1

วเคราะหกระบวนการกำากบตรวจสอบและการประเมนนโยบายและแผนการศกษาโรงเรยนศรแสงธรรม

นโยบายของโรงเรยนศรแสงธรรมคอสรางคนดมคณธรรม

1. การกำากบตรวจสอบการกำากบตดตามการจดการศกษา (Monitoring) หมายถง

กระบวนการทผบรหารงาน (งานใดงานหนงหรองานทกสวนขององคกรทางการศกษา) ปฏบตงานตามอำานาจหนาทและความรบผดชอบ โดยการเขาไปดแล เฝาระวง เขาไปควบคมและตรวจสอบงานอยเปนระยะวา แผนงาน โครงการหรอกจกรรมทดำาเนนอยมการปฏบตจรงและเกดผลตามจดประสงคหรอเปาหมายหรอไม อยางไร และกจกรรมทปฏบตนนเปนไปตามตารางเวลา (Time fame) ทกำาหนดไวในแผนหรอไมอยางไร นอกจากนการกำากบตดตามงานยงหมายถงการตรวจสอบความมประสทธภาพของการจดการเกยวกบการใชทรพยากรของโครงการ วาการปฏบตกจกรรมตางๆ ไดคำานงถงการทำาใหเกดผลด คอ ไดผลงานมากแตเสยคาใชจายนอย ไดประโยชนคมทน คมคา มากนอยเพยงใด ขอมลและขาวสารทไดรบจากการกำากบตดตามงาน จะนำาไปใชในการแกปญหาในกระบวนการปฏบตงานทางการศกษาใหทนทวงท

ในการบรหารนน กระบวนการตอจากการวางแผน (Planning) การจดองคการ (Organizing)  และการสงการ/การชนำา (Directing/Leading) คอการควบคม (Controlling)  การควบคมเปนการใชศลปะการบรหารเพอตรวจตราดวาการดำาเนนงานเปนไปโดยถกตองตามวธการหรอไม และผลของการปฏบตงานนนถงมาตรฐานเพยงใดหรอไม หรออกความหมายหนง การควบคมเปนวธการหรอกระบวนการ

2

ตรวจตรา เพอตรวจตราแผนงานและกจกรรมทไดกำาหนดไววา มการปฏบตงานสอดคลองกบวตถประสงค หรอเปนไปตามมาตรฐานทระบไวหรอไม อยางไร และหากมการคลาดเคลอนกดำาเนนการปรบเปลยนแกไขเพอใหเปาหมายเปนไปในทศทางทมงสภารกจหลกของธรกจทตงไว ดงนนการควบคมจงเปนการตรวจตรา วดและประเมนผลการปฏบตงานในองคการ และการแกไขขอผดพลาดเกยวกบการปฏบตงาน เพอใหการดำาเนนงานเปนไปตามแผนทกำาหนดไว โดยปกต ผบงคบบญชาหรอหวหนางานมกใชกระบวนการควบคมคกนไปกบการวางแผนเสมอ

นอกจากการควบคมตามความหมายทกลาวแลว ในกระบวนการบรหารทพบเหนโดยทวไป โดยเฉพาะในการบรหารงานภาครฐ ยงมการกำากบรวมอยอกดวย แตคำาวาการกำากบนนสวนใหญ  ใชคกบคำาอน เชน การกำากบตดตาม และการกำากบดแล ดงนน หากใชคำาการกำากบ ตองพจารณาตอไปวาเปนการกำากบแบบกำากบตดตาม (Monitoring) หรอ การกำากบแบบกำากบดแล (Tutelle เปนคำาภาษาฝรงเศส คำาภาษาองกฤษทนาจะใกลเคยงมากทสด คอ Regulation)  

บอบ บญหด (นามแฝง) ไดอธบายความหมายของคำาวา Monitor วามความหมาย 2 ประการ ความหมายแรกคอ ควบคม แตไมใชควบคมในลกษณะ Control แตหมายถงควบคมกำากบใหอยในลในทาง เพอปรบหรอแทรกแซงใหเกดผลทตองการ สวนความหมายทสองคอ คอยตดตามด คอยสงเกตการณ เพอทราบ ไมใชเพอปรบหรอแทรกแซงใหเกดผลตามทตองการ เพราะผคอยตดตามสถานการณไมอยในฐานะทจะกำาหนดผลทออกมาได

บารเตล  เหนวาการกำากบตดตามหมายถงการสงเกตการณเปนระยะ ๆ เพอบนทกกจกรรม การดำาเนนการตามแผนงานโครงการ ดวยกระบวนการรวบรวมขอมลความกาวหนาของโครงการอยางเปนระบบและมความหมาย

3

สรย สเมธนฤมตร เหนวาการกำากบ (Monitoring) เปนขนตอนหนงของการประเมนผล นอกเหนอจากการตดตาม (Follow up) และการควบคม (Control) การกำากบเปนการบรหารโดยไมตองใชอำานาจ แตผบรหารจะตองรระบบงาน สถานการณของการปฏบตงาน ตองรวาในหนวยงานตองการใหมการเปลยนแปลงทใดเมอไร ดงนนจำาเปนตองไดขอมลยอนกลบของการทำางาน เพอสามารถปรบปรงแกไขปญหาและอปสรรคการปฏบตงานไดทนทวงท การกำากบอาจทำาไดงาย ๆ เชน การสงเกต หรอทำาอยางละเอยด คอ วเคราะหจากเครองคอมพวเตอร

โดยสรปแลว การกำากบตดตามเปนกระบวนการควบคมทมงกระทำาใหเกดผลสำาเรจของงานโดยตรวจตราตดตามอยตลอดเวลา หากเหนวางานอาจไมสำาเรจเรยบรอยกจะตองเขาไปแกไขทนท

๑.๑ ความสำาคญของการกำากบตดตามงานการกำากบตดตามงานมความสำาคญหลกๆอย ๒ ประการคอ1)ความสำาคญของการกำากบตดตามงาน ในกรอบของการแสวงหา

ความรดวยการวจย มการพฒนากรอบแนวคด หรอการพฒนาตวแบบเพออธบายปรากฏการณการนำานโยบาย แผนงานหรอโครงการไปปฏบตวา มองคประกอบหรอปจจยอะไรบางทมความสมพนธเชงเหตและผลตอกนและกนอยางไร เปนตวแบบทสามารถพสจนทดสอบเชงไดเชงประจกษ เชนการคนพบตวแบบประสทธผลของการกำากบตดตามการประกนคณภาพภายในสถานศกษาของสำานกงานเขตพนทการศกษา ซงตวแบบดงกลาวนมความสามารถพสจนทดสอบไดจรง วามองคประกอบอะไรบางทเขตพนทการศกษา นำาไปใชในการกำากบตดตามงานการประกนคณภาพภายในสถานศกษา ในความรบผดชอบแลว สงผลใหสถานศกษาผานการประเมน และไดรบการรบรองมาตรฐาน

4

ภายนอกทกมาตรฐานและทกตวบงช ความรทไดจากการกำากบตดตามงานลกษณะนจะมความสำาคญในดานการเพมพนองคความรของศาสตรการจดการศกษา

2)ความสำาคญของการกำากบตดตามงาน ในแงของความเปนกจกรรมทเปนสวนหนงของกระบวนการบรหารโครงการ ขององคกรทางการศกษา การกำากบตดตามงาน จะชวยใหผบรหารหนวยงานทางการศกษา ไดรบทราบขอมลขาวสารการปฏบตจรง และนำาขาวสารขอมลหรอสารสนเทศเหลานน มาใชประกอบการตดสนใจปรบปรงงาน หรอพฒนาการดำาเนนกจกรรม (ทมปญหา) ใหเกดผลด คอการพฒนาคณภาพการบรหารโครงการ ใหเปนไปตามวตถประสงค ความสำาคญของการกำากบตดตามงาน เพอใหไดมาซงขอมลและสารสนเทศ เกยวกบนโยบาย แผนงานหรอโครงการ เพอนำาเสนอผมอำานาจใหมการตดสนใจ แกไขปญหาการดำาเนนนโยบาย แผนงานหรอโครงการไดทนทวงท เชน เมอเขาไปดแลและเฝาระวงการดำาเนนโครงการจดการเรยนรสำาหรบเดกทมลกษณะพเศษรวมเรยน ในโรงเรยนทเขตพนทการศกษารบผดชอบ ไดขอมลมาวา ครสวนใหญยงขาดความรความเขาใจ และขาดทกษะการจดการเรยนร ทมผเรยนหลายประเภทรวมเรยนในหองเดยวกน สำานกงานเขตพนทการศกษา จะนำาขอมลนเสนอตอคณะกรรมการเขตพนทการศกษา ใหชวยหาแนวทางแกไขปญหาใหทนทวงท

๑.๒ ลกษณะของการกำากบตดตาม

การกำากบตดตามงาน เปนกจกรรมทมงทจะทำาใหการจดการศกษาทมคณภาพ หรอจะกลาวอกนยหนง การกำากบตดตามงาน เปนกระบวนการ

5

พฒนาคณภาพการจดการ () ทจะตองอาศยการสงเกต การศกษาวจยเปนเครองมอ เพอใหไดขอมลขาวสารหรอขอเทจจรงทนาเชอถอได อยางไรกตาม ระเบยบวธการสงเกตการณ การเฝาระวง การตดตาม การควบคมและการตรวจสอบแบบงายๆ กสามารถนำามาใชไดตามความจำาเปน รปแบบและวธการใหไดขอมลขาวสารและสารสนเทศในกระบวนการตดตามมาจากผลของการปฏบตในเรองเหลานคอ

- การเฝาดแลหรอเฝาระวง (Awareness) การดำาเนนงาน (ใกลชด หรอยหางๆ)

- การควบคม (Quality of Management Process ) การดำาเนนงาน (ใหเปนไปตามแนวปฏบต ใหเกดผลตามเปาหมาย)

- การตรวจสอบ (Auditing) กจกรรมทกำาลงปฏบตวา บงเกดผลตามเจตจำานงของนโยบายและแผนหรอไมอยางไร

2. การตรวจสอบประเมนและควบคมกลยทธ

การประเมนและควบคมเปนขนตอนในการดำาเนนกจกรรมเพอหามาตรการในการปองกนไมใหผลลพธหรอผลการดำาเนนการขององคการแตกตางหรอเบยงเบนไปจากเปาหมายหรอวตถประสงคทกำาหนดไว อาจกลาวอกนยหนงไดวา การประเมนและการควบคมกลยทธเปนขนตอนการพจารณาวา กลยทธทกำาหนดขนสามารถนำาไปใชไดผลดจนทำาใหองคการบรรลผลสำาเรจเปาหมายและวตถประสงคทกำาหนดไวหรอไม

๒.๑) ประเภทของการประเมนและการควบคมเชงกลยทธ

การประเมนและการควบคมเชงกลยทธ สามารถนำามาจำาแนกตามระดบของกลยทธได ๓ ลกษณะ คอ

6

(1) การประเมนและควบคมกลยทธขององคการ (strategic control) เปนการประเมนและควบคมกลยทธระดบนโยบายทองคการหรอผบรหารระดบสงกำาหนดขน

(2) การประเมนและควบคมยทธวธ (tactical control) เปนการประเมนและควบคมกลยทธระดบการจดการซงเปนกลยทธระดบแผนงานหรอกลยทธทหนวยงานตางๆซงมหนาทรองลงมาจากระดบสงสดในองคการกำาหนดขน

(3) การประเมนและควบคมการปฏบตการ (functional control) เปนการประเมนและควบคมกลยทธระดบปฏบตการหรอระดบโครงการทหนวยงานยอยในระดบแผนกหรอระดบผปฏบตงานกำาหนดขน (วรรณ ชลนภาสถต 2545: 137-139)

๒.๒) ขนตอนประเมนและการควบคมกลยทธ

การประเมนและการควบคมกลยทธ มขนตอนในการดำาเนนการทสำาคญ สรปไดดงน

ขนท ๑ การกำาหนดภาระงาน หวขอ หรอเรองทตองการประเมนผลและควบคม รวมทงกำาหนดมาตรฐานหรอเครองมอทจะใชในการควบคม

ขนท ๒ การจดระบบและกลไกในการวดและประเมนผลการดำาเนนงานหรอผลสมฤทธขององคการ

ขนท ๓ การเปรยบเทยบผลสมฤทธขององคการกบมาตรฐานทกำาหนดไว

ขนท ๔ การปรบปรงแกไข

7

3. เทคนควธในการประเมนและควบคมกลยทธ

เทคนควธการประเมนและควบคมกลยทธมหลายวธ ในทนขอเสนอเฉพาะเทคนคทนยมใชกนอยางแพรหลายคอ เทคนคมมมองแบบสมดล (Balance scorecard) ซงมสาระสำาคญดงน

เคปลานและนอรตน (Kaplan&Norton อางถงใน พส เดชะรนทร 2546:114-115) ไดเสนอแนวคดในการประเมนและควบคมกลยทธขององคการใหครอบคลมมตหรอมมมอง (perspectives) ทสำาคญ ๔ ดานไดแก มมมองดานการเงน ดานลกคา ดานกระบวนการภายใน และดานการเรยนรและการพฒนา โดยมมมองในแตละดานจะตองพจารณาประเดนทเกยวของอก ๕ รายการ คอ

(1) การกำาหนดวตถประสงค(2) การกำาหนดวธวดผล(3) การกำาหนดขอมลพนฐานในปจจบน(4) การกำาหนดเปาหมายทตองการบรรล(5) การกำาหนดสงทจะทำาใหบรรลเปาหมาย

ในการพจารณารายละเอยดทเกยวของกบมมมองในแตละดานนน ตองพจารณาใหครอบคลมทกประเดน โดยทำาเปนแบบบนทกรายการดงรป

แบบบนทกขอมลทเกยวของกบมมมองแตละดาน

วตถประสงค(objective

)

การวดผล(Measure)

ขอมลพนฐาน

ในปจจปน(Baseline)

เปาหมาย(Target)

สงทจะทำา(Initiative

s)

8

BSC  ประกอบไปดวย มมมอง 4 ดานของการวด คอ ดานการเงน (Financial  Perspective)ดานลกคา ( Customer  Perspective) ดานกระบวนการ ( Internal-Business – Process  Perspective)  และดานการเรยนรและการเตบโต( Learning  and  Growth  Perspective)โดยจะอธบายในแตละมมมองดงน

มมมองทางดานการเงน  เปนจดรวมของการวดในมมมองอนๆ ใน BSC ตวชวดทนยมใช มกจะเปนเรองเกยวกบ  การเพมรายได  การลดตนทน  การเพมผลผลต การใชประโยชนทรพยสน  การลดความเสยง    ตวอยางตวชวดมมมองทางดานการเงน  ไดแก  มลคาทรพยสนรวม (บาท)    มลคาทรพยสนรวม / จำานวนพนกงาน (บาท) รายรบ / มลคาทรพยสนรวม (%)   รายรบ / จำานวนพนกงาน (บาท)  กำาไร / มลคาทรพยสนรวม (บาท)  กำาไร / จำานวนพนกงาน (บาท) มลคาตลาด (บาท)  ผลตอบแทนจากทรพยสน (%)   ผลตอบแทนจากการลงทน (%)  ผลตอบแทนจากการลงทนบคลากร (%)

มมมองทางดานลกคา  การแขงขนในปจจบน หวใจอยทความเขาใจความตองการของลกคาเปนวธการคดทเปลยน ความสนใจจากภายในจากทเนนผลผลตและการพฒนาเทคโนโลยมาสภายนอกในการใหความสนใจตอลกคา  สงทตองใหความสำาคญคอ  ความสามารถในการดงดดลกคาใหมใหเขามาใชสนคาบรการ  ความสามารถในการรกษาความสมพนธกบลกคาทมอยใหยนยาว  ความสามารถในการสรางความพงพอใจใหแกลกคา  ผลกำาไรสทธทไดจากลกคา เมอหกรายจายตนทนในการบรการลกคาแลว ตวอยางตวชวดมมมองทางดานลกคา  ไดแก  จำานวนลกคา (คน)  สวนแบงตลาด (%)  ยอดขายทงป / จำานวนลกคา (บาท)  การสญเสยลกคา (คน หรอ %)  เวลาเฉลยทใชในดานความสมพนธกบลกคา (นาท)  รายจายทางการตลาด(บาท)

9

ดชนวดความพงพอใจลกคา  ดชนวดความจงรกภกดของลกคา  จำานวนเรองรองเรยน (เรอง)  เปนตน

มมมองทางดานกระบวนการ  เปนการวดทดถงความสมบรณของกระบวนการทำางานภายในองคการ  เปนการพฒนาปรบปรงกระบวนการทำางานเพอสรางคณคาใหแกลกคาขององคการ แตกตางจากการวดประเมนผลแบบเดมทมงเนนประโยชนเพอการควบคม ตวอยางตวชวดมมมองทางดานกระบวนการ  ไดแก  คาใชจายในการบรหาร / รายรบ (บาท)เวลาทใชในการผลต (นาท)  การสงสนคาตรงเวลา (%)  เวลาเฉลยในการตดสนใจ (นาท)เวลาทใชในการพฒนาผลตภณฑ (วน)  เวลาทนบแตมการสงสนคาจนถงการสงสนคา (นาท/ชวโมง/วน)  เวลาทใชในการสงของจาก Supplier  การปรบปรงการผลต(%) คาใชจายดาน IT / คาใชจายในการบรหาร

มมมองทางดานการเรยนรและการเตบโต   เปนการวดองคประกอบพนฐานทสำาคญของ 3 มมมองแรก  เปนการลงทนเพออนาคต  และเปนประโยชนในระยะยาวแกองคการมากกวาเนนผลเฉพาะหนา  มองคประกอบยอยทใชในการวด 3 ดาน คอ  ความสามารถของพนกงาน  ความสามารถของระบบขอมลขาวสาร  บรรยากาศทเอออำานวยตอการทำางาน ตวอยางตวชวดมมมองทางดานลกคา  ไดแก  คาใชจายใน R&D / รายจายทงหมด (บาท)  คาใชจายดานพฒนา IT / รายจายทงหมด (บาท)  การลงทนดานฝกอบรม / ลกคา (บาท)  การลงทนในดานงานวจย (บาท)  ขอเสนอแนะในการปรบปรงงาน / จำานวนพนกงาน  คาใชจายในการพฒนาสมรรถนะ / จำานวนพนกงาน  ดชนวดความพงพอใจของพนกงาน  ดชนวดภาวะผนำา ดชนวดแรงจงใจ  สดสวนลกจางทออกจากงาน (%) เปนตน

กระบวนการในการสราง BSC

10

1. การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรค (SWOT Analysis) ขององคการ เพอใหทราบถงสถานะ พนฐานขององคการ    

  2. กำาหนดวสยทศน (Vision) และกลยทธขององคการ  3. การกำาหนดมมมอง (Perspective) ดานตาง ๆ ทจะเปนตวช

วดความสำาเรจในการดำาเนนกจการมมมองของแตละกจการ จะแตกตางกนทงนขนอยกบพนฐานของการดำาเนนกจการ

4. การจดทำาแผนททางกลยทธ(Strategy  Map)ระดบองคการโดยกำาหนดวตถประสงคในแตละมมมอง

5. ผบรหารระดบสงตองประชมรวมกนเพอยนยนและเหนชอบในแผนททางกลยทธทจดขน

6. การกำาหนดตวชวด (Key Performance Indicators : KPIs) และเปาหมาย (Target) สำาหรบแตละมมมองพรอมทงเรยงลำาดบความสำาคญ

7. การจดทำาแผนปฏบตการ (Action Plan)

๓. การประเมนโครงการ

การประเมนโครงการ CIPP Model   

 ในการดำาเนนงานตามโครงการหรอการบรหารโครงการไมวาจะเปน

โครงการของภาครฐหรอภาคเอกชน จะตองมการวางแผนโครงการโดยกำาหนดเปนวตถประสงคและเปาหมายไวเพอคาดหวงผลลพธทจะเกดขนภายหลง เมอวางแผนโครงการและมการวเคราะหความเปนไปไดของโครงการ ตลอดจนการออกแบบโครงการเปนอยางดแลว ผทมอำานาจกจะทำาการคดเลอกโครงการและอนมตโครงการตอไป ตอจากนนกจะมการนำาโครงการไปสการปฏบต หรอ

11

ทเราเรยกวา การบรหารโครงการ (Project Management) ความสำาเรจหรอความลมเหลวของโครงการ จะตองผานกระบวนการตางๆ โดยเฉพาะกระบวนการบรหารโครงการและการประเมนผลโครงการ การประเมนผลเปนขนตอนสดทายทจะทำาใหทราบวา การปฏบตงานตามโครงการนนบรรลวตถประสงคหรอไม เพยงใด มการเบยงเบนไปจากสงทคดไวหรอไม ถาเบยงเบนจะไดหาวธปรบปรงแกไขความคาดหวงกบการปฏบตจรงนนเปนไปในทศทางเดยวกนใหได โดยเฉพาะในปจจบนการบรหารการพฒนาประเทศมไดประเมนเฉพาะผลสำาเรจของโครงการจากผลผลต (Output) ทไดจากการดำาเนนโครงการเทานน แตความสำาเรจของโครงการจะตองพจารณาทงผลผลต (Output) ผลลพธ (Outcome) และผลกระทบ (Impact) ดวย ซงเราเรยกวา การบรหารแบบมงผลสมฤทธ (Result Base Management) ดงนนการทจะทราบถงผลสมฤทธของโครงการตาง ๆ ไดนน จำาเปนจะตองอาศยกระบวนการตดตามและประเมนผลทเปนระบบ ความหมายของการประเมนผลโครงการ

การประเมนผลโครงการ. หมายถง กระบวนการทมงแสวงหาคำาตอบวานโยบาย/แผนงาน/โครงการบรรลตามวตถประสงคและเปาหมายทกำาหนดไวหรอไม เพยงใด โดยมมาตรฐานและเครองมอในการวดทแมนตรงและเชอถอได . การประเมนผลจงคลายกบการหาใครสกคนหนงเอากระจกมาสองใหเราเหนหนาตาตวเองวา สวยงามดแลวหรอยง มขอบกพรองอะไรบาง จะไดปรบปรงแกไขตนเอง

จดมงหมายของการประเมนผลโครงการ มกจะมคำาถามอยตลอดเวลาวา .ประเมนผลเพออะไร. หรอ .ประเมนผลไปทำาไม. ปฏบตงานตามโครงการแลวไมมการประเมนผลไมไดหรอ ตอบไดเลยวาการบรหารแนวใหมหรอการบรหารใน

12

ระบบเปด (Open System) นนถอวาการประเมนผลเปนขนตอนทสำาคญมากซงจดมงหมายของการประเมนผลโครงการมดงน 

1. เพอสนบสนนหรอยกเลก การประเมนผลจะเปนเครองมอชวยตดสนใจวาควรจะยกเลก

โครงการหรอสนบสนนใหมการขยายผลตอไป โดยเฉพาะการมโครงการใหม ๆ ยงมไดจดทำาในรปของโครงการทดลอง (Experimental) ซงมโอกาสจะผดพลาดหรอลมเหลวไดงาย ความลมเหลวของโครงการจงมใชความลมเหลวของผบรหารเสมอไป ดงนนถาเราประเมนผลแลวโครงการนนสำาเรจตามทกำาหนดวตถประสงคและเปาหมายไวกควรดำาเนนการตอไป แตถาประเมนผลแลวโครงการนนมปญหา หรอมผลกระทบเชงลบมากกวา เรากควรยกเลกไป

2. เพอทราบถงความกาวหนาของการปฏบตงานตามโครงการ วาเปนไปตามทกำาหนด

วตถประสงคและเปาหมาย หรอกฎเกณฑ หรอมาตรฐานทกำาหนดไวเพยงใด

3. เพอปรบปรงงาน ถาเรานำาโครงการไปปฏบตแลว พบวาบางโครงการไมไดเสยทงหมด

แตกไมบรรลวตถประสงคทกำาหนดไวทกขอ เราควรนำาโครงการนนมาปรบปรงแกไขใหดขน โดยพจารณาวาโครงการนนบกพรองในเรองใด เชน ขาดความรวมมอของประชาชน ขดตอคานยมของประชาชน ขาดการประชาสมพนธ หรอสมรรถนะขององคการทรบผดชอบตำา เมอเราทราบผลของการประเมนผล เรากจะไดปรบปรงแกไขใหตรงประเดน

4. เพอศกษาทางเลอก (Alternative) โดยปกตในการนำาโครงการไปปฏบตนน ผบรหารโครง

13

การจะพยายามแสวงหาทางเลอกทดทสด จากทางเลอกอยางนอย 2 ทางเลอก ดงนนการประเมนผลจะเปนการเปรยบเทยบทางเลอก กอนทจะตดสนใจเลอกทางเลอกใดปฏบต ทงนเพอลดความเสยงใหนอยลง

5. เพอขยายผล ในการนำาโครงการไปปฏบต ถาเราไมมการตดตามและประเมนผลอยางตอ

เนอง เราอาจจะไมทราบถงความสำาเรจของโครงการ แตถาเราประเมนผลโครงการเปนระยะ สมำาเสมอผลปรากฏวาโครงการนนบรรลผลสำาเรจตามทกำาหนดวตถประสงค เรากควรจะขยายผลโครงการนนตอไป แตการขยายผลนนมไดหมายความวาจะขยายไปไดทกพนท การขยายผลตองคำานงถงมตของประชากร เวลา สถานท สถานการณตาง ๆ เชน โครงการปลกพชเมองหนาวจะประสบความสำาเรจดในพนทภาคเหนอ แตถาขยายผลไปยงภมภาคอนอาจจะไมไดผลดเสมอไป เพราะตองคำานงถงลกษณะภมประเทศ ภมอากาศ เชอชาต คานยม ฯลฯ ดงนนสงทตองคำานงถงคอ สงทนำาไปในพนทหนงอาจไดผลด แตนำาไปขยายผลในพนทหนงอาจไมไดผล หรอ สงทเคยทำาไดผลดในชวงเวลาหนง อาจจะไมไดผลดในอกชวงเวลาหนง รปแบบการประเมนผลแบบ CIPP Model

คำาวา รปแบบ หรอหนงสอบางเลมใชคำาวา แบบจำาลอง ภาษาองกฤษใชคำาวา Model ในการประเมนผลโครงการมแนวคดและรปแบบหลายรปแบบ แตในทนจะนำาเสนอแนวคดและโมเดลการประเมนแบบซป หรอ CIPP Model ของสตฟเฟลบม (Stufflebeam) ซงเปนโมเดลทไดรบการยอมรบกนทวไปในปจจบน โดยแนวคดของสตฟเฟลบม เนนการ

14

แยกบทบาทการทำางานระหวางฝายประเมนกบฝายบรหารออกจากกนอยางเดนชด กลาวคอ ฝายประเมนมหนาทระบ จดหา และนำาเสนอสารสนเทศใหกบฝายบรหาร สวนฝายบรหารมหนาทเรยกหาขอมล และนำาผลการประเมนทไดไปใชประกอบการตดสนใจ เพอดำาเนนกจกรรมใด ๆ ทเกยวของแลวแตกรณ เพอปองกนการมอคตในการประเมน ประเดนการประเมนตามรปแบบ CIPP Model

สตฟเฟลบม ไดกำาหนดประเดนการประเมนออกเปน 4 สวน ซงมรายละเอยดดงน

1. การประเมนสภาวะแวดลอม (Context Evaluation : C)

เปนการประเมนกอนการดำาเนนการโครงการ เพอพจารณาหลกการและเหตผล ความจำาเปนทตองดำาเนนโครงการ ประเดนปญหา และความเหมาะสมของเปาหมายโครงการ เชน โครงการอาหารเสรมแกเดกวยกอนเรยน เราจะตองวดสวนสง และชงนำาหนก ของเดกกอน

2.การประเมนปจจยนำาเขา (Input Evaluation : I )เปนการประเมนเพอพจารณาถงความเปนไปไดของโครงการ ความเหมาะสม และความพอเพยงของทรพยากรทจะใชในการดำาเนนโครงการ เชน งบประมาณ บคลากร วสดอปกรณเวลา ฯลฯ รวมทงเทคโนโลยและแผนการดำาเนนงาน

3.การประเมนกระบวนการ (Process Evaluation : P )เปนการประเมนเพอหาขอบกพรองของการดำาเนนโครงการ ทจะใชเปนขอมลในการพฒนา แกไข ปรบปรง ใหการดำาเนนการชวงตอไปมประสทธภาพมากขน และเปนการตรวจสอบกจกรรม เวลา ทรพยากรทใชในโครงการ ภาวะผนำา การมสวนรวมของประชาชนในโครงการโดยมการบนทกไวเปนหลกฐานทกขนตอน การประเมนกระบวนการน จะเปนประโยชนอยางมากตอการคนหาจดเดน หรอจดแขง (Strengths) และจดดอย (Weakness) ของนโยบาย / แผนงาน/โครงการซงมกจะไมสามารถศกษาไดภายหลงจากสนสดโครงการแลว

15

๔ การประเมนผลผลต (Product Evaluation : P )เปนการประเมนเพอเปรยบเทยบผลผลตทเกดขนกบวตถประสงคของโครงการ หรอมาตรฐานทกำาหนดไว รวมทงการพจารณาในประเดนของการยบ เลก ขยาย หรอปรบเปลยนโครงการ แตการประเมนผลแบบนมไดใหความสนใจตอเรองผลกระทบ (Impact) และผลลพธ (Outcome) ของนโยบาย / แผนงาน / โครงการเทาทควร สตฟเฟลบม ไดนำาเสนอประเภทของการตดสนใจทสอดคลองกบประเดนทประเมน ดงน

1. การตดสนใจเพอการวางแผน (Planning Decisions) เปนการตดสนใจทใชขอมลจากการ

ประเมนสภาพแวดลอมทไดนำาไปใชในการกำาหนดจดประสงคของโครงการ ใหสอดคลองกบแผนการดำาเนนงาน

๒. การตดสนใจเพอกำาหนดโครงสรางของโครงการ (Structuring Decisions) เปนการตดสนใจทใชขอมลจากปจจยนำาเขาทไดนำาไปใชในการกำาหนดโครงสรางของแผนงาน และขนตอนของการดำาเนนการของโครงการ

๓. การตดสนใจเพอนำาโครงการไปปฏบต (Implementation Decisions) เปนการตดสนใจทใชขอมลจากการประเมนกระบวนการ เพอพจารณาควบคมการดำาเนนการใหเปนไปตามแผน และปรบปรงแกไขการดำาเนนการใหมประสทธภาพมากทสด

4. การตดสนใจเพอทบทวนโครงการ (Recycling Decisions) เชน การตดสนใจเพอใชขอมลจากการประเมนผลผลต ( Output ) ทเกดขน เพอพจารณาการยต / ลมเลก หรอขยายโครงการทจะนำาไปใชในโอกาสตอไป

 เกณฑและตวชวดความสำาเรจ

16

การประเมนผลโครงการนนตองมเกณฑและตวชวด (Indicator) ระดบความสำาเรจของโครงการใหทราบ วรเดช จนทรศร และไพโรจน ภทรนรากล. (2541 : 44) นำาเสนอเกณฑทใชในการประเมนผลโครงการ ไวดงน

1. เกณฑประสทธภาพ (Efficiency) มตวชวด เชน สดสวนของผลผลตตอคาใชจาย ผลต

ภาพตอหนวยเวลา ผลตภาพตอกำาลงคน ระยะเวลาในการใหบรการผปวย2. เกณฑประสทธผล (Effectiveness) มตวชวดเชน ระดบการ

บรรลเปาหมาย ระดบการบรรลตามเกณฑมาตรฐาน ระดบการมสวนรวม ระดบความเสยงของโครงการ

๓. เกณฑความพอเพยง (Adequacy) มตวชวด เชน ระดบความพอเพยงของทรพยากร

๔. เกณฑความพงพอใจ (Satisfaction) มตวชวด เชน ระดบความพงพอใจ

๕. เกณฑความเปนธรรม (Equity) มตวชวดคอ การใหโอกาสกบผดอยโอกาส ความเปนธรรมระหวางเพศ ระหวางกลมอาชพ ฯลฯ

๖. เกณฑความกาวหนา (Progress) มตวชวด เชน ผลผลตเปรยบเทยบกบเปาหมายรวมกจกรรมททำาแลวเสรจ ทรพยากร และเวลาทใชไป

๗. เกณฑความยงยน ( Sustainability ) ตวชวด เชน ความอยรอดของโครงการดานเศรษฐกจสมรรถนะดานสถาบน ความเปนไปไดในดานการขยายผลของโครงการ

๘. เกณฑความเสยหายของโครงการ ( Externalities ) มตวชวด เชน ผลกระทบดานสงแวดลอม ผลกระทบดานเศรษฐกจ ผลกระทบดานสงคมและวฒนธรรม เปนตน

17

หลกการสรางตวชวดทดในการสรางตวชวดทด จำาเปนจะตองมหลกการทใชเปนเปาหมายใน

การดำาเนนการ ดงน๑. เลอกใช / สรางตวชวดทเปนตวแทนทสำาคญเทานน๒. คำาอธบาย หรอการกำาหนดตวชวดควรเปนวลทมความชดเจน๓. ตวชวดอาจจะกำาหนดไดทงเชงปรมาณ และเชงคณภาพกได๔. ควรนำาจดประสงคของโครงการ หรอประเดนการประเมนมา

กำาหนดตวชวด๕. การเกบรวบรวมขอมลเกยวกบตวชวดควรรวบรวมขอมลทงจาก

แหลงปฐมภม และทตยภมการจำาแนกประเภทของตวชวดตามลกษณะของสงทจะประเมนในแตละดาน มดงน ตวชวดดานบรบท ( Context ) : ตวชวดสามารพจารณาไดจากสงตาง ๆ ดงน

๑. สภาวะแวดลอมของ กอนมโครงการ (ปญหาวกฤต)๒. ความจำาเปน หรอความตองการขณะนน และอนาคต๓. ความเขาใจรวมกนของทกฝายทเกยวของกบโครงการ

ตวชวดดานปจจยนำาเขา ( Input ) : ตวชวดสามารถพจารณาไดจากสงตาง ๆ ดงน

๑. ความชดเจนของวตถประสงคของโครงการ๒. ความพรอมของทรพยากร เชน งบประมาณ คน วสดอปกรณ

เวลา กฎระเบยบ๓. ความเหมาะสมของขนตอนระหวางปญหา สาเหตของปญหา และ

กจกรรม

18

ตวชวดดานกระบวนการ ( Process ) : ตวชวดสามารถพจารณาไดจากสงตาง ๆ ดงน

๑. การตรวจสอบกจกรรม เวลา และทรพยากรของโครงการ๒. ความยอมรบของประชาชนและหนวยงานทเกยวของกบ

โครงการในพนท๓. การมสวนรวมของประชาชน และหนวยงานทเกยวของกบ

โครงการ๔. ภาวะผนำาในโครงการ

ตวชวดดานผลผลต ( Product ) ตวชวดสามารถพจารณาไดจากสงตาง ๆ ดงน

๑. อตราการมงานทำาของประชาชนทยากจน๒. รายไดของประชาชนทเขารวมโครงการ๓. ความพงพอใจของประชาชนทเขารวมโครงการ

ตวชวดดานผลลพธ ( Outcomes ) ตวชวดสามารถพจารณาไดจากสงตาง ๆ ดงน

๑. คณภาพชวตของตนเอง และครอบครวตามเกณฑมาตรฐาน๒. การไมอพยพยายถน๓. การมสวนรวมในการพฒนาชมชน

ตวชวดดานผลกระทบ( Impact ) ตวชวดสามารถพจารณาได ดงน1. ผลกระทบทางบวก / เปนผลทคาดหวงจากการมโครงการ2. ผลกระทบทางลบ / เปนผลทไมคาดหวงจากโครงการ

๔ . แผนการศกษาแหงชาต มเจตนารมณเพอมง

19

(1) พฒนาชวตใหเปน มนษยทสมบรณทงทางรางกาย จตใจ สต“ปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรม และวฒนธรรมในการดำารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข ”

(2) พฒนาสงคมไทยใหเปนสงคมทมความเขมแขงและมดลยภาพใน ๓ ดาน คอ เปนสงคมคณภาพ สงคมแหงภมปญญาและการเรยนร และสงคมสมานฉนทและเอออาทรตอกนวตถประสงคของแผน  เพอใหบรรลตามปรชญาหลกและเจตนารมณของแผนการศกษาแหงชาต ฉบบปรบปรง (พ.ศ. ๒๕๕๒ ๒๕๕๙– ) จงกำาหนดวตถประสงคของแผนฯ ทสำาคญ ๓ ประการ ดงน๑.พฒนาคนอยางรอบดาน และสมดล เพอเปนฐานหลกของการพฒนา๒. เพอสรางสงคมไทย ใหเปนสงคมคณธรรม ภมปญญา และการเรยนร๓. เพอพฒนาสภาพแวดลอมของสงคม เพอเปนฐานในการพฒนาคน และสรางสงคมคณธรรม ภมปญญา และการเรยนร

แนวนโยบาย เปาหมาย และกรอบการดำาเนนงาน เพอใหบรรลวตถประสงคทงสามประการดงกลาว ประกอบกบการ

คำานงถงทศทางการพฒนาประเทศในอนาคต ทเนนการใชความร เปนฐานของการพฒนา ทงดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม ประชากร สงแวดลอม วทยาศาสตร และเทคโนโลย จงไดกำาหนดแนวนโยบายในแตละวตถประสงค ดงน

วตถประสงค ๑ พฒนาคนอยางรอบดาน และสมดล เพอเปนฐานหลกของการพฒนา

แนวนโยบาย๑.๑ พฒนาคณภาพการศกษาและการเรยนรในทกระดบและประเภทการศกษา๑.๒ ปลกฝงและเสรมสราง ใหผเรยนมศลธรรม คณธรรม จรยธรรม คานยม มจตสำานก และมความภมใจในความเปนไทย มระเบยบวนย มจตสาธารณะ คำานงถงประโยชนสวนรวม และยดมนในการปกครองระบอบ

20

ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และรงเกยจการทจรต ตอตานการซอสทธขายเสยง๑.๓ เพมโอกาสทางการศกษาใหประชาชนทกคนตงแตแรกเกดจนตลอดชวตไดมโอกาสเขาถงบรการการศกษาและการเรยนร โดยเฉพาะผดอยโอกาส ผพการ หรอทพพลภาพ ยากจน อยในทองถนหางไกล ทรกนดาร๑.๔ ผลตและพฒนากำาลงคนใหสอดคลองกบความตองการของประเทศ และเสรมสรางศกยภาพการแขงขน และรวมมอกบนานาประเทศ๑.๕ พฒนามาตรฐานและระบบการประกนคณภาพการศกษา ทงระบบประกนคณภาพภายในและระบบการประกนคณภาพภายนอก๑.๖ ผลตและพฒนาคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษาใหมคณภาพและมาตรฐาน มคณธรรม และมคณภาพชวตทด

วตถประสงค ๒ สรางสงคมไทยใหเปนสงคมคณธรรม ภมปญญาและการเรยนร

แนวนโยบาย๒.๑ สงเสรมการจดการศกษา อบรม และเรยนรของสถาบนศาสนา และสถาบนทางสงคม ทงการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย๒.๒ สงเสรมสนบสนนเครอขายภมปญญา และการเรยนรประวตศาสตร ศลปวฒนธรรมพลศกษา กฬาเปนวถชวตอยางมคณภาพและตลอดชวต๒.๓ สงเสรมการวจยและพฒนาเพอสรางองคความร นวตกรรม และทรพยสนทางปญญา พฒนาระบบบรหารจดการความร และสรางกลไกการนำาผลการวจยไปใชประโยชน

21

วตถประสงค ๓ พฒนาสภาพแวดลอมของสงคม เพอเปนฐานในการพฒนาคน และสรางสงคมคณธรรม ภมปญญาและการเรยนรแนวนโยบาย๓.๑ พฒนาและนำาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชเพอการพฒนาคณภาพ เพมโอกาสทางการศกษา และการเรยนรตลอดชวต๓.๒ เพมประสทธภาพการบรหารจดการ โดยเรงรดกระจายอำานาจการบรหารและจดการศกษาไปสสถานศกษา เขตพนทการศกษา และองคกรปกครองสวนทองถน๓.๓ สงเสรมการมสวนรวมของภาคเอกชน ประชาชน ประชาสงคม และทกภาคสวนของสงคมในการบรหารจดการศกษา และสนบสนนสงเสรมการศกษา๓.๔ ระดมทรพยากรจากแหลงตาง ๆ และการลงทนเพอการศกษา ตลอดจนบรหารจดการ และ ใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ๓.๕ สงเสรมความรวมมอระหวาประเทศดานการศกษา พฒนาความเปนสากลของการศกษา เพอรองรบการเปนประชาคมอาเซยน และเพมศกยภาพการแขงขนของประเทศภายใตกระแสโลกาภวตน ขณะเดยวกนสามารถอยรวมกนกบพลโลกอยางสนตสข มการพงพาอาศยและเกอกลกน

มาตรฐานการศกษาแหงชาต คณลกษณะอนพงประสงคมาตรฐานท ๒ ผเรยนมคณธรรม จรยธรรม และคานยม ทพงประสงค๒.๑ มคณลกษณะอนพงประสงคตามหลกสตร๒.๒ เอออาทรผอนและกตญญกตเวทตอผมพระคณ๒.๓ ยอมรบความคดและวฒนธรรมทแตกตาง๒.๔ ตระหนก รคณคา รวมอนรกษและพฒนาสงแวดลอม

คณลกษณะอนพงประสงค ๘ ขอ ตามหลกสตรแกนกลาง ๒๕๕๑๑. รกชาต ศาสน กษตรย

22

ตวชวด ๑.๑ เปนผลเมองทดของชาต

๑.๒ ธำารงไวซงความเปนไทย

๑.๓ ศรทธา ยดมน และปฏบตตนตามหลกศาสนา

๑.๔ เคาระเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๒. ซอสตยสจรต

ตวชวด ๒.๑ ประพฤตตรงตามความเปนจรงตอคนเองทงกาย และวาจา ใจ

๒.๒ ประพฤตตรงตามเปนจรงตอผอนทง กาย วาจา ใจ

๓. มวนย

ตวชวด ๓.๑ ประพฤตตามขอตกลง กฎเกณฑ ระเบยบขอบงคบของครอบครว โรงเรยน และสงคม

๔. ใฝเรยนร

ตวชวด ๔.๑ ตงใจเพยงพยายามในการเรยน และเขารวมกจกรรมการเรยนร

๔.๒ แสวงหาความรรจากแหลงเรยนรตางๆทงภายในและภายนอกโรงเรยนดวยการเลอกใชสออยางเหมาะสม สรปเปนองคความร และสามารถนำาไปใชในชวตประจำาวนได

๕. อยอยางพอเพยง

ตวชวด 5.1 ดำาเนนชวตอยางพอประมาณ มเหตผล รอบคอบ มคณธรรม

23

5.2 มภมคมกนในตวทด ปรบตวเพออยในสงคมไดอยางมความสข

๖. มงมนในการทำางาน

ตวชวด ๖.๑ ตงใจและรบผดชอบในหนาทการงาน

๖.๒ ทำางานดวยเพยงพยายามและอดทนเพอใหสำาเรจตามเปาหมาย

๗. รกความเปนไทย

ตวชวด ๗.๑ ภาคภมใจในขนบธรรมเนยมประเพณ ศลปะ วฒนธรรมไทยและมความกตญญกตเวท

๗.๒ เหนคณคาและใชภาษไทยในการสอสารไดอยางถกตองเหมาะสม

๗.๓ อนรกษและสบทอดภมปญญาไทย

๘. มจตสาธารณะ

ตวชวด ๘.๑ ชวยเหลอผอนดวยดวยความเตมใจโดยไมหวงผลตอบแทน

๘.๓ เขารวมกจกรรมทเปนประโยชนตอโรงเรยน ชมชน และสงคม

ปรชญาโรงเรยนศรแสงธรรม “คณธรรมนำาความร สความเปนเลศ”

24

คตธรรม “ทนโต เสฎโฐ มนสเสส ในหมมวลมนษยผฝก”ตนดแลวประเสรฐสด

วสยทศน (Vision) “มงพฒนาคณภาพการศกษาตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง”

ภายใน ในปการศกษา ๒๕๕๗ โรงเรยนศรแสงธรรม  มงพฒนาคณภาพการจดการศกษาใหม คณภาพ“   เอกภาพ  ดลยภาพ  ตามมาตรฐานการศกษา พรอมทงพฒนาบคลากรและนกเรยนทกมตทง”รางกายสตปญญา  อารมณ  จตใจและการอยรวมกบผอนในสงคมอยางมความสขบนพนฐานคณธรรมในพระพทธศาสนา และปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

พนธกจของโรงเรยน (Mission)

๑ สงเสรมและพฒนาผเรยนใหมความสมบรณ ทางดานรางกาย จตใจ อารมณ มความรคคณธรรม จรยธรรม รกษสงแวดลอม มทกษะในการทำางาน สามารถทำางานรวมกบผอนได และอยในสงคมไดอยางมความสข

๒ สงเสรมพฒนาผเรยนใหมความร ความสามารถดานวชาการ มทกษะในการสอสาร ศกษาจากแหลงเรยนรทงในและนอกสถานศกษา รจกคดวเคราะห คดไตรตรองสรางสรรค มคณภาพตามมาตรฐานการศกษาพฒนาสความเปนเลศเตมศกยภาพ เปนทพงพอใจในชมชน

๓.สงเสรมพฒนาครและบคลากรทางการศกษาใหมความร ความสามารถ มคณธรรม จรยธรรมตามจรรยาบรรณวชาชพ มศกยภาพเพยงพอตอการ

25

จดการศกษาทเนนผเรยนเปนสำาคญ ใหเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด

๔. บรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐาน บรณาการหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศ พฒนาปรบปรงหลกสตรใหสอดคลองกบความตองการของชมชน จดกจกรรมสงเสรมคณภาพผเรยนอยางหลากหลาย ประสานความรวมมอกบชมชน พฒนาแหลงเรยนรภายนอกและภายในโรงเรยนใหเออตอการจดการเรยนการสอน

จากวตถประสงคขอท ๒ ระบวา สรางสงคมไทยใหเปนสงคม“คณธรรม ภมปญญาและการเรยนรแนวนโยบายดงกลาวโรงเรยนศรแสงธรรมไดนำามาจดทำาเปนนโยบายของโรงเรยนเพอเสรมสรางคณธรรมจรยธรรมใหแกผเรยนจงไดกำาหนดแผนกลยทธหรอแผนพฒนาโรงเรยนซงมขนตอนดำาเนนการดงน

กลยทธท ๑ เสรมสรางคณธรรมจรยธรรม รกษาสงแวดลอม มความสมบรณทงดานรางกาย จตใจ ยดหลกเศรษฐกจพอเพยงในการดำาเนนชวต

เพอเรงรดใหนกเรยนมคณธรรมจรยธรรม เคารพตอพระพทธศาสนา คร อาจารย ผปกครอง มวนยในตนเองและปฏบตตามระเบยบของโรงเรยน อนรกษสงแวดลอม สามารถทำางานรวมกบผอนไดอยางมความสข รกทองถน ภมใจในความเปนไทย มลกษณะนสยดาน ศลปะ ดนตร กฬา ดำารงชวตโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยง  

กลยทธท ๓ ปลกฝงคณธรรมจรยธรรมและทศนคตปฏสมพนธทดกบชมชนของคร

26

เพอให คร บคคลากร มคณธรรม จรยธรรม มมนษยพนธทดกบชมชน มความรความสามารถ และ เพยงพอตอการจดการศกษาทเนนผเรยนเปนสำาคญ ปฏบตหนาทไดตามเกณฑมาตรฐานวชาชพ เปนแบบอยางทดใหกบนกเรยนจงกำาหนดมาตรการ และแนวทางการดำาเนน งานดงน

๑.สงเสรมใหครทกคนมคณธรรมพนฐาน และปฏบตตามกรอบคณธรรม

๓.กำากบตดตามและดแลใหครทกคนปฏบตตามกฎระเบยบของโรงเรยนและจรรยาบรรณวชาชพคร

๔.ยกยองบคลากรทปฏบตตนอยในกรอบคณธรรมจรยธรรม

กระบวนการกำากบตรวจสอบและการประเมนแผนและนโยบายของโรงเรยนศรแสงธรรม

การกำากบตรวจสอบและประเมนแผนและนโยบาย

1.ขนตอนการกำาหนดนโยบายและวางแผนกลยทธการสงเสรมคณธรรม

1) การวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก และภายในสถานศกษาการดำาเนนการตามนโยบายของโรงเรยนศรแสงธรรมทม

วตถประสงคใหเปนโรงเรยนแหงการสรางคนดมคณธรรมนนไดมการประชมวางแผนโดยคณะกรรมการสถานศกษา ผบรหาร คณะคร และผทรงคณวฒภายนอกเพอใหสอดคลองและบรรลวตถประสงคตามนโยบายของ

27

โรงเรยนดานคณธรรมจรยธรรมและเหมาะกบบรบทของโรงเรยน โดยมการวเคราะหสภาพแวดลอมภายนอก และภายในสถานศกษาไดใชวธการ SWOT ในการหาจดแขง จดออน อปสรรค โอกาสของโรงเรยน และหลกสมดลทมการพจารณาดาน งบประมาณทจะใชในการผลกดนนโยบาย, นกเรยน/ชมชนมปรมาณเทาไหร, ศกยภาพการบรหารจดการและการกำากบตดตาม ประเมนผลระหวางดำาเนนการของโรงเรยนเพอใหดำาเนนตามนโยบาย, การพฒนาอยางตอเนองและยงยน โดยมประเดนทสำาคญตามหลกของการประเมนแบบสมดลทสรปสาระสำาคญไดดงน

- วตถประสงคของนโยบายคอ ใหเปนโรงเรยนทสรางคนดมคณธรรมตามหลกพระพทธศาสนา

- วธการวดผลโดยการประเมน ทดสอบ สงเกต- การกำาหนดขอมลพนฐานในปจจบน ไดจากการวเคราะหสภาพ

แวดลอมของโรงเรยน- การกำาหนดเปาหมายทตองการบรรลไดมการกำาหนดจำานวน

นกเรยนทผานเกณฑเปนรายป- การกำาหนดสงทจะทำาใหบรรลเปาหมาย คอบคลากร การจดการ

เรยนการสอนทสอดแทรกคณธรรม การจดโครงการ กจกรรม การเขาคายฝกอบรม

แบบบนทกโครงการสงเสรมคณธรรม จรยธรรมของโรงเรยน

ดาน วตถประสงค

(objective)

การวดผล

(Measure)

ขอมลพนฐาน

ในปจจปน(Baselin

e)

เปาหมาย(Target)

สงทจะทำา(Initiative

s)

๕๔ ๕๕ ๕๖ ๕๗

การเงน ประหยดคมคา

ตรงตามงบ

๓๐๐ ๖๐๐ ๙๐๐ ๑.๒๐๐

๑.แผนงบประมาณราย

28

ประสทธภาพ

ประมาณ(๑๐๐บ/คน)

ป

ลกคาหรอ

นกเรยน

๑.มคณธรรม

ขนพนฐาน

คอรจกรกษาศล

หา

๑.รอยละของนกเรยนสมาทานศลหาเปนภาษาไทยไดจรง(ไมนอยกวารอยละ ๘๐)

๘๕(๑๐๐)

๙๐(๑๐๐)

๙๕(๑๐๐)

๑๐๐(๑๐๐)

๑.กจกรรมนงสมาธกอนเขาเรยน๒.กจกรรมสมาทานศลกอนเขาเรยน๓.กจกรรมแตงชดขาวในวนพระ๔.กจกรรมสวดมนตทกวนพระ

๒.มความกตญญ

รจกกราบไหว

๒.รอยละของนกเรยนมความกตญญ(ไมนอยกวารอยละ ๘๐)

๘๕(๑๐๐)

๙๐(๑๐๐)

๙๕(๑๐๐)

๑๐๐(๑๐๐)

๑.กจกรรมกราบไหวพอแม๒.กจกรรมไหวกนวนละครง

กระบวนการ

มความตอเนอง

๑.รอยละของนกเรยนเขารวม

๘๕(๑๐๐)

๙๐(๑๐๐)

๙๕(๑๐๐)

๑๐๐(๑๐๐)

๑.สมดบนทกความด๒.ประกวดสวดมนต

29

กจกรรม สมาทานศลแปล๓.ประกวดมารยาทงาม

การเรยนร/

การเตบโต

ความพงพอใจของ

นกเรยน

๑.รอยละของนกเรยนมความพงพอใจเขารวมกจกรรม(ไมนอยกวารอยละ ๘๐)

๘๕(๑๐๐)

๙๐(๑๐๐)

๙๕(๑๐๐)

๑๐๐(๑๐๐)

๑.แบบประเมน๒.เผยแผ/ประชาสมพนธ

ความพงพอใจของผ

ปกครอง

๒.รอยละของผปกครองเขารวมกจกรรม(ไมนอยกวารอยละ ๘๐)

๘๕(๑๐๐)

๙๐(๑๐๐)

๙๕(๑๐๐)

๑๐๐(๑๐๐)

๑.แบบประเมน๒.เผยแผ/ประชาสมพนธ

2)การกำาหนดกลยทธเพอใหบรรลวตถประสงคของโรงเรยนการกำาหนดและควบคมแผนกลยทธเปนการปองกนไมให

ผลลพธหรอผลการดำาเนนงานของโรงเรยนแตกตางหรอเบยงเบนไปจากเปาหมาย ซงเปนขนตอนตอจากการกำาหนดนโยบายแลวไปสการกำาหนด

30

วสยทศนและพนธกจของโรงเรยน ซงวสยทศน คอ คณธรรมนำาความร ส“ความเปนเลศ ซงโรงเรยนมกำาหนดเปาหมายไววา ภายในระยะเวลาแผน”พฒนาโรงเรยน ๔ ป (๒๕๕๔-๒๕๕๗) นกเรยนโรงเรยนศรแสงธรรมจะตองเปนผมคณธรรม จรยธรรม ศลธรรมขนพนฐาน ตามหลกพระพทธศาสนา และคานยมอนพงประสงคตามหลกสตรแกนกลาง ๒๕๕๑ จำานวน ๑๐๐ เปอรเซนต

การกำาหนดวสยทศน และพนธกจจงเปนการกำากบตรวจสอบกลยทธใหตรงกบวตถประสงค การกำาหนดมมมอง (Perspective) ดานตาง ๆของผบรหาร ทจะเปนตวชวดความสำาเรจในการดำาเนนโครงการเพอตอบสนองกลยทธ มมมองของแตละโรงเรยนอาจจะแตกตางกนทงนขนอยกบพนฐานของการดำาเนนการของโรงเรยน การจดทำาแผนททางกลยทธ(Strategy  Map)ระดบองคการโดยกำาหนดวตถประสงคในแตละมมมอง ซงผบรหารและคณะครไดประชมรวมกนเพอยนยนและเหนชอบในแผนททางกลยทธทจดขน มการกำาหนดตวชวด (Key Performance Indicators : KPIs) และเปาหมาย (Target) สำาหรบแตละมมมองพรอมทงเรยงลำาดบความสำาคญ ไปสการจดทำาแผนปฏบตการ (Action Plan) โครงการ และกจกรรมเพอใหบรรลตามแผนทตงไว โดยมโครงการสงเสรมคณธรรม จรยธรรม เปนหลก และยงมกจกรรมยอยลงไปในแตละกลมสาระวชา พรอมทงกจกรรมพฒนาผเรยนดานคณธรรมจรยธรรมดวย

2.ขนตอนนำาแผนไปปฏบต

1)การนำากลยทธไปปฏบต๑. การนำาแผนสการปฏบต

31

        การนำาแผนพฒนาโรงเรยนไปสการปฏบต นบเปนขนตอนทสำาคญมาก เพราะเปนความสามารถทจะผลกดนการทำางานของกลไกทสำาคญทงหมดใหสามารถบรรลผลลพธตามทตงเปาหมายไว การดำาเนนงานจะเกดผลอยางมประสทธภาพจำาเปนอยางยงทจะตองผลกดนใหมการปรบเปลยนแนวคด คานยม เปาหมาย รวมถงวธและกระบวนการทำางาน การนำาแผนไปสการปฏบตจะตองทำาใหหนวยงานยอมรบแนวทาง แผนงาน โครงงานนน และพรอมทนำาแนวทางนนไปดำาเนนการไดอยางเหมาะสมกบสภาพแวดลอม และวธการปฏบตงานของตน ดงนน จงจำาเปนตองมการระดมกำาลง แสวงหาการสนบสนน เพอใหเกดการปฏบตและสรางความเปนปกแผนใหเกดขน เพอใหผเกยวของมความรสกเปนเจาของและมสวนรวม ดงนน เพอใหบรรลวตถประสงค และเปาหมายของการพฒนาคณภาพการศกษาทางโรงเรยนจงกำาหนดแนวทางการนำาแผนไปสการปฏบต โดยสงเขปดงน :-

1. ผบรหารการศกษาตองเขาใจและผลกดนใหมการดำาเนนงานตามแผนอยางมประสทธภาพ และสมำาเสมอ

2. ใหหนวยงานทรบผดชอบจดทำาแผนระยะกลางและจดทำาแผนปฏบตการ และดำาเนนการตามแผน มการกำากบตดตาม ประเมนผลคณภาพ ประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ เพอใหประสบผลสำาเรจตามทมงหวงไว

3. เรงรดใหหนวยงานดำาเนนงาน เพอเผยแพรและเสรมสรางความรความเขาใจเกยวกบสาระสำาคญของแผนใหเจาหนาทและบคลากรทเกยวของไดทราบ มสวนรวมและใหการสนบสนนอยางกวางขวาง เพอใหการนำาแผนสการปฏบต เปนไปอยางมประสทธภาพเกดความเปนปกแผนตอเนอง

4. มการกำาหนดภารกจความรบผดชอบใหชดเจน เพอความสอดคลองกบแผนงาน และแผนอตรากำาลง และขจดความซำาซอนของงาน

32

5. วางแนวปฏบต เพอใหเกดความคลองตวและชดเจนแกผปฏบตและผเกยวของ รวมทงลดขนตอนในการปฏบตงานเพอใหมประสทธภาพมากยงขน

6. พฒนาระบบขอมลสารสนเทศทางการศกษาใหมความแมนยำาและเปนปจจบน และสามารถใหบรการไดตรงกบความตองการและทนตอการเปลยนแปลง 

7. พฒนาระบบการกำากบตดตาม และการประเมนผล ทมงเนนการประเมนเพอการพฒนาและปรบปรงการดำาเนนงานโดยมการพฒนาตวชวดผลสำาเรจการดำาเนนงานทงในดานปรมาณ คณภาพ ระยะเวลาในการประเมน ผประเมน และแนวทางในการเกบรวบรวมขอมล

แผนทจะทำาใหบรรลวตถประสงคตองมการนำาไปปฏบตใหเปนไปตามแผน หรอโครงการใหเปนไปตามปฏทนเวลา หรอตารางดำาเนนการ โดยมผรบผดชอบชดเจนในแตละโครงการ/กจกรรม และมผบรหารหรอผกำากบตรวจสอบอกครง ยกตวอยาง

โครงการสงเสรมคณธรรม จรยธรรม ประจำาปการศกษา ๒๕๕๕โครงการ/กจกรรม

ระยะเวลาดำาเนนการ ผรบผดชอบม.

ค.ก.พ.

ม.ค.

เม.ย.

พ.ค.

ม.ย.

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.

ต.ค.

พ.ย.

ธ.ค.

๑.แผนงบประมาณ

นโยบายและแผน/การเงน

๒.นงสมาธ

หมวดสงคมศก

33

กอนเขาเรยน

ษา/เวรประจำาวน

๓.กจกรรมสมาทานศลกอนเขาเรยน

หมวดสงคมศกษา/เวรประจำาวน

๔.กจกรรมแตงชดขาวในวนพระ

หมวดสงคมศกษา/เวรประจำาวน

๕.กจกรรมสวดมนตทกวนพระ

หมวดสงคมศกษา/เวรประจำาวน

๖.กจกรรมกราบไหวพอแม

หมวดสงคมศกษา/เวรประจำาวน/ผปกครอง

๗.กจกรรมไหวกนวนละครง

หมวดสงคมศกษา/เวรประจำาวน

34

๘.สมดบนทกความด

หมวดสงคมศกษา/ครประจำาชน

๙.ประกวดสวดมนตสมาทานศล

หมวดสงคมศกษา

๑๐.ประกวดมารยาทงาม

หมวดสงคมศกษา

๑๑.ประเมน๒.เผยแผ/ประชาสมพนธ

หมวดสงคมศกษา/ประชาสมพนธ

3. ขนการตดตามและประเมนผล        

หลงจากทหนวยงานทกหนวยงานไดปฏบตดำาเนนการตามแผนยทธศาสตรนแลว ในการกำากบตดตาม และประเมนผลนน เพอใหทราบผลและความกาวหนาในการปฏบตงาน วาจะสามารถบรรลวตถประสงคทกำาหนดในเวลาทกำาหนดไวหรอไม โดยการตดตามประเมนผล จะวดจากจดมงหมายหลกในแนวทางการพฒนาแผนพฒนาฉบบน คอ        มงหวงใหผเรยนมบคลกภาพทเปนผนำา มคณธรรม สงคมยกยอง

35

และใหการยอมรบ มทกษะในการเรยนรดานวชาการและวชาชพอยางตอเนอง รบผดชอบตอสงคม มสำานกในความเปนไทย รจกดำารงชวตอยางมคณคา มสขภาพทด ปลอดจากอบายมขและสงเสพยตด

โดยการประเมนผลมกระบวนการ ดงนการประเมนตามรปแบบ CIPP Model

สตฟเฟลบม ไดกำาหนดประเดนการประเมนออกเปน 4 สวน ซงมรายละเอยดดงน

๑. การประเมนสภาวะแวดลอม (Context Evaluation : C)เปนการดำาเนนโครงการหรอกจกรรมเพอใหตอบสนองนโยบายพระราชบญญตการศกษาแหงชาต และเจตนารมณของโรงเรยนทมวดเปนผดแล จงเนนใหเปนสถานทแหงการสรางคนด มคณธรรม โครงการนจงเหมาะสมอยางยงกบบรบทของโรงเรยนและชมชนทคาดหวงใหบตรหลานเปนคนด

๒. การประเมนปจจยนำาเขา (Input Evaluation : I )มความเปนไปไดของโครงการ ทมความเหมาะสม และความพอเพยง

ของทรพยากรทจะใชในการดำาเนนโครงการ เชน งบประมาณจำานวนไมมาก บคลากรหรอครเพยงพอ วสดอปกรณกไมไดใชมาก เวลากสามารถบรณาการไดตลอด เรองของเทคโนโลยกมเพยงสอบางเลกนอย และมแผนการดำาเนนงานทเหมาะสม

๓. การประเมนกระบวนการ (Process Evaluation : P )เปนการประเมนเพอหาขอบกพรองของการดำาเนนโครงการ ทจะใช

เปนขอมลในการพฒนา แกไข ปรบปรง ใหการดำาเนนการชวงตอไปมประสทธภาพมากขน และเปนการตรวจสอบกจกรรม เวลา ทรพยากรทใชในโครงการ ภาวะผนำา การมสวนรวมของประชาชนในโครงการโดยมการบนทกไวเปนหลกฐานทกขนตอน การประเมนกระบวนการน จะเปนประโยชนอยางมากตอการคนหาจดเดน หรอจดแขง (Strengths) และจดดอย (Weakness) ของนโยบาย / แผนงาน/โครงการซงโครงการน

36

จะมแบบบนทกของคร นกเรยน ผปกครอง ตลอดจนแบบประเมนในชวงกจกรรมตลอด จงมขอมลเพยงพอตอการนำาไปพฒนาปรบปรงได

๔. การประเมนผลผลต (Product Evaluation : P )จากการประเมนเปรยบเทยบผลผลตทเกดขนกบวตถประสงคของ

โครงการ หรอมาตรฐานทกำาหนดไวนน โดยสรปแลวเปนโครงการทด สงผลไปยงชมชน โรงเรยนใกลเคยงใหความสนใจทจะเขารวมโครงการ และการสงบตรหลานมาเขาเรยนทโรงเรยนดวย 

๔ . ขนการ ปรบปรงแผนเพอใหสอดคลองกบสภาพการณท เปลยนแปลงไป

มการประชมสรปโครงการ และการสรางมาตรการเรงรด หากมโครงการหรอกจกรรมทดำาเนนการชากวาทกำาหนด และตรวจสอบคณภาพอยางใกลชดและสมำาเสมอ เพอนำาผลไปสกระบวนการวางแผนตอไป

สรป

วเคราะหกระบวนการกำากบตรวจสอบและการประเมนนโยบายและแผนการศกษาโรงเรยนศรแสงธรรม

นโยบายของโรงเรยนศรแสงธรรมคอสรางคนดมคณธรรม

37

จากกระบวนการทำางานตามหลก PDCA ซงมขนตอน การวางแผน การนำาแผนไปปฏบต การประเมนและตรวจสอบ การปรบปรงใหเหมาะสมตอการนำาไปใช ซงมการนำา BSC: Balance Scorecard ประกอบไปดวย มมมอง 4 ดานของการวด คอ ดานการเงน (Financial  Perspective)ดานลกคา ( Customer  Perspective) ดานกระบวนการ ( Internal-Business – Process  Perspective)  และดานการเรยนรและการเตบโต( Learning  and  Growth  Perspective)โดยมการพจารณา วตถประสงค ขอมลพนฐานปจจบน เปาหมาย สงทตองทำา ในทกขนตอนของกระบวนการทำางาน

ทงน ยงมการประเมนโครงการโดยใช CIPP Model ของ Stufflebeam & Guba ประเมนสวนตางๆคอ

C: Context Evaluation ประเมนสภาพแวดลอมของนโยบาย

I: Inputs Evaluation ประเมนปจจยนำาเขาของนโยบาย (ทรพยากรตางๆ)

P: Process Evaluation ประเมนกระบวนการของนโยบาย

P: Products Evaluation ประเมนผลผลตของนโยบาย

เพอใหเปนเปนขอมลสารสนเทศในการพจารณาจดวางนโยบายขององคการหรอโรงเรยนตอไป

วพล นาคพนธ http://www.gotoknow.org/blog/wiphon/422749

ขอมลจาก http://business.east.spu.ac.th/kmm/Balanced%20%20Scorecard.htm สบคนเมอวนท 2 ก.พ. 55

38

http://www.siamtech.ac.th/edu-insur/developplan/implement.html

http://www.kruinter.com/show.php?id_quiz=630&p=1