ux., l,dmh - m

44
ux., l,dmh - m<uq ldKavh - 01 fj¿u

Upload: others

Post on 22-Apr-2020

9 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ux., l,dmh - m

ux., l,dmh - m<uq ldKavh - 01 fj¿u

Page 2: ux., l,dmh - m

fuu jI_fha ckjdß udifha

isg Ök NdIdj ms<sn| m%Odk

mdGud,d 4 la ls%hd;aul fõ'

jhi wjqreÿ 18g wvq mdi,a YsIH

YsIHdjka i|yd YCT Level 1,2,3,4,

jYfhka meje;afjk mdGud,d

y;r i|yd ld,h jI_ folls'

Level 1 yd 2 mdGud,d i|yd udi

04 ne.ska o Level 3 yd 4 mdGud,d

i|yd udi 08 ne.ska o jYfhka

fuu fojI_h i|yd úIh ks¾foaY

ie,iqï lr we;' tla tla wÈhr

wjidkfha ykanka wdh;kh

úiska úNd.hla mj;ajk w;r

i;=gqodhl m%;sM, w;alr .kakd

wNHdi,dNskag B<`. mdGud,dj

wOHhkh l< yelsh'

;jo jhi wjqreÿ 18 g jeä

jeäysáhka i|yd HSK Level

1,2,3,4 jYfhka mdGud,d 04la

wdrïN lr we;' HSK Level 1

mdGud,dj i|yd ld,h udi 04

ls' Level 2 mdGud,dj i|yd o

ld,h udi y;rls' Level 3 yd

4 mdGud,d i|yd ld,h udi

08 ne.ska fõ' tA wkqj mdGud,d

4 i|yd u fojI_hl ld,hla

.;fõ' Ök NdIdj ,sùu lshùu

l:d lsÍu yd ijka §u hk

isõ jeoEreï NdId ldhH_hka

ms<sn| ksmqK;dj ,nd§u fuu

mdGud,dj, wruqKq fõ'

ish¿u mdGud,d j, ta ta

wÈhr wjidkfha § ykanka

wdh;kh úiska mj;ajkq ,nk

úNd. m%;sM, u; B<`. wÈhr

wOHhkh i|yd iqÿiqlï ,nhs'

iEu úNd.hla fjkqfjkau

cd;Hka;r jYfhka ms<s .kq

,nk iy;sl m;%hla ,nd

§ug ykanka wdh;kh lghq;=

lrhs' fï yer fldka*shqishia

uOHdia:dkh 2014 jI_fha isg

wdrïN lrk ,o kj fiajdjla

jkqfha Ökfha úYaj úoHd, j,

´kEu mdGud,djla yeoEÍfï

wjia:dj Y%S ,xld isiqka fj;

,nd§fï iïnkaëldrl f,i

l%Shd lsÍuhs' ±kgu;a hqkakEka

iriúh Y%S ,xld isiqka we;=<;a

lr.ekSfï ldhH_h wdrïN lr

we;'

Ökhg wOHdmk pdßld

ixúOdkh lsÍfï ldhH_h o

uOHia:dkh úiska bgqlrk

;j;a fiajdjls' fï wkqj Èk 03"

05" i;sh yd foi;sh jYfhka jQ

wOHdmk pdßldj, ksr; ùfï

wjia:dj Y%S ,xlslhkag ,eîfï

wjia:dj kqÿre ld,fha §u

Wodjkq we;'

fuu wdh;kh yd iïnkaO ù

fuu fiajdjka ,nd .ekSug

Tng wdrdOkd lruq'

Ök cd;Hka;r .=jka úÿ,sfha WmfoaYl;ajfhka yd fldka*shqishia uq,ia:dkfha ^ykanka& wkq.%yfhka mj;ajdf.k hkq ,nk fuu wdh;kh Y%S ,xldfõ mdi,l msysgqjd we;s tlu fldka*shqishia uOHia:dkhhs'

Ök NdIdj yd ixialD;sh Y%S ,dxlslhka fj; odho lsßfï wruqKska fldka*shqishia uOHdia:dkh msysgqjd we;'

fldka*sh

qishia

uOHia:d

kh ''''

CRI

Lumbini College, Havelock Town, Colombo 05. P. O. Box: 1774. Tel/Fax 00 94 11 2589747E-mail: [email protected]

Page 3: ux., l,dmh - m

mgqk

Ök cd;Hka;r .=jka úÿ,sh

SINHALA SERVICECHINA RADIO INTERNATIONAL

No.16A, Shijingshan Road,Beijing, P.R. China Post code:100040

Tel: 00 86 10 6889 2330/2374Fax: 00 86 10 68892361

Email: [email protected]: http://sinhalese.cri.cn/

Facebook: Cheena Sinhala handaTwitter: Voice of China-Lanka

2014 ud¾;= - uehs

wkqYdil;ajh

jx ish´ ;=x

c.;a wfíisxy

iqo;a uvq.,a,

m%Odk ixialdrl

fIx ,S

ixialdrl

Id´ Ô hx

.%e*sla ks¾udKh

iïm;a iór fmf¾rd

frâfuda ms%kaáka

m%ldYkh

Ök cd;Hka;r .=jka úÿ,sh

iy

YS% ,xld r;= l=rei iudch

uqøKh

frâfuda ms%kaáka

104" r;= l=rei f.dvke.s,a,"

O¾umd, udj;" fld<U 07'

Ök uyd m%dldrh 2

wêrdc ud<s.h 4

Ök WoHdk 9

fmdgd,d ud<s.h 11

Ök i;aj rdYs ,l=Kq 13

Ök lúh - is;a ne¢ .`. 15

fn,a,d iy leiajgqjdf.a

igkska ch ldg o@ 16

m%:udOdr y÷kd.ksuq 17

m%cdj iún, .ekaùfï tAldnoaO

jevigyk - Ys% ,xld r;= l=rei iudch 20

fnhsðx úfoia NdId úYaj úoHd,h 22

Ök T,sïmsla isyskfha mqfrda.dñhd 25

tÈfkod Ök ni

m<uqjk mdvu iy fojk mdvu 27

áfnÜ b;sydih 29

Ök ck;djf.a wNHjldY isyskh 32

Ök cd;Hka;r .=jka úÿ,sfha

isxy, fiajh 34

fldka*shqishia uOHia:dkh 37

fk¿ï fld<fha l=l=,a uia 38

Page 4: ux., l,dmh - m

2

f,da l mqÿu yf;ka tlla f,i

ie<flk Ök uyd m%dldrh

f,dalfha b;du È.= ld,hla mqrd bÈ lrk ,o

úYd,;u hqo wdrlaIl jHdmD;shla' Ök uyd

m%dldrfha È. lsf,daóg¾ 7000lg jeäh' 1987

jif¾§ Ök uyd m%dldrh f,dalfha úYaj ysñlï

kdu ,ehsia;=jg we;=<;a lrk ,§'

Ök uyd m%dldrh bÈ lsÍfï lghq;= wdrïN lrk

,oafoa l%S'mQ' 9jeks ishjfia isgh' tl, W;=re

Ökfha úúO cd;Ska Èh;a l< wdl%uKj,ska

wdrlaId ùu i|yd" uOHu Ök m%foaYfha isá

wdKavq úiska wk;=r ix{d lsÍfï wÜgd, yd

n, fldgq ;dmam u.ska tlsfklg iïnkaO

flßK' uyd m%dldrh we;s jQfha ta wdldrhgh'

jika;-ir;a hq.h iy hqo jeÿKq rdcH mej;s

hq.h jQ úg" ta ta m%foaY j, md,lhka ;u

wdêm;Hh i|yd fndfyda úg hqoaO Èh;a l<y'

úYd, rgj,a tlsfkllska wdrlaId ù isàu

i|yd ;u ;ukaf.a foaYiSud m%foaYj, msysgd

;sfnk lÿjeá m%fhdackhg .ksñka uyd m%dldr

bÈ lf<ah' l%S'mQ' 221 jif¾§ ýx rc fm<mf;a

m<uqjeks wêrdchd úiska Ökh tlai;a lrkq

,eîfuka miq ta ta iq¿ rgj,a bÈ l< uyd

m%dldr fldgia tlg iïnkaO lr th W;=re

foaYiSud m%foaYfha wdrlaIl mjqrla njg m;a

flßK' ta uyd m%dldrh ksid W;=re m%foaYfha

uyd ;Kìfï isá tfårekaf.a wYajdfrdayl

Ng m%ydr je<elaùug yels ùh' tl, ;snqKq

uyd m%dldrh È.ska lsf,daóg¾ 5000lg jeäh'

ýx rc fm<m;a ld,hg miqj yka rc fm<m;

úiska uyd m%dldrh lsf,daóg¾ oioyila olajd

Èla lrk ,§' jir 2000lg jeä b;sydihl§

Ökfha ta ta rc fm<m;aj, kdhlfhda fkdfhla

m%udKj,ska uyd m%dldrh bÈ lsÍug odhl jQy'

úúO rc fm<m;a bÈ l< uyd m%dldrh tl;=

Ökuyd

m%dldrh

Page 5: ux., l,dmh - m

3

l<fyd;a tajdfha uq¿ È. m%udKh lsf,daóg¾

mkia odylg jeä fjhs' tu È. m%udKh mD:sú

f.da,fha mßêhg jvd jeä fjhs'

Ök uyd m%dldrh f,iska oekg idudkHfhka

ie<flkqfha óx rc fm<m;a ld,fha bÈ l<

uyd m%dldrhhs' th ngysr Ökfha .dkaiQ

m<df;a msysá pd hQ .=jeka m%foaYfha mgka f.k

BidkÈ. Ökfha ,sfh! kSka m<df;a msysá

hd ¨ .x bjqr olajd Èfjhs' m<d;a" k.r yd

iajhxmd,s; l,dm 9la yryd Èfjk Ök uyd

m%dldrh È.ska lsf,daóg¾ 7300la muK fjhs'

wdrlaIl jHdmD;shla fuh" ldka;dr" ;Kìu

iy j.=reìu we;=¿ jHdl+, N+ úYau;dj yryd

Èiafjhs' Ök cd;Skaf.a uq;=ka ñ;a;kaf.a nqoaêh

thska u;= ù fmfkhs'

Ök uyd m%dldrh Wiia ft;sydisl yd

ixialD;sl jeo.;alulska iy ixpdrl

jákdlulska fmdfydi;a h' —uyd m%dldrfha

uqÿkg ke. ke;akï Tyq ùrhl= fkdfõ˜

hkqfjka Ökfha lshukla ;sfí' uyd m%dldrfha

uqÿKg k.skakg iu;a ùu Ökfha ixpdrfha

fhÿKq fndfyda úfoia kdhlhka we;=¿ foaYSh

úfoaYSh ixpdrlfhda wdvïnrhg lreKla

f,i i,l;s' ysgmq wefußldkq ckdêm;sjreka

jk ßvâ kslaika uy;d yd frdk,aâ f¾.ka

uy;d" ì%;dkH fojeks t,ifn;a /ðksh" ol=Kq

wm%sldkq ysgmq ckm;s fk,aika uekav,d uy;d

iy reishdfõ ysgmq ckm;s fndaßia fhf,Üiska

uy;d we;=¿ úfoaYl rdcH kdhlhka 300lg

jeä fofkla yd f,dalfha m%isoaO mqoa.,hka

fndfyda fofkla fï jk úg Ök uyd m%dldrh

krUd ;sfí'

wo iq/lsj ;sfnk uyd m%dldr fldgia lSmhla

w;r fnhsÔxys msysgd ;sfnk nd od ,Ska iy ia ud

;dhs" tu uyd m%dldrfha kef.kysr fldgfia

msysá Ydka ydhs .=weka ÿ¾.h úfYaIfhka i|yka

l< hq;=h' tajd b;du;a m%isoaO ixpdrl ia:dk

njg m;aj ;sfí' Ök uyd m%dldrh ish bmerKs

yd is;a .kakd iq¿ fmrÈ. woaN+; ,laIKfhka

hqla;j yeu úg u ixpdrlhka wdl¾IKh lr

.kS'

Page 6: ux., l,dmh - m

4

1' wêrdc ud<s.h ms<sn| y÷kajd§u

fnhsðx k.r uOHfha msysgd ;sfnk wêrdc

ud<s.h l<ska ;ykï k.rh jYfhka ye¢kaúK'

th f.dv k.k ,oafoa ñx rdcH fm<m;a fhdx,

iufha 18 jk md,k j¾Ifha§h ^l%s'j'1420&' ñx

iy Ñx rdcH fm<m;a foflys rcjreka 24

fofkla fuys jdih l<y' iei¢h fkdyels

bmerKs fYa%IaG f.dvke.s,s ixlS¾Khla jQ tu

ud<s.h" j;auka f,dalfha mj;sk úYd,;u iy

wx. iïmQ¾K oejfhka ;ekQ merKs f.dvke.s,s

ixlS¾Kh jkafka h'

kef.kysr isg ngysrg óg¾ 750la m<,aj iy

ol=fKa isg W;=rg óg¾ 960l È.ska hqla;j,

f,dj w.%ia:dkh .kakd wêrdc ud<s.hg j¾.

óg¾ y;a ,laI úis odyl jmißhla ;sfí'

iïmq¾K f.dvke.s,s ixlS¾Kh iukaú;

jkqfha fldgia follsks' bÈß fldgi —rdcH

lghq;= ls%hd;aul l< ia:dkhhs˜' we;=<;

fldgi —rc;=ukaf.a mjqf,a idudðlhka jdih

l< ia:dkhhs˜' ish¨u .Dy ks¾udK jHQyh"

f.dvke.s,s ixlS¾Kfha iEu me;a;lskau m%dldr

iy kÈfhka jg ù ;sfí' ud<s.fha fldka

y;frys wÜgd, o Èid y;frys oajdr o we;'

wêrdc ud<s.fha m%Odk msúiqï u. jk ol=fKys

we;s oajdrh —jquka˜ hkqfjka ye¢kafjhs'

th tu wêrdcH ud<s.fha m%Odk fodrgqjhs'

ckm%jdoj, igykaj,g wkqj" wêrdchdg ldur

10000 ;sfí' tu ksid" wêrdchd blaujd hEu

je<elaùu msKsi" wêrdc ud<s.hg ldur 9999 la

iy ;j;a ldur wvla we;' th i;H jYfhkau

ldur 8704 ls'

Ökfha fnhsðx kqjr msysá wêrdc ud<s.h f,dj

fY%aIaG;u ud<s.d mfyka tlla f,i ye|skafjhs'

fiiq fY%aIG;u ud<s.d jkqfha m%xYfha j¾his,aia

ud<s.h" ì%;dkHfha nlsxyeï ud<s.h" weußldfõ

Oj, ukaÈrh iy reishdfõ fl%ï,ska ukaosrhhs'

wêrdc ud<s.h f,dj ixialD;sl Wreuhla f,i

hqfkiafldaj úiska kï lrkq ,en ;sfí' tu

kï lsÍfïoS hqfkiafldaj úiska fuu ud<s.

fha úYsIag;ajhka w.h lrkq ,eìK' Y;j¾I

mylg wêl fm!rdKsl nj" W;a;Í;r rdcH n,

flkaø ia:dkh ùu" tys WoHdkd,xlrKh" .Dy

NdKav yd l,d lD;s iys; ldur 9000l fhdaO

.Dy ks¾udK Ys,amh fiau" ñx iy Ñx rdcH

fm<m;aj, mej;s YsIagdpdrh ms<sn| Ôjudk

ft;sydisl idlaIshla ùu hk lreKq ta wkqj

w.h lsÍug ,la ù ;sfí'

2' wêrdc ud<s.fha uQ,sl wdlD;sh

ñx rdcH iufha§ f.dvk.k ,o fnhsðxys

wêrdc ud<s.h Ökfha yka cd;sl .Dy ks¾udK

Ys,amfha wdo¾Yu;a ixfla;hls' Ñx rdcH iuh"

ñx rdcH iufha mej;s tu .Dy ks¾udK ffY,sh

wLKavju wkq.ukh l< w;r th úoyd mEuo

isÿ lrkq ,eìK'

wêrdc ud<s.h

Page 7: ux., l,dmh - m

5

ñx rdcH fm,mf;a pq ã rcq;=udf.a úOdkfhka

l%sia;= j¾I 1406§ bÈ lsÍug mgka .;a wêrdc

ud<s.fha l%sia;= j¾I 1420§ uQ,sl jYfhka ksu

lrkq ,enQ f.dvke.s,s lafIa;%M,h" j¾. óg¾

tla ,laI mkia mkaodyla muKs' ol=fKa isg

W;=rg óg¾ 960 la È.e;s tu ud<s.h kef.kysr

isg ngysrg óg¾ 750 l È.lska hqla;h'

wêrdc ud<s.fha m%OdK msúiqï ud¾.h f,i

—jquka˜ fodrgqj o" kef.kysr msúiqï ud¾.h

f,i —;=x yqjd˜ fodrgqj o" ngysr msúiqï ud¾.h

f,i —Isyqjd˜ fodrgqj iy W;=re msúiqï ud¾.h

f,i —fIkajq˜ fodrgqj o we;=¿j fodrgq y;rla

;sfí' fIkajq fodrgqjg uqyqK,d" miaj,ska iy

.,ska iE¥ ðxIka m¾j;h fõ' m¾j;h mqrd

isgqjk ,o mhska iy ihsm%ia .ia iu`. th ðxIka

WoHdkh f,i Ök iuQydKavq iufha§ kej;

f.dvk.k ,§' iuia; ie,eiaug wkqj" ðxIka

m¾j;h" ud<s. .Dy ks¾udKd;aul ixlS¾Kfha

lD;%suh wdrlaIl ;srh f,i jHjydr fjhs'

fuys ud<s.d" ol=Kq iy W;=re fl<jr isg

uOHu foig jq uOH wlaIh Èf.a bÈlr we;'

oaúmd¾Yúl iuñ;sh fiau W;=frys iy ol=fKys

iDcq ie,eiau iys; fomig úysfok uOH wlaIh

u; m%Odk Yd,d ;=k" m%Odk ud<s.d ;=k iy

rdclSh WoHdkh msysgd we;' fuu uOH wlaIh

;ykï k.rfha muKla fkdj" W;=re foig

fnr l=¿K iy >dKaGdr l=¿K fiau ol=Kg

jkakg —fhdxäx uka˜ fodrgqj olajd o úysfoa'

uq¿ fnhsðx k.rh mqrd Èfjk" .dïNsr;ajh

iy ukd ie<iqïlrKh iu.ska th w;sYhskau

o¾YKSh fõ'

wêrdc ud<s.fhys jdia;= úoHd;aul ie,eiau

iy ld¾hhka u;" —bÈß fldgi˜ rdcH lghq;=

l%shd;aul l< ia:dkhhs' —we;=<; fldgi˜

rc;=ukaf.a mjqf,a idudðlhka jdih l<

ia:dkhhs' ta wkqj m%Odk fldgia follg fnfoa'

ðheka Ñx fodrgqjg ol=fKka bÈß fldgi jk

w;r Bg W;=frka we;=<; fldgi fõ'

W;=ï iufha ud<s.dj" iu.sfha ueo ud<s.dj iy

iu.s iqrlaIK ud<s.dj hk ud<s.d ;=k flakaø

lr.kakd bosß fldgi jevjiï wêrdchka

rdcH lghq;= l%shd;aul fldg W;alDIaG

W;aij meje;ajQ ia:dkhhs' tu ia:dkh iaj¾K

isxydikh iy bosß rdcHh ck;dj ye¢kaúh'

flakaø.; ia:dkhg fome;af;ka kef.kysrg

fjkayqjd ukaosrh" fjkahqwka uKavmh" rdclSh

ksjdi ixlS¾K we;=¿ f.dvke.s,s iy ngysrg

rdclSh mqia;ld,h iy isú,a lghq;= fiajd

ldrl f.dvke.s,s ia:dms; lrkq ,eìK '

ðhekaÑx ud<s.dj" ðhd´;ehs ud<s.dj iy

l=kaksx ud<s.dj hk ud<s.d ;=klska we;=<;

fldgi iukaú; fjhs' hdxiska ukaÈrh"

kef.kysr ud<s.d yh" ngysr ud<s.d yh"

mQcdm%ido ud<s.h iy Ñ;a; j¾Ok ud<s.h

fome;af;a ia:dms; lrkq ,eìK' miqmiska

;sfnk wêrdc WoHdkh rcq iy ìfidj we;=¿

rdclSh mjqf,a idudðlhka Ôj;a jk ia:dkhhs'

kef.kysßka ;sfnk ksxid´ ud<s.dj wêrdchd

úiska ish iduldñ iy Ⱦ>dhqI úY%du Ôú;h

i|yd f.dvk.k ,ols' ngysrg is ksx ud<s.h

iy fi! wka ud<s.h fpdkayqjd ud<s.h iy

W;=re ud<s.d my hkdÈ f.dvke.s,s mj;s'

3' wêrdc ud<s.h ms<sn| b;sydih

hqwdx rdcH fm<mf;ys ud<s.h u; mokïj ñx

rdcH fm<mf;ys pq ã wêrdchd úiska ls%'j' 1406

Page 8: ux., l,dmh - m

6

wrUk ,o fnhsðxys wêrdc ud<s.h ks< jYfhka

ls%'j' 1420 § iïmQ¾K lrk ,§' ud<s.h ksudjqod

isg 1911 fya § Ñx rdcH fm<m; wêrdcH n,h

w;ayeÍu olajd j¾I 500l muK ld,hla ;=<oS

ñx iy Ñx rdcH fm<m;a fofla wêrdchka 24

fofkl= fuys jdih l<y'

4' wêrdc ud<s.fha m%Odk f.dvke.s,s

ms<sn| y÷kajd §u

wêrdc ud<s.h jdia;= úoHd;aul ks¾udK u;

mokï fldg f.k —msg; rdcH˜ iy —we;=<;

ukaÈrh˜ hkqfjka m%Odk fldgia follg

fnod we;' W;=ï iu.s fodrgqj we;=<; j¾.

óg¾ 30"000 lg jvd mq¿,a ueo ñÿ,la ;=< rdcH

lghq;= lsÍfï flakaøh fjhs' úYd, ud<s.d ;=k

ye¢kafjkafka W;=ï iu.sfha ud<s.h" iu.sfha

ueo ud<s.h iy iu.s iqrlaIK ud<s.dj f,isks'

wêrdc ud<s.dfõ m%Odk f.dvke.s,s ixlS¾Kh

fuh fjhs' úúO ks¾udK wdldr iy jy,

yevj,ska hqla; tu jdia;= úoHd;aul ks¾udK

w;sYhska úÑ;%h'

W;=ï iu.sfha ud<s.h

wêrdc ud<s.fhys úYd,;u oejuh ud<s.h jk

W;=ï iu.sfha ud<s.h Ökfha o úYd,;u oejuh

ud<s.h fjhs' ñx rdcH fm<m;a iufhaoS foaj

ud<s.dj iy wêrdcH ud<s.dj f,i y÷kajk

,o W;=ï iu.sfha ud<s.h" ck;dj úiska iaj¾K

isxydikh kñkq;a y÷kaúkq ,eìK' uq¿ Yd,dju

wNsudkkSh iy ufkdayr f,i Èÿ<k iy

f;acia ù wdldrfhka irid we;' th wêrdchka

i|yd jeo.;a W;aij meje;aùfï ia:dkh ùfuka

wêrdchkaf.a wNsfIalh" WmkaÈk iy ux.,

W;aij ish,a, fuys meje;afjhs' tu ud<s.dj

rka mdáka yd .dïNsrdldrfhka hqla;h'

iu.sfha ueo ud<s.dj

uq,skau yqjdlehs ud<s.dj f,i;a miqj

fpdxÑ ud<s.dj f,i;a kï lrkq ,enq fuu

ud<s.dj Ñx rdcH fm<mf;a Y=fjka Is iufha

fojeks jif¾ tkï ls%'j' 1645fya isg iu.sfha

ueo ud<s.dj jYfhka y÷kajkq ,efí' ñx

rdcH fm<mf;a fhdx, iufha 18 jk j¾Ifha

^ls%'j' 1420& ;kd ksudjg m;a jQ iu.sfha ueo

ud<s.dj wêrdc ud<s.dfõ m%Odk Yd,d ;=fkka

tlls' W;=ï iu.sfha ud<s.hg msgqmiska msysgd

we;s iu.sfha ueo ud<s.dj úYd, W;aij

meje;aùug fmr wêrdchka i|yd úfõlh iy

pdß;% úê mqyqKq ,ndfok ia:dkhhs' fuu Yd,dj

.sks ydks ;=kla miqlr we;s w;r oekg mj;sk

jdia;= úoHd;aul ks¾udKh ñx rdcH fm<mf;a

^ls%'j'1627& áhekaðhs iufha y;ajk j¾Ifha§

kej; f.dvk.k ,o wdkqlrlhhs'

iu.s iqrlaIK ud<s.dj

fuh uq,ska ÑkafIka ud<s.dj f,i y÷kajk

,o w;r ñx rdcH fm<mf;a ðhdðx iufha §

Page 9: ux., l,dmh - m

7

ÑhekaÑ ud<s.dj jYfhka ku fjkia lrk ,§'

Ñx rdcH fm,mf;a Y=fjka Is iufha isg th

iu.s iqrlaIK ud<s.dj f,i y÷kajk ,oafoah'

ñx rdcH fm<mf;a fhdx, iufha 18 jk j¾Ifha

^ls%'j' 1420& ;kd ksudjg m;a jQ iu.s iqrlaIK

ud<s.dj wêrdc ud<s.dfõ m%Odk Yd,d ;=fkka

tlls' iu.sfha ueo ud<s.hg msgqmiska msysgd

we;s tu ud<s.dj rdclSh ;r.ldÍ úNd.j,§

wjika úNd.h meje;aùu i|yd fukau iEu

j¾Ihlu kj j¾Ifha ikaOHdfõ l=udrhka

iy wdosmdojreka fjkqfjka úfYaI fNdack

ix.%y meje;aùug we;s ia:dkhhs' iEu j¾I

;=klgu jrla mj;ajkq ,nk —wjika rdclSh

úNd.h˜ rdclSh úNd. l%ufhys Wiiau úNd.h

fõ' tA wkqj m<uq ia:dk ;=kg fY%aKs.; flfrk

—wxl tfla úoaj;d˜" —wxl fofla úoaj;d˜" —wxl

;=fka úoaj;d˜ we;=¿j ,shdmosxÑ jQ wh —W.;=ka˜

f,i wu;kq ,nhs'

5' wêrdc ud<s.fhys l;dka;r

1& YS; ud<s.h

—YS; ud<s.h˜ .ek oek .ekSug fmr —ud<s.h

;=k iy ueo ñÿ,a yh˜ ms<sn|j wjfndaO

lr.ekSug wjYHh' wêrdc ud<s.fha ueo

mdfrys we;s ðhekaÑx ud<s.dj ðhd´;ehs ud<s.

dj l=kaksx ud<s.h —ud<s.d ;=k˜ f,i y÷kajkq

,efí' mru n,h iys;j" iaj leue;af;kau

jevjiï wêrdchkag rdclSh Wmm;skshka f;dard

.; yelsh' f;daard .kq ,enQ tu ldka;djkag

ms<sn| m%idohla fkdue;s ù kï" urKh f;la

w;sYhska ÿlaLÞhl brKula iys;j /£ isàug

isÿúh' rdclSh Wmm;skshka iy l=urhka

isr .; lr ;eîu i|yd wêrdc ud<s.h ;=<

—YS; ud<s.fha˜ iaÒr fkdlrkq ,nk ish¿u

ia:dkj, msysàu fmdÿfõ —YS; ud<s.h˜ f,i

y÷kajhs' ñx iy Ñx rdcH fm<m;aj, ft;sydisl

o;a; msßlaiSfuka miqj" YS; ud<s.h hkq ksYaÑ;

ud<s.hl ks< kduhla fkdjk nj ;yjqre úh'

iuyr f,aLkj, igyka wkqj" ñx iy Ñx rdcH

fm<m;aj, YS; ud<s.d f,i f;dard.;a ia:dk

lSmhla ;sî we;'

2& wêrdc ud<s.h ;=< —ulreka˜ fndfyda

.Kkla we;af;a wehs@

;ykï k.rh hkq ulrekaf.a f,dalhls' tys

ulr iajrEm úúO bßhõ iy ,S,dj,ska hqla;h'

Ökfha jevjiï iudc l%uh ;=<" wêrdchka

Page 10: ux., l,dmh - m

8

f,dj md,lhka f,i;a —ulrekaf.a mq;%hka˜

f,i;a wu;kq ,enQy' ;ykï k.rh" ñx iy Ñx

rdcH fm<m;aj, wêrdc ud<s.h njg m;aùu

fya;= fldg f.k wêrdchkaf.a iy /ðkshkaf.a

uqød" frÈms<s iy rdclSh wdNrK fukau

ud<s.fha Yd,d" md,ï" mä" .,a leghï hkdoSh

ish,a,u ulrekaf.ka yev .kajd we;' fï

wdldrhg" wêrdc ud<s.fhys ulreka fldmuK

isào@ lsisjl=g fuu ixLHdj meyeos,sj lsj fkd

yelsh' o< ;lafiarejlg wkqj" tla ldurhlg

ulreka yhfofkl= ne.ska isà kï" ud<s.d mqrd

8000g wdikak ldurj, ulreka 40000 isáh

yelsh' ulr rEmfhka leghï l< ish¿u jdia;=

úoHd;aul ks¾udK iy rdclSh NdKav .Kka

lrkq ,nkafka kï" ixLHd;aul jYfhka th

úYd, .Kkla jkq we;'

o< ixLHdf,aLkhlg wkqj W;=ï iu.sfha

ud<s.fha jyf,ys uqÿka jeá W¿ leg iy lgdrï

hkdosfha muKla ulr rEm ks¾udK 2632 la jk

w;r jyf,ys msg; w.=fõ ljq¿ ,S ia;r" fodr

iy cfk,a" ljq¿ j¾K ieris,s j, ulr rEm

ks¾udK 5732 ls' ud<s.fha wNHka;r w.=j, iy

nd,al iS,sxys 4037ls' iaj¾Kuh ia:ïN" .,ajQQ

leghï ,E,s" isxydik" ;sr iy .Dy NdKav u;

609 ls' ud<s.fha wNHka;r ì;a;s iy WKqiqï

ueosß fodr wdjrK u; 542 la ulr rEm ks¾udK

we;' fuh wiïmQ¾K ixLHdjls' W;=ï iu.sfha

ud<s.fha wNHka;r iy msg; Yd,dj, mjd ulr

rE ks¾udK iy ulr leghï we;=¿ úúO wdlD;s

ulr rEm 13844 lg wêl m%udKhla ;sfí' fuu

wdldrfha ieris,s f;acjka; iy .=ma; wdldrfha

jgmsgdjl wdlD;shlg fndfyda ulr rEm

ks¾udKh lr we;af;a wêrdchd foajdfrdams;

lsÍug iy fmdÿ ck;dj ìh .ekaùu i|ydh'

3& m%Odk ud<s.d ;=k ;=< .ia fkdue;

W;=ï iu.sfha ud<s.dj" iu.sfha ueo

ud<s.dj iy iu.s iqrlaIK ud<s.dj hk ud<s.d

;=k flakaø lr.;a bosß fldgi jevjiï

wêrdchka rdcH lghq;= l%shdjg kxjñka

W;alDIaG W;aij meje;aùug fhdod .kakd

ia:dkhhs' tfukau th fnhsðx k.rfha flakaø

ia:dkh fjhs' fuu ud<s.dj" f;acia.;sh biau;=

lr fmkaùu msKsi" jdia;= úoHd Ys,amSka úúO

l%u Ndú; lr ;sfí' thska tlla jkqfha ud<s.d

N+ñh we;=<; .ia fkdue;s ùuhs' wêrdc ud<s.

fha m%Odk fodrgqj jk áheka wka uka fodrgqfõ

isg vqjka uka fodrgqj" jquka fodrgqj iy W;=ï

iu.sfha fodrgqj olajd" fuu ueo ñÿ,a fmf,ys

lsisÿ .ila fkdmj;s' ^vqjka uka fodrgqj jgd

.ia isgqjd we;af;a 1911 úma,jfhka miqjhs&' tl,

ck;dj wêrdchka neye olskafka kï" Tjqkg

áheka wka uka fodrgqjg msúi os.= rdclSh udj;

Tiafia weúo hEug wjYH úh' Wia my;a iy

fjkia jdia;= úoHd;aul ks¾udK yryd weúo

f.k hdfïoS" Tjqkg w;ska we,a,sh fkdyels iy

jeä j¾Okh jk wOHd;añl mSvkhla yef`.kq

we;' fï wdldrhg W;=ï iu.sfha fodrgqfjka

we;=¿ jk úg" Tjqkaj Wmßu wOHd;añl mSvkhg

,la fjhs' iqkaor wdjrK iy l=re¿ y~ iu.

fuu ueo ñÿ,aj, .ia j.d lf<a kï rdcHfha

f;acia ù jgmsgdj úkdY ù hkq we;'

wêrdc ud<s.fha fuu m%Odk ud<s.d ;=k wi,

.ia fkdue;s ùug fojk fya;=j jkqfhaa"

Ökfha mqrdK wêrdchka uQ,Od;= my ;=<ska

—fmdf<djg˜ whs;s ùuhs' uQ,Od;= my hkq hlv"

oej" c,h" .skaor iy fmdf<dj jkafkah' —oej˜"

—fmdf<dj˜ iu. wfkHdakH ndOdjla ;sîu" .ia

fuf,i m%;slafIam jkakg fya;= úh' m%Odk

ud<s.d ;=fka mdoia:h yqfola ol=Kg uqyqK,d

we;s Ök —gQ˜ —fmdf<dj˜ wlaIrh jeksh'

;=kajk fya;=j jkqfhaa" wêrdchka iy weu;sjreka

yg ydks lsÍug .ia w;r >d;lhkag ie`.ùug

bv fkdoSuhs'

Page 11: ux., l,dmh - m

9

1' o< y÷kajdoSu(

idïm%odhsl Ök ixialD;sl l,dx.hla jk

WoHdk ñksidf.a wOHd;aulh w,xldr lsÍu

msKsi .ia iy u,skaa hq;=j pdß;% ix.S;h wdosfhka

ire jQ ixialD;sl idrfhka mek ke.=kls'

iajdNdúl N+o¾Yk mdol lr f.k idokq ,nk

Ök WoHdk" iajNdj O¾uh wkqlrKh lsÍu

i|yd w;ska idokq ,nk lD;S%u ud<s.d" nrd|"

f.dvke.s,s iy uKavm wdÈh iu. msysgqjd

we;' úfYaIfhkau lú" lú .S; iy is;a;ïj,

tk úúO uÜgïj,ska ksrEms; ft;sydisl ld,

mßÉfþoj, olakg ,enqKq udkqIjd§ ye`.Sï tajd

u.ska ksrEmKh fõ'

2' b;sydih(

b;d §¾> b;sydihla iys; Ök WoHdk Ökfha

ft;sydisl .Dy ks¾udK l,dfõ ksOdkhla jk

w;r WoHdklrK l,djg o b;d È.= b;sydihla

ysñ fõ'

ýka iy yka rdc jxY iuhkays ;snQ WoHdkj,

isg" fjhs iy Ñka rdc jxYj,g wh;a jxY yfha

iajdNdúl N+o¾Yk WoHdk olajd o gdx iy

fidx rdc jxYj, yeu me;a;lskau keröh yels

WoHdk olajd o bkamiqq tn÷ WoHdk wÈhf¾u

Wiia ksrEmKhla jk ñx iy Ñx rdc jxYj,

iajdNdúl N+ o¾Yk olajd o th j¾Okh ù

we;' ñx rdc jxYfha uOHu wÈhfrka wdrïN jQ

fm!oa.,sl WoHdk l%ufhka fn§ .sfhah' ol=Kq

È. hexis .x.d fv,agdfõ ;snQ WoHdk m<uqj

lemS fmkqkq w;r bkamiq l÷jeá myg ol=fKka

jQ WoHdk iy W;=reÈ. WoHdk jvd;a lemS

fmfkk iq¿ tajd úh' tu m%Odk j¾. ;=k w;r

;snQ wfkHdakH n,mEu iy iaÓr Ndjh iu.

Ök WoHdk j¾. iy ú,dihka fkdkej;S mq¿,a

Ök WoHdk

Page 12: ux., l,dmh - m

10

jQ w;r ;j ;j;a .eUqre úh' wLKav Wreuh

iy ixj¾Okh yryd Ök WoHdkj, úfYaIs;

kef.kysr ixialD;sh fukau WoHdklrKfha

woyia iy kHdhka u.ska ngysrg mjd n,mEï

lsÍug iu;a úh'

3' f,dal WoHdkj,g ysñ jk ia:dkh(

hska iy fp! rdc jxYj, mßydksh we;sjQ

ld,fhys isg .Kkh lsÍfï § Ök WoHdk j,g

jir 3000 l muK b;sydihla we;s nj fmfka'

f,dj WoHdk l,dj wdrïN jQ uq,au rgla jk

Ökh w;s úYsIaG fi!kao¾hd;aul m%ñ;Ska

iy woaú;Sh cd;sl wkkH;djka wkqj f,dj

WoHdk b;sydih ;=< b;d jeo.;a ia:dkhla ysñ

lrf.k we;' WoHdk hkq w,xldrh ñ|Su iy

úfkdaodiajdoh i|yd N+ o¾Yk ks¾udKh lsÍug

ck;dj ish oE; fhdod .kakd l,djla fõ' úúO

cd;skag wh;a úúO m%foaYj,ska meñKs ck;djf.a

úúO wjfndaOhka iy leue;a; wkqj ks¾udKh

jQ WoHdk úúO fi!kao¾hd;aul o¾Ykj,ska

mßmQ¾K fõ' fláfhka lsjfyd;a" f,dalfha

WoHdk hqfrdamSh WoHdk" ngysr wdishdkq WoHdk

iy Ök WoHdk f,i m%Odk j¾. ;=klg fnÈh

yels fõ' th ñksid úiska ks¾udKh lrkq ,enQj

o iajdNdúl fmkqfuka hqla; úh hq;=h hk

fi!kao¾hd;aul uQ,O¾uh fukau idïm%odhsl

.Dy ks¾udK Ys,amh" idys;Hh" is;=jïlrKh

iy f,aLk l,dj" leghï iy ld¾ñl l,dj

hkd§ úúO l,d Ys,amj, ,laIK o iu. b;d

§¾> b;sydihla Ök WoHdk j,g we;' iuia;

f,dal WoHdk w;r tajdgu wdfõKsl rgdjla

iy b;d by< jákdlula Ök WoHdkj, ysñ

ù ;sfí'

Page 13: ux., l,dmh - m

11

fmdgd,d ud<s.h fn!oaOhkag mqKH

NQñhls' áfnghg ñ, l< fkdyels

iïm;ls' b;sydi{hkag fldaIagd.drhls'

mqrd úoHd{hkag m¾fhaIK.drhls' jdia;=

úoHd{hkag wdo¾Yhls' oekqï msmdis;hkag

mqia;ld,hls' ixpdrlhskag iriúhls'

ore oeßhkag ;lai,djls' leghïlrejkag

l,d.drhls' is;a;rekag mdrd§ihls'

áfngfha wd.ñl" ixialD;sl yd wOHdmksl

mqkreofha kshuqjd jk l%sia;= j¾I 617§

rdcdNsfIalhg m;a fidx;aika .ïfmd l=ure

ish wdOHd;añl wdrlaIlhd jYfhka ie,l=fha

wjf,dalsf;aYajr fndaêi;ajhka jykafiah' Y%S

,xldfõ isg f.k wd wjf,dalsf;aYajr ms<suh

;ekam;a lsÍu i|yd ud<s.h bÈ lf<a fidx;aika

.ïfmd rc;=udh'

jkaokd l=á" mQcd l=á" ,e.=ï yd mßmd,k l=á wd§

jYfhka ldur kjish kjhlska hq;=j fmdgd,d

ud<s.h ks¾udKh flßK' iduh ixfla;j;a

lr,Su i|yd ud<s.h iqÿ meyefhka msßhï lsÍu

ksid Yafõ; ud<s.h jYfhka o ye¢kaúK'

ud<s.dfõ iaj¾Kuh hq.h h<s WodjQfha 1642

jif¾§ miajk o<hs ,dud ;=uka áfnÜ m<df;a

md,k n,h ish;g .ekSug iu;a ùu;a iu`.h'

1645§ r;= lkafoa ud<s.dfõ m%;sixialrK lghq;=

werUqKs' áfngfha wd.ñl fuka u mßmd,k

flakaøia:dkh njg o fmdgd,d ud<s.h m;ajQfha

ta wjÈfha§h'

jir 40lg wêl md,k ld,hlska miq miajk

o<hs ,dud ;=uka wmj;a jQ l,ays t;=ukaf.a

NIaudjfYaI ;ekam;a lr,Su i|yd 1690§ iqÿ

ud<s.d f.dvke.s,a, wi, r;= ud<s.dj bÈ

flßK'

fmdgd,d ud<s.h

Page 14: ux., l,dmh - m

12

uy,a 13lska iukaú; r;= ud<s.dfõ miajk

o<hs ,dud ;=ukaf.a NIaudjfYaI ;ekam;a

l< ia;+mh bÈ flreKq w;r fjk;a ms<su

jykafia,d iy Od;+ka jykafia,d rdYshla

i|yd o l=á ks¾udKh flßK'

kef.kysr m%fõY fodrgqfjka we;=,a jQ

l,ays olakg ,efnkafka iqúYd, t<suyka

uKavmhls' ta fvhx Id uKavmhhs' w;S;fha

,dudjreka áfnÜ Tfmrdjka krUd we;af;a

tys§h'

uKavmhg ngysßka we;af;a iqÿ ud<s.hhs'

,dud jrekaf.a ,e.=ï l=á" idlÉPd Yd,d"

wOHhk Yd,d iy ld¾hd, mßY%hka o msysgd

;snqfKa fuu ud<s.fhah' uy,a 13lska iukaú;

fuu ud<s.d f.dvke.s,sj, ì;a;s b;d m<,h'

w;a;sjdrug ;U ñY% lr we;af;a N+ñ lïmdjkag

Tfrd;a;= Èh yels jk mßÈh'

m%;sud" ia;+m yd jákd fl!;=l jia;+ iïNdrhla

r;= ud<s.dfõ ;ekam;a lr ;sfí' m%Odk Yd,dfõ

we;=<; ì;a;s irik w,xlD; Ñ;% ks¾udK

.Kkdjls' nqoaO" fndaêi;aj yd ,dudjrekaf.a

rEm fuka u nqoaO pß;hg iïnkaO l;d

.Kkdjla o is;=jug ke.S we;' fidx;aika

.ïfmd l=uref.a iy Ök wêrdchdf.a ÈhKsh

jQ fjka fpx l=ußhf.a irK ux.,Hh" 1652

jif¾§ miajk o<hs ,dud ;=uka Ök wêrdchd

jQ Iqka ÜI yuqùug fnhsðx kqjrg ieme;aùu

we;=¿ ft;sydisl Ñ;% .Kkdjla o olakg ;sfí'

Yd,dj jgd mQcd l=á ;=kls' W;=re l=áh fjka

lr we;af;a YdlHuqkSkaøhka" wfkl=;a nqÿjrhka

yd o<hs ,dudjreka fjkqfjks' kef.kysr mQcd

l=áh ly ysia jeiqï ksldfha ks¾ud;D ;afidka

ldmd ysñhka fjkqfjks' mßjdr ,dudjrekaf.a

m%;sud 70la o tys fjhs' wgjk ishjfia bkaÈhdfõ

isg meñKs moauiïNj f;reka jykafia

fjkqfjka ol=Kq mQcd l=áh fjka ù ;sfí' 17 jk

ishjfia ks¾udKh lrk ,o moauiïNj f;reka

jykafiaf.a ߧ ms<suh tys lemS fmfkhs'

merKs O¾u .%ka:" mg i¿ u; w¢k ,o ÿ¾,N

Ñ;% wdÈh muKla fkdj merKs wú wdhqO j¾.

mjd fmdgd,d ud<s.fha ;ekam;a lr ;sfí' we;=,a

Yd,djkays ,S lKq ish,a, b;d ishqï leghñka

w,xlD;h'

fmdgd,d ud<s.h wd.ñl yd ixialD;sl

l,d.drhla f,i o ye¢kaùu hqla;s iy.;h'

fuu úiañ; l,d.drh keröu i|yd;a"

jkaokdudk lr .ekSu i|yd;a Èkm;d

u mdfya ixpdrlhska úYd, msßila we§

wdj;a tla Èkl§ ud<s.h keröug

wjir ,nd fokafka 2300lg muKs'

Y%S ,xldfjka f.k hk ,o

wjf,dalsf;aYajr ms<su jykafia

wo;a fmdgd,d ud<s.hg wdOHd;añl

wdrlaIdj i,ik njg úYajdi flf¾'

ud<s.h ;=< we;s rka" ߧ" f,dalv

wdÈfhka ;ekQ ,laI follg wêl

ms<su w;ßka jeo.;a u ms<suh jYfhka

o ie,flkafka fuu wjf,dalsf;aYajr

ms<suhhs'

Page 15: ux., l,dmh - m

13

i;aj ,l=Kq f,i o y÷kajk Ök rdYs ,l=Kq

hkq j¾I wxlkh lr jhi .Kkh lsÍu

i|yd Ök ck;dj w;r mj;sk idïm%odhsl

l%uhls' Ök NdIdfjka —rdYs˜ hkak Wmka

j¾Ih i|yd fhfok w;r —,l=K˜ hkak ta yd

wkqrEm fyda iudk ixfla; i|yd fhfoa' ,l=Kq

fyda ixfla; hkq i;=ka fodf<dia j¾.hls'

ms<sfj<ska óhd" f.dkd" fldáhd" ydjd" ulrd"

khd" wYajhd" neg¿jd" j÷rd" l=l=<d" n,a,d iy

W!rd hkq tu ixfla;hs' tajd mDÓúh ms<sn|

YdLd fod<y iu. .e<fmhs' ta wkqj —;ais˜

óhd" —fp!˜ yrld" —hska˜ fldáhd" —ud´˜ ydjd"

—fpka˜ ulrd" —is˜ kd.hd" —jQ˜ wYajhd" —fjhs˜

n,a,d" —fIka˜ j÷rd" —hQ˜ l=l=<d" —ishqhs˜ n,a,d

iy —ydhs˜ W!rd hkqfjka oelaúh yelsh' fï

wdldrfhka iEu flfkl=f.au Wmka j¾Ih hï

wdldrhl if;l= iu. .e<fma'

rdYs ,l=Kq ixialD;sh" Ök iïm%odhsl ck

ixialD;sfha jeo.;a wx.hls' i;aj m%;sìïn iEu

wfhl=f.au Ôú;h mqrd tlaj mj;sk neúka" rdYs

,l=Kq fyda i;aj ,l=Kq mqoa.,fhl=f.a Wmka

ixfla;h iy jhi u;l ;nd .ekSfï moku

jkjd muKla fkdj" th mqoa.,fhl=g Tyqf.a $

wehf.a Ôú;h yd ne÷kq ux., lreK o fõ' ta

ms<sn|j ck;dj fndfyda w,xldr m%d¾:kd iy

wOHd;añl úYajdi ord ys|s;s'

rdYs ,l=Kq ms<sn|j ckm%jdo

Ök ckhd w;r rdYs ,l=Kq fod<y ms<sn|j

ydiHckl ckm%jdo fndfyduhla we;' tajd

w;=ßka my; i|yka ckm%jdo fol jvd;au

ckm%shh'

rdYs ,l=Kq fod<fiys uQ,drïNh

rdYs ,l=Kq fod<fiys uQ,drïNh ms<sn|j Ökfha

me;sreKq iqrx.kd l:djla fjhs' fndfyda l,lg

fmr tla Èkla foaj rc;=ud ish¨u i;=ka

l|jdf.k ;ud Tjqkaf.ka i;=ka j¾. fod<yla

f;dard .kakjd' ta iEu j¾.hlgu mDÓúfhys

rclu jirl ld,hla ne.ska ,nd fokjd' th

rdYs ,l=Kq fod<y njg m;ajkq we;ehs mejiSh'

Ök i;aj rdYs ,l=Kq fod<y

Page 16: ux., l,dmh - m

14

ó<Õ pkaø j¾Ifha m<uq udifha m<uqjk Èk

—.Õ ;rKh lsÍfï ;r.hla˜ meje;aùug foaj

rcq;=ud iy i;a;= tlÕ jQy' i;=ka j¾. .Õ

yryd mSkd isoaOia:dkhg <Õd jQ wkqms<sfj,

wkqj ms<sfj,ska uyd fmdf,dfõ rcq njg m;a

lrk nj m%ldY flßK' —uu m<uq jekakd

fjñ'˜ —keye Tn fkdfõ' uu m<uqjekakd

jkafkñ˜ wd§ jYfhka i;=ka uy yçka jdo lr

.ekSug mgka .;ay'

.Õ ;rKh lsÍfï ;r.h meje;afjk Èkh

t<UqKs' i;=ka wka whg fmr isoaOia:dkh fj;

<Õd ùu i|yd l,afõ,d we;sj .ukdrïN l<y'

.Õ ;rKh lsÍfïoS ish¨u i;=ka b;d ;shqKqq

f,i mSkQy' Tjqka w;=ßka f.dkd fõ.j;au i;d

úh' óhdg msyskSug fkdyels ùu fya;=fjka

W! ;udj f.k hk f,i f.dkdg lkak,õ

lf<ah'

uolg miqj f.dkd fjr<g wdikak úh' flfia

jqj;a W! m<uqjekakd ùug wdikak jk úg

m%fhda.ldr óhd Wf.a msfgka mek f.dkdg

fmr isoaOia:dkhg <Õd úh' —uuhs m<uqjekakd"

uuhs m<uqjekakd˜ óhd wdvïnrfhka mejiSh'

bkslaì;sj wfkl=;a i;=ka j¾.o wkql%ufhka

<Õd úh'

tl`.;djhg wkqj isoaOia:dkh

fj; m<uqj <Õd jQ i;aj j¾.hdg

<Õd ùfï wkqms<sfj, wkqj rcq

njg m;a úh yels úh' Tjqkag

Tjqkaf.a kï o tu wkqrEm

j¾Ifha ku i|yd Ndú;d

fjhs' wms fuh fuu jißka

wdrïN lruq'

wkqms<sfj< wkqj th óhd"

f.dkd" fldáhd" ydjd" ulrd"

khd" wYajhd" neg¿jd" j÷rd"

l=l=<d" n,a,d iy W!rd úh hq;=

hehs foaj rcq;=ud wkqms<sfj<

ish¨ i;=kag ksfõokh l<y'

tneúka óhd rdYs ,l=Kq fod<fiys

m%:u ia:dkhg m;ajQ w;r f.dkdg

wleue;af;ka jqjo fojekakd ùug

isÿ úh'

rdYs ,l=Kq fod<fiys n<,d we;=<;a

fkdjkafka wehs@

foaj rc;=ud i;=ka j¾. fod<fiys wkqms<sfj<

;SrKh lsÍfuka miq Tyq óhd we;=<;a fkdlr

wfkl=;a j¾. tfld<y oekqj;a lsÍu n<,dg

Ndr lf<ah' flfia jqjo óhdg n<,d iy

f.dkd w;r jQ foni lK jel=Ks' tneúka óhd

,shdmÈxÑ ùu i|yd ryiska ÈjH ud<s.djg f.dia

jdis ,nd .ekSfï m%:uhd úh' foaj rcq;=ud kï

jÜfgdarej weKjqï lrk úg óhd m%:uhd nj

Tyq ÿgqfõh' i;Hh iy wi;Hh fjka fldg

y÷kd .ekSfuka f;drj Tyq óhdj m<uq ;ekg

ia:dk.; lf<ah' ienE m%:uhd fojekakd úh'

n<,d ish,a,ka oekqj;a lsÍfuka miq

ud<s.hg <Õd jQ úg ,ehsia;=fõ W!g ia:dkhla

fkdue;sju iïmQ¾K fldg ;snqKs' tneúka óhd

rdYs ,l=Kq fod<i w;=ßka m<uqjekakd njg

m;a jQ w;r n<,d we;=,;a fkdùh' t;eka mgka

n<,d iy óhd i;=rka njg m;a jQy' óhd Èiajk

iEu úgu n<,d W! t<jd f.dia imd lkafkah'

Page 17: ux., l,dmh - m

15

fuh Ök fmï lúhls' fidx rdcjxYfha" ,S Ö hS

kue;s iq¿ ks<Odßfhla isáfhah' Tyq fndfydau

ÿlanr Ôú;hla .; lf<ah' by, ks,Odßfhl=j

wukdm lr .;a neúka Tyq fiajfhka my< oud

;snqKs' ál ld,hlskau" Tyqf.a ìß|" ÈhKsh iy

mq;d wikSm ù ñh .shy' Tyq;a ÿlauqiq frda.hlska

fmf<kakg jqKs' ish¿ n,dfmdfrd;a;= iqka ùug

wdikak wjia:djl§" Tyqg hym;a ldka;djla

uqK .eiS weh iu. ñ;% iïnkaO;djla we;s

úh' fuu ldka;dj b;du;a rEu;a fukau lú

ks¾udKfhyso olaI jQjdh' weh ,S Ö hSf.a ÿlanr

Ôú;h flfrys oeä wkqlïmdjla oelajQ w;r

Tyqj ks;ru Èßu;a l<dh' ,S Ö hS wehg wdorh

lf<Ah' jrla ta fofokd hekaiS .`. bjqf¾

iqkaor;ajh keröug .shy' .x bjqf¾ w,xldr

o¾Ykh ri ú¢ñka" ;ukaf.a Ôjk w;aoelSfuka

m%fndaOu;a ù" ye`.=ïnrj ,S Ö hS fï lúh lshñka

ish fma%uh m%ldY lf<ah' wka;sfï§ Tjqka újdy

ù i;=gqodhl Ôú;hla .; l<y' ,S Ö hS Ökfha

iqm%lg lúfhl= f,i ie<fla'

is;a ne|s .Õ

fï uy os. .x.dfõ

uu by,hs - Tn my,hs

fï uy os. .x.dfõ

.,d nisk uy c, l|

mji ksjhs - fofokdf.u

yeuodu;a Tn isys lr

uu by,hs - Tn my,hs

fï uy .Õ k;r fõ o@

uf.a ÿla l| ksù hd o@

fï uy os. .x.dfõ

uy c, l| .,d hdú

by, my, hd lrdú

Tfí yo;a - uf.a yo;a

tl ;eklg tlalrdú

uy c, l| .,d hdù'

Page 18: ux., l,dmh - m

16

w;S;fha tla oskhl pd´ rc;=ud heka rchg

m%ydrhla t,a, lrkak is;=fõh' kuq;a

tla ¥ro¾YS ks,Odßfhla tfia fkdlrk f,i

rc;=udj leu;s lrjd .kak W;aidy lf<ah'

—ud fuys tk w;r u`.§ .x.djla ;rKh l<d'

.`.d bjqf¾ fn,a,la ;u lgqj újD; fldg

wdf,dalh ,nd .kakd wdldrh uu ÿgqjd' túg

leiajgqfjla läkñka fn,a,d <`.g ÿj,d

fn,a,df.a uig fydfgka fldgkak W;aidy

l<d' ta iu`.u ta fn,a,d ish fn,slgqj jyd

.;a;d' b;ska leiajgqjdf.a fydg fn,slgqfõ

;oska ysr jqKd' leiajgqjd fn,a,dg l;d lf<a

fï úÈhg' —wo jeiafiaa ke;akï fyg;a jeiafiaa

ke;akï Thd uef¾ú'˜ fn,a,d ta l;djg ms<s;=re

ÿkafka fuf,ihs' —wo ud fn,slgqj wßkafka

ke;akï fyg;a wßkafka ke;akï Th;a

uef¾ú'˜ ta fokakd ta úÈhg ldgj;a fofjks

fjkak leu;s jQfha keye' túg ëjrfhla wdjd'

thd wl¾ukHj isá ta i;=ka fofokd oel,d

f,fyisfhkau Tjqka w,a,d f.k f.or .shd'

pd´ rch heka rchg m%ydrhla t,a, lrkjd

kï wr fn,a,d iy leiajgqjd jf.a lrg lr

;;ajhla we;s fõú' l,a .; ùu;a iu`.u

forgu fyd|gu fyïn;a fõú' túg n,j;a

ýka wêrchd" wr ëjrhd jf.a lsisÿ Yla;shla

fkdfhdod Th rgj,a fol u w;am;a lr .kSú'˜

ta ks,Odßhdf.a l;dfjka pd´ rc;=udg

wjfndaOh ,enqKs' Tyq heka rchg m%ydrh t,a,

lsÍfï woyi w;ayeÍh'

fn,a,d iy leiajgqjdf.a

igkska ch ldg o@

Page 19: ux., l,dmh - m

17

m%:udOdry`ÿkd .ksuq

Y%S ,xld r;= l=rei iudch yd m%:udOdr

bÈßm;a lsÍu ( Y%S ,xld r;= l=rei iudcfha m%:udOdr WmfoaYl - chnqoaê {dk;s,l

m%:udOdr hkq l=ulao@

m%:udOdr hkq frda.S jQ fyda ;=jd,,;a wfhl=g

m%:ufhka fokq ,nk wdOdrhhs' tkï lsishï

frda.S wjia:djl§ fyda yÈis wk;=rla isÿ jQ ú.i

frda.S jQ fyda wk;=rg m;ajQ whg ffjoHdOdr

,nd fok f;la ;djld,slj fokq ,nk m%:u

fi!LH i;aldrhhs' fuys we;s úfYaI;ajh jkafka

m%:udOdr ,nd oSu i`oyd ffjoHuh wdïmkak

wm <`. iEu úgu ;sîug wjYH fkdùuhs' wjg

mßirfha we;s iqÿiq foaj,a Wmfhda.S lrf.k

fuh ,nd Èh yelsjd fukau m%:udOdr ms<sn`o

oekqu yd mqyqKqj ,enQ ´kEu wfhl=g b;d iq¿

l%shdjlska jqj m%:udOdr fuh ,nd §ug;a tu.ska

Ôú; /l.ekSug;a yelshdj ,efí'

m%:udOdr ,nd§fï wruqKq yd

jeo.;alu

m%:udOdr ,nd oSfï m%Odk wruqKq 03 ls' tkï

frda.Skaf.a

01' Ôú; fírd .ekSu

02' frda.S ;;a;ajh W;aikak ùu je<elaùu

03' iqjh myiq lsÍu

ksis fõ,dfõoS m%:udOdr ksjerÈj ,nd oSfuka

frda.S wjia:dj,oS yd yÈis wk;=rej,oS wld,fha

ish Ôú;fhka iuq .ekSug isÿjk oyia .Klf.a

Ôú; fírd .ekSug yelshdj ,efí'

ixj¾Okfha fõ.h;a iu`.u Èfkka Èk

jeäfjñka mj;sk yÈis wk;=rej,oS fndfyda

úg isÿjkafka tu wk;=rg m;ajQjkaf.a ;;a;ajh

1863 oS werô f,dal r;= l=rei yd r;= w`vi`o

jHdmdrh wojk úg rgj,a 189 mqrd udkqIjdoS

fufyjfrys ksr;jk úYsIag .Kfha udkqIjdoS

iafõÉPd ixúOdkhla njg m;aj ;sfí' 1930

oYlfha ì%;dkH md,k iufhaoS Y%S ,xldfõ we;s

jQ oreKq uef,aßhd jix.;fhka úm;g m;ajk

oyia ixLHd; rgjeishdg iyk ie,iSfï

wruqKska 1936 oS werô Y%S ,xld r;= l=rei iudch

o tu iqúYd, fufyjfrys fldgialrefjl=

fjñka jir 75 lg wêl ld,hla mqrd furg ;=<

m%:udOdr mqyqKq yd m%:udOdr fiajd we;=¿ úúO

jQ udkqIjdoS fiajdjka ;=<ska ck;djg iydh

imhk m%uqL;u udkj ys;jdoS ixúOdkhla njg

m;aj ;sfí'

Èjhsfka Èia;%slal 25 u wdjrKh lrñka msysgqjd

we;s ish YdLd cd,h yd tAyd tAldnoaO lghq;=

lrk wmf.a ;reK yd jeäysá iafõÉPd fiajl

uy;au uy;aóka u.ska Y%S ,xld r;= l=rei iudch

furg mj;ajkq ,nk úúO fmryer" cd;sl

W;aij" wdmod yd úYd, jYfhka ck;dj talrdYS

jk ia:dkj, wk;=rg yd frda.S ;;a;ajhkag

m;ajk ck;djg m%:udOdr ,nd oSfï iafõÉPd

m%:udOdr l`ojqre mj;ajkq ,nhs'

tfukau fuu l,dmfha m%:udOdr mdvfuka

idlÉPd fldg we;s mßÈ iEu fofkl=u

m%:udOdr oek isàfï wjYH;djh wo jk úg

b;du;a by< f.dia we;' tu ksid Èia;%slal 25

mqrdu úúO j¾.fha m%:udOdr mqyqKq mdGud,d Y%S

,xld r;= l=rei iudcfha mqyqKqj,;a m%:udOdr

WmfoaYl uy;au uy;aóka u.ska mj;ajkq ,nhs'

mdvu - wxl 01

Page 20: ux., l,dmh - m

18

l=ula jqj;a Tjqkaj frday,g m%jdykh lsÍu

muKs' kuq;a tfia m%jdykh lrk ld,h ;=<

frda.Ska wisys ;;a;ajfhka isàkï" iajikh

weK ysg ;sfíkï" reêr jykh fjñka mj;S

kï" fld`ÿ weg fm< fyda fjk;a wiaÒka

leã ì`oS ;sfíkï frday,g /f.k tkf;la

Tjqkaf.a Ôú; fírd .ekSug;a" mj;akd ;;a;ajh

W;aikak ùu je<elaùu i`oyd;a wmg l< yels

foa fndfydah' yÈis wk;=rlska miq iajikh

fkdlrk wfhl=g frday,g /f.k tkf;la

lD;su iajikh yd lD;su mmq mSvkh ,nd oSu

u.ska Tjqkaf.a Ôú; fírd .ekSug bv m%ia:dj

we;s w;r reêr jykh jk wjia:djloS th

md,kh lsÍu u.ska wod< frda.shd lïmk

;;a;ajhg m;aùu" wisys ;;a;ajhg m;aùu jeks

W.% ;;a;ajhlkag frda.shd m;aùu je<elaùug

o yelshdj ,efí'

Y%S ,xldfõ ßh wk;=re u.ska Èklg idudkH

jYfhka 06 fofkl=f.a muK jákd Ôú; wysñ

jk w;r jd¾Islj oyia .Kkla ;=jd, ,eîï yd

È.=ld,Sk ÿn,;dj,g ,laùu o isÿfõ' tfukau

Èfha .s,Sï" /lshd ia:dkj,oS jk wk;=re"

f.orfodroS fyda mdif,aoS jk weojeàï ksid

isÿjk f,a .e,Su fyda wiaÓ wk;=re" ji úI

YÍr.;ùï" i;=ka imd lEï yd oIag lsÍï"

ms<siaiSï" iajik ud¾.h wjysr ùï" úÿ,s ier

jeoSï jeks úúO wk;=re fukau" yDohdndO"

la,dka;h" j,smamqj" mdpkh" isys ke;sùu"

Èhjeähdj" weÿu jeks úúO frda.S wjia:do

^fuu wjia:dj,oS isÿ l< hq;= m%:udOdr bÈß

mdvïj,oS bf.k.; yelsh'& ffokslj iEu

m%foaYhlu mdfya isÿ fjñka mj;S' fujka

wjia:dj,oS frday,g /f.k tk f;la m%:udOdr

,nd oSug /iaj isákakka yd m%jdykh lrkakka

fkdokafka kï frda.shdg Ôú;fhka iuq.ekSug

jqjo isÿ úh yel' iuyr úg frda.h iqjm;a ùug

wêl ld,hla .; jkq we;' iuyr úg È.=ld,Sk

wdndOhkaf.ka mSvd ú`oSug o isÿ jkq we;'

fuu.ska meyeÈ,s jkafka wm iEu fokdu

m%:udOdr oek isàu b;du jeo.;a yd w;HjYH

Ôjk l=i,;djhla ù we;s njhs'

m%:udOdrlrefjl= jkafka flfiao@

´kEu wfhl=g m%:udOdrlrefjl= úh yels w;r

ta i`oyd wjYH jkafka leue;a; yd mqyqKq ùuhs'

m%:udOdrlrefjl= f,i ;udf.a ióm;uhkag;a"

iudchg;a jevodhS mqoa.,fhl= ùu i`oyd

jeäj¾Okh lr.; hq;= .=Kdx. lsysmhls' tA

w;r kdhl;ajh" frda.Skaj ms<sl=,a fkdlsÍu

yd ldreKsl nj" wd;au úYajdih" ia:dfkdaÑ;

m%{dj" l%shdYS,S nj wdÈh b;d jeo.;a fõ'

m%:udOdrlrejd ffjoHjrfhl= fyda ish,a, o;a

wfhl= fkdfõ' kuq;a b;d jákd oekqula yd

yelshdjla we;af;ls'

m%:udOdr l%uYs,am b;d ixlS¾K fyda .eUqre

fohla fkdfõ' th b;d ir<" myiqfjka

l< yels tkuq;a lsishï wfhl=f.a Ôú;hla

iïmQ¾Kfhka fírd .ekSu olajd w;sYhska

bjy,a jk b;d úYsIag l=i,;djhla fï ;=<

.eíj mj;S' fujeks úêu;a m%:udOdr oekqula

yd mqyqKqjla Y%S ,xld r;= l=rei iudch u.ska

o cd;Hka;r m%ñ;shg wkql+,j ,nd .; yelsh'

m%:udOdrlrefjl=f.a j.lSï

m%:udOdr ,nd oSfïoS m%:udOdrlrefjl= i;=j

;sfnk j.lSï lsysmhls' fuu j.lSï b;d

ir, l%shdud¾. jk w;r tkuqÿ b;d jeo.;a

mshjrhka fõ'

• wdrlaIdj iy;sl lsÍu

• ;lafiarej isÿ lsÍu

• frda. úksYaph lsÍu

• m%:udOdr lsÍu

• mYapd;a ixrlaIKh

• jd¾;d lsÍu

lsishï yÈis wjia:djloS m%:udOdrlrefjl=

uq,skau is;sh hq;af;a ;ukaf.a wdrlaIdj

ms<sn`ojh' tA ;ukaf.a Ôú;h m<uq fldg

wdrlaId fldg .; hq;= ksid fukau ;ukq;a tu

Page 21: ux., l,dmh - m

19

wk;=frys f.dÿrla njg m;ajqjfyd;a ;jÿrg;a

wk;=rg m;ajQjkag m%:udOdr lsÍug ;ukag

fkdyels jk neúks' tu ksid úÿ,s ier jeoSï"

fndaïn msmsÍï" ßh wk;=re" úI jdhq wd>%dykh

ùï" .sks" fjä;eîï fyda l,n,ldÍ wjia:djka

jeks ´kEu wjia:djloS m%:udOdrlref.a

m<uq j.lSu jkafka ish wdrlaIdj fjkqfjka

.; hq;= ish,q mshjr jydu .ekSuhs' tfukau

frda.Skaf.a Ôú; wdrlaId lr .ekSug wjYH

mshjr .ekSuhs' fuysoS wjia:dkql+,j wjg

isák wh oekqj;a lsÍu" w;afïia me<`oSu" wod<

j.lsj hq;= wdh;k fj; oekqïoSu" wdrlaIs;

WmlrK yd l%ufõo wkq.ukh lsÍu jeks oE

wod< fõ' .s,ka r:j,g" fmd,Sishg fyda .sks

ksùfï tAllhg jeks wdh;kj,g oekqï oSfïoS

wod< f;dr;=re meyeÈ,sj yd ksjerÈj ,nd Èh

hq;=h' ;ukaf.a ku" ÿrl:k wxlh" isoaêh" isÿ

ù we;s ia:dkh" frda.Skaf.a iajNdjh" mj;akd

wjodkï ;;a;ajhka ms<sn`oj fuysoS meyeÈ,sj

ikaksfõokh l< hq;=h'

tfukau Tn l< hq;= jkafka wod< isoaêh

l=ulao@ ;jÿrg;a mj;akd wjodkï ;;a;ajhka

fudkjdo@ fldmuK frda.Ska m%udKhla isào" tA

l=uk wdldrfha frda.Skao hkak ms<sn`oj laIKsl

;lafiarejla ,nd .ekSuhs'

frda.Ska wi,g hdu wdrlaIs; kï Tjqka wi,g

<`.d ù frda.S ;;a;ajh l=ulaoehs y`ÿkd .;

hq;=h' tfia y`ÿkd.;a frda.h fyda wk;=r wkqj

m%:udOdr fldg mj;akd ;;a;ajh W;aikak ùu

je<elaùu i`oyd wjYH mshjr .ksñka" frda.Ska

frday,g m%jdykh lsÍu wk;=rej isÿ flf¾'

tfukau tfia m%:udOdr fokq ,enQ frda.Ska

ms<sn`oj ku" ,smskh" frda.S ;;a;ajh" yuq jQ

fõ,dj" isÿ l< m%:udOdr wdoS f;dr;=re we;=<;a

jd¾;djla ;uka i;=j ;nd .ekSu b;du jeo.;a

fõ'

jydu m%:udOdr ,nd osh hq;= wjia:d

mqoa.,fhl=f.a Ôú;h wysñ jQ njg wm fndfyda

fokd ;yjqre lr.kafka wod< mqoa.,hd yqiau

fkd.ekSu" kdä fyj;a reêr ixirKh isÿ

fkdùu wdoS idOl u;hs' kuq;a lsishï yÈis

wjia:djloS lsishï wfhl=f.a iajikh k;rùu

fyda kdä k;rùu ksid Tyq fyda weh ñhf.

dia we;ehs m%:udOdrlrefjl= úiska ;SrKh

fkdlrhs' tA tjka wjia:djloS jqjo frday,g

/f.k tkf;la lD;su iajikh iy lD;su mmq

mSvkh u.ska reêr ixirKh mj;ajd .; yels

neúks'

l=uk fya;=jla ksid jqjo hï wfhl= Ôú;laIhg

m;aùfïoS isysh ke;sùu" iajikh yd yDoh

k;rùu isÿfjhs' tu ksid tjeks wjia:d b;du

blaukska m%:udOdr iemhsh hq;= ;;a;ajhka fõ'

tfukau wêl f,i reêr jykh ùu lïmk

;;a;ajhg m;aùug;a tu.ska isysh ke;s ùu

yd yDoh wl¾uKH ùug;a fya;= fõ' ji úI

YÍr.; ùuo iakdhq moaO;sh wvmK ùug;a

tu.ska isysh ke;sùug;a wjidkfhaoS iajikh

yd yDoh kr;ùug;a iDcqju n,mE yelshs'

tu ksid m%:udOdrlrefjl= b;d blaukska

frda.Skaf.a frda.S ;;a;ajfha we;s Nhdkllu

wkqj m%:udOdr wdrïN l< hq;=h' by;ska úia;r

l< mßÈ tu m%uqL;djh my; mßÈ fõ'

• iajikh weKysàu

• wêl reêr jykh

• isys ke;sùu

• ji úI YÍr.; ùu

tfukau wêl ms<siaiqï ;=jd, iys; frda.Ska

flfryso úfYaI wjOdkhla b;d blaukska ,nd

Èh hq;=h'

tA wkqj fï l=uk wdldrhl fyda frda.sfhl=g

m%:udOdr lsÍug wmg isÿ jqjfyd;a wm úiska

wkq.ukh l< hq;= l%shd ms<sfj<la mj;S' th

frda.S l<ukdlrK (Casualty Management) l%ufõoh hehs y`ÿkajhs'

frda.S l<ukdlrKh l%ufõoh

lsishï frda.sfhl=g m%:udOdr lsÍug hdfïoS

m%:udOdrlre úiska ;u lghq;a; wdrïNfha isg

wjidkh olajd isÿ l< hq;= l%shdldrlï fuysoS

m%Odk jYfhka mshjr 04 la hgf;a oelaúh

yelsh'

01' uQ,sl úksYaph isÿ lsÍu

02' oaú;Shsl úksYaph fyj;a frda. úksYaph

isÿ lsÍu

03' m%:udOdr ,ndoSu

04' frda.shd ffjoH m%;sldr fj; m%jdykh

lsÍu

m%:udOdrlrefjl= uQ,sl úksYaph isÿ l< hq;=

whqre wms ,nk l,dmfhka idlÉPd lruq'

Page 22: ux., l,dmh - m

20

Y%S ,xld r;= l=rei iudch úiska uq,a wjêfha wjodkï

wju lsÍu i|yd wdmod l<ukdlrKh" fi!LH yd

wdh;ksl ixj¾Okh hk wxYhka yS fjka fjka jYfhka

jHdmD;s ls%hd;aul flrekq w;r tu.ska m%cdjka yS mq¿,a

f,i wjÞku wvq lsÍu i|yd wfmaCIs; m%;sM, ,Õd lr

.ekSug fkdyels nj fmkShk ,§' ta wkqj wdmod iyk

fiajd jevigyka l%shd;aul lsrSfïos taldnoaO m%fõYhl

wjYH;djhka y÷kd .;a w;r 2012 os fuu m%cd iún,

.ekaùfï taldnoaO jevigyk ^m%;Hia:s;sl m%cdjla i|yd

taldnoaO jevigyk& wdrïN lrk ,oss' fuu jevigyk

l%shd;aul lsÍfïoS m%Odk jYfhka m%cdj ;=, wdmÞ

l<ukdlrKh" fi!LH ;;ajhka yd Ôjk rgdjka by<

kexùu yd wdh;k ixj¾Okh hk idOl flfrys wjOdkh

fhduq flßks' wdh;k ixj¾Okh hgf;a Y%S ,xld r;=

l=rei iudcfha ìï uÜgfï tall oshqKq lsÍu fukau m%cd

idudðlhkaf.a iy iafõÉPd fiajlhkaf.a yelshdjka iy

Odß;djhka j¾Okh .eko jvd;a ie,ls,su;a úh'

fuu jHdmD;sfha m<uq woshr i|yd fld<U" ud;r"

ukakdru" lE.,a," yd nÿ,a, hk osia;%slal 5 f;dard

.;a w;r tla osia;%slalhlska m%cdjka 5la f;dard .kakd

,os' m<uq woshr id¾:l;ajh u; ;j;a osia;%slal 5 ;=,

fuu jHdmD;sh osh;a lsßug yels ùu Y%S ,xld r;= l=rei

iudch ,o ch.%yKhla úh' ta wkqj fuu jHdmD;sh

.d,a," r;akmqr" ud;f,a" fmdf<dkakrej" yd l=reKE.,

osiA;s%lal i|ydo jHdmA; lsÍug yels úh' óg wu;rj

wod, Èia;%slalfha f;drd.;a meie,a 05la ;=, fuu

jHdmD;sh mdie,a uÜgñka l%shd;aul fõ' oekg meie,a

25 ;=, id¾:l f,i fuu jHdmD;sh ksu lr we;' fuu

jHdmD;sh i|yd wka;¾cd;sl r;= l=rei iudch úiska

uQ,H Þhl;ajh imhkq ,nhs'

m%cdjka f;dard .eksï i|yd wÞ, ks¾kdhlhka f,i

wdmÞjkag f.dÿre ùug we;s by< yelshdj yd fi!LH

wjodku i,lk ,os' oekg Èia;%slal 10l ;=, m%cdjka

50l fuu jHmD;sh l%shd;aul jk w;r bka Èia;%slal

05lska f;dard .;a m%cdjka 25l fïjk úg jHdmD;s wjika

lr we;'

fuu m%cd iún, .ekaùfï taldnoaO jevigyfka wfmaCIs;

m%:sm, jkqfha"

1' Y%s ,xld r;= l=rei iudcfha Odß;dj by, kexùu

;=,ska m%cduQ, m%fúYhka yryd iajdNdúl yd ñksid

úiska ks¾ñ; wmod" wdydr iq/laIs; ;djh fkdue;s

nj" msßfyk iajia:;djh" m%udKj;a fkdjk c,

yd ikSmdrlaIl myiqlï yd jika.; frda. jeks

wjodkï j,g f.dÿreùfï yelshdj we;s m%cdjka Bg

tfrysj myiqfjka h:d;;ajhg m;ajkkd jq iqrlaIs;

jq;a m%cdjla njg Wiia ùu'

2' iudc wd¾:sl fyda fi!LHuh fjkia ùï j,g yd

iajdNdúl mßirfha fyda ks¾ñ; mßirfha we;s jk

fjkiaùï j,g uqyqK Èh yels jqjo" Bg Tfrd;a;=

foñka" tys m%;s úmdl iSud lr .ksñka" kej; m%lD;s

;;ajhg m;aúh yels m%cdjla f.dv kexùuhs' tfia

m%cd iún, .ekaùfïtaldnoaO jevigyk

f.dv k.d .; yels m%cd kdhl;ajhla we;s lsÍu

;=,ska jHdmD;sfha ;sridr Ndjh ;yjqre lsÍu yd Y%s

,xld r;= l=rei iudcfha fiajdkays .=Kdkd;aul nj

by, hk mßÈ kdhl;ajh yd wdh;ksl Yla;s;djh

f.dvkexùu'

jHdmD;sfha woshrhka foflysoS u m%;s,dNskA f,i mjq,a

23"048o" mqoa.,hska 115"240o" mdi,a <uqka 28"524 yd

úúO l=i,;d j,ska msrs iafõÉPd fiajlhska 500fj;

fhduqùug yels úh'

fuu jHdmD;sh l%shd;aul lsÍfïÈ wdmod l<ukdlrK

wud;HxYh" mßir yd mqk¾ckkSh n,Yla;s wud;HxYh"

fi!LH wud;HxYh yd wOHdmk wud;HxYh iuÕ lghq;=

lrk w;r fmardfoKsh úYaj úoHd,fha iy lDIsl¾u

fomd¾;fïka;=fõ ks<OdÍkaf.a iyh fï i|yd ,nd.;

yels úh'

fuu jHdmD;sh mshjr lsysmhla hgf;a l%shd;aul lrkq

,nhs' m<uq mshjr f,i f;dard.;a Èia;s%lalhkays Y%S

,xld r;= l=rei iudc YdLd ld¾hd,h iy wod, md¾Yj

lrejka i|yd uQ,sl y÷kajd §fï jevigyklao" fojkqj

wmodj,g f.dÿre ùug jvd;a bv we;s m%cdjka 05 la iy

mdie,a 05 la fokq ,nk ks¾Kdhlhka wkqj wÞ, Èia;%sla

YdLd uÕska f;dard .kq ,efí' 3 jk mshjr f,i f;dard.;a

m%cdjka i|yd m%cd iÔù lrk jevigyka l%shd;aul lrkq

,nhs' uQ,sl o;a; iñlaIKh iy f.dÿre ùug we;s bv

lv yd Odß;d ;lafiarej ;=,ska m%foaYfha we;s wjodkï

iy iïm;a m%cd iyNd.s;ajfhka y÷kd.kq ,eîu y;rjk

mshjf¾ §o" miajk mshjf¾È wjodkï ;;ajhka wju lsßu

ioyd m%cd ie,iqï ilia lsssssssÍuo lrkq ,nhs' ie,iqï ilia

lsÍfï§ my; i|yka wxYhka flfrys úfYaI wjOdkh

fhduq lrkq ,nhs'

• wdmÞ wju lsÍu ^f.dÿre ùug we;s bvlv yd

Odß;d ;lafire jd¾:d mokï lr .ksñka wÞ,

m%cdj ;=, isÿ l< yels wdmÞ wju lsÍfï m%cd

jHdmD;s y÷kd .ekSu'&

• m%cdj oekqj;a lsÍfï jevigyka

• Odß;d j¾Ok jevigyka we;=,;a fõ'

f.dÿre ùug we;s bvlv yd Odß;d ;lafire l%shdj,sfha

fidhd .ekSï wkqj wÞ< m%cdj ;=, tla wdmÞ wju lsßfï

jHdmD;shla ls%hd;aul lrkq ,eîh' ta wkqj f;drd.;a

m%cdjka 50la ;=, jHdmD;s 75la ksu lsßug ie,iqï lr

we;s w;r fï jk úg 50lg wêl jHdmD;s ixLHdjla

ksulr th m%cd whs;shg mjrd oS we;' fuysÈ i|yka l,

hq;= jeo.;a lreK jkqfha fï i|yd ,nd fokq ,enq m%cd

iyNd.s;ajhhs' wjYH uQ,sl uq,H" øjHuh yd ;dlaIKsl

iyh Y%S ,xld r;= l=rei iudch uÕska ,ndfok w;r Y%u

odhl;ajh yd we;eï jHdmD;s i|yd ysÕ uq,H iïm;a

m%cdj uÕska imhd oSu ;=,ska" fuu jHdmD;sh Tjqkaf.a

jHdmD;shla jYfhka ie,lsug m%cdj W;aiql= ù we;'

fuu ;;ajh jHdmD;sfha bÈß kv;a;= lsÍfï lghq;= ioyd

Page 23: ux., l,dmh - m

21

fukau ;Sridr meje;augo fndfyda bjy,a fõ'

f;dard.;a wdmÞ wju lsÍfï jHdmD;s úúO ldKav j,g

wh;a jk w;r tajd my; i|yka j.=fõ mßÈ fõ' tys wÞ,

ldKavfha jHdmD;s .Kk yd tys uq¿ m%;s,dNska .Kk

olajd we;'

l%shd;aul wxYjHdmD;s ixLHdj

m%;s,dNska ixLHdj

01 m%cd c, myiqlï iemhSu ^kj <sx bos

lsÍu" c, mú;%SlrKh yd c,h fnÞ

yeÍfï ^c, gexls& ia:dk bos lsÍu

17 26470

02 ikSmdrlaIl myiqlï ,nd§u yd

jeisls,s bos lsÍu

13 9145

03 m%cd Yd,d bÈ lsßu ^fuu Yd,d

wdrCIl uOHia:dk yd m%d:ñl fi!LH

uOHia:dk f,io Ndú;d lrhs'&

14 21830

04 wdrCIs; bj;a lsÍfï ud¾. ieliSu 07 7440

05 .x bjqre ieliSu yd c, mjdyk ud¾.

bÈ lsÍu'

05 7625

06 Ôjfkdamdh ud¾. jeä oshqKq lsÍu

i|yd iyh oelaùu ^;dlaIKsl iyh

iy WmlrK ,nd oSu&

02 635

07 wdmod fmr iqodkï i|yd wjYH

WmlrK ,nd§u

13 12500

óg wu;rj fmdaIK ;;ajhka by, kexùu i|yd fmdaIK

wOHdmk jev igykao f.j;= j.d jevigyka ;=,ska

ukaofmdaIKh wju lsÍu i|yd odhl;ajhlao" tfiau

iajia:s;sl;djh by, kexùu i|yd wjYH oekqj;aùfï

jevigykao fuu jHdmD;sh hgf;a l%shd;aul fõ'

fvx.=" fnda fkdjk frda." u;aøjHh yd ÿïfld, Ndú;h"

jix.; frda. md,kh" ,sx.slj iïfma%Ikh jk frda. yd

taâia jeks frda. iïnkaOj m%cdj ;=, we;s oekqu by,

kexùfñ wruqKska fuu lreKq wdjrKh jk mßoafoka

úúO wOHdmk oekqj;a lsÍfï jevigyk m%cdj ;=,

ls%hd;aul lrkq ,nhs' fuys § wod, Èia;%slalfha frday,a"

ffjoHjreka yd fi!LH ks<Odßka iyfhda.h Wmßu

wkaoñka ,nd .eksug Y%S ,xld r;= l=rei ix.uhg yels

ù we;' ;jo foaY.=Ksl úm¾hdihka iy tys n,mEu

iïnkaOfhka m%cdj oejqj;a lsÍfï jevigykao ls%hd;aul

flreKs'

m%cd iudðlhkaf.a l=i,;djhka" yelshdjka yd

Odß;djhka ÈhqKq lsÍfï" kdhl;aj" hymd,kh yd

l<ukdlrK mqyqKq yd m%:udOdr mqyqKq jevigyka

fukau wdmÞjloS lghq;= l,hq;= wdldrh .eko m%dfhda.sl

oekqula ,nd fuu jHdmD;sfhka m%cdj fj; fokq ,efí'

wdmÞjloS fiùï yd uqojd .eksï" l|jqre l<ukdlrKh"

fmr oekqï oSfï iy fmryqre jevigyka tu l%shdldrï

w;ßka lsysmhla fõ'

wod, m%cd iudðlhkaf.a Ôjk uÜgu by, kexùfï

wruqKska Tjqkaf.a Ôjfkdamdh ud¾. jeä ÈhKq lr

.eksug wjYH ;dlaIKsl mqyqKqj yd we;eï úg WmlrK

lÜg,o fuu jHdmD;sh hgf;a imhd fokq ,efí'

m%cd jevigyka j,g iu.dój tla tla Èia;%slalfhka

f;dard.;a mdie,a 05la ;=, mdie,a wmod wdrCIK

jevigyka l%shd;aul lrkq ,nk w;r fuu jevigyka

wOHdmk wud;HxYfha mQ¾K wkque;sh we;sj taldnoaOj

l%shd;aul lrkq ,nhs'

wod, Èia;%slalfha l,dm wOHdmk ks<Odßka" f;dard.;a

mdie,a j, úÿy,am;sjreka i|yd fuu jHdmD;sh y÷kajd

§fï jevigykska wk;=rej wÞ, mdie,a ;=, fuu y÷kajd

§fï jevigyka isÿ lrkq ,nhs' f;jkqj f;dard.;a

mdie,a j,ska .=rejre fofofkl= i|yd §¾> jYfhka fuu

jevigyk y÷kajd§u i|yd foÈkl jevuq¿jla mj;ajkq

,efí' fï i|yd wOHdmk wud;HxYfha ks<OdÍkao

iïnkaO lr.kq ,nhs'

fï hgf;a .=rejr .=rejßhka 98 fofkl= i|yd jevuq¿

4la mj;aajd we;' wk;=rej mdie,a ;=, f.dÿre ùug we;s

bvlv yd Odß;d ;lafiarejla isÿ lr jd¾:djla yd

ie,iqï ilia lrkq ,efí' fï jk úg f;dard.;a mdie,a

50ka 40lg wêl ixLHdjla tu jd¾:d yd ie,iqï ilia

lr we;s w;r wfkla tajd ksu fjñka mj;S'

óg wu;rj mdie, ;=, wdmod wdrCIK lKavdhï

^m%:udOdr" wk;=re weÕùfï lKavdhï yd bj;a lsrSfï

lKavdhï& msysgqjd we;s w;r yÈis wdmodjl§ ta i|yd

uqyqK oshhq;= wdldrh .ek wjfndaOhla ,nd §u i|yd

mdie,a ;=< fmryqre .Kkdjla mj;a jd we;'

Bg wu;rj mdie,a ;=, m%:udOdr tall" ud¾. wdrCIdj

ms<sn| tallhkao msysgqjd we;' by< fY%aKs j, isiqka

i|yd ÿïjeá yd u;ameka ksjdrKh ms<sn| oekqj;a lsÍfï

jevigyka iy ,sx.dYs%; fndajk frda. ms<sn| oekqj;a

lsÍfï jevigyka o mj;a jkq ,efí' tfukau mdie,a

orejka i|yd wdmod wju lsÍu ud;Dldj lr .ksñka úúO

;rÕo fuu jHdmD;sh hgf;a mj;ajkq ,nhs'

fuys§ úfYaIfhka i|yka l,hq;= jkafka mdie, ;=,

we;s y÷kd.;a wdmod wju lsÍu i|yd l=vd mßudKfha

jHdmD;s i|yd uQ,H iyfhda.hla fuu jHdmD;sh hgf;a

m%Odkh lsÍug yelsùuhs' fuys§ m%Odk jYfhka mdie,

;=, m%:udOdr tall msysgqjd wod, WmlrK ,nd §ug

lghq;= lr we;'

mdie,a ;=, wdmod wju lsßu Wfoid l%shd;aul lr we;s

jHmD;s my; j.=fjka olajd we;' tys jHdmD;s .Kk yd

tys uq¨ m%;s,dNS YsIH ixLHdj olajd we;'

l%shd;aul wxYjHdmD;s ixLHdj

m%;s,dNska ixLHdj

01 m%:udOdr tall msysgqùu 23 26470

02 wdrCIl neñ iy jegj,a ieliSu 04 9145

03 wkdrlaIs; f.dvke.s,s yd úÿ,s /yeka

moaO;s w¨;a jeähd lsÍu

05 21830

04 wmøjH l<ukdlrK m%j¾Okh lsÍu 03 7440

05 ikSmdrCIl l%u jeä ÈhqKq lsÍu 02 7625

06 c, m%jdyk l%u jeä ÈhqKq lsÍu 01 635

07 c, iïmdokh 01 12500

fuhg wu;rj YS% ,xld r;= l=rei iudch úiska §mjHdma;j

mdie,a ;=, mj;ajk ,enQ mßir ixrCIK jevigyka iy

cd;sl me< isgqùfï jevigyka i|yd úYd, odhl;ajhla

fuu jHdmD;sh ;=,ska ,nd § we;'

fuu jHdmD;sfha wfmaCIs; m%;sM, jq" iajdNdúl yd ñksid

úiska we;s lrkq ,enq wdmodjka j,§" Bg Tfrd;a;= foñka

m%;súmdl iSudlr .ksñka" kej; m%lD;s ;;a;ajhg m;aúh

yels m%cdjka f.dvkexùug ie,lsh hq;= uÜgfuka

odhl;ajhla fï jk úg ,nd §ug wmg yels jq nj

i;=áka m%ldY lruq' fuu jHdmD;sh ;jÿrg;a fjk;a

m%cdjka i|yd o jHdma; lrñka tu m%cdjka m%;Hia:;sl

m%cdjka njg m;a lssÍu wmf.a wruqKhs'

Page 24: ux., l,dmh - m

22

uE; jirj, wOHdmkh ,nd .ekSfï

wruqKska Ökhg tk Y%S ,dxlsl

YsIHhkaf.a ixLHdj l%ufhka jeä fjkjd'

;dlaIKh" ffjoH úoHdj" nqÿ oyu iy Ök

NdIdj wdosh ,dxlslhka Ök úYaj úoHd,j,oS

jvd jeäfhka wOHhkh lrk úIhka'

oeka Ökfha fndfyda m%foaYj, úYaj úoHd,j, Y%S

,dxlsl YsIH YsIHdjka olakg ,efnkjd' yenehs

oeka i|yka lrkak iQodkï jk fï úYaj úoHd,h

iqúfYaIS tlla' fuh ,dxlslhkaf.a wjOdkhg

;ju;a ,la ù keye' ta WKdg Ökfha wfkl=;a

úYaj úoHd,j,g idfmalaIj" fï úYaj úoHd,h

Y%S ,xldj iu`. jvd ióm in`o;djla mj;sk

tlla' fudl o" fuys isxy, wxYhla ;sfnkjd' ta

ú;rla fkfuhs" fï úYaj úoHd,h oekg isxy,

NdIdj b.ekaùfï tlu Ök úYaj úoHd,h' fï

;uhs fnhsðx k.rfha msysá fnhsðx úfoia NdId

úYaj úoHd,h'

wfma Ök cd;Hka;r .=jka úÿ,sfha isxy,

fiajfha jev lrk Ök cd;slhkaf.ka nyq;rh

fï fnhsðx úfoia NdId úYaj úoHd,fha isxy,

wxYfha WmdêOdÍka' WodyrK jYfhka i`oyka

lf<d;a isxy, fiajfha ysgmq wOHlaI jx ish´

;=x uy;d" oekg wOHlaIljßh f,i lghq;=

lrk fIx ,S uy;añh jf.au Id´ Ô hx" ,shq yqhs

jeks wh ta úYaj úoHd,fha wdos YsIHhka' ta ksid"

fï fnhsðx úfoia NdId úYaj úoHd,fha isxy,

wxYh ke;skï" j;auka Ökfha isxy, úldYh

mj;skafka keye lsh,d lsõfjd;a widOdrK

keye'

isxy, fiajfha" Id´ Ô hx i`oyka lrkjd fnhsðx

úfoia NdId úYaj úoHd,hg b;d m%lg lS¾;s

kduhla ysñ jk nj' ta úYaj úoHd,h Ökfha

úfoaY lghq;= ms<sn`o ks,Odßkaf.a f;dá,a,la

f,iska ye|skaúh yels lshk tl' fudl o Ökfha

;sfnk jvd;a u jeä úfoia NdIdjka ixLHdjla

b.ekaùfï úYaj úoHd,h jk fnhsðx úfoia

NdId úYaj úoHd,fha WmdêOdÍka w;r" Ökfha tA

tA wud;HxYj, weu;sjreka iy Wm weu;sjreka

ishhlg wdikak msßila isákjd'

úfoaY lghq;= lafIa;%fha m%ùKhskag wu;rj"

rfÜ fjk;a lafIa;% /il úYsIaGhka rdYshl=;a

fnhsðx úfoia NdId úYaj úoHd,fha wdos

YsIHhka' ta w;r" fkdfn,a idys;H ;Hd.h ,enQ

mqoa.,fhla o isákjd' ;j o" Ökfha m%Odku

mqj;a tackaish jk Iskayqjd mqj;a tackaisfha

m%Odk fodrgqj

fnhsðx úfoia NdIdúYaj úoHd,h

Page 25: ux., l,dmh - m

23

jd¾;dlrejka" ixialdrljreka fndfyduhla

fukau" tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfhys Ök

rchg fiajh lrk mßj¾;lhka jeks mqoa.,hka

rdYshl=;a fï úYaj úoHd,fha wOHdmkh ,;a wh'

oekg fnhsðx úfoia NdId úYaj úoHd,fha úfoia

NdId 54la W.kakkq ,nkjd' jir 2020 jk

úg" tys ixLHdj 90la olajd j¾Okh lsÍug

úYaj úoHd,fha wOHlaI uKav<h ie,iqï lr

;sfnkjd'

flfia kuq;a" jir 1941oS msysgqjkq ,nk

fnhsðx úfoia NdId úYaj úoHd,h yqfola úfoia

NdId mqyqKq lrk úYaj úoHd,hla muKla u

fkfuhs' úfoia NdId mSGhg wu;rj" jHdmdßl

l<ukdlrK mSGh" kS;s mSGh" mqj;a mSGh iy

úfoaYSh YsIHhkag Ök NdIdj b.ekaùu wruqKq

lr .kakd Ök NdId mSGh jeks mSG 14la o tys

ia:dms; lr ;sfnkjd'

oeka" fnhsðx úfoia NdId úYaj úoHd,fha isxy,

wxYh ms<sn`o wmQre f;dr;=re rdYshla Tng ;s<sK

lrkakï' úYaj úoHd,fha ;sfnk úfoia NdId wxY

54la w;r tlla jk isxy, wxYh msysgqjkq ,enqfõ

jir 1961oS' tys Wm; Ökfha ysgmq w.%dud;H fp!

tka ,dhs uy;d iu. ióm j iïnkaOhs' fudl

o" jir 1959oS fp! tka ,dhs w.ue;s;=udf.a

Wmfoia wkqj" isxy, wxYfha wdrïNlhd f,i

ie<flk fpka hQ fpdx uy;d isxy, NdIdj

wOHhkh lrkak Y%S ,xldjg .shd' jir 1961oS

fpka hQ fpdx uy;df.a iyNd.s;ajfhka isxy,

NdIdj b.ekaùfï wxYhla fnhsðx úfoia NdId

úYaj úoHd,fha ia:dms; flreKd'

wvishjilg jeä ld,hla ;=<oS" isxy, wxYh

WmdêOdÍka fndfyda msßila fmdaIK lr ;sfnkjd'

Tjqkaf.ka fndfyda fofkla Ökfha úfoaY lghq;="

wOHdmk iy fjf<`o .kqfokq ms<sn`o wdh;k

fukau" wfma Ök cd;Hka;r .=jka úÿ,sh jeks

udOH iy Y%S ,xldfõ wdfhdack lghq;=j, ksr;

jk Ök iud.ï jeks wdh;k /il fiajd lrk

mqoa.,hka' Tjqka w;r" Ökfha isxy, wOHdmkfha

wdrïNlhd jk fpka hQ fpdx uy;d o isákjd'

;j o" Y%S ,dxlslhka fndfyda fofkla fyd`oska

y`÷kk inr.uqj úYaj úoHd,fha wdpd¾h yd´

fjhs fuka uy;d iy Y%S ,xldfõ ysgmq Ök

;dkdm;s cHdx Ñka peka uy;d o isxy, wxYfha

wdos YsIHhka' tfuka u" wfma Ök cd;Hka;r

.=jka úÿ,sfha isxy, fiajfha jx ish´ ;=x uy;d

iy fIx ,S uy;añh o fnhsðx úfoia NdId úYaj

úoHd,fha WmdêOdÍka' ta wh Ökh iy Y%S ,xldj

w;r ñ;%;ajh iy ixialD;sl yqjudre fjkqfjka

lemS fmfkk odhl;ajhla ,nd fokjd'

uE; b;sydifha" Ökh iy Y%S ,xldj w;r

ñ;=ou ;j ;j;a ;yjqre ù ;sfnkjd' tjeks

miqìula hgf;a" Y%S ,xldj ms<sn`oj jvd mßmQ¾K

wjfndaOhla ,eîu i`oyd jir 2011 wf.dia;=

ui Y%S ,xld m¾fhaIK uOHia:dkh fnhsðx

úfoia NdId úYaj úoHd,fhys ia:dms; flreKd'

tys iudrïNl W;aijh Ökfha ixpdrhlg

meñKs uyskao rdcmlaI ckdêm;s;=udf.a

iyNd.s;ajfhka meje;ajqKd' ta uOHia:dkh

Ökfha ;sfnk Y%S ,xldj ms<sn`oj m¾fhaIK

lrk m<uq wdh;kh f,i ie<flkjd' ta

uOHia:dkfha m¾fhaIK lghq;=j,g odhl

fjkak jf.au tys isxy, wxYfha b.ekaùfï

lghq;= i`oyd tla fjkakehs fnhsðx úfoia

NdId úYaj úoHd,h Y%S ,dxlslhkaf.ka oeä

f,i n,dfmdfrd;a;= fjkjd'

Ökh iy Y%S ,xldj w;r in`o;d ióm

ùu;a iu.u" forg w;r úúO lafIa;%j,

iyfhda.s;d i`oyd rgj,a fofla u NdIdj

yd ixialD;sh .ek wjfndaOhla ;sfnk

mqoa.,hka w;HjYHhs' ta ksid" oeka isxy,

NdIdj wOHhkh lrk Ök YsIHhka jeä

jk w;r;=r" Ök ni flfrys reÑh olajk

,dxlslhkq;a jeä fjñka mj;skjd'

ta fya;=fjka Ökfha ;sfnk úfoaYslhkag

úYaj úoHd,fha o¾Ykhla

Page 26: ux., l,dmh - m

24

Ök NdIdj yd Ök ixialD;sh b.ekaùfï m<uq

úYaj úoHd,h jYfhka" fnhsðx úfoia NdId

úYaj úoHd,h fndfyda ,dxlsl YsIHhkaf.a losu

f;aÍula fjkak mq`tjka' miq.sh ishjfia 50

oYlfha isg u úfoaYslhkag Ök ni b.ekajQ

ksid" fnhsðx úfoia NdI úYaj úoHd,hg b;d

yrj;a w;aoelSï /ila ;sfhkjd' oeka tys Ök

NdId mSGfha ld¾h uKav,h ;=< wdpd¾hjreka

10fofkla" Wm wdpd¾hjreka 38fofkla we;=`t

.=rejreka 60lg jeä msßila isákjd'

jir 2011 jk úg" wefußldj" hqfrdamd rgj,a"

cmdkh yd ol=Kq fldßhdj jeks rgj, YsIHhka

oiodylg wdikak msßila fnhsðx úfoia NdId

úYaj úoHd,fha wOHdmkh ,nd ;sfnkjd' tu

jir ;=<oS" tys bf.kSï lghq;=j, kshef<k

úfoaY YsIH YsIHdjkaf.a ixLHdj 3500lg jvd

jeä jqKd' Tjqkag tysoS Wmdêh iy mYapd;a

Wmdêh ms<sn`o wOHdmkh fukau fláld,Sk

mqyqKq jeks wOHdmk o ,nd .kak mq`tjka'

losu b.ekaùï lghq;= fukau" fnhsðx úfoia

NdId úYaj úoHd,fha há;, myiqlï o hym;a

uÜgul mj;skjd' tys Ökfha ,iaiKu

mqia;ld,hla ;sfnkjd' ;j o" úfoia NdId

fmd;am;a iy Y%jH oDYH ksIamdok m%ldYkh

lrk Ökfha úYd,;u m%ldYk tallh tys

;sfnkjd' tysoS úfoia NdIdjg mßj¾;kh jQ

Ökh ms<sn`o fmd;am;a rdYshla ;sfnkjd' Bg

wu;rj" l%Svd msá iy úúO l%Svd biõ i`oyd jk

l%Svdx.k fndfyduhla o ta úYaj úoHd,fhys

ia:dms; lr ;sfnkjd' ta ú;rla fkfuhs" úfoaYSh

YsIH YsIHdjka i`oyd jk mßmQ¾K myiqlïj,ska

hq;a fkajdisld.drhla o tys bos lr ;sfnkjd'

we;a; jYfhkau" Ökfha iS>% jraOkh;a iu`.

Ökfha úYaj úoHd,j, há;, myiqlï o uE;

b;sydih ;=<oS iS>%fhka oshqKq ù ;sfnkjd'

fnhsðx úfoia NdId úYaj úoHd,fha wdos

YsIHdjla fukau Ök cd;Hka;r .=jka úÿ,sfha

isxy, fiajfha fiaúldjla jk ,shq yqhs ;u úYaj

úoHd,fha myiqlï lafIa;%fha oshqKqj ms<sn`oj

fufia lSjd' —jir 2000§ uu fnhsðx úfoia

NdId úYaj úoHd,hg we;=`M jqKd' ta ld,hg jvd

oeka úYaj úoHd,h fyd`og fjkia fj,d" oshqKq

fj,d' tys myiqlï iïmQ¾Kfhka oshqKq fj,d'

uu t;ekg hk yeu wjia:djloS u i;=gla iy

uú;hla ug oefkkjd' fudl o ta yeu úg u

wkfmalaIs; iqkaor;ajh" w¨;a f.dvke.s,s ug

olskak ,enqKd' we;a; jYfhka u wo ojfia

YsIHhka b;du;a jdikdj;a;hs'˜

tfykï" Tn;a tkak fnhsðx úfoia NdId úYaj

úoHd,fha wOHdmkhg tla jkak' ta i`oyd tys

wOHlaI uKav,h ú;rla fkfuhs" wms;a Tng

wjxl is;ska wdrdOkd lrkjd' Bg Tn leue;a;la

olajkafka kï úYaj úoHd,fha úia;rd;aul

f;dr;=re n,kak my; oelafjk fjí wvúhg

msúfikak mq¿jka' www.bfsu.edu.cn

mqia;ld,h

Page 27: ux., l,dmh - m

25

Ök T,sïmsla isyskfha

mqfrda.dñhd2008 jif¾ wf.daia;= udifha 8 fjksod isg wf.daia;=

29 od olajd ld,h Ök b;shdifha rka wl=ßka ,shejqk

ld, mßÉfþohla njg m;a úh' —tlu f,dj tlu

isyskh˜ hkak f;aud lr.;a 29 fjks T,sïmsla l%Svd

Wf<, Ökfha fnhsðx k.rfha meje;a ùu thg

fya;=jls' tys§ rka molalï 51la" ߧ molalï 21la

iy f,dalv molalï 28la f,iska ch.%dyS molalï

100la Èkd.;a Ökh l%Svd f,dalfha m%:u ia:dkhg

m;aúh' ms<sfj<ska wefußldj" reishdj iy ì%;dkHh

Ökhg msgqmiska fojk" ;=kjk iy isõjk ia:dk

ysñ lrf.k ;sìK' th §¾> ld,hla Ök cd;slhska

ÿgq T,sïmsla isyskh h:d¾;hla njg m;ajQ iaj¾Kuh

wjia:djla f,i b;sydihg tla úh'

fï T,sïmsla isyskfha uq,au ysñlrejd jQfha —,shq pka

pqka˜' Tyq T,sïmsla l%Svd Wf<,la ksfhdackh l< uq,au

Ök cd;sl l%Svlhd h'

1909 § Bidk È. Ökfha ,sfhdaksx m<df;a od,sheka

k.rfha § Wm; ,enQ ,shq pka pqka nd, úfha isgu

l%Svdjg Wkkaÿjla oelajQ flfkls' 1932 § úYaj

úoHd,fhka l%Svd úIh ms<sn|j Wmdêhla ,nd.;a Tyq

ta jk úg;a b;d olaI flá ÿr Odjlfhla f,iska

m%isoaO ù isáfha h' tu ld,fha Ökh mej;=fKa b;d

whym;a ;;ajhl h' úúO wêrdcHjd§ rgj,a Ökfha

úúO m<d;a w,a,f.k isáhy' Ök ck;dj Ôj;a jQfha

b;d wiSrefjks' fï w;r 1932 wefußlfõ mej;s

10 fjks T,sïmsla Wf<,g l%Svlhska bÈßm;a lsÍug

Ökhg m%:u jrg wjia:dj ysñ úh' Ökh ta i|yd

f;dard .kq ,enqfõ tla l%Svlfhl= muKs' Tyq ,shq pka

pqka kï l%Svlhdhs'

yuqod fckrd,a jrhdf.a wdOdrh we;sj Ökfha T,sïmsla

Wf<,la ksfhdackh l< m%:u l%Svlhd f,iska ,shq pka

pqka ish mqyqKqlre iu`. wefußldj n,d fk!ldjlska

.uka weröh' th b;d ÿIalr .ukls' Èk 21 lg miq

Tjqyq f,dia wekac,Sia k.rhg meñKshy' tys isá Ök

cd;slfhda fï fofokd b;d idorfhka ms<s.;ay'

,shq pka pqka

Page 28: ux., l,dmh - m

26

Èk 21l È.= keõ .uk fya;=fjka ,shq pka pqka

f.a fi!LH ;;ajh ;rula whym;a w;g yeÍ

;sìK' ta neúka" Tyqg óg¾ 400 ;r. biõjg

iyNd.s ùug wjia:djla fkd,eìK' Tyq óg¾

100 iy 200 ;r. j,g iyNd.s jqj;a id¾:l

m%:sM,hla ,nd .ekSu wiSre úh' tfy;a l%Svd

Wf<, wjika ù Tyq kej; Ökhg meñKs

wjia:dfõ§ Ök ck;dj Tyq ms<s.kq ,enqfõ uy;a

yrißKs' tu ld,fha Ök ck;djg T,sïmsla

l%Svd Wf<,g iyNd.s ùug wjia:djla ,eîu

muKla u ch.%yKh ;rïu jeo.;a lreKls'

thska jir 4lg miqj ,shq pka pqka g c¾uksfha

mej;s T,sïmsla Wf<,g h<s;a jrla Ökh

ksfhdackh lsÍfï jru ysñ úh' Èk 20lg jvd

jeä fk!ld .uk ksid we;s jQ whym;a fi!LH

;;ajh tjr o Tyqf.a ch.%yKhg yria úh'

fojrlau isÿjQ ta wjdikdjka; wid¾:l isÿùu

,shq pka pqka f.a Ôú;fha iodld,sl fõokdjla

njg m;a ù ;sìK'

l%Svdj ms<sn|j fndfyda oekqï iïNdrhla ysñ

lr.;a Tyq Ökfha úYaj úoHd, lSmhlu l%Svd

.=rejrfhla f,iska lghq;= l< w;r Tyq l%Svdj

ms<sn|j fmd;a lSmhlao ,shd m< lr ;sfí'

T,sïmsla Wf<,la ksfhdackh l< m%:u Ök

cd;sl l%Svlhd f,iska b;sydihg tlajQ ,sh pka

pqka ye;a;E y;r jk úfha§ 1983 § Ôú;fhka

iuq.;af;a h'

tod fldaá 40l Ök ck;dj w;ßka T,sïmsla

Wf<,g iyNd.s jQ tlu mqoa.,hd njg m;ajQ Tyq

Ök cd;slhskaf.a wd;au .re;ajfha nr ;u lrg

.ksñka Ök T,sïmsla Ñka;kfha m%:uhd njg

m;a úh' Ök l%Svlhska T,sïmsla rka molalula

Èkd .ekSfï Èkh iy Ökfha T,sïmsla Wf<,la

meje;afjk Èkh Tyqf.a Ôú;fha jeo.;au

isysk njg m;aj ;sìK' bka m<uq isyskh ienE

jQfha Tyqf.a urKfhka jirlg miqjhs' ta 1984

wefußldfõ mej;s T,sïmsla Wf<f,a § Ökh rka

molalï /ila ysñ lr .ekSuhs' wfkla isyskh

w;s id¾:lj ienE jQfha jir 2008 fnhsðx

T,sïmsla ch.%yKfhks' flfia jqj o ,shq pka

pqka m%uqL Ök cd;slhska ÿgq wiSre T,sïmsla

isyskhka ienE ùu miqmi we;af;a lemùu iy

wm%;sy; ffO¾hh ms<sn| l;dkaorhls'

,shq pka pqka uef,aishdkq l%Svlhl= iu`.

Page 29: ux., l,dmh - m

27

Page 30: ux., l,dmh - m

28

Page 31: ux., l,dmh - m

29

Ökh tlai;a nyqcd;sl rgls' tod fuod ;=r

áfngh Ökfha mßmd,k tallhla jYfhka

Ökfhka fjka l< fkdyels fldgils' tu

m%foaYh áfnÜ iajdh;a;h jYfhka ye¢kafjhs'

l%sia;= mQ¾j ld,fha áfnÜ cd;slhkaf.a uq;=ka

ñ;a;ka iy Ökfha úiQ m%Odk cd;sh jk yka

cd;slhka w;r ióm in|;djla mej;=Ks'

l%s'j' 7jk ishjfia uq,§ gdx rdc fm<m; wdrïN

úh' ta jk úg Ökfha md,k n,h fn§ fjka ù

;sìK' bka miq gdx rdc fm<m; l%ufhka n,j;a

ù rg tlafiai;a lr gdx rdcOdksh msysgqjQfõ

h' ta iu`.u áfngfha fidkaidka .dïfnda tys

f.da;% lsysmhla tlai;a lr ;+fnda rdcOdksh

msysgqjQfõ h'

fomd¾Yajfha rdclSh mjq,a w;r újdy in|;d

we;s ùfï m%;sM,hla jYfhka gdx rc iufha

áfnÜ ckhd iy Ökfha úiQ yka ckhd w;r

in|;d wÆ;a fjkak mgka .;af;a h' fï ksid

Yla;su;a wd¾Ól ixialD;sl yd foaYmd,k

tl`.;d f.dv ke`.=Ks' gdx rdcOdksfha fjkafpx

l=udßh áfngfha rcq fidkaidka .dïfnda yd

újdy úh' fï jk úg;a fjkafpx l=ußhf.a

ms<suh áfnÜ iajdh;a;fha fmdgd,d ud<s.fha

mQckSh;ajfhka .re ie<ls,s ,nhs'

tfukau gdx iy ;+fnda in|;dj Tjqka

ksfhdackh l< N+ñ m%foaY yd ck;dj tlg tl;=

lsÍfï .súiqulg fhduq úh' ta wkqj bÈ flreKq

isysjgkhla áfngfha fcdalka wdrdufha wo;a

olakg ,efí'

13jk ishjfia ueo Nd.fha§ áfngh Ökfha

hqjdka rdc jxYh iu`. ks< jYfhka taldnoaO

úh' Ökfha rdc jxY .Kkdjla bka miq n,hg

m;a j ;snqK;a áfngh wLKavj mej;=fKa Ök

uOHu rcfha wKil hgf;a h' jir 1279§

iuia; Ökh tlai;a fldg hqjdka rdc jxYh

msysgqjkq ,enqfõ fudkaf.da,shdkq yuqodj úisks'

ta iu`.u áfngh hqjdka rdc jxYh hgf;a

Rcqju md,kh jk mßmd,k m%foaYhla njg

m;a úh'

áfnÜ b;sydih

Page 32: ux., l,dmh - m

30

áfnÜ m%foaYfha jeo.;a hqOuh yd foaYmd,k

lghq;= fjkqfjka hqjdka wêrdchd fjku

fomd¾;fïka;=jla msysgqùug l%shd lf<a h'

áfngh ;=< mßmd,k lghq;= i|yd jdkayQ*Q

iy ÑhekayQ*Q kñka ld¾hd, .Kkdjla wdrïN

flßK' tfukau tys hqjdka yuqod fiakdxl

lSmhla o ia:dms; lrkq ,eìK' tl, áfngfha

ck yd foam< ix.Kk /ilau jßka jr isÿ

flrefKa hqjdka uOHu wdKavqfjks'

jir 1368§ Ökfha hqjdka rdc fm<m; wjika

úh' ta fjkqjg ñx rdc fm<m; n,hg m;a úh'

áfngfha md,kh o ñx rdc fm<m;g Wreu úh'

ta ld,fha ñx rdc jxYfha wêrdchd áfngfha

úúO m%foaYj, wd.ñl kdhlhkag l=udr"

O¾u l=udr" cd;sl ;ka;% .=re hk f.!¾j kdu

msßkeuqfõ h'

áfnÜ nqÿ oyfï f.aÆ.a ksldfha m%Odk

Wreulaldrhka jYfhka mqkre;am;a;sh ,o

m%Odkshka fofokl= f,i ie<flkafka nkapka

,dud iy od,hs ,dud h' f.aÆ.a ksldh j¾Okh

jQfha ñx rdc iufha h' ta ld,fha tla wdrduhl

kdhlhd jQ 3jk od,hs ,dudg ñx rdcH jxYh

úfYaI ie<ls,a,la oelaúh' jir 1587§ jÊrdOr

od,hs ,dud hk f.!rj kduh t;=udg msßkukq

,eìK'

ñx rdc jxYh wjika ùfuka miq Ñx rdc jxYh

werôK' fuu rdc jxY iufha§ miajk od,hs

,dud iy miajk nkapka t¾foaks fj; f.!rj

kdu msßkuñka áfngh md,kh lsÍfï n,;,

mjrd fokq ,eìK'

jir 1793§ Ñx rdc jxYh áfngfha md,kh

ms<sn| j.ka;s 29lska hq;a kj jHjia:djla

y÷kajd ÿkafka h' ,dudjreka m;a lsÍu" yuqod

mßmd,kh iy mäkä f.ùu" úfoaY rdcHhka

iu`. in|;d yd ish¨ .kqfokq" Ök uOHu rch

úiska isÿ l< hq;= nj tu jHjia:dfõ j.ka;sj,

wka;¾.; úh'

Ndú; uqo,a i|yd ldishla ieliqug;a tys

fomd¾Yajfha igyka Ök yd áfnÜ NdId

foflkau ;eîug;a kshu lsÍu" ;j;a

j.ka;shls' tfukau ,dudjrekag ,efnk

mß;Hd. iy flduidßiajreka úiska mßlaId

fldg ,ehsia;= .; fldg uOHu rcfha wkque;sh

fj; heúh hq;=h' uOHu

rcfha wdêm;Hh áfngfha

mßmd,kh u; ;yjqre jk

nj j.ka;s úiskjfhka

fmkakqï flßK'

Ñx rdc jxYh fmr<d

oud jir 1911§ rg

wNHka;rfhka mek ke`.+

úma,jh ch.%yKh lsÍfï

m%;sM,hla jYfhka Ök ck

rch msysgqjkq ,eìK'

Ök ck rcfha m%:u

ckdêm;s jQ iqka h;afika

ish ux., foaYkh lf<a

jir 1912 ckjdß ui

m<uqjkod h' yka" ueka"

fudkaf.da,shdkq" yqhs iy

áfnÜ hk cd;Ska iy Tjqka

N=la;s ú¢k N+ñ m%foaY

tlai;a lsÍu" kj ck rcfha moku jk nj

t;=ud lSfõ h' bka miq ;djld,sl ck rc

jHjia:dj ilia flßK' áfngh Ök ck rcfha

fldgilehs tys meyeÈ,sj i|yka úh'

jir 1940§ Ök ck rcfha ia:djr ksfhdað;

ld¾hd,hla áfngfha ,did k.rfha ia:dms;

flßK' hqjdka" ñx iy Ñx rdcH fm<m;aj,§

áfngfha rcq fidkaidka .dïfnda iy gdx rdc jxYfha l=udß fjkafpx

Page 33: ux., l,dmh - m

31

fukau áfngh flfrys Ök

uOHu md,kfha wKil Ök

ck rc iufha§ o tl f,iu

l%shd;aul úK'

jir 1949§ Ök uyck

iuQydKavqj msysgqjkq ,eìK'

áfnÜ b;sydih yd i;H

;;ajhg wkqj Ök uOHu

rch áfngh flfrys iduldñ

ksoyia m%;sm;a;shla fhdod

.ekSug ;SrKh lf<a h' jir

1951 uehs ui 23jkod Ök

uOHu rch iy áfnÜ m%dfoaYSh

rch w;r iduldñ ksoyia

m%;sm;a;sh iïnkaOfhka

.súiqulg w;aika ;eîh'

cd;sldrlaIdj ;yjqre lsÍu

i|yd;a úfoaY wêrdcHjd§ n,fõ. úkdY lsÍu

i|yd;a Ök uyck úuqla;s yuqodj áfnghg

we;=¿ ùug iyh fok f,i Ök uOHu rch

áfnÜ m%dfoaYSh rcfhka b,a,Sula l< nj

fuu .súiqfï i|yka h' áfnÜ m%foaYfha ish¨

úfoaYSh lghq;= uOHu rchg Ndr Èh hq;= fjhs'

uOHu rch od,hs ,dudjrekaf.a Oqrhg .re

lrk w;r áfnÜ cd;slhkaf.a wd.u weoySfï

whs;shg .re lrk nj o tys i|yka h' tfukau

áfngfha m%;sixialrK l< hq;af;a áfnÜ

m%dfoaYSh kdhlhka iu`. idlÉPd meje;aùfuks'

áfnghg iajhxmd,k l%uhla y÷kajd Èh hq;=

nj o fuu .súiqfuys wjOdrKh flßK'

jir 1959 ud¾;= udifha§ oekg Ökfhka m<d

f.dia isák 14jk od,hs ,dudf.a uQ,sl;ajfhka

le/,a,la ixúOdk flßK' bka miq od,hs ,dud

ráka m<d .sfha h' Èk folla ;=< le/,a,

u¾okh lsÍug Ök uOHu rch iu;a úh'

wk;=rej áfngh mqrd m%cd;ka;%sl m%;sixialrK

isÿ úh' .; jQ jir 50lg jeä ld,h ;=<

áfnÜ cd;slhkaf.a m%cd;ka;%sl whs;ska wdrlaId

lsÍug;a ck Ôú; uÜgu by< kexùug;a

wd¾Ólh ÈhqKq lsÍug;a

Ök uOHu rch uy`.=

odhl;ajhla ,nd § ;sfí'

jir 1959g fmr áfnÜ

m%foaYfha jQfha jy,aNdjfha

b;sydihls' ishhg myla

;rï jQ bvï ysñ ro,hka yd

,dudjreka ishhg wkQmyla

jQ idudkH ck;dj u;

wdêm;H m;=rd ;sìK'

jy¨ka yd m%fõKs odihka

f,i idudkH áfnÜ

cd;slhkag lsisÿ iudc

foaYmd,k fyda wd.ñl

ksoyila fkd;sìK' jir

1959 isg áfnÜ ck;djf.a

md,lhka jkqfha ;ukauh'

áfngfha ,dudjreka

áfnÜ cd;slhka

Page 34: ux., l,dmh - m

32

jir 2013 Ökfha úoHd yd ;dlaIKsl

lafIa;%fha oejeka; mshjrla ;enQ jirla

f,i ye¢kaúh yels h' fikafpda

10 wNHdjldY hdkh id¾:l f,i .=jka .;

flrefKa ta jifr§ h' —Ylalsu;a Ökhla˜

isyskfha tla fldgila f,i —wNHjldY isyskh˜

fmkajd Èh yels h' Ök ck;djg wdvïnrhla

jQ fuu jevigyk ;jÿrg;a Yla;su;a lsÍfuka

wNHjldY .fõIKhg jeä bvlvla ysñ fjhs'

fikafpda 10 hdkh wNHdjldY .; lf<a jir

2013 cqks udifha 11jkod miajre 5(38 g Ökfha

.kaiQ m<df;a ðfhda pqjEka pkaøsld wNHjldY

uOHia:dkfhks'

tu hdkh Ökfha fikafpda wNHdjldY hdk

ud,djg wh;a tlls' th Ökfha ñksiqka iys;

miajk wNHdjldY hdkh njg m;a j we;'

fikafpda 10 fufyhqu id¾:l lr .ekSug tla

jQfha kshe yhsIdx" pdx ishd´.=jx iy jdx hdmsx

we;=¿ wNHdjldY.dó lKavdhu fj;s'

fikafpda 10 wNHdjldY hdkfha iajhxl%Sh

msßoaÿï id¾:l jqfKa cqks udifha 13jkod

miajrefõ 1(10 g h' fï wkqj áhekaf.dx tl

wNHdjldY fudähq,h iu`. th id¾:l j

iïnkaO ùh' wNHdjldY.dñka áhexf.dx tl

wNHdjldY fudähq,fha l=àr fodrgqj újr

fldg thg we;=¿ jQfha tÈk iji 4(17 g h'

Ökfha m%:u wNHdjldY foaYkh cqks udifha

20jkod fikafpda 10 wNHdjldY hdkfhka

úiqrejd yßk ,oS' thg ijka ÿka YsIH msßi

ñ,shk 60lg wêl h' fuu msßi rg mqrd

úisreKq uOH mdie,a 80000lg wh;a jQy' fuu

foaYkh isÿ lf<a wNHdjldY .dñks jdx hdmsx

úisks' by< wNHdjldYfha isg fun÷ foaYkhla

l< Ök b;sydifha m%:u wjia:dj fuhhs' 33

úhe;s weh jD;a;Sh Ôú;h wrOd we;af;a m%d:ñl

Ök ck;djf.awNHjldY isyskh

Page 35: ux., l,dmh - m

33

mdie,a .=rejßhl f,ihs' weh miqj Ök uyck

úuqla;s yuqod .=jka kshduljßh f,i lghq;=

l<d h' wef.a foaYkh wjia:dfõ§ fikafpda

10 hdkdj msysgd ;snqfKa lsf,daóg¾ 340l by<

wNHdjldYfhah' rEm udOH ;laIKh Tiafia

iÔúj weh isiqkaf.a m%Yakj,g ms<s;=re ÿkakd

h' whsfila ksõgka úiska fidhd .kakd ,o

.=re;ajdl¾Ik kHdh wNHdjldY ;=< l%shd;aul

fkdjk wdldrh weh kso¾Yk iys;j meyeÈ,s

l<d h' mDÓúh jgd lerlefjk neúka iEu

úkdä wkQjlgu jrlau weh ysre Wodj ÿgq nj;a

fï wkqj Èklg 16 j;djla ysre Wodjkq ÿgq

nj;a weh mejiqjd h' fmd<j iy ;re o¾Ykh

jqj;a mshdUk mSßis jeks lsisjla ;uka fkdÿgq

nj weh isiqjkag meyeÈ,s l<d h'

kshuq md,kh hqla;j áhekaf.dx tl wNHdjldY

fudähq,h iu`. iïnkaO flrefKa cqks udifha

23jkod WoEik 10(07 g h' fikafpda 10 hdkfha

kshuq kshe yhsIdx th ksjerÈj md,kh l<

w;r pdx ishd´.=jx iy jdx hdmsx thg iómj

iyhla ,nd ÿkafkda h'

fikafpda 10 id¾:lj h<s;a mDÓúhg meñKsfha

cqks udifha 26jkod WoEik 8(07 g h' th

Ökfha we;=¿ fudxf.da,shdkq N+ñhg m;s; ùh'

Èk 15l id¾:l wNHdjldY pdßldj wjika ùh'

tÈk WoEik 9(41 g kshe yhsIdx" pdx ishd´.=jx

iy jdx hdmsx hk wNHdjldY.dóka ms<sfj<ska

hdkdfjka msg;g meñKshy'

fikafpda 10 wNHdjldY pdßldj id¾:l ùu Ök

ck;djf.a wdvïnrhg fya;=jls' th úoHd yd

;dlaIKh ÈhqKq lsÍug orK il%Sh W;aidyfhka

Ôj.=Kh /§ wjia:djls' th Ök cd;sfha ;j;a

wNsudkhls'

Ök ck;djf.awNHjldY isyskh

Page 36: ux., l,dmh - m

34

Y%S ,xld ck Ôú;h uekúka y÷kd.;a

iqyo ñ;=frl= f,i Ök cd;Hka;r

.=jka úÿ,sfha isxy, fiajh bÈß

.ukla wdrïN lr ;sfí' Y%S ,xldj

mqrd úiqrejd yefrk flá ;rx.

iy niakdysr m<d; wdjrKh lrk

FM ;rx. úldYkhla isxy, fiajh

i;=fjhs' ish¿ jevigykaj,g

fmdâldiaáka fiajdj Tiafiao ijka

Èh yelsh'

isxy, fiajh wdrïN jQfha jir 1975

ckjdß m<uq odh' tjl meje;sfha

flá ;rx. úldYkhla muKs' jir

2010 wfma%,a 23 jkod tys FM ;rx.

úldYkh wdrïN flßK'

fï jk úg Ök cd;Hka;r .=jka

úÿ,sfha isxy, fiajh Y%S ,xldfõ .=jka

úÿ,s yd rEmjdyskS udOH yd mqj;am;a

iu`. ukd iyfhda.sl iïnkaO;djlska

hqla;j bÈßhg .uka lrñka isà'

Ök cd;Hka;r .=jka úÿ,sfha isxy, fiajh

Page 37: ux., l,dmh - m

35

Page 38: ux., l,dmh - m

36

Ök cd;Hka;r .=jka úÿ,sfha isxy, fiajfha

jevigyka Y%S ,xldfõ iuia; mjq,a tallh

b,lal fldg úiqrejd yßkq ,efí' jevigyka

wka;¾.;h Ökh iy Y%S ,xldj w;r we;s

idïm%odhsl ñ;%;ajh iy rdcH;dka;%sl ne§u

mokï fldg ilia lr ;sfí' i;sfha Èk my ;=<"

wd¾Ólh" ixialD;sh" ck Ôú;h iy ñ;%;ajh"

ixpdrh" iQm l,dj" Ökfha NdId wOHhkh

jeks úIh lafIa;% Tiafia jevigyka úldYkh

flf¾' úÑ;%dx. iudc yd ld,Sk f;dr;=re i|yd

o úfYaI;ajhla ysñj ;sfí' Ökfha Y%S ,xldfõ

iy f,dalfha kejqï f;dr;=re /.;a m%jD;a;s

úldYkhlao Èkm;d isÿ flf¾'

isxy, fiajfha jevigyka

Frequency Time (Sri Lanka)

FM CRI - Sri Lanka FM97.9 11:30-13:30 17:30-19:30

Short wave 49.8/31.6/30.61/25.21 19:30-20:30 05:00-06:00

Online http://sinhalese.cri.cn/

Page 39: ux., l,dmh - m

37

fld<U ¨ïìKs úoHd,fha ia:dmkh lrk ,o

CRI fldka*shqishia uOHia:dkh 2009 jI_fha §

tjlg Y%S ,xldfõ wOHdmk wud;Hjrhdj isá

iqis,a fm%auchka; uy;d úiska ks, jYfhka

újD; lrkq ,eîh'

Ök cd;Hka;r .=jka úÿ,sh Ökfha ykanka

fyj;a fldka*shqishia wdh;k uQ,ia:dkfha

WmfoaYl;ajfhka Y%S ,xldfõ fldka*shqishia

uOHia:dkhla msysgqjd ;sfí' fld<U ¨ïìKs

úoHd, mßY%fha msysgqjd we;s fuu ¨ïìKs

fldka*shqishia uOHia:dkh Y%S ,xldj yd Ökh

hd lrk wOHdmk yd ixialD;sl md,ula f,i

l%shd lrhs'

¨ïìKs úoHd,fha B ixlS¾Kfha ia:dms;

fldka*shqishia uOHdia:dkh kùk myiqlï

j,ska iukaú; mx;s ldurhla ks¾udKh lr

we;' úiswg fofkl=g tljr wOHdmkh ,eìh

yels fia ilid we;s fuu mx;s ldurh jdhq

iólrKh lr we;s w;r iEu isiqjl=gu

fm!oa.,slj Ndú;d l< yels mß.Kl myiqlï

j,ska iukaú;h' b.ekaùfï § uDÿldx. yd u,aá

óähd mßyrKh flf¾' Ök cd;sl .=reNj;=ka

f.a fiajh ,efnk w;r ;ud leu;s NdId

udOHhlska bf.kSu l< yelsh'

Ök NdIdj yd ixialD;sh bf.kSfï wjia:dj

furg ck;djg ,ndoSug wu;rj forg w;r

ixialD;sl yqjudre lsÍï fukau cd;aHka;r

;r. j,g iyNd.s ùfï bvm%ia:d o YsIH

YsIHdjka fj; ,nd § we;' YsIH lKavdhï 51 la

fï jk úg Ök NdIdj ms<sn| mokï mdGud,dj

iïmQ¾K fldg wjidkh' olaI YSIH YSIHdjkag

jeäÿr wOHdmkh ,eîu i|yd Ökfha úYaj

úoHd, j, bf.kSu i|yd mqK_ YsIH;aj ,nd§

we;' .;jQ ld,h ;=< Wmdê mdGud,d yd mYapd;a

Wmdê wOHdmkh o we;=¿j Ök úYaj úoHd,

j,g YsIH;aj u; fhduq l< ixLHdj 25 fokl=

muK fõ'

ykanka wdh;kh úiska jd¾Islj ixúOdkh

lrk Ök md,u ̂Chinese Bridge& cd;Hka;r ;r.h

i|yd uOHia:dkfha YsIH YsIHdjka wLKavj

iyNd.s ù ;sfí' fï yer Ökfha meje;ajQ iu¾

lEïma ^Summer Camp& yd úkag¾ lEïma ^Winter

Camp& jeks úúO ixialD;sl jevigyka i|yd

YsIH YsIHdjka iyNd.s ù we;'

fldka*shqishia uOHia:dkh

Page 40: ux., l,dmh - m

38

Ök lEu f,dalfhau iqm%isoaOhs' f,dal

ck;djf.ka ;=fkka tlla oskm;du Ök

lEu wkqNj lrkjd' j¾Kh" iqj| iy rihg

muKla fkdj fmdaIKhg o Ök iQmfõofha

ysñ fjkafka iqúfYaI ia:dkhla' Ökh úYd,

foaYN+ñh iys; rgla' tneúka" ld,.=Kh"

N+f.da,h" b;sydih iy wdydr isß;a fjkia jk

ksid" Ök iQmfõoh m%foaYfhka m%foaYhg fjkia'

m%foaYj,g wkqj" Ök iQmfõoh m%Odk YdLd

y;rla ;sfnkjd' ta w;ßka" yqjhshdx YdLdj ta

ta R;=j,g wkqj wdydr f;dard .kakd w;r

iajdNdúl rihg ydks fkdlsÍu fya;=fjka

m%isoaOhs' yqjhshdx YdLdjg wh;a l=l=,a uia

jHdxckhla ms<sfh< lrk wdldrh Tng y÷kajd

fokakï' fï jHdxckhg fk¿ï fld< Ndú;

flfrkjd' th Ndú; flfrkafka uDÿ l=l=,a

uiaj,g iqj| fk¿ï fld< rih ñY% ùu i|ydhs'

fk¿ï fld<fhal=l=,a uia

wjYH øjH (

nr lsf,da.%Eï tlla

muKe;s l=l=f<la"

w¨;a fk¿ï fld<hla"

Whk jhska .%Eï 15la"

¨Kq .%Eï 2la"

fidahd fidia .%Eï 10la"

iqÿ iSks .%Eï 5la'

idok l%uh(

uq,skau iïmQ¾K l=l=<l=f.a we;=<; we;s

wmøjH bj;a lr fyd|ska fidaokak' bka miq

j;=r fyd|ska bj;a jk ;=re ;nkak' Bg miafia

Whk jhska" ¨Kq" iqÿ iSks yd fidaahd fidia

ñY% lrkak' wk;=rej ta ñY%Kh l=l=<df.a

msg; yd we;=,; fyd|ska ;jrkak' oeka w¨;a

fk¿ï fld<hla f.k fydaokak' Bg miafia ta

fld<h yl=,d l=l=<df.a Worh we;=,a lrkak'

Bg miafia ta l=l=<d f,dl= n÷klg odkak'

oeka ta f,dl= n÷k ,sfma ;nd jeä .skaofrka

msfik ;=re jdIafmka ;ïnkak' Bg miafia

msiQ l=l=<d t,shg f.k iq<x jefok ;ekl

meh 4la muK t,a,d ;nkak' bka miq lEug

.kakd úg l=l=,a uia w;ska lE,sj,g lv,d

§ishl ;nkak'

Page 41: ux., l,dmh - m

39

ienE Ök lEu fõ,l rih ú|.kak

Chinese Sea Food RestaurantNo 140, Thimbirigasyaya Road, Colombo 05.

Tele: 0112 596 885

Moon River

Moon RiverMoon RiverChinese Sea Food Restaurant

jir oyhla merKs by< fmf<a wjkay,ls

Ök wrlaleñhka úiska msiskq ,nk rij;a Ök wdydr

mjqf,a ieug tlg wdydr .; yels bv myiqlï

kEoE ñ;=rka iu.ska Tfí ms%h idohg lÈu ;ekls

Page 42: ux., l,dmh - m

40

iqNdir mdGl

idudðl;ajhiqNdir mdGl

idudðl;ajhiqNdir mdGl

idudðl;ajh

ku ( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

,smskh ( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

jhi ( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' mdi, ( ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

ÿrl:k ( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''' úoHq;a ,smskh ( '''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

m%Yakh ( fujr iqNdir l,dmfha Tn jvd;a leu;s ,smsh l=ulao@

ms<s;=r ( ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''

Ök cd;Hka;r .=jka úÿ,sh iy YS% ,xld r;= l=rei iudch tAldnoaOj ff;%hs udislj

ksl=;a lrkq ,nk iqNdir i`.rdfõ mdGl iudðl;ajh ,nd .ekSu i|yd my; úia;r

mqrjd" 2'5 x 3'5 cm m%udKfha PdhdrEmhla iu. wmf.a ,smskh fj; fhduq lrkak'

wmf.a ,smskh ( CRI Confucius Classroom at Lumbini College,Lumbini College, P. O. Box: 1774, Havelock Town Colombo 05, Sri Lanka

The JewelinkJewellers & Gem Merchants

3/60, 3rd Floor, Majestic City, Colombo 04. Tel: 0112 585 399GU-03, Ground Floor, Liberty Plaza, Colombo 03. Tel: 0112 574 599

Email: [email protected]

Ruby

Blue Sapphire

Cat's Eye

Emerald

Garnet

Specialist in Sri Lankan Natural Gems and Gem StuddedJewellery in 22KT, 18KT, 14KT Gold, White Gold and Silver

Diamond

Opal

Zircon

Star Sapphire

Amethyst

The Jewelink

Page 43: ux., l,dmh - m

Ökh iy cd;Hka;r m%cdj tlg tla

lrñka Ök cd;Hka;r .=jka úÿ,sh wdrïN

flrefKa 1941 foieïn¾ ui 3 jeks odh' wo

jk úg th f,dj mqrd jeäu NdId .Kkdjla

úldYkh lrk úYd,;u .=jka úÿ,s cd,hla

njg th m;aj ;sfí' thska f,dj mqrd

úldYkh flfrk NdId .Kk fï jk úg

65ls' f,dalfha ixksfõok úêl%u jvd;a

mq¿,a ùu;a iu`. wka;¾cd, rEm udOH yd

cx.u ÿrl:k iy fmdâldiaáka jeks kQ;k

nyqúO udOH Tiafia ish úldYk cd,h

Yla;su;a lsÍug Ök cd;Hka;r .=jka úÿ,sh

mshjr .;af;ah' ta wkqj jir 2011 ckjdß

18 jkod CIBN Ök wka;¾cd;sl .=jkaúÿ,s

Ökcd;Hka;r.=jka úÿ,sh

úldYk cd,h wdrïN flßK' jir 2013

jk úg úfoaY kd.ßl .=jka úÿ,s fiajd

91la iy FM yd wka;¾cd, .=jka úÿ,s fiajd

22la Ök cd;Hka;r .=jka úÿ,sh i;= fjhs'

rgj,a 32l m%jD;a;s jd¾;dlrK tackais

wdh;k msysgqjd ;sfí' f,dj mqrd úisreKq

fldka*shqishia uOHia:dk ixLHdj 13ls' Ök

cd;Hka;r .=jka úÿ,sfha wikakkaf.a iudc

4114la f,dj mqrd l%shd;aulh'

Page 44: ux., l,dmh - m

SINHALA SERVICECHINA RADIO INTERNATIONAL

No.16A, Shijingshan Road,

Beijing, P.R. China

Post code:100040

Tel: 00 86 10 6889 2330/2374

Fax: 00 86 10 68892361

Email: [email protected]

Web: http://sinhalese.cri.cn/

Facebook: Cheena Sinhala handa

Twitter: Voice of China-Lanka