VATICMÜM, QUOD HABÄCUCI NOMINE INSCRIBITUR4

LATINE

VERSUM ET COMMENTATUM,

QUOD

TEMA AMPL. FACULT. PHILOS. UPSAL.

PR.ESIDE

mag. JONA FKEDERICO HESSEL. L. O. 0. ADJ. ORD.

PRO GRADU PHILOSOPHICO

P. P.

AUCTOR

carolus fredericüs anderssonGOXOBURG. STIP. JLIGNELL.

IN AUDITORIO GUSTAVIANO A. D. X KAL. JUN. MDCCCLIV.

H. P. M. S.

P.II.

UPSALIjE,TYPIS EXSCRIPSIT REG. AGAD. TYPOGRAPHUS.

HÅBAKD K.

Cap. i.

v. 1. Effatum, quod Habakuk, prophetse, revelatum est.2. Quousque, Jehova, voeiferor, tüque 11011 audis?

conqueror apud te de injuria, tuque non servas?3. Cur facis ut iniquitatem videam,

quum tu adspicias miseriam.Est vastatio cum violentia ante oculos meos,sunt lites rixaeque se extollunt.

Obs. Quum Delitzsch citavimus, illum librum ejusdem scriptoris si-gnificamus, qui inscribitur: Exegetisches Handbuch zu den Propheten des AltesBundes von Franz Delitzsch, Doctor der Phil., Licentiat und Privat Docent derTheol. an der Universitet Leipzig, etc. Leipzig 1843, editus.

V. 1. Kfeön nostri, Hierouymum, Lutlierum etc. sequentes, tunga sveticereddiderunt, quia verbnm a quo hoc derivatiir, ferre, portare signifi-caret; igilur onus, quam signiflcationem hujus nominis saepe inveniinns,lit 2 Reg. 5: 17, Num. 11: 11. etc. Hane verbi vim teuentes, in iis etiamlocis, ubi hoc verbum vaticiniurn, oracutum, effalurn aperte indicat, sig¬niflcationem oneris posnerunt et oracnlum ininax notari voloerunt. Sed quumhoc verbn ut docet Gesenins, saepissime signifleet efferre vocern, velcum, vel sine, verbo Vp, cujus rei multa exempla collegit, facillitne hoc ver¬bum ita, ut feeimus, interpretari possumus, nullain signiflcationem moleslivel minacis immiscentes. Nam, ubi vaticiniurn, effatum hoc verbum signi-ficat, ibi et in bonam et in malam partem adhibetur; vid. Zachar. 12: 1,Malach. 1: 1. etc.

V. 3. Alii: Quare videre me facis iniquitatem et cerumnam specta-re facis; sed praeterquam quod, ut docet Maurer, poetae Hebraeorum non a-mant per plura membra inhaerere positae in capite sententiae partieuiae; flerinon potest, ut tt'an legi possit ut quod idem volunt, atque ibi signifl-care videre me facere, quam signiflcationem hoc verbum, quod in formaKai inus. est, numquam habet in forma Hiphil.

— 2 —

v. 4. Propterea frihet lexverumque non curant judices;nam probos improbi circumdant,ideoque jas corruptum redditur.

5. Circumspicite inter gentes et spectate,obstupescite, stupete;nam facinus faciam vestra jam setate,cui narrato fidein non habebitis.

6. Ecce enim ego Chaldseos sum excitaturus,gentem acrem atque violentam,quae, aliena ad occupanda domicilia,terras ad ultimas palatur.

7. Formidolosa atque metuenda est,est ex si ipsa jus majestasque sua.

V. 4. V. V. usque ad finem; LXX «e riXoe. Melius nobis videturhoc verbuui reddituin esse a Syro, qui vertit: A, o n\ -> . n X . ]]q.nec prodit Judicium cum cequitate. Rad. a qua derivatur, pro-

prie idem ac verbum Syr. splenduit, arab. mncerus, signifl-cat. Pra?terquam quod paralellisuius membrorum, qui dicitur, hane versio-nein approbat.

täBttiö MS3^5 SS—S51h ■ ■ 'c-'- '•••• _i =

Vjjyö twswa xs* —

non verum sed perversum exit Judicium; consentiuntur et verbum, quodaltnlimus, Arabicum et loci codicis sacri Hebr. praesertim 1 Sam. 15: 29,ubi pauci interpretes hoc verbum cum perennitate, perpetuitate reddnnt.

Y. 5. nam facinus faciam. Quo de loco Maurer: "Reliqut(praeter Hitz.) quos inspicere licuit, non dubilant cogitando supplere "«?; re-cte, opinor. Quemadmodum enim post participium pro verbo linito posituminterdum, etiara ubi non praecedit ~a.T7, omitlitur pron. pers. Pers. 3., velntExod. 5: 16, sie oinitti posse videtur secundae qnoque et primae Pers. pronpers., simulatque ex illa omissione nulla nascitur ambignitas. Jam vero itacomparata haec sententia est, ut nemini nisi Deo recte Iribuatur. Acceditquod v.6 staliin sequitur

V. 6. Ii, qui latine lifteras sacras verterunt, hoc verbum ut irn-petuosum transtulerunt, — Germanici ungeslim — sed qtium illud tantumapud Plin. majorem natu sit, atque eo ipso loco dubiae et incerlae fldei, proquo vocabulo Latinos irnpetu violenlo usos esse docet Krebs; id latiuereddidimus cum violenia gente.

7. In tanta copia sententiarum disparium hoc de loco nobis aptissima

v. 8. Pardis velociores sunt illius equi,lupis vespertinis acriores,superbiuntque equites,equites procul veniunt

9. Ad violandum omnes ad unum veniunt,est desiderium uniuscujusque faciei in adversum;captivos taniquam arenam colligunt.

10. Atqui regibus illa insultatprincipesque irridet;omnia eludit munimenta,quae aggere exstructo occupat.

11. Tum effervescit animus, transit improbeque agit is,cujus robur deus est suus.

alque oration! oratoris inaxime eongrncns videtnr illa, qua? a Delitzsch affer-tur. Is de Ges., de Wette, aliorumque interpretatione hnjus loci: "Er fälltseine Urtheile, seine Kichtersprüche nach eignein Rechte und erkennt keinanderes an". "In den Zusammenhang passend, aber wider den Sprach¬gebrauch. Das steht mit Nachdruck voraus, aber nicht um zu bezeich¬nen, das der Chaldäer durch selbsteigne Kraft sich Recht und Ansehen ver-schatft, oder sich zu verschaffen meint, sondern dass es dieses Eine, diesesso grauenhafte und furchtbare Volk ist, von dem Recht und Hoheit ausgeht;Das Suff, in schliesst sich an an, und der ganze Satz redetvon der Bethätigung dieser Eigenschaften. Durch die Suff, vonwird das Recht und die Oberhoheit des Ghaldäers den durch ihn aulgehobe¬nen Gesetzgebungen und gestürzten Dynastien der Völker entgegengesetzt.Davon dass der Chaldäer keinen höheren Richter, keine höhere Macht, derenWerkzeug er sei, über sich anerkennt (Hitz.), ist in diesem Verse keine Re¬de, denn ^ «ö« besagt, dass wirklich von ihm ausgehe, nicht dass seinerMeinung nach von ihm ausgehe."

V. lt. Verba inb vr vertenda esse, cum Rosenm., credimus: cujusrobur Deus est suus, quum praesertim eadem fere vis ac signifioatio eorun-dem verborum apud Jesaj. XXIV. 5 sint, quamqnam illo loco activae siguifl-cationis sunt. Eadem verba aliqui sie interpretantur: "suas Utas vires deosuo tribuens", quum simul intelligunt verbuin I™3 vel aliquid simile; sed sim-plicissimum atque optimum videtur intelligere verbum "Tv, Q«od in hoc sensucum ^ praef. est; cujus rei rnulta exempla huic simiilima colleglt Oes. *T pro

saepissime adhiberi constat.

v. 12. Nonne tu ab aevo, Jehova, es Dens, sanctus meus?Non moriemur!Jehova! ad Judicium exercendum eam posuisti,tuque, o rupes, ad castigandum eam constituisti.

13. Purus es oculis ita, ut non scelus videas.Ac proinde miserias videre non potes;cur igitur perfidos intueris?cur siles, dum improbus sé probiorem devorat.

14. Cur ut pisces marinos homines reddis,ut ea, quae reptant, quibus non est, qui dominetur?

15. Quae omnia hämo suo sublevat,eaque reti suo tracta everriculo colligit,idcircoque laetatur et exsultat.

16. Propterea offert reti suo sacrificiaincenditque everriculo suo suffimenta;opima enim est per ista portio ejusredditusque est ejusdem victus copiosus.

17. Ideone rete suum evacuabit,gentesque usque, non parcens, prostraturus?

V. 12. Vocem unam ex octodecim Ulis, quas Haebr.vocant, esse constat, pro quibus aliqui oliui aliter fuisse scriptum, ac uuuclegimus, putant, quam mutationem Esrae cum ejus collegis tribuunt. Itaquebic legi volunt Quam opinionem falsam esse satis ab interpretibusdemonslratum esse credimus. Alii, ut Hezel. ^ per: ne sinas nostnori vertunt, ita ut bic idern valeat ac '?«. Sit ita, consequeretur tarnenfut. apocop. erat necesse, quocum, ex praeceptis grammatices, part.

Semper coujungi solet; quemadmodum etiam Arabum ^ et ^ cum illo futuroconstruuntur.

V. 17. Verbum pleriqne verterunt ut fuisset . Hi idem faciunt,ac si esset infln. absol., qui, ut constat, idem tempus signiflcare potestac praecedens verbum flnitum. Sed est infln. constr. qui numquam, quodsciamus, hoc modo ponitur. Ejusmodi inflnitivo cum prsef. ^ Semper est con-junctum verbum vel aperte, vel, si ita non est, cogitatione addi oportet.Qui inflnitivus latine reddi potest vel inlerfecturus est, vel interficiendumest, vel est interflciendo. Cujus rei multa exempla distincte atque apertein praeceptis grammaticorum, qui dicuntur, ut Geseu. et Ewal., allata sunt.

Cap. IL

v. 1. In statione mea staboet in arce me consistam,prospeculans ut, quid mihi sit dicturus Jehova, per-

cipiam;quidque sim ad querimoniam meam responsurus.

2. Et respondit mihi Jehova dicendo:scribe visionem tabulisque inculpe,ut currentes illam legere possint.

3. Nam etiamnunc ad tempus spectat visio,exitumque quasi inhiat nec mentietur,quam, si erit cunctata, exspecta,quia profecto veniet ac non morabitur.

4. Ecce animus illius tumidus non rectus est,justus autem homo fide sua vivet.

5. Atque etiam vinum decipit,vir elatus non manebit,qui orci instar fauces diducit suasqui morti similis non satiatur;qui omnes gentes ad se corripit,qui nullum populum ad se non cogit.

6. Nonne hi omnes de illo dicta,ludibria atque aenigmata efferentes dicent:

Cap. II. v. 4. Hoc de loco ita discreparunt interpretes ut unus ex tis(Kofod) sie vertat: Ecce qui negligit (sive spernit valicinium), ipseper hoc fetix non erit, at justus (qui Deo confidit) per fidern suarnvivet. — 3. sing. fern, forma Pual. Quamquam hoc verbnrn semel tan-tum apud alios scriptores est, Num. 14: 4 4., suinmo tarnen jure, et proptercognationem iliius cum verbo Arabum (tumöre laboravit) et propter ver¬bum (tumulns), boc modo vertere possumus. — (quod aliqui inter¬pretes nom. adject. esse putant, ut part. Pual ablato tt) latine rectumreddidimus, quia illa vis verbi prima est et iu ceteris signiflcationibus iuiens;etsi aptius esse putamus animus temperotus, quo cum vocabuio Latini ple-rumque id, quod justum modum tenet, appellareut.

V. 6. Quique in se copiam pignorum congerit. Sic fere optimus quis-que interpres, quod sciamus, vocem ts-ww vto tomm vertit. denom. a

Vae illi, qui sibi aliena bona cumulat! Quousque?quique in se copiam pignorum congerit!

v. 7. Nonne subito consurgent, qui te mordeant,expergefient, qui te vexent,fiesque praedse illis?

8. Quia gentes multas spoliasti,spoliabunt te omnes superstites e gentibuspropter caedes hominum injuriamque terrae,injuriam urbis ejusque incolarum.

9. Vae illi, qui domui suae rapinam pravam rapit,ut sublimem nidum suum faciat.ut e manibus malorum se eripiat.

10. Dedecus domus tuae destinasti,excidium multorum populorum,dum in te ipse peccas.

11. Nam e pariete clamat lapis,cui canterius e ligno resonat.

12. Vae illi, quae sanguine urbes exstruit,oppidaque fraude condit.

verbo pignvs dare pro mutua pecvnia, proxime ad illas formas, quaeinflnilivae dicuntur, accedit, quas Gese». in §. 8c? Grain suae, Edit. Upsal.nunierat. Quarum liaec est forma ut adject. Gen. 4 9: 12, a rad.

obscurus fuitj ut imber Prov. 27: 15, a h?<?, ut Jer. 43:10, ">**. Quiiui haec forma (Kr^) ut forma iterativa, quam vocant, sit si-gniflcatione illa, quae dieilur intensiva vel frequentativa, merito, ut credimus,boc vocabulum cum copia pignorvm (captorum) vertimus.

V. 10. Vim atque signiflcationem hnjus loci haue esse putamus: quumexcidium| multorum populorum intendisti, male domui tuae consuluisti. Quemlocum difflcilem ad interpretandum expedire conati sunt interpretes vertendovocab. perdendo. Quae versio rnelior erat, si infio. constr. Haebr. i-dem esset ac Gerund. Latin, in -do. Sed. exceptis valde paucis locis, hnicgerund. respondet infin. abs. Haebr., ut inter omnes constat. Concedimustarnen nostra vertendi ratione flerl iiiain flguram, quae Zeugma nominatur.

— 7 —

v. 13. Nonne illud a .lehova Zebaoth est,ut igni laborent populi,ut frustra defatigentur gentes.

14. Nam ut mare aquse tegunt,ita cognitione gloriae Dei plena erit terra.

15. Voe illi, qui alteri potum praebet,infundens fervida tua vina atque adeo inebrians,ut verenda eorum adspicias.

16. Turpia ac non honesta te satiarunt,pota igitur etiam tu sisteque praeputiatus;calixque dexterae Jehovae ad te circumibit,superque gloriam tuam vomitus infamis.

17. Te enim obruet injuria Libani,vastatioque bestiarum, quae eas terrebat:propter caedes hominum injnriamque terrae,injuriam urbis ejusque incolarum.

18. Quid prodest sculptile, quod sculpat fictor,simulacrum fusum vatesque vanus et fallax,quod fictili suo fictor fidat,ut commenticios mutosque deos fingat.

19. Vae illi, qui expergiscere ad lignum dicit,qui ad mutum lapidein evigila;istudne scilicet docebit!En auro argentoque est obductum,neque ullus prorsus in eo inest spiritus.

20. Atqui in templo suo sacro est Jehova,Coram illo obmutescat terrarum universus orbis.

V. 16. In hoc loco vertcndo praesertim Delitzsch secuti sumiis, qnl (pag.90) ea augrnenta rationesqne afTert, cur siguiflcatio verbi heic uon utfnt. sed ut praeter sit intelligenda, ut dubilari imn liceat.

V. 17. lp"p'; varie intellelum fult; sed si leetionem, quae dicitur. vulga¬rem tenemus, facile est expeditu. Rad ppn, fut. Hiphil pp?, snfT. (sec.furmam sulf. lev. ip») p amittit dagesch, quam ob rem, ut Herl solet,vocalis antecedens producitur, — V?."11"1:; adde formam, ut dicitur, pausaml'acere; ex quo efflcitur

_ 8 —

CAP. III.

Canticum Habakuk, prophetse, ad Schigjonoth.Jehova, auditionem tuam audiens in timorem veni.Jehova, opus tuum in medio annorum ad vitam revoca,in medio annorum illud ostende:sis in ira misericordiae memor!

3. Deus ex Theman venitsanctusque de monte Pharan. Sälah.Coelum majestate ejus tegitur,gloriaque ejus plena est terra.

4. Est solis instar splendor ejus,radiique e manu ejus emicant,ibique est latibulum suse majestatis.

5. Ante eum incedit lues,post eum exit pestis.

6. Exsistit terramque concutit,spectat gentesque contremefacit;montes aeterni diffringuntur,collesque prisci considunt,viaeque priscae ei sunt.

7. In aerumnis video tabernacula CuschanContremuntque aulaea terrae Midianiticae.

8. Num in fluvios exardet, Jehova,

Cap. III. v. 5. Non dubium videtur, quin *®7 pestern. I. febrim arden-tern hic significet. Plerisque quidem locis signiticat flammarn, ardorem averbo P®7 I. S]®7 incendil; sed ex illa signiflcatione facile ad alias, ubi visprima et propria verbi latet, progreditnr. Sic Ps. 76: 4, sunt verbasagitlce, proprie fulgores arcus. Job 5: 7. *1®"?. ^ filii fvlminis; deindefacile ad ardorein febris venimus, praesertim quum aerem orientis calidioreinesse recordeinur. Ilaque miram nobis non erit, si, quum de sole radiisqueejus cantum sit, deinceps de peste febrique dicatur. Praeterea voc. *l®7 nonsolum hoc loco cum verbo, in quo vis pestis est p2?) quam proxime con-jungitur sed etiam aliis locis. Sic Ps. 91: 6, concinount consentiuntque ver¬ba I. 2®P, boc illud zpp Deut. 32: 24, cum n®7; quae omnia efflciunt uthoc verbum ita, ut fecimus. vertamus.

v. 1.

2.

— 9 —

n um in il iivi os ira tua,num in mare furor tuus;quod equis tuis velieris,Curribus tuis victoriai?

v. 9. Nudando nudatus est arcus tuus,jurejurando astricta sunt tela verbo tuo: Sålah.in flumina terram fidis.

10. Te vident montes tremuntque,imbres aquarum transeunt,voeem suam edit profundum,manus suas in altum tollit.

11. Manet sol lunaque in domicilio suo,ad Iueem sagittarum tuarum volantium,ad splendorem fulguris hastae tuue.

12. Cun indignatione terram incedis,gentes in ira conculcas.

13. Prodis ad populi tui auxilium,ad unctum tuum auxiliandum,fastigium de domo improborum concutis,fundamentum usque ad Collum nudas.

14. Hastis eorum ipsorum caput catervarum eorunitransfigis :

turbinis instar ad ine disjiciendum irruunt;quorum exsultatio est quasi miseros erant in insidiis

absumturi.

15. Per mare equis tuis incedis,per aestum aquarum ingentium.

V. 9. In lioc versa, quo Dallas hajus vaticinil dffficilior expedita nobisvidetur, iuterpretando, Delitzsch, hominem litterarum oneütaliuai peritissiuium,quam, quanti sant interpretes, tam varise dissimilesqae inter se interpretatio-«es siiit. potissimnm secuti sumus. Caussas, cur heec interpretatio oniniumaptissima nobis videatar, hic est longum enumerare; quare ad eum, quem di-ximus, lectorein monstrainus, pagg. 1G4—172, ubi haec rem accuraUssimeexplicalam videbis.

— 10 —

v. 16. Audivi contremiscebantque intima mea,ad vocem collidebant labra mea

tabesque ossa pervasit mea,atque ubi sum, ibi vacillo,quum debeam calamitatis diem exspectare,exspectare ut in populum veniat is, qui turmatim

illum aggrediatur.17. Nam ficus non florebit,

nec proventus erit vitium;fallet fruetus oleae,nec fruges ferent arva;excisum erit e caulo pecus,nec erit in bovilibus armentum.

18. Ego vero in Jeliova laetabor,exsultabo in Deo salutis mese.

19. Jehova, Dominus, est robur meum

redditque ut cervas pedes meos,in editisque meis locis incedere me facit.Prcßcetitori, ad fidium mearum sonum cantata.