Türkiye’de ArGe

AHMET HAMDİ ATALAY İstanbul’Mayıs 2014 8 Mayıs 2014, ISTANBUL

Netaş İcra Kurulu Üyesi

Teknolojiler Evrimi

Kaynak: Strategy, scenarios, and the global shift in defense power,.McKinsey Global Institute (2013),

Dünya Ekonomik Güç Merkezi Kayması

Dünya Refah Dağılımı

Ülkelerin Gelişmişlik Düzeyi

Türkiye’nin Milli Gelir Gelişimi

Kaynak: Dünya Bankası verilerinden Güngör Uras tarafından oluşturulmuştur, Milliyet, 26.06.2012.

Kişibaşına GSYİH (1960-2010)

Güney Kore; $20.757

Türkiye; $10.094

$0

$5.000

$10.000

$15.000

$20.000

$25.000

19

60

19

62

19

64

19

66

19

68

19

70

19

72

19

74

19

76

19

78

19

80

19

82

19

84

19

86

19

88

19

90

19

92

19

94

19

96

19

98

20

00

20

02

20

04

20

06

20

08

20

10

AB

D D

ola

rı

Ülkelerin Rekabet Gücü Endeksi

Rekabet Gücü Endeks Sıralamaları Almanya ABD Çin Japonya G. Kore Türkiye

148 Ülke Arasındaki Yeri 4 5 29 9 25 44

İnovasyon Kapasitesi 3 5 30 6 22 45

Bilimsel Araştırma Kurumlarının Kalitesi 6 5 41 9 24 63

Şirketlerin Ar-Ge Harcamaları 4 5 22 2 20 68

Ar-Ge ‘de Üniversite& Sanayi İşbirliği 9 3 33 17 26 52

İleri Teknoloji Ürünlerde Kamu Alımları 17 15 13 37 31 23

Bilim İnsanı ve Mühendis Mevcudiyeti 17 6 44 4 33 53

Faydalı Model, Patentler 6 12 36 4 9 41(Kaynak: World Economic Forum | The Global Competitiveness Report 2013–2014)

Dünya Ekonomik Forumu (WEF) 2013-2014 Küresel Rekabet Raporu’na göre;

Türkiye 148 ülke arasında 44. sırada.

Türkiye daha önce 142 ülke arasında 59., ondan önceki yıl ise 139 ülke arasında ise 61. sırada

yer almaktaydı.

Yüksek Katmadeğer İçin İleri Teknoloji

İleri teknoloji ürünlerinin imalat ürünleri ihracatı içerisindeki oranı (%)

Almanya ABD Çin Japonya G. Kore Türkiye

İhracat

(Milyar $, 2012)1492 1612 2021 793 548 152

Oranı

(%, 2006-2012)32 46 39 31 41 4,8

(Kaynak: Deloitte Global Manufacturing Competitiveness Index 2013)

Türkiye’nin ihraç ettiği ürünlerin kilogram başına

değeri 1.5 dolar.

Bu rakamın Almanya için 4.1, Japonya için 3.5, Güney Kore için 3 dolar.

İleri teknoloji ürünler kilogram başına 10.2, orta

seviyeli teknoloji ürünlerinden ise 3.3 dolar

değerinde

Türkiye’nin İhracatı

Türkiye ve dünya ihracat değerleri (Milyar $) ile Türkiye’nin dünya ihracatındaki payı

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Türkiye 31 36 47 63 74 86 107 132 102 114 135 152

Dünya 6.119 6.420 7.471 9.101 10.389 12.043 13.849 15.974 12.321 15.048 18.001 18.058

Pay (%) 0,51 0,56 0,63 0,69 0,71 0,71 0,77 0,83 0,83 0,76 0,75 0,84

2009 yılında 1.16 dolar olan kg ihracat fiyatı, 2012 yılında 1,58 dolara yükseldi.

Teknoparklardan yapılan ihracattan kilogram başına 6.9 dolar, Patentli

ürünlerden 3.0 dolar, tasarımlı ürünlerden ise 2.6 dolar gelir elde ediyoruz.

Türkiye kg fiyatı 354 dolara hava taşıtı da ihraç ediyor. Elektrikli makinalarda 31,

bilgisayar ve büro makinalarında 25, medikal optik aletlerde 22, savaş araçları

ve askeri mühimmatlarda ise 21 kg/dolara ihracat yapıyoruz.

ArGe – Araştırma ve Geliştirme

Türkiye’nin ArGe Ekosistemi

Turkiye’de ArGe faaliyeti

gosteren uluslararası şirketler,

Turkiye’deki ArGe ekosistemini

geniş bir bant icinde

değerlendirmelerine karşın,

«Pazar potansiyeli» en bariz

avantaj olarak öne cıkıyor.

Ankete katılan şirketlerce

belirlenen en onemli ArGe Eko

Sistem ozelliği “kalifi ye

eleman” olarak belirtilirken,

bunu “pazar potansiyeli”,

“kurumsal ArGe destek

mekanizmaları” ve “personel

maliyeti” takip etmektedir.

YASED, ArGe Araştırması Raporu’2013

Buluş-Yayın Kıyaslamaları (G20-Eylül 2013)

Buluş/Yayı : 3355/1000 Buluş/Yayın : 1978/1000 Buluş/Yayın : 95/1000Buluş/Yayın : 517/1000

Ülkelerin ArGe Performansı

Ar-Ge Harcamaları

(GERD, Milyar $)

Ar-Ge Harcamalarının

GSYİH’e Oranı (%)

Kişi başına Ar-Ge

Harcaması ($)

Almanya 93,1 2,88 1138

ABD 415,2 2,77 1331

Çin 178,2 1,84 155

Japonya 141 3,39 1146

G. Kore 53,2 4,03 1203

Türkiye 11,1 0,92 166

(Kaynak: OECD | Bilim, Teknoloji ve Sanayi Puan Tablosu 2013)

Türkiye’nin ArGe harcamalarının GSYİH içindeki payı %0,92, 2023 hedefi ise %3.

Bu oran Çin’de %1.84, ABD’de %2.77, Almanya’da % 2.88, Japonya’da 3.39, G.Kore’de %4.03

Ülkelerin ArGe Performansı

Türkiye’de ArGe harcamalarının %46,8’i özel sektör, %28,2’si kamu, %25’i yükseköğretim

kesimi, yurtiçi ve yurtdışı kaynaklar tarafından karşılanmıştır (2012 verisi).

(Kaynak: OECD Bilim, Teknoloji ve Sanayi Puan Tablosu 2013)

Türkiye’de ArGe Teşvikleri

San-Tez Projeleri: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bak.

Teknogirişim Sermayesi Desteği: B.S Tekn Bak.

TEYDEB Projeleri: TÜBİTAK

Girişimcilik Aşamalı Destek Programı: TÜBİTAK

Öncelikli Alanlar Ar-Ge Programı: TÜBİTAK

Ar-Ge, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı: KOSGEB

Ar-Ge Proje Destekleri: Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV)

BOREN Projeleri: Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü

Diğer Bakanlıklar (UDHB, Tarım B. Vb.) Ar-Ge

Projeleri

Savunma Sanayii Müşteşarlığı

Kalkınma Ajansları

AB Destekli Ar-Ge Projeleri

……… TÜBİTAK ArGe Hibe Destek Dağılımı (1995-2012)

Türkiye’nin Ar-Ge Harcamaları

Türkiye’nin ArGe harcamalarının GSMH içindeki

payı %0.92, 2023 hedefi ise %3.

Bu oran Çin’de %1.84, ABD’de %2.77, Almanya’da

% 2.88, Japonya’da 3.39, G.Kore’de %4.03

TPE’ye Yapılan Patent Başvurular

Bunca Gayret ve Yatırıma Rağmen…..Sorun ne?

• Bilim ve Teknoloji toplum gündemindeki ana konular arasına girebilmiş değil,

• Eğitim sistemimiz merak eden, sorgulayan ve araştıran bireyler yetiştiremiyor,

• Temel bilimler (Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji) eğitimimiz zayıf,

• ArGe kavramı kamu, üniversite ve sanayi tarafından farklı anlaşılıyor,

• Teşvik düzenlemeleri ve teşvik mekanizmaları uygulamayı zorlaştırıyor,

• Kamu teşvikleri dağınık yapıda ve hedef teknoloji odaklı değil,

• Kamu bürokrasisi ve uygulamaları güvensizlik odaklı, performans hedefli değil,

• TÜBİTAK bir araştırma kurumu gibi değil, ticari işletme gibi, haksız rekabet,

• Üniversite-sanayi işbirliği yeterli değil, üniversiteler teknoloji üretmiyor,

• Teknokentler sinerji ortaya koyamıyor, ofis kiralama merkezi gibi çalışıyor,

• Bireysel girişimcilere maddi destek sağlayacak yatırımcılar yok,

Özel sektör kısa dönemli bakışa sahip, sanayici değil tüccar gibi davranıyor,

……

Hedeflenen Başarıya Ulaşmak İçin Ne Yapmalı ?

• Bilim ve Teknoloji kültürümüzün parçası haline getirilmeli,

• Meraklı, sorgulayıcı ve araştırıcı bireyler yetiştirecek eğitim sistemi oluşturulmalı,

• Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji konusunda eğitimler teşvik edilmeli,

• Temel Araştırma, Uygulamalı Araştırma ve Ürün Geliştirme tanımları netleşmeli,

• Teşvik düzenleme ve mekanizmaları kolaylaştırılıp güven üzere kurulmalı,

• Kamu teşvikleri derlenmeli ve hedef seçilecek teknolojilere odaklanılmalı,

• Teşvik karar ve kontrol birimleri Kamu ve Özel sektör temsilcilerinden oluşmalı,

• TÜBİTAK, sanayi için Temel araştırmalar yapan bir yapıya dönmeli,

• Üniversite-sanayi işbirliği tüm tarafların kazanacağı bir modele dönüştürülmeli,

• Teknokentler ortak Lab ve altyapılarla sinerji ve inovasyon ortamına dönüşmeli

• Bireysel girişimcilere maddi destek sağlayacak yatırımcılara vergi teşviği,

Tüccarlar değil sanayiciler teşvik edilmeli,

……

SonuçGüçlü bir Türkiye için ArGe bir zorunluluktur. ArGe olmadan;

- Dünyanın 10. büyük ekonomisi olunamaz,

- 2.000 Milyar $ milli gelire ulaşılamaz,

- 25.000 $ kişibaşı milli gelire ulaşılamaz,

- 500 Milyar $ ihracat rakamına ulaşılamaz,

İnanırsak başarabiliriz. Çünkü;

• Genç, dinamik, yeniliğe açık ve teknolojiye yatkın bir nüfusumuz var,

• ArGe’ye inanmış, hedefleri ve icra kabiliyeti olan hükümetimiz var.

• Tüm bunları başarabilecek üniversitelerimiz, araştırma kurumlarımız ve girişimciliği yüksek sanayimiz var,