄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (Information Processing) ຖະ ຽບ ໄຌທກາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຈ ໄທງຽ ໃ ບຄຓ ບຽຖກຉຕຌກກໃ ທາ:

Input (Data)

Processing Classify (ຈຽຎຌນຓທຈ)

Arrange (ກຓກາຌ)

Calculate ( າຌທຌ)

Output (Information)


ຍຍຍາຈຂບຄຌກຍ ຖນາຌໂຖະໂຏ ໄຎະຉຍຈຄາຌກໃ ທກຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ບຄຎະກບຍຂບຄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ເຆ ໄບຓຑທຽຉ

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽຑ ໃ ບກາຌຈກາຌໃ ເຆ ໄບຓຑທຽຉ (Computer-Based Information

Systems: CBIS) ຓບຄຎະກບຍໃ ຘ າຌ 6 ດໃ າຄ : Hardware Software Database Network Procedure People

X. ຍຍຍາຈຂບຄຌກຍ ຖນາຌ ຖະ ຏ ໄຎະຉຍຈຄາຌກໃ ທກຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ກາຌກ າຌຈຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຉ ໄບຄກາຌ (What): ຈງຑາຖະຌາາກຖກຘະຌະຄາຌ ນຖ ນຌໄາໃ ຂບຄນຌໃ ທງຄາຌ

ຑາຖະຌາຽທຖາ (When): ໃ ຉ ໄບຄເຆ ໄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຌ ໄຌ ຽຑ ໃ ບກ າຌຈຽທຖາຖທຍຖທຓຎະຓທຌຏຌ າຘ ໄາຄຍຈຖາງຄາຌ

ປ ໄກໃ ທາະນາຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຈໃ ຄກໃ າທແຈ ໄດໃ ເຘ (Where): າກນຖໃ ຄຂ ໄຓຌຑາງເຌ ນຖ ຑາງຌບກ

ຽຂ ໄາເທໃ າຽຎຌນງຄ (Why): ໃ ຄຉ ໄບຄຓຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຌ ໄຌ ປ ໄຽຊຄຘາຽນຈ ເຌກາຌຽກຍກ າຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌ

ປ ໄກທໃ າຏ ໄເຆ ໄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ເຏ (For whom): ຽຑ ໃ ບໃ ະຽປຈ າຍຍກາຌຌ າຘະຽນຌເນ ໄຽນຓາະຘຓ

ະເຆ ໄຽ ໃ ບຄຓ ບຌເຈ (How): ເຌກາຌຽກຍກ າຖທຍຖທຓ ຎະຓທຌທຏຌ ປກຘາຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ຘາຓາຈຽຂ ໄາເ ທາຓນຓາງຂບຄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ນາຓາແຈ ໄ ຘາຓາຈຈ າຽຌຌກາຌ ນຖ ຎະຉຍຈຄາຌ ແຈ ໄດໃ າຄຽນຓາະຘຓ

ເຆ ໄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ດໃ າຄຊ ກຉ ໄບຄຉາຓກຈນຓາງ ຖະ ດໃ າຄະຓາຖງະ າ XI. ຌທາຄກໃ ທກຍຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ກາຌຘກຘາຽຖ ໃ ບຄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຽຑ ໃ ບກາຌຈກາຌ າຽຎຌຉ ໄບຄບາເຘ ທາຓປ ໄເຌທຆາຘາຂາຉໃ າຄໂ ຈໃ ຄຌ ໄຌ

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ໃ ຄຓຖກຘະຌະຽຎຌ ຘະນະທະງາກາຌ (Mutidisciplinary) ຈໃ ຄຌ ໄຌ ໃ ຄຍໃ ຄຖະຍຍກາຌຘກຘາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌບບກຽຎຌ 3 ຌທາຄ : (Laudon, 1999)

ຌທາຄຈ ໄາຌຽກຌກ Technical Approach

ຌທາຄຈ ໄາຌຑຈຉກ າ ຌທາຄກາຌຎະຘຓຎະຘາຌຖະນທໃ າຄຽກຌຖຆ ຖະ ຘຄຓ

ຌທາຄຈ ໄາຌຽກຌກ Technical Approach

MIS


ຌທາຄກໃ ທກຍຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

1. ຌທາຄຈ ໄາຌຽກຌກ

ຽຌ ໄຌຽຖ ໃ ບຄຽກຌຖຆຈ ໄາຌກາງງະຑາຍ ຖະ ທາຓຘາຓາຈໂເຌຈ ໄາຌຽກຌກຂບຄຖະຍຍທາຓປ ໄໃ ເຆ ໄເຌຌທາຄຌ ໄແຈ ໄກໃ :

ທະງາກາຌຈກາຌ: ຽຌ ໄຌຽຖ ໃ ບຄກາຌຑຈະຌາ Model ເຌກາຌຉຈຘຌເ ຖະ ກາຌຈກາຌ

Computer Science: ຓໃ ຌກາຌຘ ໄາຄກຈຽກຌ ຖະ ທກາຌ າຄາຌຂບຄບຓຑຓຽຉ ທຽກຍຖທຍຖທຓ ຖະ ກາຌຽຂ ໄາຽຊຄຂ ໄຓຌ

ກາຌທຽາະາຄກາຌຎະຉຍຈກາຌ: ຓໃ ຌຽຌ ໄຌຽກຌກາຄະຌຈຘາຈ ຽຑ ໃ ບນາາຄຽຖ ບກໃ ຈໃ ຘຈເຌກາຌຍ ຖນາຌກາຌ າຄາຌໃ ຈໃ ຘຈ

2. ຌທາຄຈ ໄາຌຑຈຉກ າ ຽຌ ໄຌໃ ກາຌຎໃ ຌຎຄ ຈຘະຌະະຉ ຑຈຉກ າກາຌຍ ຖນາຌ ຖທຓຄຌະງຍາງບຄກາຌ ທາຓປ ໄໃ ເຆ ໄເຌ

ຌທາຄຌ ໄແຈ ໄກໃ ທຆາບຄກາຌ ຖະ ກາຌຈກາຌ ຓໃ ຌເຌກາຌຑາຖະຌາທໃ າ ກໃ ຓ ນຖ ບຄກບຌ ະຑຈະຌາຖະຍຍ

ດໃ າຄເຈ ຖະ ຖະຍຍຌ ໄຌ ະຓຏຌຉ ໃ ຍກະຖາກບຌດໃ າຄເຈ (ຉ ໄບຄຘ ໄາຄຖະຍຍກາຌຈຉ ໄຄ,ກ າຌຈຽຎໄານຓາງ)

ທຆາຈຉະທະງາ ຓໃ ຌຆໃ ທງຘກຘາຑຈຉກ າຂບຄຌ ຽຓ ໃ ບຓກາຌຎໃ ຌຎຄຈ ໄາຌຽກຌຖຆເຌບຄກາຌ

ຘຄຓທະງາ ຓໃ ຌຽຎຌຽຖ ໃ ບຄຏຌກະຍຂບຄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ໃ ຓຉ ໃ ກໃ ຓບຄກາຌ ຖະ ຘຄຓ

(ຍ ໃແຈ ໄຘຌເເຌກາຌປຌ, ຽຖ ບກຽຑຈ, ກາຌຌໃ ຄຊ ) 3. ຌທາຄຈ ໄາຌຎະຘຓຎະຘາຌຽຉກຌກ ຖະ ຘຄຓ

ຌທຈຌ ໄ: ຽຎຌກາຌຎະຘຓຎະຘາຌຌທຈຈ ໄາຌຽຉກຌກ ຖະ ຑຈຉກ າຽຂາຈ ໄທງກຌ ຈງຓຈນຓ ໄຄນຓາງ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຽກຈຌຌະຑາຍ ຖະນທໃ າຄທາຓຽຑໃ ຄຑ ເຂບຄຏ ໄຎະຉຍຈຄາຌ ຖະ ຎະຘຈຑາຍຂບຄກາຌ າຄາຌ

ຌທຈຌ ໄຽຆ ໃ ບທໃ າບຄກບຌ ຓບຄຎະກບຍໃ ຘ າຌ 4 ຎະກາຌ : ຄາຌ, ຌ, ຄຘ ໄາຄ ຖະ ຽກຌຖຆ ນາກຓກາຌຎໃ ຌຎຄຎຈແນຌໃ ຄ ະຘໃ ຄຏຌຽຊຄຎຈແບ ໃ ຌໂຈ ໄທງ.

4. ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຈ ຓຎະນງຈເຌຈ ໄາຌຉໃ າຄໂ : ຎະຘຈຑາຍ (Efficiency)

ຎະຘຈຏຌ (Effectiveness)

ທາຓແຈ ໄຎຍເຌກາຌຂໃ ຄຂຌ (Competitive Advantage)

ຌຌະຑາຍຆທຈກາຌຽປຈທກ (Quality of Working Life)

4.1. ຎະຘຈຑາຍ (Efficiency) (ຓໃ ຌກາຌຌ າເຆ ໄ ຖະ ຎະຉຍຈເນ ໄຓຌຌະຑາຍ)

1. ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຽປຈເນ ໄກາຌຎະຉຍຈຄາຌຓທາຓທໃ ບຄແທ ດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ

2. ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຆໃ ທງເຌກາຌຽຂ ໄາຽຊຄຂ ໄຓຌຘໃ ທຌເນງໃແຈ ໄດໃ າຄທໃ ບຄແທຂ ໄຌ

3. ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຆໃ ທງເນ ໄກາຌຉຈຉ ໃ ຘ ໃ ຘາຌຽຎຌແຎແຈ ໄດໃ າຄທໃ ບຄແທ ຖະ ຌເຂ ໄຌ

4. ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຆໃ ທງເນ ໄນຖຈຉ ໄຌ ຌ

5. ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຆໃ ທງເນ ໄກາຌຎະຘາຌຄາຌຖະນທໃ າຄຐໃ າງຉໃ າຄໂຽຎຌແຎແຈ ໄຈ ໄທງຈ

4.2. ຎະຘຈຏຌ (Effectiveness) (ຓໃ ຌກາຌຍຌຖທຈຊຎະຘຄຂບຄຉໃ ຖະທກຄາຌໃ າຈແທ ໄ ນຖ ຎະຖຓາຌ)

1. ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຆໃ ທງເຌກາຌຉຈຘຌເ ຘໃ ຄຏຌເນ ໄກາຌຈ າຽຌຌຄາຌຍຌຖທຈຊຎະຘຄແຈ ໄ. 2. ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຆໃ ທງເຌກາຌຽຖ ບກຏະຖຈຘຌ ໄາ ຖະ/ນຖ ຍ ຖກາຌໃ ຽນຓາະຘຓໂແຈ ໄ. 3. ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຆໃ ທງເຌກາຌຎຍຎຄຌຌະຑາຍຂບຄຘຌ ໄາ ຖະ ຍ ຖກາຌເນ ໄຈຂ ໄຌຽຖ ໄບງໂ

ຽປຈເນ ໄຊ ກຉ ໄບຄ ຖະ ທໃ ບຄແທຂ ໄຌ ຉຄກຍທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຖກ ໄາແຈ ໄຈຂ ໄຌ.


ຌທາຄກໃ ທກຍຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

4.3. ຂ ໄແຈ ໄຎຍເຌກາຌຂໃ ຄຂຌ (Competitive Advantage)

ຓທາຓຌ າຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຓາເຆ ໄ ຖະ ຽປຈເນ ໄຽກຈກາຌຍ ຖນາຌ ຈກາຌຄາຌຍຍເນຓໃ ຽຆໃ ຌ:

Supply Chain Management ກາຌຍ ຖນາຌຍຍຉ ໄບຄຘ ໄ ຽຆໃ ຌ: ຍ ຖຘຈກາຌຏະຖຈ, Beer Lao, ຽຄ ກາຄ ຖໃ ຓຓຌຑທຑຌກຌຌທເຈ

Good Governance ກາຌຍ ຖນາຌກາຌຎກບຄໃ ຈ ຽຆໃ ຌ: ຉ ໄບຄຓຌະງຍາງຆຈຽຌ, ຉ ານຌໃ ຄເຈທຌຓຖຈຂໃ Customer Relationship Management = CRM ປກຘາຖກ ໄາຽກໃ າ ຖະ ຘ ໄາຄຖກ ໄາເນຓໃ B-Business ຽຆໃ ຌ: ຽຖໃ ຓຉໃ ກາຌຑທຑຌກຌາຄຈ ໄາຌ internet ກໃ ຓຍ ຖຘຈຈາທຽປ ບຄໃ ຏະຖຈກາຽຒຎບຈຘາຌຑຈ

ຘໃ ຄບບກຂາງ

E-Government ຽຆໃ ຌ: ກາຌຌ າເຆ ໄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽຎຌຽ ໃ ບຄໂເຌກາຌຍ ຖນາຌ, Video Conference, online

E-Commerce Re-engineering ຎຍຄຘ ໄາຄ ຌເນຓໃ ຽຆໃ ຌ: ຄຘ ໄາຄກາຌຈຉ ໄຄ Knowledge Management ກາຌຍ ຖນາຌທາຓປ ໄ ນຓາງຽຊຄຘໃ ຄໃ ຖກໃ ຽບາກຌຍ ໃແຈ ໄ, ຓບຍນຌ ໄາໃ ເນ ໄຆຈຽຌ

Virtual Organization ບຄກາຌໃ ຽນຓ ບຌຄ ປຍຑາຍໃ ຽນຓ ບຌກຍຽປາແຎຆ ໄຘຌ ໄາຄ ຽຎຌຉ ໄຌ

4.4. ຌຌະຑາຍຆທຈກາຌ າຄາຌ (Quality of Working Life)

ຽກຌຖຆຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຽປຈເນ ໄຽກຈຽໃ ບຄຓ ກາຌ າຄາຌຍຍເນຓໃ ຽຆໃ ຌ: Internet, E-mail,

Hand phone ຖະ ຽປຈເນ ໄຽກຈກາຌ າຄາຌປຍຍຍເນຓໃ ໂ ຽຆໃ ຌ: ຖະຍຍ Tele/Video Conferencing, Electronic

Data Interchange, Virtual Organization ຽຎຌຉ ໄຌ ຽຆໃ ຄຽປຈເນ ໄຎະນງຈຆຍຑະງາກບຌ ຖະ ຽຑ ໄຓຌຌະຑາຍກາຌຽຎຌດໃ ນຖ ຆທຈກາຌຽຎຌດໃ ຂບຄຌແຈ ໄ

4.5. ທາຓຘ າຑຌຖະນທໃ າຄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ກຍບຄກບຌ ຖະ ກາຌຈກາຌ

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຽຑ ໃ ບກາຌຈກາຌຽຎຌຽຖ ໃ ບຄກາຌບບກຍຍ ຖະ ກາຌເຆ ໄຽກຌຖຆຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌເນ ໄຽກຈຎະນງຈດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຖະ ຎະຘຈຏຌ ຈງະຽຂ ໄາເຽຊຄຘະຑາຍທຈຖ ໄບຓ ຄຘ ໄາຄນຌ ໄາໃ ກາຌ າຄາຌະຌາ າ ກາຌຽຓ ບຄ (ຌະງຍາງ, ຽຄຌຽຈ ບຌ) ຑາງເຌບຄກາຌຉະນຖບຈຽຊຄຍຈຍາຈຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌ

ຖະ ຖະຍຍ ນຖ ຂະຍທຌກາຌຉຈຘຌເ


ຍຈໂ2 Information Technology

ຍຈ 2 Information Technology

I. ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽກຌຖດ (Information Technology)

ນຓາງຽຊຄ ຽກຌຖດໃ ຎະກບຍຂ ໄຌຈ ໄທງຖະຍຍຈຽກຍ ຖະ ຎະຓທຌຏຌຂ ໄຓຌ, ຖະຍຍກາຌຘ ໃ ຘາຌຖະ

ຓ ຖະ ບຎະກບຌຘະນຌຍຘະນຌຌຎະຉຍຈຄາຌ ຈ ໄາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ໃ ຓກາຌທາຄຏຌຈກາຌ ຖະ ເຆ ໄຄາຌ

ປໃ ທຓກຌ ດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍຽປາະຽນຌທໃ າທາຓນຓາງຈໃ ຄກໃ າທຽຎຌທາຓນຓາງໃ ກ ໄທາຄ ຖະ ຍ ໃ ແຈ ໄກ າຌຈຖາງຖະ

ບຈໃ ຆຈຽຌ ຽຌ ໃ ບຄາກກາຌທຈຂບຄຽກຌຖດໃ ທໃ ບຄແທຘໃ ຄຏຌເນ ໄຽປາຍ ໃ ຘາຓາຈກໃ າທ ດໃ າຄຘະຽຑາະຽາະຄແຈ ໄ, ຉໃ ດໃ າຄເຈກ ໃ ຉາຓຽປາຘາຓາຈກໃ າທແຈ ໄທໃ າ: ກາຌຍ ຖນາຌຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຉ ໄບຄຓບຄຎະກບຍໃ ຘ າຌ 3 ຎະ

ກາຌ ຉ ໃ ແຎຌ ໄ: 1. ຖະຍຍຎະຓທຌຏຌ (Process System)

ທາຓຆຍຆ ໄບຌເຌກາຌຎະຉຍຈຄາຌ ຖະ ທາຓຉ ໄບຄກາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ນຖາກນຖາງ ແຈ ໄຽປຈເນ ໄກາຌຈກາຌ ຖະ ກາຌຎະຓທຌຏຌຂ ໄຓຌຈ ໄທງຓ ຓໃ ຌຍ ໃ ຘະຈທກຄຖໃ າຆ ໄາ ຖະ ບາຈຓທາຓຏຈຑາຈ, ຘະຌ ໄຌເຌຎະຍຌ

ກບຄກາຌໃ ຄຉ ໄບຄຽປຈກາຌຈຽກຍ ຖະ ຎະຓທຌຏຌຂ ໄຓຌ ຈ ໄທງຖະຍຍບຽຖກຌກ ຈງເຆ ໄບຓຑທຽຉ ຖະ ບ

ຎະກບຌຘະນຌຍຘະນຌຌ ເຌກາຌຈຽກຍຂ ໄຓຌຉໃ າຄໂ ຽຑ ໃ ບເນ ໄກາຌຽປຈທກຄາຌຊ ກຉ ໄບຄ ຖະ ທໃ ບຄແທຂ ໄຌ.

2. ຖະຍຍຘ ໃ ຘາຌຖະຓ (Telecommunication System)

ກາຌຘ ໃ ຘາຌຂ ໄຓຌຽຎຌຘໃ ຄຘ າຌ ຘ າຖຍກາຌຍ ຖນາຌ ຖະ ກາຌຎະຓທຌຏຌ ຉະນຖບຈຌຽຊຄກາຌເຆ ໄຂ ໄຓຌເຌກາຌຉຈຘຌເ ຖະຍຍຂ ໄຓຌຘ ໃ ຘາຌໃ ຈ ຉ ໄບຄແຈ ໄຌ າຓາເຆ ໄເຌຽກຌຖດບຽຖກຌກເຌກາຌຘ ໃ ຘາຌຂ ໄຓຌ ຖະ

ນທໃ າຄຖະຍຍບຓຑທຽຉ ບຎະກບຌບຽຖກຌກ ຖະ ຏ ໄໃ ເຆ ໄດໃ ນໃ າຄກຌເນ ໄຘາຓາຈຘ ໃ ຘາຌກຌແຈ ໄດໃ າຄຎະຘຈຑາຍຘຄ.

3. ກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌ (Data Management)

ຎກກະຉຍກກຌໃ ເນ ໄທາຓຘຌເກຍຽກຌຖຆ ະບະຍາງທາຓນຓາງຂບຄຽກຌຖຆຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໂຈງເນ ໄທາຓຘ າຌກຍຘໃ ທຌຎະກບຍ 2 ຎະກາຌຉ ໄຌຉ ຉໃ ຏ ໄຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (Data/Information

Management) ະເນ ໄທາຓຘ າຌກຍຘໃ ທຌຎະກບຍຄ 3, ຽຆໃ ຄຓທາຓຽຎຌຘຌຖະຎະເຌກາຌຈປຍຍຍ ຖະ

ເຆ ໄຄາຌຽກໂຌຖຆຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຽຆໃ ຄຽຎຌຽຌ ໄບເຌຘ າຌໃ ຌ າຘະຽນຌເຌຎ ໄຓຽນຖ ໄຓຌ ໄ.

II. ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (Information Systems)

ຓໃ ຌຎະກບຍຈ ໄທງ 6 ຑາກຘໃ ທຌໃ ຘ າຌ, ຽຆໃ ຄຓຖາງຖະບຈ ຈໃ ຄຌ ໄ: 1. Hardware 2. Software 3. Data Resource

4. ຌະງຍາງ ຖະ ຂະຍທຌກາຌຎະຉຍຈຄາຌ Policies and Procedures ນຓາງຽຊຄ ຘຈເຌກາຌຌ າເຆ ໄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຖະ ໃ ຓ ກາຌຌ າແຎຎະຉຍຈ

5. ຏ ໄຌ າເຆ ໄຄາຌ People ware ນຓາງຽຊຄຍກຌໃ ຓທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຌ າເຆ ໄບຓຑທຽຉ

6. ຽ ບຂໃ າງກາຌຘ ໃ ຘາຌ Communication Networks ຽ ບຂໃ າງຖະຓຓະຌາຓ

ຖະຍຍກາຌ ຎະຓທຌຏຌ ກາຌ

ຍ ຖນາຌ ຂ ໄຓຌ ຖະຍຍກາຌຘ ໃ ຘາຌ

ຖະຓຓະຌາຓ

ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຽກຌຖດ


ຽກຌຖດຖະຓຓະຌາຓໂ(Telecommunication Technology)

Hardware + Software + Data resources + Policies and Procedures + People ware =

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ. ບຎະກບຌເຌກາຌຉຈຉ ໄຄຖະຓຓະຌາຓຓ: ຈາທ, າຌ, ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຖະຘຍ ຖະ

Server

III. ຽກຌຖດຖະຓຓະຌາຓ (Telecommunication Technology)

ຽຎຌຽກຌຖດໃ ຌ າຓາເຆ ໄເນ ໄກາຌຘໃ ຄຏໃ າຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ເຌແຖງະແກຽຎຌແຎດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຈງຘະ

ຽຑາະເຌບະຈຈໃ ຓະຌຈຉ ໄບຄດໃ ກຌດໃ າຄນໃ າຄແກ ໃ ຄຉ ໄບຄກາຌຖະຍຍຘ ໃ ຘາຌໃ ຓຎະຘຈຑາຍ ຈງຓຓະຌຈແຈ ໄຑຈະ

ຌາ “ຖະຍຍກາຌຉຈຉ ໃ ຘ ໃ ຘາຌ າກຘຌງາຌຘຄ, ຘຌງາຌແຒ ນຖ ຈນຓາງ, ທະງຘ ໃ ຘາຌ ຽ ໃ ບຄຘໃ ຄຘຌງາຌໂແຓຕ

ຽທຍ ຖະ ຘາງເງກ ໄທຌ າຘຄຽຎຌຉ ໄຌ ຽຌ ໃ ບຄາກກາຌຘ ໃ ຘາຌຂ ໄຓຌບຽຖກຌກຽຎຌຖະຍຍໃ ຆໃ ທງໂເຌກາຌຘ ໃ ຘາຌຂ ໄຓຌຓທາຓຊ ກຉ ໄບຄຆຈຽຌ ຖະ ທໃ ບຄແທໂຈງຘະຽຑາະຽຓ ໃ ບຎຍຍກຍຖະຍຍຘ ໃ ຘາຌໃ ຓເຌບກາຈ.

IV. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງ (Networking Systems)

ຽຎຌຖະຍຍຘ ໃ ຘາຌໃ ຽຆ ໃ ບຓງຄບຓຑທຽຉ ຖະ ບຎະກບຌຉໃ າຄໂ ຉ ໄຄຉໃ ຘບຄຖະຍຍຽຂ ໄາຈທກຌ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຘາ ຓາຈຘ ໃ ຘາຌຂ ໄຓຌຖະນທໃ າຄກຌ ນຖ ປໃ ທຓກຌ າກຈະກ າຈ ໄາຌຘາຖະຘຌຽຈດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຎກກະຉຽ ບຂໃ າງ

ບຓຑທຽຉະຓຘໃ ທຌຎະກບຍໃ ຘ າຌ ຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ: 1. Computer

2. ຘະຊາຌ Terminal

3. ຆໃ ບຄາຄກາຌຉຈຉ ໃ ຘ ໃ ຘາຌ Communication Channels

4. ບຎະກບຌຘະນຌຍຘະນຌຌຉຈຉ ໃ ຘ ໃ ຘາຌ Communication Processor

5. ຆຈ າຘໃ ຄຘ າຖຍກາຌຉຈຉ ໃ ຘ ໃ ຘາຌ Communication Software

V. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງບຓຑຓຽຉ (ຉທດໃ າຄ CNS)

1. ທາຓນຓາງຂບຄຽ ບຂໃ າງບຓຑທຽຉ

ກາຌຌ າຽບາຽ ໃ ບຄບຓຑທຽຉນຖາງຽ ໃ ບຄຓາຉ ຽຆ ໃ ບຓງຄເນ ໄຓກາຌຘ ໃ ຘາຌຂ ໄຓຌຖະນທໃ າຄກຌແຈ ໄ ກາຌຍໃ ຄເຆ ໄຄາຌບຎະກບຌ ຖະ ຂ ໄຓຌຉໃ າຄໂ

ກາຌບຌງ ໄາງຂ ໄຓຌ ກາຌຌ າຂ ໄຓຌຓາຍໃ ຄກຌເຆ ໄຄາຌ

ຍໃ ຄກຌເຆ ໄຆຍຑະງາກບຌ ຽຆໃ ຌ: CPU, HDD, Software ຖະ ບຎະກບຌບ ໃ ຌໂ ໃ ຖາາຑຄ ນຖ ຍ ໃຈນາເນ ໄກຌແຈ ໄ

2. ຽຎໄານຓາງຂບຄຽ ບຂໃ າງບຓຑທຽຉ

ກາຌເຆ ໄຆຍຑະງາກບຌາຄ Hardware and Software ປໃ ທຓກຌ. ຽຌ ໃ ບຄາກຖາາຂ ໄບຌຂ ໄາຄຘຄ ໃ ຄຌ າຓາເຆ ໄປໃ ທຓກຌຽຎຌຘໃ ທຌກາຄ

ເຆ ໄຂ ໄຓຌປໃ ທຓກຌແຈ ໄ ຘ າຖຍກຌໃ ດໃ ເຌຖະຍຍຽ ບຂໃ າງ. ຈງຍ ໃ ຉ ໄບຄຘຌເທໃ າຂ ໄຓຌຽນຖໃ າຌ ໄ ະຽກຍດໃ ໃ ເຈ

ກາຌຉຈຉ ໃ ຖະນທໃ າຄຏ ໄເຆ ໄຉໃ ຖະຌຓທາຓຘະຈທກຂ ໄຌ, ນາກຏ ໄເຆ ໄດໃ ນໃ າຄກຌນຖາງ ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງະຽຎຌຉທກາຄເນ ໄຘ ໃ ເຈ

Data Information Hardware (The computer)

Software (Programs) People ware

Client, Server Printer

ຖະຍຍຽ ໃ ບ ຂໃ າງບຓ ຑທຽຉ

Computer network


ປຍຍຍຽ ບຂໃ າງບຓຑທຽຉໂ(Networks Architecture)

3. ຎະນງຈຂບຄກາຌເຆ ໄຖະຍຍຽ ບຂໃ າງ

ກາຌເຆ ໄຄາຌຑໄບຓກຌ ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງ ະບະຌງາຈເນ ໄຏ ໄເຆ ໄນຖາງໂຌເຆ ໄຎຕກຕຓ ຖະ ຂ ໄຓຌຉໃ າຄໂ ແຈ ໄເຌຽທຖາຈທກຌ.

ກາຌເຆ ໄບຎະກບຌຉໃ າຄໂປໃ ທຓກຌ ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງ ະບະຌງາຈເນ ໄຏ ໄເຆ ໄນຖາງໂຌ ເຆ ໄບຎະກບຌຉໃ າຄ ໂ ເຌຽ ບຂໃ າງປໃ ທຓກຌແຈ ໄ ຽຆໃ ຌ: ຽ ໃ ບຄຑຓ, ຽ ໃ ບຄຘະກຌຽຌໂຖໂ ຽຎຌຉ ໄຌ.

ກາຌຘ ໃ ຘາຌຘໃ ທຌຍກຌ ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຘາຓາຈຽປຈເນ ໄຏ ໄເຆ ໄຉຈຉ ໃ ຘ ໃ ຘາຌກຌແຈ ໄຄໃ າງຂ ໄຌ.

ກາຌຘ າປບຄຂ ໄຓຌໃ ຄໃ າງຂ ໄຌ ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງ ຘາຓາຈຽປຈເນ ໄຏ ໄເຆ ໄ ຖະ ຏ ໄຈຖຖະຍຍຘ າປບຄຂ ໄຓຌໃ ຘ າ ຌແຈ ໄຄໃ າງ.

VI. ປຍຍຍຽ ບຂໃ າງບຓຑທຽຉ (Networks Architecture)

ຎຈຍຌບຄກາຌເຌຑາກຖຈ ຖະ ຽບກະຆຌ ຉໃ າຄກ ໃ ຉຈຉ ໄຄຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຘ ໃ ຘາຌ ຽຑ ໃ ບຽຆ ໃ ບຓງຄ ຖະ ເຆ ໄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌປໃ ທຓກຌ ຈງກາຌຽຆ ໃ ບງຄຽ ບຂໃ າງຉໃ າຄໂ ະຓຄຑາງເຌ ຖະ ຑາງຌບກບຄກາຌ ຽຆໃ ຄຽປາຘາຓາຈ າ ຌກປຍຍຍຂບຄຽ ບຂໃ າງບຓຑທຽຉຉາຓແຖງະນໃ າຄ ຖະ ກາຌຽຆ ໃ ບຄງຄບຎະກບຌບບກຽຎຌ 2 ປຍຍຍ ຉ ໃ ແຎຌ ໄ:

1. ປຍຍຍ (Client-Server): ະຓ Server (ຓໃ ຂໃ າງ) ຖະ ະຓ Client (ຖກຂໃ າງ) ນຖາງໂ

2. ປຍຍຍ (Peer-to-Peer) P2P: ະຓຄ Server ຖະ Client ປໃ ທຓກຌຽຖງ

VII. Computer Network Systems 1. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຘະຽຑາະຑ ໄຌໃ (LAN) Local Area Network

2. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຖະນທໃ າຄຽຓ ບຄ (MAN) Metropolitan Area Network

3. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຖະນທໃ າຄຂທຄ/ຎະຽຈ (WAN) Wide Area Network

4. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຖະຈຍຘາກຌ (IN) Internetwork

5. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຍ ໃ ເຆ ໄຘາງ (WN) Wireless Network


Computer Network Systems

6. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຍ ໃ ເຆ ໄຘາງຍຍ (WiFi) Wireless Fidelity

7. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຍຍ (WiMAX) Worldwide Interoperability for Microwave Access

1. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຘະຽຑາະຑ ໄຌໃ (LAN) Local Area Network

2. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຖະນທໃ າຄຽຓ ບຄ (MAN) Metropolitan Area Network

3. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຖະນທໃ າຄຂທຄ/ຎະຽຈ (WAN) Wide Area Network



4. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຍ ໃ ເຆ ໄຘາງ (WN) Wireless Network

Wi-Fi : ຽກຌຖຆຂບຄ Wireless LAN ນຖ ຖະຍຍ Network ຂບຄ LAN ຍຍຍ ໃ ເຆ ໄຘາງຑາງເຉ ໄຓາຈຉະຊາຌ IEEE 802.11, IEEE (Institute of Electrical and Electronics Engineer).

Hotspot ຽຎຌກາຌເນ ໄຍ ຖກາຌ Internet ຘາາຖະຌະໃ ຍ ໃ ເຆ ໄຘາງຓທາຓແທຘຄຈ ໄທງຽກຌຖຆຂບຄ Wireless Lan ນຖ Wi-Fi ຽຆໃ ຄເຌຎຈຍຌກ ໃ ຓເນ ໄຍ ຖກາຌກຌດໃ າຄນຖທຄນຖາງຂ ໄຌຉາຓນຖໃ ຄຆຓຆຌຉໃ າຄໂ

ຽຆໃ ຌ: ຘະນຌາຓຍຌ ປ ໄາຌບານາຌ ປຄປຓ ປຄຑະງາຍາຌ ນຖ ະຌາາຌ ຖະ ບ ໃ ຌໂ.

ຏ ໄເຆ ໄຍ ຖກາຌ Internet ຍ ໃ ເຆ ໄຘາງ Hotspot ຘາຓາຈເຆ ໄກຍ Computer Notebook ແຈ ໄ ຽຆໃ ຌ:

Netbook, Notebook, PDA,….

WiMax ຓໃ ຌຽຎຌຖະຍຍຘ ໃ ຘາຌໃ ຍ ໃ ເຆ ໄຘາງ ຖະ ຓທາຓແທຘຄ ຽຆໃ ຄຓແຖງະຖຈຘະນຓ າກາຌໃ 31 ແຓ ນຖ ຎະຓາຌ 85 ກຖຓຈ

ຓບຈຉາທາຓແທກາຌປຍ-ຘໃ ຄຂ ໄຓຌ ຍ ໃ ທໃ າະຽຎຌ Multimedia ໃ ຓຄຑາຍ ຖະ ຘຄ ນຖ ະຽຎຌຂ ໄຓຌຖ ໄທຌໂກ ໃ ຉາຓແຈ ໄຘຄຘຈຽຊຄ 75 Mbps.

ຆໃ ທງເນ ໄຏ ໄຄາຌ Application ໃ ດໃ ຍ ໄາຌ ນຖ ໃ າຄາຌ ຖະ ຖະນທໃ າຄກາຌຽຈຌາຄ. ເນ ໄຘາຓາຈຽຂ ໄາຽຊຄກາຌ ຍ ຖກາຌຉໃ າຄໂແຈ ໄ

7.1. ທາຓນຓາງຂບຄ Wimax

WiMAX ຓໃ ຌກາຌຉຈຉ ໃ ຘ ໃ ຘາຌຍຍຍ ໃ ເຆ ໄຘາງ ຈ ໄທງທາຓແທຘຄຌ ໄ ຊ ກຑຈະຌາຂ ໄຌ ຍຌຓາຈຉະຊາຌກາຌຘ ໃ ຘາຌ IEE802.16 ຽຆໃ ຄຉ ໃ ຓາແຈ ໄຑຈະຌາດໃ ຍຌຓາຈຉະຊາຌ IEE802.16a ຈງແຈ ໄຓກາຌບະຌຓຈບບກຓາ ເຌຎ 2004 ຈງທຘະທະກ າແຒຒໄາ ຖະ ບຽຖກຉຕຌກ ນຖ IEEE (Institute of Electronical and

Electronics Engineers) ຽຆໃ ຄຓແຖງະຖຈຘະນຓາຄກາຌໃ 31 ແຓ ນຖ ຎະຓາຌ 48 Km ຌ ໄຌກ ໃ ນຓາງທາຓທໃ າ (WIMAX) ະຘາຓາຈ າຄາຌແຈ ໄທຍຓຑ ໄຌໃ ກທ ໄາຄກທໃ າ ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຖະຘຍຽ ບຌໃ ເຌຖະຍຍ 3G

(Generation) ນຖາງກທໃ າ 10 ຽໃ າ ຑໄບຓງຄຓບຈຉາທາຓແທເຌກາຌປຍ-ຘໃ ຄຂ ໄຓຌ ຍ ໃ ທໃ າະຽຎຌ Multimedia ໃຓຄຑາຍ ຖະ ຘຄ ນຖ ະຽຎຌຂ ໄຓຌຖ ໄທຌໂກ ໃ ຉາຓແຈ ໄຘຄຘຈຽຊຄ 75 Mbps

ຽຆໃ ຄກ ໃ ແທກທໃ າຖະຍຍຖະຘຍຽ ບຌໃ ຍຍ 3G ນຖາງກທໃ າຽຊຄ 30 ຽໃ າ ຈງຓາຈຉະຊາຌ IEEE

802.16 a ນຖ WiMAX ຓທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຘໃ ຄກະາງຘຌງາ ເຌຖກຘະຌະາກຈຈທແຎນງຄນຖາງຈ

(Point-to-multipoint) ແຈ ໄຑ ໄບຓໂກຌ ຈງຓທາຓຘາຓາຈປບຄປຍກາຌ າຄາຌເຌຍຍ Non-Line-of-sight

ແຈ ໄ ຘາຓາຈ າຄາຌແຈ ໄຽຊຄທໃ າະຓຘໃ ຄກຈຂທາຄ ຽຆໃ ຌ: ຉ ໄຌແຓ ໄ ບາາຌ ແຈ ໄຽຎຌດໃ າຄຈ ຘໃ ຄຏຌເນ ໄ WiMAX ຘາຓາຈຆໃ ທງເນ ໄຏ ໄໃ ເຆ ໄຄາຌ ຘາຓາຈຂະນງາງຽ ບຂໃ າງຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ Internet ແຈ ໄດໃ າຄກທ ໄາຄຂທາຄ ຈ ໄທງຖຈຘະນຓ າຄາຌຽຊຄ 31 ແຓ

ນຖ ຎະຓາຌ 48 Km ຖະ ຓບຈຉາທາຓແທ ເຌກາຌປຍ-ຘໃ ຄຂ ໄຓຌຘຄຘຈຽຊຄ 75Mbps ຓາຈຉະຊາຌ IEEE



802.16a ຌ ໄ ເຆ ໄຄາຌດໃ ຍຌ ໃ ຌ Microwave ໃ ຓທາຓຊໃ ແຖງະນໃ າຄ 2-11Ghz ຖະ ງຄຘາຓາຈເຆ ໄຄາຌປໃ ທຓກຍບ

ຎະກບຌຓາຈຉະຊາຌຆະຌຈບ ໃ ຌໂ ໃ ບບກຓາກໃ ບຌນຌໄາຌ ໄແຈ ໄຽຎຌດໃ າຄຈ.

7.2. ປຍຍຍກາຌຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງ

ນຓາງຽຊຄປຍປໃ າຄຽ ບຂໃ າງ (Network Topology) ຽຆໃ ຄຓຖກຘະຌະກາຌຽຆ ໃ ບຓງຄຘາງຘ ໃ ຘາຌຽຂ ໄາກຌກຍບຎະກບຌ Electronic ຉໃ າຄໂ ຑາງເຌຽ ບຂໃ າງຈ ໄທງກຌ. (Network Topology) ຉໃ ຖະຍຍຓທາຓຽນຓາະຘຓໂເຌກາຌເຆ ໄຄາຌຉກຉໃ າຄກຌ.

1. ຽ ບຂໃ າງຍຍຍຈຎຖດ (Bus Topology)

ບຎະກບຌເຌກຆ ໄຌເຌຽ ບຂໃ າງະຽຆ ໃ ບຉ ໃ ກຍຘາງນຖກກໃ ທາ Bus,

ຂ ໄຓຌຏ ໄຘໃ ຄະຽຂ ໄາຘໃ ຘາງຍຈເຌປຍຍຍຂບຄຒກ ໃ ຎະກບຍຈ ໄທງຉ ານຌໃ ຄຂບຄຏ ໄຘໃ ຄ ຖະ ຏ ໄປຍ,

ກາຌຘ ໃ ຘາຌຑາງເຌ Bus ະຘໃ ຄແຎງຄຎາງາຄຄ 2 ຈ ໄາຌຂບຄ Bus ໃ ຎາງາຄະຓ Terminator

ຈຈ ໄຌຘຌງາຌຍ ໃ ເນ ໄຘະ ໄບຌກຍຽຂ ໄາຓາງຄ Bus,

ນຓຈໃ ຽຆ ໃ ບຉ ໃ Bus ະຽຍໃ ຄຉ ານຌໃ ຄຏ ໄປຍໃ ຓາກຍຐຄທໃ າຊ ກຉ ໄບຄກຍຍ ? ຊໄາຊ ກຉ ໄບຄກ ໃ ປຍຽຂ ໄາຓາຘໃ ນຓຈ ຊໄາຍ ໃ ຊ ກຉ ໄບຄກ ໃ ະຎໃ ບງຏໃ າຌແຎ.

ຂ ໄຈຂບຄ Bus Topology

ເຆ ໄຘາງຘໃ ຄຂ ໄຓຌນຌ ໄບງ ປຍຍຍກາຌຉຈຉ ໄຄຄໃ າງ ນຖຈໃ າເຆ ໄໃ າງກາຌຉຈຉ ໄຄ, ຘາຓາຈຽຑ ໄຓບຎະກບຌຂ ໄຌໂເນຓໃ ຽຂ ໄາແຎເຌຽ ບຂໃ າງແຈ ໄຄໃ າງ.

ຂ ໄຽຘງຂບຄ Bus Topology

ຊໄາຘາງຘໃ ຄຂ ໄຓຌນຖກຽຘງນາງ ະຽປຈເນ ໄ ໄຄຖະຍຍ າຄາຌຍ ໃ ແຈ ໄ, ກທຈຘບຍ ຂ ໄຏຈຑາຈແຈ ໄງາກ ຉ ໄບຄຽປຈນຖາງໂຈ ຽຑາະກາຌແນຖຂບຄຂ ໄຓຌເຌ 2 ຈາຄ ຖະ

ນຓຈໃ ຊຈຉ ໃ ແຎ າກຈໃ ຽກຈທາຓຽຘງນາງຌຎາງຂບຄ Bus ະ າຄາຌຍ ໃ ແຈ ໄ

2. ຎຖດຍຍທຄນທຌ (Ring Topology)

ກາຌຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ ບຎະກບຌຉໃ າຄໂ ຽຎຌທຄກຓ ນຖ ທຄນທຌ ຂ ໄຓຌຊ ກຈຘໃ ຄາກນຓຈ (ຈ) ນຌໃ ຄແຎບກນຓຈນຌໃ ຄ ທຌດໃ ເຌຽ ບຂໃ າງເຌຈາຄຈທ,

ຉໃ ຖະນຓຈ ະຓ Repeater ນຓຈນຌໃ ຄຉທ ຽປຈນຌ ໄາໃ ຽຑ ໄຓຽຉຓ ຂໃ າທຘາຌໃ ະຽຎຌຉ ໃ ກາຌຘ ໃ ຘາຌເຌຘໃ ທຌນທຂບຄຒກຂ ໄຓຌ,

ນຓຈເຌທຄນທຌະກທຈຘບຍທໃ າຽຎຌຒກຂ ໄຓຌໃ ຘໃ ຄຓາເນ ໄນຓຈຉຌ ນຖ ຍ ໃ , ຊໄາຘໃ ຄເນ ໄກ ໃ ະຉ ໄບຄຎໃ ບງຂ ໄຓຌຌ ໄຌໂ ແຎງຄ Repeater (ຉທຄຘຌງາຌ) ຂບຄນຓຈຊຈແຎ



ຂ ໄຈຽ ບຂໃ າງ (Ring Topology)

ຘາຓາຈຘໃ ຄແຎງຄຏ ໄປຍນຖາງໂນຓຈຑໄບຓໂກຌ ຈງກ າຌຈຉ ານຌໃ ຄຎາງາຄຖຄຘໃ ທຌນທຂບຄຒກຂ ໄຓຌ Repeat ຂບຄຉໃ ຖະນຓຈ.

ກາຌຘໃ ຄຂ ໄຓຌເຌຈາຄຈທກຌໃ ຄຍ ໃ ຓກາຌຆຌກຌຂບຄຘຌງາຌ.

ຂ ໄຽຘງຂບຄຽ ບຂໃ າງ (Ring Topology)

ຊໄານຓຈນຌໃ ຄຽກຈນາງ ຂ ໄຓຌະຍ ໃ ຘາຓາຈຘໃ ຄຏໃ າຌແຎງຄນຓຈຉ ໃ ແຎແຈ ໄ ຖະ າເນ ໄຄຽ ບຂໃ າງຂາຈກາຌຉຈຉ ໃ ຘ ໃ ຘາຌ

ຽຓ ໃ ບນຓຈນຌໃ ຄຘໃ ຄຂ ໄຓຌ ນຓຈບ ໃ ຌະຓຘໃ ທຌປໃ ທຓຽປຈເນ ໄຽຘງຽທຖາ. ປຍ Ring Topology Network

3. ຽ ບຂໃ າງຍຍຈາທຎຖດ (Star Topology)

ຖກຘະຌະ ໄາງ ປຍຈາທ ນຖາງກ ຈງຓຘະຊາຌກາຄ ນຖ ຽຎຌຈປຍຏໃ າຌກາຌຉຈຉ ໃ ຖະ

ນທໃ າຄກນຓຈເຌຽ ບຂໃ າງ.

ຘະຊາຌກາຄ ຽປຈນຌ ໄາໃ ຽຎຌຘຌທຍຓຽຘ ໄຌາຄກາຌຘ ໃ ຘາຌ ໃ ບງຈຘໃ ຄຂ ໄຓຌເນ ໄກຍນຓຈ

ຎາງາຄບກຈ ໄທງ.

ກາຌຘ ໃ ຘາຌ File ະຽຎຌຍຍ 2 ຈາຄ ຈງບະຌງາຈເນ ໄຓຑຄນຓຈຈທຽໃ າຌ ໄຌ ໃ ຘາຓາຈຘໃ ຄຂ ໄຓຌຽຂ ໄາຘໃ ຽ ບຂໃ າງແຈ ໄ ໃ ຄຍ ໃ ຓບກາຈໃ ນຖາງນຓຈ ະຘໃ ຄຂ ໄຓຌຽຂ ໄາຘໃ ຽ ບຂໃ າງເຌຽທຖາຈທກຌ.

ຂ ໄຈຂບຄ Star Topology

ກາຌຉຈຉ ໄຄຽ ບຂໃ າງ ຖະ ກາຌຈຖປກຘາຽປຈແຈ ໄຄໃ າງ

ນາກນຓຈເຈຽກຈທາຓຽຘງນາງ ກ ໃ ທຌກທຍຘບຍແຈ ໄຄໃ າງ ຖະ ຽຑາະຘໃ ຄຂ ໄຓຌ 1 ຽຘ ໄຌຉ ໃ ບຎະ

ກບຌທາຓຽຘງນາງໃ ຄຍ ໃ ກະຍຉ ໃ ກາຌ າຄາຌຂບຄຈບ ໃ ຌໂເຌຖະຍຍ

ເນ ໄຍ ຖກາຌຄໃາງຽຑາະຓຘຌກາຄຽປຈນຌ ໄາໃ ທຍຓ

ຂ ໄຽຘງ Star Topology

ຊໄາຘະຊາຌກາຄ ຽກຈທາຓຽຘງນາງຂ ໄຌຓາ ະຽປຈເນ ໄຄຖະຍຍ າຄາຌຍ ໃ ແຈ ໄ, ຉ ໄບຄເຆ ໄຘາງຘໃ ຄຂ ໄຓຌ າຌທຌນຖທຄນຖາງກໃ ທາຍຍ Bus ຖະ ຍຍ Ring.



ຉທດໃ າຄ: Star Topology Network

4. ຽ ບຂໃ າງຍຍຎະຘຓຎຖດ Mesh Topology

ຂ ໄຈ ຖະ ຂ ໄຽຘງ ຂບຄຽ ບຂໃ າງຍຍ Mesh Topology

ຂ ໄຈ Mesh Topology

ເຌກບຌ Cable ຍາຄຘາງຉ ໃ ຏຈຑາຈ ຉໃ ຽ ບຂໃ າງຄນຓຈງຄຘາຓາຈເຆ ໄແຈ ໄ ຽປຈເນ ໄຖະຍຍຓຘະ

ຊຌຖະຑາຍ ຖະ ຽ ບຂໃ າງໃ ຓທາຓຘ າຌ

ຂ ໄຽຘງ Mesh Topology

ຘ ໄຌຽຎ ບຄໃ າເຆ ໄໃ າງ ຖະ Cable ນຖາງກໃ ທາກາຌຉ ໃ ຍຍບ ໃ ຌໂ

ງາກຉ ໃ ກາຌຉຈຉ ໄຄ ຉທດໃ າຄ: ຽ ບຂໃ າງຍຍ Mesh Topology

5. ຽ ບຂໃ າງຍຍຎະຘຓ Tree Topology

ກາຌຽຆ ໃ ບຓຽ ບຂໃ າງຍຍຎະຘຓ Tree Topology

ກາຌຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ ຍຍຎະຘຓ ຓໃ ຌຽຎຌຽ ບຂໃ າງໃ ຍ ໃ ຓປຍຍຍໃ ຌໃ ຌບຌ, ຽ ບຂໃ າງຍຍຎະຘຓຌ ໄ ະເຆ ໄກາຌຎະຘຓປຍຍຍກາຌຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ ນຖາງໂຍຍຽຂ ໄາຈ ໄທງກຌ ຽຆໃ ຌ: ເຆ ໄຽ ບຂໃ າງຍຍ Bus ຎະຘຓກຍຽ ບຂໃ າງຍຍ Star ຽຎຌຉ ໄຌ.

ຂ ໄຈ

ເຌຉໃ ຖະຘໃ ທຌງໃ ບງໂະຉ ໃ ຽບຄກຌຍຍ Star ຽປຈແຈ ໄປຍຂ ໄຈຂບຄກາຌຉ ໃ ຍຍ Star ຓາຈ ໄທງ

ຂ ໄຽຘງ

ແຖງະາຄເຌຉໃ ຖະຘໃ ທຌງໃ ບງໂ ະຊ ກ າກຈ ຈງຘະນຌຈຂບຄຘາງ



ຊໄາຽຘງນຖກ ນຖ Hub ຉທກາຄນຖກຽຘງ ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຄນຓຈະຍ ໃ ຘາຓາຈເຆ ໄກາຌແຈ ໄ ງາກຉ ໃ ກາຌຉຈຉ ໄຄ ຖະ ຽຈຌຘາງ

1.1 Hub/ Repeater

ຽຎຌບຎະກບຌໃ ຽປຈນຌ ໄາໃ ຂະນງາງຘຌງາຌໃແຈ ໄປຍຓາ ຖ ໄທຘໃ ຄຉ ໃ ເນ ໄບຎະກບຌບ ໃ ຌໃ ຉ ໃ ຽຂ ໄາກຍຓຌ

ຈຎະຘຄເຌກາຌຉຈຉ ໄຄ Hub ກ ໃ ຽຑ ໃ ບຂະນງາງຘຌງາຌເນ ໄກຍບຎະກບຌຉໃ າຄໂຽຑ ໄຓແຈ ໄນຖາງຂ ໄຌ

Hub ເຆ ໄຘ າຖຍຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ ບຓຑທຽຉຽຂ ໄາກຍຽ ບຂໃ າງ ະຓ Port ເຆ ໄຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ ຖະນທໃ າຄ Hub ກຍຽ ໃ ບຄບຓຑທຽຉ ນຖ ບຎະກບຌຽ ບຂໃ າງຉທບ ໃ ຌໂ Hub ະທຌຘຌງາຌ ຖະ ຘໃ ຄຉ ໃ ຂ ໄຓຌຌ ໄຌບບກແຎໃ ຽ ໃ ບຄບຓ

ຑທຽຉກຽ ໃ ບຄໃ ຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ ດໃ ກຍ Hub.

1.2 Bridge

Bridge ຓໃ ຌ າຄາຌເຌ Layer 2 ຂບຄ OSI Model (Open Systems Interconnection

Model) ເຆ ໄຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ Segment ຂບຄຽ ບຂໃ າງ 2 Segment ນຖ ນຖາງກໃ ທາຽຂ ໄາຈ ໄທງກຌ ຈງະຉ ໄບຄຽຎຌຽ ບ

ຂໃ າງໃ ເຆ ໄ (Data Link Protocol ຉທຈທກຌ ຖະ Network Protocol ຍຍ Bus ຖະ ເຆ ໄ Protocol

Ethernet) 2 Segment ຽຂ ໄາຈ ໄທງກຌ

Bridge ຘາຓາຈປບຄປຍຂ ໄຓຌໃ ະຘໃ ຄຉ ໃ ແຈ ໄ ຈງກທຈຘບຍທໃ າຂ ໄຓຌໃ ຘໃ ຄຌ ໄຌຓຎາງາຄດໃ ໃ ເຈ ຽປຈເນ ໄຘາຓາຈຈກາຌກຍທາຓນຌານຌໄຌຂບຄຂ ໄຓຌແຈ ໄຓຎະຘຈຑາຍນຖາງຂ ໄຌ.

1.3 Switch or Bridge

ຽຎຌບຎະກບຌຘ າຖຍຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ LAN ຘບຄຽ ບຂໃ າງຽຂ ໄາຈ ໄທງກຌ ຈງະຉ ໄບຄຽຎຌ LAN ຎະຽຑຈຈທກຌ ຖະ ເຆ ໄ Protocol ເຌກາຌປຍຘໃ ຄຂ ໄຓຌຽນຓ ບຌກຌ ຽຆໃ ຌ: ກາຌຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ Ethernet LAN ຘບຄຽ ບຂໃ າງຽຂ ໄາຈ ໄທງກຌ



Router ຽຎຌບຎະກບຌໃ ຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ LAN ນຖາງຽ ບຂໃ າງຽຂ ໄາຈ ໄທຌກຌ ໄາງ ກຍ Switch Router ຘາຓາຈຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ LAN ໃ ເຆ ໄ Protocol ເຌກາຌປຍ-ຘໃ ຄຂ ໄຓຌຽນຓ ບຌກຌ ຉໃ ເຆ ໄ Media ນຖ ຘາງຘໃ ຄຉໃ າຄໂຆະຌຈກຌແຈ ໄ

Router: ບຎະກບຌຽ ບຂໃ າງບຓຑທຽຉໃ ຽປຈນຌ ໄາໃ ເຌກາຌຽຆ ໃ ບຓງຄຽ ບຂໃ າງບຓຑທຽຉຎະຽຑຈ

LANs-WANS ນຖ WANs-MAN ນຌໄາໃ ເຓຌງກາຌ າຄາຌຂບຄບຎະກບຌ Router : ກາຌຑາຖະຌາຈຽຖ ບກຽຘ ໄຌາຄເຌກາຌຘໃ ຄຏໃ າຌຂ ໄຓຌແຎງຄຽ ບຂໃ າງບຓຑທຽຉບ ໃ ຌໂ (Internetworking Device).

ກາຌຘໃ ຄຏໃ າຌຂ ໄຓຌຂບຄ Router ະເຆ ໄ Protocol ຂບຄ IP ຈງ າຄາຌດໃ ເຌຖະຈຍຆ ໄຌ 3

ຂບຄຍຍ າຖບຄ OSI Model

Gateway ຽຎຌບຎະກບຌໃ ຓທາຓຘາຓາຈຘຄໃ ຘຈ ເຌກາຌຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ ຽ ບຂໃ າງຉໃ າຄໂ ຽຂ ໄາຈ ໄທງກຌ

ຈງຘາຓາຈຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ LAN ນຖາງໂຽ ບຂໃ າງໃ ເຆ ໄ Protocol ຉໃ າຄກຌຽຂ ໄາຈ ໄທງກຌແຈ ໄ ຖະ ຘາງຘໃ ຄຘຌງາຌຉໃ າຄຆະຌຈແຈ ໄດໃ າຄຍ ໃ ຓຂຈ າກຈ ຽຆໃ ຌ: ກາຌຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ Ethernet LAN ໃ ເຆ ໄຘາງຘໃ ຄຍຍ UTP= Unshielded Twisted-

Pair ຽຂ ໄາກຍ Token Ring LAN ແຈ ໄຽຎຌຉ ໄຌ

1.4 Modem= Modulation Demonbulation

ຽຎຌບຎະກບຌໃ ຽປຈນຌ ໄາໃ ຎຄຘຌງາຌ Digital າກຽ ໃ ບຄບຓຑທຽຉເນ ໄຽຎຌຘຌງາຌ Analog

ຽບ ໄຌຂ ໄຌຉບຌຌ ໄທໃ າ: Modulation ຖະ ຽປຈນຌ ໄາໃ ຎຄຘຌງາຌ Analog ເນ ໄຽຎຌຘຌງາຌ Digital ຽຑ ໃ ບບຓຑທຽຉ

ະແຈ ໄຌ າແຎຎະຓທຌຏຌ ຂ ໄຌຉບຌຌ ໄຽບ ໄຌທໃ າ: Demodulation ຈງຎກກະຉຘຌງາຌຖະຘຍຊ ກບບກຍຍຓາ ຽຑ ໃ ບຘໃ ຄຘຌງາຌ Analog ຉໃ ຽຌ ໃ ບຄາກກາຌຘ ໃ ຘາຌຂບຄບຓຑທຽຉ ເຆ ໄຘຌງາຌ Digital ໃ ຄ າຽຎຌຉ ໄບຄເຆ ໄ Modem

ເຌກາຌຎໃ ຌຎຄຘຌງາຌທາຓແທ ເຌກາຌຘ ໃ ຘາຌຂ ໄຓຌຂບຄ Modem ຽຎຌຍຈຉ ໃ ທຌາ (Bit per Second: Bps).



1.5 ຖະຍຍແຓກຕຽທຍ Microwave

ເຆ ໄທໃ ຘໃ ຄຘຌງາຌໃ ຓທາຓຘຄໃ ຘຈກໃ ທາ ໄຌທະງ າກຘະຊາຌຌນຌໃ ຄໂແຎງຄບກຘະຊາຌນຌໃ ຄ ບາຈະຽບ ໄຌຘຌງາຌຂບຄແຓກປຽທຍທໃ າຘຌງາຌຍຍຽຘ ໄຌຘາງຉາ (Line of sight)

ຘຌງາຌຂບຄແຓກຕຽທຍ ະຽຈຌາຄຽຎຌຽຘ ໄຌກຄ ນຖ ຽຘ ໄຌຆ ໃ ກາຌຉ ໄຄຘະຊາຌທຌຘຌງາຌຌ ໄຌຘໃ ທຌເນງໃ ະຌງຓຉ ໄຄເຌຑ ໄຌໃ ຘຄໂ

ຖະຍຍຈາທຓ Satellite: ເຆ ໄທຘໃ ຄຘຌງາຌ ໃ ຓທາຓຘຄກໃ ທາ ໄຌທະງນຖາງໂຽໃ າ າກບະ

ທະກາຈ ນາຘະຊາຌຑ ໄຌໃ ນຌໃ ຄແຎບກຘະຊາຌຑ ໄຌໃ ນຌໃ ຄ ຂ ໄຈຂບຄຖະຍຍຈາທຓ:

ເຆ ໄຽທຖາ ເຌກາຌຉຈຉ ໄຄນຌ ໄບງ

ຘາຓາຈຉຈຉ ໃ ແຈ ໄກຍກຉ ານຌໃ ຄໃ ດໃ ເຌຑ ໄຌໃ ເນ ໄຍ ຖກາຌຂບຄຈາທຓ

ຍ ໃ ຓຘຌງາຌຖຍກທຌ (Noise) ຽຌ ໃ ບຄາກຽຎຌກາຌຘໃ ຄໃ ທາຓຊໃ ຘຄຘຈ

ໃ າເຆ ໄໃ າງ ເຌກາຌຉຈຉ ໄຄຉ ໃ ຈຄໃ ຂ ໄຽຘງຂບຄຖະຍຍຈາທຓ

ທາຓຎບຈແຑຂບຄຂ ໄຓຌຉ ໃ າ, ຘຌງາຌໃ ປຍ-ຘໃ ຄ ຓກາຌຽຏງຏໃ ເນ ໄນຖໃ າຆໃ າ (Propagation Delay),

ຖາາຖຄຌຽຖ ໄຓຉ ໄຌໃ ບຌ ໄາຄຘຄ, ທາຓຎໃ ຌຎຄຂບຄບາກາຈຓຏຌຽປຈເນ ໄຘຌງາຌຏຈຈໃ ຄາກຎກກະຉແຈ ໄ.


ຍຈໂ3 ກາຌຍ ຖນາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໂMIS

ກາຌຎຍຍກາຌ າຄາຌຂບຄຈາທຓ-ແຓກຕຽທຍ

Microwave Satellite

ຘາຓາຈເຆ ໄແຈ ໄກຍຘະຊາຌໃ ຘາຓາຈຽຍໃ ຄຽນຌກຌ

ຽໃ າຌ ໄຌ

າຄາຌຍຍບາເຘຘະຊາຌຉໃ າຄໂຽຎຌຉທກາຄຘໃ ຄ ຏໃ າຌແຎງຄຎາງາຄ ຉ ໄບຄຉຈຉ ໄຄຘະຊາຌຄນຓຈຉະນຖບຈຽຘ ໄຌາຄ ກໃ ບຌ ໃ ຄຘາຓາຈເຆ ໄຄາຌແຈ ໄ ຖະຍຍະຊ ກຖຍກທຌາກຘະຑາຍບາກາຈຎໃ ຌ

ຎຄ ນຖ ຍ ໃ ຈ

ຘາຓາຈເຆ ໄແຈ ໄກຍກຘະຊາຌໃ ຘາຓາຈຽຍໃ ຄ ຽນຌ

ຈາທຓແຈ ໄ ນາກຓຘະຊາຌເຈຽຘງນາງ ກ ໃ ະເຆ ໄຍ ໃ ແຈ ໄຽຑາະຘະ

ຊາຌຌ ໄຌ ຽໃ າຌ ໄຌ

ກາຌຉຈຉ ໄຄາຌຈາທຓຘາຓາຈຽປຈແຈ ໄຄໃ າງ ຖະ

ທໃ ບຄແທ

ຖະຍຍ ະຊ ກຖຍກທຌາກຘະຑາຍບາກາຈຎໃ ຌ

ຎຄ ນຖ ຍ ໃ ຈ

ຍຈ 3 ກາຌຍ ຖນາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ MIS I. ທາຓນຓາງກາຌຍ ຖນາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (MIS)

Kroenke and Hatch (.ຘ 1994): ກໃ າທຽຊຄທາຓຘ າຌ ຖະ ຏຌກະຍຂບຄຖະຍຍຘາຖະຘຌຽຈໃ ຓຉ ໃ ຖະກຈ ຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ:

1. ຖະຍຍກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຆໃ ທງຘ ໄາຄຌໃ າຽຑ ໄຓເນ ໄກຍກາຌຽປຈທກ

2. ຍກະຖາກບຌກຌຉ ໄບຄຓທາຓປ ໄກໃ ທກຍ MIS ຽຌ ໃ ບຄາກຎຈຍຌກາຌຑຈະຌາ ຖະ ກາຌເຆ ໄຄາຌ ຖະຍຍກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ທບຄກາຌ ຉະນຖບຈຌຽຊຄກາຌຂະນງາງຉທຂບຄຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທ

ຘາຌ ຖະ ກາຌຎຍປຍຂບຄຖະຍຍຄາຌດໃ າຄຉ ໃ ຽຌ ໃ ບຄ 3. ກາຌຌ າເຆ ໄຽຉກຌຖດ ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຽຑ ໃ ບຉບຍຘະນຌບຄທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຖະກຈ ຖະ ກາຌຍຌ

ຖຽຎໄານຓາງຂບຄບຄກາຌນຖາງຂ ໄຌ.

II. ກາຌຎໃ ຌຎຄຂບຄຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

1. ຖກາຑທຈ

1) ກາຌຈກາຌ ຖະ ກາຌທຍຓເຌກາຌຉະນຖາຈຖກ

2) ກາຌຂໃ ຄຂຌເຌຉະນຖາຈຖກ

3) ຆຍຑະງາກບຌຍກຌຖະນທໃ າຄຎະຽຈ ຽຆໃ ຌ: ຌ India ຘໃ ຄຌກທຆາກາຌ

4) ຖະຍຍກາຌກະາງຘຌ ໄາ 2. ກາຌຎຍປຍຂບຄຖະຍຍຽຘຈຊະກຈ (ຍຍ Digital) ກາຌ ໄາຂາງຏໃ າຌາຄ Electronic

1) ຖະຍຍຽຘຈຊະກຈໃ ບາເຘຊາຌທາຓປ ໄ ຖະ ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (ບາເຘຍກະຖາກບຌ, ກຌຉ ໄບຄປ ໄຌ າເຆ ໄຖະ

ຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ) ຽຆໃ ຌ: Singapore ໃ ຑຈະຌາຽຘຈຊະກຈຑຄຉໃ 8 ຎໃ ຆາທຖກງບຓປຍ ຈງຑຈະຌາຖະຍຍກາຌຘກຘາກໃ ບຌຈງຽຌ ໄຌເຘໃ ຌຌະຑາຍຽຎຌນຖກ

2) ຏະຖຈຉະຑຌ ຖະ ຍ ຖກາຌເນຓໃ ງາກດໃ ແຈ ໄ ດໃ ຖບຈຽປາຉ ໄບຄຑະງາງາຓຘຌ ໄາເນຓໃ ໂຂ ໄຌຓາຽຖ ໄບງໂ

ກາຌຍ ຖກາຌ ກາຌກກາຌຊຓ

3) ກາຌຂໃ ຄຂຌໃ ທໃ ບຄແທ ຽຆໃ ຌ: ຍ ຖຘຈເຈໃ ຓທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຏະຖຈຘຌ ໄາ ຖະ ກາຌຍ ຖກາຌໃ ບບກຍຍຈຆາງບບກຓາແທກໃ ທານຓໃ ຍ ຖຘຈຌ ໄຌະແຈ ໄຎຍ

4) ຘະຑາຍທຈຖ ໄບຓໃ ຏຌຎໃ ຌ ຽຆໃ ຌ: ະຌາາຌ leman ດໃ America ໃ ຽປຈກໃ ທກຍບະຘຄນາຍຖະຓະຘຍ (ຍກຽປ ບຌເນ ໄຌຽຆໃ າ ນຖ ຆ ໄ, ປຍຆ ໄຽປ ບຌຽກໃ າຓາຑຈະຌາເນຓໃ ຖ ໄທຂາງຉ ໃ ) ຽຆໃ າຆ ໄ ໃ າງຖາາຽຆໃ າແຎຽຖ ໄບງໂຌກໃ ທາະຽຎຌຂບຄຽປາ ຍ ຖຘຈຂາຈຌນຓຌທຌ, ແຒແນຓ ໄ, ຌ ໄາຊ ໄທຓ, ຏໃ ຌຈຌແນທໃ ຘໃ ຄຖທຓຄກຈນຓາງ


ຌຘຓຍຈຂບຄຂ ໄຓຌໃ ຈ

5) ທຄບຌຆທຈຏະຖຈຉະຑຌ ຖະ ຍ ຖກາຌຘ ໄຌຖຄ ຽຆໃ ຌ: ຘ ໄາຄຂ ໄຌ ຘກຘາແທ ໄ ຖະ າຖາງ, ຖຈຊຍຉໃ ກໃ ບຌ ຖະ ຎຈ

ຍຌທາຓຉ ໄບຄກາຌຓຌຎໃ ຌຎຄແຎຉະນຖບຈ

6) ຂ ໄ າກຈຈ ໄາຌທາຓປ ໄຂບຄຍກະຖາກບຌ ຽຆໃ ຌ: ຎະຽຈຖາທໃ ະຽຎຈເຆ ໄ E-government ຍ ໃ ຽກຈ, ຍ ໃ ຽຌ ໄຌເຘໃ ຌຌະຑາຍ

7) ຏະຖຈຉະຑາຍ ຽຌ ໄຌໃ ຌຌະຑາຍຂບຄຏະຖຈຉະຑຌ

8) ຑາທະຏ ໄຌ າ ຽຍໃ ຄ Obama ຎຈຍຌງຄກ ໄຍ ໃ ຉກຌະນຓຈທະຖາ, ຽຑາະງາກງກກຈຂບຄຌຏທຈ າຂ ໄຌເນ ໄຍຽໃ າຌຏທຂາທງ ໄບຌ ທາຓຈ ໄຌ ຍ ໃ າຌກ ຍ ໃ ຽບາຎຍຌຏທຂາທ

III. ຌຘຓຍຈຂບຄຂ ໄຓຌໃ ຈ

ຂ ໄຓຌໃ ຓຌຌະຑາຍຘຓຍຈໃ ຈ ຓ ຈໃ ຄຌ ໄ: 1. ຊ ກຉ ໄບຄ (Accurate) ຂ ໄຓຌໃ ຈຉ ໄບຄຓທາຓຊ ກຉ ໄບຄ ຖະ ຎາຘະາກທາຓາຈຽ ໃ ບຌ ຈງຓ

ທາຓຊ ກຉ ໄບຄະຆໃ ທງຘໃ ຄຽຘຓ ເນ ໄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ແຈ ໄຓາຽກຈທາຓນຌໄາຽຆ ໃ ບຊ ນຖາງຂ ໄຌ ຉໃ ຊ ໄາຂ ໄຓຌໃ ຎໄບຌຽຂ ໄາເຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽກຈທາຓຏຈຑາຈ ນຖ ຂ ໄຍກຑໃ ບຄບາຈະຘໃ ຄຏຌເນ ໄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ແຈ ໄຓ ທາຓຏຈຑາຈ

ນຖ ຍ ໃ ຘາຓາຈຌ າແຎເຆ ໄຎະນງຈແຈ ໄດໃ າຄຘຓຍຌ.ງ ໄບຌຘະນຌບຄຂ ໄຓຌຍ ໃ ຊ ກຉ ໄບຄ 2. ຌຽທຖາ (Timeliness): ຂ ໄຓຌະຉ ໄບຄຌຉ ໃ ຽນຈກາຌ ຖະ ຍ ໃ ນຖ ໄາຘະແນຓ ທາຓນຖໄາຘະແນຓ

ຽປຈເນ ໄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຓຎະນງຈຉ ໃ ຏ ໄເຆ ໄນຌ ໄບງຖຄ ນຖ ຍ ໃ ຽຎຌຎະນງຈຉ ໃ ກາຌເຆ ໄຄາຌຽຖງ ຉໃ ທາຓຌຉ ໃ ຽທຖາະຓທາຓຘ າຌຉ ໃ ຏ ໄເຆ ໄນຖາງ ນຖ ນຌໄບງ ນຖ ຂ ໄຌດໃ ກຍຎະຽຑຈຖະກຈ ນຖ ຍຌນາຂບຄບາາຌ ຽຆໃ ຌ: ຖະກຈກໃ ທກຍກາຌ ໄານຖກຆຍງໃ ບຓຉ ໄບຄກາຌຂ ໄຓຌໃ ຓທາຓຌຉ ໃ ຽທຖາເຌຖະຈຍຘຄ ຂະຌະໃ ຖະ ກຈ ໄາງໃ ບງບາຈຍ ໃຉ ໄບຄກາຌຂ ໄຓຌເຌປບຍແຖງະຽທຖາຘ ໄຌໂຽຎຌຉ ໄຌ. (າຄກາຌຍຌຆ, ກາຌຑະງາກບຌບາກາຈ, ກາຌຉະ ນຖາຈກ ໃ ທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຖກ ໄາ)

3. ຘບຈໃ ບຄກຍຄາຌ (Relevance) ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຽຎຌຎະນງຈຉ ໃ ຏ ໄຍ ຖນາຌຉ ໄບຄແຈ ໄຓາາກກາຌຎະ

ຓທຌຏຌຂບຄຂ ໄຓຌໃ ຓຘາຖະຉຄກຌ ນຖ ຘ າຑຌກຍຍຌນາຂບຄຄາຌ ຂ ໄຓຌໃ ຍ ໃ ຓທາຓຘ າຑຌກຍຄາຌ ຽຊຄຓໃ ຌະຽຎຌຂ ໄຓຌໃ ຓທາຓຊ ກຉ ໄບຄຽຆ ໃ ບຊ ແຈ ໄ ຖະ ຌຉ ໃ ຽນຈກາຌ ຉໃ ກ ໃ ຈທໃ າຍ ໃ ຓຌຌະຑາຍ ຽຌ ໃ ບຄາກຍ ໃ ຘາຓາຈຌ າແຎຎະ

ກບຍກາຌຉຈຘຌເ ນຖ ຘບຈໃ ບຄກຍທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຄາຌ ຌບກາກຌ ໄຂ ໄຓຌໃ ຍ ໃ ຓຌຌະຑາຍຘຄ ຖະ ຓທາຓຘ າຑຌກຍຄາຌຆະຌຈນຌໃ ຄ ບາຈະຍ ໃ ຽຎຌໃ ຉ ໄບຄກາຌຂບຄຄາຌຆະຌຈບ ໃ ຌແຈ ໄ. (ງ ໄບຌທໃ າຂ ໄຓຌ ເຌຉໃ ຖະບຄກາຌຈຉ ໄຄຍ ໃ ຽຍໃ ຄຎະ

ນທຈ, ເຍຎະກາຈໃ ຽປາປຌຓາ)

4. ຘາຓາຈກທຈຘບຍແຈ ໄ (Verifiable) ຂ ໄຓຌຍາຄຎະຽຑຈບາຈຓາາກນຖໃ ຄຂ ໄຓຌໃ ຆຍຆ ໄບຌ ຖະ ນຖາກ

ນຖາງຄາກຑາງເຌ ຖະ ຑາງຌບກບຄກາຌ ຽຆໃ ຄຏ ໄເຆ ໄຉ ໄບຄ າກາຌກທຈຘບຍທາຓຊ ກຉ ໄບຄ ຖະ ທາຓນຌໄາຽຆ ໃ ບຊ ແຈ ໄຂບຄຘາາຖະຌະຘຌຽຈ ກໃ ບຌກາຌຌກ າຓາເຆ ໄຄາຌ ຽຆໃ ຌຌ ໄຌບາຈກ ໃ ເນ ໄຽກຈຏຌຽຘງຂ ໄຌກຍບຄກາຌ ຽຆໃ ຌ: ຂ ໄຓຌຖໃ ທຄາກໃ ຂໃ ຄ ຂ ໄຓຌໃ ຎໃ ຌຎຄ ຖະ ຂ ໄຓຌໃ ຂາຈທາຓຘຓຍຌຽຎຌຉ ໄຌ. ຍຌຆຘາຓາຈ ກທຈຘບຍແຈ ໄ, ຂ ໄຓຌຂບຄຎະຆາກບຌຖາທ

ຌຘຓຍຈ ຂບຄຂ ໄຓຌ ໃ ຈ

ຊ ກຉ ໄບຄ ຌຽທຖາ

ກທຈຘບຍແຈ ໄ

ຘບຈ ໄບຄ ກຍຄາຌ


ຌຘຓຍຈຂບຄໂMIS

IV. ຌຘຓຍຈຂບຄ MIS

ກາຌຑຈະຌາຖະຍຍກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຉ ໄບຄ າຌຄຽຊຄຌຘຓຍຈໃ ຘ າຌຂບຄ MIS ຈໃ ຄຌ ໄ: 1. ທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຈກາຌຂ ໄຓຌ (Data Manipulation)

2. ທາຓຎບຈແຑຂບຄຂ ໄຓຌ (Data Security)

3. ທາຓດ ຈດໃ ຌ (Flexibility)

4. ທາຓຑ ເຂບຄຏ ໄເຆ ໄ (User Satisfaction)

1. ທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຈກາຌຂ ໄຓຌ (Data Manipulation):

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຈ ຉ ໄບຄຘາຓາຈຎຍຎຄກ ໄແຂ ຖະ ຈກາຌຂ ໄຓຌ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຽຎຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ໃ ຑ ໄບຓຘ າຖຍຌ າແຎເຆ ໄຄາຌດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຎກກະຉຂ ໄຓຌຉໃ າຄໂ ໃ ກໃ ທກຍກາຌຈ າຽຌຌຖະກຈະຓກາຌຎໃ ຌ

ຎຄດໃ ຉະນຖບຈຽທຖາ ຂ ໄຓຌໃ ຊ ກຎໄບຌຽຂ ໄາຘໃ MIS ທຌໃ ະແຈ ໄປຍກາຌຎຍຎຄກ ໄແຂ ຖະ ຑຈະຌາປຍຍຍ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຓທາຓຌຘະແນຓ ຖະ ຽນຓາະຘຓກຍກາຌເຆ ໄຄາຌດໃ ຘະຽນຓ.

2. ທາຓຎບຈແຑຂບຄຂ ໄຓຌ (Data Security)

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽຎຌຆຍຑະງາກບຌໃ ຘ າຌໃ ຘຈຎຈແນຌໃ ຄຂບຄບຄກາຌ ຊໄາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຍາຄຎະຽຑຈປໃ ທແນຖບບກແຎຘໃ ຍກຌຑາງຌບກ. ຈງຘະຽຑາະໃ ຂໃ ຄຂຌ ບາຈຽປຈເນ ໄຽກຈກາຌຽຘງບກາຈາຄກາຌຂ ໄຓຌ.

3. ທາຓດ ຈດໃ ຌ (Flexibility)

ຘະຑາຍທຈຖ ໄບຓເຌກາຌຈ າຽຌຌຖະກຈ ນຖ ຘະຊາຌະກາຌເຌກາຌຂໃ ຄຂຌາຄກາຌ ໄາໃ ຎໃ ຌຎຄແຎດໃ າຄແທທາຘໃ ຄຏຌເນ ໄຖະຍຍຘາຖະຘຌຽຈໃ ຈຉ ໄບຄຓທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຎຍຉທ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຘບຈໃ ບຄກຍກາຌເຆ ໄຄາຌ

ນຖ ຍຌນາໃ ຽກຈຂ ໄຌ.

4. ທາຓຑ ເຂບຄຏ ໄເຆ ໄ (User Satisfaction)

ຎກກະຉ MIS ຊ ກຑຈະຌາຂ ໄຌ ຈງຓທາຓນຓ ໄຄນທຄເນ ໄຏ ໄເຆ ໄຘາຓາຈຌ າຓາເຆ ໄຄາຌ ນຖ ຽຑ ໄຓຎະຘຈ

ຑາຍເຌກາຌຽປຈທກ ຈໃ ຄຌ ໄຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຈະຉ ໄບຄກະຉ ໄຌ ນຖ ຌທຌ ໄຓເນ ໄຏ ໄເຆ ໄນຌຓາເຆ ໄຖະຍຍເນ ໄນຖາງຂ ໄຌ ຽຌ ໃ ບຄາກກາຌຑຈະຌາຖະຍຍະຉ ໄບຄເຆ ໄຽຄຌຖຄຌຘຄ ໃ ຄຉ ໄບຄເຆ ໄຄາຌເນ ໄກ ໄຓໃ າ ຈໃ ຄຌ ໄຌ, ຖະກຈຘຓ

ທຌໃ ະຑຈະຌາຖະຍຍເນ ໄກຄກຍທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຏ ໄເຆ ໄ ຖະ ຽປຈເນ ໄຏ ໄເຆ ໄຽກຈທາຓຑ ເກຍຖະຍຍ ຽຑາະຊໄາຖະຍຍຍ ໃ ຘາຓາຈເນ ໄຘໃ ຄໃ ຏ ໄເຆ ໄຉ ໄບຄກາຌ ບກາຈໃ ະຊ ກເຆ ໄຄາຌຓໃ ຌຓນຌ ໄບງ.

ຉທດໃ າຄ:

ກາຌຍ ຖນາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌ ຂໃ າທຘາຌ (MIS)

)

ທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຈກາຌຂ ໄຓຌ (Data Manipulation):

ທາຓຎບຈແຑຂບຄຂ ໄຓຌ

(Data Security)

ທາຓດ ຈດໃ ຌ (Flexibility)

ທາຓຑ ເຂບຄຏ ໄເຆ ໄ

(User Satisfaction)


ຎະນງຈຂບຄຖະຍຍກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໂ(MIS)

V. ຎະນງຈຂບຄຖະຍຍກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (MIS)

1. ຆໃ ທງເນ ໄຏ ໄເຆ ໄຘາຓາຈຽຂ ໄາຽຊຄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຉ ໄບຄກາຌແຈ ໄດໃ າຄທໃ ບຄແທ ຖະ ຌຉ ໃ ຽນຈກາຌ.

2. ຆໃ ທງເນ ໄຏ ໄເຆ ໄເຌກາຌກ າຌຈຽຎໄານຓາງງຈະຘາຈ ຖະ ກາຌທາຄຏຌຎະຉຍຈກາຌ. ຌ າຽບາຂ ໄຓຌຓາກ າຌຈ

3. ຆໃ ທງເນ ໄຏ ໄເຆ ໄເຌກາຌກທຈຘບຍ ຎະຽຓຌຏຌເຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ.

4. ຆໃ ທງເນ ໄຏ ໄເຆ ໄເຌກາຌຘກຘາ ຖະ ທຽາະຘາຽນຈຂບຄຍຌນາ.(ຘຌ ໄາຂາງຍ ໃ ແຈ ໄງ ໄບຌຖກ ໄາຍ ໃ ຉ ໄບຄກາຌ)

5. ຆໃ ທງເນ ໄຏ ໄເຆ ໄຘາຓາຈທຽາະຍຌນາ ນຖ ບຎະຘກໃ ຽກຈຂ ໄຌ.(ຽຍໃ ຄໃ ຊາຌຂ ໄຓຌກາຌຘໃ ຄຆ ໄຂບຄຖກ ໄາ)

6. ຆໃ ທງນຖຈໃ າເຆ ໄໃ າງຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຓຎະຘຈຑາຍ ຆໃ ທງເນ ໄຖະກຈຎະນງຈຽທຖາ ປຄຄາຌ

ຖະ ໃ າເຆ ໄໃ າງເຌກາຌຽປຈທກ ຆໃ ທງນຖຈໃ າເຆ ໄໃ າງ ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ໃ ຓຎະຘຈຑາຍຆໃ ທງເນ ໄ (ກາຌຘໃ ຄຆ ໄ, ກາຌຆ າຖະຏໃ າຌຍຈ Credit, ຎະນງຈ Printer, ຽ ໄງ)

VI. ຎະຽຑຈຂບຄຖະຍຍກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (MIS)

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

IS າຌກຉາຓ

ຄຘ ໄາຄຂບຄບຄກາຌ

IS າຌກຉາຓນຌໄາ ໃ ນຖກຂບຄບຄກາຌ

IS າຌກຉາຓ

ກາຌຘະນຌຍຘະນຌຌ ຎຌງາຎະຈຈປ ໄ

Expert System Neural Network

Generic Algorithm

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຂບຄນຌໃ ທງຄາຌ

Departmental IS ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຂບຄບຄກາຌ

Enterprise IS ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຖະນທໃ າຄບຄກາຌ

Interorganizational IS

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຈ ໄາຌຍຌຆ

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຈ ໄາຌກາຌຽຄຌ

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຈ ໄາຌກາຌຏະຖຈ

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຈ ໄາຌຆຍຑະງາກບຌຓະ ຌຈ

TPS MRS DSS

1. EIS 2. GDSS 3. GIS

ຽຂ ໄາຽຊຄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ນຖຈໃ າເຆ ໄໃ າງ

ກາຌທຽາະຍຌນາ ຖະ ບຎະຘກ

ກາຌກ າຌຈຽຎໄານຓາງງຈະຘາຈ ຖະ ກາຌທາຄຏຌຎະຉຍຈ

ກທຈຘບຍຏຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ

ຘກຘາ ຖະ ທຽາະຘາຽນຈຂບຄຍຌນາ


ຍກະຖາກບຌໃ ກໃ ຄທຂ ໄບຄກຍຖະຍຍກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໂ(MIS)

VII. ຍກະຖາກບຌໃ ກໃ ຄທຂ ໄບຄກຍຖະຍຍກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (MIS)

ຘາຓາຈະຌກທາຓຘ າຑຌຂບຄຍກະຖາກບຌ ຖະຈຍຍ ຖນາຌ

1. ນທນຌ ໄານຌໃ ທງຄາຌຖະຈຍຉ ໄຌ (First-Line Supervisor or Operation Manager)

ຽຎຌຍກະຖາກບຌ ຓນຌ ໄາໃ ປຍຏຈຆບຍເຌກາຌຽຍໃ ຄງຄກາຌຎະຉຍຈຄາຌຍຍຓ ໄຉ ໃ ຓ ໄ ແຈ ໄກໃ ນທນຌ ໄາຄາຌ

ນທນຌ ໄານຌໃ ທງ ຖະ ນທນຌ ໄາຑະຌກ. ຈງນທນຌ ໄາຄາຌຖະຈຍຉ ໄຌະຎະຉຍຈຄາຌກໃ ທຂ ໄບຄກຍຑະຌກຄາຌ ຖະ

ຖກ ໄາດໃ າຄເກ ໄຘຈ ຎກກະຉຏ ໄຈກາຌຖະຈຍຉ ໄຌະຉຈຘຌເທາຄຏຌ ຖະ ກ ໄຍຌນາຄາຌຎະ າທຌ ໃ ຄຉ ໄບຄກາຌຂ ໄ ຓຌ

2. ຏ ໄຈກາຌຖະຈຍຉ ໄຌ (Middle Manager)

ຽຎຌຍກຌໃ ຽປຈນຌ ໄາໃ ທຍຓ ຖະ ຎະຘາຌຄາຌຖະນທໃ າຄນທນຌ ໄາຄາຌຖະຈຍຎະຉຍຈກາຌ ຖະ ຏ ໄຍ ຖ

ນາຌຖະຈຍຘຄ ຽຑ ໃ ບເນ ໄກາຌຎະຘາຌຄາຌເຌບຄກາຌຖາຍຖ ໃ ຌ ຽປຈເນ ໄນທນຌ ໄາຄາຌ ຖະ ຑະຌກຄາຌຖະຈຍຎະຉຍຈຄາຌຉາຓຌະງຍາງໃ ຓາາກ ຏ ໄຍ ຖນາຌຖະຈຍຘຄດໃ າຄຊ ກຉ ໄບຄ ຖະ ຘຓຍຌ. ຉທດໃ າຄຂບຄຏ ໄຈກາຌຖະຈຍກາຄກ ໃ ຏ ໄຈກາຌຘາຂາ ຏ ໄຈກາຌຑະຌກ ຏ ໄຈກາຌຐໃ າງ ນຖ ຏ ໄບ າຌທງກາຌຽຎຌຉ ໄຌ ຄາຌຂບຄຏ ໄຈກາຌະກໃ ທຂ ໄບຄກຍກາຌຘະນຖຍ.

3. ຏ ໄຈກາຌຖະຈຍຘຄ (Executive or Top Manager)

ຽຎຌກໃ ຓຍກຌໃ ຽປຈກ າຌຈທແຘຈ ຈາຄທາຄຌະງຍາງ ຖະ ຏຌກາຌແຖງະງາທຂບຄບຄກາຌ ຈງບາເຘຂ ໄຘະນຖຍ ຖະ ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌາກຏ ໄຈກາຌຖະຈຍກາຄ ຖະ ຏຌກາຌຎະຉຍຈຄາຌຂບຄບຄກາຌຉະນຖບຈ

ຽຊຄຂ ໄຓຌຘ າຌາກຑາງຌບກບຄກາຌຽຂ ໄາຓາປໃ ທຓເຌກາຌທຽາະ ຉທດໃ າຄ ຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌຖະຈຍຘຄ ແຈ ໄກໃ ະຌະຏ ໄ ຍ ຖນາຌຖະຈຍຘຄ ຎະາຌຍ ຖຘຈ ກ າຓະກາຌຏ ໄຈກາຌ

ຎະກາຌຘ າຌຂບຄຏ ໄຈກາຌຉ ໄບຄຓທາຓປຍຏຈຆບຍກໃ ທກຍຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຖະ ຓຍຈຍາຈ

ຘ າຌຈໃ ຄຌ ໄ: 1. ກາຌເຆ ໄຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌເຌກາຌຘ ໄາຄຎະຘຈຑາຍ ຖະ ທາຓຑໄບຓເຌກາຌຂໃ ຄຂຌເນ ໄ

ກຍບຄກາຌ

2. ຽຂ ໄາເທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຖະຍຍ ຖະ ບຄກາຌເຌຘະຑາຍທຈຖ ໄບຓຂບຄຖກາຑທຈ.

3. ເຆ ໄຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຑຈະຌາຌຌະຑາຍເຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌໃ ທຄບຄກາຌ.

4. ຓຘໃ ທຌປໃ ທຓເຌກາຌບບກຍຍ ຖະ ກາຌຑຈະຌາຄກາຌຘ ໄາຄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຖທຓຂບຄບຄກາຌ.

5. ຍ ຖນາຌ ຖະ ຉຈຘຌເຌກາຌຘຌນາ ຖະ ຈຽຖ ບກຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຖະ ຘ ໃ ຘາຌຖະຓຓະຌາຓ


ຍກະຖາກບຌເຌນຌໃ ທງຄາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

6. ຈກາຌ ຖະ ທຍຓຏຌກະຍຂບຄຽກໂຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຉ ໃ ຘ ໄກໃ ທຂ ໄບຄ ຽຆໃ ຌ: ຍກະຖາກບຌ, ຖກ ໄາ ຖະ ຏ ໄຂາງທຈຊຈຍ ຖະ ຉ ໃ ບຄກາຌ.

7. ເນ ໄທາຓຆໃ ທງຽນຖ ບ ຖະ ຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌເຆ ໄຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌເຌກາຌຽປຈທກກໃ ຏ ໄເຆ ໄບ ໃ ຌ.

8. ຽຂ ໄາເຎະຽຈຌຘ າຌຈ ໄາຌກຈະກ າໃ ກໃ ທຂ ໄບຄກຍກາຌເຆ ໄຄາຌຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ.

VIII. ຍກະຖາກບຌເຌນຌໃ ທງຄາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ນຌໃ ທງຄາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຎະກບຍຓ 8 ຍກຌໃ ຘ າຌ : 1. ນທນຌ ໄາຑະຌກຄາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (Chief Information Officer CIO)

2. ຌກທຽາະ ຖະ ບບກຍຍຖະຍຍ (System Analyst and Designer)

3. ຏ ໄຂຌຆຈ າຘໃ ຄ (Programmer)

ຏ ໄຂຌຆຈ າຘໃ ຄຘ າຖຍຖະຍຍ (System-Programmer)

ຏ ໄຂຌຆຈ າຘໃ ຄຘ າຖຍເຆ ໄຄາຌ (Application Programmer)

4. ຏ ໄທຍຓຽ ໃ ບຄບຓຑທຽຉ (Computer Operator)

5. ຏ ໄຈຉາຉະຖາຄຽທຖາ (Scheduler)

6. ຑະຌກຄາຌຈຽກຍ ຖະ ປກຘາ (Librarian)

7. ຑະຌກຄາຌຈກຓຂ ໄຓຌ (Data Entry Operator)

8. ຏ ໄຈຘບຍ ຖະ ຌ າເຆ ໄ (Test and User)

IX. າຖງະ າ-ຌງາຍຌເຌກາຌເຆໄຄາຌຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ.

ກາຌຌ າເຆ ໄຄາຌຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌແຎເຆ ໄຄາຌຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌ ຖະ ຈກາຌຉ ໄບຄແຈ ໄ າຌຄຽຊຄຎຈແໃ ຘ າຌ 4 ດໃ າຄ :

ນທນຌ ໄາຑະຌກຄາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ຏ ໄຂຌຆຈ າຘໃ ຄ

ຌກທຽາະ ຖະ ບບກຍຍຖະຍຍ ຏ ໄຈຘບຍ ຖະ ຌ າເຆ ໄ

ຑະຌກຄາຌຈກຓຂ ໄຓຌ

ຑະຌກຄາຌຈຽກຍ ຖະ ປກຘາ ຏ ໄທຍຓຽ ໃ ບຄບຓຑທຽຉ

ຏ ໄຈຉາຉະຖາຄຽທຖາ

ຍກະຖາກບຌ ເຌນຌໃ ທງຄາຌ ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ


ຏຌກະຍາຄໂ“ຍທກ-ຖຍ” ຂບຄກາຌຌ າເຆ ໄຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໂ(IT)

X. ຏຌກະຍາຄ “ຍທກ-ຖຍ” ຂບຄກາຌຌ າເຆ ໄຽກຌໂຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (IT)

ຎຈຍຌກາຌຌ າຽບາຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌແຎເຆ ໄຄາຌເນ ໄຽກຈຎະນງຈຘຄຘຈແຈ ໄຌ ໄຌ ຏ ໄຍ ຖນາຌ ຖະ ຈ

ກາຌະຉ ໄບຄແຈ ໄ າຌຄຽຊຄຘໃ ຄຘ າຌ ຈໃ ຄຌ ໄ: 1. ຈ ໄາຌຍທກ ຓ ຈໃ ຄຌ ໄ:

1) ຽຑ ໄຓທາຓຘະຈທກຘະຍາງເຌກາຌຘ ໃ ຘາຌ ກາຌຍ ຖກາຌ ຖະ ກາຌຏະຖຈ

2) ຽກຈຘຄຓນໃ ຄກາຌຘ ໃ ຘາຌ ຖະ ຘຄຓຖກ

3) ຓຖະຍຍຏ ໄຆໃ ທຆາຌຉໃ າຄໂເຌຊາຌຂ ໄຓຌທາຓປ ໄ 4) ຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (IT) ຘ ໄາຄບກາຈເນ ໄຌຑກາຌ ນຖ ຏ ໄຈ ໄບງບກາຈ າກກາຌຑກາຌາຄປໃ າຄກາງ

5) ຑຈະຌາຌຌະຑາຍກາຌຘກຘາ ຈງຽກຈກາຌຘ ໃ ຘາຌເຌປຍຍຍເນຓໃ 6) ກາຌ າຄາຌຎໃ ຌຎຄແຎເຌາຄໃ ຈຂ ໄຌ

7) ຏ ໄຍ ຖຑກແຈ ໄປຍຎະນງຈ າກກາຌຍ ຖຑກຘຌ ໄາໃ ນຖາກນຖາງ ຖະ ຓຌຌະຑາຍຈຂ ໄຌ

2. ຈ ໄາຌຖຍ ຓ ຈໃ ຄຌ ໄ: 1) ກ ໃ ເນ ໄຽກຈທາຓຈຂ ໄຌເຌຘຄຓ (Clip ຘໃ ທຌຉທ, Game)

2) ກ ໃ ເນ ໄຽກຈກາຌປຍທຈະຌາ າເນຓໃ ນຖ ຖກຎໃ ຌທຈະຌະ າຂບຄຌເຌຘຄຓຖກ (ທ/ຖາທ)

3) ກ ໃ ເນ ໄຽກຈຘຌຖະ າໃ ຘຍຘຌຂ ໄຌ (ຽຂາຌໃ ຄຘ ໄຌ ຉໃ ຉທຽບຄຌໃ ຄຘ ໄຄເຌກາຌແຎນຖ ໄຌ)

4) ກາຌຓຘໃ ທຌປໃ ທຓຂບຄຌເຌຘຄຓນຖຈນຌ ໄບງຖຄ (ກາຌນາກຌ, ດາກແຎດາຓຖກຉ ໄບຄແຈ ໄຌຈກໃ ບຌ)

5) ຽກຈຓກາຌຖະຽຓຈຘຈຽຘຖຑາຍຘໃ ທຌຍກຌ

6) ຽກຈຆໃ ບຄນທໃ າຄາຄຘຄຓ( ໄາຂາງດາຽຘຍຉຈາຄ Internet, ກ ໃ ກາຌປ ໄາງ)

7) ຽກຈກາຌຉ ໃ ຉ ໄາຌຽກຌຖດ (ກາຌຽນຌຈ ຖະ ຍ ໃ ຽນຌຈເນ ໄເຆ ໄຖະຍຍ 3G ຍຍຽນຌນຌ ໄາ, ກາຌຘ ໄາຄ Brain ນໃ ຌງຌ)

8) ຽກຈບາຘະງາກ າເຌຽ ບຂໃ າງແບ (ທຖະຽຈໃ ຌະກ ໃ ກາຌປ ໄາງດໃ America ໃ ຍ ໃ ຽຆ ໃ ບ)

9) ກ ໃ ເນ ໄຽກຈຍຌນາຈ ໄາຌຘຂະຑາຍ (ຑາກຘໃ ທຌໃ ບໃ ບຌບ, ຽ ໃ ບຄ Com ຍ ໃ ຓຌຌະຑາຍ, ຽຍນທ)

ທາຓຽຎຌຘໃ ທຌຉທ

(Privacy)

ທາຓຽຎຌຽ ໄາຂບຄ (Property)

ກາຌຽຂ ໄາຓາເຆ ໄຂ ໄຓຌ

(Access)

ທາຓຊ ກຉ ໄບຄ (Accuracy)

ຌງາ ຍຌ


ຍຈໂ3 ຖະຍຍງໃ ບງຂບຄກາຌຍ ຖນາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໂSMIS

ຍຈ 3 ຖະຍຍງໃ ບງຂບຄກາຌຍ ຖນາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ SMIS Management Information Subsystems

I. ຖະຍຍງໃ ບງຂບຄກາຌຍ ຖນາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (SMIS)

(MIS Subsystems) ຘາຓາຈຍໃ ຄບບກຉາຓນຌໄາໃ ເຌບຄກາຌຽຎຌ 4 ຖະຍຍ ຈໃ ຄຌ ໄ:

II. ທາຓນຓາງຘ າຌຂບຄຖະຍຍນງໃ ບງກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (MIS-Subsystems)

1. ຖະຍຍຎະຉຍຈກາຌາຄຖະກຈ (Transaction Processing System= TPS)

ນຓາງຽຊຄ ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຊ ກບບກຍຍ ຖະ ຑຈະຌາຂ ໄຌ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຄາຌກໃ ທຂ ໄບຄກຍກາຌຈ າ ຽຌຌຄາຌຑາງເຌບຄກາຌ ຈງເຆ ໄຽ ໃ ບຄບຽຖກຕຌກ ຈງຘະຽຑາະ ບຓຑທຽຉ ຽຂ ໄາຓາຽຎຌບຎະກບຌນຖກຂບຄຖະ

ຍຍ ຽຆໃ ຌ: ຍຌຆກາຌຽຄຌ ຖະ ເຆ ໄເຌທກຄາຌຍ ຖນາຌຽຑ ໃ ບປຍຘໃ ຄຂ ໄຓຌ

TPS ະຆໃ ທງຘະນຌຍຘະນຌຌເນ ໄກາຌຈ າຽຌຌຄາຌເຌຉໃ ຖະທຌ ຓກະກໃ ທຂ ໄບຄກຍຂ ໄຓຌຽຎຌ າຌທຌ

ນຖາງ ຽຑ ໃ ບເນ ໄກາຌຈ າຽຌຌຖະກຈຽຎຌແຎດໃ າຄຘະຈທກ ທໃ ບຄແທ ຖະ ຘາຓາຈຎະຉຍຈຄາຌແຈ ໄຈງບຈຉະຌຓຈ

ຌບກາກຌ ໄ TPS ງຄຆໃ ທງເນ ໄຏ ໄເຆ ໄ ຘາຓາຈປກຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຓາບ ໄາຄບຄດໃ າຄຘະຈທກ ຖະ ຊ ກຉ ໄບຄເຌບະຌາຈ.

(MIS) Subsystems )

ຖະຍຍຎະຉຍຈກາຌາຄຖະກຈ (TPS)

ຖະຍຍຈຘ ໄາຄຖາງຄາຌຘ າຖຍ

ກາຌຖນາຌ (MRS)

ຖະຍຍຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເ (DSS)

(Flexibility) ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຌກຄາຌ

(OIS or OAS)

(Transaction Processing System) = TPS )

1. ຖະຍຍາງຽຄຌຽຈ ບຌ (Payroll Processing System)

2. ຖະຍຍຍຌກ າຘໃ ຄຆ ໄ 3. ຖະຍຍຘຌ ໄາເຌຘາຄ (Order entry System)

9. ຖະຍຍຍຌຆຽ ໄານຌ ໄ (Account payable)

10. ຖະຍຍຍຌຆງກຎະຽຑຈໃ ທແຎ (General Ledger

System)

4. ຖະຍຍເຌກາຌຽກຍກ າຘຌ ໄາ (Invoicing System)

5. ຖະຍຍຘໃ ຄຘຌ ໄາ (Shipping System)

6. ຖະຍຍຍຌຆຖກນຌ ໄ (Account Receivable)

7. ຖະຍຍຘໃ ຄຆ ໄຘຌ ໄາ (Purchasing System)

8. ຖະຍຍປຍຘຌ ໄາ (Receiving System)


ທາຓນຓາງຘ າຌຂບຄຖະຍຍນງໃ ບງກາຌຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໂ(MIS-Subsystems)

2. ຖະຍຍຈຘ ໄາຄຖາງຄາຌຘ າຖຍກາຌຍ ຖນາຌ (MRS= Management Report System)

ນຓາງຽຊຄ ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຊ ກບບກຍຍ ຖະ ຑຈະຌາຂ ໄຌ ຽຑ ໃ ບຖທຍຖທຓຎະຓທຌຏຌ ຈຖະ

ຍຍ ຖະ ຈຘ ໄາຄຖາງຄາຌ ນຖ ຽບກະຘາຌຘ າຖຍຆໃ ທງເຌກາຌຉຈຘຌເ ໃ ກໃ ທຂ ໄບຄກຍກາຌຍ ຖນາຌ

MRS ະ າຖາງຄາຌ ນຖ ຽບກະຘາຌ ຖະ ຘໃ ຄຉ ໃ ແຎງຄຐໃ າງຈກາຌຉາຓແຖງະຽທຖາໃ ກ າຌຈ ນຖ ທາຓ

ຉ ໄບຄກາຌຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌ ຽຌ ໃ ບຄາກຖາງຄາຌໃ ຊ ກຈຘ ໄາຄດໃ າຄຽຎຌຖະຍຍະຆໃ ທງເນ ໄກາຌຍ ຖນາຌຄາຌຓຎະຘຈ

ຑາຍ ຈງໃ ທແຎຖ ໄທ ກາຌຘ ໄາຄຖາງຄາຌຂບຄຖະຍຍຈຘ ໄາຄຖາງຄາຌ ຘ າຖຍກາຌຈກາຌະຊ ກເຆ ໄຘ າຖຍກາຌທາຄ ຏຌກາຌກທຈຘບຍ ຖະ ກາຌທຍຓ ກາຌຈກາຌ

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຍຍຖາງຄາຌ ຽຑ ໃ ບກາຌຈກາຌ

1) ຌຘຓຍຈຂບຄ MRS ຽຑ ໃ ບກາຌຈກາຌ

2) ຎະຽຑຈຂບຄກາຌຖາງກາຌ

DATA DATABASE

ຖະຍຍຈຘ ໄາຄຖາງຄາຌ ຽຑ ໃ ບກາຌຈກາຌ

)

ຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເ )

ຏະຖຈຖາງຄາຌຉາຓຉາຉະຖາຄໃ ກ າຌຈແທ ໄ )

ຏະຖຈຖາງຄາຌຉາຓປຍຍຍໃ ກ າຌຈແທ ໄ )

ຖທຍຖທຓ ຖະ ຎະຓທຌຏຌຂ ໄຓຌ )

ຏະຖຈຖາງຄາຌບບກຓາເຌປຍຍຍຽ ໄງ )

ຎະຽຑຈຂບຄ ກາຌຖາງຄາຌ

)

ກາຌຖາງຄາຌໃ ບບກຉາຓຉະຖາຄ (Schedule Report)

)

ກາຌຖາງຄາຌໃ ບບກເຌກ ຖະຌຑຽຘຈ (Exception Report)

)

ກາຌຖາງຄາຌໃ ບບກຉາຓທາຓຉ ໄບຄກາຌ (Demand Report)

)

ກາຌຖາງຄາຌໃ ບບກຍຍຽຑ ໃ ບກາຌຑະງາ ກບຌ (Predictive Report)

)



3) ຌຘຓຍຈຂບຄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌເຌ MRS

3. ຖະຍຍຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເ (DSS= Decision Supporting System)

ນຓາງຽຊຄ ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ໃ ຈນາ ນຖ ຈກຓຂ ໄຓຌຘ າຌຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ ຽຑ ໃ ບຆໃ ທງເຌກາຌຉຈຘຌເກ ໄຍຌນາ ນຖ ຽຖ ບກບກາຈໃ ຽກຈຂ ໄຌ ຎກກະຉຍຌນາຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌ ະຓຖກຘະຌະຽຎຌກໃ ຄຄຘ ໄາຄ (Semi-Structure) ຖະ ຍ ໃ ຓຄຘ ໄາຄ (Non-Structure) ຂ ໄຌກຍຍຌນາໃ ຽປາຍຌນາໃ ຽປາຘະຽນຌແຎ ຈງບຄເຘໃກາຌຘ ໄາຄ Chart ຉທດໃ າຄ: ຓຐໃ າງກາຌຉະນຖາຈ ຏະຖຈ ກາຌຂາງຌ ໄ ຽບ ໄຌທໃ າ ກໃ ຄຄຘ ໄາຄ ຖະ ຍຌນາຌ ໄຌຽກຈຓາເຌຐໃ າງເຈ ຽຆໃ ຄງາກຉ ໃ ກາຌທາຄຏຌຌທາຄປບຄປຍ ນຖ ກ ໄຍຌນາໃ ຽກຈຂ ໄຌ

Executive Information Systems= EIS

4. ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຌກຄາຌ (OIS=Office Information System)

ນຓາງຽຊຄ ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຊ ກບບກຍຍ ຖະ ຑຈະຌາຂ ໄຌ ຽຑ ໃ ບຆໃ ທງເນ ໄກາຌ າຄາຌເຌຘ າຌກຄາຌ

ຓຎະຘຈຑາຍ ຈງ OIS ະຎະກບຍຂ ໄຌາກ ຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (IT) ຖະ ຽກຌຖດຽ ໃ ບຄເຆ ໄຘ າຌກ

ຄາຌໃ ຊ ກບບກປໃ ທຓກຌ ຽຑ ໃ ບເນ ໄກາຌຎະຉຍຈຄາຌເຌຘ າຌກຄາຌຽກຈຏຌຎະນງຈຘຄຘຈ.

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຌກຄາຌຓທຈຊຎະຘຄ ຽຑ ໃ ບໃ ະບ າຌທງທາຓຘະຈທກ ເຌກາຌຉຈຉ ໃ ຘ ໃ ຘາຌຖະນທໃ າຄ ຘ າຌກຄາຌຑາງເຌບຄກາຌຈທກຌ ຖະ ຖະນທໃ າຄບຄກາຌຖທຓຄກາຌຉຈຉ ໃ ກຍຘໃ ຄທຈຖ ໄບຓຑາງຌບກບຄກາຌ.

(ບະຍາງ)

ປຍຘະຈຄ: ຎະຽຑຈຂບຄທກຘ າຌກຄາຌ

ຌຘຓຍຈຂບຄ ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

)

ຉຄຎະຽຈຌ (Relevance) )

ທາຓຊ ກຉ ໄບຄ (Accuracy) )

ຊ ກຽທຖາ (Timeliness) )

ຘາຓາຈຑຘຈແຈ ໄ (Verifiability)

)

Internal Information External Information

ທຽາະ/ຉຈຘຌເ

ຽາະຽຖກຂ ໄຓຌ

Software ຘ າຽຖຈປຍ

ເຆ ໄ DSS ຖະ AI

)

)

ຎະຽຑຈຄາຌຂບຄຘ າຌກຄາຌ

ກາຌຉຈຘຌເ

Decision Making

ກາຌຽກຍປກຘາ Storage

ກາຌຉຈຉ ໃ ຘ ໃ ຘາຌ Communication

ກາຌຈຽບກະຘາຌ

Decision handing

ກາຌຈກຓຂ ໄຓຌ

Decision Maniputation



ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຖຍຘ າຌກຄາຌ (OIS)

1) ຖະຍຍຈກາຌຽບກະຘາຌເຌຘ າຌກຄາຌ

2) ຖະຍຍທຍຓ ຖະ ຘໃ ຄຏໃ າຌຽບກະຘາຌ

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທ ຘາຌຘ າຌກຄາຌ

)

ຖະຍຍຈກາຌຽບກະຘາຌ Document Management System =(DMS)

)

ຖະຍຍທຍຓ ຖະ ຘໃ ຄຏໃ າຌຽບກະຘາຌ Message Handing System= (MHS)

)

ຖະຍຍຎະຆຓາຄແກ Teleconferencing )

ຖະຍຍຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌຘ າຌກຄາຌ

(Office Support System) )

ຖະຍຍກາຌຈກາຌ ຽບກະຘາຌ

)

ກາຌຎະຓທຌຏຌ (Word Processing)

)

ກາຌຏະຖຈຽບກະຘາຌນຖາງຆຈ Reprographics

)

ກາຌບບກຍຍຽບກະຘາຌ Desktop Publishing

)

ກາຌຎະຓທຌປຍຑາຍ Image Processing

)

ກາຌຽກຍປກຘາ Archival Storage

) ຖະຍຍທຍຓ ຖະ

ຘໃ ຄຏໃ າຌຽບກະຘາຌ )

ແຎຘະຌບຽຖກຌກ Electronic mail/Email

)

ຖະຘາຌ (Fax simile/Fax Machine)

)

ແຎຘະຌຘຄ Voice mail

)


ຖະຍຍຎະຉຍຈກາຌາຄຖະກຈ

3) ຖະຍຍຎະຆຓາຄແກ

4) ຖະຍຍຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌເຌຘ າຌກຄາຌ (OSS)

III. ຖະຍຍຎະຉຍຈກາຌາຄຖະກຈ

1) ກາຌຘ ໄາຄຍຌຆ (Book keeping)

2) ກາຌບບກຽບກະຘາຌ (Document Issuance)

3) ຘ ໄາຄກາຌທຍຓຖາງຄາຌ (Control Reporting)

ຎະນງຈຂບຄ IT ຉ ໃ ກາຌກາຌຈ າຽຌຌຖະກຈ

ຖະຍຍຎະຆຓາຄແກ )

ກາຌຎະຆຓາຄແກໃ ເຆ ໄຄຑາຍ ຖະ ຘຄ Video Conferencing

)

ກາຌຎະຆຓາຄແກໃ ເຆ ໄຘະຽຑາະຘຄ Audio Conferencing

)

ກາຌຎະຆຓາຄແກຈງເຆ ໄບຓຑທຽຉ Computer Conferencing

)

ກາຌຎະຆຓາຄແກຈງເຆ ໄທຑາງເຌ In-House Television Conferencing

)

ກາຌຎະຉຍຈຄາຌຏໃ າຌຖະຍຍຘ ໃ ຘາຌາຄແກ Telecommuting

)

ຖະຍຍຘະນຌຍຘະນຌຌ

ກາຌຈ າຽຌຌຄາຌເຌຘ າຌກຄາຌ

(OSS) )

ຆຈ າຘໃ ຄຘ າຖຍກໃ ຓ (Group Ware)

)

ຖະຍຍຈຖະຍຍຄາຌ

(Desktop Organizers) )

ບຓຑທຽຉຆໃ ທງເຌກາຌບບກຍຍ

Computer Aided Design/CAD )

ກາຌຌ າຘະຽນຌຎະກບຍຑາຍ

Presentation Graphics )

ກະຈາຌຂໃ າທຘາຌເຌຘ າຌກຄາຌ In-house Electronic Bulleting Board )

ຖະຍຍຎະຉຍຈກາຌາຄຖະກຈ

ກາຌຘ ໄາຄຍຌຆ ກາຌບບກຍຍຽບກະຘາຌ ກາຌທຓຓຖາງຄາຌ


ຖະຍຍກາຌ າຄາຌຂບຄຖະຍຍຎະຉຍຈກາຌາຄຖະກຈ

IV. ຖະຍຍກາຌ າຄາຌຂບຄຖະຍຍຎະຉຍຈກາຌາຄຖະກຈ

ທຄບຌກາຌ າຄາຌຂບຄຂ ໄຓຌເຌຖະຍຍຎະຉຍຈກາຌາຄຖະກຈ

1. ກາຌຎໄບຌຂ ໄຓຌ (Data Entry)

ກາຌຎໄບຌຂ ໄຓຌ ຽຎຌຘໃ ທຌ າບຈ ນຖ ຈຽຖໃ ຓຉ ໄຌຂບຄທຄບຌກາຌຎະຉຍຈຄາຌາຄຖະກຈ ຈງກາຌຎໄບຌ

ຂ ໄຓຌະຽຎຌກາຌຽກຍກ າຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌໃ ຽກຈຂ ໄຌຖ ໄທ າກາຌຎໄບຌຖຄແຎເຌຖະຍຍບຓຑທຽຉ ນຖ ຘໃ ຄຘ າປບຄ ຘ າຖຍກາຌຽກຍຂ ໄຓຌໃ ບຓຑທຽຉຘາຓາຈບໃ າຌແຈ ໄ ຽຑ ໃ ບຖ ຊ ໄາຌ າແຎເຆ ໄຄາຌຉ ໃ ແຎ ຈງໃ ຂ ໄຓຌຘໃ ທຌນຖາງະຽຎຌຂ ໄຓຌໃ ແຈ ໄຓາາກຽບກະຘາຌໃ ຽກຈາກກາຌຈ າຽຌຌຄາຌາຄຖະກຈເຌຉໃ ຖະທຌ ຽຆໃ ຌ: ເຍຘໃ ຄຆ ໄຘຌ ໄາ ເຍຘໃ ຄຘຌ ໄາ ຖະ

ເຍຽກຍກ າຘຌ ໄາຽຎຌຉ ໄຌ.

2. ກາຌຎະຓທຌຏຌ ນຖ ກາຌຎະຉຍຈຄາຌກຍຂ ໄຓຌ (Transaction processing)

ນຖຄາກກາຌຎໄບຌ ນຖ ກາຌຎໃ ຌຎຄປຍຍຍຂ ໄຓຌເນ ໄຽນຓາະຘຓໃ ຽ ໃ ບຄບຓຑທຽຉ ະຘາຓາຈບໃ າຌແຈ ໄ ຖ ໄທຂ ໄຌຉ ໃ ແຎະຽຎຌກາຌຌ າຽບາຂ ໄຓຌໃ ຈຽກຍແຎຎະຓທຌຏຌ ຽຆໃ ຄຏ ໄເຆ ໄຘາຓາຈ າແຈ ໄ 2 ທຈໃ ຄຌ ໄ:

ຍຍ ໄຄຉ ໃ ໄຄ (Batch)

ຍຍຉາຓຽທຖາໃ ຽກຈຂ ໄຌຄ (Real Time)

3. ກາຌຎຍຎຄຂ ໄຓຌ/ ຊາຌຂ ໄຓຌ (File/ Database Updating)

ຓໃ ຌຏຌໃ ແຈ ໄາກກາຌຎະຓທຌຏຌະຊ ກຌ າແຎຎຍຎຄ ຖະ ຈຽກຍດໃ າຄຽຎຌຖະຍຍເຌຊາຌຂ ໄຓຌ ນຖ ຐໃ າງ

ຉໃ າຄໂ ຽຆໃ ຄກາຌຎຍຎຄຂ ໄຓຌບາຈ າຽຎຌແຖງະໂ ຽຆໃ ຌ: ຖາງທຌ ຖາງຘຍຎະຈາ ນຖ ຖາງຽຈ ບຌ ຂ ໄຌດໃ ກຍທາຓຉ ໄບຄ ກາຌເຆ ໄຄາຌ ຖະ ທາຓຌຘະແນຓຂບຄຂ ໄຓຌໃ ດໃ ເຌຊາຌຂ ໄຓຌ.

4. ກາຌຏະຖຈຖາງກາຌ (Document & Report Generation)

ກາຌຏະຖຈຖາງກາຌ ຖະ ຽບກະຘາຌ (Document & Report Generation) ຽຎຌກາຌຏະຖຈຖາງຄາຌ

ຖະ ຽບກະຘາຌບ ໄາຄບຄຑາງເຌບຄກາຌ ຽຆໃ ຄຘະຈຄຽຊຄກາຌຎະຉຍຈຄາຌໃ ຽກຈຂ ໄຌຂບຄຖະຍຍ.

ຈງຽບກະຘາຌຉໃ າຄໂ ໃ ຏະຖຈຂ ໄຌາກຖະຍຍຎະຉຍຈຄາຌາຄຄຖະກຈ ປກທໃ າຽບກະຘາຌຎະຉຍຈຄາຌ ຽຆໃ ຄ ຘາຓາຈຍໃ ຄກາຌຏະຖຈຖາງກາຌ ຖະ ຽບກະຘາຌບບກຽຎຌ 3 ຎະຽຑຈ ຈໃ ຄຌ ໄ:

ຖະຍຍ

ກາຌຎໄບຌຂ ໄຓຌ

Data Entry

ກາຌຎະຓທຌຏຌ Transaction

ກາຌເນ ໄຍ ຖນາຌ

Inquiring Processing

ກາຌຏະຖຈຖາງກາຌ

Document Report General

ກາຌຎຍຎຄຂ ໄຓຌ File/Database Updating

ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຽກຌຖດ

)

ທາຓຑຈຑາຈ

)

ທາຓຖໃ າຆ ໄາ )

ຂ ໄຓຌຽຘງນາງ

ກາຌເຆ ໄປຄຄາຌນຖທຄນຖາງ )


ຍຈໂ4 ກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

1. ຽບກະຘາຌໃ ກໃ ທຘາຖະຘຌຽຈ (Information Document)

2. ຽບກະຘາຌຎະຉຍຈຈກາຌ (Action Document)

3. ຽບກະຘາຌນຓຌທຌ (Circulating Document)

5. ກາຌເນຍ ຖກາຌ ນຖ ກາຌຘບຍຊາຓ (Inquiring Processing)

ກາຌເນ ໄຍ ຖກາຌ ນຖ ກາຌຘບຍຊາຓ (Inquiring Processing) ຎກກະຉບຄກາຌຖະກຈະຈຽກຍ ຖະ

ຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌຉໃ າຄໂ ໃ ຽກຈຂ ໄຌາກກາຌຎະຉຍຈຄາຌແທ ໄຽຎຌນຖກຊາຌ ຽຆໃ ຄກໃ ທຂ ໄບຄຄກຍຖກ ໄາ ຖະ ຏ ໄຂາງທຈຊຈຍ ຌບກາກຂ ໄຓຌະແຈ ໄປຍກາຌຎະຓທຌຏຌ ຖະ ຌ າແຎຎຍຎຄເນ ໄຂ ໄຓຌຽຈຓເຌຊາຌຂ ໄຓຌເນ ໄຓທາຓຌຘະ

ແນຓຖ ໄທ ຽຓ ໃ ບຖກ ໄາ ນຖ ຏ ໄຂາງທຈຊຈຍຓທາຓຉ ໄບຄກາຌງາກາຍຊາຓ.

ຍຈ 4 ກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ Development of Information System: DIS

I. ທາຓນຓາງຂບຄກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຓໃ ຌຽຎຌຂະຍທຌກາຌໃ ເຆ ໄຽກຌກເຌກາຌຘກຘາ ກາຌທຽາະ ຖະ

ກາຌບບກຍຍຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຂບຄບຄກາຌເນ ໄຘາຓາຈ າຽຌຌຄາຌດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຈງປກປ ໄບຄທກາຌຈ າ ຽຌຌຄາຌເຌຖກຘະຌະຌ ໄທໃ າ: “ກາຌທຽາະ ຖະ ບບກຍຍຖະຍຍ (System Analysis and Design)”.

ຏ ໄເຆ ໄຖະຍຍ (System User) ນຓາງຽຊຄຏ ໄຈກາຌທຍຓ ຖະ ຈຖຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຂບຄບຄກາຌ

ຖະ/ ນຖ ຽ ໄານຌ ໄາໃ ຎະຉຍຈຄາຌກຍຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຏ ໄເຆ ໄະຽຎຌຍກຌໃ ເຆ ໄຄາຌ ຖະ ຎະຉຘ າຑຌກຍຖະ

ຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຈງກຄ ຽຆໃ ຌ: ຈຽກຍ ຎຍຎຄ ຎະຓທຌຏຌຂ ໄຓຌ ຖະ ຌ າຂ ໄຓຌໃ ນຖາກນຖາງເຆ ໄຄາຌຽຎຌຉ ໄຌ.

II. ທາຓຘ າຌຂບຄຏ ໄເຆ ໄຉ ໃ ກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ

ຏ ໄເຆ ໄຽຎຌຊາຌະຍກຌໃ ຓຎະຘຍກາຌຄ (Firsthand Experience) ກຍຖະຍຍຄາຌ ະຉ ໄບຄເນ ໄຂ ໄຓຌຘ າ ຌກໃ ຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍ ຈງຆ ໄຄຖາງຖະບຈກໃ ທກຍຂ ໄຓຌ ຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ:

1. ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ບຄກາຌ ນຖ ນຌໃ ທງຄາຌຉ ໄບຄກາຌ ຉໃ ງຄຍ ໃ ຓຖະຍຍເຈເຌຎຈຍຌໃ ະຆໃ ທງເນ ໄແຈ ໄຓາ ຽຆໃ ຄຂ ໄຓຌ ນຖ ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຌ ໄຌດໃ າຄບຈຉະຌຓຈ.

2. ຏ ໄເຆ ໄຖະຍຍຍ ໃ ຑ ເຘໃ ຄໂເຈ ຂ ໄຌຉບຌ ນຖ ຘໃ ທຌຎະກບຍເຈ ເຌຖະຍຍຎຈຍຌ, ຽຎຌຉ ໄຌທໃ າຖະຍຍຽຈຓຓ

ກາຌ າຄາຌໃ ນງ ໄຄງາກ ນຖ ຓນຖາງຂ ໄຌຉບຌເຌກາຌຽຂ ໄາຽຊຄ ຖະ ຈກາຌຂ ໄຓຌ.

3. ຏ ໄເຆ ໄຖະຍຍຓທາຓຉ ໄບຄກາຌເນ ໄຖະຍຍເນຓໃ ຓປຍຍຍ ຖະ ຌຖກຆະຌະດໃ າຄເຈ ໄ ຖະ ຘາຓາຈ າ ຄາຌແຈ ໄດໃ າຄເຈ.

ປຍ 4.1 ຏ ໄເຆ ໄກຍຂ ໄຓຌເຌກາຌຑຏຈະຌາຖະຍຍ

ທາຓຉ ໄບຄກາຌ

ທາຓຍ ໃ ຑ ເ

ຖະຍຍໃ ຉ ໄບຄກາຌ


ຂ ໄຍກຑໃ ບຄຂບຄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌເຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌຂບຄບຄກາຌ

III. ຂ ໄຍກຑໃ ບຄຂບຄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌເຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌຂບຄບຄກາຌ

1. ທາຓຉ ໄບຄກາຌ ຖະຍຍຎຈຍຌຍ ໃ ຘາຓາຈຉບຍຘະນຌບຄທາຓຉ ໄບຄກາຌໃ ໄຄຂບຄຏ ໄເຆ ໄ. 2. ງຈະຘາຈ ຖະຍຍຎຈຍຌຍ ໃ ຘາຓາຈຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌຖະຈຍງຈະຘາຈຂບຄຖະກຈ.

3. ຽກຌຖດ ຖະຍຍຎຈຍຌຓບຄຎະກບຍຂບຄຽກຌຖດໃ ຍ ໃ ຽນຓາະຘຓ.

4. ທາຓຘຍຆ ໄບຌ ຖະຍຍຎຈຍຌຓຂ ໄຌຉບຌເຌກາຌເຆ ໄຄາຌນງ ໄຄງາກ ຖະ ຘຍຘຌ.

5. ທາຓຏຈຑາຈ ຖະຍຍຎຈຍຌຈ າຽຌຌຄາຌຏຈຑາຈນຖາງໂ ໄຄ. 6. ຓາຈຉະຊາຌ ຖະຍຍຽບກະຘາຌເຌຖະຍຍຎຈຍຌຓຓາຈຉະຊາຌຉ ໃ າ.

IV. ຎຈແເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ

ຽຑ ໃ ບຽປຈເນ ໄກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ເນ ໄຎະຘຍທາຓຘ າຽຖຈຉາຓກ າຌຈຽທຖາດໃ ເຌກບຍຄຍຎະ

ຓາຌ ຖະ ຏ ໄເຆ ໄຓທາຓຽຑໃ ຄຑ ເ, ໃ ຄຉ ໄບຄຑາຖະຌາຎຈແໃ ຘ າຌ ຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ: 1. ຏ ໄເຆ ໄຖະຍຍ າຽຎຌຉ ໄບຄຓຘໃ ທຌປໃ ທຓຉະນຖບຈຂະຍທຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ

2. ກາຌທາຄຏຌຖະຍຍຄາຌໃ ຓຎະຘຈຑາຍະຽກຈາກກາຌທາຄຏຌຑຈະຌາຖະຍຍດໃ າຄປບຍບຍ ຖະ

ຽຎຌຂ ໄຌຉບຌໃ ຆຈຽຌ

3. ກາຌຈຘບຍຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍຉ ໄບຄບບກຍຍຂະຍທຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌຂບຄຖະຍຍໃ ກ າຖຄຘກຘາ 4. ກາຌຈຽກຍຽບກະຘາຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຉ ໄບຄຓຖະຍຍຈຽກຍຽບກະຘາຌໃ ຘຓຍຌ ຆຈຽຌ ຊ ກຉ ໄບຄ

ຄໃາງຉ ໃ ກາຌ ໄຌນາ ຖະ ບ ໄາຄບຄ 5. ກາຌກຓທາຓຑໄບຓຓກາຌທາຄຏຌຘ ໄາຄທາຓຽຂ ໄາເ ຖະ ຽຐກບຍປຓຏ ໄເຆ ໄຖະຍຍ

6. ກາຌກທຈຘບຍ ຖະ ຎະຽຓຌຏຌ ຈງຈ າຽຌຌກາຌຽຎຌແຖງະໂຑາງນຖຄາກກາຌຉຈຉ ໄຄຖະຍຍ

7. ກາຌຍ າຖຄປກຘາ ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຈຓຑຄຉໃ ຘາຓາຈຎະຉຍຈຄາຌແຈ ໄດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຉໃ ຉ ໄບຄ ບບກຍຍເນ ໄຂະຍທຌກາຌຍ າຖຄປກຘາຘະຈທກຄໃາງ ຖະ ຎະນງຈ ຽຑາະຂະຍທຌກາຌຍ າຖຄປກຘາໃ ຄໃ າງະ າເນ ໄ ຖະຍຍກາຌຈຖດໃ າຄຘ ານຓ ໃ າຘະຽນຓ າຽປຈຖະຍຍຍ ໃ ຍກຏໃ ບຄ ຖະ ຘາຓາຈຊ ກເຆ ໄຄາຌດໃ າຄຽຉຓໃ ຉະນຖບຈບາງ

ກາຌເຆ ໄຄາຌ

8. ບະຌາຈ ຓໃ ຌຉ ໄບຄແຈ ໄກະກຓຑໄບຓຘ າຖຍຑຈະຌາກາຌເຌບະຌາຈ

ຍຌນາຂບຄຖະຍຍ ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ທາຓຉ ໄບຄກາຌ

ງຈະຘາຈ

ຽກຌຖດ

ທາຓຘຍຆ ໄບຌ

ຓາຈຉະຊາຌ

ທາຓຏຈຑາຈ


ຌກທຽາະຖະຍຍໂຖະໂຍຈຍາຈຂບຄຌກທຽາະ

V. ຌກທຽາະຖະຍຍ ຖະ ຍຈຍາຈຂບຄຌກທຽາະ

1. ຌກທຽາະຖະຍຍ (System Analyst)

ຌກທຽາະຖະຍຍ (System Analyst=SA) ຉໃ ຍາຄ ໄຄກ ໃ ະຽບ ໄຌທໃ າ: ຌກຑຈະຌາຖະຍຍ (System

Developer) ຽຎຌຍກຌໃ ຘກຘາຖະຍຍຄາຌ ຈງກທຈຘບຍຂະຍທຌກາຌຎະຉຍຈຄາຌ ຂ ໄຓຌຌ າຽຂ ໄາ ຖະ ຂ ໄຓຌ

ຂໃ າທຘາຌ ຽຑ ໃ ບນາທກາຌຑຈະຌາເນ ໄ າຄາຌຓຎະຘຈຑາຍ ຊໄາຑາຖະຌາາກທາຓນຓາງຌ ໄ ຽປາຑຍທໃ າ SA ະ

ຽຎຌຄາຌໃ ທຍຓຽຓ ໃ ບຄາຌກທ ໄາຄ ນຖ ກທໄາຄຂ ໄຌ.

2. SA ະຓຍຈຍາຈ (Role) ຘ າຌ 3 ຎະກາຌ

2.1. ໃ ຎກຘາ (Consultant) SA

ະຽຎຌໃ ຎກຘາຈ ໄາຌກາຌຎຍຎຄຖະຍຍຂບຄບຄກາຌ ຈງຏ ໄຍ ຖນາຌບຄກາຌະ ໄາຄໃ ຎກຘາາກຑາງ

ຌບກ ນຖ ເຆ ໄຍກຌເຌນຌໃ ທງຄາຌຘາຖະຘຌຽຈເຌກາຌຘກຘາ ຖະ ເນ ໄ າຌະຌ າເຌກາຌຑຈະຌາຄາຌ.

2.2. ຏ ໄຆໃ ທຆາຌ (Supporting Expert)

ະຽຎຌທກຂບຄ SA ໃ ຎະຉຍຈເຌຉໃ ຖະບຄກາຌ ຈງຽຎຌຏ ໄຆໃ ທຆາຌ ຖະ ເນ ໄ າຌະຌ າຈ ໄາຌ

ຽກຌຖດຘາຖະຘຌຽຈ ຉ ໄຄຉໃ ບຎະກບຌ ຖະຍຍຆຈ າຘໃ ຄ ນຖ ກ ໄຍຌນາເຌກາຌຎະຉຍຈທກເນ ໄກຍນຌໃ ທງຄາຌ

ບ ໃ ຌ ຌບກາກຌ ໄ SA ງຄຓຘາທຌເຌກາຌຎຍຎຄຖະຍຍທກເຌຉໃ ຖະນຌໃ ທງຄາຌເນ ໄຓຎະຘຈະຑາຍຂ ໄຌ.

2.3. ຉທຌກາຌຎໃ ຌຎຄ (Change Agent)

ກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຓແຈ ໄຍຖຄຈ ໄທງກາຌບບກຍຍ ຖະ ຈນາຖະຍຍຄາຌເນຓໃ ຽໃ າຌ ໄຌ. ຉໃ ຉ ໄບຄ ກຓທາຓຑໄບຓຂບຄຍກະຖາກບຌໃ ະເຆ ໄຄາຌຖະຍຍເນຓໃ ຈງ SA ຉ ໄບຄຽຎຌຉທຌກາຌຎໃ ຌຎຄໃ ຆໃ ທງເນ ໄ ຏ ໄເຆ ໄຖະຍຍຓຈຘະຌະໃ ຈ ຖະ ຘາຓາຈເຆ ໄຄາຌຖະຍຍຄາຌເນຓໃ ດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຈງຘະຽຑາະກາຌຎໃ ຌຎຄໃ ຽກຈຂ ໄຌດໃ າຄຊບກປາກຊບຌຽນຄ ໄາ ຽຆໃ ຄຉ ໄບຄກາຌໂທາຄຏຌຌຄາຌດໃ າຄຽຎຌຖະຍຍ.

ປຍ 4.4 ຍຈຍາຈຂບຄຌກທຽາະ

ຍຈຍາຈຂບຄ SA

ໃ ຎກຘາ (Consultant)

ຏ ໄຆໃ ທຆາຌ (Supporting

Export)

ຉທຌກາຌຎໃ ຌຎຄ (Change Agent)

ຎຈແເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ

ຏ ໄເຆ ໄຖະຍຍ

ກາຌຈຽກຍຽບກະຘາຌ

ກາຌຍ າຖຄປກຘາ

ບະຌາຈ

ກາຌຈຘບຍ

ກາຌທາຄຏຌ

ກາຌກຓທາຓຑໄບຓ

ກາຌກທຈຘບຍ ຖະ ຎະຽຓຌຏຌ


ນຌ ໄາໃ ຂບຄຌກທຽາະຖະຍຍໂ(Function of System Analyst)

3. ຌກທຽາະຖະຍຍກຍຏ ໄໃ ກໃ ທຂ ໄບຄເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ

VI. ນຌ ໄາໃ ຂບຄຌກທຽາະຖະຍຍ (Function of System Analyst)

ຌກທຽະຖະຍຍຓນຌ ໄາໃ ຘ າຌ ໃ ະຉ ໄບຄແຈ ໄຈ າຽຌຌກາຌເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ ຎະກບຍຓຈໃ ຄຌ ໄ: 1. ຉຈຉ ໃ ຎະຘາຌຄາຌ ກຍຏ ໄເນ ໄຖະຍຍເຌນຌໃ ທງຄາຌຉໃ າຄໂ ຖທຓຄຏ ໄຍ ຖນາຌກຖະຈຍໃ ກໃ ທຂ ໄບຄຉະ

ນຖບຈຌຽຊຄຆໃ ທຄແຖງະຽທຖາເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ.

2. ຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌຖະຍຍຽຈຓ ຽຑ ໃ ບເນ ໄປ ໄຽຊຄຍຌນາໃ ຽກຈຂ ໄຌ ຖະ ຌ າແຎເຆ ໄຎຌຂ ໄຓຌຘໃ ທຌນຌໃ ຄໂເຌກາຌຑຈ

ະຌາຖະຍຍເນຓໃ . 3. ທາຄຏຌເຌຉໃ ຖະຂ ໄຌຉບຌຂບຄຄາຌ ເນ ໄຘບຈໃ ບຄກຍທາຓຉ ໄບຄກາຌເຌຎຈຍຌ ຖະ ທາຄຏຌເນ ໄ

ຘບຈກຍກາຌຂະນງາງຉທຂບຄບຄກາຌເຌບະຌາຈຈ ໄທງ.

4. ຘ ໄາຄກາຌບບກຍຍກາຌ າຄາຌຂບຄຖະຍຍເນຓໃ ເນ ໄຉຄຉາຓທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຏ ໄເຆ ໄຖະຍຍ ຖະ ຓ

ທາຓຽນຓາະນຖາງໃ ຘຈ.

5. ທຽາະຎຍຍໃ າເຆ ໄໃ າງກຍຏຌຎະນງຈໃ ະແຈ ໄປຍ ຽຑ ໃ ບໃ ະຘາຓາຈຽຖ ບກຌທາຄໃ ຽນຓາະຘຓ

ຖະ ຓຎະຘຈຑາຍໃ ຘຈ ຖທຓຽຊຄກາຌຎະຽຓຌໃ າເຆ ໄໃ າງຉໃ າຄໂ ໃ ຽກຈຂ ໄຌ.

6. ທຽາະຂ ໄກ າຌຈຈ ໄາຌຊາຌຂ ໄຓຌ ຖທຓຄກາຌຑຈະຌາຄຘ ໄາຄຊາຌຂ ໄຓຌໃ ຘາຓາຈເຆ ໄກຍຄາຌຉໃ າຄໂ ເຌຖະ

ຍຍແຈ ໄ ຖະ ປບຄປຍບະຌາຈ.

7. ຘ ໄາຄຽບກະຘາຌຎະກບຍເຌຉໃ ຖະຂ ໄຌຉບຌຂບຄກາຌທຽາະຖະຍຍຈງຘະຽຖໃ ງ ຖທຓຽຊຄກາຌຈຘ ໄາຄທຈ

ະຌາຌກຓຂ ໄຓຌ (Data Dictionary) ຑໄບຓຄຈຘ ໄາຄໃ ຓ ຖະ ຈກຓນຖກຘຈຽຐກບຍປຓເນ ໄກໃ ຏ ໄເຆ ໄຖະຍຍ

8. ກ າຌຈຖກຘະຌະຂບຄຽ ບຂໃ າງ ໃ ເຆ ໄເຌກາຌຽຆ ໃ ບຓຉ ໃ ບຓຑທຽຉ ຖະ ກ າຌຈຓາຈຉະກາຌປກຘາທາຓ

ຎບຈແຑຂບຄຖະຍຍ.

9. ຘ ໄາຄຍຍ າຖບຄຂບຄຎຕກຕຓໃ ຑຈະຌາຂ ໄຌ ຖະ ປໃ ທຓກຌຈຘບຍຎຕກຕຓໃ ຑຈະຌາ. 10. ຉຈຉ ໄຄ ຖະ ຽປຈກາຌຎຍຎໃ ຌຖະຍຍ ຖທຓຽຊຄກາຌກຓຏຌປບຄປຍເຌກາຌຎຍຎໃ ຌຖະຍຍ.

11. ຈຘ ໄາຄຍຍຘບຍຊາຓຽຊຄຏຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌຂບຄຖະຍຍເນຓໃ ໃ ແຈ ໄຉຈຉ ໄຄແຎຖ ໄທເຌປຍຍຍກາຌ

ຖາງຄາຌຏຌກາຌເຆ ໄຄາຌ (Feedback).

12. ຍ າຖຄປກຘາ ຖະ ຎະຽຓຌຏຌກາຌຎະຉຍຈຄາຌຂບຄຖະຍຍ ຽຎຌກາຌຈຖຖະຍຍ ຽຓ ໃ ບຓຂ ໄຏຈຑາຈຽກຈ

ຂ ໄຌ ຖທຓຄຽຎຌກາຌຎຍຎຄ ຈຈຎຄ ນຖ ກ ໄແຂ ຄຎຕກຕຓ ຖະ ຂ ໄຌຉບຌກາຌ າຄາຌຂບຄຖະຍຍ ຽຑ ໃ ບເນ ໄ ຖະຍຍຓກາຌ າຄາຌເນ ໄຊ ກຉ ໄບຄນຖາງໃ ຘຈ.

ຌກທຽາະຖະ

ຍຍ (System

Analyst)

ຽ ໄາຂບຄຖະຍຍ

(System Owner)

ຏ ໄຂາງ Software (Software Buyer)

ຓຄາຌຈ ໄາຌຖະຍຍ (Technical Support)

ຏ ໄເຆ ໄຖະຍຍ (System Users)

ຌກຂຌຎຕກຕຓ (Programmer)

ຏ ໄຈກາຌ (Manager)

ທຘະທະກ າຖະຍຍ (System Engineer)


ທາຓນຓາງຂບຄຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍໂSystem Development Team

13. ຽຎຌຏ ໄເນ ໄ າຎກຘາ ຏ ໄຎະຘາຌຄາຌ ຖະ ຏ ໄກ ໄແຂຍຌນາ ເນ ໄກໃ ຏ ໄເຆ ໄຖະຍຍ ຖະ ກຌໃ ກໃ ທຂ ໄບຄກຍຖະຍຍ.

VII. ທາຓນຓາງຂບຄຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍ System Development Team

ຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍ (System Development Team) ຽຎຌກໃ ຓຍກຌໃ ຓນຌ ໄາໃ ຖະ ທາຓປຍ

ຏຈຆບຍ ຖະ/ນຖ ຓຘໃ ທຌກໃ ທຂ ໄບຄເຌຂະຍທຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ ຎກກະຉກາຌບບກຍຍ ຖະ ກາຌຑຈະ

ຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌເຌບຄກາຌຂະນຌາຈເນງໃ ະຉ ໄບຄຓກາຌ າຄາຌປໃ ທຓກຌຂບຄຘະຓາຆກາກນຖາງຘໃ ທຌ

ຈງຈປຍຍຍກາຌ າຄາຌຍຍຄກາຌ (Project) ຽຌ ໃ ບຄາກຂະຍທຌກາຌຎະຉຍຈຄາຌໃ ຘຍຆ ໄບຌ ຖະ ຂບຍ

ຽຂຈຄາຌນຖາກນຖາງທຍຓແຎນຖາງຘໃ ທຌຄາຌ. ຈໃ ຄຌ ໄຌ, ທາຓປ ໄ ກຘະ ຖະ ທາຓຽຂ ໄາເຂບຄຍກະຖາກບຌ

ຑຄຌຈທໃ ຄຍ ໃ ຑຄຑ . VIII. ຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍະຎະກບຍແຎຈໄທງຍກະຖາກບຌຉໃ າຄໂ ຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ:

1. ະຌະກ າຓະກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ (Steering Committee) ຓນຌ ໄາໃ ຉຈຘຌເກໃ ທກຍກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ

ຂບຄຄກາຌ ຑຈະຌາຖະຍຍຉ ໄຄຉໃ ກາຌກ າຌຈປຍຍຍ ຖະ ທຈຊຎະຘຄຂບຄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຈງະຌະ

ກ າຓະກາຌະຊ ກຉ ໄຄຂ ໄຌາກຍກະຖາກບຌາກນຖາກນຖາງຘາຂາ. 2. ຏ ໄຈກາຌໂຍ ຖນາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ (MIS Manager) ຽຎຌຍກະຖາກບຌໃ ຽປຈນຌ ໄາໃ ຈຖ ຖະ

ຎະຘາຌຄາຌເຌກາຌທາຄຏຌຄາຌຂບຄຄກາຌຉໃ າຄໂ ໃ ກໃ ທຂ ໄບຄກຍກາຌບບກຍຍ ຖະ ຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຂບຄບຄກາຌ.

3. ຏ ໄຈກາຌຄກາຌ (Project Manager) ຽຎຌຍກະຖາກບຌໃ ຓນຌ ໄາໃ ຖະ ທາຓປຍຏຈຆບຍເຌ

ກາຌທາຄຏຌກາຌຈກາຌ ຖະ ທຍຓເນ ໄຄາຌເຌຉໃ ຖະຄກາຌຈ າຽຌຌຄາຌແຎແຈ ໄດໃ າຄຖາຍຖ ໃ ຌຘ າຽຖຈຖຖໃ ທຄ ຖະ

ຓຎະຘຈຑາຍ.

4. ຌກທຽາະຖະຍຍ (System Analyst) ຽຎຌຍກະຖາກບຌຘ າຌ ໃ ກ ໃ ເນ ໄຽກຈຏຌຄາຌຂ ໄຌໂເຌຂ ໄຌຉບຌ

ຉໃ າຄໂ ຂບຄກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ.

5. ຌກຂຌຎຕກຕຓ (Programmer) ຽຎຌຍກະຖາກບຌໃ ຽປຈນຌ ໄາໃ ກໃ ທກຍກາຌຑຈະຌາຆຈ າ ຘໃ ຄ ກາຌຈ າຽຌຌຄາຌເນ ໄກຍຖະຍຍໃ ກ າຖຄຑຈະຌາ.

1. ຉຈຉ ໃ ຎະຘາຌຄາຌ

4. ຘ ໄາຄກາຌບບກຍຍກາຌ າຄາຌຂບຄຖະຍຍເນຓໃ

2. ຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌຽຈຓ

3. ທາຄຏຌເຌຉໃ ຖະຂ ໄຌຉບຌຂບຄຄາຌ

5. ທຽະຎຍຍໃ າເຆ ໄ ໃ າງກຍຏຌຎະນງຈ 6. ທຽາະຂ ໄກ າຌຈຈ ໄາຌຊາຌຂ ໄຓຌ 7. ຘ ໄາຄຽບກະຘາຌຎະກບຍກາຌ

8. ກ າຌຈຖກຘະຌະຂບຄຽ ບຂໃ າງ

9. ຘ ໄາຄຍຍ າຖບຄ

10. ຉຈຉ ໄຄ ຖະ ຽປຈ

ກາຌຎຍຎໃ ຌຖະຍຍ

11. ຈຘ ໄາຄຍຍຘບຍຊາຓ

12. ຍ າຖຄປກຘາ ຖະ ຎະຽຓຌຏຌ 13. ຽຎຌຏ ໄຌ າ ເນ ໄ າຎກຘາ-ຎະຘາຌຄາຌ-ກ ໄແຂຍຌນາ

ນຌໄາໃ ຘ າຌຂບຄຌກທຽາະຖະຍຍ

(Function of System Analyst)


ທຑ ໄຌຊາຌເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ

6. ຑະຌກຄາຌຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌ (Information Center Personnel) ຽປຈນຌ ໄາໃ ຆໃ ທງຽນຖ ບຌກທຽາະ

ຖະຍຍ ຖະ ຌກຂຌຎຕກຕຓ ເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍເຌຘໃ ທຌໃ ກໃ ທຂ ໄບຄກຍຂ ໄຓຌຉໃ າຄໂ ໃ ກໃ ທຂ ໄບຄກຍກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ ຽຑ ໃ ບຌ າຓາເຆ ໄຄາຌແຈ ໄຉາຓທາຓຉ ໄບຄກາຌ.

7. ຏ ໄເຆ ໄ ຖະ ຏ ໄຈກາຌໃ ທແຎ (User and General Manager) ຽຎຌຍກະຖາກບຌໃ ເຆ ໄຂ ໄຓຌໃ ກໃ ທ

ກຍຍຌນາໃ ຽກຈຂ ໄຌໂເຌຖະຍຍຄາຌຽຈຓ ຖະ ຆໃ ທງກ າຌຈທາຓຉ ໄບຄກາຌເຌຖະຍຍເນຓໃ ກໃ ຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍ

ຽຑ ໃ ບຑຈະຌາຖະຍຍເນຓໃ ຓຎະຘຈຑາຍ ຖະ ຽຎຌໃ ຽຑໃ ຄຑ ເຂບຄຏ ໄເຆ ໄ. ຍກະຖາກບຌເຌນຌໃ ທງຄາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ຎຈຍຌ ຽຎຌກາຌງາກໃ ຍກຌຑຄຌຈທະຎະຉຍຈຄາຌແຈ ໄດໃ າຄຘຓຍຌ ຖະ ຓຎະຘຈຑາຍ ຈງຘະ

ຽຑາະກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຉ ໄບຄກາຌທາຓປ ໄ ຖະ ທາຓຘ າຌາຌນຖາງນຌໄາໃ Gross Function

ຽປຈເນ ໄກາຌຎະຉຍຈຄາຌປໃ ທຓກຌຽຎຌຓ ຽຎຌທກາຌໃ ຽນຓາະຘຓ ຌບກາກຌ ໄເຌາຄຎະຉຍຈຍກຌຍາຄຌ

ນຖ ຍາຄກໃ ຓບາຈຓຘໃ ທຌປໃ ທຓເຌຓຑຈະຌາຖະຍຍ ຈງ າຄາຌເຌນຖາງນຌໄາໃ ຂ ໄຌດໃ ກຍທາຓຑໄບຓທາຓ

ຉ ໄບຄກາຌຂບຄຄາຌ ຖະ ທາຓຘາຓາຈຂບຄຍກຌຌ ໄຌ ຉໃ ເຌກາຌຎະຉຍຈຄາຌປໃ ທຓກຌຽຎຌຓຍ ໃ ຑຄຉໃ ກາຌຖທຍ

ຖທຓຍກຌາກນຖໃ ຄຉໃ າຄໂ ຖ ໄທຌ າຓາຎະຉຍຈຄາຌປໃ ທຓກຌ ຈງຄນທນຌ ໄາຓ Team Leader ຖະ ຘະຓາ ຆກແຈ ໄປຍກາຌຉຓທາຓຑໄບຓຈ ໄາຌກາຌຎະຘາຌຄາຌ ກາຌຘ ໃ ທາຓຽຂ ໄາເ ກາຌກ ໄແຂຍຌນາ ຖະ ກາຌຎະຘາຌ

ທາຓຈງ ໄຄ ຉະນຖບຈຌກາຌງບຓປຍເຌທາຓຈຽນຌ ຖະ ທາຓຉກຉໃ າຄຂບຄຍກຌ ຽຆໃ ຄະຽປຈເນ ໄຘະ

ຓາຆກຎະຉຍຈຄາຌປໃ ທຓກຌດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ.

IX. ທຑ ໄຌຊາຌເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ

ກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຽນຓາະຘຓກຍຉໃ ຖະບຄກາຌ ບາຈະຉ ໄບຄເຆ ໄທກາຌໃ ຉກຉໃ າຄກຌ

ຽຌ ໃ ບຄາກບຄກາຌ ນຖ ນຌໃ ທງຄາຌຉໃ ຖະນໃ ຄະຓປຍຍຍກາຌຈ າຽຌຌຖະກຈໃ ຓຖກຘະຌະຘະຽຑາະຂບຄຉຌຽບຄ ຈງໃ ຍາຄບຄກາຌຑຄຉໃ ະຉ ໄບຄກາຌຎຍຎຄກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ າກຖະຍຍຽຈຓໃ ຓດໃ ເນ ໄຽຎຌຖະຍຍເນຓໃ ໃ ຘຓຍຌ

ຂ ໄຌ ຂະຌະໃ ຍາຄບຄກາຌຉ ໄບຄກາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌເນຓໃ ຄນຓຈ ຌບກາກຌ ໄຌຉໃ ຖະບຄກາຌຓທຈຊຎະຘຄ ກາຌຑຈະຌາຖະຍຍໃ ຉກຉໃ າຄກຌ ຽຆໃ ຌ: ຍາຄບຄກາຌຉ ໄບຄກາຌຖະຍຍໃ ຽປຈນຌ ໄາໃ ຘະຽຑາະນຌໃ ທງຄາຌ ຉໃ ຍາຄບຄ ກາຌຉ ໄບຄກາຌຖະຍຍໃ ຽປຈນຌ ໄາໃ ບ ໃ ຌຉາຓທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຏ ໄເຆ ໄ ຽຆໃ ຄທກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ System

Development Approach ະຓຏຌຉ ໃ ທາຓຘ າຽຖຈ ຖະ ຎະຘຈຑາຍກາຌ າຄາຌ ຎກກະຉຽປາ າຌກທ

ກາຌຑ ໄຌຊາຌໃ ເຆ ໄເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍບບກຽຎຌ 4 ທຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ:

ະຌະກ າຓະກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ

(Steering Committee)

ຏ ໄຈກາຌໂຍ ຖນາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌ

ຂໃ າທຘາຌ (MIS Manager) ຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍ ຏ ໄຈກາຌຄກາຌ (Project

Manager)

ຌກທຽາະຖະຍຍ (System

Analyst)

ຌກຂຌຎຕກຕຓ

(Programmer)

ຑະຌກຄາຌຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌ (Information Center Personnel)

ຏ ໄເຆ ໄ ຖະ ຏ ໄຈກາຌໃ ທແຎ

(User and General Manager)


ທຑ ໄຌຊາຌເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ

1. ທກາຌຘະຽຑາະຽາະຄ ຽຎຌທກາຌກ ໄແຂຍຌນາຄາຌເຈຄາຌນຌໃ ຄໂຈງຘະຽຑາະ ຽຆໃ ຄຉ ໄບຄຈ າຽຌຌກາຌດໃ າຄແທທາ ຈງກາຌຈ າຽຌຌ

ກາຌະຍ ໃ າຌຄຽຊຄຍຌນາບ ໃ ຌໃ ຽກຈຂ ໄຌ ທກາຌຘະຽຑາະຽາະຄຽນຓາະກຍນຌໃ ທງຄາຌຓກາຌຎໃ ຌຎຄທໃ ບຄແທ

ຖະ ຽຖ ໄບງໂ ດໃ າຄເຈກ ໃ ຉາຓທຌ ໄຓຂ ໄ າກຈຘ າຌ : ບາຈະກ ໃ ເນ ໄຽກຈກາຌຆ ໄາຆ ໄບຌຂບຄຄາຌຖະຍຍຎະຓທຌຏຌຂ ໄ ຓຌ ໃ າເຆ ໄໃ າງໃ ຍ ໃ າຽຎຌ ຖະ ຂາຈຓາຈຉະຊາຌຂບຄບຄກາຌ ຽຑາະຽຓ ໃ ບຉໃ ຖະນຌໃ ທງຄາຌໃ ຉ ໄບຄກາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌ

ຂໃ າທຘາຌ ຽຑ ໃ ບຓາກ ໄແຂຍຌນາ ກ ໃ ະຑຈະຌາຖະຍຍ ຖະ ຈຽກຍຂ ໄຓຌຽບຄ ຽຆໃ ຄບາຈະຆ ໄາຆ ໄບຌກຍຂ ໄຓຌໃ ຓດໃ ຘໃ ທຌບ ໃ ຌຂບຄບຄກາຌ ຈ ໄຄຌ ໄຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຈ ໄທງທກາຌຌ ໄ ໃ ຄຉ ໄບຄກທຈຘບຍຘະຊາຌະ ຖະ

ຓາຈຉະຊາຌຂບຄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌເຌບຄກາຌ ຽຑ ໃ ບຎໄບຄກຌທາຓຏຈຑາຈ.

2. ທກາຌຘ ໄາຄຊາຌຂ ໄຓຌ

ຽຎຌທກາຌໃ ຌງຓເຆ ໄເຌນຖາງໂບຄກາຌ ໃ ງຄຍ ໃ ຓກາຌຉ ໄບກຄາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽຆຄງຈະຘາຈ

Stragegic Information System ຈງໃ ຏ ໄເຆ ໄເນ ໄທາຓຘ າຌກຍກາຌຑຈະຌາຊາຌຂ ໄຓຌ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຘາຓາຈ

ຖທຍຖທຓ ຈຽກຍ ຖະ ຎະຓທຌຏຌຂ ໄຓຌແຈ ໄດໃ າຄຽຎຌຖະຍຍ ຽຆໃ ຄະຄໃາງຉ ໃ ກາຌຽບ ໄຌຂ ໄຓຌກຍຓາເຆ ໄ ຽຌ ໃ ບຄາກຊາຌຂ ໄຓຌຽຎຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຑ ໄຌຊາຌຘຖຍກຌຍ ຖນາຌຄາຌເຌນຖາງບຄກາຌ ຈງຏ ໄຑຈະຌາຖະຍຍຑະງາງາຓຈກາຌເນ ໄຂ ໄຓຌໃ ຈຓາເນ ໄຽກຈຎະນງຈນຖາງໃ ຘຈ ຽຌ ໃ ບຄາກຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຍ ໃ ຘຓຍຌ ກາຌຽຂ ໄາກຍກຌຖະງຈຂບຄບຄກາຌຽປຈເນ ໄຌກທຽາະຍ ໃ ປ ໄຽຊຄທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌ ຈໃ ຄຌ ໄຌຆຈ າຘໃ ຄໃ ເຆ ໄເຌຖະຍຍຌ ໄ ຓກຽຎຌຆຈ າຘໃ ຄໃ ຓຖກຘະຌະຘະຽຑາະຘ ໄຌໂ ຖະ ຎະຉຍຈຄາຌກຍຂ ໄຓຌດາຄເຈດໃ າຄນຌໃ ຄຈງຘະຽຑາະ.

3. ທາກຖໃ ຓຂ ໄຌຽຄ (Bottom-Up Approach)

ຽຎຌກາຌຑຈະຌາຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌາກຖະຍຍຽຈຓໃ ຓດໃ ເຌບຄກາຌແຎຘໃ ຖະຍຍເນຓໃ ໃ ຉ ໄບຄກາຌ ຈງໃ ຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍະ າກາຌກທຈຘບຍ ທໃ າຘໃ ຄເຈໃ ຓດໃ ຖ ໄທເຌຎຈຍຌ ຽຆໃ ຄະຘາຓາຈຌ າຓາຑຈະຌາ ນຖ ຽຑ ໄຓຽຉຓຽກຌຖດຍາຄດໃ າຄ ຉະນຖບຈຌກ ໄແຂຂ ໄຂາຈຉກຍກຑໃ ບຄໃ ຓດໃ ເຌຖະຍຍຎຈຍຌ ຽຑ ໃ ບເນ ໄກາຌຈ າຽຌຌ

ຄາຌຓທາຓຘຓຍຌ ຖະ ຎະຘຈຑາຍຂ ໄຌ.

4. ທາກຽຄຖຄຖໃ ຓ (Top-Down Approach)

ຽຎຌທກາຌຑຈະຌາຖະຍຍາກຌະງຍາງ ນຖ ທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌຖະຈຍຘຄ ຈງຍ ໃ າຌຄ ຽຊຄຖະຍຍໃ ຓດໃ ເຌຎຈຍຌຂບຄບຄກາຌ ກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຈ ໄທງທຌ ໄ ະຽຖ ໄຓາກກາຌຘ າ ນຖທຈກຌຖະງຈທາຓຉ ໄບຄກາຌ ຖະ ຎຈແໃ ຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌ າຄາຌຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌຖະຈຍຘຄເນ ໄຓຎະຘຈ

ຑາຍນຖາງຂ ໄຌ າກຌ ໄຌຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍະຽຖ ໄຓ າກາຌຑຈະຌາຖະຍຍເນຓໃ ໃ ຉຄກຍທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄ ຏ ໄຖນາຌ CEO: Chief Excutive Officer ນຖຄາກຌ ໄຌໃ ຄ າກາຌຎຍຎຄຖະຍຍຽຈຓໃ ຓດໃ ເຌບຄກາຌເນ ໄຽຎຌແຎ

ຉາຓຌທາຄຂບຄຖະຍຍນຖກ.

ກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ

ທຘະຽຑາະຽາະຄ

ທຘ ໄາຄຊາຌຂ ໄຓຌ

ທາກຖໃ ຓຂ ໄຌຽຄ

ທາກຽຄຖຄຖໃ ຓ


ທກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ

X. ທກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ

ຽປາຑຍທໃ າຓທາຓຉກຉໃ າຄກຌ ເຌກາຌຽທ ໄາຽຊຄຂຌຉບຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍເຌນຌຄຘ “ກາຌທຽາະບບກຍຍ ຖະ ກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ” ຉໃ ຖະຽນຖ ໄຓ ຈງທາຓຉກຉໃ າຄໃ ຽກຈຂ ໄຌາກທາຓຉຈຽນຌ

ນຖ ຓຓຓບຄຂບຄຏ ໄຂຌຉໃ ຖະຌ ຉໃ ຊ ໄາຘຄຽກຈຖາງຖະບຈຂບຄກຂ ໄຌຉບຌຂບຄຖະຍຍ ະຽນຌທໃ າຏ ໄຂຌຘໃ ທຌເນງໃ ະຽຖ ໄຓຉ ໄຌາກຈຈທກຌ : ກາຌຘ ານຖທຈຽຍ ໄບຄຉ ໄຌ ຖະ ຘ ໄຌຘຈເຌກາຌຍ າຖຄປກຘາ ຈງໃ ຂ ໄຌຉບຌໃຉກຉໃ າຄກຌ ະຽຎຌກາຌຈຖ າຈຍຂ ໄຌ ຖະນທໃ າຄຈຽຖ ໄຓຉ ໄຌ ຖະ ຈຘ ໄຌຘຈ ຽຆໃ ຄນຌຄຘ ຽນຖ ໄຓຌ ໄະຍໃ ຄກາຌຑຈ

ະຌາຖະຍຍບບກຽຎຌ 5 ຂ ໄຌຉບຌຈໃ ຄຌ ໄ: 1. ກາຌຘ ານຖທຈຽຍ ໄບຄຉ ໄຌ (Preliminary Investigation)

ຽຎຌຂ ໄຌຉບຌ າບຈເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຈງຏ ໄຑຈະຌາຖະຍຍະນາຂ ໄຓຌກໃ ທກຍ

ຖະຍຍຄາຌແຈ ໄກໃ ຍຌນາໃ ຽກຈຂ ໄຌເຌຎຈຍຌ ທາຓຽຎຌແຎແຈ ໄຂບຄກາຌຑຈະຌາຖະຍຍໃ ຉ ໄບຄກາຌ ຘໃ ຄໃ ະຆໃ ທງ

ຽຑ ໄຓຎະຘຈຑາຍຂບຄກຌຖະງຈເຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ ຖະ ກາຌຎະຓາຌໃ າເຆ ໄໃ າງໃ ຉ ໄບຄເຆ ໄ ຈງຂ ໄຓຌໃ ແຈ ໄະຌ າ ຘະຽນຌເນ ໄກຍຏ ໄຍ ຖນາຌຂບຄນຌໃ ທງຄາຌ ຽຑ ໃ ບໃ ະຉຈຘຌເທໃ າ ບຄກາຌຘຓທຌໃ ະຓກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ນຖ ຍ ໃ ຖະ ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຑຈະຌາຂ ໄຌຘຓທຌໃ ະຓຖກຘະຌະຽຎຌຍຍເຈ.

2. ກາຌທຽາະທາຓຉ ໄບຄກາຌ (Requirement Analisis)

ຽຎຌຂ ໄຌຉບຌໃ ນຓ ໄຄຽາະຽຖກເຌຖາງຖະບຈ ໃ ນຖາງກທໃ າເຌຂ ໄຌຘ ານຖທຈຽຍ ໄບຄຉ ໄຌ ຈງຘະຽຑາະເຌ

ຎະຽຈຌກໃ ທຂ ໄບຄກຍທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຏ ໄເຆ ໄ ກາຌເຆ ໄຄາຌຂບຄຖະຍຍເນຓໃ ຂ ໄຈ ຖະ ຂ ໄຈ ໄບງຂບຄທກາຌ າຄາຌເຌຖະຍຍຎຈຍຌ ຉະນຖບຈຌກາຌຈຽປຈຘະນຖຍ ຽຑ ໃ ບຌ າຘະຽນຌຉ ໃ ຐໃ າງຈຘ ານຖທຈຘ າຖຍຽປຈກາຌຉຈຘຌເ.

3. ກາຌບບກຍຍຖະຍຍ (System Design)

ໃ ຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍ ະຽປຈກາຌບບກຍຍຖະບຈເຌຘໃ ທຌຉໃ າຄໂໂຂບຄຖະຍຍຘາຖະຘຌຽຈ ແຈ ໄ ກໃ ກາຌຘະຈຄຏຌຖຍ ກາຌຎໄບຌຂ ໄຓຌ ຂະຍທຌກາຌ ກາຌຽກຍປກຘາ ກາຌຎະຉຍຈຄາຌ ຖະ ຍກະຖາກບຌໃ ກໃ ທຂ ໄບຄກຍຖະຍຍຄາຌເນຓໃ ຽຑ ໃ ບຽຎຌຌທາຄເຌກາຌຈນາບຎະກບຌຉໃ າຄໂ ຘ າຖຍຌ າຓາຑຈະຌາຽຎຌຖະຍຍ

ເນຓໃ ຉ ໃ ແຎ.

4. ກາຌຈນາບຎະກບຌຂບຄຖະຍຍ (System Acquisition)

ຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍະຉ ໄບຄກາຌ ກ າຌຈຘໃ ທຌຎະກບຍຂບຄຖະຍຍຄເຌຈ ໄາຌບຎະກບຌ ຖະ ຆຈ າ ຘໃ ຄຉະນຖບຈຌຍ ຖກາຌຉໃ າຄໂ ໃ ຉ ໄບຄກາຌາກຏ ໄຂາງ ຎກກະຉຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍຉ ໄບຄຽປຈກາຌຈນາຘໃ ຄໃ ຉ ໄບຄກາຌ ຈງຽຎຈເນ ໄຓກາຌດ ໃ ຌຂ ໄຓຌຘະຽນຌາກຏ ໄຂາງບຎະກບຌຉໃ າຄໂ ຈງຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍຑາຖະຌາ ຉຈຘຌຂ ໄຘະຽນຌຂບຄຏ ໄຂາງຉໃ ຖະຖາງ ຽຑ ໃ ບຌ າບຎະກບຌ ຖະ ຘໃ ທຌຎະກບຍຂບຄຖະຍຍຓາຉຈຉ ໄຄ ຖະ ຑຈະຌາ ຽຎຌຖະຍຍເນຓໃ ຉ ໃ ແຎ.

5. ກາຌຉຈຉ ໄຄຖະຍຍ ຖະ ກາຌຍ າຖຄປກຘາ (System Implementation and Maintenance)

ຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍະທຍຓ ຖະ ຽຍໃ ຄງຄກາຌຉຈຉ ໄຄບຎະກບຌຉໃ າຄໂ ຂບຄຖະຍຍເນຓໃ ຈງ

ຈ າຽຌຌກາຌຈ ໄທງຉຌຽບຄ ນຖ ໄາຄຏ ໄປຍຽນຓາ ຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍຉ ໄບຄຈຘບຍກາຌເຆ ໄຄາຌທໃ າຖະຍຍເນຓໃ ຘາ ຓາຈຎະຉຍຈຄາຌຌ າແຈ ໄຉຄຉາຓທຈຊຎະຘຄ ຖະ ປຍຍຍໃແຈ ໄຽປຈກາຌບບກຍຍແທ ໄ ນຖ ຍ ໃ ຌບກາກຌ ໄ ກາຌຉຈ

ຉ ໄຄທຌໃ ະຘ າຽຖຈຉາຓຉາຉະຖາຄໃ ກ າຌຈ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຖະຍຍຘາຓາຈເຆ ໄຄາຌຌໃ ຖະຍຍຽກໃ າແຈ ໄຌຽທຖາ ຌບກາກ

ຌ ໄຓຄາຌຑຈະຌາຖະຍຍງຄຓນຌ ໄາໃ ກ າຌຈກຈຽກຌເຌກາຌຎະຽຓຌ ຖະ ກາຌຍ າຖຄປກຘາຖະຍຍດໃ າຄຘະນຓ ໃ າຘະ

ຽນຓ ຽຑ ໃ ບຎຍຎຄ ຖະ ຍ າຖຄປກຘາເນ ໄຖະຍຍເນຓໃ ຘາຓາຈຎະຉຍຈຄາຌແຈ ໄດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຖະ ງາທຌາຌໃ ຘຈ

ຉະນຖບຈບາງຂບຄຖະຍຍ.


ຍຈໂ5 ຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌໂDatabase System=DBS

ປຍ: ຂ ໄຌຉບຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ຍຈ 5 ຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌ Database System=DBS

I. ກາຌຖທຍຖທຓ ຖະ ກາຌຈຖະຍຍຂ ໄຓຌຘະເນຓກໃ ບຌ

1.1 ກາຌຈຒຓຂ ໄຓຌຍຍຖຄຖ າຈຍ (Sequential File Organization)

ຽຎຌທກາຌຈຽກຍ ຖະ ຖທຓຖທຓະຍຌຂບຄຂ ໄຓຌຉາຓຖ າຈຍກໃ ບຌ ຂ ໄຓຌຈງຈຖຄາກຌ ໄບງ

ແຎນາເນງໃ ນຖ ກຄກຌຂ ໄາຓກຌ ຈງຏ ໄເຆ ໄະຉ ໄບຄແຈ ໄຓກາຌຈຒຓຂ ໄຓຌຍຍຖຄຖ າຈຍ ຽຆໃ ຄຓ ຂ ໄຈ ຖະ ຂ ໄ າກຈ

ຈໃ ຄຌ ໄ: ຂ ໄຈ:

1. ຆໃ ທງເນ ໄຄາຌບບກຍຍຒຓຂ ໄຓຌຄໃ າງ ຽຌ ໃ ບຄາກກາຌຈຂ ໄຓຌ ະຉ ໄບຄຈ າຽຌຌຄາຌດໃ າຄຽຎຌຂ ໄຌຂ ໄຌຉບຌ

ຈງຖຄຽຎຌຖ າຈຍກໃ ບຌນຖຄ. 2. ຘະຈທກຉ ໃ ກາຌບບກຍຍ ຖະ ຎະນງຈໃ າເຆ ໄໃ າງຘ າຖຍກາຌຎະຓທຌຏຌຂ ໄຓຌເຌຎະຖຓາຌນຖາງ ຽຌ ໃ ບຄ

າກຖະຍຍຂ ໄຓຌ ະຈ າຽຌຌຄາຌ ໄຄຈທດໃ າຄຉ ໃ ຽຌ ໃ ບຄກຌ.

3. ຎະນງຈໃ າເຆ ໄໃ າງຈ ໄາຌບຎະກບຌ ກາຌຈຒຓຂ ໄຓຌຍຍຖຄຖ າຈຍ ະເຆ ໄຽຍຓໃ ຽນຖກຽຎຌບຎະ

ກບຌຈຽກຍຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌ ຽຆໃ ຄຽຉກຌຖດໃ ຍ ໃ ຆ ໄາຆ ໄບຌ ຖະ ຓຖາາຉ ໃ າ ຈງຘະຽຑາະຽຓ ໃ ບຎຍຍກຍບຎະ

ກບຌບ ໃ ຌ.

ຂ ໄ າກຈ:

1. ຽຘງຽທຖາເຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ ຽຌ ໃ ບຄາກຏ ໄເຆ ໄຉ ໄບຄຽຘງຽທຖາເຌກາຌຽຂ ໄາຽຊຄຒຓຂ ໄຓຌຄນຓຈ ຽຊຄຓໃ ຌ

ທໃ າະຉ ໄບຄເຆ ໄຂ ໄຓຌຑຄຍາຄຘໃ ທຌ.

2. ຂ ໄຓຌຍ ໃ ຌຘະແນຓ ນຖ ຍ ໃ ຽຎຌແຎຉາຓທາຓຄ (Real time) ຽຌ ໃ ບຄາກກາຌຽຂ ໄາຽຊຄຂ ໄຓຌຉ ໄບຄຽຎຌແຎ

ຉາຓຖ າຈຍແຖງະຽທຖານຖາງ. ຈໃ ຄຌ ໄຌ, ຏ ໄເຆ ໄ ໃ ຄຉ ໄບຄຖ າກາຌຎຍຎຄຂ ໄຓຌຉາຓແຖງະຽທຖາໃ ກ າຌຈ.

3. ຉ ໄບຄຈຖ າຈຍຂບຄຂ ໄຓຌໃ ຉ ໄບຄກາຌຎໃ ຌຎຄກໃ ບຌໃ ະຓກາຌຌ າເຆ ໄກ ໄແຂຒຓຂ ໄຓຌ ຽປຈເນ ໄຖ ໄາຆ ໄາ ເຆ ໄ ປຄຄາຌຘຍຆ ໄບຌ ຖະ ນງ ໄຄງາກເຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ.

1.2 ກາຌຈຒຓຂ ໄຓຌຍຍຘໃ ຓ (Random File Organization)

ຽຎຌທກາຌຖທຍຖທຓຖະຍຍຂ ໄຓຌ ໃ ຏ ໄເຆ ໄຘາຓາຈຽຂ ໄາຽຊຄຂ ໄຓຌແຈ ໄຈງກຄ ຖະ ຍ ໃ ຉ ໄບຄຏໃ າຌຖະຍຍ

ບ ໃ ຌ ຖະ ກາຌຈຒຓຂ ໄຓຌຍຍຘໃ ຓະຓ ຂ ໄຈ ຖະ ຂ ໄ າກຈ ຈໃ ຄຌ ໄ:

ກາຌຘ ານຖທຈຽຍ ໄບຄຉ ໄຌ

ກາຌທແ-ທຽາະທາຓຉ ໄບຄກາຌ

ກາຌບບກຍຍຖະຍຍ

ກາຌຈນາບຎະກບຌຂບຄຖະຍຍ

ກາຌຉຈຉ ໄຄຖະຍຍ ຖະ ກາຌຍ າຖຄປກຘາ


ທາຓນຓາງຘ າຌຊາຌຂ ໄຓຌໂ(Database)

ຂ ໄຈ:

1. ກາຌຽຂ ໄາຽຊຄຂ ໄຓຌຘະຈທກ ຖະ ທໃ ບຄແທ ຽຌ ໃ ບຄາກຏ ໄເຆ ໄຘາຓາຈຽຂ ໄາຽຊຄຂ ໄຓຌແຈ ໄຈງກຄ ຈງຍ ໃ ຉ ໄບຄຏໃ າຌຒຓຂ ໄຓຌບ ໃ ຌຽນຓ ບຌກຍກາຌຈຒຓຂ ໄຓຌຍຍຖຄຖ າຈຍ.

2. ຘະຈທກເຌກາຌຎຍຎຄຂ ໄຓຌເນ ໄຌຘະແນຓ ຽຌ ໃ ບຄາກກາຌຎຍຎຄຒຓຂ ໄຓຌຽປຈແຈ ໄ ຈງຄໃາງຍ ໃ າຽຎຌໃ ະຉ ໄບຄຖຄຖ າຈຍ ນຖ ຖ ຽທຖາ.

3. ຓທາຓບໃ ບຌຉທ ຖະ ຽນຓາະກຍຄາຌໃ ຉ ໄບຄກາຌຎະຓທຌຏຌຍຍຉ ໄຉບຍ ຉະນຖບຈຌຓແຖງະຽທຖາ ເຌກາຌຎະຓທຌຏຌຍ ໃ ຌໃ ຌບຌ.

ຂ ໄ າກຈ:

1. ຂ ໄຓຌຓບກາຈຏຈຑາຈ ຖະ ຘຌຽຘງ ຽຌ ໃ ບຄາກກາຌຈ າຽຌຌຄາຌຓກາຌບໃ ບຌຉທ ຊໄາຂາຈກາຌຈກາຌໃ ຽຎຌຖະຍຍ ຖະ ຓຎະຘຈຑາຍບາຈຘໃ ຄຏຌຎະຘຈຑາຍເຌກາຌຈຽກຍທາຓຊ ກຉ ໄບຄ ຖະ ທາຓຌໃ ຌບຌຂບຄ ຂ ໄຓຌ.

2. ກາຌຎໃ ຌຎຄ າຌທຌະຍຌ ະຽປຈແຈ ໄຖ າຍາກກທໃ າທຖຌຖ າຈຍ ຽຌ ໃ ບຄາກຉ ໄບຄຈປຍຍຍທາຓ

ຘ າຑຌຂ ໄຌເນຓໃ . 3. ຓໃ າເຆ ໄໃ າງຘຄ ຽຌ ໃ ບຄາກທໃ າຉ ໄບຄເຆ ໄບຎະກບຌໃ ຓຽຉກຌຖຆຘຄ ຖະ ຏ ໄເຆ ໄຉ ໄບຄຓກຘະເຌກາຌຄາຌ

ນຖາງກທໃ າຒຓຂ ໄຓຌຖະຍຍປຄຖ າຈຍ.

ປຍ 5.1 ກາຌຈຒຓຂ ໄຓຌ

II. ທາຓນຓາງຘ າຌຊາຌຂ ໄຓຌ (Database)

Database ນຓາງຽຊຄ ກາຌຽກຍກ າຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌຽຂ ໄາແທ ໄຈ ໄທງກຌ ດໃ າຄຓຍຍຏຌໃ ຈເຈນຌໃ ຄເຌບຄກາຌ

ຽຑ ໃ ບໃ ຏ ໄເຆ ໄະຘາຓາຈຌ າຂ ໄຓຌຓາຎະຓທຌຏຌ ຖະ ຌ າຓາເຆ ໄຄາຌຉາຓໃ ຉ ໄບຄກາຌແຈ ໄດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ.

ຈງໃ ທແຎ ຊາຌຂ ໄຓຌຓກຎະກບຍແຎຈ ໄທງຂ ໄຓຌງໃ ບງນຖາງໂຘໃ ທຌ (Field), ຈງໃ ຽບາຂ ໄຓຌນຖາງຘໃ ທຌຓາ ຖທຓກຌ ະຽກຈຓຖາງກາຌ (Record), ຈງໃ ຽບານຖາງໂຖາງກາຌຓາຖທຓກຌ ະຽກຈຽຎຌຒຓຂ ໄຓຌ (File),

ຈງໃ ຽບານຖາງໂຒຓຂ ໄຓຌຓາຖທຓກຌ ະຽກຈຽຎຌຊາຌຂ ໄຓຌ (Database). ຈໃ ຄຌ ໄຌ, ະຽນຌແຈ ໄທໃ າ ຊາຌຂ ໄຓຌ

ະຽກຈາກຍຈ (Bit) ນຖ ຽຖກຊາຌຘບຄຓາຖທຓກຌຽຎຌ (8 Bit) ຽຑ ໃ ບກ ໃ ເນ ໄຽກຈແຍ (Byte) ນຖ ຉທບກຘບຌ

(Character) ຂ ໄຌຓາ.

ກາຌຈຒຓຂ ໄຓຌ

ກາຌຎໄບຌຂ ໄຓຌຍຍຖຄຖ າຈຍ ກາຌຎໄບຌຂ ໄຓຌຍຍຘຓ


ທາຓນຓາງຘ າຌຊາຌຂ ໄຓຌໂ(Database)

ປຍ 5.2 ບຄຎະກບຍຂບຄຊາຌຂ ໄຓຌ

ຈງໃ ຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌ ໃ ຓຌຌະຑາຍະຓຌຘຓຍຈຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ: 1. ຓທາຓທໃ ບຄແທເຌກາຌຉບຍຘະນຌບຄຉ ໃ ທາຓຉ ໄບຄກາຌ ຖະ ຘະຈທກຉ ໃ ທາຓເຆ ໄຄາຌຂບຄຏ ໄເຆ ໄ ຈງ

ຘະຽຑາະຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌໃ ເຆ ໄຑາຘາຍຍຉບຍຉ ໄ (Quary language) ຽປຈເນ ໄກາຌຎະຘາຌຄາຌຖະນທໃ າຄຏ ໄເຆ ໄກຍຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌຓຎະຘຈຑາຍ

2. ຓທາຓຘຓຈຌຖະນທໃ າຄບຎະກບຌຆຈ າຘໃ ຄ ຖະ ຏ ໄເຆ ໄ ຽຆໃ ຄຆໃ ທງເນ ໄກາຌເຆ ໄຄາຌຂບຄຖະຍຍຊາຌຂ ໄ ຓຌ ຖະ ກາຌຈ າຽຌຌຄາຌຂບຄບຄກາຌຓຎະຘຈຑາຍ

3. ຘາຓາຈຈກາຌ ຖະ ຎຍຎຄຂ ໄຓຌດໃ າຄທໃ ບຄແທ, ຊ ກຉ ໄບຄ ຖະ ຉຄຉາຓທາຓຉ ໄບຄກາຌ ຈງຘະຽຑາະ

ຘະຊາຌະກາຌຎຈຍຌໃ ຖະກຈຉ ໄບຄກາຌກ ໄແຂຍຌນາໃ ຽກຈຂ ໄຌແຈ ໄດໃ າຄຽນຓາະຘຓ ຑາງເຉ ໄທາຓກຈຈຌຂບຄຘະ

ຊາຌະກາຌ ຖະ ແຖງະຽທຖາ 4. ທາຓຎບຈແຑຂບຄຂ ໄຓຌ ຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌໃ ຈຉ ໄບຄຘ ໄາຄທາຓນຓ ໄຌເກໃ ຏ ໄເຆ ໄທໃ າ ຂ ໄຓຌຎບຈແຑາກ

ກາຌຌຖະກ າ ກາຌກ ໃ ກາຌປ ໄາງ ນຖ ທາຓຏຈຑາຈໃ ຽກຈຂ ໄຌ ຈງຍ ໃ ແຈ ໄຉ ໄຄເ ຽຆໃ ຌ: ຉ ໄບຄຖະນຈເຌກາຌຽຂ ໄາຽຊຄຂ ໄຓຌ າກຈຖະຈຍເຌກາຌຽຂ ໄາຽຊຄ ຖະ ກາຌຈກາຌຂ ໄຓຌຽຎຌຉ ໄຌ.

ຊາຌຂ ໄຓຌຌກຘກຘາ ຊາຌຂ ໄຓຌ

(Database)

ຒຓຂ ໄຓຌ

(File)

ຍຌກ

(Record)

ຑ ໄຌໃ ຍຌ

(Field)

ຍ ຖຓາຈ (Byte)

ທາຓແທ (Bit)

ຄເ

ຂ ກຍ ດ

46111001

46111002

46111003

ຌ. ຘຈາ ຓຖາຘ ຍ ຖນາຌຖະກຈໃ ທແຎ

ຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ຍ ຖນາຌຖະກຈກາຌ ໄາ F

B

B

ຌ. ຑາຘ ຎຌງາ

. ຌໃ ທໃ ບຌ າ

ຍ/ນຖະກຈໃ ບຄໃ ທ F 46111001 . ກ ໄທເ ຽຘຌາ


ຖະຍຍຈຽກຍຊາຌຂ ໄຓຌໂ(DBMS)

ປຍ 5.3 ຌຌະຑາຍຂບຄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ຊາຌຂ ໄຓຌຓຎະນງຈຉ ໃ ກາຌຈ າຽຌຌຄາຌຂບຄຖະກຈເຌຘຄຓຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ແຈ ໄກໃ ກາຌຏະຖຈຘຌ ໄາ ຖະ

ຍ ຖກາຌນຖາງຽຑ ໃ ບ ານຌໃ າງກໃ ຖກ ໄາ ຉໃ ຖະກຈຉ ໄບຄຘາຓາຈຉບຍຘະນຌບຄທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຖກ ໄາ ຉໃ ຖະ

ກໃ ຓດໃ າຄ ໄຄ ນຖ ກາຌຍ ຖນາຌຄາຌຍກຌໃ ຍ ໃ ແຈ ໄ າຌຄຽຊຄ ທາຓຉກຉໃ າຄຂບຄຑະຌກຄາຌຉໃ ຖະຌ ຉໃ ຉ ໄບຄຈ

ກາຌເນ ໄຌຌະຑາຍຆທຈກາຌ າຄາຌຂບຄຍກຌ (Quality of Work life: QWL) ຽຆໃ ຌ: ກາຌຈຘະນທຈຈກາຌ

ຖະ ຎະນງຈຘບຈໃ ບຄກຍຑະຌກຄາຌຽຎຌຉ ໄຌ ນຖ ກາຌຈ າຽຌຌຄາຌໃ ຉບຍຘະນຌບຄທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຘໃ ຄທຈ

ຖ ໄບຓ ຽປຈເນ ໄຍ ໃ ຘາຓາຈາຈກາຌ ຖະ ກາຌທາຄຏຌແຖງະງາທ ແຈ ໄຽຎຌກາຌເຆ ໄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ແຈ ໄາກກາຌເຆ ໄ ຽກຍ ຖະ ຎະຓທຌຏຌດໃ າຄຽຎຌຖະຍຍຓາຎະກບຍກາຌທາຄຏຌ ຖະ ກ ໄແຂດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຽປາະຽນຌທໃ າ ກຈະກ າໃ ກໃ າທຽຊຄ ຄຑາງເຌ ຖະ ຑາງຌບກບຄກາຌ ຉໃ າຄຉ ໄບຄກາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ ໄຄຘ ໄຌ ຈງຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຈ ຘຓທຌຉ ໄບຄຓາາກນຖໃ ຄຂ ໄຓຌ ກາຌຈຽກຍໃ ຽຎຌຖະຍຍ ຖະ ກາຌຈປຍຍຍດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍເຌຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌ.

III. ຖະຍຍຈຽກຍຊາຌຂ ໄຓຌ (DBMS)

ຖະຍຍຈຽກຍຂ ໄຓຌ (Database Management Systems=DBMS) : Software ນຖ ກໃ ຓຂບຄຎຕກຕຓໃ ຆໃ ທງເນ ໄກາຌທາຄຏຌ ຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌ ຈກາຌ ຖະ ຽຂ ໄາຽຊຄຂ ໄຓຌແຈ ໄດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຏ ໄເຆ ໄ ຘາຓາຈເຆ ໄ DBMS ເຌກາຌຽຑ ໄຓຽຉຓຂ ໄຓຌ ຖຍຂ ໄຓຌ ຘະຈຄຏຌຑຓ ໄຌນາ ຽຖ ບກ ຈຖຄ ນຖ ງກຖະຈຍຂບຄຂ ໄຓຌແຈ ໄ. ຌ ໄຓໃ ຌ

“ຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌຍຍຖທຓຘຌ” (Centralized database system)

3.1 DBMS ຎະກບຍຈ ໄທງຘໃ ທຌຎະກບຍນຖກໃ ຘ າຌດໃ 3 ຘໃ ທຌຈໃ ຄຌ ໄ: 1. ຑາຘາຘ າຖຍຌງາຓຂ ໄຓຌ (Data Definition Language=DDL) ຽຎຌຘໃ ທຌຎະກບຍ DBMS ໃ ຏ ໄ

ຂຌຆຈ າຘໃ ຄ (Programmer) ຂຌຂ ໄຌ ຽຑ ໃ ບກ າຌຈຖາງຖະບຈຂບຄຽຌ ໄບເຌ ຖະ ຄຘ ໄາຄຂບຄຊາຌຂ ໄຓຌ ຈງ

ໃ ຑາຘາຘ າຖຍຌງາຓຂ ໄຓຌະ ານຌ ໄາໃ ກ າຌຈທາຓນຓາງຂບຄຉໃ ຖະຘໃ ທຌຎະກບຍຂ ໄຓຌ (Data Element) ເຌ

ຊາຌຂ ໄຓຌຌ ໄຌໂ ຈງຏຌໃ ແຈ ໄາກກາຌຖທຍຖທຓຎະນງຈໃ ຂຌຈ ໄທງຑາຘາຘ າຖຍຌງາຓຂ ໄຓຌ ະຊ ກຌ າຓາເຆ ໄ ຘ ໄາຄຑຈະຌາຌກຓຂ ໄຓຌ (Data Dictionary).

2. ຑາຘາຘ າຖຍກາຌເຆ ໄຂ ໄຓຌ (Data Manipulation=DML) ຽຎຌຑາຘາໃ ຏ ໄເຆ ໄຊາຌຂ ໄຓຌ ນຖ ຏ ໄຂຌ

າຘໃ ຄເຆ ໄເຌກາຌຉຈຉ ໃ ຘ ໃ ຘ ໄາຄຄາຌຊາຌຂ ໄຓຌ ຽຑ ໃ ບຌ າຂ ໄຓຌໃ ຽກຍດໃ ເຌຊາຌຂ ໄຓຌບບກຓາເຆ ໄຄາຌ ຽປາຘາຓາຈຍໃ ຄ DML

ບບກແຈ ໄຽຎຌ 2 ຆະຌຈ : ຑາຘາຘ າຖຍກາຌເຆ ໄຂ ໄຓຌ ຍຍຓກາຌຈຖະຍຍ (Procedulal DML) ຖະ ຑາຘາຘ າ ຖຍເຆ ໄຂ ໄຓຌຍຍຍ ໃ ຓກາຌຈຖະຍຍ (Nonprocedulal DML).

ທາຓທໃ ບຄແທເຌກາຌຉບຍຘະນຌບຄ

ທາຓຎບຈແຑ ຂບຄຂ ໄຓຌ

ທາຓຘຓຈຌຖະນທໃ າຄບຎະກບຌ

ທາຓແທເຌກາຌຎຍ ຎຄຂ ໄຓຌ

ຖະຍຍຊາຌ ຂ ໄຓຌ


ຖະຍຍຈຽກຍຊາຌຂ ໄຓຌໂ(DBMS)

3. ຑຈະຌາຌກຓຂ ໄຓຌ (Data Dictionary) ຽຎຌຽ ໃ ບຄຓ ໃ ຈປຍປຄທາຓນຓາງ ຖະ ບະຍາງ

ຖກຘະຌະໃ ຘ າຌຂບຄຂ ໄຓຌ ເຌຊາຌຂ ໄຓຌຽຂ ໄາແທ ໄຈ ໄທງກຌດໃ າຄຽຎຌຖະຍຍຖະຍຍ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຄໃ າງຉ ໃ ກາຌ ໄຌທ ໄາ ຖະ

ຌ າແຎເຆ ໄບ ໄາຄບຄເຌບະຌາຈ ຽຌ ໃ ບຄາກບາຈະຓກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌຎໃ ຌຎຄຏ ໄຍ ຖນາຌຊາຌຂ ໄຓຌ ນຖ ຽກຈຍຌນາຂ ໄຌເຌບະຌາຈ ຈງຑຈະຌາຌກຓຂ ໄຓຌະຽຎຌຎະນງຈຉ ໃ ຏ ໄໃ ຉ ໄບຄກາຌກໃ ທຂ ໄບຄກຍຖະຍຍຈກາຌ

ຊາຌຂ ໄຓຌຽຑາະະຆໃ ທງເນ ໄຘາຓາຈຘກຘາ ຖະ າທາຓຽຂ ໄາເຖະຍຍແຈ ໄຄໃ າງຂ ໄຌ.

ປຍ 5.5 ຘໃ ທຌຎະກບຍຂບຄຖະຍຍຈກາຌຊາຌຂ ໄຓຌ

3.2 ນຌໄາໃ ຂບຄຖະຍຍຈກາຌຊາຌຂ ໄຓຌ

ຖະຍຍກາຌຈກາຌຂ ໄຓຌຘະແນຓເນຓໃ ຈງໃ ຖະຍຍຈກາຌຊາຌຂ ໄຓຌະຊ ກຑຈະຌາຂ ໄຌຓາເນ ໄຎະ

ຉຍຈນຌ ໄາໃ ຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ: 1/. ຎະຘາຌຄາຌກຍຏ ໄຈກາຌຒຓຂ ໄຓຌ (File Manager) ເຌກາຌຈຽກຍ ປກເຆ ໄ ຖະ ກ ໄແຂຂ ໄຓຌ

2/. ທຍຓທາຓຘຓຍຌຌໃ ຌບຌຂບຄຂ ໄຓຌເນ ໄດໃ ເຌຘະຑາຍໃ ຽນຓາະຘຓ ກຍກາຌເຆ ໄຄາຌຉະນຖບຈ

ຽທຖາ 3/. ທຍຓທາຓຎບຈແຑຂບຄຂ ໄຓຌ ຓເນ ໄຊ ກາຖະກ າ ກ ໃ ກາຌປ ໄາງຘຌຽນງ ນຖ ຊ ກ າຖາງ ຈງຍ ໃ

ແຈ ໄຉ ໄຄເ

4/. ຈຖປກຘາຂ ໄຓຌເນ ໄດໃ ເຌຘະຑາຍໃ ຽນຓາະຘຓ ຉະນຖບຈຉຌຘ ໄາຄຂ ໄຓຌຘ າປບຄຂ ໄຌ ຽຑ ໃ ບຎໄບຄກຌ

ທາຓຽຘງນາງໃ ບາຈະຽກຈຂ ໄຌ າກທາຓຏຈຑາຈ ບຎະຉຽນຈ ນຖ ກາຌກະ າໃ ຄເ

5/. ທຍຓທາຓຉ ໃ ຽຌ ໃ ບຄ ຖະ ຖ າຈຍເຌກາຌ າຄາຌໃ ຽນຓາະຘຓ ຽຑ ໃ ບເນ ໄກາຌເຆ ໄຄາຌຘະຈທກທໃ ບຄ ແທ ຖະ ຊ ກຉ ໄບຄ.

ຖະຍຍຈກາຌ

ຊາຌຂ ໄຓຌ

(DBMS)

ຑາຘາຘ າຖຍຌງາຓຂ ໄຓຌ (Data Definition language=DDl)

ຑາຘາຘ າຖຍກາຌເຆ ໄຂ ໄຓຌ (Data Manipulation=DML)

ຑຈະຌາຌກຓຂ ໄຓຌ (Data Dictionary)

ຎະຘາຌຄາຌກຍຏ ໄຈກາຌຒຓຂ ໄຓຌ

ທຍຓທາຓຘຓ ຍຌຂບຄຂ ໄຓຌ

ທຍຓທາຓ ຎບຈແຑຂບຄຂ ໄຓຌ

ທຍຓທາຓຉ ໃ ຽຌ ໃ ບຄ ຖະ ຖ າຈຍກາຌ າຄາຌ

ປກຘາຘະຑາຍຂ ໄຓຌເນ ໄ ຽນຓາະຘຓ

ນຌ ໄາໃ ຂບຄ ຖະຍຍຈກາຌຊາຌຂ ໄຓຌ


ກາຌຍ ຖນາຌຊາຌຂ ໄຓຌໂ(DBA)

3.3 ຽປາະຽນຌທໃ າ ກາຌຌ າຖະຍຍຈກາຌຊາຌຂ ໄຓຌຓາເຆ ໄຌ ໄຌະກ ໃ ເນ ໄຽກຈຏຌຈຉ ໃ ກາຌ າຄາຌຂບຄບຄກາຌ

1/. ນຖຈທາຓນງ ໄຄງາກ ຖະ ຘຍຆ ໄບຌເຌກາຌຈກາຌຂ ໄຓຌ

2/. ນຖຈທາຓຂຈງ ໄຄຂບຄຂ ໄຓຌເຌນຌໃ ທງຄາຌ ຖະ ຖະຍຍບຄກາຌ

3/. ຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌເຆ ໄຂ ໄຓຌປໃ ທຓກຌ

4/. ຽຑ ໄຓທາຓຎບຈໂແຑຂບຄຂ ໄຓຌ

5/. ຆໃ ທງເນ ໄຂ ໄຓຌຓທາຓຊ ກຉ ໄບຄ ຖະ ຌຽນຈກາຌ

6/. ຘາຓາຈທຍຓ ຖະ ຘ ໄາຄຓາຈຉະຊາຌຂບຄຂ ໄຓຌເຌບຄກາຌ

7/. ຘ ໄາຄທາຓບໃ ບຌຉທເຌກາຌຌ າຂ ໄຓຌຓາເຆ ໄຎະນງຈ

8/. ຘາຓາຈຌ າຂ ໄຓຌຓາເຆ ໄດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ

9/. ຎະນງຈຽທຖາ ຖະ ໃ າເຆ ໄໃ າງເຌກາຌຍ ຖກາຌຂ ໄຓຌ

10/. ຂ ໄຓຌຓບຈຘະນຖະາກຆຈ າຘໃ ຄໃ ເຆ ໄ. IV. ກາຌຍ ຖນາຌຊາຌຂ ໄຓຌ (DBA)

4.1 ກາຌຍ ຖກາຌຊາຌຂ ໄຓຌ (Database Administration)

ະທຍຓແຎຽຊຄຽກຌກກາຌຎະຉຍຈເຌກາຌຍ ຖນາຌຊາຌຂ ໄຓຌ ຖະ ກາງງະຑາຍ, ກາຌບບກຍຍ,

ກາຌຎຍຎຄ, ກາຌເຆ ໄຄາຌ ຖະ ກາຌຈຖ-ກາຌຍ າຖຄປກຘາຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌເນ ໄຽປຈທກຄາຌດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ, ໃ ຄ າຽຎຌໃ ຉ ໄບຄເຆ ໄຍກະຖາກບຌໃ ຓທາຓປ ໄ, ຓກຘະ ຖະ ຎະຘຍກາຌໃ ນຖາກນຖາງຽຂ ໄາຓາຽປຈທກຄາຌປໃ ທຓກຌ ຽຑ ໃ ບຽປຈນຌ ໄາໃ ຉໃ າຄໂ ແຈ ໄດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ.

4.2 ນຌໄາໃ ຂບຄຖະຍຍຈກາຌຊາຌຂ ໄຓຌ

1. ກາຌກ າຌຈ ຖະ ຈຖະຍຍຄຘ ໄາຄຊາຌຂ ໄຓຌ

2. ຑຈະຌາຂ ໄຌຉບຌກາຌປກຘາທາຓຎບຈແຑຂບຄຊາຌຂ ໄຓຌ

3. ກາຌຈຘ ໄາຄນຖກຊາຌບ ໄາຄບຄຂບຄຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌ (ໃ ຓ ກາຌຌ າເຆ ໄ)

4. ກາຌຈຖປກຘາຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌເນ ໄເຆ ໄຄາຌແຈ ໄດໃ າຄຎກກະຉ (Update, Upgrade program)

5. ກາຌຎະຘາຌຄາຌກຍຏ ໄເຆ ໄ ຽຑ ໃ ບທາຓໃ ບຄຉທເຌກາຌຌ າຂ ໄຓຌແຎເຆ ໄຄາຌ, ກາຌກ ໄແຂຍຌນາ ຖະ

ກາຌຑຈະຌາຖະຍຍເຌບະຌາຈ ຈງຘະຽຑາະກາຌຍ ຖນາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌເຌຎຈຍຌ ໃ ເນ ໄທາຓຘ າຌກຍກາຌ

ຘ ໄາຄຖະຍຍໃ ຘະຈທກ ຖະ ຘະນຌບຄທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຏ ໄເຆ ໄ.

ກ າຌຈ ຖະ ຈຖະ ຍຍຄຘ ໄາຄຊາຌຂ ໄຓຌ

ຑຈະຌາຂ ໄຌຉບຌກາຌ ປກຘາທາຓຎບຈແຑ

ຈຘ ໄາຄນຖກຊາຌບ ໄາຄບຄ ຂບຄຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌ

ຎະຘາຌຄາຌ ກຍຏ ໄເຆ ໄ

ຈຖປກຘາຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌເນ ໄເຆ ໄຄາຌແຈ ໄຎກກະຉ

ນຌ ໄາໃ ຂບຄ ກາຌຍ ຖນາຌຊາຌຂ ໄຓຌ


ຄຘ ໄາຄຂ ໄຓຌ

V. ຄຘ ໄາຄຂ ໄຓຌ ກາຌຘກຘາຽຖ ໃ ບຄກາຌຈກາຌຊາຌຂ ໄຓຌ ຉ ໄບຄຽຖ ໄຓຉ ໄຌາກທາຓຽຂ ໄາເຊາຌຂ ໄຓຌ (Data Structure) ຽຑ ໃ ບ

ເນ ໄຏ ໄບໃ າຌຓຓະຌຈກໃ ທກຍທາຓຘ າຑຌຊາຌຂ ໄຓຌ ຖະ ກາຌຈຽກຍຂ ໄຓຌເຌຖະຍຍ ຽຆໃ ຄະຽຎຌຑ ໄຌຊາຌຘ າຖຍ າທາຓຽຂ ໄາເຽຊຄນຖກກາຌຂບຄກາຌຈກາຌຂ ໄຓຌຉ ໃ ແຎ ຎກກະຉຌກທຆາກາຌ ະຍໃ ຄບະຍາງຄຘ ໄາຄຂ ໄຓຌບບກຽຎຌ 2 ຖກຘະຌະ : ຄຘ ໄາຄຽຆຄກາງງະຑາຍ (Physical Data Structure) ຖະ ຄຘ ໄາຄຽຆຄຉກກະ

(Logical Data Structure) ຈງໃ ຄຘ ໄາຄາຄກາງງະຑາຍະກໃ າທຽຊຄທກາຌຈຽກຍຂ ໄຓຌເຌຘ ໃ ຉໃ າຄໂ ຽຆໃ ຌ:

ຊຍຓໃ ຽນຖກ ຖະ Disk ະຌະໃ ຄຘ ໄາຄຽຆຄຉກກະະບຍາງຽຊຄກາຌຈຽກຍຂ ໄຓຌ ຖະ ທາຓຘ າຑຌຉໃ າຄໂ

ຂບຄຂ ໄຓຌເຌຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌ.

ຽຌ ໄບນາເຌຘໃ ທຌຌ ໄະບະຍາງຽຊຄຖາງຖະບຈຽຊຄປຍຍຍຄຘ ໄາຄຽຆຄຉກກະ (Logical Data Structure

Model) ະບະຍາງເນ ໄຏ ໄບໃ າຌຽຂ ໄາເຽຊຄກາຌຈຖະຍຍກາຌ າຄາຌ ຖະ ກາຌຓຎະຉຘ າຑຌຑາງ ເຌຖະຍຍຂ ໄຓຌ

ຽປາຘາຓາຈບະຍາງຄຘ ໄາຄຆະຌຈຌ ໄແຈ ໄ ຈງເຆ ໄຍຍ າຖບຄໃ ປ ໄກກຌຈງໃ ທແຎ ຓ 3 ຎະຽຑຈ ຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ: 1. ຍຍ າຖບຄກາຌຈຂ ໄຓຌຽຆຄຖ າຈຍຂ ໄຌ (Hierarchical Data Model)

ຘະຈຄຄຘ ໄາຄຂ ໄຓຌໃ ຓທາຓຘ າຑຌຍຍນຌໃ ຄຉ ໃ ນຖາງ One to Many ຈງໃ ກາຌຈຂ ໄຓຌຽຆຄຖ າ ຈຍຂ ໄຌະຓກາຌຈຄຘ ໄາຄຽນຓ ບຌຉ ໄຌແຓ ໄ Tree Structure ໃ ຽຖ ໄຓາກຘໃ ທຌປາກ Root ຖ ໄທຏໃ ຂະນງາງ

ບບກແຎຽຎຌຘາຂາ Node ຽຆໃ ຄຉໃ ຖະຘາຂາຘາຓາຈຉກບບກຽຎຌຘາຂາງໃ ບງໂ ຈງຓຂ ໄ າກຈທໃ າ ຉໃ ຖະຘາຂາຉ ໄບຄ ຽກຈຓາາກຉ ໄຌກ າຽຌຈ Parent ຑຄຈຈທຽໃ າຌ ໄຌ.

VI. ຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌເຌບະຌາຈ

ເຌບະຌາຈຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌ ະຊ ກຑຈະຌາຈງຏໃ າຌກາຌຘ ໃ ຘາຌໃ ຌຘະແນຓຽປຈເນ ໄຽກຈຌທຈຂບຄ “ຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌຍຍກະາງ (Distributed Database System)” ຂ ໄຌ.

ຈງໃ ຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌຍຍກະາງະຓຌຘຓຍຈໃ ຘ າຌ ຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ: 1. ຘາຓາຈປກເຆ ໄຂ ໄຓຌ ຽຆໃ ຄດໃ ເຌຖະຍຍຽ ບຂໃ າງແຈ ໄ 2. ຘາຓາຈຈຖະຍຍ ຖະ ຍ ຖນາຌຂ ໄຓຌາກຘໃ ທຌຉໃ າຄໂເຌຖະຍຍຽ ບຂໃ າງ

3. ຘາຓາຈຎຍຎຄກ ໄແຂ ຖະ ຒ ໄຌຒຊາຌຂ ໄຓຌເຌທາຓປຍຏຈຆບຍຂບຄຉຌ.

ກະຆທຄ

ກຓ

ກບຄ

ຑະຌກ

ນຌໃ ທງ

ກະຆທຄ

ກຓ

ກບຄ

ກຓ

ກບຄ ກບຄ ກບຄ

ຑະຌກ ຑະຌກ

ນຌໃ ທງ ນຌໃ ທງ ນຌໃ ທງ


ຍຈໂ6 ຖະຍຍຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເ

ປຍ 5.8 ຄຘ ໄາຄາຄກາງງະຑາຍຂບຄຖະຍຍຊາຌຂ ໄຓຌຍຍກະາງ

ຍຈ 6 ຖະຍຍຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເ Decision Support System

I. ກາຌຍ ຖນາຌກາຌຉຈຘຌໂເ

ຽຎຌໃ ປ ໄກຌຈທໃ າ ຏ ໄຍ ຖນາຌກໂບຄກາຌະຉ ໄບຄແຈ ໄຽປຈກຈະກ າຉໃ າຄໂ ດໃ າຄນຖທຄນຖາງ ຽຆໃ ຌ: ກາຌຽຂ ໄາຎະ

ຆຓ, ກາຌທາຄຏຌ, ກາຌຉຈຉ ໃ ກຍຖກ ໄາ ຈຄາຌຖ ໄ ຄຽຎຈຉທຘຌ ໄາ ຌກະ ໄຄຍາຄ ໄຄະຉ ໄບຄຽຎຌຎະາຌເຌຄາຌຍທຈ ນຖ ກາຌຉໃ ຄຄາຌຂບຄຏ ໄຍຄຍຍຌຆາຈງໃ Henri Fayol ຽຆໃ ຄຽຎຌຆາທຐຕໃ ຄຽຘຈ ແຈ ໄກໃ າທຽຊຄນຌ ໄາໃ ນຖກເຌກາຌຈກາຌ (Management Function) ແທ ໄ 5 ນຌໄາໃ ຈ ໄທງກຌ : ກາຌທາຄຏຌ Planning, ກາຌຈບຄກາຌ

(Organizing), ກາຌຎະຘາຌຄາຌ Coordinating, ກາຌຉຈຘຌໂເ Decision ຖະ ກາຌທຍຓ (Controlling)

ປຍ 6.1 ນຌໄາໃ າຄກາຌຈກາຌ ນຖ ກາຌຍ ຖນາຌ

ປຍ 6.2 ຍຈຍາຈາຄກາຌຈກາຌ ນຖ ກາຌຍ ຖນາຌ

ຽ ບຂໃ າງ ຘ ໃ ຘາຌ

ຊາຌຂ ໄຓຌ 1





ກາຌຎະຘາຌຄາຌ

ຏ ໄຍ ຖນາຌManager

ກາຌຈບຄກາຌ

ກາຌທາຄຏຌ

ກາຌທຍຓ

ກາຌຉຈຘຌເ

ຍຈຍາຈຖະນທໃ າຄຍກຌ Interpersonal roles

ຍຈຍາຈາຄຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ Information roles

ຍຈຍາຈາຄກາຌຉຈຘຌເ Decisional roles

ຍຈຍາຈຂບຄກາຌຈກາຌ

Managerial roles


ກາຌຍ ຖນາຌກາຌຉຈຘຌເ

ປຍ 6.3 ຖະຈຍກາຌຉຈຘຌເຑາງເຌບຄກາຌ

ປຍ 6.4 ຂະຍທຌກາຌຉຈຘຌເາຄກາຌຍ ຖນາຌ

ທກຍ ໄາຌ: ບະຍາງກໃ ທກຍຄຘ ໄາຄຂບຄຂະຍທຌກາຌຉຈຘຌໂເ ເນ ໄຽບາຽຖ ໃ ບຄໃ ກໃ ທຂ ໄບຄກຍຉຌຽບຄ ຖ ໄທບະຍາງ

ປຍ 6.5 ຎະຽຑຈຂບຄກາຌຉຈຘຌເ

ຏ ໄຍ ຖນາຌຖະຈຍຘຄ: ກາຌຉຈຘຌເຖະຈຍງຈະຘາຈ

(Strategic Decision Making)

ຏ ໄຍ ຖນາຌຖະຈຍກາຄ: ກາຌຉຈຘຌເຖະຈຍງຈະທ

(Tactical Decision Making)

ຏ ໄຍ ຖນາຌຖະຈຍຉ ໄຌ: ກາຌຉຈຘຌເຖະຈຍຎະຉຍຈກາຌ

(Operational Decision Making)

2. ກາຌຉ ໄຄຽຎໄານຓາງ

4. ກາຌກ າຌຈາຄຽຖ ບກ 6. ກາຌຽຖ ບກາຄຽຖ ບກໃ ຽນຓາະຘຓ

8. ກາຌຉຈຉາຓຏຌກາຌຎະຉຍຈ

1. ກາຌປຍປ ໄຽຊຄບກາຈ/ຖະ ຍຌນາ

5. ກາຌທຽາະາຄຽຖ ບກຉໃ າຄໂ

7. ກາຌຌ າາຄຽຖ ບກແຎຎະຉຍຈ 3. ກາຌຘ ານຖທຈຂບຍຽຂຈ/ຂ ໄ າກຈ

ຎະຽຑຈກາຌຉຈຘຌເ

Type Decition

ຍຍຓຄຘ ໄາຄ Structured Decision

ຍຍຓກໃ ຄຄຘ ໄາຄ Semi-Structured

ຍຍຍ ໃ ຓຄຘ ໄາຄ UnStructured

Decision


ບຎະກບຌຂບຄໂDSS

II. ບຎະກບຌຂອງ DSS

ປຍ 6.7 ຍຍ າຖບຄທາຓຘ າຑຌຖະນທໃ າຄຏ ໄເຆ ໄກຍ DSS

III. ຌຘຓຍຈຂບຄ DSS

IV. ທາຓຉກຉໃ າຄຖະນທໃ າຄ DSS ກຍຖກຘະຌະຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌບ ໃ ຌໂ

ຎຈຍຌຽກຌຖຆຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽຂ ໄາແຎຓຍຈຍາຈຉ ໃ ກາຌຈ າຽຌຌຄາຌາຄຑາກຖຈ ຖະ ຑາກຽບກະຆຌ ຈງ

ຉໃ ຖະບຄກາຌຽຂ ໄາແຎຌ າເຆ ໄ ເຌກາຌຌ າແຎຎະງກເຆ ໄເຌກາຌຎະຉຍຈຄາຌ ຽຆໃ ຌ: ຈກາຌຽບກະຘາຌ ຍ ຖນາຌກາຌຏະ

ຖຈ ທາຄຏຌກ າຖຄຌຉາຓຖະຈຍທາຓຘຌເ ຖະ ຑຈະຌາກາຌກາຌເຆ ໄຽກຌຖຆຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຈງກາຌຌ າຖະຍຍ DSS ຓາຆໃ ທງເຌກາຌຉຈຘຌເຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌ ຉໃ ະຉ ໄບຄຽຂ ໄາເຘະຽຑາະ DSS. DSS ຽຎຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທ

ຘາຌໃ ຓຖກຘະຌະຘະຽຑາະຉທ ຉກຉໃ າຄາກຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌບ ໃ ຌຈໃ ຄຌ ໄ: 1/. DSS ເນ ໄທາຓຘ າຌກຍກາຌຌ າຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌແຎຎະກບຍກາຌຉຈຘຌເຂບຄຏ ໄເຆ ໄ ຍ ໃ ຓໃ ຌກາຌ

ຖທຍຖທຓ ກາຌນຓຌທຌ ຖະ ກາຌຽບ ໄຌເຆ ໄຂ ໄຓຌເຌຄາຌຎະ າທຌ ຽນຓ ບຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຖຍກາຌຎະຉ ກາຌ

ບຎະກບຌຎະຓທຌຏຌ

ບຎະກບຌຘະຈຄຏຌ ບຎະກບຌຘ ໃ ຘາຌ

ບຎະກບຌຘະຈຄຏຌ

ຆຈ າຘໃ ຄຂບຄຖະຍຍຘະນຌຍຘະ

ນຌຌກາຌຉຈຘຌເ

(ຌ າເຆ ໄຎຕກຕຓ SPSS)

ຊາຌຍຍ າຖບຄ

ຊາຌຂ ໄຓຌ

ຄໃາງຉ ໃ ກກາຌປຌປ ໄ ຖະ ເຆ ໄຄາຌ

ຘາຓາຈຉ ໄຉບຍກຍຏ ໄເຆ ໄແຈ ໄດໃ າຄທໃ ບຄແທ

ຓຂ ໄຓຌໂຖະໂຍຍ າຖບຄຘ າຖຍຘະນຌຍຘະນຌຌ

ຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເຍຍກໃ ຄຄຘ ໄາຄໂຖະ ຍຍຍ ໃ ຓຄຘ ໄາຄ

ຓທາຓດ ຈດໃ ຌຉ ໃ ກຍທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຏ ໄເຆ ໄ ຌຘຓຍຈ

ຂບຄໂDSS


ຎະຽຑຈຂບຄໂDSS

2/. DSS ຊ ກຑຈະຌາເນ ໄຘາຓາຈຈກາຌຂ ໄຓຌ ຽຑ ໃ ບຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເຍຌນາ ຽຊຄຄ ຘ ໄາຄ ຖະ ຍ ໃ ຓຄຘ ໄາຄ ຽຆໃ ຄຓໃ ຌຍຌນາຂບຄຏ ໄຈກາຌ ຖະ ຏ ໄຍ ຖນາຌຖະຈຍຘຄ ະຌະໃ ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າຌຘາຌເຌຘ າ ຌກຄາຌະກໃ ທຂ ໄບຄກຍກາຌ າຄາຌຎະ າທຌ ຂບຄຑະຌກຄາຌ ນຖ ນທນຌ ໄາຄາຌຖະຈຍຉ ໄຌ.

3/. DSS ຊ ກຑຈະຌາເນ ໄຽນຓາະຘຓກຍກາຌກ ໄແຂຍຌນາຂບຄຏ ໄເຆ ໄ ຈງເນ ໄຓທາຓຘຓຍຌ ດ ຈດໃ ຌ

ຖະ ຘະຈທກຉ ໃ ກາຌເຆ ໄຄາຌ ຉກຉໃ າຄາກຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌກາຌຎະຉຍຈຄາຌ ໃ ຽກຍຖທຍຖທຓ ຖະ ຈຖະ

ຍຍ ຈກາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ທແຎຂບຄບຄກາຌ.

4/. ຎຈຍຌ DSS ຓຌທຌ ໄຓໃ ະຊ ກຑຈະຌາຂ ໄຌ ເນ ໄຽນຓາະຘຓກຍກາຌເຆ ໄຄາຌເຌຽ ໃ ບຄບຓຑທຽຉຘໃ ທຌຍກຌ ຽຌ ໃ ບຄາກກາຌຂະນງາງຉທຂບຄຽ ໃ ບຄບຓຑທຽຉ ຏ ໄຍ ຖນາຌຂບຄບຄກາຌຓທາຓຘຌເ ຖະ ຓທາຓປ ໄເຌຽກຌຖຆຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌນຖາງຂ ໄຌ

5/. ຏ ໄເຆ ໄຓຘໃ ທຌຘ າຌເຌບບກຍຍ ຖະ ຑຈະຌາ DSS ຽຌ ໃ ບຄາກຍຌນາະຓຖກຘະຌະຘະຽຑາະຉທ

ຏ ໄເຆ ໄຉໃ ຖະຌະຓຘໃ ທຌກໃ ທຂ ໄບຄຍຌນາ ນຖ ຓທາຓຊະຌຈເຌກາຌເຆ ໄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຉກຉໃ າຄກຌ ຎຈ

ຍຌກາຌຑຈະຌາ DSS ະຌງຓເຆ ໄທກາຌຈຖບຄຍຍຉບຍໂຉ ໄ ນຖ ກາຌຽປຈຉ ໄຌຍຍ ຽຑ ໃ ບຽຎຌກາຌຌ າເຆ ໄ ຖະ

ຑຈະຌາຖະຍຍດໃ າຄຉ ໃ ຽຌ ໃ ບຄຌກທໃ າະຽຎຌໃ ຑ ເຂບຄຏ ໄເຆ ໄ ຽປາຘາຓາຈຘະນຖຍທໃ າ DSS ະຉກຉໃ າຄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຖຍກາຌຎະຉຍຈກາຌໃ ຖກຎໃ ຌ, ຽກຍ

ຖທຍຖທຓ ຖະ ຎະຓທຌຏຌຂ ໄຓຌ DSS ະຈກາຌຂ ໄຓຌເນ ໄຽຎຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຽນຓາະຘຓກຍກາຌຉຈຘຌເຂບຄຏ ໄເຆ ໄ ຈງ DSS ະເຆ ໄຂ ໄຓຌຎະຓທຌຏຌ າກຖະຍຍກາຌຎະຉຍຈກາຌຓາຈຖະຍຍ ຖະ ທຽາະຉາຓ າຘໃ ຄ ຖະ ທາຓຘຌເຂບຄຍຌນາ ຌບກາກຌ ໄ DSS ງຄຆໃ ທງກາຌຑຈະຌາ ຖະ ທາຓຽຂ ໄາເໂເຌຘກກາງະຑາຍກາຌ າຄາຌຽກຌຖຆຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ທຍຓນຖາງກທໃ າກາຌຎະຉຍຈຄາຌຎະ າທຌ.

V. ຎະຽຑຈຂບຄ DSS

ຑາງນຖຄາກກາຌຽຖ ໄຓຑຈະຌາ DSS ເຌຈຘຈຉະທຈ 1970 ແຈ ໄຓຏ ໄຑະງາງາຓ າຌກຎະຽຑຈຂບຄ DSS ຽຑ ໃ ບເນ ໄຘະຈທກຉ ໃ ກາຌເຆ ໄຄາຌ ຽຆໃ ຌ: Alter (1980) ແຈ ໄຘກຘາກາຌເຆ ໄ DSS ເຌບຄກາຌຉໃ າຄໂ ຈງກາຌຍໃ ຄ DSS ຉາຓຌຘຓຍຈ ຖະ ຖະຈຍກາຌເຆ ໄຄາຌຽຎຌກໃ ຓຉໃ າຄໂ ຈໃ ຄຌ ໄ:

1/. File Drawer Systems

2/. Data Analysis Systems

3/. Analysis Information Systems

4/. Accountion Models

5/. Representational Models

6/. Optimization Models

7/. Suggestion Models

ຽປາະຽນຌທໃ າ DSS ະຊ ກຈຽຎຌກໃ ຓຉໃ າຄໂ ຉໃ ກ ໃ ະຓຖກຘະຌະປໃ ທຓກຌ DSS ະຎໃ ຌຎຄ ຽຑ ໃ ບຘະ

ນຌບຄທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຏ ໄເຆ ໄ ຈງຎຍຉທຉາຓຖະຍຍກາຌ າຄາຌ ຖະ ຘະຊາຌະກາຌ ຽຆໃ ຄ Alter າຌກ DSS

ບບກຉາຓຌຘຓຍຈຂບຄຉໃ ຖະຎະຽຑຈບບກຽຎຌຖະຍຍຉໃ າຄໂ ຈໃ ຄຖໃ ຓຌ ໄ: 1/. DSS ເນ ໄທາຓຘ າຌກຍຂ ໄຓຌ Data-oriented DSS ຽຎຌ DSS ໃ ເນ ໄທາຓຘ າຌກຍຽ ໃ ບຄຓ ເຌ

ກາຌຈກາຌ ຖະ ທຽາະຂ ໄຓຌ ກາຌຈຘບຍາຄຘະຊຉ ກາຌຈຂ ໄຓຌເຌຖກຘະຌະຉໃ າຄໂ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຏ ໄເຆ ໄຽຂ ໄາເເຌຂ ໄ

ຓຌຂໃ າທຘາຌ ຖະ ຘາຓາຈຉຈຘຌເດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ.


ກາຌຑຈະຌາໂDSS

2/. DSS ເນ ໄທາຓຘ າຌກຍຍຍ າຖບຄ Model-Based DSS ຽຎຌ DSS ໃ ເນ ໄທາຓຘ າຌກຍຍຍ າຖບຄ ກາຌຎະຓທຌຍຌນາ ຈງຘະຽຑາະຍຍ າຖບຄຑ ໄຌຊາຌາຄະຌຈຘາຈ ຖະ ຍຍ າຖບຄກາຌທແ ຂ ໄຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ ຽຆໃ ຄຆໃ ທງເນ ໄຏ ໄເຆ ໄທຽາະຍຌນາ ຖະ ຍຍຉທຎໃ ກໃ ທຂ ໄບຄ ຽຑ ໃ ບຑາຖະຌາຽຊຄາຄຽຖ ບກໃ ຽນຓາະຘຓໃ ຘຈ.

VI. ກາຌຑຈະຌາ DSS

ະຉກຉໃ າຄາກກາຌຑຈະຌາຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຽຑ ໃ ບກາຌຈກາຌຈງໃ ທແຎ ຽຌ ໃ ບຄາກ DSS ຊ ກ

ບບກຍຍ ຖະ ຑຈະຌາຂ ໄຌຘ າຖຍຏ ໄເຆ ໄກໃ ຓ ກາຌຑຈະຌາ DSS ໃ ຄ າຽຎຌໃ ະຉ ໄບຄເນ ໄຏ ໄເຆ ໄຓຘໃ ທຌປໃ ທຓເຌ

ກາຌຑຈະຌາ ຽຆໃ ຄຓຂ ໄຌຉບຌຈໃ ຄຌ ໄ: 1/. ກາຌທຽາະຖະຍຍ Analysis System

2/. ກາຌບບກຍຍຖະຍຍ Design System

3/. ກາຌຌ າແຎເຆ ໄ Implementation.

ປຍ 7.9 ກາຌຑຈະຌາ DSS

VII. ຖະຍຍຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເຘ າຖຍກໃ ຓ ຖະຍຍຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເຘ າຖຍກໃ ຓ ນຖ ໃ ຽບ ໄຌກຌທໃ າ GDSS ຽຎຌຖະຍຍຘະນຌຍຘະນຌຌຉຈ

ຘຌເໃ ຑຈະຌາຂ ໄຌ ຽຑ ໃ ບຽຑ ໄຓຎະຘຈຑາຍ ຖະ ຎະຘຈຏຌເຌກາຌຑຈະຌາກາຌຉຈຘຌເຘ າຖຍກໃ ຓ ກາຌໃ GDSS ະຊ ກຌ າຓາເຆ ໄດໃ າຄຎະຘຍຏຌຘ າຽຖຈ ຉ ໄບຄຂ ໄຌດໃ ກຍບຄຎະກບຍ 3 ຎະກາຌຘ າຌຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ:

1/. ບຎະກບຌ Hard Ware ບຎະກບຌໃ ແຈ ໄປຍກາຌບບກຍຍເນ ໄຘບຈໃ ບຄຉາຓຖກ “Ergonomics”

ະຓຘໃ ທຌຆໃ ທງດໃ າຄນຖາງ ເຌກາຌຘ ໄາຄທາຓຘບຈໃ ບຄ ຖະນທໃ າຄບຎະກບຌເຌກາຌ າຄາຌ ຈງຏ ໄບບກຍຍທຌ າຌຄຽຊຄ ຖາງຖະບຈຉໃ າຄໂ ຉ ໄຄຉໃ ນ ໄບຄຎະຆຓ, ຉະຉໃ ຄ ຖະ ບ ໃ ຌໂ

2/. ຘຈ າຘໃ ຄ Soft Ware ຉ ໄບຄຓຖກຘະຌະຘະຽຑາະຽນຓາະຘຓເຌກາຌຖທຍຖທຓ ຖະ ຌ າຘະຽນຌຂ ໄ ຓຌ ຍໃ ຄຆ ໄທາຓ າຽຎຌກໃ ບຌ-ນຖຄເຌກາຌຉຈຘຌຍຌນາຉໃ າຄໂ ຆໃ ທງຘໃ ຄຽຘຓກາຌຘະຈຄທາຓຈຽນຌຉໃ າຄໂ ຽຑ ໃ ບໃ

ະນາຂ ໄຘະນຖຍຂບຄຍຌນາ ຈງໃ ຽປາຘາຓາຈຽບ ໄຌຘຈ າຘໃ ຄຍຍ GDSS ຍຍກໃ ຓທໃ າ “Group Ware” ຽຆໃ ຄຎະ

ກບຍຈໄທງຍຍຘບຍຊາຓບຽຖກໂຕຌກ ຖະຍຍຖທຍຖທຓ ຖະ ຈຖະຍຍທາຓຈ ຽ ໃ ບຄຓ ຖະຈຍທາຓຈາຄບຽຖກຕຌກ ຽ ໃ ບຄຓ ຆໃ ທງກ າຌຈຌະງຍາງ ຖະ ຑຈະຌາຌກຓຘ າຖຍກໃ ຓ.

ກາຌທຽາະຖະຍຍ

ກາຌບບກຍຍຖະຍຍ ກາຌຌ າແຎເຆ ໄ

ຂ ໄຌຉບຌກາຌຑຈະຌາ


ຎະນງຈຂບຄໂGDSS

3/. ຍກະຖາກບຌ ະຖທຓຽຊຄຘະຓາຆກຂບຄກໃ ຓ ຉະນຖບຈຌຏ ໄຘະນຌຍຘະນຌຌເຌຈ ໄາຌຉໃ າຄໂ ໃ

ຽປຈເນ ໄຏ ໄຈ າຽຌຌຄາຌ ຖະ ກາຌຉຈຘຌເຂບຄກໃ ຓຈ າຽຌຌແຎດໃ າຄປຍປ ໄບງ ຈງຍກະຖາກບຌຽນຖໃ າຌ ໄ ະຉ ໄບຄຓທາຓຽຂ ໄາເກໃ ທກຍ DSS ຖະ ຘກກາງະຑາຍຽກຌຖດຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຖະຈຍນຌໃ ຄ.

VIII. ຎະນງຈຂບຄ GDSS

1/. ຆໃ ທງເຌກາຌກຓຑໄບຓໂເຌກາຌຎະຆຓ 2/. ຓກາຌຈກຓຂ ໄຓຌ ຖະ ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຽນຓາະຘຓເຌກບຄຎະຆຓ 3/. ຘ ໄາຄຍຌງາກາຈເຌກາຌປໃ ທຓກຌ ຖະນທໃ າຄຍຌຈາຘະຓາຆກ 4/. ຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຓຘໃ ທຌປໃ ທຓ ຖະ ກະຉ ໄຌກາຌຈຄທາຓຈຽນຌຂບຄຘະຓາຆກ 5/. ຓກາຌຈຖະຈຍທາຓຘ າຑຌກໃ ບຌ-ນຖຄຂບຄຍຌນາ 6/. ຆໃ ທງເນ ໄກາຌຎະຆຓຍຌຖຏຌເຌແຖງະຽທຖາໃ ຘຓທຌ 7/. ຓນຖກຊາຌກາຌຎະຆຓໃ ຌໃ ຌບຌ. ຽປາະຽນຌແຈ ໄທໃ າ GDSS ໃ ະຆໃ ທງຽຑ ໄຓທາຓຘາຓາຈຎະຘຈຑາຍ ຖະ ຎະຘຈຏຌກາຌ າຄາຌຂບຄກໃ ຓ

ຈງໃ ກໃ ຓະຎະນງຈຽທຖາກາຌ າຄາຌ ເຌກາຌຉຈຘຌເ ນຖຈ າຌທຌ ໄຄເຌກາຌຎະຆຓ ຌບກຌ ໄງຄຆໃ ທງເນ ໄຏຌກບຄຎະຆຓຓທາຓຊ ກຉ ໄບຄ ນຌໄາຽຆ ໃ ບຊ ດໃ າຄເຈກ ໃ ຉາຓ GDSS ຽຎຌຑຄບຄຎະກບຍນຌໃ ຄໃ ຌ າຓາຆໃ ທງຘະນຌຍຘະ

ນຌຌກາຌ າຄາຌຂບຄກໃ ຓ ຉໃ ກາຌ າຄາຌະຎະຘຍຏຌຘ າຽຖຈຂ ໄຌດໃ ກຍ າຓະຆາຈຂບຄກໃ ຓ ຖະ ຖກຘະຌະຄາຌ

ທາຓຽຂ ໄາເເຌຽຎໄານຓາງຂບຄຄາຌຌ ໄຌ.

ຎຈຍຌນຖາງບຄກາຌ ຽຖ ໄຓຉະຌກຽຊຄຎະນງຈຎະກາຌຘ າຌຂບຄ GDSS ກາຌຍ ຖນາຌທາຓປ ໄຂບຄ ບຄກາຌດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຈງ GDSS ະຖທຍຖທຓທາຓປ ໄ ຖະ ທາຓຘໃ ຄຆາຌາກຘະຓາຆກາກຘໃ ທຌຉໃ າຄໂ

ຂບຄບຄກາຌ ຽຑ ໃ ບປໃ ທຓກ ໄແຂຍຌນາໃ ຽກຈຂ ໄຌ ຘໃ ຄຽຘຓກາຌຊໃ າງບຈທາຓປ ໄ ຎະຘຍກາຌ ທາຓຆ າຌາຌຖະນທໃ າຄ ຘະຓາຆກ ຈໃ ຄະຽນຌແຈ ໄາກຍ ຖຘຈຖະຈຍຖກ Global Firm ຖະ ຍ ຖຘຈໃ ຎກຘາາຄຖະກຈຂະນຌາຈເນງໃ ໃ ຓກຈະກາຌຖທຓກໃ ຓ ແຎໃ ທຖກ ຖະ ຉຈຉ ໄຄ GDSS ແທ ໄຉາຓ ໄບຄຊໃ ຌຉໃ າຄໂ ຽຑ ໃ ບຆໃ ທງເຌກາຌຉຈຘຌເ ຖະ

ຖກຎໃ ຌທາຓປ ໄຖະນທໃ າຄຘະຓາຆກໃ ດໃ ນໃ າຄແກກຌ ຽຆໃ ຄະຽປຈເນ ໄບຄກາຌຘາຓາຈເຆ ໄທາຓປ ໄ ຖະ ທາຓຆ າຌາຌ

ຂບຄຘະຓາຆກດໃ າຄຽຉຓທາຓຘາຓາຈ ຽຆໃ ຄຘບຈໃ ບຄກຍຖກກາຌຂບຄ “Lerning Organization” ໃ ບຄກາຌຉ ໄບຄ ປຌປ ໄຏໃ າຌກາຌຎະຘາຌຄາຌ ກາຌຖກຎໃ ຌທາຓປ ໄ ຖະ ຎະຘຍກາຌ ຖະ ກາຌຑຈະຌາຍກະຖາກບຌຍກຌ

ດໃ າຄຉ ໃ ຽຌ ໃ ບຄ.

IX. ຘະນຖຍ ກາຌຉຈຘຌເຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌຓຏຌຉ ໃ ກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ ທາຓນຓ ໄຌຄ ຖະ ຑຈະຌາກາຌຂບຄບຄກາຌຽຌ ໃ ບຄ

າກຏ ໄຍ ຖນາຌະຉ ໄບຄຉຈຘຌເຈຘຌຍກະຖາກບຌໃ ຓດໃ ດໃ າຄ າກຈເນ ໄຽກຈຎະນງຈຘຄຘຈເຌກາຌເຆ ໄຄາຌ ຉະ

ນຖບຈຌຉ ໄບຄຉຈຘຌເກ ໄແຂຍຌນາຂ ໄຂຈງ ໄຄ ຑາງເຌ ຖະ ຌບກ ຽຆໃ ຄຽປາະຽນຌແຈ ໄາກກາຌທແຈ ໄາຌກາຌຈ

ກາຌໃ ເນ ໄທາຓຘຌເຘກຘາກໃ ທກຍກາຌຉຈຘຌເຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌຉ ໄຄຉໃ ຎ 1950 ຽຎຌຉ ໄຌຓາ ຽຆໃ ຄຽປາຘາຓາຈຍໃ ຄ ກາຌຉຈຘຌເແຈ ໄຽຎຌ 3 ຖະຈຍ :

ບຎະກບຌ ຆຈ າຘໃ ຄ

ຍກະຖາກບຌ


ຘະນຖຍ

1/. ກາຌຉຈຘຌເຖະຈຍງຈະຘາຈ ນຖ ກຌຖະງຈ

2/. ກາຌຉຈຘຌເເຌຖະຈຍງຈະທ

3/. ກາຌຉຈຘຌເເຌຖະຈຍຎະຉຍຈກາຌ

ຖະຍຍຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເ ຽຎຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຘາຓາຈຉບຍຉ ໄກຍຏ ໄເຆ ໄ ຈງໃ ຖະຍຍຌ ໄະຖທຍຖທຓຂ ໄຓຌ ຖະ ຍຍ າຖບຄເຌກາຌຉຈຘຌເໃ ຘ າຌ ຽຑ ໃ ບຆໃ ທງຏ ໄຍ ຖນາຌຉຈຘຌເ ຍຍກໃ ຄຄຘ ໄາຄ ຖະ ຍ ໃ ຓຄຘ ໄາຄ ດໃ າຄເຈກ ໃ ຉາຓ DSS ະຍ ໃ າກາຌຉຈຘຌເຌຏ ໄຍ ຖນາຌໃ ເຆ ໄຘະຉຍຌງາ ຽນຈຏຌ ຎະຘຍກາຌ

ຖະ ທາຓຈຘ ໄາຄຘຌຂບຄຉຌ ຽປາຘາຓາຈ າຌກຘໃ ທຌຎະກບຍຂບຄ DSS ບບກຽຎຌ 4 ຘໃ ທຌຈໃ ຄຌ ໄ: 1/. ບຎະກບຌໃ ກໃ ທຂ ໄບຄກຍ DSS ຍໃ ຄບບກຽຎຌ 3 ກໃ ຓ : ບຎະກບຍຎະຓທຌຏຌ, ບຎະກບຌຘ ໃ ຘາຌ

ຖະ ບຎະກບຌຘະຈຄຏຌ

2/. ຖະຍຍກາຌ າຄາຌຽຎຌຘໃ ທຌຎະກບຍໃ ຘ າຌເຌກາຌໃ ະຽປຈເນ ໄ DSS າຄາຌແຈ ໄຉາຓທຈຊຎະຘຄ ຖະ ທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຏ ໄເຆ ໄ ຽຆໃ ຄຎະກບຍຈ ໄທງ 3 ຘໃ ທຌ : ຊາຌຂ ໄຓຌ, ຊາຌຍຍ າຖບຄ ຖະ ຆຈ າຘໃ ຄຖະຍຍຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເ

3/. ຂ ໄຓຌຽຎຌບຄກບຍໃ ຘ າຌຂບຄ DSS ຍ ໃ ທໃ າ DSS ະຎະກບຍຈ ໄທງບຎະກບຌໃ ຌຘະແນຓ ຖະ ແຈ ໄປຍກາຌບບກຍຍຖະຍຍກາຌ າຄາຌເນ ໄຘບຈໃ ບຄກຌນຖາງຑຄເຈ ຉໃ ຊ ໄາຂ ໄຓຌໃ ຌ າຓາເຆ ໄຎະຓທຌຏຌຍ ໃ ຓຌຌະ

ຑາຍຑຄຑ ຖ ໄທ DSS ກ ໃ ະຍ ໃ ຘາຓາຈຆໃ ທງຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເຂບຄຏ ໄເຆ ໄແຈ ໄດໃ າຄຽນຓາະຘຓ ນຖ ບາຈະຘ ໄາຄຍຌນາເຌກາຌຉຈຘຌເ

4/. ຍກະຖາກບຌະກໃ ທຂ ໄບຄກຍ DSS ຉ ໄຄຉໃ ກາຌຑຈະຌາ ກາຌບບກຍຍ ຖະ ກາຌເຆ ໄຖະຍຍຘະ

ນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເ ຈງໃ ຽປາຘາຓາຈຍໃ ຄຍກະຖາກບຌໃ ກໃ ງທຂ ໄບຄກຍ DSS ບບກຽຎຌ 2 ກໃ ຓ : ຏ ໄເຆ ໄ ຖະ ຏ ໄຘະນຌຍຘະນຌຌຖະຍຍ DSS

ຖະຍຍກາຌຉຈຘຌເຘະນຌຍຘະນຌຌຖະຈຍກໃ ຓ ຽຎຌຖະຍຍຊ ກຑຈະຌາຂ ໄຌ ຽຑ ໃ ບຽຑ ໄຓຎະຘຈຑາຍ ຖະ

ຎະຘຈຏຌເຌກາຌຉຈຘຌເຂບຄກໃ ຓ GDSS ຘ າຖຍກໃ ຓຎະກບຍຈ ໄທງ ບຎະກບຌຉ ໄຄຉໃ ຖະຍຍບຓຑທຽຉ ນໄບຄ ຎະຆຓ ຽ ໃ ບຄບ າຌທງທາຓຘະຈທກເຌກາຌຘ ໃ ຘາຌ ຽຑ ໃ ບເນ ໄກາຌຎະຘາຌຄາຌເຌກໃ ຓຓຎະຘຈຑາຍ ຈງໃ ບຎະ

ກບຌຉໃ ຖະຎະຽຑຈ ະຊ ກບບກຍຍ ຖະ ຈຈຎຄເນ ໄຽນຓາະຘຓກຍກາຌເຆ ໄຄາຌ ຌບກຌ ໄ GDSS ຉ ໄບຄຓຘໃ ທຌຎະ

ກບຍຘ າຌ : ຆຈ າຘໃ ຄຑຽຘຈໃ ຆໃ ທງກ າຌຈຂບຍຽຂຈ ຎະຽຓຌາຄຽຖ ບກຂບຄຍຌນາ ຖະ ຎະຘາຌຄາຌເນ ໄຘະຓາ ຆກ ຘາຓາຈເຌກາຌຉຈຘຌເຍຌນາປໃ ທຓກຌ ນຖ ໃ ຽບ ໄຌທໃ າ ຆຈ າຘໃ ຄຘ າຖຍກໃ ຓ.

ຽປາະຽນຌທໃ າ DSS, GDSS ຖະ ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ ນຖ EIS “ຽຆໃ ຄະກໃ າທຽຊຄເຌ

ຍຈຍາຈຉ ໃ ແຎ”. ຉໃ າຄຽຎຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຍ ໃ ຓໃ ຌຑຄຉໃ ກາຌຈກາຌຂ ໄຓຌ ຽຆໃ ຌ: ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຖຍ

ຎະຉຍຈຄາຌເຌຆທຈຎະ າທຌ ຉໃ ະຓຘໃ ທຌຆໃ ທງກາຌຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌຉຈຘຌເຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌ ຖະ ກາຌ

ຎະຘາຌຄາຌເຌຖະຍຍຄາຌຑາງເຌບຄກາຌ ຽຆໃ ຄຊ ທໃ າຽຎຌກ ໄາທເນຓໃ ຂບຄກາຌຈ າຽຌຌຄາຌຂບຄຖະກຈເຌງກຂ ໄຓຌຂໃ າທ

ຘາຌ.


ຍຈໂ7 ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ

ຍຈ 7 ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ I. ຏ ໄຍ ຖນາຌຘ າຖຍກາຌຉຈຘຌເ

ຏ ໄຍ ຖນາຌຉ ໄບຄ າກາຌຉຈຘຌເກໃ ທກຍຏຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌຂບຄຖະກຈ ນຖຄາກໃ ບຄກາຌແຈ ໄຽຖ ໄຓຎະຉ ຍຈຄາຌຉາຓຏຌໃ ທາຄແທ ໄແຎແຖງະນຌໃ ຄຖ ໄທ ຏ ໄຍ ຖນາຌງໃ ບຓຓທາຓຘຌເຉ ໄບຄກາຌະປ ໄທໃ າ ຏຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ ຌ ໄຌຽຎຌດໃ າຄເຈ ຓຌທຌ ໄຓທໃ າະຍຌຖທາຓຘ າຽຖຈຉາຓໃ ຉ ໄບຄກາຌ ນຖ ຍ ໃ ນຖ ຉ ໄບຄຎຍຎຄດໃ າຄເຈ ເນ ໄຘບຈໃ ບຄ ກຍຘະຊາຌະກາຌຄ ຈໃ ຄຌ ໄຌຏ ໄຍ ຖນາຌະກທຈຘບຍຂ ໄຓຌໃ ແຈ ໄາກກາຌຎະຉຍຈຄາຌຽຎຌແຖງະໂຖ ໄທ ຌ າຓາຎຍ ຍກຍຏຌກາຌໃ ທາຄຽບາແທ ໄ ຽຑ ໃ ບະແຈ ໄກ ໄແຂ ຎຍຎຄຑຈະຌາເນ ໄຽນຓາະຘຓຽນຈກາຌຉ ໃ ແຎຌ ໄ:

ປຍ 7.1 ຖກຘະຌະກາຌຉຈຘຌເຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌ

II. ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ ປຍ 7.2 ຌຖກຘະຌະຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ

າຄງຈະຘາຈ (Strategic

Decision)

າຄງຈະທ (Tractical Decision)

ກາຌທຍຓ

(Control)

ກາຌກ ໄແຂຍຌຘະຽຑາະນຌ ໄາ (Fire Frighting)

ກາຌຉຈຘຌເຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌ (Decision

of Mansger)

1. ຍ ໃ ຓຄຘ ໄາຄ (Lack of Structure)

2. ຓທາຓຍ ໃ ຌໃ ຌບຌຘຄ (High

Degree of Ucertainty)

3. ເນ ໄທາຓຘ າຌກຍຘະຊາຌະກາຌເຌບະຌາຈ

(Future Oriented Situation)

4. ນຖໃ ຄຂ ໄຓຌໃ ຍ ໃ ຽຎຌາຄກາຌ

(Informal Sources)

5. ຍ ໃ ຘະຈຄຖາງຖະບຈ

(Low Level of Details)

ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ


ນຖໃ ຄຂ ໄຓຌຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ

III. ນຖໃ ຄຂ ໄຓຌຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ

IV. ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ ຖກຘະຌະ ຖາງຖະບຈ

1. ທາຓຊໃ ກາຌເຆ ໄຄາຌ 2. ກຘະາຄບຓຑທຽຉ ຖະ ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ 3. ທາຓດ ຈດໃ ຌ 4. ກາຌເຆ ໄຄາຌ 5. ກາຌຉຈຘຌເ 6. ນຖໃ ຄໃ ຓາຂບຄຂ ໄຓຌ 7. ກາຌຘະຈຄຂ ໄຓຌ 8. ກາຌຉບຍຘະນຌບຄ

1. ໃ ບຌ ໄາຄຽຖ ໄບງ ນຖ ຽຖ ໄບງໂ 2. ຍ ໃ າຽຎຌຉ ໄບຄຓກຘະຘຄ ຽຌ ໃ ບຄາກຏ ໄເຆ ໄຘາຓາຈປຌປ ໄ ຖະ ເຆ ໄຄາຌຄໃາງ 3. ຘຄ ຖະ ຉ ໄບຄຘາຓາຈຎຍຎຄປຍຍຍເນ ໄຘບຈໃ ບຄກຍ ທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຏ ໄຍ ຖ ນາຌແຈ ໄ 4. ກາຌຉຈຘຌເຽຆຄກຌຖະງຈ ກາຌກ ໄແຂທກຈກາຌ ກາຌກທຈຘບຍ ຖະ ກາຌທຍຓກາຌຈ າຽຌຌຄາຌຂບຄຖະກຈ 5. ຓຂ ໄຓຌຍ ໃ ຆຈຽຌ ຓທາຓຍ ໃ ຌໃ ຌບຌຘຄ ຖະ ຍ ໃ ຓຄຘ ໄາຄ 6. ຉ ໄບຄກາຌຂ ໄຓຌາຄໃ ຽຎຌາຄກ ໄ ຖະ ຍ ໃ ຽຎຌາຄກ ໄ 7. ຓກາຌຌ າຘະຽນຌຂ ໄຓຌນຖາງປຍຍຍ ຽຆໃ ຌ: ຉທນຌຄຘ ຉາ ຉະຖາຄ ຑາຍ ຘຄ 8. ຌໃ ຌບຌ ທໃ ບຄແທ ກຄກຍທາຓຉ ໄບຄກາຌ

V. ຌຌະຘຓຍຈຂບຄ EIS

ປຍ 7.4 ຌຘຓຍຈຂບຄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ

ຂ ໄຓຌໃ ແຈ ໄາກຂະຍທຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ

(Transaction Processing Data)

ຂ ໄຓຌາກຑາງເຌບຄ ກາຌ (Internal Data)

ຏ ໄຍ ຖນາຌ ຂ ໄຓຌາກຑາງຌບກບຄ ກາຌ (External Data)

ຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌທາຄຏຌງຈະຘາຈ

(Strategic Planning Support)

ຽຆ ໃ ບຓງຄກຍຘໃ ຄທຈຖ ໄບຓ

ຑາງຌບກບຄກາຌ (External

Environment Focus)

ຑຈະຌາຘະຽຑາະຏ ໄຍ ຖ

ນາຌ (Customization)

ຄໃ າງຉ ໃ ກາຌປຌປ ໄ ຖະ ເຆ ໄຄາຌ (Exceptional

ease of learning and User)

Information System for Manager

ຓທາຓຘາຓາຈເຌກາຌ າຌທຌຑາຍກທ ໄາຄ (Broad-based Computing Capabilities)


ຂ ໄຈໂຖະໂຂ ໄ າກຈຂບຄໂEIS

VI. ຂ ໄຈ ຖະ ຂ ໄ າກຈຂບຄ EIS

ຂ ໄຈ ຂ ໄຽຘງ 1/. ຄໃາງຉ ໃ ກາຌເຆ ໄຄາຌຂບຄຏ ໄເຆ ໄ ຈງຘະຽຑາະຏ ໄ ຍ ຖນາຌຖະຈຍຘຄ 2/. ຏ ໄເຆ ໄຍ ໃ າຽຎຌ ຉ ໄບຄຓທາຓປ ໄນຖທຄນຖາງ ເຌຽຖ ໃ ບຄບຓຑທຽຉ ຖະ ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ 3/. ໄຌນາຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຉ ໄບຄກາຌແຈ ໄເຌຽທຖາຘ ໄຌໂ 4/. ຆໃ ທງເນ ໄຏ ໄເຆ ໄຽຂ ໄາເຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຌ າຘະ ຽນຌໃ ຌໃ ຌບຌ 5/. ຎະນງຈຽທຖາເຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ 6/. ຘາຓາຈຉຈຉາຓ ຖະ ຈກາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ

1/. ຓຂ ໄ າກຈເຌກາຌເຆ ໄຄາຌ ຽຌ ໃ ບຄາກ EIS ຊກຑຈະຌາ ຂ ໄຌ ຽຑ ໃ ບເຆ ໄຄາຌຘະຽຑາະດໃ າຄ 2/. ຂ ໄຓຌ ຖະ ກາຌຌ າຘະຽນຌ ະຍ ໃ ຘບຈໃ ບຄກຍທາຓ

ຉ ໄບຄກາຌກຍຏ ໄຍ ຖນາຌ

3/. ດາກຉ ໃ ກາຌຎະຽຓຌຎະນງຈ ຖະ ຏຌຉບຍຌໃ ບຄ ກາຌະແຈ ໄປຍ

4/. ຍ ໃ ຊກຑຈະຌາເນ ໄ າກາຌຎະຓທຌຏຌໃ ຘຍຆ ໄບຌ ຖະ

ນຖາກນຖາງ

5/. ຘຍຆ ໄບຌ ຖະ ດາກຉ ໃ ກາຌຈກາຌຂ ໄຓຌ

6/. ດາກຉ ໃ ກາຌປກຘາທາຓຌຘະແນຓຂບຄຂ ໄຓຌ ຖະ ບຄ ຎະກບຍຂບຄຖະຍຍ

7/. ຍຌນາຈ ໄາຌກາຌປກຘາທາຓຖຍຂບຄຂ ໄຓຌ ຌບກາກຂ ໄຈ ຖະ ຂ ໄ າກຈຂບຄ EIS ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຓຎະຘຈຑາຍ ຉ ໄບຄແຈ ໄປຍກາຌກທຈຘບຍຉະ

ນຖບຈ ຎະຽຓຌຏຌ ຖະ ຑຈະຌາດໃ າຄຉ ໃ ຽຌ ໃ ບຄ ຽຌ ໃ ບຄາກທາຓຉ ໄບຄກາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌ ຓທາຓ

ຖະບຈບໃ ບຌດ ຈດໃ ຌ ຉຄຉາຓທາຓຉ ໄບຄກາຌ ຖະ ຌຽທຖາ ຈງຘະຽຑາະ EIS ະຽຎຌຖະຍຍໃ ຉ ໄບຄກາຌເຌບຄ ກາຌຉໃ າຄໂ ເຌຎຈຍຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ ະຉ ໄບຄຽຘງໃ າເຆ ໄໃ າງນຖາງກ ໃ ຉາຓ ຉໃ ຊ ໄາແຈ ໄປຍກາຌທາຄຏຌ ຖະ

ຈ າຽຌຌຄາຌດໃ າຄປຈກຓ EIS ກ ໃ ະຆໃ ທງຽຑ ໄຓຎະຘຈຑາຍ ຖະ ຎະຘຈຏຌຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌ ຽຆໃ ຄະຘ ໄາຄຎະນງຈ

ຈໃ ຄຌ ໄຌ ກາຌເຆ ໄ EIS ະກ ໃ ເນ ໄຽກຈໃ າເຆ ໄໃ າງາຄກຄ ຖະ າຄບ ໄບຓ.

VII. ຘະນຖຍ

ກາຌຈ າຽຌຌຖະກຈໃ ຘຍຆ ໄບຌ ຓທາຓປຌປຄເຌກາຌຂໃ ຄຂຌ ຽປຈເນ ໄຏ ໄຍ ຖນຌະຉ ໄບຄຉຈຘຌເດໃ າຄຊ ກ

ຉ ໄບຄ ທໃ ບຄແທ ໃ ຄະຉ ໄບຄບາເຘຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌບ ໃ ຌໃ ຽນຓາະຘຓຈໃ ຄໃ ຏ ໄຍ ຖນາຌກໃ າທທໃ າ ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ບ າຌາຈ ກບຄ ກາຌໃ ຄຉ ໄບຄຈນາ ຖະ ຈກາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຉໃ ຍກະຖາກບຌຍາຄກໃ ຓ ະຉ ໄບຄຓທາຓ

ຉ ໄບຄກາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຓຎະຘຈຑາຍຽນຓາະ ຽຆໃ ຌ: ຏ ໄຍ ຖນາຌະຓທາຓຉກຉໃ າຄາກກາຌເຆ ໄຂ ໄຓຌເຌຖະຈຍ

ບ ໃ ຌໃ ຉ ໄບຄກາຌຂ ໄຓຌໃ ຆຈຽຌ ຄໃາງຉ ກາຌຉຈຘຌເ ຍ ໃ ຉ ໄບຄຽຘງຽທຖາຎະຓທຌຏຌບກ ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທ ຘາຌຘ າຖຍຏ ໄຍ ຖນາຌ EIS ຊ ກຑຈະຌາຂ ໄຌ ຽຑ ໃ ບຈກາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌ ເນ ໄຓທາຓຉ ໄບຄກາຌຂ ໄຓຌ ໃ ຉກຉໃ າຄ າກຍກະຖາກບຌກໃ ຓບ ໃ ຌຂບຄບຄກຌ ຈງຘະຽຑາະຖກຘະຌະຄາຌຂບຄຏ ໄຍ ຖນາຌຎຈຍຌ ໃ ຓທາຓ ຘ າຌກຍບຄກາຌ ຖະ ຓແຖງງະຽທຖາ າກຈເຌກາຌຉຈຘຌເ ກ ໄຍຌນາຽຓ ໃ ບຓຽນຈກາຌໃ ຽກຈຂ ໄຌ ຽຆໃ ຄຓຏຌກະ ຍກຍບຄກາຌ.

ຎຈຍຌຓຏ ໄຽຂ ໄາເຏຈກໃ ທກຍຽກຌຖຆຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຈງຘະຽຑາະຍກຌໃ ຽຂ ໄາປຍກາຌຘ າຓະຌາແຖ

ງະຘ ໄຌ ນຖ ຏ ໄຍ ຖນາຌໃ ແຈ ໄປຍຂ ໄຓຌກໃ ທກຍຽກຌຖຆຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌດໃ າຄຍ ໃ ຘຓຍຌ ຽຆໃ ຄຽປຈເນ ໄຽກຈທາຓາຈ

ນທຄໃ າຈຽ ໃ ບຌາກທາຓຘາຓາຈຂບຄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຽຆໃ ຄະຓຏຌຉ ໃ ກາຌຎະຍເ ທາຓຽຆ ໃ ບນຓ ໄຌ ຖະ

ກາຌຘະນຌຍຘະນຌຌຉ ໃ ກາຌຑຈະຌາຖະຍຍເຌບະຌາຈ.


ຍຈໂ8 ຎຌງາຎະຈຈໂຖະໂຖະຍຍຏ ໄຆໃ ທຆາຌ

ຍຈ 8 ຎຌງາຎະຈຈ ຖະ ຖະຍຍຏ ໄຆໃ ທຆາຌ I. ຎຌງາຎະຈຈ

ຖະຍຍທາຓຘະນຖາຈແຈ ໄປຍທາຓຘຌເ ຉ ໄຄຉໃ ຌທທາຓຈເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍບຓຑທຽຉ ຖະ ແຈ ໄປຍຘຌເນຖາງຂ ໄຌຽຎຌຖ າຈຍ ຉາຓກາຌຑຈະຌາກາຌຂບຄບຎະກບຌ ຖະ ຆຈ າຘໃ ຄ ຽປາະຽນຌທໃ າ ຉະ ນຖບຈຆໃ ທຄຽທຖາເຌຎະນທຈຉຘາຈ ຓະຌຈະເນ ໄທາຓຘຌເກຍກາຌຑຈະຌາຽ ໃ ບຄຓ ຽຑ ໃ ບເນ ໄກາຌຎະຉຄາຌຓຎະ ຘຈຑາຍຘຄຂ ໄຌ ຽຆໃ ຌ: ບາທຈ, ງາຌຑານະຌະ, ຽ ໃ ບຄເຆ ໄ. ຌບກາກາຌຑຈະຌາຽ ໃ ບຄຓ ຓະຌຈງຄຑະງາງາຓຑຈ ະຌາບຎະກບຌໃ ຆໃ ທງເນ ໄກາຌຈ ຖະ ກາຌ າຌທຌຓທາຓໃ ຄຉຄ ຊ ກຉ ໄບຄ ແທ ຽຆໃ ຌ: ຖກຈ ຽ ໃ ບຄ າຌທຌ ຍຍກກຌ ແຓ ໄຍຌຈຘ າຖຍ າຌທຌ ຖະ ຽ ໃ ບຄຓ າຌທຌບຽຖກຕຌກ ນຖ ໃ ຽບ ໄຌທໃ າ “ຽ ໃ ບຄຈຽຖກ”. ຌບກ າກຌ ໄຓະຌຈງຄຓຌຉະຌາກາຌເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍທາຓຘະນຖາຈ ໃ ຘາຓາຈ າຄາຌຌແຈ ໄດໃ າຄຓຎະຘຈ ຑາຍ ຽຆໃ ຌ: ຘະນຓບຄກຌ ນໃ ຌງຌ. ກາຌຑຈະຌາບຎະກບຌເຌຖກຘະຌະຌ ໄ ກ ໃ ເນ ໄຽກຈທາຓຘຌເທໃ າ ຊໄາບຎະ ກບຌຽນຖໃ າຌ ໄຊ ກຑຈະຌາຌຽຊຄຖະຈຍນຌໃ ຄ ກ ໃ ະຘາຓາຈຈຌທາຓຘາຓາຈເຌກາຌ າຌທຌຂບຄຓະຌຈ ຽປຈ ເນ ໄຽ ໃ ບຄກຘາຓາຈ າກາຌຈຌຓະຌຈແຈ ໄ ຘໃ ຄຏຌເນ ໄຓະຌຈຓຘກກາງະຑາຍເຌກາຌເຆ ໄທາຓຈນຖຈຖຄ ຉໃ າຎະຘຍກາຌໃ ຏໃ າຌຓາ ກ ໄຄໃ ຓກາຌຑຈະຌາຽ ໃ ບຄຆໃ ທງ າຌທຌໃ ຌຘະແນຓ ຓະຌຈກຍກາຌຑຈະຌາຘກ ກາງະຑາຍເຌຈ ໄາຌຈໃ ຄກໃ າທຂບຄຉຌເນ ໄຘຄຂ ໄຌກທໃ າບະຈຈ ຖະ ຓຑຈະຌາກາຌຈ ໄາຌທາຓຈໃ ກ ໄາທນຌ ໄາ.

ຽປາຘາຓາຈກໃ າທແຈ ໄທໃ າ ຖະຍຍທາຓຘະນຖາຈນຓາງຽຊຄຖະຍຍໃ ຘະຈຄຑຈຉກ າ ໃ ຘາຓາຈກໃ າທແຈ ໄທໃ າ ຓ

ທາຓຘະນຖາຈຉາຓທາຓປ ໄຘກຂບຄຓະຌຈ ຽຆໃ ຄກາຌຘກຘາຽກຌຖຆຈ ໄາຌບຓຑທຽຉ ຓກະຽບ ໄຌທໃ າ: “ຎຌງາ ຎະຈຈ Artificial Intelligence ນຖ AI” ຽຌ ໃ ບຄາກຽກຌຖຆຈ ໄາຌບຓຑທຽຉ ຖະ ຽກຌຖຆຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ

ຽຎຌຘາຂາ ໃ ຓກາຌຑຈະຌາດໃ າຄທໃ ບຄແທ ຘໃ ຄຏຌເນ ໄທາຓນຓາງ ຖະ ທາຓຽຂ ໄາເເຌນຖາງຄໃທຆາ ຓທາຓ

ຎໃ ຌຎຄດໃ ຉະນຖບຈຽທຖາ ກາຌຘກຘາກໃ ທກຍ ໃ ແຈ ໄປຍທາຓຘຌເາກຌກບຓຑທຽຉ ຽປຈເນ ໄຓກາຌຑຈະຌາ ດໃ າຄແທທາ ຽຆໃ ຄຽປຈເນ ໄທາຓນຓາງຂບຄ AI ຎໃ ຌຎຄເຌຽຆຄຎະງກ ຈໃ ຄຌ ໄຌຽປາຘາຓາຈກໃ າທກທ ໄາຄໂ ທໃ າ AI ຓໃ ຌຖະ

ຍຍບຓຑທຽຉໃ ຓກາຌຑຈະຌາ ໃ ຓທາຓຘາຓາຈໃ ະປຌປ ໄ ເຆ ໄຽນຈຏຌຑຈະຌາ ຖະ ຎຍຎຄຂ ໄຍກຑໃ ບຄຂບຄ ຌເນ ໄຈຂ ໄຌ ນຖ ຽປາຘາຓາຈກໃ າທຈງຘະນຖຍທໃ າ AI ນຓາງຽຊຄ ກາຌຑຈະຌາເນ ໄຖະຍຍບຓຑທຽຉຓຖກຘະຌະ

ກາຌ າຄາຌເກ ໄຄກຍກາຌຎະຽຓຌຏຌ ຖະ ຉບຍຘະນຌບຄຂບຄຓະຌຈໃ ຓຉ ໃ ຘະຊາຌະກາຌ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຖະຍຍບຓຑທ

ຽຉຘາຓາຈ າຄາຌຌຓະຌຈແຈ ໄດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຈງ AI ຖະ ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຽຑ ໃ ບກາຌຈກາຌ ຉໃ າຄຊ ກ

ຑຈະຌາຂ ໄຌ ຈງຓທຈຊຎະຘຄ ຽຑ ໃ ບຆໃ ທງກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ ຖະ/ນຖ ບຄກາຌຓທາຓຘະຈທກ ແທ ຊ ກຉ ໄບຄ ຉໃ AI

ະຓທາຓຉກຉໃ າຄາກຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຈງໃ ທແຎ ຈໃ ຄໃ Luces (1997) ກໃ າທແທ ໄເຌນຌຄຘ ຽຖ ໃ ບຄ “

Information Technology for Management” ຽຆໃ ຄຽປາຘາຓາຈຘະນຖຍແຈ ໄ 3 ຎະຽຈຌຈໃ ຄຌ ໄ: 1/. AI າກາຌຎະຓທຌ Manipulating ນຖ ຘຌງາຖກ Symbols ຖະ ຉທຽຖກ Numbers ຎກ

ກະຉຖະຍຍ AI ະຊ ກຑຈະຌາຂ ໄຌ ຈງຓທຈຊຎະຘຄນຖກ ຽຑ ໃ ບກາຌຎະຓທຌຖກຘະຌະ ນຖາງກທໃ າກາຌຎະຓທຌຉທຽຖກ ຽຆໃ ຌ: ຖະຍຍ AI ຘ າຖຍກາຌທແ ະຍ ໃ າກາຌຎະຓທຌາຄຑຆກ ຉໃ ະຎະຽຓຌາຄະຌຈຘາຈ Logical

Symbls ໃ ກໃ ທຂ ໄບຄກຍບາກາຌຎໃ ທງ ຖະ ຑາຖະຌາເນ ໄຂ ໄຘະຽນຌຌະຉາຓກຈຽກຌ Rules ໃ ຊ ກກ າ ຌຈແທ ໄຌ.

2/. AI ຽຎຌຆຈ າຘໃ ຄຍຍຍ ໃ ແຈ ໄຈ າຽຌຌກາຌຉາຓຂ ໄຌຉບຌາຄະຌຈຘາຈ Non-Algorithmic/ Heuristic

ຎກກະຉຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ທແຎ ະຈ າຽຌຌກາຌທຽາາະ ຖະ ກ ໄແຂຍຌນາຉາຓຂ ໄຌຉບຌ ຈງກາຌເຆ ໄນຖກ

ກາຌາຄະຌຈຘາຈ ຽຆໃ ຄຓກະຽຎຌກາຌນາ າຉບຍໃ ຌໃ ຌບຌ າກກາຌຎະຓທຌທາຓຘ າຑຌາຄະຌຈຘາຈ ຉໃ ຖະຍຍ AI ເຆ ໄກຈຑ ໄຌຊາຌເຌກາຌຈຈ ຖະ ຎະຉຍຈຂບຄຍກຌ Rules of thumb ຖະ ຑະງາງາຓ າຖບຄທາຓປ ໄຘກ ຖະ ຎະຘຍກາຌຂບຄຏ ໄຆໃ ທຆາຌເຌກາຌຉຈຘຌຉໃ ຖະຍຌນາຓາເຆ ໄຎະກບຍກາຌຎະຓທຌຏຌຌກາຌນາ າຉບຍໃ ຌໃ ຌບຌ າກນຖກກາຌາຄະຌຈຘາຈຑຄດໃ າຄຈທ.

3/. ຆຈ າຘໃ ຄ AI ະເນ ໄທາຓຘ າຌກຍກາຌປຍປ ໄຎໃ ຌຏຌ Pattern Recognition. ຉາຓໃ ຊ ກກ າ ຌຈຓາ ຽຑ ໃ ບເຆ ໄເຌກາຌຎະຓທງຏຌຉາຓຖກຘະຌະຂບຄຄາຌ ຽຆໃ ຌ: ຖະຍຍຑາຍ Vision System ະຽປຈກາຌບໃ າຌ


ຎະຽຑຈຂບຄຍຌງາຎະຈຈ

ຘຌງາຖກໃ ຏໃ າຌຽຂ ໄາຘໃ ຘໃ ທຌປຍຘຌງາຌ ຖະ ຈ າຽຌຌກາຌຎໃ ຌຎຄຘຌງາຖກກຍຂ ໄຓຌໃ ດໃ ເຌຊາຌຂ ໄຓຌໃ ຓດໃ ຽຑ ໃ ບຽປຈກາຌຎະຓທຌຏຌນາ າຉບຍຘ າຖຍກຈະກ າໃ ແຈ ໄປຍຓບຍນຓາງ.

ປຍ 8.1 ປຍທາຓຉກຉໃ າຄ ຖະນທໃ າຄ ຍຌງາຎະຈຈກຍຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ທແຎ

II. ຎະຽຑຈຂບຄຍຌງາຎະຈຈ ຎຈຍຌຌກທະງາຘາຈ ຖະ ທຘາທະກບຌບຓຑທຽຉຑະງາງາຓຑຈະຌາບຎະກບຌ ຖະ ຆຈ າຘໃ ຄໃ ຘາ

ຓາຈຖບກຖຌທາຓຘາຓາຈຂບຄຓະຌຈ ຽຆໃ ຌ: ກາຌປຌປ ໄາກຎະຘຍກາຌ ກາຌເຆ ໄທາຓປ ໄຘກເຌກາຌຎະຽຓຌຘະ

ຊາຌະກາຌ ກາຌຉຈຘຌເຑາງເຉ ໄຘະຊາຌະກາຌຘະຽຑາະ ກາຌຉ ໄຄຘຓຓຈຉຊາຌ ຖະ ກາຌເຆ ໄຽນຈຏຌເຌກາຌຘະ

ນຖຍຍຌນາ ຎຈຍຌນາຌຘກຘາ ຖະ ໄຌທ ໄາ AI ງກຖະຍຍທາຓຘະນຖາຈບບກຽຎຌຈ ໄທງກຌ ຉໃ ເຌຌ ໄະຂ ຌ າຓາກໃ າທຑຄ 5 ຘາຂາຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ:

1. ກາຌຎະຓທຌຑາຘາາຄ າຓະຆາຈ Natural Language Processing

ຍາຄ ໄຄຽບ ໄຌທໃ າ ຽຎຌກາຌຑຈະຌາເນ ໄຖະຍຍບຓຑທຽຉຘາຓາຈຽຂ ໄາເຑາຘາໃ ຓະຌຈເຆ ໄຆທຈຎະ າທຌ ຽຆໃ ຌ: ຑາຘາບຄກຈ, ຑາຘາແ, ຌ, ຖາທ ຽຎຌຉ ໄຌ ຈງບຓຑທຽຉບາຈະຘາຓາຈບໃ າຌ, ຽທ ໄາ, ຒຄ ຖະ ຽຂ ໄາເເຌ ຉໃ ຖະຑາຘາ ຽປຈເນ ໄກາຌຉຈຉ ໃ ຘ ໃ ຘາຌຖະນທໃ າຄຓະຌຈ ຖະ ບຓຑທຽຉຈ າຽຌຌແຎແຈ ໄດໃ າຄຘະຈທກໃ ທຽຊຄ ຓຎະຘຈ ຑາຍ.

2. ຖະຍຍຑາຍ Vision System

ຊ ກຑຈະຌາຂ ໄຌ ຽຑ ໃ ບຖບກຖຌກາຌຓບຄຽນຌຂບຄຓະຌຈ ຈງຓຘໃ ທຌປຍຘຌງາຌຑາຍ ໃ ຽປຈນຌ ໄາໃ ປຍຘຌງາຌຘຄ ຽຑ ໃ ບຽປຈກາຌຎປຍ ຖະ ຎະຓທຌຏຌຉາຓນຌໄາໃ ໃ ກ າຌຈ ຽຆໃ ຌ: ກາຌເຆ ໄບຓຑທຽຉກທຈຘບຍ ທາຓຍກຑໃ ບຄຂບຄບຎະກບຌ ຈງບຓຑທຽຉະຓຂ ໄຓຌກໃ ທກຍຖກຘະຌະຉໃ າຄໂ ຂບຄທາຓຍກຑໃ ບຄຽກຍແທ ໄເຌ ນຌໃ ທງທາຓ າ ຊໄາຖະຍຍຑາຍຘາຓາຈກທຈຑຍທາຓຍກຑໃ ບຄກ ໃ ະຖາງຄາຌກໃ ຏ ໄທຍຓ ຖະຍຍຑາຍເຆ ໄຄາຌເຌ ຘະຊາຌໃ ໃ ຓະຌຈ ຍ ໃ ຘາຓາຈກທຈຘບຍແຈ ໄຈ ໄທງຉທຽບຄ ຽຌ ໃ ບຄາກຂະນຌາຈ ນຖ ບຌຉະຖາງໃ ຓດໃ .

3. ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຽຘ ໄຌຎະຘາຌ Neural Network

ຽຎຌຖະຍຍບຓຑທຽຉໃ ຊ ກຑຈະຌາເນ ໄ າຖບຄກາຌ າຄາຌຂບຄຘະນຓບຄ ຖະ ຖະຍຍຽຘ ໄຌຎະຘາຈ ຂບຄຓະຌຈ ຈງຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຽຘ ໄຌຎະຘາຈະຓທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຘຄຽກຈກາຌປຌປ ໄ ກາຌຈ າ ກາຌຽປຈ ຆ ໄາ ຖະ ກາຌງກງໃ ຽຊຄຘໃ ຄຉໃ າຄໂ ແຈ ໄ ຽປຈເນ ໄຖະຍຍບຓຑທຽຉເຌຖະຍຍຌ ໄ ຘາຓາຈຑຈະຌາ ຖະ ຎະຉຍຈຄາຌ ຘກກາງະຑາຍຂບຄຉຌດໃ າຄຉ ໃ ຽຌ ໃ ບຄ ຈງແຈ ໄປຍທາຓຘຌເາກຌກທຆາຆຍນຖາງຘາຂາ ຈງຘະຽຑາະເຌຑາກຽຘຈ ຊະກຈ ຽຆໃ ຄຽປາະກໃ າທຽຊຄເຌນທຂ ໄຉ ໃ ແຎ.

ຍຌງາຎະຈຈ ຎະຓທຌຘຌງາຖກ ຖະ ຉທ ຽຖກ ຍ ໃ ຈ າຽຌຌຉາຓຂ ໄຌຉບຌາຄ ະຌຈຘາຈ ເນ ໄທາຓຘ າຌກຍກາຌປຍປ ໄຍຍຏຌ

ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ທແຎ ຎະຓທຌາຄະຌຈຘາຈ ທຽາະ ຖະ ກ ໄຍຌນາຉາຓຂ ໄຌຉບຌາຄະຌຈຘາຈ

ຍຌງາຎະ ຈຈ ຖະ ຖະຍຍຂ ໄຓຌໃ ທແຎ


ຖະຍຍຏ ໄຆໃ ທຆາຌ

4. ນໃ ຌງຌ Robotics

ຽຎຌຘາຂາຘ າຌຂບຄຎຌງາຎະຈຈ ໃ ແຈ ໄປຍທາຓຘຌເາກຍກຌໃ ທແຎ ນໃ ຌງຌຊ ກ າຖບຄຂ ໄຌ ຽຑ ໃ ບ າຖບຄກາຌ າຄາຌຂບຄຓະຌຈ ຈງຘກຘາຂະຍທຌກາຌກຎະຽຑຈ ຖ ໄທຑະງາງາຓບບກຍຍບຎະກບຌ ຖະ ກ າ ຌຈ າຘໃ ຄເນ ໄນໃ ຌງຌ ຘາຓາຈຎະຉຍຈຄາຌຌ ໄຌດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຎຈຍຌຽກຌຖຆນໃ ຌງຌ Robot Technology ແຈ ໄປຍທາຓຘຌເາກທຘາທະກບຌຽຍ ໄບຄຉ ໄຌ ຖະ ບຈຘານະກ າ ຽຌ ໃ ບຄາກຘາຓາຈຌ າຓາເຆ ໄເຌ ປຄຄາຌບຈຘາ ນະກ າໃ ຉ ໄບຄກາຌທາຓໃ ທຉຄເຌກາຌຏະຖຈຘຌ ໄາ ນຖ ຄາຌໃ ບຌຉະຖາງ ຽຆໃ ຌ: ກາຌກ ໄຖະຽຍຈ ກາຌຉ ໃ ຉ ໄາຌກາຌກ ໃກາຌປ ໄາງ ນຖ ຘຄາຓ ຉະນຖບຈຌຘາຓາຈເຆ ໄນໃ ຌງຌເນ ໄຈ າຽຌຌຄາຌເຌຘະຑາທະໃ ຍ ໃ ຽນຓາະຘຓ ຉ ໃ ກາຌຈ າຖຄຆ ທຈຂບຄຓະຌຈ ຽຆໃ ຌ: ບຌນະຑຓຘຄ ຘາຌຽຓ ນຖ ຘາຌກ າຓຌຉະຑາຍຖຄຘຽຎຌຉ ໄຌ.

5. ຖະຍຍຏ ໄຆໃ ທຆາຌ Expert System

ຖະຍຍບຓຑທຽຉໃ ຊ ກຑຈະຌາ ເນ ໄຘາຓາຈປຍປ ໄ ຖະ າຄາຌດໃ າຄຏ ໄຆໃ ທຆາຌ ຎຈຍຌຖະຍຍຏ ໄຆໃ ທ ຆາຌຽຖ ໄຓ າຈ ໄປຍທາຓຌງຓ ຖະ ຌ າຓາເຆ ໄເຌາຄຖະກຈ ຖະ ກາຌຈ າຽຌຌຄາຌຂບຄນຖາງບຄກາຌ ະກໃ າທຽຊຄ ຖາງຖະບຈເຌນທຂ ໄຉ ໃ ແຎ ຖະຍຍທາຓຘະນຖາຈ ແຈ ໄປຍທາຓຘຌເນຖາງຂ ໄຌາກຍກຌນຖາງກໃ ຓ ຈງຘະ ຽຑາະຑາກຖະກຈໃ ຉ ໄບຄກາຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຓຎະຘຈຑາຍຘຄ ຘາຓາຈຎະຉຍຈຄາຌໃ ຘຍຆ ໄບຌແຈ ໄຌຍກ ຌ ໃ ຄະຓທາຓຽຎຌແຎແຈ ໄຘຄ ໃ ຘາຈເຌຘາຂາຌ ໄ ະແຈ ໄປຍກາຌຑຈະຌາ ຖະ ຌ າຓາເຆ ໄດໃ າຄຽຉຓໃ ເຌບະຌາຈ ບຌເກ ໄຌ ໄ.

ປຍ 8.2 ຎະຽຑຈຂບຄ AI

III. ຖະຍຍຏ ໄຆໃ ທຆາຌ ຎຈຍຌຌກບຓຑທຽຉ ງຄຍ ໃ ຘາຓາຈຑຈະຌາຖະຍຍ AI ໃ ຘຓຍຌຘ າຖຍກາຌຌ າຓາຎະງກາຄຖະກຈ ຈໃ ຄ

ຌ ໄຌຖະກຈຉ ໄບຄກາຌຖະຍຍທາຓຘະນຖາຈ ໃ ຘາຓາຈຎະຉຍຈຄາຌເຌຈ ໄາຌເຈ ຽຆໃ ຌ: ກາຌຽຄຌ, ກາຌຉະນຖາຈ, ກາຌ

ຏະຖຈ, ຆຍຑະງາກບຌຍກຌ ຏ ໄຑຈະຌາຖະຍຍໃ ຄຉ ໄບຄ າກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ ໃ ຓທາຓຘາຓາຈເຌກາຌຎະຉ

ຍຈຄາຌຂ ໄຌ ຽຆໃ ຌ: “ຖະຍຍຑຈະຌາ System ນຖ ໃ ຽບ ໄຌທໃ າ ES”. ຽຎຌຂະນຌຄນຌໃ ຄຂບຄ AI ໃ ຌງຓຌ າຓາເຆ ໄຄາຌ

ເຌາຄຖະກຈ ຽຌ ໃ ບຄາກ ES ໃ ຄຊກຑຈະຌາເນ ໄຘາຓາຈຎະຉຍຈນຌ ໄາໃ ໃ ຖຌຍຍຏ ໄຆໃ ທຆາຌຘະຽຑາະຘາຂາ ຽຆໃ ຌ: ກາຌທຽາະນຖກຆຍ ກາຌທຌແຘຖກ ຖະ ກາຌຘ ານຖທຈາຄທະງາ.

ຽປາຘາຓາຈກໃ າທແຈ ໄທໃ າ “ຖະຍຍຏ ໄຆໃ ທຆາຌ ນຓາງຽຊຄຆຈ າຘໃ ຄຂບຄບຓຑທຽຉໃ ປທຓປທຍຂ ໄຓຌກໃ ທກຍຍຌ

ນາຘະຽຑາະຽຖ ໃ ບຄ ຖະ ຽຑ ໃ ບແຎຘໃ ຍຈຘະນຖຍຂບຄຍຌນາຌ ໄຌ ຈງທາຓປ ໄໃ ຽກຍຖທຍຖທຓ ບາຈະຽຎຌທາຓປ ໄໃ ຊ ກຍຌກແທ ໄເຌຽບກະຘາຌຉໃ າຄໂ ນຖ ຽຎຌທາຓປ ໄໃແຈ ໄາກຎະຘຍກາຌຂບຄຏ ໄຆໃ ທຆາຌເຌຘາຂາຌ ໄຌ” ຈງະກໃ າທ

ຘະນຖຍແຈ ໄທໃ າ “ຖະຍຍຏ ໄຆໃ ທຆາຌ ນຓາງຽຊຄຖະຍຍຂ ໄຓຌໃ ເນ ໄ າຎກຘາໃ ຖບກຖຌຂະຍທຌກາຌເຆ ໄຽນຈຏຌຂບຄ ຏ ໄຆໃ ທຆາຌເຌຘາຂາທາຓປ ໄຌ ໄຌ” ຈງຎກກະຉະຽນຈຏຌເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍ ES ຈໃ ຄຌ ໄ:

ກາຌຎະຓທຌຑາຘາ າຓະຆາຈ

ຖະຍຍຑາຍ ຖະຍຍຏ ໄຆໃ ທຆາຌ ຎະຽຑຈຂບຄ

AI

ຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຽຘ ໄຌຎະຘາຈ ນໃ ຌງຌ


ຎະນງຈຂບຄໂES

ກາຌກະາງທາຓປ ໄ Knowledge Distribution ຽຌ ໃ ບຄາກຍກະຖາກບຌໃ ຓທາຓຆ າຌາຌໂເຌຍາຄ ຘາຂາ ຓດໃ ເຌ າຌທຌ າກຈ ນຖ ຍກຌໃ ຓທາຓຆ າຌາຌເຌຍາຄຘາຂາ ຉ ໄບຄເຆ ໄແຖງະຽທຖາເຌກາຌຑຈະຌາ ຖະ ຘ ໄາຄຎະຘຓຎະຘຍກາຌ ຽຆໃ ຌ: ຑຈ, ຌກກາຌຽຄຌ, ຌກ ຖະຌຘາຈ ຖະ ທຘາທະກບຌຽຎຌຉ ໄຌ. ES ຊ ກຑຈະຌາຂ ໄຌ ຽຑ ໃ ບຊໃ າງບຈທາຓປ ໄ ຖະ ຎະຘຍກາຌຂບຄຏ ໄຆໃ ທຆາຌເນ ໄກໃ ຏ ໄບ ໃ ຌໃ ຉ ໄບຄກາຌທາຓປ ໄແຎເຆ ໄຄາຌ ຽປຈເນ ໄຏ ໄເຆ ໄຘາ ຓາຈເຆ ໄທາຓປ ໄ ຉາຓທາຓຆ າຌາຌຂບຄຏ ໄເຆ ໄຉາຓຉໃ ຖະຘາຂາເນ ໄຽຎຌແຎດໃ າຄໃ ທຽຊຄ.

ທາຓຌໃ ຌບຌ Consistency ES ຆໃ ທງຘ ໄາຄທາຓຌໃ ຌບຌ ຖະ ໃ ຄຉຄເຌກາຌທຽາະຍຌນາ ຖະ ຉຈຘຌເເຌຉໃ ຖະຎະກຈກາຌໃ ຽກຈຂ ໄຌ ຉາຓຂ ໄຓຌ ຖະ ຎະຘຍກາຌໃ ຊ ກຈຽກຍແທ ໄເຌຊາຌຖະຍຍທາຓປ ໄ ຽຆໃ ຌ: ກາຌທຽາະນຖກຆຍບະຘານາຖຓະຆຍ ນຖ ກາຌທຽາະນຖໃ ຄນ ໄຓນໃ ຽຎຌຉ ໄຌ ຈງໃ ES ະ າກາຌທຽາະ ຍຌນາຎຍຍກຍຂ ໄຓຌໃ ຓດໃ ເຌຊາຌທາຓປ ໄ ຽຆໃ ຄະແຈ ໄຏຌຖຍໃ ຌໃ ຌບຌຉາຓຉກກະຂບຄຉໃ ຖະຆຈ າຘໃ ຄ ເຌ ະຌະໃ ກຌຽຊຄຓໃ ຌະຽຎຌຏ ໄຆໃ ທຆາຌບາຈະຊ ກຎຈແປບຍຂ ໄາຄໃ ຍ ໃ ຑຍຑໄບຓ ຈງກຄກຍຍຌນາຖຍກທຌ ຄກາງງະຑາຍ ຖະ ຈເ.

ຉາຓກາຌຘ າຖຍບະຌາຈ ES ຊ ກຑຈະຌາຂ ໄຌ ຽຑ ໃ ບນຖຈທາຓຘໃ ຄ ຖະ ຎໄບຄກຌກາຌາຈຌ

ທາຓປ ໄ ຖະ ຎະຘຍກາຌເຌກາຌຉຈຘຌເໃ ຽກຈຂ ໄຌ ຍຌນາກາຌາຈຌທາຓປ ໄບາຈະຽກຈຂ ໄຌເຌນຖາງກ ຖະ

ຌ ຽຆໃ ຌ: ຏ ໄຆໃ ທຆາຌຍ ໃ ດໃ , ຍ ໃ ຘາຓາຈ າຄາຌແຈ ໄ, ງ ໄາງຄາຌ, ຎໃ ທງ ນຖ ຉາງຽຎຌຉ ໄຌ. ຂ ໄຈຂບຄ ES ຖະ ຂ ໄ າກຈຂບຄຍກ

ຌຽຊຄຓໃ ຌະຽຎຌຏ ໄຆໃ ທຆາຌ ຽປຈເນ ໄ ES ແຈ ໄປຍທາຓຘຌເຌ າຓາເຆ ໄຄາຌເຌນຖາງໂ ຖະກຈ ຖະ ະແຈ ໄປຍ

ທາຓຌງຓຂ ໄຌຽຖ ໄບງໂ ເຌບະຌາຈ ຈງຘະຽຑາະຽກຌຖຆຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຊ ກຑຈະຌາເນ ໄຓຘກກາງະຑາຍເຌ

ຎຈຍຌ.

ປຍ 8.3 ຽນຈຏຌເຌກາຌຑຈະຌາບະຌາຈ IV. ຎະນງຈຂບຄ ES

ຎຈຍຌກາຌຑຈະຌາ ES ເຌຉໃ ຖະຘາຂາຓທຈຊຎະຘຄນຌ ໄາໃ ຘ າຌ ຉໃ ນຖຄາກກາຌຌ າ ES ຓາເຆ ໄຄາຌ ຏ ໄຑຈະຌາຓກະປຌປ ໄທໃ າ ຓຎະນງຈນຖາງກທໃ າກາຌຎະຉຍຈຄາຌຘະຽຑາະນຌ ໄາໃ ຈງຽປາຘາຓາຈຘະນຖຍຎະ ນງຈໃ ຖະກຈະແຈ ໄປຍຈໃ ຄຌ ໄ:

1. ຎໄບຄກຌ ຖະ ປກຘາທາຓປ ໄ ຽຆໃ ຄບາຈະຘຌນາງເຌະຌະ າກາຌຽບ ໄຌຂ ໄຓຌ ນຖ ກາຌງກຽຖກກາຌ ເຆ ໄຂ ໄຓຌ ຉະນຖບຈຌກາຌຘຌນາງຽຌ ໃ ບຄາກກາຌຽກຍປກຘາຂ ໄຓຌດໃ າຄຽຎຌຖະຍຍ ຽຎຌຖະຍຍຍຍຏຌ ຽຆໃ ຌ: ກາຌຘະຘຓທາຓປ ໄເຌຘຄຓແຍປາຌ ໃ ຌງຓຊໃ າງບຈເນ ໄກໃ ຏ ໄເກ ໄຘຈ ຈງເຆ ໄກາຌ າຽຎຌຘ າຌ ຈໃ ຄຌ ໄຌຽຓ ໃ ບຏ ໄ ຆໃ ທຆາຌຉາງ ນຖ ຍ ໃ ຘາຓາຈຊໃ າງບຈທາຓປ ໄເນ ໄກໃ ຊາງາຈແຈ ໄດໃ າຄຘຓຍຌ ກ ໃ ະຽປຈເນ ໄທາຓປ ໄຘຌນາງແຎຈ ໄທງ ຽຎຌຉ ໄຌ.

ຽນຈຏຌເຌ ກາຌຑຈະຌາ

ກະາງທາຓປ ໄ

ທາຓຌໃ ຌບຌ ຉຓກາຌຘ າຖຍບະຌາຈ


ຘໃ ທຌຎະກບຍຂບຄໂES

2. ES ະຈຉຓຂ ໄຓຌເນ ໄດໃ ເຌຖກຘະຌະໃ ຑ ໄບຓຘ າຖຍຌ າແຎເຆ ໄຄາຌ ຖະ ຓກະຊ ກຑຈະຌາເນ ໄຘາ ຓາຈເຆ ໄຄາຌຉ ໃ ຍຌນາເຌຌ ໃ ຽກຈທາຓຉ ໄບຄກາຌ ຽຌ ໃ ບຄາກຖະຍຍຏ ໄຆໃ ທຆາຌະຊ ກບບກຍຍເນ ໄຓກາຌຈ

ຽກຍ ຖະ ຘະຈທກເຌກາຌເຆ ໄຄາຌ.

3. ກາຌບບກຍຍ ES ຓກະ າຌຄຽຊຄຍຌກທາຓປ ໄເຌຉໃ ຘາຂາເນ ໄຑຄຑ ຖະ ຽນຓາະຘຓກຍກາຌເຆ ໄຄາຌ ຽຆໃ ຄະຽປຈເນ ໄຖະຍຍຘາຓາຈຎະຉຍຈຄາຌ ຌຏ ໄຆໃ ທຆາຌດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຘໃ ຄຏຌເນ ໄຏຌຖຍໃ ແຈ ໄຓທາຓຄໃ ຖະ ຘາຓາຈເຆ ໄຄາຌແຈ ໄຉະນຖບຈຽທຖາ.

4. ES ະຘາຓາຈຉຈຘຌຍຌນາດໃ າຄຌໃ ຌບຌ ຽຌ ໃ ບຄາກຖະຍຍຊ ກຑຈະຌາເນ ໄຘາຓາຈຎະຉະຍຈຄາຌ ຈງຎາຘະາກຏຌກະຍາຄປໃ າຄກາງ ຖະ ບາຖຓໃ ຓດໃ ເຌຉທຓະຌຈ ຽຆໃ ຌ: ທາຓຈ, ທາຓຽຍຎໃ ທງ, ທາຓຽຓ ໃ ບຖ ໄາຽຎຌຉ ໄຌ.

5. ES ຽຎຌຽ ໃ ບຄຓ ກຌຖະງຈຂບຄຖະກຈ ຈງຘະຽຑາະບຄກາຌຘະແນຓເນຓໃ Modern Organization ໃຉ ໄບຄກາຌຘ ໄາຄທາຓແຈ ໄຎຍາຄກາຌຂໃ ຄຂຌ ຽຆໃ ຌ: ກາຌທຽາະ ຖະ ກາຌທາຄຏຌາຄກາຌຉະນຖາຈ ກາຌນຖຈຉ ໄຌຌ ກາຌຽຑ ໄຓຏະຖຈຉະຑາຍ ຖະ ກາຌຑຈະຌາຌຌະຑາຍຏະຖຈຉະຑຌຽຎຌຉ ໄຌ.

ປຍ 8.4 ຎະນງຈຂບຄ ES

V. ຘໃ ທຌຎະກບຍຂບຄ ES

ຎກກະຉ ES ຊກຑຈະຌາຂ ໄຌ ຘ າຖຍກາຌກ ໄຍຌນາໃ ຓທາຓຘຍຆ ໄບຌ ຖະ ຍ ໃ ຓຄຘ ໄາຄ ຽຌ ໃ ບຄາກຍຌນາຖກຘະຌະຌ ໄ ຍ ໃ ຘາຓາຈຉຈຘຌເຈ ໄທງນຖກກາຌາຄະຌຈຘາຈຑຄດໃ າຄຈທ ກາຌກ ໄຍຌນາະຉ ໄບຄບາເຘກາຌ

ຎະຘຓຎະຘາຌ ຖະນທໃ າຄທາຓປ ໄໃ ຊ ກຂຈຖຄດໃ າຄຽຎຌຖະຍຍ ຖະ ທາຓປ ໄໃ ແຈ ໄາກຎະຘຍກາຌ ຽຆໃ ຄຽປຈເນ ໄ ES ຓ

ຘໃ ທຌຎະກບຍໃ ຉກຉໃ າຄາກ ຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຎກກະຉ ຈງ ES ຎະກບຍຈ ໄທງຘໃ ທຌຎະກບຍຘ າຌ 3 ຎະ

ກາຌຈໃ ຄຌ ໄ: 1. ຊາຌທາຓປ ໄ ຽຎຌຘໃ ທຌໃ ຽກຍທາຓປ ໄຄນຓຈຂບຄຏ ໄຆໃ ທຆາຌໃ ຖທຍຖທຓາກກາຌຘກຘາ ຖະ ຎະ

ຘຍກາຌ ຈງຓກາຌກ າຌຈຄຘ ໄາຄຂບຄຂ ໄຓຌເນ ໄຽນຓາະຘຓກຍກາຌຌ າແຎເຆ ໄຄາຌ ຊາຌທາຓປ ໄຓຖກຘະຌະຍາຄຎະ

ກາຌ ໄາງຊາຌຂ ໄຓຌ ຉໃ ຊາຌຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຄຘບຄະຓທາຓຉກຉໃ າຄກຌ : ຊາຌຂ ໄຓຌະຽກຍຖທຍຖທຓຉທ

ຽຖກ ຘຌງາຖກ ຖະ ບາຈະຓຘໃ ທຌຘະຈຄທາຓຘ າຑຌຑ ໄຌຊາຌຖະນທໃ າຄຂ ໄຓຌໃ ກໃ ທຂ ໄບຄກຌຖະນທໃ າຄຊາຌຂ ໄຓຌ

ຉໃ ຊາຌທາຓປ ໄະຖທຍຖທຓຉກກະເຌກາຌຎະຉຍຈຄາຌ ຽຌ ໃ ບຄາກ ES ະຉ ໄບຄ າກາຌຎະຓທຌທາຓປ ໄເຌນຖາງປຍຍຍ ຽຆໃ ຄຽຎຌແຎແຈ ໄງາກເຌຊາຌຂ ໄຓຌ.

ກາຌຌ າຘະຽນຌຂ ໄຓຌ ຎຈຍຌ ES າຄຖະກຈໃ ຊ ກຑຈະຌາຂ ໄຌ ຘໃ ທຌເນງໃ ະຓກາຌຌ າຘະຽນຌ

ທາຓປ ໄເຌຖກຘະຌະຊໄາ… ຖະ ນຖຄາກຌ ໄຌ… If... and ... Then… ນຖ ກາຌກ າຌຈຂ ໄບ ໄາຄບຄຂບຄກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ ຈງກບຍກາຌຈ າຽຌຌຄາຌະຽປຈນຌ ໄາໃ ທຍຓຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌກໃ ທກຍຄາຌໃ ຉ ໄບຄກາຌຽຂ ໄາຓາດໃ ປໃ ທຓກຌ ຑາງເຉ ໄ

ຎະນງຈ

ຂບຄ ES

ປກຘາ ຖະ ຎໄບຄກຌທາຓປ ໄຘຌນາງ

ຉຓທາຓຑໄບຓຂບຄຂ ໄຓຌ ຽ ໃ ບຄຓ ຽຆຄກຌຖະງຈຖະກຈ

ຘາຓາຈຉຈຘຌເຍຌນາແຈ ໄດໃ າຄຌໃ ຌບຌ ຽນຓາະຘຓກຍຄາຌຉໃ ຖະຎະຽຑຈ


ຘໃ ທຌຎະກບຍຂບຄໂES

ຂບຍຽຂຈໃ ກ າຌຈ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຘບຈໃ ບຄກຍກາຌເຆ ໄຄາຌ ຽຆໃ ຌ: ES ຘ າຖຍກາຌຽຖ ບກຆ ໄຖຈງຌ ະຖທຍຖທຓຌຘຓຍຈໃຖຈງຌ ຽຆໃ ຌ: ຂະນຌາຈ ຽ ໃ ບຄງຌ ຘະຓຈຉະຑາຍ ຖະ ຌຖກຘະຌະຑຽຘຈ ບຎະກບຌຽຘຓຽຎຌຉ ໄຌ.

ຌບກາກຌ ໄ ES ງຄຘາຓາຈຎະງກຽຂ ໄາກຍຖະຍຍຽ ບຂໃ າງໃ ຉ ໃ ຽຆ ໃ ບຓກຍນຖໃ ຄຂ ໄຓຌນຖາງຈ ຘາຓາຈຈຄຂ ໄຓຌຓາເຆ ໄຎະກບຍກາຌຎະຓທຌຏຌດໃ າຄຓຎະຘຈຉຑາຍ ຽຆໃ ຄຽປາຽບ ໄຌຖະຍຍຽ ບຂໃ າງຖກຘະຌະຌ ໄທໃ າ “ຽ ບຂໃ າງ

Semantic”

2. ຽ ໃ ບຄບະຌຓາຌ Inference Engine ຽຎຌຘໃ ທຌທຍຓກາຌເຆ ໄທາຓປ ໄ ຖະ ຊາຌທາຓປ ໄ ຽຑ ໃ ບທ

ຽາະ ຖະ ກ ໄຍຌນາໃ ຽກຈຂ ໄຌ ຽປາຘາຓາຈກໃ າທແຈ ໄທໃ າ ຽ ໃ ບຄບະຌຓາຌຽຎຌຘໃ ທຌກາຌເຆ ໄຽນຈ ຖະ ຏຌຽຎຌຘໃ ທຌ

ຎະກບຍໃ ຘ າຌຂບຄ ES ຈງໃ ຽ ໃ ບຄບະຌຓາຌະຽປຈນຌ ໄາໃ ກທຈຘບຍກຈຽກຌໃ ດໃ ເຌຊາຌທາຓປ ໄ ຈງກາຌເຆ ໄຽນຈຏຌາຄຉກກະ ຘ າຖຍຉໃ ຖະຽນຈກາຌ ຽຆໃ ຄຓກະດໃ ເຌຖກຘະຌະ ຊໄາ…ຖ ໄທ… ຈງໃ ທແຎ ES ຘາຓາຈ າກາຌບະຌຓາຌແຈ ໄ 2 ດໃ າຄ :

ກາຌບະຌຓາຌຍຍແຎຂ ໄາຄນຌ ໄາ ກາຌບະຌຓາຌຈງຽຖ ໄຓາກ ກາຌກທຈຘບຍຂ ໄຓຌກຍກຈຽກຌ ໃ ຓດໃ ເຌຖະຍຍ ຌກທໃ າະຘາຓາຈນາກຈຽກຌໃ ຘບຈໃ ບຄກຍຘະຊາຌະກາຌ ຖ ໄທຈ າຽຌຌກາຌຉາຓທາຓຽນຓາະ ຘຓ.

ກາຌບະຌຓາຌຍຍດໄບຌນຖຄ ກາຌບະຌຓາຌຈງຽຖ ໄຓາກຽຎໄານຓາງໃ ຉ ໄບຄກາຌຖ ໄທຈ າຽຌຌ ກາຌດໄບຌກຍ ຽຑ ໃ ບນາຘາຽນຈ ກາຌບະຌຓາຌເຌຖກຘະຌ ໄ ຓກຌ າຓາເຆ ໄເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍທາຓຘະນຖາຈເນ ໄ ຓທາຓຽຂ ໄາເ ຖະ ຓຎະຘຍກາຌເຌກາຌກ ໄແຂຍຌນາ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ າກາຌບະຌຓາຌນາຂ ໄຘະ ນຖຍ ຽຑາະຍຌນາໃ ຽກຈຂ ໄຌເຌບະຌາຈ.

3. ຘໃ ທຌຈຄທາຓປ ໄ ຽຎຌຘໃ ທຌໃ ຈຄທາຓປ ໄາກຽບກະຘາຌ ຉ າຖາ ຊາຌຂ ໄຓຌ ຖະ ທາຓຆໃ ທຆາຌ ຓ ຑຈະຌາະ າກາຌຈທາຓປ ໄໃ ແຈ ໄຓາ ເນ ໄດໃ ເຌປຍຍຍໃ ຽຂ ໄາກຌແຈ ໄກຍຄຘ ໄາຄຂບຄຊາຌທາຓປ ໄ ຽຑ ໃ ບໃ ະແຈ ໄ ຘາຓາຈຍຌຌທາຓປ ໄໃ ແຈ ໄຓາ ຖຄເຌຊາຌທາຓປ ໄແຈ ໄ.

4. ຘໃ ທຌບະຍາງ ຽຎຌຘໃ ທຌໃ ບະຍາງຽຊຄຖາງຖະບຈຂບຄຂ ໄຘະນຖຍ ນຖ າຉບຍໃແຈ ໄຌ ໄຌຓາແຈ ໄດໃ າຄ ເຈ ຖະ ຽຎຌນງຄໃ ຄຓ າຉບຍຍຍຌ ໄຌ.

5. ກາຌຉຈຉ ໃ ກຍຏ ໄເຆ ໄ ຽຎຌຘໃ ທຌຎະກບຍໃ ຘ າຌຂບຄ ES ຽຌ ໃ ບຄາກຏ ໄເຆ ໄະຓທາຓປ ໄເຌຽຖ ໃ ບຄກາຌເຆ ໄ ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຉໃ າຄກຌ ນຖ ຍາຄຌຍ ໃ ຽງກຍກາຌປຍ າຌະຌ າາກຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌ ຉະນຖບຈຌຏ ໄເຆ ໄຓ

ທາຓຉ ໄບຄກາຌໃ ນຖາກນຖາງ ຈໃ ຄຌ ໄຌຏ ໄຑຈະຌາຖະຍຍໃ ຄຉ ໄບຄ າຌຄຽຊຄທາຓຘະຈທກເຌກາຌຉຈຉ ໃ ຖະນທໃ າຄ ES

ກຍຏ ໄເຆ ໄ ຽປຈເນ ໄກາຌຉຈຉ ໃ ຘ ໃ ຘາຌຖະນທໃ າຄ ES ກຍຏ ໄເຆ ໄຓທາຓຘະຈທກ ຽປຈເນ ໄຏ ໄເຆ ໄຽກຈທາຓຑ ເ ຖະ ຘາຓາຈເຆ ໄຖະຍຍຌຽກຈທາຓຆ າຌາຌ ຽຆໃ ຄະຽປຈເນ ໄກາຌຎະຉຍຈຄາຌຓຎະຘຈຑາຍ.

ປຍ 8.5 ຘໃ ທຌຎະກບຍຖກຘະຌະຏ ໄຆໃ ທຆາຌ

ຖະຍຍຏ ໄ ຆໃ ທຆາຌ

ຊາຌທາຓປ ໄ

ຘໃ ທຌບະຍາງ

ກາຌຉຈຉ ໃ ກຍຏ ໄເຆ ໄ ຽ ໃ ບຄບະຌຓາຌ

ຘໃ ທຌຈຄທາຓປ ໄ


ທາຓປ ໄ

VI. ທາຓປ ໄ ຎຈແຘ າຌຂບຄກາຌຑຈະຌາ AI ຖະ ES ໃ ຓຘກກາງະຑາຍຘຄ : ຏ ໄຑຈະຌາຖະຍຍະຉ ໄບຄຽຂ ໄາເຽຊຄ

“ທາຓປ ໄ” ຽຆໃ ຄຊ ທໃ າຽຎຌຘໃ ທຌຎະກບຍໃ ຘ າຌຂບຄຖະຍຍທາຓຘະນຖາຈ ຽປາະຽນຌທໃ າຊາຌທາຓປ ໄະຽຎຌຘໃ ທຌໃ ຽກຍຖທຍຖທຓທາຓປ ໄເຌຽຖ ໃ ບຄໃ ຽປາຘຌເ ຊໄາຊາຌທາຓປ ໄແຈ ໄປຍກາຌບບກຍຍ ຖະ ຑຈະຌາດໃ າຄຽນຓາະຘຓ ຈງຈເນ ໄຓຂະນຌາຈເນງໃ ຑຄຑ ຉ ໃ ກາຌຍຌທາຓປ ໄ ຖະ ຎະຘຍກາຌຂບຄຏ ໄຆໃ ທຆາຌ ຉະນຖບຈຌຓກາຌຈຖຄທາຓປ ໄດໃ າຄຽຎຌຖະຍຍ ກ ໃ ະຽປຈເນ ໄກາຌເຆ ໄ ຖະ ກາຌຎະຓທຌຂ ໄຓຌດໃ າຄຓຎະຘຈຑາຍ ຌບກາກຌ ໄ ກາຌຑຈະຌາຉກກະໃ ເຆ ໄເຌກາຌຎະຓທຌທາຓປ ໄໃ ຊ ກຑຈະຌາຂ ໄຌ ຈ ໄທງທາຓຽຂ ໄາເ ງໃ ບຓຓຘໃ ທຌຆໃ ທງເນ ໄຖະຍຍທາຓຘະນຖາຈ ຘາຓາຈຎະຉຍຈກາຌດໃ າຄຘຓຍຌ.

ຽປາຘາຓາຈກໃ າທແຈ ໄທໃ າ “ທາຓປ ໄນຓາງຽຊຄ ຖະຈຍຂບຄຑຓຎຌງາ ຖະ າກາຌທາຓຽຂ ໄາເເຌຽຖ ໃ ບຄເຈ

ຽຖ ໃ ບຄນຌໃ ຄ” ຈງໃ ທາຓປ ໄກຍຂ ໄຓຌະຓທາຓເກ ໄຄກຌເຌນຖາງຖກຘະຌະ ຉໃ ຄຘບຄະຓທາຓຉກຉໃ າຄກຌ

ຉາຓນຖກກາຌຈ ໄາຌທຘາທະກ າຖະຍຍ System Engineering ດໃ 2 ຎະກາຌຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ: 1. ທາຓຆຈຽຌ ຎກກະຉຂ ໄຓຌະຘະຈຄຽຌ ໄບນາຂບຄຉຌດໃ າຄຆຈຽຌ ຉໃ ທາຓປ ໄບາຈະຊ ກຘະຈຄ

ດໃ າຄຆຈ ນຖ ຍ ໃ ຌ ໄຌ ບາຈຉ ໄບຄກາຌເຆ ໄບະຌຓາຌຂບຄກາຌເຆ ໄ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຽກຈຏຌຘຄຘຈເຌກາຌຎະງກເຆ ໄ. 2. ຉວາມເຌຊສາກຊ ຉວາມຮ ມລກສະຊະເຌຊສາກຊ ແລະ ທ າມະຊາ ເຊ ງສາມາສະແງ

ອອກໃຊຮ ແພາສາທ າມະຊາ ເຊຊ: ອງກ , ໄທເຌຊຄຊ. ຉະຊະທຂ ມ ຊອາຈະກຈໃຫຢ ໃຊລກ ສະຂອງຄວເລກທາງຉະຊ ສາ.

ຮ ທ 8.6 ຉວາມແຄກຄາງລະຫວາງຉວາມຮ ແລະ ຂ ມ ຊ

ທາຓປ ໄຽຎຌຆຍໃ ຽຂ ໄາເຄໃາງ ຉໃ ຓທາຓຘຍຆ ໄບຌເຌກາຌບະຍາງ ຈງຘະຽຑາະຽຓ ໃ ບຽປາຉ ໄບຄກາຌຌ າແຎເຆ ໄ

ຄາຌ ຈງຎກກະຉຏ ໄໃ ຘຌເຘກຘາກໃ ທກຍຖະຍຍທາຓຖະນຖາຈຘາຓາຈ າຌກທາຓປ ໄບບກຽຎຌ 4 ຎະຽຑຈ

ຈໃ ຄຌ ໄ: 1. ທາຓຄ ຽຎຌທາຓປ ໄໃ ຍບກທາຓຄ ຖກຘະຌະ ນຖ ຌຘຓຍຈຂບຄຖະຍຍໃ ຽປາຘຌເ ຽຆໃ ຌ:

ຽຄຌຽຈ ບຌຂບຄຑະຌກຄາຌຉໃ ຖະຌເຌບຄກາຌຽຎຌຉ ໄຌ.

2. ທາຓຘ າຑຌ ຌບກາກກາຌຘະຈຄທາຓຄຖ ໄທ ທາຓປ ໄຍາຄຎະຽຑຈງຄຍບກທາຓປ ໄຑາງເຌ ນຖ ຖະນທໃ າຄຘໃ ຄຘບຄຘໃ ຄໃ ຽປາຘຌເ ຽຆໃ ຌ: ໃ າຌ. ກ ຽຎຌນທນຌ ໄາຂບຄໃ າຌ ຂ ຂບຄຍ ຖຘຈ ກ ຂ ຽຎຌຉ ໄຌ.

3. ຂ ໄຌຉບຌ ຎກກະຉກາຌຘກຘານຖາງຘາຂາ ຓກຑາຖະຌານຖາງກຈະກ າຂບຄຖະຍຍບ ໄາຄບຄ ຽຎຌຂະ

ຍທຌກາຌຉ ໄຄຉໃ ຽຖ ໄຓຉ ໄຌຌຽຊຄຘ ໄຌຘຈ ຈໃ ຄຌ ໄຌ ທາຓປ ໄຎະຽຑຈຌ ໄະຍບກຂ ໄຌຉບຌ ນຖ ທກາຌຂບຄຂະຍທຌກາຌໃຽປາຘຌເ ຽຆໃ ຌ: ກາຌຏະຖຈຘຌ ໄາ ຖະ ກາຌກະາງຘຌ ໄາຽຎຌຉ ໄຌ.

4. ບຄທາຓປ ໄ ທາຓປ ໄໃ ຽກຈາກກາຌຎະຓທຌທາຓຘ າຑຌ ຖະ ທາຓຽຂ ໄາເໃ ກໃ ທຂ ໄບຄກຍທາຓປ ໄ ບ ໃ ຌ ນຖ ໃ ຽບ ໄຌທໃ າ: “ທາຓປ ໄໃ ກໃ ທກຍທາຓປ ໄ Meta Knowledge” ຽຆໃ ຄຓກະຽຎຌທາຓປ ໄໃ ກໃ ທກຍຖກຘະ

ຌະທາຓປ ໄບ ໃ ຌ ນຖ ກໃ ທກຍກາຌເຆ ໄທາຓປ ໄໃ ຽຎຌຎະນງຈ.

ທາຓຉກຉໃ າຄຖະນທໃ າຄ ທາຓປ ໄ ຖະ ຂ ໄຓຌ

ທາຓຆຈຽຌ

ທາຓຽຎຌຘາກຌ


ກາຌຑຈະຌາໂES

ປຍ 8.7 ບຄຎະກບຍຂບຄທາຓປ ໄ

ທາຓຘຍຆ ໄບຌຂບຄ EI ຖະ ES ຽປຈເນ ໄຏ ໄຑຈະຌາຖະຍຍທາຓຘະນຖາຈ ຉ ໄບຄຈຎະຽຑຈຂບຄທາຓປ ໄ ຖະ ທາຓຘ າຑຌເຌຊາຌທາຓປ ໄແຈ ໄດໃ າຄຽນຓາະຘຓ ຽປຈເນ ໄຖະຍຍທາຓຘະນຖາຈຘາຓາຈຎະຉຍຈຄາຌແຈ ໄດໃ າຄທຈ

ຊຎະຘຄຂບຄບຄກາຌ ຖະ ທາຓຉ ໄບຄກາຌຂບຄຏ ໄເຆ ໄ ຖາງຖະບຈກໃ ທກຍທາຓປ ໄ ຖະ ກາຌຈກາຌທາຓປ ໄ ະ

ຌ າຘະຽນຌເຌຍຈຉ ໃ ແຎ.

VII. ກາຌຑຈະຌາ ES

ກາຌຑຈະຌາ ES ະຓຂ ໄຌຉບຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌເກ ໄຄກຍກາຌຑຈະຌາຖະຍຍກາຌຘະນຌຍຘະນຌຌກາຌ

ຉຈຘຌເ ຉໃ ES ະຊ ກຑຈະຌາຂ ໄງຈງຓທຈຊຎະຘຄເນ ໄຽປຈນຌ ໄາໃ ນຖາງກທໃ າກາຌທຽາະ ຖະ ກາຌຎະຓທຌ

ຏຌ ກາຌກ ໄຍຌນາາຄະຌຈຘາຈຽໃ າຌ ໄຌ ກາຌຑຈະຌາ ES ຽຎຌຂະຍທຌກາຌຉ ໃ ຽຌ ໃ ບຄ ໃ ຓທາຓຖະບຈບໃ ບຌ

ຖະ ຘຍຆ ໄບຌ ຽຆໃ ຄຏ ໄຑຈະຌາຖະຍຍຉ ໄບຄເຆ ໄທາຓປ ໄ ກຘະ ທາຓຘາຓາຈ ທາຓຽຂ ໄາເ ຖະ ຎະຘຍກາຌດໃ າຄຘຄ ຉະນຖບຈຌຉ ໄບຄເຆ ໄຽທຖາ ຖະ ໃ າເຆ ໄໃ າງຘຄເຌກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ ຽປາຘາຓາຈຍໃ ຄຂະຍທຌກາຌຑຈະຌາຽຎຌ 5 ຂ ໄຌຉບຌ :

1. ກາຌທຽາະຍຌນາ ຏ ໄຑຈະຌາຖະຍຍທາຓຘະນຖາຈ ະຈ າຽຌຌກາຌຑາຖະຌາຽຊຄທາຓຉ ໄບຄກາຌ, ທາຓຽນຓາະຘຓ ຖະ ທາຓຽຎຌແຎແຈ ໄຂບຄກາຌຌ າຖະຍຍແຎເຆ ໄຄາຌເຌຘະຊາຌະກາຌຄ ຈງກາຌ າທາຓ ຽຂ ໄາເກຍຍຌນາ ຈຂ ໄຌຉບຌເຌກາຌກ ໄຍຌນາ ກາຌກ າຌຈປຍຍຍເຌກາຌເນ ໄ າຎກຘາຉະນຖບຈຌຖທຍຖທຓ ທາຓປ ໄ ຖະ ທາຓຽຂ ໄາເເຌຘາຖະຘ າຌໃ ະຌ າຓາຎະກບຍຖະຍຍ

ES ຍ ໃ ຓໃ ຌຖະຍຍຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌໃ ຌ າຓາເຆ ໄກ ໄຍຌນາແຈ ໄກຎະຽຑຈ ຈງ ES ະຊ ກຑຈະຌາເນ ໄ ຽນຓາະຘຓກຍຍຌນາຘະຽຑາະປຍຍຍເຈປຍຍຍນຌໃ ຄ ຉໃ ຍ ໃ ຘາຓາຈຌ າແຎເຆ ໄຄາຌກຍຍຌນາເຌຖກຘະຌະບ ໃ ຌ ຌບກ

າກຌ ໄ ES ງຄຓທາຓຽນຓາະຘຓກຍຍຌນາໃ ຓຌຘຓຍຈຘະຽຑາະ ຽຆໃ ຄຓຏ ໄເຆ ໄເນ ໄ າຌະຌ າທໃ າ ES ຓທາຓ

ຽນຓາະຘຓກຍຍຌນາເຌຖກຘະຌະຌ ໄ: ຍຌນາໃ ຓຄຘ ໄາຄຌ ໄບງ ນຖ ຍ ໃ ຓຄຘ ໄາຄ ຽຆໃ ຄຍ ໃ ຘາຓາຈທຽາະ ຖະ ກ ໄຍຌນາຈ ໄທງຘຈຘ າຽຖຈ

າຄະຌຈຘາຈ

ຽນຓາະຘ າຖຍກາຌທຽາະ ນຖ ທຌແຘ ຈງທກາຌບະຌຓາຌ

ກາຌທຽາະຍຌນາະຓທາຓຘ າຑຌກຍທາຓຍ ໃ ຌໃ ຌບຌ ນຖ ຓຖກຘະຌະ “Heuristic”

ຘາຓາຈກ ໄຍຌນາຑາງເຉ ໄຂ ໄກ າຌຈຂບຄທາຓປ ໄ ນຖ ຉກກະໃ ຓຑາງເຌແຖງະຽທຖາໃ ຌໃ ຌບຌ

ຖະຍຍຊ ກຑຈະຌາເນ ໄຓກ ໄຍຌນາໃ ຄຘ ໄາຄຍຍ “ຊໄາ……ຖ ໄທ…..If……then…….”

2. ກາຌຽຖ ບກບຎະກບຌ ຏ ໄຑຈະຌາຖະຍຍຉ ໄບຄຑາຖະຌາຽຖ ບກບຎະກບຌໃ ເຆ ໄຽຎຌຘໃ ທຌຎະກບຍຂບຄ ES ຽຆໃ ຄຉໃ ຖະຘໃ ທຌະຓທາຓຉ ໄບຄກາຌບຎະກບຌໃ ຓທາຓຽນຓາະຘຓຉກຉໃ າຄກຌ ຈງຑາຖະຌາທາຓ

ຽນຓາະຘຓຂບຄຘໃ ທຌຎະກບຍໃ ຘ າຌຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ:

ຎະຽຑຈ ທາຓປ ໄ

ທາຓປ ໄ

ທາຓຘ າຑຌ ບຄທາຓປ ໄ

ຂ ໄຌຉບຌ


ຑາກໂII E-Business and E-commerce

ກາຌຘະຈຄທາຓປ ໄ ຌບກາກທາຓຽ ໄາເເຌທາຓນຓາງ ຖະ ຎະຽຑຈຂບຄທາຓປ ໄຖ ໄທ

ກາຌຘະຈຄທາຓປ ໄຽຎຌຽຖ ໃ ບຄຘ າຌເຌກາຌຑຈະຌາຖະຍຍທາຓຘະນຖາຈ ຽ ໃ ບຄຘະຈຄທາຓປ ໄະຊ ກບບກ

ຍຍເນ ໄກາຌຘະຈຄທາຓປ ໄຌ ໄຌຄໃ າງ ຖະ ຍຊໄທຌຉາຓຖກຘະຌະຂບຄຄາຌ ກາຌຘະຈຄທາຓປ ໄໃ ຓຎະຘຈຑາຍ

ຘຓທຌຉ ໄບຄຓຖກຘະຌະຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ: ຄຘ ໄາຄ Structure ຓຄຘ ໄາຄໃ ຽນຓາະຘຓ ຘາຓາຈຘະຈຄທາຓປ ໄໃ ກໃ ທຂ ໄບຄຄທາຓປ ໄເຌ

ຖກຘະຌະໃ ຓຄຘ ໄາຄ ຖະ ຍ ໃ ຓຄຘ ໄາຄ ຈງຈຖຄທາຓຘ າຑຌດໃ າຄຘບຈໃ ບຄ ຄໃາງຉ ໃ ກາຌ າທາຓຽຂ ໄາເ ຖະ

ເຆ ໄຄາຌ.

ຽຎຌຘຈຘໃ ທຌ Modularisty ຽຎຌຖະຍຍຘະຈຄທາຓປ ໄໃ ຈ ຉ ໄບຄຈກໃ ຓທາຓປ ໄຽຎຌນຓທຈ

ນຓໃ ຈງທາຓປ ໄງກບບກຽຎຌຘໃ ທຌ ນຖ ຓທາຓຽຎຌຘໃ ທຌງໃ ບງໂ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຽກຈທາຓດ ຈງໃ ຌ ຖະ ຘະຈທກເຌ

ກາຌຌ າແຎເຆ ໄຄາຌ ກາຌກ ໄແຂ ນຖ ຽຑ ໄຓຽຉຓຂ ໄຓຌເຌຊາຌທາຓປ ໄ.

ຑາກ II E-Business and E-commerce I. ທາຓຉກຉໃ າຄຖະນທໃ າຄ EB/EC

1. EB (E-Business)

EB ນຓາງຽຊຄ ກາຌຈ າຽຌຌຖະກຈໃ ຓຂບຍຽຂຈກທ ໄາຄກທໃ າກາຌ ໄາບຽຖກຕຌກ ຽຑາະທໃ າຍ ໃ ຓຉໃ ກາຌ ຆ ໄຂາງຘຌ ໄາ ຖະ ຍ ຖກາຌ ຉໃ ງຄຖທຓຽຊຄກາຌຍ ຖກາຌຖກ ໄາ ກາຌ າຄາຌປໃ ທຓກຍຍ ຖຘຈກຍໃ ໄາ ກາຌທຍຓ ກາຌຈ າຽຌຌຄາຌ ກາຌປຌປ ໄຏໃ າຌຘ ໃ ບຽ ກຌກ ຖະ ກາຌຽປຈຖະກ າບ ໃ ຌໂ ຑາງເຌບຄກາຌ ຈງເຆ ໄບຌຽຉຌຈ ຖະ ຽຉກຌຖຆບ ໃ ຌໂ.

າກທາຓນຓາງຈໃ ຄກໃ າທຽປຈເນ ໄປ ໄທໃ າ ກາຌ ໄາບຽຖກຕຌກ ຖະ ຖະກຈບຽຖກຕຌກຉກຉໃ າຄກຌ ຈງກາຌ ໄາບຽຖກຕຌກຽຎຌກຈະກ າໃ ກໃ ທຂ ໄບຄກຍກາຌຂາງ ຖກຎໃ ຌຘຌ ໄາ ຖະ ຍ ຖກາຌຏໃ າຌາຄຘ ໃ ບຽຖກ ຕຌກຽໃ າຌ ໄຌ.

2. EC (E-Commerce)

ກາຌ ໄາບຽຖກຕຌກ ນຓາງຽຊຄຂ ໄຌຉບຌຘໃ ຄຆ ໄ ກາຌຂາງ ກາຌຽ ໃ ບຌງ ໄາງ ນຖ ກາຌຖກຎໃ ຌຘຌ ໄາ ຍ ຖ

ກາຌ ຖະ ຂ ໄຓຌຂໃ າທຘາຌຏໃ າຌຽ ບຂໃ າງບຓຑທຽຉ ຖທຓຽຊຄຽ ບຂໃ າງ Internet ຽຆໃ ຄຎະກບຍຈ ໄທງ 5 ຎະຽຈຌ ຈໃ ຄຌ ໄ:

1) (Business Proccess) ຂະຍທຌກາຌາຄຖະກຈ ນຓາງຽຊຄ ກາຌ ໄາບຽຖກຕຌກຽຎຌກາຌ າຖະກຈຍຍບຽຖກຕຌກ ຈ ໄທງກາຌເຆ ໄຽ ບຂໃ າງບຽຖກຕຌກ ຌໃ ກາຌຈ າຽຌຌຄາຌເຌປຍຍຍຽຈຓ.

2) (Service) ກາຌຍ ຖກາຌ ນຓາງຽຊຄ ກາຌ ໄາບຽຖກຕຌກຽຎຌຽ ໃ ບຄຓ ໃ ຆໃ ທງບຄກາຌ ຍ ຖຘຈ ຖະ ຏ ໄຍ ຖຑກນຖຈຏໃ ບຌຍຌນາຉ ໄຌຌຈ ໄາຌກາຌຍ ຖກາຌ ຉະນຖບຈຌຽຊຄຽຑ ໄຓຎະຘຈຑາຍຂບຄກາຌເນ ໄຍ ຖກາຌ ທໃ ບຄແທຂ ໄຌ ຽຑ ໃ ບເນ ໄຏ ໄຍ ຖຑກແຈ ໄປຍຍ ຖກາຌຽຊຄໃ .

3) (Lerning) ນຓາງຽຊຄກາຌ ໄາບຽຖກຕຌກຽປຈເນ ໄຽກຈບຄກາຌນໃ ຄກາຌປຌປ ໄຏໃ າຌຖະຍຍ

Online າກນຌໃ ທງຄາຌຉໃ າຄໂ ຽຆໃ ຌ: ປຄປຌ, ທະງາແຖ, ຓະນາທະງາແຖ ຍ ຖຈ ຖະ ຘະຊາຍຌບ ໃ ຌ.

4) (Collaboration) ກາຌຎະຘາຌທາຓປໃ ທຓຓ ນຓາງຽຊຄ ກາຌ ໄາບຽຖກຕຌກ ຽປຈເນ ໄຽກຈ

ກາຌ າຄາຌປໃ ທຓກຌ ຖະນທໃ າຄຍກຌຄຑາງເຌ ຖະ ຑາງຌບກບຄກາຌ.

5) (Community) ຆຓຆຌ ນຓາງຽຊຄບຽຖກຕຌກໃ ຽປຈເນ ໄຽກຈຆຓຆຌເນຓໃ ຽຆໃ ຄຽຎຌຘະຊາຌໃ ຑຍຎະ ຖກຎໃ ຌທາຓປ ໄຂໃ າທຘາຌ ຉະນຖບຈຌຽຊຄກາຌຽປຈກາຌ ໄາຂາງ.


ຌຖກຘະຌະຘ າຌຂບຄໂE-Commerce ຖະໂກາຌຌ າເຆ ໄໂE-Commerce

II. ຌຖກຘະຌະຘ າຌຂບຄ E-Commerce ຖະ ກາຌຌ າເຆ ໄ E-Commerce

1. ກາຌຌ າເຆ ໄ E-Commerce ດໃ ເຌຂະນຌຄກາຌຈໃ ຄຉ ໃ ແຎຌ ໄ: 1) (E-Retailing)

2) (E-Advertisement) 3) (E-Auction) : , , www.eBay.com

4) (E-Service) : E-Banking, ຕ

ແຮ Find job market, ຕ , ແ ຽ ,

ຽ : E-mail, Telephone

5) (E-Government) :

, , ແ ແ 6) (M-Commerce) : , , ຮ , Phone-Banking,

ແ . 2. E-Commerce

E-Commerce 7 ຽ :

1) (Ubiquity) ແ : ແຕ ຕ

2) (Global Reach) : ແຕ

3) (Universal Standard) ຕ ຽ : ຕ ຕ 4) (Richness) ຮ ຕ ຽ

ຽ ຕ : , ຽ ແ 5) (Interactive) ຕ ຕ ຮ ຮ ແ ຕ ຕ ຕ 6) (Information Density) ແ : Google, yahoo, bing

7) (Personalization/Customization) ແຕ ແ ຕ : Nike ແຕ ແ .

III. E-Commerce

E-Comerce ແ ແ ຕ ຮ ຽ :

1) (B2B) Business to Business : Europe, Asia , ຕ ຮ , ຽ , ຕ ແ .

2) (B2C) Business to Consummer ແ .

3) (C2C) Consummer to Consummer ແ , ຕ .

4) (C2B) Consummer to Business ແ ຮ , ຕ ຮ ຕ , ຕ .

5) (InTrabusinee E-Commerce) ແ ຕ : ,

,


ຂ ໄຈໂຖະໂຂ ໄຽຘງຂບຄໂE-Commerce

6) (B2E) Employee : , Clinic

ແ ຽ ຕ

7) (C-Commerce) Commerce to Collabrorative

ແ ຕ :

8) (E-Government)

G2C Government to Citizen ແ

G2B Governmet to Business ແ

G2G Government 9) (E2E) Exchange to Exchange ແ ຽ . ແ ຽ

10) (NonBusiness E-Commerce) ແ : ຕ , ຕ , ,

IV. ແ E-Commerce

1. E-Commerce

1.1 ຕ ແ ຕ ແ ຕ

1.2 ຕ ແ Internet

ແ ຽ

1.3 ຕ ຮ ຮ ຕ ຮ

ຮຽ ຮ ແ ຕ : ,

ແ ຕ . 2. E-Commmerce

ຮຽ ຮ ຕ ແ ແ ຕ ແ ຕ ຕ ຕ Internet

ແ ຮຽ ຮ ຮ .

mis management information system 2010

Technology

information technology