strategisch communicatieplan - nationaal park weerribben-wieden

Strategisch meerjarenplan communicatie

Nationaal Park Weerribben-Wieden

2010 - 2015

7 mei 2010

Communicatiebureau de Lynx

5 juni 2010 laatste wijzigingen

Werkgroep Communicatie en Educatie

Vastgesteld door Overlegorgaan op 23 juni 2010

Inhoudsopgave

Inleiding ...........................................................................................................................................1

1. Terugblik ......................................................................................................................................3

2. Beschrijving van de context .........................................................................................................8

3. Doelgroepen ...............................................................................................................................12

4. Doelen ........................................................................................................................................17

5. Strategie en middelen .................................................................................................................19

6. Organisatie ..................................................................................................................................26

BIJLAGEN………………………………………………………………………………………….29

Strategisch Meerjarenplan Communicatie Nationaal Park Weerribben-Wieden 1

Inleiding

Sinds januari 2009 is het Nationaal Park

Weerribben-Wieden officieel één groot

nationaal park in de Kop van Overijssel. Het

prachtige, uitgestrekte

laagveenmoerasgebied met de kenmerkende

rietvelden, meren, sloten en moerasbossen

trekt veel bezoekers uit binnen- en

buitenland. Het gaat goed met het nationaal

park. De afgelopen jaren hebben de

terreinbeheerders met succes voortdurend

gewerkt aan het beschermen en verder

ontwikkelen van de bijzondere natuur-,

waterkwaliteits-, landschaps- en

cultuurwaarden van het gebied. De geslaagde terugkomst van de zeldzame otter is daar een mooi

voorbeeld van. Ook op communicatiegebied gaat het naar wens. Staatsbosbeheer,

Natuurmonumenten, IVN, de medewerkers van het nationaal park, gemeente en waterschap

spannen zich al jarenlang in om iedereen die van het nationaal park wil genieten zich welkom te

laten voelen.

De samenvoeging van De Weerribben en De Wieden tot één nationaal park kreeg vanaf 2007 al

vorm in de praktijk en betekende een intensivering van de samenwerking van de genoemde partijen.

Inmiddels zitten de communicatieactiviteiten al aardig in hun nieuwe, gezamenlijke jasje. Het is een

goede basis om nu de communicatiekoers voor de komende jaren uit te zetten. De looptijd van het

oude meerjarencommunicatieplan (nog van Nationaal Park De Weerribben) is ten einde. Het is tijd

voor een nieuw, strategisch, plan – dít plan. Het geeft aan op welke manier het nationaal park

communicatie in zal zetten om zijn doelen te bereiken. De term communicatie dekt hier een brede

lading: het gaat zowel over communicatie over het beleid van het nationaal park als over de

(publieks)voorlichting en natuur- en milieueducatie. In het nationaal park werken meerdere partijen

nauw samen. Een goede uitwisseling van informatie en kennis tussen alle betrokkenen is essentieel.

Ook de interne communicatie krijgt in dit plan daarom nadrukkelijk aandacht.

Leeswijzer

Om een nieuwe koers uit te zetten is het goed eerst pas op de plaats te maken: waar staan we nu en

waar willen we naar toe? In het eerste deel van het plan blikken we daarom terug op de afgelopen

tijd, wat ging goed en wat (nog) niet in zowel de externe als interne communicatie? En kijken we

om ons heen: met welke lopende en komende ontwikkelingen in en om het nationaal park en

maatschappelijke trends moeten en willen we rekening houden? Ook organisatorisch staat het


nationaal park niet op zichzelf. Het is onderdeel van een heel netwerk van nationale parken, en de

partners Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en IVN zijn onderdeel van landelijke organisaties.

Over de samenwerking tussen alle partijen in de nationale parken zijn op landelijk niveau afspraken

gemaakt. Deze afspraken en ook de communicatiestrategie vanuit de moederorganisaties betrekken

we hier om de koers voor het Nationaal Park Weerribben-Wieden te bepalen.

Met onze communicatie willen we specifieke groepen mensen bereiken. We benoemen de

belangrijkste groepen waar het Nationaal Park Weerribben-Wieden zich de komende jaren vooral

op gaat richten.

Uit de context en doelgroepen vloeien vijf communicatiedoelen voort. Die kunnen via meerdere

wegen bereikt worden. In het hoofdstuk „Strategie‟ geven we aan via welke weg we dat de komende

jaren willen doen. We beschrijven de visie of strategie, die zich vertaalt in een aantal

basisuitgangspunten, een kernboodschap en in concrete middelen per doel. Tot slot geven we – in

grote lijnen – aan op welke manier de communicatiemiddelen ingezet worden.


1. Terugblik

In 2009 zijn De Weerribben en De Wieden samengevoegd tot één nationaal park. De praktische

samenwerking begon al in 2007. De samenvoeging betekende de nodige veranderingen in de wijze

waarop het nationaal park beheerd en georganiseerd is. Het was ook een 'scharniermoment' in de

communicatie over het nationaal park met zowel bezoekers als met partijen in en om het nationaal

park (bewoners, bestuurders, ondernemers). Er was en is een ander verhaal te vertellen: van een

veel groter en ook meer divers gebied, met een nieuwe, terreinbeherende partij, met een andere

organisatievorm en andere overlegstructuren. Ook kwamen er andere doelgroepen bij, met name

inwoners van de kernen rond De Wieden. De samenvoeging van De Weerribben en De Wieden had

ook tot gevolg dat interne communicatie intensiever werd. We maken de stand van zaken op. Wat

stemt tot tevredenheid, wat kan beter?

Communicatie over beleid

Sterke punten

De organisatie van het nationaal park is steviger geworden, er is een professionaliseringsslag

gemaakt. Ook de communicatie over het nationaal park is met de nauwere samenwerking met

Natuurmonumenten over het geheel genomen intensiever geworden.

Met de bevolking rond het nationaal park is uitgebreid gecommuniceerd over de samenvoeging. Dat

gebeurde in veel bijeenkomsten en via de oprichting van een Klankbordgroep Plaatselijke Belangen.

Er is een Nieuwsbrief uitgebracht en iedereen kan zich abonneren op een digitale nieuwsbrief. Deze

inspanningen zijn positief ontvangen. Het nationaal park is beter zichtbaar geworden en er lijkt

meer draagvlak voor te zijn ontstaan. Ook de relatie met de riettelers is verbeterd. Het nationaal

park heeft daarin met diverse activiteiten geïnvesteerd. Er is meer wederzijds begrip en

welwillendheid ontstaan om samen te werken.

De gemeente Steenwijkerland is de afgelopen jaren sterker betrokken geraakt bij het nationaal park

en bij de communicatie over het nationaal park. Het rapport over de economische baten van het

nationaal park ('Kop en Munt') speelde daarbij een belangrijke rol. Nationaal park en gemeente

vinden elkaar steeds meer in het stimuleren van duurzame natuurrecreatie in het gebied.

Verbeterpunten

De indruk bestaat dat een groot deel van de lokale bevolking niet goed ziet wat (de waarde van) het

nationaal park is en wat het nationaal park voor hen kan betekenen. Ze voelen zich te weinig

betrokken bij inrichting, beheer en gebruik van het gebied. De Klankbordgroep Plaatselijk Belang

kan daar een belangrijke rol in spelen, maar de animo voor dit overleg lijkt wat tanende. De

aanwijzing van de Weerribben-Wieden tot Natura 2000-gebied heeft de discussie natuur versus

regionale economie weer aangescherpt. Natuurontwikkeling roept van oudsher bij een deel van de

bevolking argwaan op. Voor de buitenwereld is het niet helder welke partijen verantwoordelijk zijn

voor welk natuurbeleid. Bewoners ervaren te weinig afstemming tussen de natuurbeheerders. De

kritische geluiden over Natura 2000 lijken af te stralen op het nationaal park. Het vraagt om het


uitdragen van een helder standpunt vanuit het nationaal park en een goede uitleg aan het publiek

over het beleid. Dit geldt voor meer beleidszaken – zoals zaken rond omgang met de rietsector,

landinrichting of de plaatsing van windmolens. Lastige factor is dat sommige mensen van

bijvoorbeeld de terreinbeheerders meerdere rollen moeten vervullen, zowel het nationaal park als de

eigen organisatie moeten vertegenwoordigen. De afstemming van de beleidscommunicatie met de

communicatie van terreinbeheerders op landelijk niveau, verdient extra aandacht. Een ander punt

van aandacht is dat er intern te weinig afstemming is wie met externe partijen communiceert.

Bij de toegenomen inzet van de gemeente en recreatiesector voor het stimuleren van recreatie in de

regio, wordt het risico gevoeld dat het natuurbeschermingsdoel zou kunnen overrulen. Een goede

monitoring van de recreatiedruk is een belangrijke 'veiligheidspal'. Die is weggevallen. Het maakt

een goede communicatie met het publiek over hun gedrag, én met de gemeente en ondernemers

extra belangrijk.

Publieksvoorlichting

Sterke punten

Het nationaal park trekt naar schatting jaarlijks ruim 1,5 miljoen bezoekers per jaar; alle jarenlange

inspanningen van de terreinbeheerders en het IVN om het nationaal park aantrekkelijk voor velen te

maken en houden liggen daarvoor aan de basis. Bezoekers kunnen terecht in twee goedlopende

bezoekerscentra in Sint-Jansklooster en Ossenzijl en bij de informatiepunten in Kalenberg en

Zwartsluis.

De mooie nieuwe website in de huisstijl van de

nationale parken vormt voor hen een goede bron van

informatie over het nationaal park. Er zijn ook

enkele specifieke middelen van het nationaal park,

zoals een flyer en een brochure.

De laatste jaren zijn er in het nationaal park niet

aantoonbaar meer bezoekers bijgekomen, maar zij

zijn wel langer aanwezig in het gebied. Er is veel

belangstelling voor de georganiseerde vaarexcursies.

Om het aantal bezoekers (waterrecreanten) vooral in het hoogseizoen in goede banen te kunnen

leiden, is een zonering in het gebied van kracht. Het blijkt dat bezoekers zich hier goed aan houden.

Helpend is dat ook kanoverhuurbedrijven, als gastheren van het nationaal park, het publiek hierover

voorlichten. De gastheerschapcursus voor ondernemers kon op voldoende belangstelling rekenen en

verloopt succesvol.

Het nationaal park was pilot voor een nieuwe, betere manier van bebording in alle nationale parken.

Die proef is geslaagd, en de nieuwe borden zullen in het hele nationaal park worden ingevoerd.

Verbeterpunten

De bijzondere natuurwaarden van het gebied kunnen nog beter benadrukt worden in de

voorlichting, net als de mogelijkheden om deze natuur intensief te beleven. Goed inzicht in de vraag

van mensen die het nationaal park bezoeken ontbreekt; die zou actiever verzameld kunnen worden.


De website van het nationaal park kan vollediger en nog beter benut worden. Het beheer (vooral

het verzamelen van alle relevante informatie voor het publiek over activiteiten) behoeft aandacht.

De voormalige „Activiteitenkrant‟ wordt gemist en er is behoefte aan een goede opvolger of aan

herintroductie.

De website en andere activiteiten van Het WaterReijk zijn voor het publiek een belangrijke ingang

om informatie over het nationaal park te verzamelen. De samenwerking met deze organisatie moet

op het punt van communicatie nog verder worden vormgegeven. Ook de samenwerking met het

Waterschap Reest en Wieden op het gebied van voorlichting over de natuur- en waterkwaliteit kan

beter. Zeker op projectbasis zou meer samenwerking voor beide partijen goed uitpakken (onder

andere uitwisseling van materiaal, benutten van elkaars kanalen). Om ondernemers een goede rol in

voorlichting (onder andere over regels) te laten spelen is verbetering van de communicatie tussen

ondernemers en terreinbeheerders wenselijk.

Tot slot verdient het geleiden van bezoekers in de periode dat ze het nationaal park bezoeken (de

gewenste seizoensspreiding) meer aandacht.

Educatie

Sterke punten

In het nationaal park is veel aandacht voor de

jeugd. Er zijn goedlopende jeugdnatuurclubs en een

Junior Rangersclub. Het aanbod van losse

activiteiten voor jeugd, met name de jongere

kinderen, is op orde. De lesprogramma‟s voor

scholen zijn inhoudelijk goed. Op dit punt wordt

ook goed samengewerkt met de gemeente. Het

kosteloos aanbieden van de programma‟s aan

scholen in de gemeente zorgt ervoor dat de meeste

schoolkinderen eenmaal per jaar het nationaal park

bezoeken. Ook het Waterschap besteedt aandacht aan de jeugd en jongeren in haar

Educatiebeleidsplan.

Verbeterpunten

Er is beperkte menskracht om alle educatieactiviteiten op het gewenste niveau uit te voeren. Voor

scholieren van het voortgezet onderwijs zijn op dit moment weinig middelen voorhanden. Het is

wel een doelgroep, hoewel lastig te bereiken, om toch bij het nationaal park te betrekken. Op

educatief vlak kan meer samenwerking zijn met het waterschap (bijvoorbeeld rond het project „Ik

leef met water‟ of met het arrangement ”Jongleren, water beheren”). Educatieve activiteiten lijken

vooral aanbodgericht ontwikkeld te zijn; een betere inventarisatie van de vraag van scholen biedt

kansen voor vernieuwing en middelen die (nog) beter in het lesprogramma van scholen passen. De

toegankelijkheid van scholen uit het voortgezet onderwijs voor educatie is tot slot, een punt van

zorg.


Interne communicatie

Sterke punten

De afstemming en informatie-uitwisseling tussen de partners van het nationaal park onderling

verloopt in grote lijnen naar tevredenheid. Al voor de samenvoeging was er intensief contact tussen

de medewerkers van de twee gebieden. Zij weten elkaar makkelijk te vinden in de dagelijkse gang

van zaken en komen gemaakte afspraken goed na. De samenwerking op communicatiegebied met

de gemeente heeft de afgelopen jaren al iets meer vorm gekregen.

Ook op het terrein van afstemming van het nationaal park met de moederorganisaties van

Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en het Samenwerkingsverband Nationale Parken is de laatste

jaren winst geboekt. Het vaststellen van het Afsprakenkader Zichtbaarheid (zie bijlage5) speelde

daarin een goede rol.

Verbeterpunten

Er is regelmatig onduidelijkheid over wie wat doet en wie waarover communiceert, bijvoorbeeld in

het geval van persberichten (een persprotocol ontbreekt) of over beleidsontwikkelingen zoals rond

Natura 2000. Op een aantal punten kan de samenwerking met het waterschap en de gemeente nog

versterkt worden om gezamenlijke kansen beter te benutten.

Het nationaal park is via verschillende werkgroepen en overleggen georganiseerd. Sommigen

ervaren dit als onoverzichtelijk en niet altijd even efficiënt. De afstemming met de landelijke

organen van de terreinbeheerders en het nationaal park vraagt om blijvende aandacht. Dit geldt niet

alleen voor de relatie „van onder naar boven‟ maar ook „van de werkvloer naar boven', zodat op

landelijk niveau ook goed oog blijft voor de dagelijkse praktijk in het nationaal park.

Communicatie met vrijwilligers

Sterke punten

Het nationaal park kan zich verheugen in een grote, actieve groep vrijwilligers in het nationaal park,

zowel via Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten als het IVN. Zij verrichten veel ondersteuning in

beheer- en voorlichtingstaken. Ze vormen ambassadeurs van het nationaal park en zijn een

belangrijke schakel in het contact met de lokale bevolking. Jaarlijks organiseren de afzonderlijke

organisaties meerdere activiteiten op het gebied van scholing en gezelligheid, zoals een barbecue.

Om potentiële vrijwilligers te informeren en te werven organiseert Natuurmonumenten twee maal

per jaar een voorlichtingbijeenkomst, en jaarlijks zijn er twee contactbijeenkomsten vanuit het

nationaal park voor alle groene voorlichters (zowel vrijwilligers als betaalde krachten).


Verbeterpunten

Het vrijwilligersbeleid van IVN, Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten is op een aantal punten

verschillend. Er bestaat vanuit het nationaal park behoefte om dit beleid te stroomlijnen; dat is nog

niet van de grond gekomen. Een adequate reactie op vragen van vrijwilligers aan (betaalde)

medewerkers van de terreinbeheerders laat door drukte soms te wensen over, wat de motivatie kan

ondermijnen. Het zorgen voor voldoende aanwas van vrijwilligers is een blijvend punt van

aandacht. Dit geldt in het bijzonder voor de werving van mensen als gastheer/vrouw in de

bezoekerscentra. Op de website van het nationaal park zelf is geen (verwijzende) informatie te

vinden voor potentiële vrijwilligers.


2. Beschrijving van de context

Als Nationaal Park Weerribben-Wieden zetten we actief een koers uit om onze doelen te bereiken.

Dat doen we in een omgeving die voortdurend in verandering is: lokaal, regionaal en nationaal

beleid en maatschappelijke trends bepalen de dynamiek waar we op in moeten (en willen) spelen.

Het Overlegorgaan – zelf geen rechtsorgaan – heeft de taak om met allerlei betrokken partijen in de

omgeving het beleid goed af te stemmen en waar mogelijk en nodig afspraken te maken. In de

periode tot en met 2015 zien we de volgende zaken die van invloed zijn op de manier waarop we

over het nationaal park communiceren.

2.1 Maatschappelijke ontwikkelingen

Er is een toenemende maatschappelijke belangstelling voor

onderwerpen die nauwe relaties hebben met natuur, zoals

klimaat- en milieuvraagstukken, achteruitgang van de

biodiversiteit, duurzaamheid, gezondheid, dierenwelzijn en

maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ook

natuurrecreatie mag zich in groeiende belangstelling

verheugen. Mensen gaan graag naar buiten om rust en stilte,

maar ook avontuur te vinden. De behoefte is steeds sterker om natuur echt te kunnen beleven -

ruiken, proeven, voelen. Er is veel belangstelling voor georganiseerde evenementen, zoals

kunstroutes, natuurtheater, streekmarkten en andere festiviteiten. Tegelijkertijd hechten mensen aan

vrijheid, om activiteiten op individuele basis en in familie- of vriendenverband te ondernemen.

De hoeveelheid vrij te besteden tijd van veel mensen is relatief groot, maar wordt als schaars

beleefd. Men stelt daarom hoge eisen aan de invulling ervan, er is vraag naar 'kwaliteit'. Mensen

zijn op zoek naar authenticiteit - de belangstelling voor streekproducten is daar een voorbeeld van -

en naar unieke ervaringen. Ze verwachten daarbij wel dat moderne gemakken aanwezig zijn, en dat

gebruik gemaakt wordt van moderne middelen – bijvoorbeeld in bezoekerscentra of bij activiteiten

die georganiseerd worden. De ontwikkeling van nieuwe media (steeds nadrukkelijkere rol voor

internet, ontwikkelingen als twitter en middelen als de i-pod, GPS) bieden kansen waar op

ingespeeld kan worden. Tot slot noemen we nog de groeiende groep senioren, met veel vrije tijd

ook buiten het hoogseizoen en met behoefte aan sportieve activiteiten als fietsen en wandelen en

interesse om 'iets te leren'.

Naast deze trends staat ook de constatering dat het publiek maar beperkt belangstelling heeft voor

het onderwerp biodiversiteit, en dat meer ruimte bieden aan natuur(ontwikkeling) niet alleen

positief in het nieuws komt.


2.2 Beleidsontwikkelingen van het nationaal park zelf

Het Beheer- en Ontwikkelingsplan

Het Beheer- en Ontwikkelingsplan (BOP, 2008) geeft aan hoe het Nationaal Park Weerribben-

Wieden zich verder wil ontwikkelen tot een hoogwaardig natuur- en cultuurlandschap: een

gevarieerd veenlandschap met alle ontwikkelingsstadia, van open water tot moerasbos. Dit doen we

via actief beheer (samen met particuliere rietlandbeheerders) en cyclisch beheer (zoals het

regelmatig graven van open water). Voor de communicatie geeft het plan als hoofddoel de

waardering voor de natuurwaarden en de status van het nationaal park te vergroten en het draagvlak

bij bestuurders en bewoners te verstevigen. Daarnaast is er de zorg voor goede

informatievoorziening, voor activiteiten voor diverse doelgroepen en deelname aan internationale

allianties. Het BOP geeft hiervoor aanwijzingen, die in dit meerjarenplan Communicatie verwerkt

zijn.

Het Visitor Management Plan

Het nationaal park heeft begin 2009 een Visitor Management Plan opgesteld. Dit plan geeft aan op

welke manier de omvangrijke recreatie (circa 1,5 miljoen bezoekers jaarlijks) in het nationaal park

goed te combineren is met de gewenste bescherming van verstoringsgevoelige natuur. Belangrijk

onderdeel is het voorstel om verstorende activiteiten te zoneren, onder andere door de aanwijzing

van 1000 hectare aan rustgebied. De precieze begrenzing is onderwerp van gesprek met de

rietsector. Uit de analyse in het plan komen meerdere aanbevelingen voor de communicatie over het

nationaal park. Uitgangspunt is dat met 'kwaliteitsrecreatie' meer inkomsten moeten worden

behaald. Via communicatie kan de kwaliteit van de natuur en recreatie nog beter onder de aandacht

worden gebracht bij het publiek (bezoekers en omgeving). Het is belangrijk om het aanbod aan

producten te blijven vernieuwen; meer gericht op beleving en het mag meer sprankelen. Dit vereist

goede samenwerking van alle partners van het nationaal park. Een vijfjaarlijkse enquête onder

recreanten zal meer zicht geven op de vraagkant.

In het plan wordt geconcludeerd dat veel bezoekers graag iets willen opsteken van een bezoek aan

het nationaal park. Communicatiemiddelen kunnen daarop inspelen, door onder meer de schoonheid

van het gebied beter beleefbaar te maken: Een goed voorbeeld is het GPS-systeem van de

ottervloot. Dit kan verder ontwikkeld worden.

2.3 Beleid van andere partijen in de omgeving

Natura 2000

Een groot deel van Nationaal Park Weerribben-Wieden is aangewezen als Natura 2000-gebied, het

Europese netwerk van beschermde natuurgebieden. Voor deze extra bescherming stelt de Provincie

Overijssel, in overleg met een groot aantal partijen in en rond het nationaal park, een beheerplan op.

De aanwijzing onderstreept de bijzondere natuurwaarden van het nationaal park en betekent een

extra ondersteuning om de kwaliteit te bewaken en nog verder te verhogen. Sommige maatregelen


die nodig zijn om de doelstellingen van Natura 2000 te halen, hebben gevolgen voor agrariërs,

riettelers en recreatieondernemers. De opstellers van het beheerplan proberen daar met hen in goed

overleg uit te komen. De lokale bevolking – onder andere bestuurders – volgt de ontwikkelingen

zeer kritisch. Omdat het Natura 2000-beleid een groot deel van het nationaal park betreft en de

partners ook aan de Natura 2000-tafel zitten, is het voor de omgeving niet altijd helder welke rol het

nationaal park heeft. Waar Natura 2000 eigenlijk een grote kans is voor natuurbescherming, kan

kritische berichtgeving over Natura 2000 („het gebied gaat op slot‟) negatief afstralen op het

nationaal park.

Het WaterReijk Weerribben-Wieden

In de Stuurgroep Toeristische Ontwikkeling Steenwijkerland zijn

de verschillende partners in het gebied vertegenwoordigd (van

gemeente, natuurbeherende organisaties tot recreatiesector). Deze

Stuurgroep heeft een convenant opgesteld om gezamenlijk het duurzame toerisme in de regio flink

te stimuleren. Hiermee heeft de toeristische sector in de Kop van Overijssel in 2009 een krachtige

nieuwe impuls gekregen. De oprichting van het WaterReijk Weerribben-Wieden is hier een goed

voorbeeld van.

De website van het WaterReijk is een belangrijk „portaal‟ voor recreanten en bezoekers van het

gebied. Zij vinden hier actuele informatie over wat er in de regio te doen is en welke

(recreatieve)ontwikkelingen er zijn. Het Nationaal Park Weerribben-Wieden is een van de

belangrijkste toeristische trekkers in de regio – de gekozen naam en de otter in het logo van

WaterReijk getuigen daarvan. De doelen van beide organisaties overlappen op een groot aantal

punten. Het WaterReijk kan dan ook een belangrijke versterking betekenen voor het nationaal park

wat betreft de communicatie met natuurgerichte recreanten en het onder de aandacht brengen van de

natuurkwaliteiten van het gebied. Anderzijds dient de draagkracht van het nationaal park en het

imago van het park als gebied waar natuur(bescherming en ontwikkeling) de hoofdrol speelt,

gewaarborgd te blijven. Een blijvende stevige inbreng van het belang en de visie van het nationaal

park is op zijn plaats en verdient aandacht. Regulier overleg en afstemming van de communicatie

(strategie, middelen en activiteiten) tussen nationaal park en het WaterReijk vindt intussen plaats.

2.4 Het strategisch communicatieplan van het SNP

Het Samenwerkingsverband Nationale Parken (SNP) heeft recent een communicatieplan opgesteld

dat besproken is tijdens de Overlegorgaan vergadering van 17 maart 2010 . De strategie die in dit

plan is uitgezet om de doelen van de (gezamenlijke) nationale parken te bereiken, is ook leidend

voor de communicatie van de afzonderlijke nationale parken. Kernpunt uit deze strategie is het

uitdragen van de identiteit van de nationale parken als sterk merk: “De nationale parken zijn de

visitekaartjes van het Nederlandse natuurbeleid; het zijn gebieden van grote waarde voor de natuur.

Ze moeten daarom als vanzelfsprekend beschermd en gekoesterd worden.” Afzonderlijke nationale

en hebben, zo is in het plan geformuleerd, de taak om het merk Nationaal Park neer te zetten in hun

interne en externe communicatie volgens de binnen SNP gemaakte afspraken (richtlijnen, kaders,


producten). Hiervoor zijn al acties ondernomen: het Afsprakenkader Zichtbaarheid, de pilot

bebording en invoering van de huisstijl van de nationale parken. Een ander belangrijk punt is te

laten zien dat het nationaal park deel uitmaakt van een groter stelsel van natuurparken. Daarnaast

heeft ieder nationaal park de zorg om draagvlak voor zijn doelen bij partners en bestuurders te

bevorderen. Ook is afgesproken dat zij deelnemen aan SNP-werkgroepen om samen de identiteit

vorm te geven.

2.5 Basispakket communicatie, voorlichting en educatie Nationale Parken 2010 - 2015

Het „Basispakket‟ is een afspraak van alle partners van de nationale parken over het basisaanbod

aan communicatie in ieder nationaal park. In 2010 zijn de lijnen voor de periode tot 2015 uitgezet.

Belangrijke elementen daarin zijn: informatie zoveel mogelijk digitaal aanbieden, aandacht geven

aan wensen van het brede publiek en omwonenden (niet alleen „natuurvorsers‟), meer invulling

geven aan strategische communicatie (o.a. meer aansluiten bij beleid van partners,

Samenwerkingsverband Nationale Parken, en overheden), extra aandacht voor het verwerven van

nieuwe en vernieuwende landelijke projecten met een accent op maatschappelijke thema‟s en

beleid.

Naast het basispakket is er een facultatief Pluspakket om nationale parken te stimuleren

vernieuwend te zijn. Hiervoor zijn globaal de thema‟s aangegeven waarvoor ook medesubsidiëring

door SNP mogelijk is. Dit zijn projecten die gebruikmaken van vernieuwende, digitale middelen,

die het concept Gastheerschap uitnutten en verbreden (bijv. via duurzame recreatie, bijzondere

arrangementen), die gericht zijn op jongeren, die het draagvlak bij de locale bevolking versterken,

en tot slot, die bijdragen aan de opbouw van het merk Nationaal Park. In bijlage 1 is het overzicht

van activiteiten uit het pakket opgenomen.

2.6 Lopende en verwachte grote projecten in het nationaal park

De komende jaren lopen of starten enkele grote (fysieke) projecten in het nationaal park. De

uitvoering van deze projecten zal de beeldvorming van het nationaal park positief of negatief

beïnvloeden, zeker als het om projecten gaat die gevoelig liggen bij de plaatselijke bevolking, zoals

de rietteelt. Een goede communicatie en aandacht voor de participatie van omwonenden in de

projecten is hier op zijn plek. Tussen de projecten moet goed worden afgestemd hoe en wat naar

buiten toe wordt gecommuniceerd. De afzender van de projecten en wie er op welke wijze over

communiceert wordt in de werkgroep communicatie en educatie vastgelegd en beschreven in het

persprotocol (bijlage 5).

Het gaat (dd. Juni 2010) om de volgende projecten:

- impuls rietbeheer

- biomassa

- instellen van (extra) rustgebieden,

- ecologische verbinding Weerribben-Wieden,

- aanpassing bezoekerscentra en watertoren,

- Life-project

- mogelijke uitbreiding nationaal park


3. Doelgroepen

Doelgroepen

Met de communicatieactiviteiten willen we een groot aantal verschillende doelgroepen bereiken.

We maken onderscheid tussen de hoofdgroep 'bezoekers/recreanten van het nationaal park' en

'lokale bevolking' – waarbij de lokale bevolking natuurlijk ook regelmatig bezoekers zijn. We geven

aan welke houding de verschillende doelgroepen nu (lijken) te hebben en welke houding we graag

zien ontstaan.

3.1 Bezoekers

Het Visitor Management Plan geeft een goed beeld welke bezoekers / recreanten naar het Nationaal

Park Weerribben-Wieden komen en wat hun redenen voor een bezoek zijn. Het merendeel van de

mensen komt naar het nationaal park om van de bijzondere natuurwaarden te genieten. Een andere

grote groep vormen de mensen die het nationaal park bezoeken voor sportieve activiteiten; vooral

varen en fietsen zijn populair. Het beleid van het nationaal park is niet om méér mensen aan te

trekken. De draagkracht van het gebied kan een stijging van het aantal bezoekers overigens wel aan,

mits de zonering goed gehandhaafd wordt. Het streven is wel bezoekers langer in het gebied te

houden, zowel wat betreft de verblijfsduur van een bezoek als ook in andere maanden dan de

topmaanden in lente en zomer (seizoensverlenging). Bezoekers gebruiken meerdere kanalen om aan

informatie over het nationaal park te komen: de websites van het nationaal park, Staatbosbeheer,

Natuurmonumenten en van het WaterReijk, de bezoekerscentra en informatiepunten en berichten in

(lokale) kranten en landelijke bladen.

We onderscheiden de volgende typen bezoekers::

• Natuurgerichte recreanten

De 'natuurgenieters' en „natuurvorsers‟ - specifiek mensen die van waterrijke natuur houden -

zijn een welkome groep en het aanbod van het

nationaal park aan informatie en activiteiten voor

deze groep is goed op orde. Een aanzienlijk deel

van de natuurmensen komt (heel) regelmatig in

het gebied. Zij hebben behoefte aan „specialere‟

informatie over de natuurwaarden van het

nationaal park, naast de algemene informatie.

Gewenste situatie:

Natuurliefhebbers kennen het (hele) nationaal

park als zeer bijzonder natuurgebied. Ze komen

er graag naar toe, in alle seizoenen. Er zijn voor


hen regelmatig nieuwe (natuur)activiteiten waar ze ook aan deelnemen, en nieuwe middelen

voor hen, waaronder informatie die wat diepgaander is.

• Sportieve recreanten

Het Nationaal Park heeft naam en faam als gebied waar veel mogelijkheden zijn voor

waterrecreatie: varen, kanoën, schaatsen. Ook trekt het nationaal park veel mensen die er graag

fietsen, ze vinden meerdere uitgezette routes. Een grote groep sportieve recreanten wil wandelen.

De sportieve groep gebruikt de natuur vooral als decor. Veel (vaar)routes zijn vastgesteld, zodat

mogelijke schadelijke overlast voor dieren en planten beheersbaar is. Voorkomen moet worden

dat, zeker bij een groeiend aantal bezoekers, wèl meer verstoring optreedt.

Gewenste situatie:

Sportieve recreanten weten goed waar ze terecht mogen en kunnen in nationaal park. Al

„sportend‟ krijgt deze groep ook mee waar het nationaal park voor staat en dat het een bijzonder

natuurgebied is dat goede bescherming verdient. Ze zijn op de hoogte van regels die in het

nationaal park gelden – ook via recreatieondernemers (kanoverhuurder, fietsverhuurders),

waarom ze opgesteld zijn en zij houden zich eraan. Wandelaars voelen zich meer welkom in het

gebied en weten nieuwe wandelroutes te vinden.

• Recreanten die komen voor ‘een gezellig dagje uit’

Vooral de goede mogelijkheden van vaarexcursies trekken mensen naar het nationaal park voor

een gezellige dag met vrienden en familie. Zij nemen „en passant‟ iets mee van de bijzondere

natuurwaarden en waar het nationaal park voor staat.

Gewenste situatie:

Deze groep recreanten krijgt via de activiteiten die ze komen doen, meer waardering voor de

natuur van het nationaal park en meer kennis van het nationaal park.

• Senioren

De groep senioren in Nederland groeit. Zij vormen een doelgroep met veel interesse in natuur en

cultuur. Ze hebben relatief veel vrije tijd en bezoeken het nationaal

park ook makkelijker buiten de weekenden en het hoogseizoen.

Gewenste situatie:

De groep senioren weet het nationaal park het hele jaar door te

vinden voor een bezoek, ook zijn er dan voldoende activiteiten.

Mensen met een beperking

Voor minder valide mensen zijn er speciale voorzieningen gemaakt

waardoor zij goed terecht kunnen in het nationaal park, zoals

rolstoelpaden en overdekte boten die toegankelijkheid zijn voor

rolstoelen (niet elektrisch).


Gewenste situatie:

Mensen met een beperking weten zich welkom in het nationaal park omdat er voor hen goede

voorzieningen zijn om te recreëren in het gebied. Voor hen is goede informatie over de

toegankelijkheid beschikbaar op de website en in de flyer en brochure.

• Buitenlandse bezoekers

Vooral De Weerribben hebben internationaal gezien een reputatie als interessant natuurgebied;

De Wieden zijn minder bekend en trokken tot voor kort althans, vooral binnenlandse bezoekers.

Buitenlandse gasten zijn vooral afkomstig uit Duitsland en België. Voor hen is een meertalige

algemene brochure en flyer over het nationaal park beschikbaar.

Gewenste situatie:

Buitenlandse bezoekers kunnen op een eenvoudige manier voldoende informatie over de natuur

en activiteiten in het nationaal park vinden. Er is informatie in het Duits en Engels beschikbaar

op de website en in de belangrijkste brochures. Zij weten ook dat het nationaal park onderdeel is

van een stelsel van Nederlandse nationale parken, die ook het bezoeken waard zijn.

• Scholen buiten Steenwijkerland

Scholen buiten de gemeente Steenwijkerland kunnen voor een bezoek aan het nationaal park

terecht in de bezoekerscentra. Daar zijn diverse binnen- en buitenactiviteiten. De programma‟s

zijn toegesneden op de verschillende leeftijdsgroepen. Hiervan maakt een behoorlijk aantal

scholen enthousiast gebruik. Zij kunnen ook gebruik maken van de excursiemogelijkheden van

Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten of het IVN.

Gewenste situatie:

Scholen weten het nationaal park makkelijk te vinden voor natuurexcursies (er is een goede

„ingang‟). De aangeboden activiteiten sluiten goed aan bij hun vraag.

3.2 Lokale bevolking

Bij de samenvoeging van de Weerribben-Wieden tot één nationaal park in 2007, is veel energie

gestopt in het raadplegen van de lokale bevolking. In een groot aantal bijeenkomsten zijn ze

geïnformeerd en gehoord. Ook is toen een Klankbordgroep Plaatselijke Belangen opgericht waarin

het nationaal park vier maal per jaar overlegt met in- en omwonenden. De betrokkenheid van de

lokale bevolking met het nationaal park kreeg hiermee een positieve impuls.

Binnen de groep lokale bevolking maken we onderscheid in de volgende deelgroepen:

• In- en omwonenden van de gemeente Steenwijkerland en Zwartewaterland

Er is in principe wel draagvlak voor het nationaal park en de terreinbeheerders bij in- en

omwonenden. Dat blijkt onder meer uit het aantal vrijwilligers uit de omgeving dat actief is in

het nationaal park. Mensen realiseren zich dat ze in een bijzonder gebied wonen. De vraag is of

dat voldoende duidelijk gemaakt wordt; echte trots op het gebied ligt niet aan de oppervlakte.

Vanuit het verleden bestaat een zekere argwaan ten opzichte van de natuurbeheerders. Een deel


van bevolking lijkt ook relatief weinig kennis te hebben van het nationaal park, en niet goed te

weten wat er met de status van nationaal park veranderd is. Ze voelen zich ook niet goed gezien

en gehoord. De informatievoorziening vanuit het nationaal park richting de bevolking kan op

punten sterker. Een goede stap is de nieuwsbrief die in 2009 huis aan huis is verspreid met

informatie over actuele ontwikkelingen in het nationaal park.

Gewenste situatie:

Bewoners zien meer dan nu de meerwaarde van het nationaal park, ze weten welke partijen bij

het nationaal park betrokken zijn en waar het nationaal park voor staat. Zij voelen zich goed

geïnformeerd over de ontwikkelingen in het nationaal park en gehoord in hun mening. Zij zijn in

toenemende mate actief betrokken bij het nationaal park (als vrijwilliger, of deelnemer aan

activiteiten, in Klankbordgroep) en dragen een positief geluid over het nationaal park uit naar

buiten.

• Bestuurders

Bestuurders van de gemeente Steenwijkerland zijn nauwer

betrokken geraakt bij het nationaal park. Zij zijn zich

bewust van economisch-recreatieve waarde van het

nationaal park, en zetten zich met name in om die

(natuur)recreatieve waarde van het park op duurzame wijze

te versterken – onder andere via het WaterReijk

Weerribben-Wieden. Het in april 2010 ontvangen Eden

Award is een prachtig voorbeeld hiervan. Ten aanzien van

– verdere - natuurontwikkeling is de houding van de

bestuurders kritisch.

Gewenste situatie:

Bestuurders hebben minstens evenveel oog voor de belangen van de natuurwaarden in en om het

park als voor de belangen van de recreatie en blijven zich inzetten voor een verdere duurzame

ontwikkeling binnen de gemeente. Ze zijn/blijven ook bereid keuzes te maken die gunstig

uitpakken voor de natuurwaarden in het nationaal park.

• Bedrijven / ondernemers

Een groeiend aantal recreatie- en horecaondernemers beseft dat het nationaal park een zeer

goede reclame is. Dat blijkt ook uit de belangstelling om via het gastheerschap - de eerste cursus

werd in 2008 gehouden – de doelen van het nationaal park te ondersteunen, via voorlichting en

activiteiten. De indruk bestaat dat ondernemers nog kansen laten liggen die de aanwezigheid van

de topnatuur in het nationaal park biedt.

Gewenste situatie:

Bestaande gastheren vervullen hun rol als „visitekaartje‟ van het nationaal park blijvend met

enthousiasme, meer ondernemers doen mee als gastheer. Ondernemers komen zelf met ideeën en

voorstellen om de waarde van het nationaal park te versterken en de kansen die het biedt te

verzilveren.


• Scholen

Alle basisscholen in de gemeente Steenwijkerland doen al

jarenlang mee aan de deelprogramma‟s via het Kop van

Overijssel scholenproject. De programma‟s worden door de

scholen zeer gewaardeerd. Door een subsidie van de

gemeente is deelname kosteloos. Voor leerlingen van het

voortgezet onderwijs is maar heel beperkt aandacht.

Gewenste situatie:

Leerlingen van basisscholen uit de gemeente bezoeken ten

minste 3x in hun basisschoolloopbaan het nationaal park in

schoolverband. Leerlingen en leerkrachten zijn enthousiast over de inhoud en uitvoering van de

lesprogramma‟s. Scholen, ook het voortgezet onderwijs, geven zelf ook aan op welke wijze het

nationaal park (meer) bij hun lessen gebruikt kan worden (vraagkant). De programma‟s blijven

ook wat betreft ingezette middelen up-to-date.

• Jongeren

Op het gebied van het betrekken van jongeren heeft het nationaal park een goede reputatie. De

Jeugdnatuurclubs in Weerribben en Wieden zijn een succes. Het lustrum van JNC De Wieden in

2010 is een aanleiding om de bekendheid van de club nog te vergroten. Ook het bestaan van

groep Junior Rangers is succesvol: een vierde groep gaat in 2010 van start. Deelname aan

internationale uitwisselingen en kampen zijn aantrekkelijke kanten van deze clubs.

Gewenste situatie:

Groei van het aantal jongeren – in diverse leeftijdsklassen – dat via de clubverbanden actief is in

het nationaal park. Een groep jongeren kan ook in het nationaal park terecht om hun

maatschappelijke stage te vervullen. Zij voelen zich blijvend betrokken (te zien aan doorstroom

naar vrijwilligers). De jongeren krijgen goede begeleiding vanuit het nationaal park. Deelname

aan internationale activiteiten is mogelijk.

• Vrijwilligers

In het nationaal park is een behoorlijk aantal vrijwilligers actief, via IVN, Staatsbosbeheer,

Natuurmonumenten en de Kuunderpunter. Zij zijn over het algemeen sterk betrokken bij het

nationaal park; ze identificeren zich vooral met een van de drie organisaties waar ze voor

werken.

Gewenste situatie:

Er zijn voldoende vrijwilligers voor al het werk. Zij zijn blijvend actief betrokken en weten zich

gewaardeerd voor hun werk en goed gehoord. Vrijwilligers voelen en tonen zich ambassadeurs

van het nationaal park.


4. Doelen

De komende periode zullen we communicatiemiddelen en -activiteiten gaan inzetten om een aantal

doelen te halen. In grote lijnen gaat het om het volgende :

Het gaat op veel fronten goed met de communicatie over het nationaal park. Voor de zaken die

nog niet naar tevredenheid gaan willen we een verbeteringsslag maken. Die vinden we met

name nodig op het gebied van de relatie met de lokale bevolking (draagvlak), de aandacht voor

de beleving van de bijzondere natuur van het nationaal park, en de interne communicatie.

Succesvolle activiteiten en middelen continueren we. In het bijzonder noemen we het betrekken

van jongeren om ze enthousiast en betrokken te maken bij het nationaal park. Zij zijn immers de

natuurbeschermers van morgen. Op dit punt is de afgelopen jaren al een goede basis gelegd,

waar we graag mee verder gaan.

Als perspectief voor de langetermijn hebben we het beeld voor ogen dat we de Weerribben-

Wieden nadrukkelijk positioneren als nationaal park dat sterk is in duurzame natuurgerichte

(water)recreatie. We benadrukken dat mensen en natuur goed actief samen kunnen in één

natuurgebied. Dit samengaan is van oudsher kenmerk van de Weerribben-Wieden; het

landschap en de natuurwaarden ontstonden goeddeels door menselijk ingrijpen en beheer. Nog

steeds is die wisselwerking tussen mens en natuur een belangrijk kenmerk. Dit blijkt onder

meer uit de grote variatie aan recreatiemogelijkheden en de betrokkenheid van riettelers in het

natuurbeheer. Op het gebied van duurzame natuurrecreatie heeft het nationaal park al goede

resultaten geboekt, zoals is gewaardeerd met het toekennen van het Certificaat Duurzaam

Toerisme in Beschermde Gebieden en de Eden Award voor WaterReijk Weerribben Wieden.

Het thema duurzame (water)natuurrecreatie- en toerisme willen we de komende jaren verder

uitbouwen en er in de communicatie-uitingen nadrukkelijk aandacht aan geven.


Vijf doelen voor de communicatie in 2010 -2015

De doelen die we via onze communicatie willen bereiken vloeien primair voort uit de vier

hoofddoelen die ieder nationaal park heeft: 1) het beschermen en ontwikkelen van natuur en

landschap, 2) het bevorderen en aanbieden van mogelijkheden van natuurgerichte recreatie, 3)

educatie, communicatie over het gebied (landschap en natuur- en cultuurwaarden) en 4) het doen

van onderzoek. De communicatieactiviteiten zijn bedoeld om deze doelen te helpen realiseren.

Op basis van de terugblik op de afgelopen tijd, de ontwikkelingen in de omgeving van het nationaal

park en de landelijke kaders, maken we deze algemene doelen verder concreet in vijf specifieke

doelen voor communicatie in de komende periode:

1. Versterking van het ambassadeursschap voor het nationaal park van de lokale bevolking

(bewoners, bestuurders, ondernemers, lokale organisaties) en vergroting van hun kennis

over het nationaal park

2. Sterkere profilering van het nationaal park als „topnatuur‟ en als onderdeel van het stelsel

van nationale parken in Nederland ten behoeve van behoud van biodiversiteit.

3. Vergroting van de kennis en belangstelling bij bezoekers voor natuur en water,

cultuurhistorie en het nationaal park, met het accent op de beleving van die natuur

4. Grotere betrokkenheid van jongeren

5. Versterking van de effectiviteit en efficiency van de communicatie door de interne

communicatie beter te stroomlijnen


5. Strategie en middelen

In dit hoofdstuk schetsen we volgens welke strategie we de geformuleerde doelen willen gaan

halen.

5.1 Kernboodschap

Basisuitgangspunt is dat we de identiteit van Nationaal Park Weerribben-Wieden bij alle

communicatie-uitingen duidelijk naar voren willen brengen. Om er voor te zorgen dat alle partijen

eenzelfde beeld naar buiten brengen, gebruiken we een kernboodschap. Deze omvat ook de

elementen van de kernboodschap van alle nationale parken zoals is neergelegd in het strategisch

communicatieplan van SNP.

De kernboodschap van het Nationaal Park Weerribben-Wieden luidt:

Nationaal Park Weerribben-Wieden is één van de twintig nationale parken in Nederland:

gebieden met topnatuur. Het samenspel van mens en natuur creëerde een uniek landschap

van uitgestrekte veenlanden met rietvelden, moerasbos en talloze watergangen. Het is het

leefgebied van veel bijzondere planten- en diersoorten, waaronder de zeldzame otter.

Iedereen is van harte welkom om de natuur van dichtbij te ontdekken en beleven en te

genieten van de rust en ruimte.

Het is wenselijk ook één wervende zin, een slogan, te formuleren voor het nationaal park:

‘Weerribben-Wieden: waar mens en natuur actief samengaan‟


Identiteit op lange termijn

Naast het beeld dat de komende tijd centraal staat in de communicatie over het nationaal park, is het

ook goed een langetermijnbeeld te beeld te formuleren: wat is de gewenste identiteit van het

nationaal park over tien of vijftien jaar? Dit beeld geeft richting aan beslissingen over de

ontwikkelingen van het nationaal park. Het bepaalt ook de toon en inhoud van de communicatie –

ook nu al. Een helder beeld van wat het Nationaal Park Weerribben-Wieden is, is ook gewenst in

relatie tot het WaterReijk Weeribben Wieden. Het zet de natuurwaarden scherper neer naast de

voornamelijk recreatief- toeristische identiteit van het WaterReijk.

Weerribben-Wieden toonaangevend in duurzame natuurrecreatie

Het gewenste toekomstige imago van Nationaal Park Weerribben-Wieden is dat het bekend is als

hét nationale voorbeeldgebied voor duurzame natuurrecreatie en -toerisme. Dit wordt zichtbaar in

de „natuurlijke‟ combinatie van natuur en recreatie: recreatieve activiteiten van een groot aantal

mensen gaan in het nationaal park uitstekend samen met bescherming en ontwikkeling van natuur,

waterkwaliteit en landschap.

Het blijkt ook uit de focus van het nationaal park op de beleving van de natuur binnen de

verblijfsrecreatie, uit de keuzes voor duurzame vervoersconcepten, de inzet op duurzame energie en

de ontwikkeling van groene dorpen. Het BOP en het Visitor Managementplan wijzen reeds in deze

ontwikkelingsrichting.

Alle betrokkenen bij het nationaal park omarmen dit beeld en dragen het uit - van de terreinen

waterbeheerders, de IVN-gids, leden van het Overlegorgaan en baliemedewerkers van het

bezoekerscentrum, tot de kanoverhuurders en hotelhouders.

5.2 Uitgangspunten voor alle communicatie

Voor alle communicatie-uitingen van het nationaal park gelden de volgende uitgangspunten,

uiteraard binnen de kaders van het natuurbeleid.

Het nationaal park is de verdienste van de samenwerkende partijen

Het succes van het nationaal park is de prestatie van alle partners die zijn vertegenwoordigd in

het Overlegorgaan. De verschillende partners hebben ruimte om binnen het nationaal park hun

eigen doelstellingen te verwezenlijken en zich te profileren. In de communicatie wordt hun rol

benadrukt, naast het feit dat het nationaal park een prachtig keurmerk is dat verdiend wordt door

een goede en nauwe samenwerking van meerdere partijen.

Nadruk op kwaliteit

Het halen van de doelstellingen van het nationaal park is sterk afhankelijk van de „kwaliteit‟

van het nationaal park. Voor de communicatieactiviteiten en –middelen betekent het dat die

professioneel zijn: helder, betrouwbaar, kloppend (dus actuele, deskundige informatie in


folders, op de website en informatieborden enzovoorts) en dat gebruik wordt gemaakt van

moderne middelen. Ook het optreden van alle medewerkers van alle partners van het nationaal

park is professioneel: deskundig, betrouwbaar, duidelijk, vriendelijk en afspraken worden op

tijd nagekomen. Kwaliteit vinden we belangrijker dan de hoeveelheid middelen of activiteiten.

Trots uitstralen

Het nationaal park heeft veel om trots op te zijn. Die trots willen we ook uitstralen zonder

daarin te overdrijven. We laten de bijzondere natuur- en landschapskwaliteiten en verdiensten

(zoals het Europese diploma voor excellent natuurbeheer in beschermde gebieden voor De

Weerribben en binnenkort ook voor De Wieden, het Handvest voor Duurzaam Toerisme en de

Eden Award) beter terugkomen in de communicatie, niet alleen in de schriftelijke maar ook de

persoonlijke. Alle medewerkers, ook vrijwilligers en gastheren, zijn trotse ambassadeurs van

het nationaal park.

Vraaggericht

Meer dan hiervoor gaan we op zoek naar de belangen en drijfveren van onze doelgroepen: de

bezoekers van het nationaal park en mensen en organisaties in de omgeving. We laten ons door

hun „vraag‟ inspireren tot nieuwe activiteiten en middelen, en bestaande middelen passen we

indien nodig aan.

Vastleggen van afspraken

De afspraken over de communicatie die met (alle)

partners van het nationaal park worden gemaakt, maken

we heel bewust en leggen we goed vast. Op die manier is

duidelijk wie wat doet. Het voorkomt verwarring, zowel

binnen de organisatie als naar externen.


5.3 Strategie en middelen per doel Om de geformuleerde doelstellingen te bereiken en daarmee een positieve bijdrage te leveren aan de

biodiversiteit kan een groot aantal middelen en worden ingezet en activiteiten worden ondernomen.

Een deel daarvan is reeds beschikbaar en functioneert, soms al jarenlang, naar tevredenheid;

aanvullend kunnen de komende tijd nieuwe middelen worden ontwikkeld. In de volgende tabel is

voor iedere doelstelling een overzicht opgenomen van een flink aantal in te zetten activiteiten en

middelen. Ook het Basispakket Communicatie, Educatie en Voorlichting biedt het nodige aan

„input‟ om te werken aan de doelen. De werkgroep Communicatie & Educatie stelt jaarlijks een

bestedingenplan op. Dat plan maakt zij aan de hand van de mogelijkheden die in de bijlage bij dit

strategisch plan zijn opgenomen.

1. Versterken van het ambassadeurschap voor het nationaal park bij de lokale bevolking, en

van hun kennis over het nationaal park

Wat Hoe

1. Uitvoering geven aan landelijk

basispakket

- Diverse middelen, activiteiten en/of voorzieningen genoemd in

het basispakket

2. Lopende, succesvolle zaken

zetten we voort en bouwen we

verder uit

- 2.1 Doorgaan met gastheerschap,

- 2.2 digitale en papieren nieuwsbrief,

- 2.3 schoolprogramma

- 2.4 Evaluatie van activiteiten

3. Investeren in de zichtbaarheid

van het nationaal park conform

het zichtbaarheidskader

- 3.1 Invoering van de nieuwe bebording

- 3.2 Aandacht betekenis nationaal park voor leefbaarheid

kernen, in (digitale) nieuwsbrieven en/ of nationaal park-

pagina in Steenwijker Express.

4. Ondersteuning concrete projecten

voor leefbaarheid kernen

- Verkennen ondersteuning kleinschalige concrete projecten.

Hiervoor actief verzamelen ideeën van de bevolking

5. Toelichten en uitleggen van het

beleid van en rond het nationaal

park

- 5.2 Tijdige communicatie naar omgeving over ontwikkelingen

zichtbaar in het veld: via persberichten, bewonersbrieven,

infoavonden.

- 5.3 Visie nationaal park op gevoelige zaken (Natura 2000,

plaatsing windmolens) lichten we toe in bijv. PB-groepen of

speciale infoavond

6. De doelgroep lokale bestuurders

krijgt prioriteit

- 6.1 Tweejaarlijks een vaarexcursie, met evt inhoudelijk debat

- 6.2 Presentatie in de raad(scommissie)

- 6.3 Bestuurders voorzien van deskundig advies, op verzoek en

ongevraagd.


7. Versterken betrokkenheid van

lokale ondernemers

- 7.1 Voorzetting cursus Gastheerschap, aanbieden aan wijdere

groep ondernemers

- 7.2 Jaarlijks opfrisbijeenkomst gastheren

- 7.3 Samen met ondernemers mogelijkheden van

productontwikkeling onderzoeken

2. Sterke profilering van het nationaal park als „topnatuur‟ en als onderdeel van het stelsel

van nationale parken

Wat Hoe

8. Uitvoering geven aan Landelijk

Basispakket


het basispakket

9. Gebruik van de kernboodschap in

alle communicatie-uitingen.

- 9.1 Aanpassen bestaande middelen en activiteiten aan

kernboodschap

- 9.2 „toolkit‟ vrijwilligers en gastheren met info over het

nationaal park

10. Uitstralen dat het nationaal park

deel uit maakt van een stelsel van

nationale parken.

- 10.1 Implementatie richtlijnen van (SNP)

- 10.2 Huisstijl gebruiken voor alle producten; met steeds

melding dat het nationaal park onderdeel van nationaal stelsel

is.

11. Goede profilering van het

nationaal park binnen het

WaterReijk Weerribben-Wieden.

- 11.1 Profilering via deelname NP in Stuurgroep Recreatie en

Toerisme gemeente Steenwijkerland

- 11.2 Formuleren visie op eigen profiel en positie nationaal

park t.o.v WaterReijk

- 11.3 Actieve bijdragen aan de website en brochures

WaterReijk

12. Zoeken van (nieuwe) wegen om

te vertellen over de grote waarde

van de Weerribben-Wieden

- 12.1 Via de media (ook ledenbladen) meerwaarde van het

keurmerk nationaal park onder de aandacht brengen

- 12.2 Gastheren en recreatieondernemers van geschikte info

voorzien [toolkit ]

3. Het vergroten van kennis en belangstelling bij bezoekers voor natuur en het nationaal park,

met het accent op het kunnen beleven van de natuur

Wat Hoe


basispakket


het basispakket

14. Het aanbod van middelen en - 14.1 Ruimte en tijd voor scholen en oriëntatie


activiteiten vernieuwen en up-to-

date houden

- 14.2 Samenwerking met HBO-opleidingen voor communicatie

- 14.3 Verkennen inzet digitale middelen

15. Oprichten projectgroep

monitoring

- 15.1 Tweejaarlijkse bezoekersenquête

- 15.2 Vertaling uitkomsten naar aanbod middelen en educatieve

activiteiten

16. De website krijgt een centrale

plaats in de communicatie.

- 16.1 Actueel houden website

- 16.2 Combinaties maken berichten website WaterReijk.

- 16.3 Opzet speciale pagina met Weerribben-Wieden-youtube

filmpjes met accent op natuur. Plaatsing webcam in het gebied,

te volgen via deze pagina.

- 16.3 Twitteraccount van het nationaal park.

- 16.4 Toevoegen informatie over toegankelijkheid nationaal

park voor mensen met beperkingen

17. Versterken van de aandacht voor

de recreatieve mogelijkheden in

het gebied.

- Extra info in bezoekerscentra en infopunten, en folders bij de

kanoverhuurder

18. Aanbieden van een jaaroverzicht

van alle activiteiten in het

nationaal park.

- Na onderzoeken naar beste vorm, uitgave van jaaroverzicht.

Ook digitale versie.

19. Instellen van een aanmeldpunt

voor excursies van de IVN-

afdeling

4. Grote betrokkenheid van jongeren

Wat Hoe


basispakket


het basispakket

21. Inzet op bestaande en nieuwe

jongerenactiviteiten

- 21.1 Bestaande Jeugdnatuurclubs en Junior Rangers

continueren

- 21.2 Extra aandacht betrekken jongeren via sport, rietbeheer,

en nieuwe activiteiten zoals iPod routes, blote voetenpad,

'vision-quest'

22. Opstellen plan van aanpak om

scholieren uit het voortgezet

onderwijs meer te betrekken

- 22.1 Opstellen plan voor maatschappelijke stage en technasium

- 22.1 Contact met leerkrachten en leerlingen en studenten van

opleidingen communicatie voor verzamelen ideeën

- 22.3 Aangaan van coalities/arrangementen

23. Zoeken van een 'ambassadeur'

van het nationaal park voor

- 23.1 Ambassadeur zoeken en inzetten


jongeren

24. Aantrekken van extra

vrijwilligers voor jongerenwerk

- 24.1 Naast de voorlichtingsbijeenkomsten ook via publiciteit in

schoolkranten, huis-aan-huiskrant, roulerende portretten van

vrijwilligers op de website(s)

5. De effectiviteit en efficiency van de communicatie versterken door de interne communicatie

beter te stroomlijnen.

Wat Hoe


basispakket


het basispakket

26. Afspraken vastleggen over wie

met externen communiceert over

het nationaal park en op welke

manier

- Uitwerkingrolverdeling tussen nationaal park, TBO‟s en

provincie , bij o.a. beheermaatregelen, Natura 2000,

landinrichting, „grote projecten‟

27. Voor de benadering van de pers

stellen we een persprotocol op.

- Opstellen persprotocol

28. Evaluatie van de werkwijze van

de werkgroep Communicatie en

Educatie,

- Korte evaluatie van het functioneren van de werkgroep en zo

nodig aanpassen werkwijze

29. Inbreng leveren vanuit het

nationaal park bij het opstellen

van de landelijke

(communicatie)kaders.

- Bepalen deelname aan landelijke projecten: welke en wie


6. Organisatie

Bij de uitvoering van de werkzaamheden zoals in dit communicatieplan zijn beschreven hebben alle

betrokken partijen bij het nationaal park een rol.

Het voortouw voor de communicatieactiviteiten ligt bij de werkgroep Communicatie en educatie die

rechtsreeks functioneert onder het Overlegorgaan . In deze werkgroep zitten medewerkers van

Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, het IVN, de secretaris van het Overlegorgaan, Natuur en

Milieu Overijssel, de gemeente Steenwijkerland en het waterschap Reest en Wieden. De werkgroep

staat onder voorzitterschap van een lid van het Overlegorgaan.

Naast de werkgroep Communicatie en educatie zijn er nog twee werkgroepen in het nationaal park:

de werkgroep Beheer en de werkgroep Recreatie. De huidige structuur en werkwijzen van deze drie

werkgroepen wordt in 2010 herzien. Voor de uitvoering van de communicatietaken in de komende

periode, gaan we voorlopig uit van de huidige taakverdeling en werkwijze.

6.1 Taakverdeling

De werkgroep Communicatie en educatie maakt een strategisch meerjaren communicatieplan, zoals

dit. Het Overlegorgaan stelt dit plan formeel vast. De leden van de werkgroep zijn vervolgens

gezamenlijk verantwoordelijk voor de uitvoering van dit plan, waarbij elke partij zijn eigen bijdrage

kan leveren.

Op basis van het meerjarenplan wordt jaarlijks een bestedingenplan voor communicatie gemaakt

waar bij ieder onderdeel wordt aangegeven wie de verantwoordelijke partijen en/of personen zijn.

Het Overlegorgaan stelt ook dat plan vast.

Werkwijze

In de werkgroepvergadering en in bilaterale overleggen stemmen de verschillende partners de

werkzaamheden op elkaar af en maken daar afspraken over. De concrete uitvoering van de

activiteiten van het nationaal park is in handen van de coördinator C&E en twee

communicatiemedewerkers. De coördinator is gehuisvest is bij Natuur en Milieu Overijssel in

Zwolle en de medewerksters communicatie bij het Bezoekerscentrum De Weerribben te Ossenzijl

en het Bezoekerscentrum De Wieden in St Jansklooster.

De werkgroep vergadert vier maal per jaar.

Een deel van de communicatie over het beleid van het nationaal park verloopt ook direct vanuit het

Overlegorgaan. Met name de secretaris en de voorzitter zijn het gezicht van het nationaal park naar

buiten toe: naar „het publiek‟ en naar andere organisaties. Zij hebben vooral een taak in de

communicatie over beleidsontwikkelingen van en rond het nationaal park.


Een belangrijke rol in de communicatie met zowel bezoekers als de lokale bevolking hebben de

vertegenwoordigers van het nationaal park die veel direct in het veld zijn, zoals de boswachters en

de vrijwilligers, met name de gidsen. Zij zijn belangrijk aanspreekpunten voor zowel de bezoekers

als de lokale bevolking.

Ook ondernemers die optreden als gastheren en het WaterReijk verzorgen een deel met name de

publieksvoorlichting over het nationaal park.

6.2 Samenwerking met andere nationale parken

In SNP-verband overleggen de coördinatoren en de medewerkers van alle nationale parken over de

communicatie, over de boodschap, huisstijl en activiteiten. Zij komen twee maal per jaar bijeen en

onderhouden daarbuiten onderling contacten.


Bijlagen:

Bijlage 1: Overzicht activiteiten uit Basispakket ……………………………………………blz.31

Bijlage 2: Benamingen in het nationaal park………………………………………………....blz.33

Bijlage 3: Voorstel routing persberichten Nationaal Park Weerribben-Wieden……………..blz.35

Bijlage 4: Overzicht bestaande middelen, activiteiten en voorzieningen…………………….blz.37

Bijlage 5: Afsprakenkader Zichtbaarheid………………………………………………….…blz.39


Bijlage 1

Overzicht activiteiten uit het landelijke „Basispakket communicatie, voorlichting en educatie Nationale Parken‟ 2010- 2015

Beleid/middel/activiteit/voorziening in elk nationaal park: Trekker/ Initiator

Uitvoering

Afspraken/activiteiten Beleid communicatie en educatie

1*. IVN Coördinator communicatie en educatie heeft initiërende en coördinerende rol voor beleid en uitvoering van communicatie en educatie

IVN co IVN co/extern

2*. Draagvlakonderzoek en wensen bezoekers/bewoners 1x per 4 jaar om juist ook de wensen van het brede publiek, niet alleen natuurvorsers, en van omwonenden in beeld te krijgen.

IVN co

IVN co

3*. Strategisch Meerjarenplan communicatie en educatie, dat aansluit op resultaten draagvlak- en wensenonderzoek, beleid terreinbeheerders, Strategisch Communicatieplan SNP, BIP, kwaliteitsimpuls en andere actuele beleidszaken of maatschappelijke thema‟s, zoals Natura 2000, biodiversiteit, maatschappelijke stages.

IVN co

IVN co/extern

4*. Inspraak- en informatiebijeenkomsten bij herziening beleid BIP en zijn genoemd als onderdeel van strategische communicatie in het meerjarenplan

IVN co ism secr/TBO

divers

5. Communicatie/educatie is een hoofdstuk in elk overkoepelend / parkbreed project- of beleidsplan. IVN co/TBO/ secr alle partners 6*. Beleid kwaliteitszorg en monitoring IVN co alle partners 7*. Vrijwilligersbeleid IVN co alle partners 8*. Strategische communicatie en marketing communicatie nationale parkenstelsel SNP alle partners

9*. Zichtbaarheidskader SNP alle partners

Middelen Communicatie/voorlichting algemeen/breed:

1*. Websites zijn waar mogelijk hét communicatiemiddel: * interactieve kaart op de homepage, centraal regelen/financieren * minimaal 1 downloadbare route * beheer website

IVN co educ mw

2. LNV brochure eigen Nationaal Park IVN co IVN co/ secr 3. LNV Brochure over alle parken LNV LNV 3. Koepelsite, beheer inhoudelijk en technisch SNP SNP

4*. Communicatie middelen/activiteiten voor laden merk NP voor bestuurders en landelijk algemeen publiek

SNP SNP

5. Landelijke coördinatie, regie en beschikbaarheid sjablonen huisstijl SNP alle partners


6*. Handhaving toepassing huisstijl per park secretaris alle partners Middelen/activiteiten Natuurgerichte recreatie per park: 1. Excursieprogramma Nationaal Park IVN co educ mw/TBO/

vrijw

2*. Natuurrecreatief doe-programma/product (onbegeleid) voor gezinnen IVN co edu mw 3*. Recreatie/informatiekrant, 1x per jaar in seizoen IVN co edu mw 4. Onderhouden netwerk Gastheren-recreatieondernemers met initiatieven voor vernieuwing en projecten natuurgerichte/duurzame recreatie en coördinatie Gastheerschap: monitoring, voortgang

IVN co

IVN co / edu mw

5.* Informatiezuilen SNP IVN co/ secr 6. Informatiepanelen en observatiepunten met terreinvoorlichting TBO TBO 7. Ten minste 1 route/pad fysiek geschikt voor rolstoelen TBO TBO

8. Toegankelijkheid van algemene voorzieningen voor minder validen TBO TBO 9. Gedrukte wandelen fietsroutes op kaart TBO TBO Middelen/activiteiten Educatie per park:

1*. Buitenprogramma voor locale basisscholen: elke basisschoolleerling van aangrenzende gemeenten moet 1x in zijn schoolcarrière in het NP zijn geweest met een speciaal programma: inhoud/didactiek, organisatie, of workshops leerkrachten. Streven naar presentaties van het geleerde door leerlingen aan ouders.

IVN co edu mw ( evt. ism locale NMEcentra)

2*. Educatiemateriaal voor op basisscholen voor ten minste 2 niveaus, deels te gebruiken voor buitenschools.

IVN co edu mw

3*. Programma of activiteit voor leeftijdsgroep 12-18 jaar (maatschapelijke stages, juniorrangers) IVN co edu mw

4*. Cursussen/activiteiten voor locale bevolking over het NP, jaarlijks 1x IVN co edu mw 5. Cursussen/bijscholing voor vrijwillige gidsen/contactbijeenkomsten IVN co edu mw 6*. Cursussen Gastheerschap voor recreatieondernemers IVN co edu mw/TBO 7*. Initiatieven voor vernieuwing en voor projecten educatie IVN co edu mw Intern: afspraken coördinatie, samenwerking en kwaliteitszorg per park: 1*. Centrale rol coördinator voor alle NP partners voor coördinatie van communicatie en educatie van overkoepelende / parkbrede zaken/projecten

IVNco

alle partners

2. Coördinatie en secretariaat werkgroep communicatie en educatie IVN co IVN co/ edu mw 3*. Deelname aan werkgroep communicatie en educatie alle partners alle partners 4*. Communicatieprotocol interne/externe communicatie: wie communiceert wat, waar, wanneer, hoe en waarom

IVN co alle partners

5*. Kwaliteitszorg en evaluaties communicatie, voorlichting en educatie door alle partners IVN co alle partners


Bijlage 2

Benamingen in het nationaal park

Nationaal Park Weerribben-Wieden

Indien niet de volledige naam gebruikt wordt: nationaal park. Bijvoorbeeld: In het nationaal

park zijn vele kanoroutes aanwezig. Let op: géén hoofdletters

De Weerribben

Wanneer het gaat over het natuurgebied De Weerribben. In zinsverband: …in De

Weerribben heeft Staatsbosbeheer nieuwe kanoborden aangebracht.

De Wieden

Wanneer het gaat over het natuurgebied De Wieden. In zinsverband: …in De Wieden

worden regelmatig purperreigers gesignaleerd.

Natuurmonumenten De Wieden

Als in het begin van de tekst deze volledige benaming gebruikt is, mag verdop volstaan

worden met Natuurmonumenten

Staatsbosbeheer De Weerribben Als in het begin van een tekst deze volledige benaming gebruikt is, mag verdop volstaan

worden met Staatsbosbeheer

Bezoekerscentrum De Weerribben

Als in het begin van een tekst deze volledige benaming gebruikt is, mag verdop volstaan

worden met: het Bezoekerscentrum zal……..

Bezoekerscentrum De Wieden


worden met: het Bezoekerscentrum is van plan……..

Gemeente Steenwijkerland

In zinsverband: indien de gemeente Steenwijkerland………..

Gemeente Zwartewaterland

In zinsverband: wanneer de gemeente Zwartewaterland…..

Informatieruimte Nationaal Park Weerribben-Wieden

Dit is de onbemensde Informatieruimte te Kalenberg. Als in het begin van een tekst deze

volledige benaming gebruikt is, mag verdop volstaan worden met: in de Informatieruimte

zal binnenkort….

Overlegorgaan Nationaal Park Weerribben-Wieden


worden met: …… het Overlegorgaan heeft besloten dat……..


Waterschap Reest en Wieden


worden met……… het Waterschap heeft een start gemaakt met ……

IVN afdeling Noord-West Overijssel.


worden met……… het IVN geeft vanaf het startpunt ……

JeugdNatuurClub De Wieden


worden met………de JeugdNatuurClub zal ….

JeugdNatuurClub De Weerribben


worden met………de JeugdNatuurClub zal ….

Junior Rangers Nationaal Park Weerribben-Wieden


worden met………de Junior Rangers gaan nog …….

WaterReijk Weerribben Wieden


worden met………het WaterReijk zal ….

Bovenstaande benamingen worden volledig uitgeschreven in teksten, brochures, flyers en ander

drukwerk. In principe worden géén afkortingen gebruikt. Gelieve ook in interne stukken zo

min mogelijk afkortingen te gebruiken. Indien dit tòch noodzakelijk geacht wordt dan

de volgende afkortingen gebruiken:

Staatsbosbeheer: SBB

Natuurmonumenten: NM

Nationaal Park Weerribben-Wieden: NPWW

Bezoekerscentrum: BC

JeugdNatuurClub: JNC

Junior Rangers: JR

WaterReijk Weerribben Wieden: WWW


Bijlage 3

Voorstel routing persberichten Nationaal Park Weerribben-Wieden

Afspraken persberichten

Persberichten

Om bekendheid te geven aan de activiteiten die in het Nationaal Park Weerribben-Wieden worden

georganiseerd of om andere zaken wereldkundig te maken (onderzoeksresultaten, belangrijke

gebeurtenissen), worden persberichten geschreven voor bijvoorbeeld huis-aan-huis bladen,

regionale kranten, de website, lokale radio en tv en regionale radio en tv. Bij grote evenementen

worden ook landelijke media benaderd.

Er is een onderscheid te maken in:

Activiteitenberichten (persberichten over excursies, open dagen en andere

publieksactiviteiten)

Redactionele berichten (alle andere zaken over beheer en beleid)

Activiteitenberichten

De afzender is de organiserende partij. Voorbeeld: “In het bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer

draait een nieuwe kinderfilm” of “ Wandeltocht onder begeleiding van de boswachter naar de

Aalscholverkonie”. Indien het een samenwerkingsproject betreft (bijvoorbeeld open dag) gaat het

conceptpersbericht eerst ter goedkeuring naar de medeorganisatoren. Het persbericht wordt altijd

verstuurd naar de coördinator en medewerker c&e om geplaatst te kunnen worden op de website.

Redactionele berichten

Rrouting redactionele persberichten in/over het Nationaal Park Weerribben-Wieden

Indien een onderwerp sec het nationaal park aangaat en niet met name samenwerkingspartners1

worden genoemd (b.v. “bestedingenplan 2010 goedgekeurd door het Overlegorgaan” , “Nieuw boek

verschenen”) wordt het persbericht opgesteld door de coördinator/medewerker communicatie en

educatie van het nationaal park. Dit bericht wordt zoveel mogelijk vóóraf ter kennisgeving

verstuurd aan de overige leden van de werkgroep c&e.

Indien in een persbericht met name samenwerkingspartners worden genoemd of indien het

onderwerp zeer nauw gerelateerd is met het werk en/of werkgebied van de samenwerkingspartners

(bv “ Grote belangstelling cursus Flora en Fauna”, “Jeugdnatuurclubactief bij het

Bezoekerscentrum”) wordt vooraf overlegd wie de afzender van het persbericht is en zal de tekst

eerst voorgelegd worden aan de medewerkers voorlichting/communicatie van de genoemde partners

vóór het aan de pers wordt aangeboden. Dit ter controle van de gegevens en ter voorkoming van

verwarring. Vervolgens wordt het bericht ter kennisgeving aan de overige leden van de

werkgroepen van het nationaal park verstuurd.

Persberichten opgesteld door de partners

Indien een onderwerp sec de partner aangaat (bv. “Natuurmonumenten heeft een nieuwe

boswachter” of “Staatsbosbeheer verbouwt werkschuur tot vakantiewoning”) wordt het persbericht

1 (samenwerkings)partners: bedoeld worden de organisaties zoals ze vertegenwoordigd zijn in het Overlegorgaan van het nationaal park


opgesteld door de betreffende partner. Dit bericht wordt ter kennisgeving verstuurd aan de secretaris

en coördinator voorlichting en educatie van het nationaal park.

Het zelfde geldt voor berichten met als onderwerp beheermaatregelen en beheerresultaten (bijv.

“Aantal broedgevallen roerdomp in Hoogwaterzone in De Wieden verdubbeld” of

“Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer plaggen 35 ha rietland”). In alle berichten die specifiek

betrekking hebben op De Wieden of op De Weerribben wordt de zinsnede “onderdeel van Nationaal

Park Weerribben-Wieden” vermeld. Het bericht wordt opgesteld door de betreffende partner of

(indien van toepassing) door partners gezamenlijk. Het bericht wordt gemaild aan de medewerker

en coördinator C&E, ter kennisname en om op de website van het nationaal park te plaatsen.

Alle persberichten die betrekking hebben op activiteiten, ontwikkelingen en wetenswaardigheden in

en rond het nationaal park die worden aangeboden aan de pers worden tevens –zoveel mogelijk

vóóraf- verstuurd naar de medewerker en coördinator C&E van het nationaal park. Deze berichten

kunnen dan geplaatst worden op de website van het nationaal park zodat we gezamenlijk zorgen

voor een actuele website.


Bijlage 4

Overzicht bestaande communicatiemiddelen

Het nationaal plan beschikt over een breed scala aan communicatiemiddelen. Samen met de

middelen van de partners zijn dat onder meer:

Bezoekerscentra:

Bezoekerscentrum De Weerribben in Ossenzijl

Informatieruimte van het nationaal park in Kalenberg

Bezoekerscentrum De Wieden te St. Jansklooster

Schoonewelle Centrum Natuur en Ambacht te Zwartsluis

Internet / website:

www.np-weerribbenwieden.nl

Op de website zijn ook de verslagen van het Overlegorgaan en documenten als het BOP en

Management Visitorplan te raadplegen

Er is een digitale nieuwsbrief (algemene).

Veel informatie over het nationaal park is te vinden op:

www.natuurmonumenten.nl

www.staatsbosbeheer.nl

www.hetwaterreijk.nl

folders/brochures

Flyer: Welkom in Nationaal Park Weerribben-Wieden

Brochure Nationaal Park Weerribben-Wieden (Ned, Engels, Duits)

Jóuw nationaal park, jouw plan... (populaire versie Beheer- en Ontwikkelingsplan van nationaal

park)

Nieuwsbrief - februari 2009

Activiteitenkalender 2009

Beschrijvingen van diverse kano-, fietsen wandelroutes

Pers

Persberichten naar lokale en regionale kranten (stentor, dvhn), redactionele artikelen in deze kranten

en landelijke kranten

Berichten in bladen van partners diverse vakbladen

Tv-uitzendingen (NCRV) en reportage op volkskrant.nl

Activiteiten:

Vaarexcursies met gids

Wandelexcursies – met gids van SBB, IVN, NM

Lezingen

Exposities (foto)

http://www.np-weerribbenwieden.nl/documents/bezoekersinformatie/bezoekerscentrum-de-weerribben.xml?lang=nl

http://www.np-weerribbenwieden.nl/documents/bezoekersinformatie/informatieruimte-kalenberg.xml?lang=nl

http://www.np-weerribbenwieden.nl/documents/bezoekersinformatie/bezoekercentrum_de_wieden.xml?lang=nl

http://www.np-weerribbenwieden.nl/documents/bezoekersinformatie/schoonewelle-centrum-natuur-en-ambacht.xml?lang=nl

http://www.np-weerribbenwieden.nl/

http://www.natuurmonumenten.nl/

http://www.staatsbosbeheer.nl/

http://www.hetwaterreijk.nl/


Educatieve activiteiten:

Voor individuele bezoekers en gezinnen:

Vaar-, fiets en wandelexcusries o.l.v. gigd van SBB/NM/IVN/Kuunderpunter

Lezingen , exposities

Speurtochten in de natuur, verjaardagsprogramma‟s (bv. Zompies Zoekpad, verhuur

schepnetjes)

JeugdNatuurClub De Wieden en JeugdNatuurClub De Weerribben

Junior Rangers

Voor groepen:

Lesprogramma‟s voor scholen

Programma‟s voor volwassenen (bv. Lezingen, arrangementen)

Educatieve voorzieningen:

Kano- fiets en wandelroutes

Wandelpaden

Observatietorens/hutten/wanden


Bijlage 5

Afsprakenkader Zichtbaarheid

Terreinbeherende Organisaties en Nationale Parken

Aanleiding

In december 2006 heeft het Samenwerkingsverband Nationale Parken (SNP) in een Strategisch

Meerjarenplan haar doelen en strategie voor de komende jaren vastgesteld.

Centraal daarin staan de volgende vijf speerpunten:

Aantoonbare verbetering van de natuurkwaliteit

Vergroting van het bewustzijn en de verantwoordelijkheid voor de natuur

Optimalisering van het natuurgericht recreëren

Versterking van draagvlak en organisatie, en

Profilering van het stelsel van Nationale Parken

In de aanloop naar dit Strategisch Meerjarenplan en in het bijzonder bij de discussies over de

mogelijkheden van draagvlakversterking en meer profilering, bleek er grote behoefte te bestaan aan

duidelijke afspraken over de (wederzijdse) zichtbaarheid van de Nationale Parken en de

terreinbeherende organisaties (TBO‟s). Die behoefte was ingegeven door:

- het besef dat de Nationale Parken op dit moment nog te weinig positieve herkenning bij de

Nederlandse bevolking oproepen;

- bestaande onvrede en telkens terugkerende vragen bij medewerkers, van zowel de

terreinbeherende organisaties als de Nationale Parken, met betrekking tot zaken op het

gebied van de zichtbaarheid;

- het bewustzijn dat de presentatie en zichtbaarheid naar buiten toe thans onder de maat zijn2

en dringend verbetering behoeven.

Deze notitie bevat het totaal aan uitgangspunten en afspraken over zichtbaarheid, waarover in

december 2006 overeenstemming is bereikt 3. Dit 'Afsprakenpakket' maakt het mogelijk om aan alle

facetten van zichtbaarheid tegelijk te gaan werken.

Context en achtergronden

Nationale Parken: natuur van topkwaliteit

In de Nationale Parken staat de zorg voor de natuur en verbetering van de natuurkwaliteit voorop,

zoals dat ook het geval is bij de speerpunten die het SNP voor de komende jaren heeft geformuleerd

(zie boven). Dat betekent dat van alle betrokkenen de ambitie wordt verwacht daadwerkelijk te

zorgen voor natuur van hoge kwaliteit en voor optimale voorwaarden om die natuur te kunnen

beleven. In het Strategisch Meerjarenplan 2007-2010 is dit als volgt omschreven:

2 Zie rapport “Hallo Nederlanders, ziet u ons?”, in opdracht van het SNP opgesteld door Buro De Graaff Brandmanagement

BV, augustus 2006.

3 Hoewel deze notitie de uitkomst is van overleg met Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en De (provinciale)

Landschappen, wil het SNP alle (ook particuliere) eigenaren - die terreinen gelegen binnen Nationale Parken beheren - zoveel mogelijk bij de uitwerking betrekken. Met TBO's bedoelen wij dus in principe alle terreineigenaren.


Nationale Parken zijn gebieden met een aantoonbaar hoge natuurkwaliteit, die vrij

toegankelijk zijn,waar een aansprekend pakket aan educatieve producten aanwezig is en

die een infrastructuur hebben waarbij de mens van rust en ruimte kan genieten, zonder

daarbij de natuurdoelstelling van het gebied te schaden. Het zijn gebieden waarin

terreinbeheerders, overheden en belanghebbende instanties samenwerken om een

voorspoedige ontwikkeling van het gebied volgens afspraken in een beheer- en

inrichtingsplan te realiseren. Alle partijen voelen zich verantwoordelijk voor het Nationaal

Park en zijn er trots op. Ieder park heeft een vorm van bewonersparticipatie.

Nationale Parken bekend bij de Nederlanders

Belangrijke werkgebieden van Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en De Landschappen liggen

binnen Nationale Parken. De drie grote TBO‟s hebben er alle belang bij dit aan hun leden,

(potentiële) donateurs en de Nederlandse samenleving duidelijk te maken. De TBO‟s willen

meewerken aan revitalisering van (het stelsel van) Nationale Parken en een sterk (keur)merk

Nationale Parken, omdat het fenomeen Nationale Parken bijdraagt aan een betere bescherming van

haar gebieden en omdat dit een prima platform kan zijn om meer mensen te betrekken bij de natuur

en bij het werk van de TBO‟s. Recent onderzoek van de ANWB heeft aangetoond dat vandaag de

dag 80% van de Nederlanders het begrip Nationaal Park wel kent, maar vervolgens alleen het

Nationaal Park de Hoge Veluwe weet te benoemen. Daar willen we verandering in brengen. Als we

kijken naar het buitenland waar het predikaat Nationaal Park garant staat voor topnatuur op het

gebied van kwaliteit, diversiteit, beleving en uitgestrektheid, dan hebben we in Nederland nog een

wereld te winnen. Nationale Parken kunnen méér dan op dit moment het geval is fungeren als

etalage voor de Nederlandse natuur, als een keurmerk voor topnatuur en als podium voor TBO‟s om

zich te profileren.

Wederzijdse afhankelijkheid

Er bestaat een wederzijdse afhankelijkheid tussen de Nationale Parken en de TBO‟s. De TBO‟s

hebben belang bij zichtbaarheid van hun bijdragen binnen de Nationale Parken, omdat zij in

mindere of meerdere mate financieel afhankelijk zijn van lidmaatschapsbijdragen, donaties, legaten

en overheidsbijdragen. Omgekeerd hebben de Nationale Parken er belang bij de beheerders in staat

te stellen zich mede via de Nationale Parken te profileren, omdat deze organisaties cruciaal zijn

voor het beheer van de parken.

De TBO‟s werken mee aan de Nationale Parken omdat dit een bijdrage levert aan de bescherming

van hun natuurgebieden. Enerzijds doordat de status van Nationaal Park er voor gaat zorgen dat dit

natuur is die zo bijzonder is in kwaliteit, beleving en uitgestrektheid dat mensen hier respectvol mee

omgaan. Anderzijds doordat het fenomeen Nationaal Park eraan gaat bijdragen dat meer

Nederlanders dan nu zich gaan realiseren dat Nederland überhaupt bijzondere natuur heeft,

vergelijkbaar met het buitenland. In Nederland is er op dit moment nog onvoldoende sprake van dat

Nationale Parken bovenstaande rol vervullen.

Doel van dit afsprakenkader

Het doel van dit afsprakenkader is tweeledig:

Een impuls geven aan de koers om Nationale Parken als fenomeen op de kaart te zetten bij

de Nederlanders (revitaliseringproces), zodat het voor de TBO‟s de moeite waard blijft om

hun bijdrage aan NP‟s te leveren. Goede bekendheid van Nationale Parken biedt voor

TBO‟s kansen om in contact te komen met nieuwe doelgroepen.

Lopende en sluimerende problemen op het gebied van zichtbaarheid van TBO‟s oplossen

en tot wederzijdse synergie komen. Zodoende bijdragen aan de beoogde revitalisering van

(het stelsel van) Nationale Parken, hetgeen per park winst moet opleveren.


Vertrekpunten voor beleidslijnen m.b.t. zichtbaarheid

Het Samenwerkingsverband Nationale Parken aan de ene kant en Natuurmonumenten,

Staatsbosbeheer en De (provinciale) Landschappen aan de andere kant hebben overeenstemming

over de volgende vertrekpunten voor een beter en evenwichtig beleid als het gaat om zichtbaarheid:

1. Zowel de TBO's als de Nationale Parken hebben er belang bij dat er duidelijke verbetering

wordt gebracht in de manier waarop zij thans "zichtbaar" zijn (uiterst rommelige

presentatie, geen consistente toepassing van huisstijlen / beeldmerken en geen consequent

gebruik van zichtbaarheidmaterialen, etc.).

2. Om de Nationale Parken beter verankerd te krijgen in de Nederlandse samenleving en

daarmee ook duurzame steun te verzekeren voor het natuurbeschermingswerk van de

TBO's, is het gestalte geven aan een sterk merk NP een noodzakelijke voorwaarde. Dit

vraagt om aanscherping van de afspraken over het gebruik van het NP beeldmerk en meer

consistent gebruik van de overeengekomen huisstijl. De TBO's willen hieraan hun volledige

steun geven.

3. De TBO's en de Nationale parken gaan uit van de volgende gemeenschappelijke

communicatiedoelstelling:

Nationale Parken staan voor topnatuur en topkwaliteit voor de beleving van deze natuur.

De status van Nationaal Park is in de beleving van mensen het hoogste predikaat dat een

natuurgebied kan hebben. Voor de TBO's zijn de Nationale Parken de podia bij uitstek

waarop zij zich (kunnen) presenteren als organisaties die topnatuur beheren. Binnen x jaar

kent y % (nog vast te stellen) van de Nederlanders het fenomeen Nationaal Park als zijnde

topkwaliteit en weet dat er 20 Nationale parken zijn. De Nederlandse parken kunnen heel

goed een vergelijking aan met het buitenland op de aspecten kwaliteit, diversiteit en

beleving.

4. In hun communicatie-uitingen zorgen de TBO's en de Nationale Parken ervoor dat zij elkaar

altijd op een positieve wijze in het daglicht stellen. Zij zien elkaar niet over het hoofd,

gunnen elkaar hun eigen zichtbaarheid naar buiten toe en streven naar wederzijdse

synergie-effecten d.m.v. hun communicatie-uitingen.

5. Als centraal principe voor de uitwerking van de zichtbaarheid kiezen de TBO's en de

Nationale Parken ervoor uit te gaan van wat de bezoekers verwachten. M.a.w. zij gaan uit

van wat voor de bezoeker logisch is of van wat in het belang van 'de klant' is 4.

6. Voor wat betreft één van de hoofdonderdelen van zichtbaarheid, te weten bewegwijzering

en bebording, betekent het voorgaande dat het principe van de "3-ringen-benadering" wordt

onderschreven. In concreto betekent dit:

buiten de parken: voorrang merk NP en bewegwijzering door ANWB;

bij de entrees en bezoekerscentra: duobranding;

binnen de parken (op eigen terreinen): voorrang voor TBO's, ook NP vermelden

4 Toelichting: In het algemeen komt een bezoeker naar een gebied en niet naar de betreffende TBO, hoe graag die dat ook

zou willen. Het predikaat „Nationaal Park‟, mits een sterk (keur)merk, is een unique selling point van een gebied en kan meer mensen aantrekken. Daar moeten we ruimte voor geven. Tegelijkertijd is het in het belang van de beheerders dat wanneer de bezoeker eenmaal in een gebied is, hij ook te gast is bij de betreffende TBO en deze gaat steunen.


Randvoorwaarden voor de bewegwijzering en bebording zijn: duurzaamheid, kwaliteit en

passend bij de natuurlijke omgeving.

7. De TBO's en de Nationale Parken hebben nadrukkelijk de intentie in de jaren 2007-2010 op

basis van bovenstaande vertrekpunten een duidelijke verbeterslag aan te brengen en zij

zullen daartoe uitwerking geven aan de acties beschreven in dit “Afsprakenkader

Zichtbaarheid".

Afspraken over zichtbaarheid

Welke onderwerpen vallen onder dit afsprakenkader?

Onder dit kader vallen alle majeure zichtbaarheidonderwerpen die tot discussies leiden of

recentelijk hebben geleid in 1 of meer parken, te weten:

1. Bewegwijzering buiten de parken

2. Bebording langs wegen aan de grens van het park

3. Transferia, parkeerplaatsen en informatievoorziening bij de Entrees

4. Bezoekerscentra, NAC‟s en Infopunten van TBO‟s

5. Excursies en excursieleiders

6. Infoverstrekking bij (recreatie)ondernemers en derden

7. Gebruik van websites van partners (SNP, NP‟s, TBO‟s en IVN) en derden (zoals ANWB).

8. Gebruik van geschreven media van partners (zie boven) en derden.

9. Bebording en infovoorziening binnen het park

10. Omgaan met sponsoren, vrijwilligers en „vrienden van‟

11. Publieksmanifestaties

12. Gebruik van dienstkleding binnen het park (IVN, rangers versus TBO‟dienstkleding)

13. Publiciteit en promotie- en educatief materiaal (mediagebruik, persbenadering,

merchandising, etc.)

Beleidslijnen m.b.t. deze onderwerpen worden hierachter puntsgewijs uiteen gezet en voorzover

nodig toegelicht. Over deze punten is in december 2006 overeenstemming bereikt. De verschillende

acties zullen in een Plan van Aanpak verder uitgewerkt moeten worden.

1. Bewegwijzering buiten de parken

Beleidslijn: voorrang voor aanduiding Nationaal Park en bewegwijzering door ANWB.

Toelichting: dit is reeds enige jaren praktijk. Bovendien moet richtinggevend zijn wat voor het

publiek het meest klantvriendelijk is. Het publiek wil naar „NP de Sallandse Heuvelrug‟ en niet

„wandelen in deelgebied de Noetselenberg of de Sprengenberg‟.

Dit betekent ook dat transferia en parkeerplaatsen zo mogelijk worden aangegeven met het NP-

beeldmerk. De ANWB is de partij die dit ook het beste kan. Eenheid in bebording zal de

bekendheid van gebieden vergroten. Onduidelijkheid over de naamgeving van een Nationaal Park in

de bewegwijzering moet worden voorkomen.

In enkele lokale situaties kan het zo zijn dat er al zoveel bezoekers in een gebied komen dat men

niet meer bezoekers wil. Hierop kan worden ingesprongen door de bebording minimaal toe te

passen, mits het uitgangspunt de bovenbeschreven eenheid in bebording blijft.

NB: Mogelijk is de ANWB niet de enige partij (in de toekomst) als het gaat om bewegwijzering.


Wellicht de afspraken met RWS en provincies over verwijzingen vanaf de hoofdwegen

herbevestigen / vernieuwen.

2. Bebording langs wegen aan de grens van een park

Beleidslijn: uniform groot bord Nationaal Park „…….‟ Het betreft hier de borden langs de wegen op

de grens van de parken, dus: waar mensen in beweging (auto, fiets) langs komen. De borden hebben

ten doel de bezoeker / passant aan te geven dat hij een Nationaal Park in komt.

Toelichting: Een uniform groot bord langs de weg is goed als uniform signaal over heel Nederland.

Versnippering van de naamgeving door het gebruik van verschillende borden, of erger nog

verschillende namen, aan de grens van de parken doet afbreuk aan de herkenbaarheid van het

Nationaal Park en willen we voorkomen.

3. Transferia, parkeerplaatsen en informatievoorziening bij de Entrees

Beleidslijn: hier duobranding afspreken, waarmee bedoeld wordt dat het NP en de TBO op

gelijkwaardige wijze zichtbaar zijn (bijvoorbeeld twee logo's gebruiken op één bord).

Toelichting: we streven naar evenwaardigheid op dit soort plekken voor TBO‟s en NP. De herziene

zuil is daarvan een voorbeeld, zo ook bebording met horizontale houten planken waarop op de ene

plank de TBO staat en de andere plank het NP. Infopanelen dienen ook duobranding te hebben, dus

zowel herkenbaarheid Park als ook herkenbaarheid terreinbeheerder.

Nadere uitwerking van dit punt en het maken van keuzes is nodig. Zie ook punt 9 bebording binnen

het park. Wat we niet meer willen is een woud van borden bij de parkeerplaats waarop iedereen zijn

eigen boodschap op zijn eigen bord kwijt wil, met als resultaat dat de bezoeker niets meer

registreert. Dat betekent o.m. slechts bij hoge uitzondering (beperkte) ruimte voor andere

aanbieders.

Op basis van ervaringen in het verleden weten we dat het in de praktijk vaak moeilijk is om dit

uitgevoerd te krijgen, vooral omdat situaties per park sterk verschillen. Daarom stellen wij voor om

bovenstaand voorstel eerst verder uit te werken aan de hand van de praktijk, dus met concrete

situaties, alvorens dit landelijk wordt doorgevoerd. Kortom, verder uitwerken aan de hand van

pilots.

Complicatie: Op de Veluwe (zijnde geen NP!) is Veluwebreed voor transferia een eigen huisstijl en

logo en marketing afgesproken, zijnde noch des NP‟s, noch des TBO‟s! Voor andere Nationale

Parken kan dat ook gaan optreden!

4. Bezoekerscentra, NAC‟s en Infopunten van TBO‟s

Beleidslijn: ook hier duobranding afspreken. Op de gevel gelijkwaardige zichtbaarheid

beheerder/eigenaar en NP (in logo, in vlaggen, in boodschap).

Toelichting: bezoekerscentra zijn kernelement in beleving, aangeboden door TBO en dit moet als

zodanig ook zichtbaar zijn. De beleving en service hier moet primair aan TBO gekoppeld worden.

In een BC staat wel het gebiedsverhaal met informatie over (de unique selling points van) het hele

Nationale Park centraal, met daarbinnen het verhaal welke rol de betreffende TBO hier vervult.

Het NP verhaal is hier dus de kapstok waarbinnen TBO‟s hun beheerverhaal kunnen vertellen.

Daarom moet in de BC‟s ook informatie over (het stelsel van ) Nationale Parken en de

(inter)nationale context verkrijgbaar zijn.


In bezoekerscentra wordt soms ook informatie van derden aangeboden. Voorstel is om dit nog

maar in zeer beperkte mate te doen en alleen als er goede redenen voor zijn. Voorkomen moet

worden dat ook hier weer een woud van informatie ontstaat, dat voor de bezoeker niet meer te

onderscheiden en te herkennen valt.

Wat we niet meer willen is een bezoekerscentrum waarin het Nationaal Park geheel

ontbreekt, of een bezoekerscentrum waarin de TBO‟s niet zichtbaar zijn, of oneindig veel

ruimte die aan derden wordt geboden zodat TBO‟s en NP niet meer zichtbaar zijn.

5. Excursies en excursieleiders

Beleidslijn: Een TBO kan uiteraard zelf excursies organiseren en verzorgen, maar excursies binnen

een NP geleid door anderen (bijvoorbeeld door IVN-medewerkers of „park rangers' in park

dienstkleding) moeten ook mogelijk zijn, mits deze excursieleiders het verhaal van de betreffende

TBO enthousiast vertellen.

Toelichting: Ook nu werken TBO‟s geregeld met externe excursieleiders, ook nu zijn er b.v.

Veluwerangers, en vanuit de klant gezien wil je wandelen in het Dwingelderveld, en niet bij een

TBO. Maar als je wandelt, wil je wel van de Parkranger een goed verhaal over NM, SBB of DL

horen die met haar beheer immers voor de ondergane „experience‟ zorgt en waar je mogelijk direct

lid van wilt worden of op wiens magazine je je wilt abonneren. Excursieleiders die in hun verhaal

helemaal voorbij gaan aan de rol van de beheerder(s) passen niet in het beeld dat ons voor ogen

staat.

Wat nog uitwerking behoeft: verschillen in beleid tussen TBO‟s onderling en tussen het

Nationaal Park. TBO‟s hebben op dit onderwerp vaak al beleid, waar het Nationaal Park

haar voordeel mee kan doen, maar op sommige plaatsen is het omgekeerde het geval. Het is

daarom wenselijk om landelijk richtinggevende afspraken te maken over zaken als

kwaliteitszorg voor excursies, uitstraling van excursieleiders, tarieven e.d.. Deze zouden dan

moeten gelden voor alle NP partners. In dit verband ook kijken naar de kwaliteitsnormen en -

procedures die het IVN voor excursies heeft ontwikkeld.

6. Infoverstrekking bij (recreatie)ondernemers en derden

Beleidslijn: gestimuleerd wordt dat ondernemers samenwerken met zowel park als aanliggende

TBO op basis van evenwaardigheid.

Toelichting: Inzet is goede infoverstrekking over park en TBO. In dit verband kan gedacht worden

aan cursussen „natuurlijk verantwoord gastheerschap‟, waarin ondernemers meer leren over natuur,

natuurbeheer en verantwoorde natuurgerichte recreatie, om zo in staat te zijn hun gasten / klanten

beter te informeren.

Uitwerken: een gecertificeerde status voor ondernemers als Vriend van het Park, waarbij

ondernemer op verschillende wijzen bijdraagt aan het park , waartegenover zijn gasten kunnen

deelnemen aan een belevingsaanbod, (excursies, arrangementen, experiences). Dat moet per park en

niet per terreinbeheerder (vanuit de klant en de marketing gezien).


7. Gebruik van websites partners (SNP, NP‟s, TBO‟s, IVN) en derden (zoals ANWB).

Afgesproken wordt dat op websites over park of natuurgebieden altijd zowel Park als TBO

zichtbaar zijn.

Toelichting: Op SNP en NP websites zijn in hoge website lagen onmiddellijk doorklik-opties naar

de TBO‟s aanwezig, idem vanuit TBO‟s naar SNP en Parken. Idem vanuit IVN en ANWB in de

website laag waarin het over parken gaat. Bij inhoudelijke info over parken dient de rol van de

beheerders TBO‟s voldoende belicht te worden.

8. Gebruik van geschreven media van partners (zie boven) en derden.

Bij TBO-uitingen over eigen natuurgebieden in NP‟s dient ook het NP goed genoemd te worden.

Om de revitalisering van de NP‟s kracht bij te zetten is het voorstel te streven naar een serie

artikelen over NP‟s in alle grote magazines (Kampioen, Natuurbehoud, Onverwacht Nederland en

de magazines van DL, IVN, etc). E.e.a. is zowel een communicatieoffensief alsook best practice

over hoe TBO en NP-aandacht elkaar kunnen versterken. Het maken van duidelijke afspraken met

o.m. de ANWB is op dit punt nodig.

9. Bebording en infovoorziening binnen het park Binnen de parken heeft elke TBO zijn eigen huisstijl bebording. In het rapport van Buro de Graaff

"Hallo Nederlanders, ziet u ons?" staat een creatief voorstel om tot duobranding te komen door het

gebruik van een uniforme, oranje-groene „Venetië‟ paal5.

De TBO‟s vinden de gedachte op zich goed, maar de uitwerking niet smaakvol. Afgesproken is

daarom dat ander creatief voorstel zal worden uitgewerkt. De „keurmerk‟ gedachte van NP moet

voldoende ruimte krijgen zonder de huisstijl van de beheerder of SNP aan te tasten. Het

uitgangspunt is dat voor de bezoeker duidelijk en zichtbaar moet zijn dat hij of zij in een Nationaal

Park is en tegelijkertijd in het gebied van Natuurmonumenten, SBB, De Landschappen of beheerder

X of Y.

Naast bovenstaande afspraak, gelden de volgende uitgangspunten voor bebording:

Zo weinig mogelijk losse en verschillende bebording in het terrein. Deze zoveel mogelijk

concentreren langs de grens van het park en bij de zgn. Toegangspoorten of Entrees (zie

principes Drents Friese Wold).

Terugdringing wildgroei aan routes. Per locatie onderzoeken in hoeverre uniforme

toegangsregels gehanteerd kunnen worden, want dit scheelt bebording binnen het gebied.

Bij verschil van mening behoudt de beherende organisatie altijd het recht zich voor te staan

op de toegangsregels binnen het eigen gebied.

Wat betreft routeborden binnen de gebieden: wanneer het de gebiedsgrenzen van TBO‟s

overstijgt, zoveel mogelijk aansluiten bij landelijke bebording van lange wandelroutes /

fietsroutes, etc. Vanuit de bezoeker gezien zijn dit type landelijke routes het aantrekkelijkst

en de bezoeker weet toch al in welk gebied hij/zij is, door de overige bebording.

10. Omgaan met sponsoren, vrijwilligers en “vrienden van”

5 Consequente toepassing hiervan kan de eenheid in de verscheidenheid tot uitdrukking brengen en de bezoekers er steeds

aan herinneren dat zij zich in een Nationaal Park bevinden.


Beleidslijn: Werving zowel via TBO‟s als via het park mogelijk maken, ervan uitgaande dat het

resultaat ten goede komt aan het gezamenlijke werk (en dat is vaak terreinbeheer door TBO). Drie

jaar pilots afspreken en evalueren.

Toelichting: Als NP echt een (keur)merk wordt, werkt het simpelweg soms het beste als sponsors,

vrijwilligers en vrienden worden geworven onder de naam NP. Iemand uit Hellendoorn wil

bijdragen aan het NP Sallandse Heuvelrug of het Korhoenbeheer, en niet perse alleen aan SBB of

NM. Maar hij krijgt vervolgens wel begeleiding van NM-of SBB boswachters met bijbehorend

verhaal.

Anderzijds als de TBO een bijzondere actie wil doen moet ook eigen activiteit op dit vlak kunnen.

In alle gevallen wordt e.e.a. afgestemd en gecommuniceerd binnen het NP. De verhouding tussen

actie TBO of actie park kan mede bepaald worden door de eigendomsverhoudingen (als de TBO

voor 90% eigenaar is zal vaak de TBO sponsors en vrijwilligers werven, als de TBO maar voor

10% eigenaar is , of er zijn meerdere grote eigenaren ligt NP-werving meer voor de hand).

In de praktijk is tot nu toe gebleken dat afstemming op deze onderwerpen lastig is en dat ieder voor

zich zelf iets lijkt op te willen zetten. Om dit in de toekomst te voorkomen stellen wij de volgende

uitgangspunten voor:

Landelijk worden afspraken gemaakt op strategisch niveau gemaakt.

Per Nationaal park worden afspraken opgesteld over deze thema‟s, waarbij het beleid dat

door de partners al is ontwikkeld (dus: vrijwilligersbeleid, sponsorbeleid, donateursbeleid)

als uitgangspunt geldt. Dit punt moet verder uitgewerkt worden aan de hand van de

praktijk, er moet eerst een inventarisatie komen en op basis daarvan worden exacte

afspraken gemaakt.

Wat betreft sponsoring, giften, etc. kunnen de TBO‟s zich het recht voorbehouden om niet

mee te doen als zij het er niet mee eens zijn. Zij moeten hun goedkeuring geven over de

projecten waarvoor geld wordt ingezameld, bij wie en onder welke vlag.

11. Publieksmanifestaties

Beleidslijn: Organisatie van publieksmanifestaties kan zowel door de TBO als het park worden

gedaan. Van belang is vooral goede en open communicatie binnen het betreffende Park.

Toelichting: NP Wieden Weerribben moet een Otterfestival kunnen organiseren (met goede

zichtbaarheid NM en SBB), maar NM en / of SBB moeten ook zelf een Wiedendag of

Weerribbenfestival kunnen organiseren, te vinden op de kalender van het NP.

12. Gebruik van dienstkleding binnen het park (IVN, rangers, dienstkleding TBO)

De gedachte om ook hier duobranding (zie o.m. 3, 4 en 9) toe te passen wordt sympathiek

gevonden, maar uitwerking in de praktijk zou wel eens lastig kunnen zijn. Daarom eerst de

(on)mogelijkheden op in dit vlak nader op een rij te zetten om daarna tot eventuele uitwerking over

te gaan.

13. Publiciteit en promotie- en educatief materiaal (afspraken over mediagebruik,

persbenadering en merchandising)

Beleidslijn: cultuur van duobranding nastreven (zie ook punt 3. en 9.). TBO‟s noemen NP, NP‟s

noemen TBO‟s (in positieve zin uiteraard). Voor promotiemateriaal, educatief materiaal IVN en

bijv. merchandising aan de hand van concrete praktijksituaties en goede voorbeelden nadere

afspraken maken.


Overige afspraken

Goede communicatie permanent aandachtspunt

Essentieel voor het bereiken van voortdurende synergie is goede communicatie van TBO‟s naar

NP‟s (zie NP‟s toch een beetje als DB van de beheereenheid) en omgekeerd (zie de TBO als

onmisbare grootaandeelhouder van het NP).

Op lokaal niveau kan dit op verschillende manieren vorm krijgen, onder meer via de werkgroepen

Voorlichting en Educatie. In de landelijke Werkgroep Communicatie worden hiervoor de kaders

uitgezet. Die Werkgroep coördineert verder de uitwerking van de acties die uit dit Afsprakenkader

voortvloeien. Alle partners zijn doordrongen van het belang van elkaar steeds goed te informeren en

zullen eventuele knelpunten tijdig op de juiste plaats aan de orde stellen.

Evaluatie NP beeldmerk

Vastgesteld moet worden dat het huidige NP beeldmerk, en in het verlengde daarvan de NP

huisstijl, volstrekt niet consequent en systematisch wordt toegepast (zie o.m. de vertrekpunten 1 en

2). Als gevolg hiervan is eenheid in de presentatie naar buiten ver te zoeken 6. Dit wordt nog

versterkt doordat alle parken ook hun eigen beeldmerk/logo hebben en dit gewoonlijk voorop

stellen, waarbij van een grote diversiteit sprake is. Deze situatie valt niet te verenigen met het

streven om samen een sterk merk "Nationaal Park" neer te zetten.

Daarom is voorgesteld de mogelijkheden, consequenties en kostenplaatjes van de volgende drie

alternatieven nader te onderzoeken:

1. Huidige NP beeldmerk vasthouden (eventueel met ondergeschikte kleurwijziging). Parken

laten hun eigen beeldmerk volledig los en voeren alleen hun naam ter onderscheiding;

2. Als 1, maar de beeldmerken van de parken worden gerestyled vanuit één concept dat past in

de NP huisstijl. Ieder park houdt zo dus een eigen logo binnen één landelijk concept;

3. Er wordt een nieuw NP beeldmerk ontwikkeld (wellicht ook leidend tot veranderingen in

huisstijl) dat alle parken gaan toepassen. Zoals bij 1 onderscheiden zij zich dan alleen door

hun naam.

Ondanks bedenkingen op voorhand m.b.t. de haalbaarheid van alternatief 3, heeft het Algemeen

Bestuur ("Voorzittersoverleg") van het SNP zich in december 2006 voor deze evaluatie

uitgesproken en verzocht de resultaten daarvan zo mogelijk op korte termijn voor te leggen.

Den Haag, 25 januari 2007

Samenwerkingsverband Nationale Parken

6 zie de door Buro de Graaff verzamelde beelden

strategisch communicatieplan - nationaal park weerribben-wieden

Documents