modul 4 inderaja
TRANSCRIPT
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
1/32
LAPORAN RESMI PRAKTIKUM
PENGINDERAAN JAUH
MODUL IVDETEKSI PERUBAHAN MENGGUNAKAN CITRA SATELIT
HADI ALKHARIS
26020214140079
SHIFT 2
PROGRAM STUDI OSEANOGRAFIJURUSAN ILMU KELAUTAN
FAKULTAS PERIKANAN DAN ILMU KELAUTAN
UNIVERSITAS DIPONEGORO
SEMARANG
2015
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
2/32
LEMBAR PENILAIAN
MODUL IV : DETEKSI PERUBAHAN MENGGUNAKAN
CITRA SATELIT
Nama : Hadi Alkharis NIM : 26020214140079 Ttd : NO
.
KETERANGAN NI AI
1. !"#dah$l$a#2. Ti#%a$a# !$staka&. Mat"ri da# M"t'd"4. Hasil da# !"m(ahasa#). K"sim*$la#6. +a,tar !$staka
TOTA
M"#-"tah$i
K''rdi#at'r !raktik$m Asist"#
/asmi#" Khaira#i ai#al /asmi#" Khaira#i ai#al
K2+0090&6 K2+0090&6
I PENDAHULUAN
hi,t : 2 d$a3
T-l *raktik$m : 7 Okt'("r 201&
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
3/32
1 1 L!"!# B$%!&!'(
+"#-a# ("rk"m(a#-# a ilm$ *"#-"tah$a# t"#ta#- k"r$a#-a#di*"rm$kaa# ($mi maka $#t$k m"#-"tah$i s$at$ ,"#'m"#a a#- t"r%adidi*"rm$kaa# ($mi t"rs"($t maka dilak$ka# s$at$ *"#"litia# t"#ta#- s$m("rda aalam. !"ma#,aata# sat"lit *"#-i#d"raa# %a$h m"r$*aka# *iliha# a#- *ali#- t"*at$#t$k m"m*"r'l"h data t"#ta#- s$m("r da a alam t"rs"($t a#- t"rs"(ar dis"l$r$h 5ila ah I#d'#"sia a#- $k$* l$as. I#d'#"sia a#- dilim*ahi d"#-a#k"ka aa# s$m("r da a alam a#- ("sar m"m"rl$ka# *"#-"l'laa# s" ara ",isi"#da# ","kti,.
at"lit *"#-i#d"raa# %a$h '(s"r asi ($mi da# li#-k$#-a#3 da*at
m"m("rika# data s" ara "*at da# t"*at 5akt$ $#t$k ("# a#a alam d"t"ksik"(akara# h$ta# d"t"ksi *"# akit ta#ama# tata -$#a ta#ah *"#"ta*a#8
*"m(a#-$#a# ,asilitas *"rli#d$#-a# li#-k$#-a# *"ma#ta$a# li#-k$#-a# -l'(al *r"s"r asi t"m*at8(a#-$#a# ark"'l'-i s$r "i da# *"m"taa# *"#-i#taia#
r" '##aisa# " d"t" ti'# a#d s$r "illa# "3 da# *"#"-aka# h$k$m s"rta *"#ilaia# *"ri%i#a# da# *"#"#t$a# *a%ak r"al "stat" .
/"las (ah5a *"ma#,aata# sat"lit *"#-i#d"raa# %a$h sa#-at ("r*"ra#dalam sit$asi trad";',, a#tara s$m("r da a alam da# ("# a#a alam di ($miI#d'#"sia a#- dis"($tka# di atas. +alam ra#-ka *"#"-aka# h$k$m sat"lit
*"#-i#d"raa# %a$h '(s"r asi ($mi3 da*at m"m("rika# data *"# im*a#-a# *"m(a#-$#a# ,isik s"*"rti r"('isasi3 di s"l$r$h I#d'#"sia.
1 2 T)*)!' P#!&"+&),
M"#-"tah$i t"#ta#- +"t"ksi !"r$(aha# M"#--$#aka#
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
4/32
2 1 P!'"!+ U"!#! *!-! .!' S$&+"!#'/!
2.1.1 tara s"l$as 6.700 ha Ka(.
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
5/32
2 2 A'!%+ + S ! +!%
A#alisis *asial m"r$*aka# m"t'd" *"#"litia# a#- m"#%adika# *"ta
s"(a-ai m'd"l a#- m"r"*r"s"#tasika# d$#ia # ata a#- di5akili# a s"(a-ai
s$at$ m"dia a#alisis -$#a m"#da*atka# hasil;hasil a#alisis a#- m"miliki atri($t
k"r$a#-a#. A#alisis s*asial i#i *"#ti#- $#t$k m"#da*atka# -am(ara# k"t"rkaita#
di dalam *"rmasalaha# a#tar ; 5ila ah dalam 5ila ah st$di A#'#im 2012 ).
@$#-si a#alisis s*asial t"rdiri dari s"l"ksi da# ma#i*$lasi data s*asial.
@$#-si s"l"ksi data s*asial m"li*$ti '*"rasi a#- di*"rl$ka# $#t$k m"#"#t$ka#
k$m*$la# aria("l (a-ia# l'kasi dari database s*asial. K"mam*$a# i#i s"*"rti
m"m*"r("sar m"m*"rk" il query da# m"#am*ilka# *"ta. Ma#i*$lasi data s*asial
m"r$*aka# s"m$a ,$#-si '*"rasi $#t$k m"m($at data s*asial (ar$. O*"rasi i#i
da*at dik"l'm*'kka# dalam ti-a k"l'm*'k ("sar ait$ i#t"r*'lasi *"#--a($#-a#
ta("l da# overlay A#'#im 2012 ).
2 3 D$"$& + P$#) ! !' M$'(()'!!' C+"#! S!"$%+"
+"t"ksi *"r$(aha# adalah s"($ah *r's"s $#t$k m"#-id"#ti,ikasi *"r("daa#
k"("radaa# s$at$ '( "k ata$ ,"#'m"#a a#- diamati *ada 5akt$ a#- ("r("da.
K"-iata# i#i *"rl$ m"#da*at *"rhatia# kh$s$s dari sisi 5akt$ ma$*$#k"ak$rasia#. M"#-"tah$i *"r$(aha# m"#%adi *"#ti#- dalam hal m"#-"tah$i
h$($#-a# da# i#t"raksi a#tara ma#$sia da# ,"#'m"#a alam s"hi#--a da*at di($at
k"(i%aka# *"#--$#aa# laha# a#- t"*at +. $ 200&3.
>m$m# a d"t"ksi *"r$(aha# m"li*$ti a*likasi s"%$mlah multi-temporal
$#t$k a#alisis k$a#titati, *"#-ar$h t"m*'ral dari s$at$ ,"#'m"#a. K"$#--$la#
*"#-$m*$la# data ("r$la#- synoptic views da# format digital a#- s"s$ai $#t$k
*"#-'laha# k'm*$t"r data *"#-i#d"raa# %a$h m"#%adi s$m("r data $tama a#-
di-$#aka# $#t$k a**likasi d"t"ksi *"r$(aha#.
+. $ 200&3 dalam ri#-kasa## a m"#"m$ka# 7 /"#is m"t'd" a#-
di-$#aka# dalam m"#"ra*ka# d"t"ksi *"r$(aha# ait$ :
1. Al%a(ar Kat"-'ri al%a(ar m"li*$ti *"r("daa# itra r"-r"si itra
*"r(a#di#-a# itra *"r("daa# inde "-"tasi change vector analysis
< A3 da# s$(straksi bac!ground . M"t'da i#i s"lai# < A3 r"lati, m$dah
http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_6/www.dirgantara-lapan.or.idhttp://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_6/www.dirgantara-lapan.or.id
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
6/32
s" ara la#-s$#- m$dah $#t$k dit"ra*ka# da# dii#t"r*r"tasika# t"ta*i
tidak da*at m"#$#%$kka# matri!s i#,'rmasi *"r$(aha# $ + !. Ma$s"l
at all 200&3.
2. Tra#s,'rmasi Kat"-'ri tra#s,'rmasi m"li*$ti: !
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
7/32
m"# "rtaka# data dari s$m("r ("r("da $#t$k a*likasi d"t"ksi *"r$(aha#.
Bala$*$# *"#--a($#-a# s$m("r data d"#-a# *"r("daa# ak$rasi s"ri#-
m"m*"#-ar$hi hasil d"t"ksi *"r$(aha# $ + !. Ma$s"l at all 200&3.
6. A#alisa is$al Kat"-'ri a#alisis is$al m"li*$ti i#t"r*r"tasi is$al dari
itra k'm*'sit m$lti; t"m*'ral da# di-itasi on-screen ar"al a#- ("r$(ah.
M"t'da i#i da*atdi-$#aka# s" ara *"#$h 'l"h a#alis ("r*"#-alama# da#
ilm$a#. T"kst$r ("#t$k $k$ra# da# *'la itra adalah "l"m"# k$# i a#-
di-$#aka# $#t$k id"#ti,ikasi *"r$(aha# > < m"lal$i i#t"r*r"tasi is$al.
El"m"# i#i tidak s"ri#- di-$#aka# dalam a#alisa d"t"ksi *"r$(aha# s" ara
di-ital s"(a( s$lit $#t$k m"#-"kstraksi $#s$r;$#s$r t"rs"($t $ + !.
Ma$s"l at all 200&3.
a. T"k#ik +"t"ksi !"r$(aha# lai## a "(a-ai tam(aha# dari "#am
kat"-'ri t"k#ik d"t"ksi *"r$(aha# a#- di(ahas diatas ada
("("ra*a m"t'da a#- tidak (isa dimas$kka# d"#-a# salah sat$
kat"-'ri di atas da# saat i#i ("l$m (a# ak di-$#aka# $ + !.
Ma$s"l at all 200&3
III MATERI DAN METODE
3 1 !&") .!' T$, !"
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
8/32
Hari 8 Ta#--al : "#i# 7 "*t"m("r 2012
Bakt$ : 09.&0 C 11.00 BI?
T"m*at: a('rat'ri$m K'm*$tasi @!IK >#i "rsitas +i*'#"-'r'
3 2 M!"$#+
1. M"#am*ilka#
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
9/32
&. cut pseudo layer k"m$dia# *ada window alogirthm "-"tasika# itra
red band ) green band 4 blue band 23red band )
green band 4
blue band 2
&. Klik /efresh 112 $#t$k m"#a%amka# itra
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
10/32
4. Klik new *ada m"#$ E/ Mapper Klik Load dataset k"m$dia# ($ka file
Lansdat * 1april, 3.ers. klik 'k
5 Klik icon /"0 *ada m"#$ E/ Mapper m"m("ri 5ar#a *ada itra
6 #ut pseudo layer k"m$dia# *ada window alogirthm "-"tasika# itra red
band ) green band 4 blue band 23
red band )
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
11/32
green band 4
blue band 2
7. Klik /efresh 112 $#t$k m"#a%amka# itra
&.&.2 +"t"ksi *"r$(aha# -aris *a#tai
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
12/32
1. >(ah #ama default surface m"#%adi tah$# *"#-am(ila# itra *ada s"tia*
itra
2. Klik icon / *ada !%( #+" , itra 200& *astika# a#- di k'*i
pseudolayer 3 K"m$dia# ! "$ *ada itra 2001 da# (alik s$s$#a# d"#-a#itra 200& diatas m"#--$#aka# i '# m' " $*
2. Klik )#8! $ k"m$dia# lak$ka# "#!' !#$' / $#t$k m"#-"tah$i
*"r$(aha# a#- t"r%adi
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
13/32
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
14/32
&.&.& A#alisis !"r$(aha# Garis !a#tai
A. M"#"#t$ka# +a# M"#-a#alisa !"r$(aha# Garis !a#tai1 !"r("sar da"rah a#- aka# di a#alisis d"#-a# %oom bo tool
2. !ilih edit k"m$dia# annotate vector layer Klik polyline da# lak$ka#
digitasi *ada *a#tai a#- aka# di $k$r *a#%a#-# a.
3. 4ouble !li! -aris hasil digitasi *ada set color ("ri 5ar#a.
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
15/32
3. "t"lah s"l"sai klik edit ob+ect e tents
4. ak$ka# transparency 100D s"hi#--a a#- tam*ak itra 200&
6. Klik polyline da# lak$ka# digitasi *ada *a#tai a#- aka# di $k$r *a#%a#-# a.
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
16/32
=. 4ouble !li! -aris hasil digitasi *ada set color ("ri 5ar#a k$#i#- da# *ada
width 2.0
=. "t"lah s"l"sai klik edit ob+ect e tents
0. M"#"#t$ka# +a# M"#-a#alisa $asa# Tam(ak +i Bila ah "kitar !a#tai
>tara /a5a1. G$#aka# "#!' !#$' / m"#%adi 0D da# lak$ka# , ; " % *ada
ar"a a#- aka# dihit$#- l$as# a. Klik %/%( ' da# lak$ka# digitasi *ada
tam(ak a#- aka# di $k$r l$as# a. >#t$k m"#-akhiri m"# digitasi klik 2
kali
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
17/32
2. 4ouble !li! -aris hasil digitasi *ada $" % # ("ri 5ar#a hi%a$ m$da
&. "t"lah s"l"sai klik $.+" *$ " $;"$'"
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
18/32
4. ak$ka# transparency 100D s"hi#--a a#- tam*ak itra 200&
). Klik polygon da# lak$ka# digitasi *ada *a#tai a#- aka# di $k$r
*a#%a#-# a. "t"lah s"l"sai klik "dit '(%" t " t"#ts
6. 4ouble !li! -aris hasil digitasi *ada $" % # ("ri 5ar#a hi%a$ m$da
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
19/32
7. "t"lahs"l"sai klik $.+" *$ " $;"$'"
IV HASIL DAN PEMBAHASAN
4 1 H! +%
4 1 1 M$'!, +%&!' C+"#! S!"$%+"
1 C+"#! S!"$%+" T! )' 2001
red band )
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
20/32
green band 4
blue band ,
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
21/32
2 C+"#! S!"$%+"$ T! )' 2003
red band )
green band 4
blue band 2
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
22/32
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
23/32
4 1 3 A'!%+ ! P$#) ! !' G!#+ P!'"!+ .!' L)! !' T!, !&
4 1 3 1 A'!%+ ! P$#) ! !' G!#+ P!'"!+1 M$'$'")&!' .!' M$'(!'!%+ + P$#) ! !' G!#+ P!'"!+
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
24/32
2 M$'$'")&!' .!' M$'(!'!%+ + L)! !' T!, !& .+ S$&+"!# P!'"!+
U"!#! J!-!
4 2 P$, ! ! !'
4 2 1 M$'!, +%&!' C+"#! S!"$%+"
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
25/32
!ada m"t'd" i#i ditam*ilka# data itra *a#tai $tara /a5a *ada tah$#
2001 da# 200&. Hal i#i dilak$ka# $#t$k m"#-"tah$i *"r("daa# 5ila ah s"*a#%a#-
*a#tai $tara /a5a *ada tah$# 2001 da# 200&. +alam m"t'd" i#i di-$#aka# band )
*ada red layer band 5 *ada green layer da# band , *ada blue layer . 0and ) *ada
itra a#dsat m"r$*aka# band i#,ram"rah -"l'm(a#- *"#d"k a#- m"miliki
i#,'rmasi *"r("daa# 5ar#a a#tara ta#aht"r($ka d"#-a# '(%"k; '(%"k lai#. 0and
i#i s"s$ai $#t$k m"#-"tah$i ka#d$#-a# air ta#ah air *ada ta#ama# ,'rmasi
(at$a#. "da#-ka# band 4 m"r$*aka# band i#,ram"rah a#- m"miliki i#,'rmasi
m"#-"#ai ari"tas ta#ama#; ta#ama# s"rta ada# a *"r("daa# a#tara $#s$r air
d"#-a# $#s$r ta#ah 'l"h kar"#a it$ da*at dilihat -aris *a#tai d"#-a# %"las . >#t$k
band 2 m"miliki i#,'rmasi m"#-"#ai "-"tasi s"lai# ' 'k $#t$k *"#--$#aa#
laha# %ala# da# air #am$# s"s$ai *$la $#t$k diskrimi#asi da# assesmen "-"tasi.
+ima#a ta#ama#; ta#ama# a#- k$ra#- s"hat da*at dik"tah$i kar"#a absorbsi
aha a m"rah 'l"h kl'r',il m"#$r$# ata$ r",l"ksi *ada da"rah m"rah #aik
s"hi#--a m"# "(a(ka# da$# ("r5ar#a k$#i#-.
4 2 2 D$"$& + P$#) ! !' G!#+ P!'"!+
!"r$(aha# -aris *a#tai $tara a#- sa#-at drastis *$la (isa dilihat *ada
*a#tai $tara a#- m"#%'r'k k" atas s"("lah ka#a# *ada tah$# 200& t"r%adi
*"#-$ra#- *a#%a#- (isa dikataka# s"maki# m$#d$r. !a#%a#- -aris *a#tai *ada
tah$# 200& adalah &) 7= km 2 ata$ &)77) 1 m ata$ 22 2& miles ata$ 117&76 feet
s"da#-ka# *ada tah$# 2001 adalah &= 7& km 2 ata$ &=72) 2 m ata$ 24 06 miles.
I#i m"m($ktika# ada# a "r'si a#- ti#--i *ada da"rah *a#tai t"rs"($t da#
t"rda*at da"rah a#- m"#-alami a(rasi da# *"#-$ra#-a# -aris *a#tai.
+"t"ksi *"r$(aha# adalah s$at$ *r's"s $#t$k m"#-id"#ti,ikasi *"r("daa#
k"("rada# s$at$ '(%"k ata$ ,"#'m"#a a#- diamati *ada 5akt$ a#- ("r("da.
$at$ '(%"k aka# m"#-alami *"r$(aha# s"tia* 5akt$. >#t$k m"#-"tah$i
*"r$(aha# s$at$ '(%"k maka dilak$ka# d"t"ksi *"r$(aha# m"#--$#aka# itra
sat"lit $#t$k m"m*"rm$dah dalam m"#-amati *"r$(aha# a#- t"r%adi s"hi#--a
tidak *"rl$ k" l'kasi a#- aka# diamati.
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
26/32
4 2 3 D$"$& + P$#) ! !' L)! !' T!, !&
!"r$(aha# a#- t"r%adi dari tah$# 2001 k" 200& t"rlihat sa#-at %"las i#i
m"m($ktika# *"r$(aha# l$as da"rah tam(ak sa#-at "*at. !ada tah$# 2001 l$aslaha# tam(ak a#- di$k$r d"#-a# m"#--$#aka# ,$#-si polygon *ada annotate
vector layer adalah =2 12 km 2 ata$ =2116 6 mF. "da#-ka# *ada tah$# 200& l$as
laha# tam(ak ("rk$ra#- m"#%adi =1 90 km 2 ata$ =1=9) 6 mF. Hal i#i m"r$*aka#
*"r$(aha# a#- sa#-at "*at t"rhada* ("rk$ra#-# a l$as laha# tam(ak *ada
k$r$# 5akt$ 2 tah$#.
4 2 3 A'!%+ ! S ! +!%
A#alisis spasial dilak$ka# d"#-a# overlay ("("ra*a data spasial $#t$k
m"#-hasilka# $#it *"m"taa# (ar$ a#- aka# di-$#aka# s"(a-ai $#it a#alisis.
M"lihat !"r$(aha#;*"r$(aha# a#- t"r%adi ha# a dalam k$r$# 5akt$ d$a tah$#
dirasaka# *"rl$ ada# a *"r(aika# di ("r(a-ai s"kt'r $#t$k m"m*"r(aiki da#
$#t$k m"# "-ah a-ar k"r$saka# a#- t"r%adi tidak ("rla#%$t da# ("rtam(ah *arah
hal t"rs"($t da*at ("r$*a *"# $l$ha#;*"# $l$ha# ata$ s'sialisasi t"rt"#t$ aka#
*"#ti#-# a 5ila ah *"sisir aka# 5ila ah a#- ada di ("laka#-# a. !"r$(aha#
-aris *a#tai i#i da*at dis"(a(ka# kar"#a t"r%adi# a s"dim"#tasi da# a(rasi dis"kitar !a#tai >tara /a5a t"rs"($t. "dim"#tasi aka# m"# "(a(ka# t"r("#t$k# a
da"rah 8 laha# (ar$ di s"kitar *a#tai >tara /a5a. "da#-aka# a(rasi aka#
m"# "(a(ka# da"rah di s"kitar !a#tai $tara %a5a t"rkikis da# hila#-.
V KESIMPULAN
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
27/32
• +"t"ksi *"r$(aha# adalah s$at$ *r's"s $#t$k m"#-id"#ti,ikasi *"r("daa#
k"("radaa# s$at$ '(%"k ata$ ,"#'m"#a a#- diamati *ada 5akt$ a#-
("r("da.
• E/ Mapper da*at di-$#aka# $#t$k m"lak$ka# *"#-$k$ra# %arak ma$*$#
l$asa# s"("#ar# a dari itra a#- ada.
• @akt'r $tama *"# "(a(ka# *"rl$asa# laha# tam(ak adalah ma#$sia.
• @akt'r a#- d'mi#a# a#- m"m*"#-ar$hi *"r$(aha# -aris *a#tai adalah
a(rasi da# s"dim"#tasi.
• A#alisis spasial dilak$ka# d"#-a# overlay ("("ra*a data spasial $#t$k
m"#-hasilka# $#it *"m"taa# (ar$ a#- aka# di-$#aka# s"(a-ai $#it
a#alisis.
DAFTAR PUSTAKA
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
28/32
Ar'#',, . 19=9 "eographic 6nformation System7 ' Management 8erspective$
B+ !$(li ati'# Otta5a #i "rsit !r"ss '- akarta.
http7;;innntan.multiply.com;+ournal;item; *item id? *view7replies?reverse . & diaks"s *ada hari Ra($ ta#--al
17 A*ril 201& *$k$l 10.0) BI?3.
http7;;library.pelangi.or.id;=pilih?arsip>topi!?nid?,*15 & diaks"s *ada hari
a(t$ ta#--al 17 A*ril 201& *$k$l 10.1) BI?3.
LAMPIRAN
1 L)! T!, !&
! C+"#! L!'. !" T! )' 2001
http://innntan.multiply.com/journal/item/157/REmote_Sensing?&item_id=157&view:r%09eplies=reversehttp://innntan.multiply.com/journal/item/157/REmote_Sensing?&item_id=157&view:r%09eplies=reversehttp://library.pelangi.or.id/?pilih=arsip&topik=7&nid=2594http://innntan.multiply.com/journal/item/157/REmote_Sensing?&item_id=157&view:r%09eplies=reversehttp://innntan.multiply.com/journal/item/157/REmote_Sensing?&item_id=157&view:r%09eplies=reversehttp://library.pelangi.or.id/?pilih=arsip&topik=7&nid=2594
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
29/32
C+"#! L!'. !" T! )' 2003
2 P!'*!'( G!#+ P!'"!+! C+"#! L!'. !" T! )' 2001
C+"#! L!'. !" T! )' 2003
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
30/32
2 F!&" #= 8!&" # /!'( M$, $'(!#) + P$#) ! !' G!#+ P!'"!+@akt'r; ,akt'r $tama a#- m"m*"#-ar$hi *"r$(aha# -aris *a#tai s" ara -aris
("sar da*at di("daka# m"#%adi 2 ait$ :a @akt'r @idro; Os"a#'-ra,i
!"r$(aha# -aris *a#tai ("rla#-s$#- ma#akala *r's"s -"'m'r,'l'-i a#-
t"r%adi *ada s"tia* (a-ia# *a#tai m"l"(ihi *r's"s a#- (iasa# a t"r%adi.
!r's"s -"'m'r,'l'-i a#- dimaks$d a#tara lai# adalah :1 G"l'm(a#- : G"l'm(a#- t"r%adi m"lal$i *r's"s *"r-"raka# massa air
a#- di("#t$k s" ara $m$m 'l"h h"m($sa# a#-i# s" ara
t"-ak l$r$s t"rhada* -aris *a#tai +ah$ri "t al 20013
2 Ar$s : H$ta(arat da# E a#s 19=)3 m"# ataka# ar$s m"r$*aka# salahsat$ ,akt'r a#- ("r*"ra# dalam *"#-a#-k$ta# s"dim"# di
da"rah *a#tai. Ar$s a#- ("r,$#-si s"(a-ai m"dia tra#s*'r s"dim"#
da# s"(a-ai a-"# *"#-"r'si ait$ ar$s a#- di*"#-ar$hi 'l"h
h"m*asa# -"l'm(a#-. G"l'm(a#- a#- data#- m"#$%$ *a#tai da*at
m"#im($lka# ar$s *a#tai #"arsh'r" $rr"#t3 a#- ("r*"#-ar$h
t"rhada* *r's"s s"dim"#tasi8 a(rasi di *a#tai. Ar$s *a#tai i#i
dit"#t$ka# t"r$tama 'l"h ("sar# a s$d$t a#- di("#t$k a#tara
-"l'm(a#- a#- data#- d"#-a# -aris *a#tai !"thi k 19973
m"# ataka# (ah5a -"l'm(a#- a#- *" ah di da"rah *a#tai m"r$*aka#
salah sat$ *"# "(a( $tama t"r%adi# a *r's"s "r'si da#
s"dim"#tasi di *a#tai.& !as$t : M"#$r$t N'#t%i 20023 *as$t adalah -"raka# #aik t$r$## a m$ka
la$t s" ara ("rirama a#- dis"(a(ka# 'l"h -a a tarik ($la# da#
matahari. Ar$s *as$t i#i ("r*"ra# t"rhada* *r's"s;*r's"s di *a#tai
s"*"rti *"# "(ara# s"dim"# da# a(rasi *a#tai. !asa#- #aik aka#
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
31/32
m"# "(arka# s"dim"# k" d"kat *a#tai s"da#-ka# (ila s$r$t aka#
m"# "(a(ka# ma%$# a s"dim"#tasi k" arah la$t l"*as. Ar$s *as$t
$m$m# a tidak t"rlal$ k$at s"hi#--a tidak da*at m"#-a#-k$t s"dim"#
a#- ("r$k$ra# ("sar.
( @akt'r A#thr'*'-"#ik !r's"s a#thr'*'-"#ik adalah *r's"s -"'m'r,'l'-i a#- diaki(atka# 'l"h
akti itas ma#$sia. Akti itas ma#$sia di *a#tai da*at m"#--a#--$ k"sta(ila#
li#-k$#-a# *a#tai. Ga#--$a# t"rhada* li#-k$#-a# *a#tai da*at di("daka#
m"#%adi -a#--$a# a#- dis"#-a%a da# -a#--$a# a#- tidak dis"#-a%a.
Ga#--$a# a#- dis"#-a%a ("rsi,at *r't"kti, t"rhada* -aris *a#tai da#
li#-k$#-a# *a#tai misal# a d"#-a# m"m(a#-$# +etti groin *"m" ah
-"l'm(a#- ata$ r"klamasi *a#tai. Akti itas ma#$sia a#- tidak dis"#-a%a
m"#im($lka# -a#--$a# #"-ati, t"rhada* -aris *a#tai da# li#-k$#-a# *a#tai
misal# a *"m(a(ata# h$ta# (aka$ $#t$k dik'# "rsi s"(a-ai tam(ak
$tik#' 199&3.
3 S %) + P$#,! !%! !'+alam *"#a#--$la#-a# *"r$(aha# -aris *a#tai t"rda*at 2 *iliha# s'l$si $tama
ait$ soft solution da# hard solution ("rik$t *"#%"lasa# aa Soft Solution #'# str$kt$r3
1 !"#a#ama# T$m($ha# !"li#d$#- !a#tai!"#a#ama# t$m($ha# *"li#d$#- *a#tai (aka$ #i*ah da# *'h'# a*i;
a*i3 da*at dilak$ka# t"rhada* *a#tai ("rl"m*$#- kar"#a *ada *a#tai
("rl"m*$#- *'h'# (aka$ da# *'h'# a*i;a*i da*at t$m($h d"#-a# (aik
ta#*a *"rl$ *"ra5ata# a#- r$mit. !'h'# (aka$ da# *'h'# a*i;a*i da*at
m"#-$ra#-i "#"r-i -"l'm(a#- a#- m"# a*ai *a#tai s"hi#--a *a#tai
t"rli#d$#- dari s"ra#-a# -"l'm(a#-. !"#a#ama# *'h'# (aka$ %$-ada*at m"m*"r "*at *"rt$m($ha# *a#tai kar"#a akar;akar *'h'# (aka$
aka# m"#aha# s"dim"#8l$m*$r a#- t"r(a5a ar$s s"hi#--a aka# t"r%adi
*"#-"#da*a# di s"kitar *"*'h'#a# (aka$. !'h'# (aka$ %$-a da*at
("r,$#-si s"(a-ai t"m*at ("rli#d$#- (i'ta la$t da# (a-i ika# s"hi#--a
da*at m"l"starika# k"hid$*a# di s"kitar *a#tai t"rs"($t. !'h'# (aka$
%$-a ("r,$#-si s"(a-ai *"#-hasil 'ksi-"# da# s"(a-ai *"# "im(a#-
$#t$k k"l"staria# li#-k$#-a# *a#tai Triatm'd%' 19993.2 !"#-isia# !asir Sand (ourishment 3
-
8/16/2019 modul 4 inderaja
32/32
!"rli#d$#-a# *a#tai d"#-a# sand nourishment di*ilih ("rdasar
*"rtim(a#-a# k"s"s$aia# da# k"harm'#isa# d"#-a# li#-k$#-a#. M"t'd"
sand nourishment (iasa# a m"m"rl$ka# (ia a i# "stasi l"(ih m$rah
di(a#di#-ka# m"t'd" lai## a t"ta*i (ia a '*"rasi da# *"ra5ata## a
r"lati, l"(ih mahal Triatm'd%' 19993.
a @ard Solution1 Gr'i# "royne 3
tr$kt$r -r'i# di(a-i m"#%adi 2 (a-ia# ait$ difracting da# non-
difracting . Gr'i# non-difracting (iasa# a m"miliki *a#%a#- a#- r"lati,
l"(ih *"#d"k %ika di(a#di#-ka# d"#-a# -r'i# difracting . !a#%a#- -r'i#
aka# ","kti, m"#aha# s"dim"# a*a(ila (a#-$#a# t"rs"($t m"#$t$* l"(ar surf%one. Nam$# k"adaa# t"rs"($t da*at m"#-aki(atka# s$*lai s"dim"#
k" da"rah hilir t"rh"#ti s"hi#--a da*at m"#-aki(atka# "r'si di da"rah
hilir. "hi#--a *a#%a#- -r'i# di($at 40D sam*ai d"#-a# 60D dari l"(ar
surf%one da# %arak a#tar -r'i# adalah 1;& *a#%a#- -r'i#. Triatm'd%'
199932 0rea!water !"m" ah G"l'm(a#-3
0rea!water adalah *"m" ah -"l'm(a#- a#- dit"m*atka# s" ara
t"r*isah;*isah *ada %arak t"rt"#t$ dari -aris *a#tai d"#-a# *'sisi s"%a%ar *a#tai. tr$kt$r *"m" ah -"l'm(a#- i#i dimaks$dka# $#t$k m"li#d$#-i
*a#tai dari ha#tama# -"l'm(a#- a#- data#- dari arah l"*as *a#tai
Triatm'd%' 19993.& /evetment da# Seawall
/evetment da# seawall m"r$*aka# (a#-$#a# a#- di-$#aka# $#t$k
m"li#d$#-i str$kt$r *a#tai dari (aha a "r'si8a(rasi da# -"l'm(a#- k" il.
/evetment da# seawall di(a#-$# *ada s"*a#%a#- -aris *a#tai a#-
di*r"diksika# m"#-alami a(rasi. /evetment da# seawall dimaks$dka#
$#t$k m"li#d$#-i *a#tai da# da"rah di("laka#-# a dari s"ra#-a#
-"l'm(a#- a#- da*at m"#-aki(atka# a(rasi da# lim*asa# -"l'm(a#-.