ogbasa kinow 2 - sil.org · by ogbasa kinow 2 let's read ata manobo of davao primer 2 patricia...

51
Ogbasa Kinow 2 Ala of Davao

Upload: others

Post on 06-Nov-2019

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ogbasa Kinow 2

Ala of Davao

Page 2: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

by

Ogbasa Kinow 2

Let's Read Ata Manobo of Davao

Primer 2

Patricia Hartung

Illustrations by

Nathaniel T. Tianero

e Summer Institute of Linguistics-Philippines, Inc. Translators Publishers

1970

Page 3: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

35.4-270-2.5C

Published

in cooperation with Bureau of Public Schools

and Institute of National Language

of the Department of Education

Manila, Philippines

52. 30P-706003MCPZ Printed in the Philippines

Page 4: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

PREFACE

This book is the second primer of a two primer series designed to teach pre-literate speakers of Ata Manobo of Davao to read. The phonics method of in­struction as set forth by Hay-Wingo in Reading with Phonics, has been used with adaptation. Permission to doso has been kindlygranted bythe J.B. Lippincott Co., of Chicago, Philadelphia, and New York.

This second primer introduces m, .Q, !_, !!_, E, '!!., _!!g, and y.

The Ata alphabet is symbolized as follows: a, b, k, d, g, h, i, 1, m, n, ng, o, p, r, s, t, u, w, y and glottal stop which is symbolized by hyphen (-) within a word and by ( ) in word final position. Letter 1 is underlined in positions where it is not pronounced in certain dialects of Ata.

These sounds closely resemble their counter­parts in Pi 1 i p in o except for Q which is sometimes pronounced similar to .!! in "but" ors imilar to ~ in the Pangasinan language, and ~ which in many areas is pronounced similar to Qy_ of Pllipino when it occurs between vowels.

These materials were prepared by Patricia Hartung, a member of the Summer Institute of Linguistics, Inc.

Literacy Committee Summer Institute of Linguistics

Nasuli, Malaybalay Bukidnon., ·Philippines

Page 5: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

ma ta mani

. ' man10

m

noko-uma ogko-ima

M

manuk

mo nu momos mo-om is

amo momonu

1

ma Ma mo Mo mi Mi mu mu

miki minuna

. .. m1-m1

lamisaan loml

muog mu la komu

limu timun

Page 6: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

sa ba

na

la

ka ga

ta ma

so

bo no lo

ko

go to mo

2

si

bi ni

li

ki g1 ti mi

SU

bu

nu

lu

ku gu tu nu

Page 7: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

3

Ogko-on ki kunto-on. Ogko-on ki to manuk. Maga-an ki ogko-on su

gutasan ki. Mo-omis ka miki no

in-amut to ko-onon. Kagi ni Mama, "Ko-on ka

to 1 imu woy ka mani." Mo-omis ka mani. Mo-omis ka miki. Mo-omis ka limu.

Page 8: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

man mak mat

taman timun minti

am kam tam

tambal ambd umba

mon mok mot

om kom tom

samak samuk mokkag

om-on: . . ' im-1mu mo-itom

4

min mik mit

im kim tim

mun muk mut

kamot amut

salamat

um kum tum

komkom tumbaga ikam timbabakal kikim tambal

Page 9: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Kumusta. "Kumusta ka Ubl." Kagi ni Utu, "Kumusta man.

Usi, ma!ambog ka." Kagi ni Usi, "Ma!ambog a.

Salamat. Utu, magasd ka." Kagi ni Utu, "Mania to

ma!ambog ka Usi?" "Ma!ambog a su magolgol a.

Utu , .. manio to magasa ka?" Kagi n{ Utu, "Magasa a su ma!intok ko ogko-on

a." "Mania, Utu, to ma!intok ka ogko-onon nu?" Kagi ni Ubl, "Su kona a ogko-ibog." Kagi ni Usi, "Mania to kono ka ogko-ibog?" "Su ogmasakit so gotok ku," kagi ni Utu. Ko ki ogko-ibog to ko-onon ko ogmasakit so gotok ta.

(May-as Labasa)

5

Page 10: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

datu dani dagum

d D

dagum

dogil do-isok doun

6

da Oa do Do di Di du Du

did din dig us

du-on dutna du tun

Page 11: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

da dara

dalu -daralu

dani marani

dagd narago

do doro

dogil dorogil

tire uromo

orok uran

7

di diri

dinug dirinug

mariu karina

naragd duruma

du duru

du ma duruma

dua darua

sakaru marani

Page 12: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

dan dak dag

kandan indiksion kandin

ad kad gad

ad-ad tu-od tul-id

don dok dog

od kod god

dukduk dokdok dagdag

din dik dig

id kid gid

kadkad kidkid

bukod

8

dun duk dug

masandig dogkit dugsu

ud kud gud

agad sogod

lunsud

Page 13: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

lunsud lunsuran

tu-ud tu-uron

tul-id tul-iron

kidkid kidkiron

9

kadkad kadkaran

sogod sogoron

ligid ligiran

a gad agaran

Page 14: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ka Dalaga

Kagi to datu, "Da!aga, kunto-on kad on moko-uma?" Nigtabak ka da!aga to, "Kunto-on ad on Datu."

Nig-insd ka datu to, "Da.!aga, du-on duma nu?"

Di kagi to da!aga, "Sagboka ku do su marani do kun ka lunsud nu to lunsud ku."

Nokoy kaman no kagi to datu, "Da!aga, nokoy so ogku-on nu kai to kanak?" No kagi to da!aga, "Ko du-on tiro nu, sikan do ka ogku-on ku."

Kagi to datu, "Dakol ka tiro ku. Kuo ka to dakol." Di kagi to boi, "Kena a ogkuoto dakol. Malintokon ku do Datu, su mabogat."

Nokoy kaman du-on no imbogoy to datu ka tiro. Narago on ka dalaga. Nig-u-uranda su narago man. Naragd to du-on tiro din su mo-omis ka tird. Nig-uli on ka da!aga.

10

Page 15: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ka Aro! no Dalogos

qgkukutkut ki ko nig-arol ki to dalogos. Ogdogos man ka dalogos. Ogdogosan ki su du-on kagow.

Ogmomonu ki ko nig-a-arol ki to daJogos? Ogsasabun ki woy kid ogkuo to tambal.

Ko ogmamara ka lawa ta, ogtambalan ta ka arol to tambal. no sulpur (sulfur) su sikan ka tambal to dalogos. Asolom, oghutuk ki to ogsasabun woy oghutukan ta ka tambal.

Oglantaan ta ka so-og ta, ka ikam ta, woy tibo no kinabo ta, su ogkamatoy ka kagow to mo-init.

11

Page 16: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

hari halin hallok

hallok

kaallok hatod

h H

hi lam

himu hi bat

hi lam

hirogo

hidhid hilu

12

ho-o hontow hondo-i

hogot

homoy honda

ha Ha ho Ho hi Hi hu Hu

hutuk hun-a hukas

hula but

hulid hugun

Page 17: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Malaria

Da!u ka malaria no ogligkat to hilam. Ogkolko!on ki woy ogmo-init ki. Ogmasakit so u!u ta. Takas ki to ogmo-init no oghutuk ki to ogkolko!on. La-in ka masakit so gotok. Ko ko ki og-inum to tambal litos to malaria oglobag so malit ta.

Nokay ka tambal to malaria? Og-inum ki to Kamokin (Camoquin) su sikan ka tambal to ogkolko!on. ()) () (]) Tato!u ka lites to buyag.

() Q;

0

~

Oarua ka lites to dakol no batd.

Sagboka do ko ralintok ka bate.

Ma!intok do ka litos ko ogsusu ka bate.

Ogkikiambu ki to mausilom su ko ki ogmalaria ko kono ki ogkagatan to hilam.

13

Page 18: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

kai bud kuo

biak luak doun

darua saliu kaniu

ian ias iam

naan taan gaat

biak siak si-ak

14

bua boi kai

taan naan na-an

did kuo dua

Page 19: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

dalan -do log

pa la kalasi

ma la lab -balagad

hilu hi lam

bulan bulu -

dalan dalaga

15

dalu ulu

ko-o!og ko-ulug

Page 20: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

pa la pa no pa-a

dopa

la pas gapas

p p

pa la

poka pori pogos

' sopo

naponu rnaporos

16

pisu pitas pi tu

papitu

ko-ipi dapit

pa Pa po Po p1 Pi pu Pu

punas pusil purut

' sapu

' apu gapun

Page 21: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

"Andi, hondo-i si ipag?" "Nighondio si ipag to dibabd." "Mania to nighondio si ipag to dibabo?" "Su ogboboli to pala." "Ogmonuon ni ipag ka pala?" "Oghimu to pamu!a-anan." "Andi, nokoy ka igpamu!a din?" "Mundu, kalabasi, pitsay, patatas bua." "Andi, nokoy ka patatas?'f nKalasi no mundu ka patatas di ma!intok." "Hondo-i nu kita-a ka patatas, Andi?" "Dia to dibabo." "Andi, tag pila ka pala no makopal?" "Ko makopal no pala, sampulu no pisus woy

papitu." -"Ogboli si ipag to makopal?" "Ho-o, su ogkagopu ka pala ko manipis." "Ho-o. Kono ogkagopu ka pala ni ipag su

makopal."

pitsay kalabasi

17

v:~ ~'

patatas

Page 22: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

pad pag pat

sap ad ipag lipat

ap sap lap

alap-ap so-ip tu-up

pod pog pot

tampotl pogkot sampot

op sop lop

sapsap salipsip supsup

18

pid pud pig pug pit put

tap id pudpud dapig apug dapit saput

ip up sip sup lip lup

so-1p lap lap lop lop sulip laplap sapsap

Page 23: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Masakit so Laplap

Ogsabunan ta ka pal! ta woy ki ogpatambal.

Ka masakit Ka tambal

1. Pali no iam - tambal no malalab 2. Pali no taan ~ pulbus no sulpa (sulfa)

woy ko ka igpoid no sulpa. 3. Pagis - ka saliksalik 4. Ousdus - ka saliksalik 5. Dalogos - ka sulpur (sulfur) no igpoid 6. Bulutut - og-oloron to mo-init no woig no

du-on asin. 7. Ponitponit - tatolu no indiksion woy ko

lalima. 8. Buslut - tatolu no indiksion

Ma!asi ki ogpami-pi woy malasi ki ogpamarigus, su die og-ugpo ka kagow to maligsom. Maga-an oghalin ka dalu to laplap ko ogba!agaran ta ka rnaligsom.

19

Page 24: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

walis waro wa

lawa dawa I

goinawa hawak

w

walis

wo-il woy woig

kawo awos

mapawo sawog

20

wa . Wa wo Wo Wl Wi

wilik dawi witwit

dawi hawi

kawili kawigi

f

Page 25: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Kagi ni apu, "Asat, kond ka oghondid to woig su ogdawion ka to dakol no ulod."

"Ho-o " kagi ni Asat "Kona a ian ' ' oghondio."

Nokay karnan no kagi to inoy din, "Asat, ogwawalis a kai to solib. Awo kad on." Kagi ni Asat, "Ho-o." Namanoik si Asat.

Nokay karnan du-on no nigwawalis si ind did to solib. Ko nigliwak si ind no kagi ni ino, "Asat, kono kad ogwo-ilwo-il."

"Ho-o," kagi ni Asat. "Asolom kad oghiipanow." Nokay karnan du-on no du-on do ian tarnan.

21

Page 26: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

wan wat wag wad

liwan a won awos

now naw

hipanow hipanawan otow

kalawag sawog lawig

kow kaw

takow takawan hontow

won wot wog wod

22

kawit wot wot wi twit

tow taw

pi tow pitawon amp ow

win wit wig wid

haw id kawad liwan

sow saw

bu sow busawon

sasow

Page 27: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ka Ubal

Sugilonon ta so-i ubal way si Noli. Nighipanow si Noli did to woig. Ogpanikop porom way ogpamunnit. Nokay kaman du-on no insabuk din pad ka kawad din way ka bunnit din marani to lobut to bulu su ogpanikop pad. No nigpanikop si Noli.

No inogo-on no nalius si Noli no pigkito-on to ubal ka kawad way ka bunnit ni

' Noli. 0, nigkud to ubal ka insabuk ni Noli. Nokay kaman du-on no niggakap si Noli.

Pamangho to hondo-i din isabuk ka bunnit, no warad on ka igpamunnit din su nigtakow man do to ubal. Kalugoylugoy, du-on si Noli no ungod ogpamitow to lobut to bulu, di warad ian ka kawad way ka bunnit din.

Nokay kaman du-on no nigpalaguy ka ubal. Nig-ulug din ka bunnit su naallok ki Noli. Nokoy kaman du-on no, du-on do ian taman.

23

Page 28: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

ngaran nga!ap ngarog

hiponga bangan langan

ng Ng

ngoyngoy

mongo songo nangon

nalingow langow gingow

24

ngisi ngipon ngingi

lingi langi t pangi

nga ngo ngi ngu

Nga Ngo Ngi Ngu

nguog singut donguk

pungu lungun lingut

' I

Page 29: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ka Batasan to Ngoyngoy

Ko bate pad ka ngoyngoy, og-ugpo pad did to diralom to tano. Ko ogpiso ka anak to ngoyngoy, alibutod pad. Ko ogtulin no ogdan-ug pad. Ward pad pakpak. Ko_ dan-ug pad ka ngoyngoy, mananoy ogtulin. Did ian og-ugpo to diralom to tano, no ogko-on to dalig.

Woy oglopow ka ngoyngoy no dan-ug pad, ko lalima on no tu-id din dio to diralom to tano. Ogpamanoik ka ngoyngoy did to ampow su oglisuan pad, su dio to dira!om to laplap din nigtulin on ka pakpak din. Kanggo pad ka ngoyngoy. Darua bua no allow woy ogpakalayang.

Ka boian·no ngoyngoy, igsabuk ka anak din did to u-ud to sugpang, su du-on inat gabas to lobut din. Sikan na-an ka iglungag din to sugpang. Ko ogpigso ka anak, ogko-u!ug did to tano, su dio og-u-ugpo to lalima on no tu-id.

Maga-an ogkamatoy .ka ngoyngoy no du-on pakpak. Malayat ka ig-ugpo din did to tano, di malupot ka ig-ugpo din dio to ampow.

25

Page 30: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

ngal ngat ngan

wangal songol dingil

ang sang tang

angkuan ongkod ingku-ingku

ngol ngot ngon

ong song tong

ngil ngit ngin

salangat masongot langi t

ing sing ting

sangkub musong sungsung

26

ngul ngut ngun

langan nangon lungun

ung sung tung

utang bagting datong

Page 31: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ka Da!aga to Langit

Nangnangonon ta so-i da!aga no nig-ugpo dio to langit no ma!upot pad ka langit. Nokay kaman, kagi ni Umbingtanggang, "Amo, oghipanow a kunto-on." Kagi to amoy din, "Oghondo-i ka?" Kagi to bate, "Dio to langit." Kagi to amoy din, "Hondo-i ka ogpamanoik su ware hagoran?" Kagi ni Umbingtanggang, "Ogpamanoik a to baliti." Hipanow on ka bato, namanoik to baliti.

Nokay kaman, pogpamanoik ni Umbingtanggang no marani on ian to langit no nig-umawan din si Talatala.

Kagi ni Talatala, "Hontow ka du-on? Hontow ka ngadan nu?" Kagi to bato, "Kanak no si Umbingtanggang, no gustu ku to og-asawo-on ku sikoykow."

"Otowoy," kagi ni Talatala, "Masongot ka bua. Kona a. Masongot ka."

0-o-o-d. Nabu!u sika bate. Nano-ug on. Kagi, "Naan din no masongot a. Bak wa woig dio to tane. Kono ku og-asawo-on si Talatala."

27

Page 32: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

y

ya

a yam lay as la yap

yap yab

yapyap ya by ab

y

yogyogan

yo

sayo say ow oyow

yok yog

yokyok yogyog

28

ya Ya yo Yo yu Yu

yu

kayu kayug

binayu

yuk yup

yukyuk sukyup

\

Page 33: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ka Bu-aya

Oio to dibabo du-on kun bu-aya no og-ugpo to woig. Ogko-on to ngalap to woig. Di ko oggutasan, ko du-on otow, ogpandawi to otow ko oggutasan. Du-on bu-aya no mabulut su oghimatoy to otow. Maro-ot ko ogdawion ki to bu-aya.

Di du-on bu-aya no ayam no og-ugpo to kulungan, no kono kun oghimatoy to otow. Ogkalantoy to ngalap no igsunggud to uyamuan to bu-aya. Maroyow ko kono ki ogkoimatayan to bu-aya.

Ka laplap to bu-aya, maroyow su makopal. Mahal kun ka laplap ko bolion ta. Du-on sapatus no noimu to laplap to bu-aya. Ko du-on kabil no noimu to laplap to bu-aya, mahal ko bolion ta. Kono ogkamo!u su ogtamba!an dan ka laplap oyow kono ogkamo!u.

29

Page 34: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

nokoy bogoy himo!oy ba!oy

himatoy himatayan himatayi

yapyap la yap

a yam la yap

hapuy opuy palaguy babuy

bogoy bogayan bogayi

yokyok bayokbok

oyow say ow

30

inoy ma toy kiloy ba!oy

maroyow marayawan marayawon

lay as bogyas

kayu binayu

Page 35: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ka Allow woy ka Bu!an

Kagi to bu!an kuo dut allow, "Gaati a to anak ku su ogpami-pi a pad." Kagi to allow, "Ho-o, di maga-an ka do." "No," kagi to bu!an, "Mariu ka do su ogkagangu." "Ho-o, ho-o," kagi to allow.

Hipanow so-i bu!an, ogpanlaba. ' 0, iug-iug do to bulan to nigdanian ka bato. No, nagangu on so-i bato, su nigharokan su na 1 i mu-mu-an s u ma!ambog •

31

Page 36: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Nokoy kaman, nig-ongkoran on to allow ka bato. "Umba na-an ian. Kona a ul-ulangan to og-ogot. Ian do to og-awo ad," kagi to allow.

·~wow," kagi to bulan, "Du-on ka dod allow? su mabogat ka sakaru ku." Takas ka do du-on ko og-umow to warad ogtabak. "Ian do du-on to igsabuk ku pad ka sakaru dii to tano," kagi to bulan, "Mania ka bato ku no kono ogsinogow?" Moko-uma so-i bulan dio to anak din. Pitow pa ian, nokotong on su nagangu on. Niglalow on so-i bulan to konad ogpakitkito-oy to allow. "Woy a do ogsilo," kagi to bulan, "ko mausilom. Asawa ku pad porom sikoykow wa nu higangua ka anak ta no kona a porom oglalow koykow."

Pitow ka na-an dut bulan, mausilom ogsilo. "Woy ki do," kagi to bulan, "pakitkito-oy ko du-on ogbatuon kanta. Ian do," kagi to bulan,

"t o ogpaso-so-ipoy ki ko ogsilo." (Ogmaran Sumpingan)

32

Page 37: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

• ka igsapad to kagi .

' ?

ka igsapad to kagi di do-isok do. ka ignangon to du-on inso.

"- - -" ka igkulungan ka kagi to songo otow.

Panangli tan:

Oghondo-i ka? Nokoy sikan? Hontow ka ngaran nu? Mania to ogsinQgow ka bato?

Oghondia a to dibabo. Pusil ku sikan. Si Ana ka ngaran ku. Ogsinogow ka bato to ayam din.

Kag i to bato, "Oghi pa now a." Nokoy kaman, kagi to bato, "Oghipanow a." Ka ngaran to bato, si Ana.

33

Page 38: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

a. :>9nna ·-.. Ka Bo-u-u way ka Ubal ~r ..

';. ~

Du-C>r1r1angnangonon to bo-u-u. Ka bo-u-u, nigpamulondag did to taliwaro to lanow. Kagi to ubal, "Wa. Hondo-i ka ogpamu!ondag?" Kagi dut pilas, "Outun to lanow." Kagi to ubal, "Hondii a pad. Samboy a og-olog ko ogbogoy bua. n

Hondio so ubal. Pamminog to ubal du-on to lobut to tibogow. Kagi to ubal, "Ura, ian inhondii ku to koykow su ogsambay a to pulondag nu."

Kagi to bo-u-u, "Kono ku igbogoy su igtingangag nu bua." Kagi to ubal, "Kono ku igtingangag."

' "0," kagi to bo-u-u, "Ko ku ian igbogoy." Di kagi to ubal, "Kai a do man ian ogpamulondag."

"No," kagi to bo-u-u, "Ian do. Ko nu igtingangag." "Ho.:o," kagi to ubal, "Sikan a pad to nigdaldal no kayu."

34

Page 39: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

"0," kagi to bo-u-u, "Ko nu ian itingangag." Kagi to µbal, "Kono ku." Pamu!ondag so ubal.

"Bo-u-u, inum ka pad." Tonggak no warad ka ubal. Namanoik on did to lawa-an. Umba ian so pandawit tat bo-u-u.

"Wa," kagi to kumang kuo to bo~u-u, "Nokoy so sinogawon nu?" Kagi to bo-u-u, "Ogsinogow a to pu!ondag ku no nigtingangag to ubal." "Nd," kagi to kumang, "Kai ka pa su ogpamanoik on ku." Pamanoik ian ka kumang.

Kagi to kumang kuo to ubal, "Kai nu ka pu!ondag." 0, ko man igbogoy to ubal. "I mbogoy on man to bo-u-u kanak," kagi to ubal.

Kagi to kumang, "Nokina-an to og-ungod ogsinogow ka bo-u-u?" "U bat do du-on," kag i to ubal, "I mbogoy on man

35

~~If r;JjfJ.tl

~ ~

~ )1 ,, . ..,,·

Page 40: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

kanak." No itakas, kagi to kumang, ~

"lbogoy nud ia kanak." "A, 11 kagi to ubal, "Kono ku."

Sipsipita ian to kuman so lobut to ubal. Kagi to ubal, "No. Kona ad. Loko-i a nud, su igbogoy kud so-i pulondag." Kagi to kumang, "Kai nud ian." Nd, imbogoy on to ubal.

Pamano-ug so kumang. Noko-uma dio to tand. Kagi to kumang, kuo to bo-u-u, "Ko du-on ogsambay koykow, ko nud ibogoy su igti tingangag." Kagi to kuman, "Ko ogpamulondag ka, dio ka to diralom to woig."

Kagi to bo-u-u, "Ko man ogdaging ko did ki to dira!om to woig. Woy do ogdaging ko dii ki to ampow. Wa pamulondag ta to ogpamulondag ki dio to woig. Kasul-ugan man," kagi to bo-u-u, "ka lungag dut pulondag, no kono ogdaging." -

"Ho-o," kagi to kumang, "di ka ignangon ku koykow, ko ogpamulondag ka, ko nu igbogoy agad hontow."

(Kunsay Arag)

36

Page 41: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ata Cebuano Pilipino English

ad-ad tan um taniin plant sugar-cane·

a gad · bisan kahit even a lap dala dalhin carry alap-ap ap-ap a skin

disease allow adlaw araw sun amana igo husto, ta ma enough ambo gabay payat lean amo tatay "' Father ama amoy tatay arM father ampow hibawbaw ibawbaw above amut tampo, sagol ihalo mix And! Day kaibigan Friend

/ angkuan unya na lalong huh later apu apohang nuno grandparent

grandchild a pug apog apog lime arol nuka gaHs impetigo asolom ugma bukas tomorrow awo balhin umalis remove a won balod ibon a bird awos kinahanglan kailangan need ayam pinangga minamahal pet babuy baboy baboy pig bak maayo ug mabuti kung if bajoy balay bahay house bagting bagting bagting ring bajagad sigi lang; hindi bali nevermind;

walay pagtagad neglect balitf baliti baliti baliti tree bangan santik flint bayokbok bonbon buhangin sand binayu lubok bajuhin pmmd rice bogoy hatag bigay give bogyas bantak bubu fish trap boian babaye babae female bu-a ya buaya buwaya alligator

37

Page 42: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ata Cebuano Filipino English

bukod agtang /

forehead noo bulan bulan buwan moon bunnit binwit fishing line bus ow ungo maligno evil spirit kabil handbag kadkad badbad gusutin ravel kagat paak kagat bite kagow kagaw mikrobyo germ kalabasi kalabasa kalabasa squash kalaglagan kaugalingon kagamitan possessions kalasi klasi uri kind kamot galas palayan field kandin iya kaniya him, to him karina kadena kadena chain kawad tagi kalawit hook kawigl pak6 pakpak wing kawill ambaw, ilaga daga white-tailed

rat kawit 4-strand

braid kawo suroy move arowid kayu kahoy punungkahoy tree kayug kayog harvesting

tool kiambu moskitero kulambo mosquito net kikim tahi, pilu-an tiklop sew kid.kid kiskis grate kiloy kilay kilay eyebrow kita kita kita, tignan see

I

ko-ipi umigit pag-agulo whine kolkolon manginig, gin aw shiver

pangurog komkom kumkum kipkipin hold in hand komu saw bug ko-uli-an kauli-an gumalin recover kuddo kabayo kabayo horse kulungan halwa halwa cage kuron kulon palayok pot kumusta kumusta kumusta hello

38

Page 43: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ata Cebuano Filipino English

dakol dako malaki big dagdag nahulug hulog glance off dagum dagum karayom needle da_!aga dalaga dalaga maiden dalan dalan landas path daldal hilig sumandal lean dalig gamut ugat root da_!ogos s.cabies dalu sakit sakit disease dani duol la pit near dan-ug wingless

ciCada dapig diskansu tumalikod back away

from ta]Jle dapit lik9d likuran rear datU. datU pinuno chief dawa dawa millet dawi sakdap prey upon di a pan subal't but dibabo ubos· tabing ilog downriver digus. ligo maligo bathe dii/dini here din iya, niya niya him, his dinog talinghug makinig hear dingi.l cock head dinug linog lindol earthquake diO didtu diha there diralom ilalum Halim underneath do lang lang just, only dokdok dukduk pukpukin pound doktol. doktor doktor doctor dod pa pa yet dogi.l guipapahawa pinaalis cast out dogkit a bay magkatabi side by side dogus katol kati itch do-isok diyutay kaunti small amount do_!og paingon patutunguhan destination donguk manggiulawon mahihiyain shy dopa dupa di pa arms pan doun dab.on dahon leaf

39

Page 44: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ata Cebuano Pilipino English

dua duha dalawa two dukduk sumbag buntalin to sock dugsu dungab sasak stab, inject duma uban kasama companion du-on na.a, duna mayoon the.re is dusdus ka.liskis doubles kin dutun tua doon ,fuere ha go ran ha gel an hagdan ladder hari manghod bunso younger

sibling harok halok halik kiss hatod hatod dalhin deliver hawak hawak bayw.ang waist hawi bawi bawiin recover haw id paghiganti hold back hi bat higda miga lay down hidhid hidhid ilatad spread on hirogo tulog tulog sleep hilam lamok ·1am6k mosquito hilu hilo -las on poison himatoy pagpatay patayi'.n kill himo_!oy pahulay pahinga rest himu buhat id, gawa make hipanow lakat lumakad walk ho got hugot higpitan, banat tighten homoy bugas, kan-on kanin, bigas rice honda unsa ba papaano iyon how about it? hondii dali diri halika com~ here hondfo ad to pun ta go there hondo-i asa saan where hontow kins a sino who ho-o 00 00 yes hukas magsimulang remove from

kumain trap hugun tugotan pahintulot consent,

agree hula but birahon hugutin dr.aw from

sheath hulid ihiwalay lay beside

40

Page 45: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ata Cebuano Pilipino English

hun-a una una go ahead hutuk usbon, us ab ulitin repeat iam bag-o bago new ian mao, gayod talaga that's why;

emphasis ias ulod uod maggot ikam banig ban{g mat ima pangabugho panibugho jealous inat sama, kumukha, gaya like

ma-ingon-ingon inogo madali madali soon in um inom in um drink ingku-ingku taki.ang papilay-pilay limp ipag hipag, bayaw hipag sister/

brother-in-law

iug-iug paghawa umalis gone lalima lima lima five la low sumpa " sumumpa vow, divorce lantoy salop tabip-silim about 5 p. m. lamisaan limisa lamesa, hapag table la now lanaw dagat-dagatan lake lanta napaso napaso scald langan hatag bi gay give langit langit langit sky langow langaw langaw fly (n.) la pas tabok tawid cross river laras pa-anod pun.ta sa ilog go down-

river lawa-an lawaan kind of tree la wig dahon dahon a weed la yap palid blow away layas dry rice ligkat gikan nangaling origin ligid ligid gulong wheel limu citrus limu-mu cuddly ling! lingi lingon turn head lingut libutan pa lib utan encircle lipat

. . , usa na ngl.lllgulila lonely

41

Page 46: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

=1

Ata Cebuano Filipino English

lisu pagpanit talupan peel lius tuana alis leave liwak lugar may panahon have time lo bag hubag maga swell

·1obut lubut, punuan puno base lok6 buhian bitiwan release logs ad kanaug magbaba step down lo mi flatten, crush lo plop salum submerge lopow gula, lutaw lumabas, lutaw emerge maagsil tugnaw malamig cold ma-amuk amok maamo tame mabogat bug-at mabigat heavy mabulut isog mabang{s fierce niakopal baga makapal thick maga-~n madali madalf quick magaso riwang payat thin mahal mahal mahal expensive ma la lab pula pula red ma!_ambog tambok mataba fat ma!_asi , kanunay madalas frequently malayat ta as mahaba long maligsom hugaw

,/ dirty marum1

malintok gamay maliit small malit spleen ma!f>gon lisod; kuyaw mahirap; difficult;

mapanganib dangerous ma!_u-ag lapad, haluag ma la pad wide malupot mubo :- short maigs1 man man eh emphasis

mananoy mahinay mabagal slow mani mani mani peanut maniO ngano bakit why manipis nipis ma nip is thin mantika mantika mantika shortening manuk manok manok chicken

\ kabuntagon madaling-araw dawn mapawo marani duol· ma la pit near marasig daghan marami many

42

Page 47: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ata Cebuano Pilipino English

. \ lay0 malayo far mar1u maro-ot malaksot, mas a ma bad

mangil-ad magalfug maroyow maayo good

masakit sakit sakit disease , hurt masamuk samuk gulo trouble masandig bakilid, gulod, matarik slope, steep

matitip masongot nanimaho nangangam6y smelly ma ta ma ta ma ta eye ma toy patay namatay die matul-id tul-id matuwid straight mausilom gab ii gabi night miki miki miki noodles

}-

mi-m1 durugin crush, fl.at-ten

minnna katigulangan ninuno ancestor mo-in it mainit mainit hot mo-itom itom itim black molu bul.ok bulok rotten mo mos kinamot eat with

fingers monu unsa-on anhin do, how mongo mga mga plural mo-omis tam is matamis sweet moon-ing daghan marami many muog sip-on uhog nasal mucus mnndu kamoti kamote ca mote naan ihmahma iisip suppose,

think na-an diay tunay, to too really nabolu kasuko galit angry nali:ilgow kalimot limutin forget nangnangonan s~'ilanon kasaysayan story nangon tug-an sulti salaysayin tell ,

filled naponu pmo pun um nokina-an how come nokoy kaman 'mya unsa 'ang nangyari 'then what

ang nahif:abo' ay gamito' happened' ngalap sud-an ulam viand

43

Page 48: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ata Cebuano Pilipino English

nganga bukas bukasan opening ngaran ngalan pangalan name ngarog baho amoy odor ngingi laway laway saliva ngipon ngipon ngipin tooth ngoyngoy cicada nguog sip-on uhog nose mucus ogot kasuk-an pagalitan scold olog sulay subukin try om-om sups up sipsip suck on ongkod ilabay itapon throw away opuy hubag pigs a a boil orok pugas has ik, tanim sow otow tawo tao person otowoy ay, naku! Oh my

goodness! oyow aron para so that

ti{l /

foot pa-a paa pakpak pako pakpak wing pad pa pa yet, still pa la pa la pa la shovel palaguy dagan takbo rtm pamang:ho pagpangita hanapin search pami-pi laba laba launder pamu!_ondag play flute panunnit binwit mamingwit to fish panikop manikop catch shell-

fish with hands

pa no gapasan, udyong palaso arrow panoik, saka akyat climb

pamanoik pangi pangi pangi pangi tree pa ragas padayon patuloy continue pila pila magkano how much pilas gamay nga maliit na baby monkey

tmggoy matsing pisll piso piso peso

44

Page 49: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ata Cebuano Pilipino English

pi tow tan-aw tingnan look at pitsay pitsay pechay pechay pi tu pi to pi to seven poka likod likod back po gos pugos pilit force porom unta, angay sana would,

should pul _ _smdag flute pungu ohay head of grain pusil timbak baril gun sakaru sag-ob water

container sakomit sakmit agawin snatch salamat salamat salamat thank you sa_!angat sangat fish trap saliksalik saliksalik salisylic salicylic acid salipsip sapsap trim wood

with knife samboy paghulam manghiram borrow sampl!!u napul6 sampu ten sangkub away fight sapad ihurong ihinto stop speech sapatus sapatos sapatos shoes sapsap sapsap cut away

weeds at roots

' unod la man flesh sapu saput hap in sapin potholder sasow kaso magalala worry sawog isda isda a fish sayo dayeg purihin praise

/

dance sayow sayaw sayaw sinogow hilak iyak cry . ' sipa sipa kick s1po

so god pahit kagat sting so-ip puli ihalili exchange

places /

isa one; also songo usa songol ear necklace

45

Page 50: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ata Cebuano Pilipino English

so-og salog sah{g floor sosolobon dughan dibdib chest sukyup cavern sugpang sanga sangh branch sulip puna isingit to slip,insert sungsung simhot amuyin sniff' food .,,.

suck sups up sups op sipsipm taan kinaiya, maas likas' matada natural, old tabak tubag, halus sagot answer takas human tapos finish takow kawat pagnanakaw steal tag tags a bawa't isa each taliwaro taliwala gitna center taman kutob, katapiisan wakas end tambal tambal gamot medicine tampod putol kapiraso piece tapid hipos agusin arrange tatolu tulo tatlo three tig- tig, ting panahon ng time of timbabakal kumangko hinlalaki thumb ti mun pipino pipino cucumber tingangag hawa carry away tiro tubo tubo sugarcane tonggak hangad tumingala lift head tu-id tuig ta on year tul-id tul-id matuwid straight tulin tinuboan tumubo grow tumbaga morado punong sagin red banana tu-od tuod sakyap stump tu-ud tu yo hagarin purpose tu-up kababalaghan bad omen ubat bakak magsinungaling lie ura higala kaibigan Friend uran ulan ulan rain uranda a wit a wit lovesong uromo ugma, damlag sa darating eventually

ugpO puyo na panahon

manirahan dwell

46

Page 51: Ogbasa Kinow 2 - sil.org · by Ogbasa Kinow 2 Let's Read Ata Manobo of Davao Primer 2 Patricia Hartung Illustrations by Nathaniel T. Tianero e Summer Institute of Linguistics-Philippines,

Ata Cebuano Pilipino English

ulod uwod ahas snake ufu ulo ulo head ~ug hulog hulog fall um.a a bot sum.a pit arrive umba intawon naku! alas um ow ta wag ta wag call ungod sigi, sa lagi always

kanunay utang utang utang debt u-ud tumoy dulo tree top uyamuan alimahan alagaan guardian wa ha ho Oh! wa wala hindi, wala no walis silhig walis broom wangal gumonhap, suliranin problem

siliran waro wala hindi, wala no, none wilik gila bay alokin offer witwit quote woig tubig tubig wat.er wo-il lihok gala win move wotwot isang ibon a bird wow hoy uy! hey yabyab push out

wall yapyap tahupan ta hip winnow yokyok pagkatuyo tuberculosis yogyog pagduyan galawin to rock yukyuk isang ibon a bird

47