วารสารวิชาการ ป.ป.ช. ปีที่ 1 ฉบับที่ 1

วารสารวชาการ ป.ป.ช. NCCC Journal

ISSN 1906-2087 ปท ๑ ฉบบท ๑ มกราคม ๒๕๕๑

เจาของ

สำนกงานคณะกรรมการปองกน

และปราบปรามการทจรตแหงชาต

๑๖๕/๑ ถนนพษณโลก เขตดสต

กทม. ๑๐๓๐๐

โทรศพท ๖๖-๒๒๐๗-๐๑๗๑

โทรสาร ๖๖-๒๒๐๗-๐๑๗๑

E-mail : [email protected]

[email protected]

ทปรกษา

ศาสตราจารย ดร. เมธ ครองแกว

ศาสตราจารย ดร. ภกด โพธศร

บรรณาธการ

ศาสตราจารย ดร. วนเพญ สรฤกษ

กองบรรณาธการ

รองศาสตราจารย ดร.โกวทย กงสนนท

ศาสตราจารย ดร. จตรนต ถระวฒน

ผชวยศาสตราจารย ดร. ดารารตน

อานนทนะสวงค

ผชวยศาสตราจารย ดร. รววรรณ เทนอสสระ

อาจารยสามารถ ศรจำนงค

กองการจดการ

นายชยยศ สนธประสทธ ผจดการ

นางรชนศ เกยรตภญโญ ผชวยผจดการ

นางศรรตน วสวต

นางจนตนา พลอยภทรภญโญ

นางสนย ธนสทธ

นายพชต คำมา

นางสาวสธดา รกษแกว

วตถประสงค

● เพอเปนแหลงรวบรวมและเผยแพรผลงานวจย

และผลงานทางวชาการอนดานการปองกนและ

ปราบปรามการทจรต

● เพอใหมการใชประโยชนจากผลงานวจย ผลงาน

วชาการ และการสรางความตระหนกในการตอ

ตานการทจรตรวมกน

● เพอใหเกดความรวมมอและประสานงานในการ

บรหารจดการขอมลงานวจยดานการปองกนและ

ปราบปรามการทจรตระหวางหนวยงานและ

สถาบนการวจยตางๆ

● เพอใหมการแลกเปลยนขอมลขาวสารและ

เอกสารสงพมพตางๆ กบหนวยงานและเครอขาย

ทเกยวของ

กำหนดออก

รายป

ภาพปก

จดพมพเพอเผยแพรเฉลมพระเกยรต

สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ

วโรกาสเจรญพระชนมายครบ ๓๖ พรรษา

ภาพถายโดย ศาสตราจารย ดร. ศกดา ศรพนธ

บทความในวารสารนเปนสวนหนงของการ

เผยแพรเอกสารทางวชาการ มใชเปนความเหน

ของสำนกงานคณะกรรมการปองกนและ

ปราบปรามการทจรตแหงชาต

Publisher

The National Counter Corruption Commission

165/1 Pitsanuloke Road, Dusit District, Bangkok 10300 Telephone : 66-2207-0171 Fax : 66-2207-0171 E-mail : [email protected] [email protected]

Advisory Board

Professor Dr. Medhi Krongkaew Professor Dr. Pakdee Pothisiri

Chief Editor

Professor Dr.Vanpen Surarerks

Editorial Board

Assoc. Prof. Dr. Kowit Kangsanun Professor. Dr. Jaturon Thirawat Asst. Prof. Dr. Dararatt Anantanasuwong Asst. Prof. Dr. Rawiwan Tenissara Lecturer Samart Srijumnong

Managerial Board

Mr. Chaiyot Sintuprasit Manager Mrs. Ratchanij Kiatpinyo Asst. Manager Mrs. Sirirat Vasuvat Mrs. Chintana Ploypatarapinyo Mrs. Sunee Tanusit Mr. Pichit Khamma Miss. Suthida Rakkaew

NCCC Journal ISSN 1906-2087 Vol 1 No.1 : January 1, 2008

Objectives

● To serve as the center for compiling and disseminating research findings and other academic works on corruption prevention and suppression.

● To encourage the use of the research fi ndings and academic works and to enhance publicawareness to collectively counter the corruption.

● To promote collaboration and coordination in managing research information on countering corruption among the agencies and research-based institutions.

● To promote the exchange of information and documents among the concerned agencies and networks.

Publishing Period

Annual

Views expressed in the articles published in

this Journal exclusively belong to the authors. and do not necessarily refl ect the offi cial position of the NCCC.

สารบญ

ผกอตงสำนกงาน ป.ป.ป.-ป.ป.ช.

สารจากประธานกรรมการ ป.ป.ช.

บทบรรณาธการ

ตอนท ๑ แนวคดเกยวกบจตสำนกดานจรยธรรมในสงคมไทย

การเสรมสรางจรยธรรมเพอประโยชนสขของประชาชน ๒

ดร. สเมธ ตนตเวชกล

ผทำงานเพอสาธารณะ ๕

ฯพณฯ ศาสตราจารย นายแพทยเกษม วฒนชย

แนวคดการทจรตคอรรปชนในสงคมไทย ๗

ฯพณฯ อดตนายกรฐมนตร นายอานนท ปนยารชน

ตอนท ๒ ขอคดและหลกการปองกนและปราบปรามการทจรตจากกรรมการ ป.ป.ช.

ขอคดในการจดทำยทธศาสตรภารกจหลกของชาต ๑๖

ในงานปองกนและปราบปรามการทจรต

ปานเทพ กลาณรงคราญ

ขอคดและหลกการดานการปองกนและปราบปรามการทจรต ๒๐

ภกด โพธศร

ขอคดและหลกการดานการปองกนและปราบปรามการทจรต ๒๓

กลานรงค จนทก

ขอคดและหลกการดานการปองกนและปราบปรามการทจรต ๒๕

ประสาท พงษศวาภย

ขอคดและหลกการดานการปองกนและปราบปรามการทจรต ๒๗

ใจเดด พรไชยา

ผลประโยชนสวนตนจากความสญเสยสวนรวม : การรบมอกบการ ๓๓

ทจรตจากผลประโยชนทบซอนในประเทศไทย

เมธ ครองแกว

วธไตสวนคดทจรตและการทำสำนวนของ ป.ป.ช. ๕๒

วชา มหาคณ

ตอนท ๓ บทความวชาการเกยวกบการตอตานการทจรตคอรรปชน

ทจรตคอรรปชนกบประเดนทางวฒนธรรม ๖๖

สรลกษณา คอมนตร

นตรฐในมตของสงคมไทย ๘๓

วส สงหษฐต

ความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคม จากภาระสยทธศาสตร ๙๕

เอกชย อภศกดกล

Anti-Money Laundering Laws and Cases in the United States ๑๐๕

Chief Judge B.Lynn Winmill

US. District Court–District of Idaho

ตอนท ๔ ปกณกะเรอง ป.ป.ช. จากกองบรรณาธการ

ศพทนารเรอง ป.ป.ช. : การฉอราษฎรบงหลวงและการทจรต ๑๒๒

การสนบสนนทนวจยของสำนกงาน ป.ป.ช. ๑๒๕

ปงบประมาณ ๒๕๕๐-๒๕๕๑

สรปรายงานผลการดำเนนงานของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ชดปจจบน ๑๒๗

(๒๒ กนยายน ๒๕๔๙ - ๓๑ ธนวาคม ๒๕๕๐)

หลกเกณฑการรบบทความลงพมพใน “วารสารวชาการ ป.ป.ช.” ๑๓๓

ไทย-องกฤษ

แบบบอกรบการเปนสมาชกวารสารวชาการ ป.ป.ช. ๑๓๗

Table of Content

Founding Father of the OCCC - NCCCWords from the NCCC ChairpersonEditorials

Part I : Conceptual Framework Regarding Moral Consciousness in Thai Society Strengthening Morality for the People’s Benefi cial Happiness Dr. Sumet Tantiwechakul Public Servant – the People Who Serve the Public H.E. Professor Kasem Watanachai (M.D.) Concept of Corruption in Thai Society H.E. Former Prime Minister Anand Panyarachun

Part II : The NCCC Commissioner on Corruption Prevention and Suppression On Strategies to Carry out the National Agenda in Preventing and Suppressing Corruption Mr. Panthep Klanarongran On Corruption Prevention and Suppression Prof. Dr. Pakdee Pothisiri On Corruption Prevention and Suppression Mr. Klanarong Chanthick On Corruption Prevention and Suppression Mr. Prasat Phongsiwapai Suggestions and Principles for the Corruption Prevention and Suppression Mr. Jaided Pornchaiya Private Gains from Public Losses : How Thailand Copes with Corruption from Confl ict of Interest Prof. Dr. Medhi Krongkaew Standard Operational Procedures for Investigating Corruption Cases and the NCCC’s File of Inquiry Professor Vicha Mahakun

Part III : Academic Articles on Countering Corruption Corruption and Cultural Issues Assoc. Prof. Dr. Sirilaksana Khoman Legal State in Thai Society Lecturer Wasu Sinhashthita Private Sector’s Social Responsibility: From Obligation to Strategy Dr. Ekachai Apisakul Anti-Money Laundering Laws and Cases in the United States Chief Judge B. Lynn Winmill US. District Court-District of Idaho

Part IV : Miscellaneous on NCCC from the Editorial Board Terminology on NCCC NCCC’s Research Fund for Budgetary Year 2007-08 Summary of the Operation Under the Present NCCC (September 22, 2006 - December 31, 2007) Call for Papers to be Published in the NCCC Journal NCCC Journal Subscription Form

รฐบาลสมย ฯพณฯ นายสญญา ธรรมศกด เปนนายกรฐมนตร (พ.ศ. ๒๕๑๖) ไดมเจตจำนงทจะปองกน

และปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการ เพอสนองตอบเสยงเรยกรองของประชาชนจาก

ทวสารทศในชวงเหตการณประวตศาสตรการชมนมเรยกรองประชาธปไตยเมอวนท ๑๔ ตลาคม ๒๕๑๖

แตไดมาประกาศใชเปนพระราชบญญตเกยวกบเรองนในป พ.ศ. ๒๕๑๘ และไดแตงตง “คณะกรรมการปองกน

และปราบ-ปรามการทจรตและประพฤตมชอบในวงราชการ”-ป.ป.ป. สวน “สำนกงาน ป.ป.ป.” ไดมาจดตงขน

ภายหลงในป พ.ศ. ๒๕๒๐

การปฏบตหนาทตามภารกจหลกของคณะกรรมการ ป.ป.ป. แมจะไดดำเนนการตดตอกนมานานรวม

๒๕ ป หรอประมาณ ๑๐ ปทผานมา รฐบาลในสมยนนจงไดตระหนกถงความจำเปนทตองปรบปรงพฒนา

แนวทางการรณรงคตอสกบปญหาการทจรตใหมประสทธภาพมากขนกวาเดม โดยไดกำหนดใหมองคกรตรวจ

สอบการใชอำนาจรฐทเปนอสระจากฝายบรหารตามรฐธรรมนญแหงราช-อาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐

และตอมาอก ๒ ป จงไดแตงตง “คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต”-ป.ป.ช. และจดตง

“สำนกงาน ป.ป.ช.” ตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต

พทธศกราช ๒๕๔๒ ขนแทนองคกรและหนวยงานเดมหรอ ป.ป.ป. องคกรปรบใหม หรอ ป.ป.ช. ไดใหความ

สำคญกบการสงเสรมใหประชาชนทกภาคสวนหรอทกคนมสวนรวมทงความคดเหนและการกระทำ เพอ

สมฤทธผลในภารกจหลกดานการปองกนและปราบปรามการทจรตไดในทสด

ฯพณฯ นายสญญา ธรรมศกด นายกรฐมนตร คนท ๑๒ (พ.ศ. ๒๕๑๖ - พ.ศ. ๒๕๑๘)

ผกอตงสำนกงาน ป.ป.ป.-ป.ป.ช.

The government under the premiership of His Excellency Sanya Dharmasakti, the 12th Prime Minister of Thailand, B.E. 2516-18, Founding Father of the OCCC – NCCC, conceived of the idea of setting up a counter-corruption agency to prevent and suppress corruption and wrongdoing in the government sector, in response to the clamoring demand from the people who came out onto the streets in the struggle for democracy on October 14, B.E. 2516. The “Commission on Counter Corruption (CCC)” and its secretariat offi ce (OCCC) were set up.

After more than 25 years of operation (about 10 years ago) the government at that time realized the need to revise the strategies to fi ght corruption in a more effective way. It then established the “National Counter Corruption Commission” with mandate from the B.E. 2540 Constitution as an independent agency free from the executive branch, as well as the Offi ce of the National Counter Corruption Commission” according to the B.E. 2542 Constitution-annex law on the prevention and suppression of corruption, to replace the former Counter Corruption Commission and its offi ce. The new feature was its autonomy to deal with the problems related to corruption. It also encourages people in all sectors of society to participate in the fi ght against corruption, in order to achieve its goals and mission.

คณะกรรมการ ป.ป.ช. มงมนทจะดำเนนการเพอปองกนและปราบปรามการทจรตทงภาครฐและ

ภาคการเมอง ทงในระดบสวนกลาง สวนภมภาค และสวนทองถน และสรางความรวมมอกบตางประเทศ

และองคกรระหวางประเทศเพอตอตานการทจรตทขยายพรมแดนมากขนในปจจบน โดยจะใชเครองมอและ

กลไกตามรฐธรรมนญใหมใหเตมท เชน ดำเนนการเพอใหมการถอดถอนผทจรตออกจากตำแหนง การตรวจ

สอบทรพยสนและหนสนของผดำรงตำแหนงทางการเมองและเจาหนาทของรฐ การเปดเผยบญชทรพยสนและ

หนสนของนายกรฐมนตร รฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎร และสมาชกวฒสภาตอสาธารณชน การใช

มาตรการปองกนและปราบปรามการกระทำทเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชน

สวนรวม ซงเปนชองทางใหเกดการทจรต การกำกบดแลคณธรรมและจรยธรรมของผดำรงตำแหนงทาง

การเมอง ซงหากการฝาฝนหรอไมปฏบตตามประมวลจรยธรรมเปนกรณรายแรงจะนำไปสการไตสวนเพอ

ถอดถอน การจดตงกรรมการ ป.ป.ช. จงหวด เพอใหปฏบตภารกจปองกนและปราบปรามการทจรตไดอยาง

กวางขวางขน ทงนโดยมยทธศาสตรชาตวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตเปนแกนประสานความ

รวมมอจากทกภาคสวนดวย

กระบวนการดำเนนงานดงกลาวขางตน จำเปนตองอาศยองคความรทางวชาการเปนพนฐาน ดงนน

ผลงานวชาการทไดมาจากการศกษาวจยอยางเปนระบบ จงเปนสงสำคญยงทจะชวยชแนะ แกไขปญหา

ขอขดของ เสนอแนวทางการปฏบตทเหมาะสม ตลอดจนสนบสนนและพฒนากระบวนการทำงานเพอใหการ

ปองกนและปราบปรามการทจรตเปนไปอยางมประสทธภาพและเกดสมฤทธผล

ผมหวงวา วารสารวชาการ ป.ป.ช. ฉบบแรกและฉบบตอๆ ไป จะเปนแหลงความรและแหลงอางองทาง

วชาการ อนเกดจากการระดมความคดทางวชาการและจากประสบการณ ตลอดจนเกดจากการศกษาวจยของ

ผทรงคณวฒทงหลาย ทงภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม และภาคสวนอนๆ ทจะเปนประโยชนในการ

กำหนดทศทางของกระบวนการปองกนและการปราบปรามการทจรตของประเทศ ทงในดานทฤษฎและ

การปฏบตทเปนรปธรรม เพอใหปญหาการทจรตทมแนวโนมสงขนและมความสลบซบซอนมากขน ใหลดนอย

ถอยลงอยางมนยสำคญ

สารจากประธานกรรมการ ป.ป.ช.

นายปานเทพ กลาณรงคราญ

นายปานเทพ กลาณรงคราญ

ประธาน

นายกลานรงค จนทก นายใจเดด พรไชยา

นายประสาท พงษศวาภย ศาสตราจารยภกด โพธศร ศาสตราจารยเมธ ครองแกว

นายวชา มหาคณ นายวชย ววตเสว นางสาวสมลกษณ จดกระบวนพล

คณะกรรมการ ป.ป.ช. พ.ศ. ๒๕๔๙ - ปจจบน

»‚·Õè ñ ©ºÑº·Õè ñ Á¡ÃÒ¤Á òõõñ

(11)

แนวคดในการจดทำวารสารวชาการ ป.ป.ช. เปนครงแรกน ไดรเรมมาจาก ศาสตราจารย ดร. เมธ ครองแกว

กรรมการ ป.ป.ช. และประธานอนกรรมการฝายวจย ทไดเหนถงความสำคญของการเผยแพรผลงานวจยและ

หรอผลงานทางวชาการอนดานการปองกนและปราบปรามการทจรตในวงราชการและการเมอง ทกรรมการ

ป.ป.ช. มอำนาจหนาทในเรองนตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการ

ทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ กองบรรณาธการวารสารวชาการ สำนกงาน ป.ป.ช. จงไดมสวนรบผดชอบงานนโดยตรง

ตงแตปลายเดอนมถนายนทผานมา (๒๘ มถนายน ๒๕๕๐) โดยเฉพาะในการสรรหาและคดเลอกผลงานทาง

วชาการดงกลาวทงไทยและตางประเทศเพอนำมาลงพมพเผยแพรเปนประจำรายปอยางตอเนอง พรอมกบ

การจดทำบทแปลสนๆ ภาษาองกฤษ - ไทย ประกอบบทความวชาการนนๆ สำหรบเนอหาสาระทโดดเดน นาร

และนาสนใจศกษาคนควาเสรมความร เพอการเผยแพรในวงวชาการนานาประเทศไดอยางกวางขวางและ

แพรหลาย ตลอดจนการนำไปใชประโยชนอยางทวถงในหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน กลม

องคกรเอกชน มลนธ สถาบนการศกษา องคกรอสระ องคกรปกครองสวนทองถน และสวนบคคลทเกยวของ

และสนใจโดยทวไป

เปาหมายหลกกเพอใหสงคมหรอทกคนในสงคมเกดการรบร มความตระหนก และตนตวทจะเขามา

มสวนรวมในงานปองกนและปราบปรามการทจรตใหบรรลผลอยางจรงใจและจรงจง ตลอดจนมการแลกเปลยน

ขอมลขาวสารในเรองน รวมทงการเผยแพรประชาสมพนธนโยบาย ทศทาง เปาหมายการดำเนนภารกจหลก

ในยทธศาสตรชาตดานการปองกนและปราบปรามการทจรตอยางกวางขวางและทวถง

แนวคดเกยวกบจตสำนกดานจรยธรรมในสงคมไทยเรองการตอตานการทจรตนน นบวนจะหางหายและ

ลมเลอนไปจากสงคมไทยยคใหมทมงใหความสำคญกบผลประโยชนทางวตถนำหนาจตสำนกหรอจตวญญาณ

ทรวมกนรบผดชอบตอสงคม ดงพระราชดำรสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวท ดร. สเมธ ตนตเวชกล

ไดอญเชญมาอางไวในบทความเรอง “การเสรมสรางจรยธรรมเพอประโยชนสขของประชาชน” ทวา “ภายใน

๑๐ ป เมองไทยนาจะเจรญ ขอสำคญ คอตองหยดการทจรตใหสำเรจ และไมทจรตเสยเอง” และ ฯพณฯ

องคมนตร ศาสตราจารย นายแพทยเกษม วฒนชย กไดสรปไวชดเจนในบทความเรอง “ผทำงานเพอสาธารณะ”

วาทกคนหรอทกภาคสวนในสงคม ไมวาจะเปนภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชนตองยอมรบและปฏบต

ตามคำสอนของศาสนาหลกในโลกทเนน “การยดความสตย ความจรง การมศกดศรแหงความเปนคนเทาเทยม

กน และการมความรกความเมตตาตอกนและกน” ซง ฯพณฯ อดตนายกรฐมนตร นายอานนท ปนยารชน เอง

กไดเนนยำจากการใหสมภาษณในบทความเรอง “แนวคดการทจรตคอรรปชนในสงคมไทย” วาจำเปนตองนำ

เสาหลกใหญของระบอบประชาธปไตยทเชอมโยงกนมาเปนกลยทธชวยลดปญหาการทจรตคอรรปชน

อาท หลกนตรฐ (ซงสามารถอานรายละเอยดเพมเตมไดจากบทความเรอง “นตรฐในมตของสงคมไทย”

บทบรรณาธการ

ÇÒÃÊÒÃÇÔªÒ¡ÒÃ ».».ª.

(12)

ของอาจารยวส สงหษฐต) ความโปรงใส การยอมรบผด เสรภาพในดานขาวสาร และความเปนอสระของ

กระบวนการยตธรรม เปนตน

ขอคดและหลกการดานภารกจหลกในการปองกนและปราบปรามการทจรตจากกรรมการ ป.ป.ช.

ชดปจจบนสวนใหญ ในภาพรวมแลวกไมตางจากของผทรงคณวฒทกลาวถงแลว โดยเฉพาะประธานกรรมการ

ป.ป.ช. ทานปานเทพ กลาณรงค-ราญ ทเนนวา “ทกคนหรอทกภาคสวนตองรวมมอรวมใจกนขจดการทจรต

คอรรปชนออกไป โดยใหเปนวาระแหงชาตตามทรฐบาลไดประกาศไปแลว” ในขณะททานภกด โพธศร กได

พดถงการพฒนาปรบโครงสรางของสำนกงาน ป.ป.ช. ยคใหมตามรฐธรรมนญใหม ฉบบป พ.ศ. ๒๕๕๐

เพอตอสกบปญหาการทจรตคอรรปชนทนบวนแตจะเพมความซบซอนซอนเงอนมากขนอยางทนทวงท

โดยอาศยความรวมมอรวมใจกนในระหวางผทมสวนเกยวของและไดเสยทกภาคสวนใหบรรลเปาหมาย

ในอนาคตอนใกล คอ “สงคมไทยมวนยและยดมนในคณธรรม จรยธรรม ทกภาคสวนรวมกนปองกนและ

ปราบปรามการทจรต” ทานกลานรงค จนทก กเนนขอคดและหลกการดานใหภาคประชาชนเขามามบทบาทท

สำคญยงในเรองของการตรวจสอบการใชอำนาจรฐ ดวยจตสำนกของการทำด การสรางความกดดนทางสงคม

การชวยกนเปนหเปนตา และตองเปลยนทศนคตคานยมใหมวา “ทกคนตองชวยกนและทกคนตองกลายนหยด

ทำในสงทถกตองโดยไมเกรงกลวตอสงใด” เพราะการทจรตเปนสงทำลายทกสงทกอยาง ทงระบบเศรษฐกจและ

ระบบสงคม ทานประสาท พงษศวาภย เอง กไดสรปขอคดและหลกการสำหรบภารกจหลกของ ป.ป.ช. ในการ

ตอตานคอรรปชนใหไดผลสำเรจวา หวใจสำคญ คอ “มการประสานงานในลกษณะทมงาน ทรวมตวจากทกภาค

สวน คอ กำปน ทกลายเปนพลงตอสและทำลายคอรรปชน” นนเอง สวนทานใจเดด พรไชยา ไดเนนระบบ

บรหารงานของกรรมการและสำนกงาน ป.ป.ช. เพอการตอตานและปราบปรามการทจรตดวยกฎหมายหรอ

ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยตงแตเรมแรกในป พ.ศ. ๒๕๑๘ จนปจจบน ป พ.ศ. ๒๕๕๐ สำหรบ

ทานเมธ ครองแกว แมจะนำเสนอรปแบบของการทจรตในเรองของผลประโยชนทบซอน หรอ Conflict of

Interest ในสงคมไทย ทเจาหนาทของรฐทเกยวของไดรบผลประโยชนเฉพาะตนอนไมสมควรในหลายรปแบบ

เพราะประโยชนนนนาจะเปนของรฐหรอสวนรวม แมจะมกฎหมายหลายฉบบในปจจบนรวมทงฉบบทจะออก

ใหมเรวๆ น ทมบทบญญตในการกำจดและปองปรามการขดกนของประโยชนดงกลาว แตกยงเนนวาการดำเนน

การตามกฎหมายจะสมฤทธผลไดอาจตองเสรมดวยการสรางคณธรรมและจรยธรรมในการทำงานของเจาหนาท

รฐ โดยมประมวลจรยธรรมของแตละหนาทการงานเปนเครองชวยสำคญ และสดทายทานวชา มหาคณ กไดให

ความสำคญกบประเดนวธการไตสวนคดทจรตและการทำสำนวนของ ป.ป.ช. ทมอำนาจหนาทตามกฎหมายนน

จนปจจบนกยงมปญหาอยมากมาย โดยเฉพาะการทกรรมการ ป.ป.ช. ตองเปนประธานอนกรรมการไตสวน

ทกเรอง ตลอดจนปญหาเกยวกบกระบวนการ อนชอบดวยกฎหมาย หรอ Due Process of Law และวธการ

ไตสวน ซงลวนแลวแตยงมปญหาอปสรรคหลากหลายและมากมาย ไมวาจะเปนคดสำคญมากหรอนอย

หรอเปนคดเลกหรอคดใหญกตาม ทำใหการไตสวนเปนไปอยางลาชา ดงนน กรรมการ ป.ป.ช. จงควรเปนเพยง

ผกำกบดแลการไตสวนเฉพาะเรองทมความสำคญ หรอมความสลบซบซอนยงยาก หรออยในความสนใจของ

ประชาชนกนาจะเพยงพอ ไมใชทำสำนวนเองทกเรอง เพราะจะทำใหกระบวนการไตสวนเปนไปอยาง

มประสทธภาพไดมากกวาทเปนอยในปจจบน


(13)

บทความอนๆ เกยวกบการตอตานการทจรตคอรรปชนในวารสารนกลวนแลวแตเปนการให

รายละเอยดจากผลการศกษาวจยและหรอจากผลงานวชาการอนๆ ทชวยสรางเสรมความรความเขาใจ

และเปนประโยชนแกงานในภารกจหลกของคณะกรรมการและสำนกงาน ป.ป.ช. ไมวาจะเปนการนำเสนอใน

แงมมใหมของประเดนทางวฒนธรรมกบปญหาการทจรตคอรรปชนทผเสนอนำมาวเคราะหในเชงสถตหรอ

เศรษฐมตทพบวา “การพฒนาทางเศรษฐกจและการออกแบบโครงสรางเชงสถาบนเพอตอสกบปญหาการทจรต

คอรรปชน ยงคงเปนเงอนไขจำเปนทจะชวยลดปญหาการทจรตคอรรปชน” แมมตทางวฒนธรรมทมนยสำคญ

ตอระดบความโปรงใสของสงคมจะมมากนอยเพยงใดกตาม นอกจากนน จะไดรและเขาใจไดชดเจนวา “หลกนตรฐ

ของประเทศไทยเปนอยางไร และมความสมพนธกบปญหาการทจรตคอรรปชนอยางไรบาง เพอประโยชน

ในการกำหนดแนวทางแกไขปญหาทจรตคอรรปชนไดอยางมประสทธภาพ” ยงกวานน ไมเฉพาะแตภาค

ประชาชนเทานนทยอมรบกนในสงคมไทยวา ทกคนตองมจตสำนกดานจรยธรรมและเขามามสวนรวมในการ

ตอตานปราบปรามและปองกนการทจรต “ภาคธรกจเอกชนกมความสำคญไมนอยไปกวากนในแงมมของความ

รบผดชอบตอสงคม” มการกระทำทเสมอภาคและโปรงใสตลอดจนมกฎกตกาเกยวกบจรยธรรมในการ

ประพฤตตนของผบรหารและหรอผประกอบการ อนจะสงผลตอการสรางมลคาเพมแกวงการธรกจเอกชนหรอ

เศรษฐกจของประเทศโดยสวนรวมไดอยางยงยน และไดเสนอมมมองท บ ลน วนมลหวหนาตลาการศาลของ

มลรฐไอดาโฮ ประเทศสหรฐอเมรกานำมาอางองไวอยางนาฟงในบทความเกยวกบกฎหมายและคดการตอตาน

การฟอกเงนในประเทศสหรฐอเมรกาเกยวกบผลของความหายนะจากการทจรต คอ “ผลกระทบทแทจรงของ

การทจรตในปจจบนเปนทยอมรบกนอยางกวางขวางวาการทจรตนนไดเบยงเบนธรกจการตลาดและการ

แขงขน การแพรขยายพฤตกรรมความเหนแกตวและการเยาะเยยถากถางของประชากรในชาตดวยกน มการ

บอนทำลายหลกนตธรรมและสรางความเสยหายตอความชอบธรรมของรฐบาล รวมทงไดกดกรอนทำลาย

คณธรรมของภาคเอกชนไปพรอมๆ กนดวย”

สาระในวารสารวชาการ ป.ป.ช. ฉบบแรกน จะชวยเสรมสรางความร ความเขาใจ ความตระหนก

และการมจตสำนกดานจรยธรรม ความซอสตยสจรต ตลอดจนความรบผดชอบรวมกนของทกภาคสวนในการ

ชวยลดปญหาการทจรตคอรรปชนหรอการโกงกนในสงคมไทย และจะไดรบพรถาปฏบตตนไดตามแนว

พระราชดำรสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ดงน

…“แตถาไมทจรต สจรต และมความตงใจมงมนสรางความเจรญ กขอใหตออายไดถง ๑๐๐ ป

สวนคนไหนทมอายมากแลว ขอใหแขงแรง ความสจรตจะทำใหประเทศไทยรอดพนอนตราย”


(14)

Editorial : The publication of the NCCC Journal was initiated by Professor Dr. Medhi Krongkaew, NCCC Commissioner and Chairperson of the Sub-Committee on Research. Professor Medhi places great signifi cance on the publication of research fi ndings and other academic articles related to the prevention and suppression of corruption in government agencies and the political mechanism. The NCCC is empowered to fi ght such corruption under Article 105 of the Law on the Prevention and Suppression of Corruption, B.E. 2542. The Editorial Board of the Journal has been responsible for this publication since June 28, 2007. It has been involved in the selection of articles written both by Thai and foreign authors to be published in this annual Journal. In order to stimulate interest and broaden dissemination, translations of salient parts of each article into either Thai or English have been included. The Editorial Board hopes that this Journal will be useful and relevant to agencies or organizations in the public, private, and civil society sectors as well as non-governmental organizations, foundations, educational institutions, independent organizations, local administrative organizations, and interested individuals at large.

The prime goal is to foster awareness in society and encourage societal participation in the prevention and suppression of corruption. We also hope to stimulate wider exchange of information and the sharing of knowledge. The Journal also serves as a platform to publicize policies, goals, and progress in carrying out the NCCC’s strategic mission to prevent and suppress corruption.

The moral will to counter corruption in Thai society has become weakened at the present time, with material gains taking precedence over social responsibility. His Majesty the King fully recognizes this, and is quoted by Dr. Sumet Tantiwechakul in his article on “Strengthening Morality for People’s Happiness-inducing Benefi t”, as saying “…In 10 years, Thailand should be prosperous, but the problem is that we have to succeed in combatting corruption and should not commit it ourselves.” His Excellency Professor Kasem Watanachai clearly concludes in his article, “Public Servants – People Who Serve the Public” that everyone in every sector – public, private or civil society should live up to the teachings of their religions that exhort people to follow the path of “honesty, truth, equality in human dignity, and love and kindness for one another.” The former Prime Minister, His Excellency Anand Panyarachun also pointed out in his interview on “Concept of Corruption in Thai Society” that it is necessary to maintain the foundations of democracy to serve as the strategy to reduce corruption. One of these foundations is the concept of the rule of law, which readers can further fi nd in the article “Rule of Law in Thai Society” by Wasu Sinhashthita. Other foundations include transparency, accountability, freedom of the press, and integrity of the justice system.

Similar concepts and principles in preventing and suppressing corruption are propounded by the NCCC Commissioners. The NCCC Chairperson, Mr. Panthep Klanarongran, in particular, states that “every individual or sector has to lend a hand in eradicating corruption and this has been declared a national agenda by this government”. Professor Dr. Pakdee Pothisiri also emphasizes that in restructuring the Offi ce of the NCCC in compliance with the B.E. 2550 Constitution, to effi ciently combat corruption which has become complex, cooperation from all the stakeholders in society is vital in order to attain the goal of “a Thai society whose people are self-disciplined, steadfast in morality, with every sector working together to prevent and suppress corruption.” Mr. Klanarong Chanthick focuses on the concept and principle of empowering civil society to take on an important role in monitoring the use of state power, through social consciousness, social pressure, watching out for any wrongdoing, and adopting a new set of values whereby “everyone helps one another to maintain integrity without fear of intimidation.” This strategy must be adopted as corruption can have destructive consequences, no matter what the economic or social system. In regard to this, Mr. Prasat Phongsiwapai


(15)

concludes in his article that “…for the NCCC to effectively counter corruption, the key principle is to work collaboratively with every sector in society and build up a strong teamwork. This united force serves as the powerful fi st to fi ght a winning battle against corruption.” Mr. Jaided Pornchaiya focuses on the administrative system used by the NCCC Commissioners and the secretariat offi ce to suppress corruption within the legal framework provided by the earlier B.E. 2518 Constitution up to the present B.E. 2550 one. Professor Dr. Medhi Krongkaew, focuses on confl ict of interest in Thai society that involves government offi cials extracting or amassing benefi ts unlawfully. Though many laws have been issued to prevent and suppress such corruption, the enforcement of the law requires that some effort must be undertaken to improve the offi cials’ morality and ethics. These moral guidelines should be laid down specifi cally for each of type of public offi ce. Last but not least, Professor Vicha Mahakun points out the importance of the procedures to investigate corruption cases under the authority of the NCCC Many problems and diffi culties are encountered in these procedures, particularly the requirement that the NCCC Commissioners have to chair every investigative committee for all cases, big or small. This causes delays in the investigation. The author recommends that the NCCC Commissioners serve only as supervisors and oversee only the signifi cant or complicated cases of interest to the general public. It is not feasible for the NCCC to investigate and prepare detailed case fi les for every case. A selective practice should make the investigation more effective.

Other articles on countering corruption in this Journal present details from research fi ndings or academic work which would enhance knowledge and understanding and contribute towards the mission carried out by the NCCC. The cultural aspect of corruption is investigated in one paper using statistics and econometrics. The fi ndings show that while cultural factors do indeed determine the level of corruption, economic and political factors also play a prominent role. This suggests that “economic development and the design of an appropriate institutional framework can have an impact in reducing corruption”. However, though the cultural aspect is signifi cant, there is a need to realize “the principle of legal state in Thai society and how it interacts with corruption in order to set up proper guidelines for solving the problem of corruption in an effective way.” Moreover, not only does civil society have to realize that everyone must uphold morality and take part in the war against corruption, “the private sector has no less signifi cant role in being responsible to society.” They too have to operate on the basis of equality and transparency as well as to have a code of conduct for the management or entrepreneur, which should lead to a sustainable way of creating value to their business or to the economy. This point is also made by Chief Judge B. Lynn Winmill, US. District Court–District of Idaho who wrote about law and cases of money laundering which could lead to disastrous consequences. He says “The true impact of corruption is now widely acknowledged: corruption distorts markets and competition, breeds cynicism among citizens, undermines the rule of law, damages government legitimacy, and corrodes the integrity of the private sector.”

The content of this first issue of the NCCC Journal, should enhance knowledge, understanding, awareness, and moral consciousness and honesty as well as the mutual responsibility of every sector in reducing corruption in Thai society. May those who adhere to moral values receive the blessings of our beloved King:

“I wish those who stay away from it (corruption), those who are honest and determined to create prosperity for the country, long life up to 100 years with good health, and for those who have already lived long, good health as well. Only honesty will save Thailand from destruction…”

วาง


1

ตอนท ๑ ๑ แนวคดเกยวกบจตสำนก แนวคดเกยวกบจตสำนก

ดานจรยธรรมในสงคมไทย ดานจรยธรรมในสงคมไทย

Conceptual Framework Regarding Moral Consciousness

in Thai Society


2

...“ภายใน ๑๐ ปเมองไทยนาจะเจรญ ขอสำคญ คอ ตองหยดการทจรตใหสำเรจ และไมทจรต

เสยเอง”...

...“ถาทจรตแมแตนดเดยวกขอแชงใหมอนเปนไป พดอยางนหยาบคาย แตวาขอใหมอนเปนไป

แตถาไมทจรต สจรต และมความตงใจมงมนสรางความเจรญ กขอใหตออายไดถง ๑๐๐ ป สวนคนไหน

ทมอายมากแลว ขอใหแขงแรง ความสจรตจะนำใหประเทศไทยรอดพนอนตราย”...

พระราชดำรสพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

พระราชทานแกคณะผวาราชการจงหวดแบบบรณาการ

ในโอกาสเขาเฝาถวายสตยปฏญาณ เมอวนท ๘ ตลาคม ๒๕๔๖

สวนจตรลดา พระราชวงดสต กรงเทพฯ ๑๐๓๐๐

“…In 10 years, Thailand should be prosperous but the point is we have to succeed in suppressing corruption and should not commit it ourselves.”

“…If one commits corruption, no matter how small, I wish he faces calmity. do not mean to be rude but I want the person to feel the consequence. On the contrary those who are honest and steadfast in their duties to create prosperity for the country, may they live to reach the age of 100 years, and have good health. Only honesty will save Thailand from devastation…”

Excerpted from His Majesty the King’s address to the provincial governors under the pilot project on integrated administrative system at their audience to pledge in His Majesty’s presence on October 8, 2003, at Chitralada Palace.

(Translated by Editorial Board)

การเสรมสรางจรยธรรมเพอประโยชนสขของประชาชน

ดร. สเมธ ตนตเวชกล*

*ดร. สเมธ ตนตเวชกล (Dr. Sumet Tantiwechakul) กรรมการและเลขาธการมลนธชยพฒนา สำนกงานมลนธชยพฒนา

(The Chaipatana Foundation) ๖๐๘ สนามเสอปา พระราชวงดสต ถนนศรอยธยา เขตดสต กรงเทพฯ ๑๐๓๐๐


3

สถานะของประเทศไทยทกวนน มโรครายโรค

หนง ซงเกาะกนมาเปนเวลานานแลว โรคนไมใชโรค

รายทเพงเกดขน หากแตเกดมานานแลว และคดวา

เปนโรคทรายแรงยงกวาโรคตดตอใด ๆ ทงสน เพราะ

โรครายทเกดขนกบรางกายกจะทำลายแคตวคนท

เปนโรคเทานน แตโรครายทกำลงกลาวถงนทำลาย

ระบบทงระบบ โรคนน คอ “โรคคอรรปชน” ซงตอน

นกำลงกระจายไปทว โดยไมเลอกเพศ ไมเลอกสถานะ

ไมเลอกหนวยงาน ไมเลอกสถานทใด ๆ ทงสน

ความรนแรงของโรคคอรรปชนนนเปนทรบร

กนในระดบสากล เพราะแตละปจะมองคกรเพอ

ความโปรงใสระหวางประเทศ ซงเปนองคกรศกษา

การคอรรปชนระดบโลกประกาศผลออกมาทกปวา

ประเทศใดมระดบการคอรรปชนเปนอยางไร สำหรบ

ประเทศไทยนนไมเคยสอบผานเลย ดงนน ใครทพด

วาบานเมองเจรญขน การทจรตคอรรปชนควรจะ

ลดลง ผลกลบปรากฏวาไมใชเลย คะแนนของ

ประเทศไทยไมเคยดขน โดยในป ๒๕๔๑ จาก

คะแนนเตม ๑๐ ได ๓.๐ ป ๒๕๔๒ – ๒๕๔๕

ไดปละ ๓.๒ เทากน ป ๒๕๔๖ ไดคะแนน ๓.๓

ป ๒๕๔๗ ไดคะแนน ๓.๖ ป ๒๕๔๘ ไดคะแนน

๓.๘ อยในอนอบท ๕๙ จากประเทศทสำรวจทงหมด

๑๕๙ ประเทศ ในขณะทประเทศเพอนบานของเรา

เชน ประเทศมาเลเซยสอบผานได ๕.๑ ฮองกงได

๘.๓ ญปนได ๗.๓ ไตหวนได ๕.๙ ประเทศสงคโปร

ทำไดถง ๙.๔ เขาทำไดอยางไร เมอไดรบรอยางนแลว

เราจงจำเปนตองหนมาดตวเองบาง พระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวทรงเหนวา การทจรตคอรรปชนเปนภย

อนตรายของแผนดน ทรงมพระราชกระแสรบสงแก

คณะผวาราชการจงหวดแบบบรณาการ ในโอกาสเขา

เฝาถวายสตยปฏญาณเมอวนท ๘ ตลาคม ๒๕๔๖

ในสวนทเกยวกบการคอรรปชนไววา

…“ ภายใน ๑๐ ป เมองไทยนาจะเจรญ

ขอสำคญคอ ตองหยดการทจรตใหสำเรจ และ

ไมทจรตเสยเอง ”…

…“ ถาทจรตแมแตนดเดยว กขอแชงใหมอน

เปนไป พดอยางนหยาบคาย แตวาขอใหมอนเปนไป

แตถาไมทจรต สจรต และมความตงใจมงมนสราง

ความเจรญ กขอใหตออายไดถง ๑๐๐ ป สวนคนไหน

ทมอายมากแลว ขอใหแขงแรง ความสจรตจะนำให

ประเทศไทยรอดพนอนตราย”...

แสดงวาอาการโรคคอรรปชนนหนกจน

กระทงพระบาทสมเดจพระเจาอยหวตองทรงลงมา

สงสอนอยางคอนขางรนแรงเดดขาด แลวพวกเรา

เปนพสกนกรชาวไทยจะไมรบใสเกลาใสกระหมอม

นำไปปฏบตหรอ จงถงเวลาแลวทเราจะตองชวยกน

ขจดทกขทเกดจากเรองน เพอทำแผนดนของเรานน

ใหเกดประโยชนสข

แผนดนไทย เปนแผนดนทเราตองรก ตอง

รกษา ไมใชมากอบโกยกบแผนดนน ดงนน พสกนกร

ไทยทกคนไมวาจะอยในสถานะใด จะเปนขาราชการ

นกธรกจ ผนำทองถน หรอประชาชนธรรมดา กม

หนาทจะตองรกษาแผนดนดวยกนทงนน เราทกคน

จงตองทะนถนอมแผนดนของเรา

คำวา “ประโยชนสข” นนมความหมายท

ลกซงมาก เพราะคำนไดถกกำหนดไวเปนเปาหมาย

ทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวไดทรงแสดงเมอ ๖๑

ปกอน ในวนทเสดจขนครองราชยไดทรงประกาศ

เปาหมายในการครองแผนดนของพระองคไววา

“...เพอประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม” ไดทรง

กำหนดไววาประโยชนใดๆ ทไดสรางนน ไมไดเปน

เพยงประโยชนอยางเดยวเทานน แตจะตองเปน

ประโยชนทตองบนดาลความสขใหเกดขนได เพราะ

ถาแคเกดประโยชนเฉยๆ แครวยเฉยๆ แลวไมม

ศลธรรม เปนความรำรวยท เกดขนจากความไร

ศลธรรม เกดจากการคอรรปชน คงไมใชเปนสงท

พระองคทานทรงปรารถนา

ดงนน ในการรวมกนแกปญหาคอรรปชน

ทกภาคสวนของสงคมตองรวมกนแก ซงแบงออกได

หลายระดบ ไดแก


4

ระดบแรก คอ รฐบาลตองทำการอยาง

เดดขาดโดยหนวยงานของรฐทมสวนรบผดชอบ เชน

สำนกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปราม

การทจรตแหงชาต (ป.ป.ช.) สำนกงานปองกนและ

ปราบปรามการฟอกเงน (ป.ป.ง.) สำนกงาน

ผบญชาการตำรวจแหงชาต กระทรวงยตธรรม และ

องคกรอสระท เกยวของ เปนตน ตองทำใหเปน

กระแสระดบชาต

ระดบทสอง ระดบสงคมสวนรวม ภาคธรกจ

ภาคราชการ ภาคชมชน ภาคทองถนตาง ๆ ตองรวม

พลงตอตาน

ระดบทสาม กระทรวง กรม บรษท หางราน

ตาง ๆ วางมาตรการเฉพาะในแตละแหง

ระดบทส ระดบตวบคคลทกคนมจตสำนก

ทดอยในธรรมะ

ในการดำเนนชวตของพสกนกรไทยทกคน

ตองเดนตามรอยพระยคลบาทททรงปฏบต พระบาท

สมเดจพระเจาอยหวทรงมพระปฐมบรมราชโองการ

เมอเสดจขนครองราชยวา “เราจะครองแผนดนโดย

ธรรม เพอประโยชนสขแหงมหาชนชาวสยาม”

ธรรมะททรงใช คอ ทรงใชความดในการปกครอง

แผนดน พระองคทรงสอนคนไทยโดย ทรงทำใหดมา

โดยตลอด ทรงเปนแบบอยางทสอนใหใชความดและ

ความถกตองในการดำเนนชวต และยดความพอเพยง

ในการปฏบตตน

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงสอนคน

ไทยมา ๖๑ ปแลว ทรงสอนวธการดำรงชวต ทรง

สอนการดำรงตน ทรงสอนวธการปฏบตงาน ฯลฯ

และทรงปฏบตพระองคใหดเปนแบบอยางในเรอง

ตาง ๆ โดยเฉพาะความเรยบงาย ความประหยด และ

ความมวนย

พระองคทรงสอนวาจะทำอะไรกตามทรงให

ยด “ภมสงคม” เปนทตง คอ ตองยดถอความ

สอดคลองกบภมศาสตรและลกษณะของผคนแตละ

แหงหรอแตละสงคมซงไมเหมอนกน

พระองคทรงสอนวา คนไทยตองร รกสามคค

รวาทำอะไรอย หนทางแกไขมอยางไร แลวลงมอ

ปฏบต มความปรารถนา มความรกเปนพลงผลกดน

และตองมความสามคครวมมอรวมใจกนทำ

การปองกนการทจรตคอรรปชน คอ ตองยด

หลก “เศรษฐกจพอเพยง” ทพระบาทสมเดจพระเจา

อยหวพระราชทานมาเปนแนวทางในการดำเนนชวต

คอ พอใจในสงทมอย มความพอประมาณ จะไดไมม

กเลส ตณหา จนเกนเหต ทำใหตองแสวงหาโดย

มชอบ การดำเนนชวตโดยยดหลกเศรษฐกจพอเพยง

คอ ทำอะไรตองเดนเสนทางสายกลางตลอด ทำอะไร

ดวยเหตดวยผล ตงอยในความพอด และมภมคมกน

ตลอดเวลา และทกอยางตองตงอยบนพนฐานของ

ความร รอบร รอบคอบ และคณธรรมจรยธรรม

คนไทยทกคนจงควรดำเนนชวตตามรอย

พระยคลบาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ซง

จะทำใหชวตพบกบความปกตสขทงกายและใจ

ยดความรำรวยอยางยงยน และนำไปสความสข คอ

“ประโยชนสข” นนเอง


5

ผทำงานเพอสาธารณะ

ฯพณฯ ศาสตราจารย นายแพทยเกษม วฒนชย*

*ฯพณฯ ศาสตราจารย นายแพทยเกษม วฒนชย (H.E. Professor Kasem Watanachai M.D.) องคมนตร ทำเนยบองคมนตร

(Offi ce of the Privy Councilor) พระราชอทยานสราญรมย แขวงพระบรมมหาราชวง เขตพระนคร กรงเทพฯ ๑๐๒๐๐

ความเปนคน

หากศกษาเปรยบเทยบในหลกคำสอนของ

ศาสนาหลกในโลกน ลวนแตมงสรางคนดทงนน

และคำสอนจะพองกนใน ๓ ประเดนหลก คอ

๑. สอนใหทกคนยดความสตยความจรง

๒. สอนใหทกคนตระหนกวาคนเราเกดมาม

ศกดศรแหงความเปนคนเทาเทยมกน

๓. สอนใหทกคนมความรกความเมตตาตอ

กนและกน

ในสงคมหนงๆ ยอมมการพฒนาแบบโครง-

สรางสงคมตงแตอดตจนถงปจจบน ในแตละรปแบบ

ของสงคมยอมประกอบดวยผทำหนาทบรหาร

ปกครอง ผทำธรกจการคา และผทำหนาทอนๆ เรยก

กนในปจจบนวา ภาครฐ ภาคธรกจเอกชน และภาค

ประชาชน

ทกคนตองรบรวาแตละบคคลปฏบตหนาท

ตามตำแหนง - บทบาท - ความรบผดชอบ สวนยศถา

บรรดาศกด ความมจน และลำดบชนตางๆ เปนเรอง

ของโครงสรางสงคม โดยในความเปนจรงแลวทกคน

มศกดศรเทาเทยมกน ความเสมอภาคในอดมการณ

ของประชาธปไตยจงจะเกดขนได และหากเชอ

เชนนน บานเมองจะตองจดระบอบการปกครองทให

โอกาสทกคนไดพฒนาสงสดตามศกยภาพของตนเอง

ในขณะเดยวกนกตองสรางกรอบมาตรฐานใหทกคน

ตองรบผดชอบตอสาธารณะดวย

All the prime religions in this world aim at creating good people. Their preaching is often based on the three following aspects:

1. It teaches everybody to adhere honesty and truth.

2. It teaches everybody to realize that we all are born with equal human dignity.

3. It teaches everybody to love and be kind to one another.

Each society evolves along a societal structure from the past till the present. Each societal structure always consists of those who govern, who trade, and who do other things. These three substructures are presently known as the public, private, and civil society sectors.


6

Everybody has to realize that people execute their task along their position, role, and responsibility. The ranking status, wealth or poverty, and other forms of stratifi cation are a matter of societal structure. In fact, everybody has equal dignity, the precondition for democracy to emerge. If this assumption is agreed upon, society then has to set up a governing system to provide opportunities for everybody to develop to the peak of their capacity. At the same time, the system has to set up a framework to ensure everybody’s responsibility to the public.


งานเพอสาธารณะ

ผปฏบตงานภาครฐ ถอไดวาเปนผทำงานเพอ

สาธารณะโดยตรง ทงนกการเมองและขาราชการ

ประจำ

ผประกอบธรกจเอกชน มหนาทผลตสนคา

และใหบรการ โดยในทสดแลวตางหวงกำไรในธรกจ

ของตน แตถงกระนนผประกอบธรกจเอกชนกตอง

ตระหนกถงความรบผดชอบตอสาธารณะอยทก

ยางกาว หากปลาเอาเปรยบนำจนทำใหนำเนาเสย

ปลากอยไมไดเชนกน

สวนผทำงานภาคประชาชน ไมวาจะเปนภาค

วชาการ การศาสนา การศกษา สงแวดลอม และงาน

อนๆ อกมากมายยอมตองพฒนาจตสาธารณะและ

จตอาสาไปพรอมๆ กน จงจะปฏบตหนาทไดเตมเมด

เตมหนวย

พอแลวและพรอมแลว

คนทมงหวงผลประโยชนทางวตถ และยนดท

จะรบผดชอบตอสงคมอยางเตมเปยม เหมาะทจะ

ดำเนนธรกจเอกชน สรางงานและสรางผลผลต ให

เปนพลงหลกของระบบเศรษฐกจของประเทศ

คนทตดสนใจเขารบราชการ หรอทำงาน

การเมอง หรอทำงานภาคประชาชน ทานควรจะถาม

ตวเองกอนวาทานตองการอะไรในชวต? ใจทานพอ

แลวหรอยง? และตวทานพรอมแลวหรอไม? ในสง

ตอไปน

พอในสงทได

พอในสงทม

พอในสงทเปน

พรอมในดานเจตคต

พรอมในดานความร

พรอมในดานทกษะ

เพราะหากทานไมพอ จากสงททานพงได

พงม พงเปน จากระบบราชการจากระบบการเมอง

หรอจากภาคประชาชน สดทายทานกจะตกเปนทาส

ของกเลสตณหา ทจรต ฉอราษฎรบงหลวง ไมรจกอม

ไมรจกพอ

และเพราะหากทานไมพรอม คอประกอบ

เจตคตทผด ความรดอย ขาดทกษะ แตทไดเขามา

ทำงานเพราะมเสนสาย เพราะฐานเสยงด หรอเพราะ

ปจจยอะไรกแลวแต นอกจากทานจะไมสามารถทำ

ประโยชนใหแกสาธารณะแลว ทานยงอาจทำผดตอ

สาธารณะไดหลายๆ ประการอกดวย

คนทยงไมพอและยงไมพรอม จงไมควรมา

ทำงานเพอสาธารณะ ไมวาจะเปนขาราชการประจำ

นกการเมอง หรองานอาสาประชาชน

ในขณะเดยวกน ระบบหรอระบอบทแตละ

ประเทศขวนขวายออกแบบเพอการจดการบานเมอง

จงควรเปนระบบหรอระบอบท เปดทางใหคนท

พอแลวและพรอมแลวเขามาทำงาน ขณะเดยวกน

กตองปดทางไมใหคนไมพอไมพรอมเขามาสราง

ความเสยหายแกสวนรวม


7

แนวคดการทจรตคอรรปชนในสงคมไทย

ฯพณฯ อดตนายกรฐมนตร นายอานนท ปนยารชน*

*ฯพณฯ อดตนายกรฐมนตร นายอานนท ปนยารชน (H.E. Former Prime Minister Anand Panyarachun) อดตนายกรฐมนตร

คนท ๑๘ ดำรงตำแหนงสองสมย สมยแรก ๒๔ กมภาพนธ ๒๕๓๔-๒๒ มนาคม ๒๕๓๕ และสมยทสอง ๑๐ มถนายน ๒๕๓๕-๒๓ กนยายน

๒๕๓๘

ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร. วนเพญ สรฤกษ บรรณาธการวารสารวชาการ ป.ป.ช. นำสมภาษณและเรยบเรยงจากบทสมภาษณ

ฯพณฯ นายอานนท ปนยารชน เมอวนท ๓๐ สงหาคม ๒๕๕๐ (นางจนตนา พลอยภทรภญโญ กองการจดการวารสารวชาการ ป.ป.ช.

ถอดเทป)

ปรารภนำ

การสมภาษณ ฯพณฯ อดตนายกรฐมนตร นายอานนท ปนยารชน มงเนนประเดนทศนะแนวคด

จากผทรงคณวฒและผบรหารระดบสงทงในประเทศและระหวางประเทศ ทมมมมองหลากหลายอนจะ

เปนประโยชนในเชงนโยบายและแนวทางปฏบตเพอการแกไขปองกนและปราบปรามการทจรตคอรรปชน

ไมวาจะเปนโดยตรงหรอโดยออมกตาม

เพอใหบรรลเปาหมายและวตถประสงคดงกลาวขางตน แนวทางคำสมภาษณ จงประกอบดวย

คำถามหลกๆ เพอคำตอบสำคญทเกยวของ ๕-๖ ประการคอ ประการแรก เพอใหไดขอมลพนฐานใน

ภาพรวมเกยวกบการทจรตคอรรปชนวาคออะไร เกดขนไดอยางไรและเหตทเกด ประการทสอง เพอให

ทราบถงแนวทางหรอกลยทธทเหนวามประสทธภาพในการแกไขปองกนและปราบปราม หรอลดปญหา

การทจรตคอรรปชน ประการทสาม เพอใหไดขอมลทชดเจนวาการทจรตคอรรปชนทมผลกระทบตอ

สงคมไทยในภาพรวมนนเกดขนในวงการใดบาง ประการทส เพอศกษาถงพฒนาการของการทจรต

คอรรปชนเปรยบเทยบอดตและปจจบนในชวงกวาทศวรรษทผานมา ประการทหา เพอใหสงคมไทยได

เรงตระหนกถงกลมเปาหมายหลกทตองใหความสำคญกบกลยทธในการปองกนการกระทำการทจรต

คอรรปชนเปนกลมแรก และประการสดทาย เกยวกบความรทวไปสำหรบศพททนยมพดถงการทจรต

คอรรปชน


8

Prelude : The interview with His Excellency Former Prime Minister Anand Panyarachun was aimed at presenting various perspectives of the intellectuals and high ranking offi cers both at national and international levels. Their ideas should benefi t both the policy and practice in regard to the prevention and suppression of corruption of any form – explicit or otherwise.

In order to achieve the above mentioned goal, the interview was designed to cover major questions to obtain six or so relevant answers: firstly, basic information to pave the general picture of corruption: what is it? how does it occur? and, what are its preconditions?; secondly, the effective strategies to prevent and suppress it; thirdly, the clear evidence of its impact on Thai society both in general and in specifi c sectors; fourthly, its development by comparing the past and present corruptions in the past decade; fi fthly, the way to make Thai society aware of the problem and identify the prime target group on which the strategies to prevent the corruption are to emphasize, and, lastly, identifying and defi ning the terms used in the discussion about corruption.


๑. ทศนะแนวคดดานความหมาย ท มา และ

สาเหตการทจรตคอรรปชน

การทจรต หรอ “Corruption” หมายถง

“การฉอราษฎรบงหลวง” หรอ ภาษาชาวบาน หมายถง

“การโกงกน” แตไมวาจะใชคำอะไร ความหมาย

กคอ การไดผลประโยชนตอบแทนในวถทางทผด

ดวยความไมเปนธรรม ไมถกศลธรรม มโนธรรม

และคณธรรม เพราะฉะนน ทงหมดกขนอยกบการท

แตละคนคดวาจะมศลธรรม มโนธรรม และคณธรรม

ในตวเองมากแคไหน ซงจะทำใหรวาอะไรผด

อะไรถก รวาอะไรคอการโกงกน รวาอะไรคอการ

ฉอราษฎรบงหลวง แลวยงทำตอไป ทงน เพราะ

เหตผลสำคญสองประการ คอ ความโลภเปนประการ

แรก และประการทสอง คอ การไมมจตใจทแขงแกรง

พอ ในการตอตานสงทยวเยา และจงใจตางๆ นานา

สำหรบประเดนปญหา การทจรตคอรรปชน

เกดขนไดอยางไรและมสาเหตจากอะไร นน ฯพณฯ

อดตนายกรฐมนตรอานนท ไดใหทศนะแนวคด

วาการเกดคอรรปชนขนอยกบคณธรรมของตวบคคล

แตการทจรตหรอการฉอราษฎรบงหลวงมหลายวธ

วธการงายๆ กคอ รบเงนโดยตรง รบเงนเพอทำใน

สงทผดกฎหมาย เพอทำในสงทเปนการไมถกตอง

ชวยเหลอใหผอนไดรบประโยชนในทางทไมถกตอง

ทเหนกนงายๆ ในวงราชการ กคอท เราเรยกวา

“คานำรอนนำชา”

วธการคอรรปชนมความซบซอน ลกลบ

จบยาก หรอจบไมได เพราะไมมบลหรอใบเสรจ

สวนสาเหตของการเกดการทจรตนาจะเปนเรองของ

ความเสอมโทรมทางจตใจของคนทมาจากสงคมท

เสอมโทรม ดานศลธรรม คณธรรม และจรยธรรม

บางคนอาจจะไมรดวยซำวา ศลธรรมคออะไร

คณธรรมคออะไร แตสวนใหญควรจะตองรวาอะไรถก

อะไรผด แตแกลงทำเปนไมรกม

อกสา เหตหน งมาจากระบบราชการท

ขาราชการสวนใหญมรายไดนอย สวสดการไม

พอเพยง ตวอยางท เหนไดชดเจน คอ ขาราชการ

กรมตำรวจ ทไดรบเสยงวพากษวจารณ และจากการ

สำรวจความเหนพบวา ตำรวจเปนอาชพทนาเหนใจ

ถาจะมการปราบปราม จบกม คนผดในกรมตำรวจ

สวนใหญขาราชการชนผใหญ หรอพวกนายพล

ทมปญหาทจรตคอรรปชน เรองมกจะเงยบไมคอย

ถกจบ หรอลกนองรบแทน หรอกรณลกนองทจรต

คอรรปชน รดไถเลกๆ นอยๆ เปนจำนวนเงนหลกรอย

กจะถกลงโทษถาจบได ในขณะทสาวไปไมถงตนตอ

รายใหญๆ ทรบเปนหลกแสนหลกลาน เราตอง

เหนใจตำรวจชนผนอยทประจำตามโรงพก เพราะ


9

เงนเดอนเขานอย แมงบประมาณในภาพรวมของ

กรมตำรวจดแลวอาจจะมาก แตเมอเทยบสดสวน

กบจำนวนตำรวจเปนแสนแลวนบวานอยหรอไม

เพยงพอ รวมทงเครองมอเครองใชหรออปกรณท

จำเปนในการรกษากฎหมาย หรอการปราบอาชญา-

กรรม กยงขาดแคลนหรอยงไมมประสทธภาพ

พาหนะในการปฏบตการของตำรวจชนผนอย เชน

รถจกรยานยนตกไมมใหใช และเทาทไดยนมาแมแต

อาวธปนประจำกายกตองซอเอง บางครงจะไปจบ

คนรายกตองนงแทกซไป ทสำคญคอเงนเดอนของ

ตำรวจไมไดมากกวาคนอน จงชวยไมไดทมกพบวา

สถานตำรวจหรอโรงพกแทบทกแหงในประเทศไทย

มการหากนในสงทไมถกตอง ทำใหตำรวจตองไป

รบจางพเศษ อาท การดแลรานทอง การรดไถคนท

จอดรถผด ขบรถเรวดวยการใหจายเงนตรงโดยไม

ตองไปโรงพก หรอบางรายกไปตงบรษทรกษาความ

ปลอดภย-รปภ. หรอเปนเจาของกจการเดนรถในซอย

เกบคาเชาหรอคาดแลจากวนมอเตอรไซค แตถา

ตำรวจไปเปดบอนหรออยเบองหลงหวยใตดนกดจะ

มากไปหนอย สงเหลานไดใหขอคดวาถาทางการจะ

ปรบปรงใหคาครองชพและเงนเดอนทดขน อยาให

ตำรวจชนผนอยตองออกเงนตวเองในการทำงาน นน

กคอ ตองใหเขามพอกนพอใช

นอกจากนน ควรจะพจารณาถงปญหาเรอง

การโกงกนอยางจรงจง ซงจำเปนตองมการแกไข อาท

การใหมระบบการใหรางวลการจบกม ดงททาง

กรมศลกากร หรอการทาเรอ ไดปฏบตอย โดยการให

รางวลเปนเปอรเซนตในการนำจบรอยละ ๑๐ หรอ

๒๐ หรอ ๓๐ เพอใหนำไปแบงกนถารวมปฏบตการ

เปนกลม แตไดยนวาผใหญมกจะไดมากสด ไมรวาใน

ขณะนยงมลกษณะนอยหรอไม แมกระนนกยงม

การทจรตคอรรปชนหรอการฉอราษฎรบงหลวงเกดขน

ในหนวยงาน เชนกรณการลกลอบขนของเถอนหน

ภาษ มการรวมมอกบทางการโดยความจรงมแผนจะ

ขนของเขามาในรถต ๑๐ คน แตกลบแจงใหทางการ

ไปจบรถตคนหนง ขณะเดยวกนกปลอยรถตอก ๙

คนไป สรปวามการแบงปนผลประโยชนกนสำหรบ

รถต ๑ คนทจบได และรฐกปลอยใหอก ๙ คนทำผด

กฎหมาย

๒. แนวทางหรอกลยทธในการแกไขปญหาและ

ลดปญหาการทจรตคอรรปชน

อดตนายกรฐมนตร นายอานนท ปนยารชน

ไดใหขอคดวา กลยทธสำคญในการชวยลดปญหาการ

ทจรตคอรรปชน หรอการแกไขปญหาน มแนวทาง

อย ๔ ประการ คอ ประการแรก ตองเรมจากการ

สงสอน อบรมเดกใหรจกวาอะไรผด อะไรถก

สงสอนใหเดกมศลธรรม คณธรรม คานยมทดงาม

แตคณลกษณะเหลาน เปนนามธรรม สอนไมได

จากการอานหนงสออยางเดยว หรอไมใชเปนเพยง

บทเรยนเรองคณธรรมหรอบทเรยนเรองศลธรรม แต

ตองไดเรยนรจากการปฏบตเปนแบบอยางทงทบาน

หรอตงแตในครอบครว โรงเรยน มหาวทยาลย และท

ทำงาน ถาพอแมไมมคณธรรม ศลธรรม ไมรอะไรผด

อะไรถก และโอกาสทเดกจะอยในสงแวดลอมเหลาน

มมาก เชนเดกจะเหนพอเมาเหลาอยเรอยๆ หรอเหน

พอเมาแลวทบตแม ซงกอาจมผลไดทงสองทาง คอ

เดกบางคนอาจเบอและไมแตะตองเหลาไปเลย หรอ

อกทางหนงกลบตรงขาม ซงเปนสวนใหญทมกจะ

ชนกบการดมเหลามากกวา แตทงนกขนอยกบตวเดก

ดวย ประการทสอง ตองปรบโครงสรางเงนเดอน

เงนชวยคาครองชพ ใหขาราชการผนอยอยได ไมใช

ใหอยอยางฟฟา แตใหอยอยางพอเพยง เพราะถา

ทำงานแลวไมไดผลตอบแทนในระดบทสมควร เมอ

เทยบกบภาคเอกชน ทนาเปนหวงคอการทจะปรบ

โครงสรางเงนเดอนนน รฐจะตองใชเงนจำนวนมาก

ประการทสาม ตองปรบปรงคณภาพขาราชการ

ควบคไปกบการปรบโครงสรางเงนเดอน แตกรณน

อาจตองลดจำนวนขาราชการ ซงจะไปกระทบ


10

กระเทอนชวตของผนอยจำนวนมาก จงตองมวธการ

ไมใชเพมเงนเดอนและเพมงบประมาณขนมาระดบ

หนงเพยงอยางเดยว ประการทส ตองมกระบวนการ

อนรวมชวยดวยทจะตองใชระยะยาว ๕ ปถง ๑๐ ป

โดยเฉพาะการมสวสดการระดบชาต ไมวาจะเปน

เรองของการศกษา การรกษาพยาบาล ทพกอาศย คอ

เรองของปจจย ๔ รวมถงวธการอนๆ ทรฐทำเอง

หรอเปนความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน

บางกรณรฐอาจจะเขาไปจายคาเลาเรยนใหเลย คอ

การใหเรยนโดยไมเสยคาใชจาย การรกษาพยาบาล

ตามโครงการ ๓๐ บาทรกษาทกโรค ขณะนแผนก

อนาถาของโรงพยาบาลตางๆ แนนมาก แมวา

นโยบายบตร ๓๐ บาทรกษาทกโรคของรฐบาลทผาน

มาทยงทำตอเนองอย จะจดเปนโครงการทดกตาม

แตเปนทนาสนใจหรอนาสงเกตกคอ รฐบาลทแลวทำ

มาทำไปใจไมไดอยทโครงการ เพราะใจไปอยทการ

เลอกตงมากกวา งบประมาณทใหโครงการนกนอย

จนเกดความปนปวนในระบบ เพราะผลทปรากฏ

อยางชดเจนกคอหมอตองทำงานมากขน และทาง

โรงพยาบาลกรบผปวยไมไหว ยงกวานน การท

รฐบาลทแลวใชเงนเพอไปพยงราคานำมน ทำใหคนม

สตางค มรถ ไดซอนำมนถก แตถาไดนำเงนเหลานน

ไปเสรมหรอเตมใหคารกษาพยาบาลและคาสงเสรม

การศกษาเลาเรยนกจะเปนประโยชนอยางมากมาย

เพราะวาราคานำมนตลาดโลกสงขนอยางตอเนอง

มากกวาจะลดลง เราจงตองขนตามไป แลวเราหรอ

รฐบาลจะตองไปชวยคนทมสตางคหรอมรถขบทำไม

เราอาจจะใชวธทำใหเขารจกประหยด รถคนหนงอาจ

ไปดวยกน ๒-๓ คน ผลดกนใช หรอเคยขบรถไป

ทกวนตดตอกน อาทตยหนงอาจจะพก ๒ วน กจะ

ลดคานำมนไดอยางทรฐบาลไทยสมยหนงกเคยม

นโยบายเชนน หรอพยายามทำ แมแตประเทศทม

เศรษฐกจดเชนเยอรมน กมวฒนธรรมเชนนอยตลอด

เวลา แตรฐบาลระยะหลงๆ จนปจจบนกไมทำ หรอ

อาจจะทำไดโดยการเพมระบบขนสงมวลชนใหดขน

สงเหลานจะไปทดแทนการทมเงนเดอนตำ แตคนก

ยงชอบใชรถยนตสวนตวกนอย และเงนเดอนกยง

จำเปนตองขนสงเรอยๆ ในระดบหนง กรณรฐรวม

กบเอกชนชวยเหลอเรองการศกษา เรองทพกอาศย

นบเปนรายไดทางออมของคนระดบชนลาง นโยบาย

และแผนปฏบตดงกลาวกจดเปนวธการแกปญหาใน

ลกษณะทจบตองได หรอเปนรปธรรมทมองเหนได

สงสำคญทสดทรฐตองรวมกบทกภาคสวน คอ

ตองพยายามสรางระบบคณธรรมทจะชวยลดการ

ฉอราษฎรบงหลวงทไมเคยหมดไปจากสงคมไทย

เชนเดยวกบสงคมโลกโดยทวไป

อดตนายกรฐมนตร นายอานนท ปนยารชน

มมมมองและแนวคดวาระบอบประชาธปไตยท

ถกตอง จะชวยลดการทจรตคอรรปชนได จะสงเกต

ไดจากประเทศทมประชาธปไตยทคอนขางสมบรณ

มาก คอประเทศทเปนประชาธปไตยจรงๆ การทจรต

คอรรปชนจะนอยทสด เชน ประเทศนอรเวย

เดนมารก และนวซแลนด และประเทศใหญม

สดสวนจำนวนพลเมองมาก แตกเปนประชาธปไตย

เชน ประเทศสหรฐอเมรกา องกฤษ ฝรงเศส และ

เยอรมน เปนตน แตถาไปดประเทศทระบอบ

ประชาธปไตยยงไมเขมงวด ยงไมเขมแขง หรอลกซง

หรอมพลเมองมาก เชน ประเทศจน อนเดย และ

รสเซย ขณะนการทจรตคอรรปชนกหนกสด ถาคด

เปนจำนวนเงน จำนวนกรณ หรอความเปนประชา-

ธปไตยของประเทศในทวปแอฟรกาตางๆ และของ

ประเทศไทยเราคงจะจดอยในระดบลางๆ คอ อาจจะ

เพยงรอยละ ๓๐ ลางๆ ทำไมหลายประเทศจงม

ระบอบประชาธปไตยทเขมงวด เขมแขง และลกซง

เพราะวาประชาธปไตยไมไดอยทการเลอกตง การม

รฐธรรมนญ การมรฐบาล การมฝายนตบญญต

ฝายตลาการ ศาล แตเสาหลกใหญของระบอบ

ประชาธปไตยจะตองประกอบดวยเสาหลก ๘-๙

ประการ ไดแก นตรฐ (นตธรรม) ความโปรงใส


11

ความยอมรบผด เสรภาพตางๆ ทงเสรภาพในการ

แสดงออก เสรภาพในการแสดงความเหน เสรภาพ

หรอความเปนอสระของสอ ความเปนอสระของ

กระบวนการยตธรรม ซงรวมทงตำรวจ อยการ ศาล

จนถงราชทณฑ รวมถงการเปนสงคมเปด สงเหลาน

เปนองคประกอบทสำคญของระบอบประชาธปไตย

ซงอาจจะยนอยบนตวของมนเองได แตจรงๆ แลว

ทกเสาหลกตองเกยวโยงและเชอมโยงกนหมด

นอกจากน อดตนายกรฐมนตร อานนท

ปนยารชน ยงไดยกตวอยางเสาหลกทเปนกลยทธ

จำเปนทจะชวยลดการทจรตคอรรปชน โดยไมไดจด

เรยงตามลำดบความสำคญ ดงน

นตรฐ ตวอยางแรกของเสาหลกในระบอบ

ประชาธปไตย เพราะนตรฐเปนเรองสำคญ ทกสงคม

ประชาชนมสทธทจะไดรบความยตธรรม แตไมวา

จะเปนความยตธรรมจากกฎหมายกด หรอความ

ยตธรรมจากกระบวนการยตธรรมกด ทจรงนอกจาก

ความยตธรรมแลว ยงจำเปนตองอยบนความ

เทยงธรรมดวย เพราะวาบางครงบางคราว ความ

ยตธรรมกอาจอยทวาเราจะมองจากจดไหน มองจาก

ดานไหนและมมไหน แตความเทยงธรรมคอนขางจะ

แนนอนกวา อดตนายกรฐมนตร นายอานนท เองได

เนนวา คำวายตธรรมนน จรงๆ แลวไมม แตประชาชน

กยงเรยกรองหาความยตธรรมกนอยทกวน จงทำให

เขาเหลานนรสกอดอดใจเมอไมไดรบความยตธรรม

และอาจจะมผลตามมาในหลายๆ ดาน สงสำคญทจะ

ทำใหมความยตธรรมและความเทยงธรรม กคอ

ความอสระและความเทยงธรรมของกระบวนการ

ยตธรรม อาท ความเทยงธรรมของตำรวจ ความ

เทยงธรรมของอยการ และความเทยงธรรมของศาล

ปกตคนเราตองมหลก หรโอตตปปะ ในการ

ดำเนนชวต นนกคอ เรมตนดวยการเกรงกลวตอบาป

หรอละอายใจในการกระทำผด ดงนน การมหร-

โอตตปปะ จงมทงเกรงกลว ทงละอาย การละอาย

อาจจะมาตงแตเดก ทงนเนองจาก เกดจากการอบรม

สงสอนของพอแมหรอครอบครว แตการเกรงกลว

กฎหมาย และการเกรงกลวกระบวนการความ

เทยงธรรม มกจะมาจากการเรยนรทหลง หรอ

ประสบการณเมอทำผดมความเกรงกลวตอความ

เทยงธรรมของกระบวนการตำรวจ อยการ และศาล

เปนตน

ความโปรงใส เปนอกตวอยางหนงของ

เสาหลกในระบอบประชาธปไตย เพราะการเปน

สงคมเปดของประเทศเราตองโปรงใส สมมตวาม

บานอยหลงหนง และมคนทมอำนาจอยในบานหลง

นน และกปดประตปดหนาตางหมด เขาทำอะไร

คนขางนอกมองไมเหน แตถาบานหลงนนเปดประต

เปดหนาตางใหลมเขา-ออก และไดแดด คนทม

อำนาจอยในบานจะทำอะไรกกลวคนเหน อาจมบาง

ครงทจตใจยงอยากจะทำผดอย การเปนสงคมเปด

จะทำใหมความโปรงใส หมายถง การกระทำ แตท

โปรงใสจรงๆ ประชาชนอยนอกบานตองมขอมลท

สมบรณ วาเขาทำอะไรกนหรอเปลา เชน การทำ

สญญาวาจาง การทำสญญาการใหสมปทาน รวมทง

การเจรจา กตองทำไปโดยเปดเผย ทผานมาโครงการ

ใหญๆ ไมวาจะเปนโครงการโฮปเวล ไมวาจะเปน

โครงการโทรศพทและโทรคมนาคม มแตรฐมนตร

คมนาคมรดกนเฉพาะกบบรรดาขาราชการสองสาม

คนทเปนพรรคพวกของตวเอง โครงการทใชเงน

พนลานบาท หมนลานบาท เขยนขอกำหนดโครงการ

๒ แผน และแนใจไดเลยวาโครงการทเขยนสวนใหญ

ผรบเหมากด ผจำหนายอปกรณกด ผกอสรางกด

ลวนเปนผเขยนให ดงนน รายละเอยดโครงการทสง

มานน พบวาทางบรษทสามารถเสนอราคาไดถกทสด

เพราะพอเขยนขอกำหนดรายละเอยดออกมากเขยน

โครงการออกมาไดทนท ทงนเพอสนองนโยบายท

ตองการใหความไดเปรยบกบคนทเราตองการจะชวย

และเพอผลตอบแทน


12

เสรภาพดานขาวสาร เปนตวอยางเสาหลก

ระบอบประชาธปไตยอกประการหนง คอถาเราเปน

สงคมเปด กตองเปดเผยขอมลขาวสารตางๆ ดวย

ประชาชนตองร เพราะฉะนน เรองของเสรภาพขาว

สารจงสำคญมาก การทำใหสงคมโปรงใส กคอตองม

เสรภาพในการเสนอขาว เสรภาพของสอ สอตองทำ

หนาทรบใชสงคม โดยการเปดโปง ดวยการคนหา

ขอเทจจรง แตสอกตองระวง คอสออยาไปเขาขางใด

ขางหนงโดยเฉพาะ สอตองพยายามเสนอขาวทเปน

ขอเทจจรง ไมใชเปนกลาง ทสำคญสอตองอยกบ

ความถกตอง และสอควรมความรบผดชอบ เพราะ

จะทำใหเกดความโปรงใสมากขนในสงคม

ความรบผด ตวอยางประการสดทาย นนกคอ

หลงจากมขอมลท เปนขอเทจจรง และไดพนจ

พจารณาถงความผดความชอบตางๆ แลว ตองแนใจ

ดวยวา ผกระทำผดจะตองยอมรบผดและตองรบ

ผดชอบความผดของตวเอง แลวศาลกตองมการ

ศกษาเพยงพอทจะลงโทษผกระทำผดไดตอไป อนน

นบวาเปนเรองของกลไกทจะชวยไมให เกดการ

ฉอราษฎรบงหลวงไดอยางด

การจะแกปญหาทจรตคอรรปชน ซงฝงลงไป

ในจตใจของคนแลว ถาเหนวาเปนเรองธรรมดา เหน

วาเปนเรองทคนอนเขาทำไดเรากทำบาง คนไหนไม

ทำกโง เปนแบบนมาชานานแลว ซงไมถกตอง

อยางไรกด อดตนายกรฐมนตร นายอานนท เหนวา

การแกปญหาทจรตคอรรปชน ถาทำจรงๆแลวทำได

ดตวอยางประเทศสงคโปร เมอ ๖๐ ปทแลว ตามท

เคยคยกบคนสงคโปรท เปนผใหญ วากอนไดรบ

อสรภาพใหมๆ การฉอราษฎรบงหลวงของเขามมาก

และแตกอนกรมศลกากรกแยเหมอนกน ทำไมคน

ทวไปจงเชอมนวาอดตนายกรฐมนตรลกวนยไมโกง

ไมกน ทงๆ ทสอเขากไมไดมความเปนอสระอะไร

มากนก ผใหญหรอผมอทธพลในบานเมองตอง

ไมโกงไมกนใหเปนตวอยาง

อนง การแกปญหาทจรตคอรรปชนดวยการ

ปราบปราม กตองทำไป แตการปองกนเปนเรอง

สำคญมาก เหมอนสมยรฐบาลอดตนายกรฐมนตร

อานนทททำเรองตอตานเอดส ๒ วธการ คอ การ

รกษา และการปองกน สำหรบการรกษานนยากกวา

เพราะเกยวของทง หมอ พยาบาล คารกษาเครองมอ

และยาซงแพงมาก ดงนน จงใหความสำคญกบวธ

การปองกนมากกวา โดยการสอนใหรจกวาเอดสเปน

ไดอยางไร ตดตออยางไร สมยนนยงไมมยารกษา แต

อยางนอยเราตองทำใหชวตบนปลายของคนเหลานน

ไมถกดถกจากสงคม เหมอนอยางเชนคนทเปนโรค

เรอน สมยนนมคนเสนอใหนายกรฐมนตรนายอานนท

จบคนทเปนเอดสไปอยเกาะตะรเตา และวธคดเกาๆ

ยงมอย ถาในอนาคตเกดเราใหการศกษาทางดานเพศ

ใหรถงความรายแรงของโรคเอดส อะไรทคนเรายง

เขาใจผดอย กตองใหเขาร เชน ยงทไปกดคนทเปน

เอดส แลวมากดเราจะตดหรอไมตด หรอนำลายจะ

ทำใหตดหรอไมตด เรากตองบอกเขาวามนไมตด

ฉะนน การปองกนนบวาสำคญมาก และถกกวาดวย

๓. การทจรตคอรรปชนเกดขนในวงการใดบาง

อดตนายกรฐมนตร นายอานนท ไดพดถงการ

เกดการทจรตคอรรปชนวา เกดขนไดในทกวงการ

ไมวาจะเปนในแวดวง ขาราชการตำรวจ ขาราชการ

ทหาร ขาราชการพลเรอน ในกระทรวง ทบวง กรม

รฐวสาหกจ รวมทงภาคการเมอง เรยกไดวาเกดขนได

ในทกวงการของทกภาคสวน แตวธการของการ

ทจรตคอรรปชน จะพฒนาไปเรอยๆ จากการทยนเงน

ให กจะมความซบซอนมากขน มเลหเหลยมมากขน

มความลกลบมากขน วธการทลกลบทำใหจบยาก หา

หลกฐานยาก หรอทนยมใชคำวา “ไมมใบเสรจ”

เพราะสมยน การฉอโกงไมมใบเสรจ และอยาวาแต

ไมมใบเสรจเลย อาจจะจบไมไดดวยซำวามการ

แลกเปลยนผลประโยชนกนตอนไหน ดวยวธการ

อะไร การฉอโกงลกษณะนไดแพรหลายในหลาย

สงคมรวมทงในสงคมไทยดวย


13

ในวงการเอกชน พบการฉอราษฎรบงหลวง

เชน การหนภาษ การจางคนในกรมสรรพากร ให

ทำงานนอกเวลาราชการ เพอใหหลกเลยงภาษ และ

ขาราชการกจะไดคาตอบแทนสวนหนง จนกลายเปน

วฒนธรรมไปแลว และกลายเปนคานยมทผด ๆ

ในแวดวงการเมอง การทจรตคอรรปชนนบ

วาหนกหนา เพราะวาตอนหลงไดทราบวาเปนการ

คอรรปชนเชงนโยบาย ซงกคอการฉอราษฎร-

บงหลวง สาเหตมาจากความโลภ ความอยากได

อยากรวย ดวยวฒนธรรมของสงคมไทย คานยมได

เนนไปทเรองเงน ความรำรวย ความตองการมอำนาจ

หรอมตำแหนงใหญ ซงการไดมาแตละตำแหนง

ไมไดมางายๆ ทำใหพอคานกธรกจซอตำแหนงให

แตเมอซอตำแหนงใหแลว กเกดการเปนหนบญคณ

กน เปนพรรคพวกกน เพราะกเปนสงทรกนอยทวไป

วาเปนเรองของการหวงผลใหขาราชการคนนนทำ

ประโยชนใหกบกจการของตน นอกจากนน มวธ

ปฏบตอนๆ อกทนำมาซงการฉอราษฎรบงหลวง

เชน การซอขายสงของในภาครฐ มการใหคาหวคว

ในสญญาซอขายของทมราคาเปนจำนวนหลายรอย

หลายพนลานบาท หรอในการทำเปนสญญาการ

กอสราง และการใหสญญาสมปทาน การฉอราษฎร

บงหลวงหรอการทจรต คอรรปชนในเรองเหลาน

เปนเรองทพดกนมานานแลว แตคนพดกไมทำอะไร

คนมอำนาจทจะทำหรอแกปญหาไดกไมทำ จนกลาย

เปนโรคเนอรายในวงราชการของเรา ซงเนอรายนมน

กเรมทจดจดหนง แลวกจะแผขยายไปทวทงตว จนถง

จดสำคญเรากตาย

๔. พฒนาการของการทจรตคอรรปชนในสงคม

ไทยมมากขนหรอไม

อดตนายกรฐมนตร นายอานนท ยอมรบวา

ปญหาการทจรตคอรรปชนปจจบนมมากขน ถา

เปรยบเทยบกบเมอประมาณ ๑๕ ปทผานมาสมยท

ทานดำรงตำแหนงนายกรฐมนตร และคดวาอนาคต

ยงจะมากขน แตสมยททานเปนหวหนารฐบาล การ

ทจรตคอรรปชนมนอยหรอมมากอยางไรนน กเปน

เรองทคนอนจะวจารณมากกวา แตอยางนอยตอนท

ทานเลอกรฐมนตร ไดเพงเลงหรอเนนใหความสำคญ

ในเรองนมาก แตกอาจจะมรฐมนตรบางคนททาน

ไมไดเลอก อยางไรกตามทานยงไดใหมมมองหรอ

ขอคดวาถานายกรฐมนตร หรอรฐมนตร ในแตละ

กระทรวงไมโกง กจะเขาขายทเรยกไดวา “หวไมสาย

หางกไมกระดก”

๕. กลมเปาหมายทสำคญทสดในการปองกนการ

ทจรตคอรรปชน

สำหรบกลม เปาหมายแรกทสำคญทสด

ในการปองกนการทจรตคอรรปชน นน อดตนายก

รฐมนตร นายอานนท ไดใหแก “กลมเดก เยาวชน”

ซงหมายรวมถงครอบครวของเดกตงแตแรกเกดจน

ขนเรยนอนบาล และวยเดกทวไป เพราะปกตแลวจะ

ไปแกปญหาทผใหญคงไมไดแลว เนองจากเขาทำงาน

มากโกงกนมาเปนเวลานานนบ ๑๐ ปแลว แตกลม

เปาหมายสำหรบประเทศไทยกคงเปนทงประเทศ

คนทไมมยางอายและไมทำอะไรใหคนเหน คนพวก

นนอนตราย ซงเดกจะเปนกลมเปาหมายทรบทอดมา

เดกทกคนเกดมาบรสทธ แตถาเหนพอแมโกง และ

เมออยโรงเรยนกเหนครใหญโกง เหนครประจำชน

โกง กจะรบทอดมา สำหรบการแกไขกพบวามหลาย

องคกรทพยายามไปทำหรอปลกฝงแนวทางปองกน

การทจรตคอรรปชนตามโรงเรยนตางๆ และโดย

เฉพาะตองปลกฝงคณธรรม ศลธรรม ความซอสตย

สจรต หรอไมโกงกน โดยเรมจากทบานหรอครอบครว

เพราะวาพอแมมอทธพลมากทสด

๖. ความหมายของคำวา “กนตามนำ” และ

“กนใตโตะ”

ในตอนสดทาย อดตนายกรฐมนตร นาย

อานนท ไดไขขอของใจความหมายของคำบางคำท


14

ทานเคยพดไวคอ “กนตามนำ” หรอจะเปนเรองท

ถาม คอ “กนใตโตะ” “กนบนโตะ” กกนเหมอนกน

ตามความเขาใจของทานกคอ คนอนกนกกนไปดวย

แตไมไดทำใหคนกนตามไมผด ความผดของการ

“กนตามนำ” มหลายกรณ เชน ขาราชการทกน

ตามนำจากกรณตางๆ ไมวาจะเปนการทำสญญา

จดซอจดจางกด สญญาอะไรกด ททำใหตนมผล

ประโยชนกบบรษทเอกชน แมวา เขาทำดวยความ

ซอตรง และบรษทนนกทำดวยความซอตรง แตหลง

จากทบรษทไดรบสญญา หรอไดรบผลประโยชนจาก

หนวยงานของรฐแลว กจะเอาเงนหรอเอาของขวญ

มาให ทงนไมไดหมายถงของขวญแบบ ๒๐๐ บาท

๑,๐๐๐ บาท ๒,๐๐๐ บาท แตเปนเงนหมนๆ แสนๆ

บาท และกบอกวาขอขอบคณในนำใจ ของขวญเหลา

นเปนสงยวยวน หรอลอใจ และสงทเขาขอกไดไป

แลว เลยเกดการชงใจวาการทตนไปรบของขวญเขา

มานนผดหรอถก ซงถาพดตามจรงแลวกผดอยาง

แนนอน ทงทตวเองกทำดวยความบรสทธใจและ

ไมไดคดจะชวยในตอนแรก แตเมอรบไปแลวมนก

เปนหนบญคณในครงตอไป ดงนน เมอกลบมาม

เหตการณเดมๆ ตอไปอกและมการแขงขนกน กอาจ

เกดการลำเอยงไดงาย ถาจะปฏเสธวาจตใจของตน

นนไมลำเอยง มนกเปนไปได แตกไปรบของขวญเขา

แลว ถาตวเองถอวาตวเองทำหนาทราชการทถกตอง

กไมควรทจะคาดหวงในผลประโยชนหลงจากททำ

ตามหนาทไปแลว ในสมยกอนมวา ถาเจานายรบเรา

ไมรบอยไมได กรณนอดตนายกรฐมนตรนายอานนท

มขอคดวา การปองกนปราบปรามการทจรตคอรรปชน

นนมมาตรฐานทหยอนไมได เพราะมาตรฐานม

ระดบเดยว คอรบหรอไมรบ จะหาเหตผลวาอยางนน

อยางนมาอางกลำบากทงนน แมแตจะอางเหตผลวา

รบเพราะลกเจบหนกซงกนาเหนใจ แตถาถามวา

ผดไหมกตองตอบวาผด และเรากตองชวยไมให

เหตการณแบบนนเกดขน ขอคดอกประการหนงของ

อดตนายกรฐมนตร นายอานนท กคอ ในประเทศไทย

มกจะไปเพงเลงหรอเนนใหความสำคญกบคนรบมาก

เกนไป โดยไมกลาแตะตองคนใหของขวญเลย เพราะ

จรงๆ แลวผดมากทงค แมแตคนรบไปเปนผขอ

คนใหกยงผดอยด เวลามคดการทจรตคอรรปชนผด

ทงผใหและผรบ แตแนนอนทผขอจะผดมากทสด

ถาหากไมมกลไกอะไรททำใหภาคเอกชนรสกเกรง

กลวความผดหรอกลวททำผด การทจรตคอรรปชน

ในสงคมไทยกยงมอย เพราะราชการเปนฝายรบ

สวนใหญ ยงกวานนวฒนธรรมประเพณในสงคมไทย

ท เออใหการใหสนนำใจเปนเรองธรรมดา อาท

เนองในวาระวนคลายวนเกด วนแตงงาน แตกตอง

ดลงไปในรายละเอยด ในตางประเทศ เชน กลมจอ

(General Electric) ไดกำหนดชดเจนวาของขวญทรบ

ตองมมลคาไมเกน ๑๐๐ เหรยญสหรฐ

สรปแลว ไมวาประเทศไทยหรอสงคมไทย

จะมระบอบประชาธปไตยทด มระบบทกอใหเกด

ความโปรงใส เกดความยตธรรม แตสดทายกอยท

จตสำนกของแตละคน และจตสำนกจะมไดอยางไร

กมไดจากการเรยนรและการอบรมสงสอนจากพอแม

หรอครอบครวตงแตเยาววยจากคร และจากสงคม

วาอะไรผดอะไรถก วาอะไรควรอะไรไมควร ไมใช

เรองของการสอนใหทองจำ แตเปนเรองของการ

ดำรงชวตของพอแม ของครและของสงคมวาเปน

อยางไร ตามแนวคดทวา “มนษยเปนผลผลตของสง

แวดลอม”


15

ตอนท ๒ ๒ ขอคดและหลกการปองกนและปราบปราม ขอคดและหลกการปองกนและปราบปราม

การทจรตจากกรรมการ ป.ป.ช. การทจรตจากกรรมการ ป.ป.ช.

The NCCC Commissioner on

Corruption Prevention and Suppression


16

ขอคดในการจดทำยทธศาสตรภารกจหลกของชาต

ในงานปองกนและปราบปรามการทจรต

ปานเทพ กลาณรงคราญ*

*นายปานเทพ กลาณรงคราญ (Mr. Panthep Klanarongran) ประธานกรรมการ ป.ป.ช. ประธานการสมมนาในการจดทำ

ยทธศาสตรภารกจหลกของชาตในงานปองกนและปราบปรามการทจรต

ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร. วนเพญ สรฤกษ เรยบเรยงจากการถอดเทป “สรปผลการปาฐกถาและการอภปรายในพธเปด

การสมมนา เรอง การจดทำยทธศาสตรชาตวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต” ของนายปานเทพ กลาณรงคราญ ณ อมแพค

เมองทองธาน จงหวดนนทบร เมอวนท ๒๓ กรกฎาคม ๒๕๕๐ (นางจนตนา พลอยภทรภญโญ กองการจดการวารสารวชาการ ป.ป.ช.

ถอดเทป)

…“เราคงตองยอมรบวาการปราบการทจรตประพฤตมชอบตางๆ มความจำเปนททกภาคสวน

ของประเทศจะตองรวมมอรวมใจกนขจดออกไป โดยถอวาใหเปนวาระแหงชาตททางดานรฐบาลได

ประกาศไปแลว ”

…“ การทจรตคอรรปชนเปนทยอมรบกนวาในขณะนไดทำลายทกสงทกอยางของประเทศ…

เราทกคนทเปนคนไทยควรจะมความรสกอยางนทกคน…ตางประเทศเองหรอองคกรทเกยวของกบ

เรองทจรตของตางประเทศกจดอนดบประเทศของเราในเรองนอยางนาเปนหวง ”…

...“We have to recognize that the suppression of all kinds of corruption requires that every concerned sectors of the country has to lend hands in getting rid of it. The issue should be part of the national agenda which the government has declared.”...

...“It has been recognized that the corruption would destroy everything belonging to the country. Every one of us - Thai people should share this feeling. At international level, some corruption watcher organizations have placed our country on the top of the list which has worried all of us.”...



17

นายปานเทพ กลาณรงคราญ ประธาน

กรรมการ ป.ป.ช. ไดใหทศนะวา การทจรตประพฤต

มชอบ การคอรรปชน ประกอบดวยปญหาหลก

๓ ประการ ประการแรก คอ ปญหาดานคณธรรม

จรยธรรม คานยม และทศนคต ประการทสอง คอ

ปญหาการแทรกแซงทางดานการเมอง และประการ

ทสาม คอ ปญหาความยากจน

ปญหาประการแรก : การทจรตทเกดจากปญหา

ดานคณธรรม จรยธรรม คานยมและทศนคตท

แตกตางกน

การทสงคมไทยเปนสงคมอปถมภมาตงแต

อดต แตอำนาจอปถมภในอดตเกดจากความเอออาทร

การมนำใจจากการชวยเหลอกนซงนบเปนเรองด

แตปจจบน คำวาอำนาจอปถมภไดเปลยนความหมาย

เปนเรองของการเอารดเอาเปรยบ การอาศยอำนาจ

เบยงเบนความเหน การใชอทธพล ในตำแหนงเพอ

ประโยชนของตวเอง ลกษณะเหลานทำใหเกด

การทจรตคอรรปชนตงแตเรองเลกๆ นอยๆ ดวย

ความเคยชน จนถงเรองในโครงการใหญๆ ททำความ

เสยหายและสงผลกระทบอยางมากมายกบสงคมและ

เศรษฐกจของประเทศ นบเปนปญหาทจะตองใช

ยทธศาสตรเขาไปดำเนนการแกไขและปองกนอยาง

เรงดวน

ปญหาประการทสอง : การแทรกแซงทางดาน

การเมอง

เปนทยอมรบวาปญหาการแทรกแซงทางดาน

การเมอง ไมวาจะเปนการชนำการทำงานของ

ขาราชการทใจแขงไมพอ ตองการผลประโยชนตอ

ตำแหนงหนาท ดวยการทำสงทผด กระทำการทจรต

ในลกษณะผลประโยชนตางตอบแทนซงกนและกน

ซงปญหาดานนนบวามมากพอสมควร

ปญหาประการทสาม : การทจรตทเกดจาก

ปญหาพนฐานคอ ความยากจน

ความยากจนทำใหคนตองดนรนและกระทำ

การทจรตตางๆ แมจะไมเสมอไปกตาม บางท คนท

ไมยากจนและมอนจะกน แตไมซาบซงกบคำวา

“พอ” กยงกระทำการทจรตอยเปนอปนสย ดงนน

การแกไขเรองการทจรตจะตองปรบแกอปนสยของ

คนเราดานคณธรรมและจรยธรรมเชนของผดำรง

ตำแหนงทางดานการเมอง ขาราชการ พนกงาน และ

ลกจางอนๆ ของรฐ เพอปองกนการทจรตและ

ประพฤตมชอบ ดงเชนทระบในรฐธรรมนญป

๒๕๔๐ ในลกษณะทวา อะไรควรทำ อะไรไมควรทำ

โดยทหนวยงานตางๆ กตองไปทำมาตรฐานคณธรรม

และจรยธรรมรองรบกนเอง

ในรฐธรรมนญใหมทเราไดทำประชามตกน

ไปแลวในปน (๒๕๕๐) ไดกำหนดไวในมาตรา ๒๗๙

วารฐจะตองจดทำสงทเรยกวา “ประมวลจรยธรรม”

(Code of Ethics) ของผดำรงตำแหนงทางการเมอง

และเจาหนาทของรฐตางๆ ซงในรฐธรรมนญ

ป ๒๕๔๐ เพยงแตกำหนดวาควรจะทำ ยงกวานน

รฐธรรมนญใหม ป ๒๕๕๐ ยงไดกำหนดบทลงโทษ

กำกบไวดวย คอ หากมการฝาฝนหรอไมปฏบตตาม

ประมวลจรยธรรมดงกลาว จะถอเปนความผดทาง

วนย ในกรณผดำรงตำแหนงทางการเมองฝาฝนหรอ

ไมปฏบตตาม ใหผตรวจการแผนดนรายงานตอ

รฐสภา คณะรฐมนตรหรอสภาทองถนทเกยวของ

แลวแตกรณ หากกระทำผดฝาฝนประมวลจรยธรรม

อยางรายแรง ผตรวจการแผนดนตองสงเรองให

ป.ป.ช. เพอดำเนนการถอดถอนออกจากตำแหนง

ดงกลาวดวย

งานดานการปองกนและปราบปรามการทจรต

เรองการปองกน คอ การปลกจตสำนก

การสรางทศนคต และคานยมทถกตองในเรองของ


18

ความซอสตยสจรต แมวาการสงเสรมคนดใหปรากฏ

แกสงคม ดเสมอนจะเปนเรองของนามธรรม เราจง

จำเปนตองพยายามทำเปนรปธรรมบอยๆ และอยาง

ตอเนอง

ทสำคญทสด คอ การนำปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยงของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมาเปน

หลกประการหนงของการจดทำยทธศาสตรของชาต

วาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต เพราะ

เปนหลกปรชญาในการดำเนนชวตทถกตอง สำหรบ

ความพอประมาณ ไมโลภมากจนกอใหเกดความ

เสยหายแกตวเอง และแกผอน กบทงยงเปนหลก

ในการดำเนนการดวยความร มคณธรรมและไม

ประมาท

คนเราถามความ “พอ” ในการกระทำทกเรอง

โดยยดความดและหลกธรรมทางพทธศาสนาเปน

มาตรฐาน อาท ความพอในดานคำพด หรอ “สมมา

วาจา” ความพอในดานความคด หรอ “สมมาทฐ”

ดงนน ถาเราทำไดอยางนตามหลกเศรษฐกจพอเพยง

ทกคนกจะอยเปนสข ทงกาย ทงใจ และกจะไมคด

เบยดเบยนคนอน ไมกอใหเกดการ “ทจรต” ในดาน

ตางๆ

ฉะนน “ความพอ” จงเปนคาถาบทหนงซงม

ความสำคญอยางมาก ในเรองของการปองกน พวก

เราคงจะไมลมอมตะวาจาวา “คนรวยทไมรจกพอก

เปนคนจนอยตลอดเวลา และคนจนทรจกพอ กจะ

เปนคนทมงมอยตลอดเวลา”

สวนการปลกฝงคานยมในเรองของความ

ซอสตยสจรต นบเปนภารกจหลกสำคญอกประการ

หนงของการปองกน ททกฝายตองรวมมอกนใหเกด

ขนทกระดบ เฉพาะอยางยง ในระดบของเยาวชน

นกเรยน นกศกษา โดยตองทำใหทกคนตระหนกได

วา ความเกง ความรวย อยางเดยวไมพอ แตตอง

ประกอบดวยความด และความซอสตยสจรต คนท

ซอสตยสจรตไมใชคนทถกเอาเปรยบ และคนท

ทจรตไมใชคนเกงหรอคนทไมถกเอาเปรยบ ดงนน

ทกภาคสวนตองชวยกนสงเสรมคนด ยกยองคนดให

ปรากฏ ใหเปนแบบอยาง และไมใหการยอมรบคน

ไมด ไมใหคนไมดมบทบาท และมอำนาจ ตองรวม

กนใหมการกดดนทางดานสงคม (social pressure)

หรอจนถงขนการตอตาน คอ การลงโทษทางสงคม

(social sanction)

เรองของการปราบปราม นน ทาง ป.ป.ช.

ตองทำในระดบทเขมแขง เพราะวาเปนมาตรการท

เกดขนภายหลงการกระทำความผดแลว คอ การ

ดำเนนการกบผกระทำผดตามกฎหมายตางๆ ทไดให

อำนาจกบคณะกรรมการ ป.ป.ช. เชน อำนาจในการ

ไตสวน และรวบรวมพยานหลกฐานตางๆ เพอทจะ

นำผทกระทำความผดมาลงโทษ ซงตามพระราช-

บญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและ

ปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ ม ๔ ประการ

สำคญ ไดแก

ประการท ๑ ป.ป.ช. มอำนาจดำเนนการ

ถอดถอน (impeachment) ผทดำรงตำแหนงทาง

การเมองหรอเจาหนาทระดบสงออกจากตำแหนง

ประการท ๒ ป.ป.ช. มอำนาจดำเนนการใน

คดอาญากบผทดำรงตำแหนงทางการเมองได

ประการท ๓ ป.ป.ช. มอำนาจดำเนนการทาง

ดานอาญากบเจาหนาทของรฐ

ประการท ๔ ป.ป.ช. มอำนาจในการรองขอ

ใหทรพยสนของผดำรงตำแหนงทางการเมอง หรอ

เจาหนาทของรฐทมพฤตกรรม “รำรวยผดปกต”

ตกเปนของแผนดน

สรปแลว ป.ป.ช. มบทบาทและภารกจหรอม

อำนาจหน าท จะตองดำ เนนการตามกฎหมาย

และแนนอนทสด คณะกรรมการ ป.ป.ช. กจะตองยด


19

หลกความสจรต ความเทยงธรรม และความถกตอง

เปนทตง และในขนตอนการไตสวนกจะเปดโอกาส

ใหผทถกกลาวหาไดตอส แกขอกลาวหาอยางเตมท

ตามตวบทกฎหมาย

อยางไรกตาม เรองการปราบปรามตางๆ จะ

เกดประสทธผลไดทกภาคสวนตองชวยกนสอดสอง

ดแล โดยถอวาเปนหนาทของทกๆ คน ไมใชเปน

ภารกจหนาทเฉพาะของ ป.ป.ช. เทานนบทบาทของ

ป.ป.ช. ในขณะนยงตองเรงพฒนาคน เจาหนาท

บคลากรใหมความรอบรท งในแงของกฎหมาย

ตงแตการรบเรองรองเรยน เรองการหาขอเทจจรง

การไตสวนตางๆ ใหทนตอกระบวนการทจรต ทม

ความสลบซบซอนทงในเชงนโยบายและเทคนค

ตางๆ โดยจดใหมโครงการฝกอบรมเจาหนาทของ

ป.ป.ช. อยางเตมทและไดจดตงใหมสถาบนการ

ฝกอบรมบคลากรทางดานนโดยเฉพาะ

นอกจากนน กฎหมายตางๆ ทเกยวของกบ

ภารกจหลกของ ป.ป.ช. กตองไดรบการปรบปรง

แกไขเชนเดยวกน อาท กฎหมายคมครองพยาน หรอ

ผใหเบาะแสตางๆ และกฎหมายทเกยวของในเรอง

ของอายความในคดทจรต ซงกำลงดำเนนการอย

ขณะนรฐธรรมนญฉบบใหม หรอฉบบ

ปจจบนไดชวยแบงเบาภารกจของสำนกงาน ป.ป.ช.

ทมอยมากดวยการโอนอำนาจการไตสวนเรองทความ

เสยหายไมมาก และกรณผทำผดหรอทจรตเปน

ขาราชการในระดบทรองลงมา ใหอยในอำนาจหนาท

ขององคกรยตธรรมทางดานอน เปนตน

กรณมการปราบปรามการทจรตภายหลงท

ความผดเกดขนแลว จะตองดำเนนการอยางรดกม

ถกตองและรวดเรว เพอนำผทกระทำความผดตางๆ

มาลงโทษตามกฎหมาย ดงนน การปราบปรามหลง

การทจรตเกดขนแลว นบเปนการปองปรามใหผทยง

ไมไดกระทำความผดเกดความเกรงกลว ไมกลา

กระทำ หรออาจกลาวไดวาเปนมาตรการปองกนได

อกวธหนง

กลาวโดยสรป เรองการปองกนและปราบ-

ปรามการทจรตเปนภารกจหลกของชาตทเรงดวน

ททกฝายตองรวมมอกน ไมใชของหนวยงานใด

หนวยงานหนงโดยเฉพาะ ทกฝายตองรวมมอทงทาง

ด านการปองกนและการปราบปราม ชวยกน

ดำเนนการตามปณธานทวา

“ลางทจรตใหสนแผนดนไทย เพอเทดไทองคราชน”


20

ขอคดและหลกการดานการปองกน

และปราบปรามการทจรต

ภกด โพธศร*

*ศาสตราจารย ดร. ภกด โพธศร (Professor Dr. Pakdee Pothisiri) กรรมการ ป.ป.ช.

เน องในโอกาสทมการเผยแพรวารสาร

วชาการ ป.ป.ช. ฉบบปฐมฤกษน ขอแสดงความยนด

และชนชมตอผทมสวนเก ยวของในการจดทำ

วารสารวชาการทกคน โดยเฉพาะตอ ป.ป.ช. ท

เลงเหนความสำคญของการเผยแพรผลงานทาง

วชาการและการวจยทางดานการปองกนและ

ปราบปรามการทจรต นบวา ป.ป.ช. มการพฒนา

ไปถกทศทางโดยมงสการเปนองคกรแหงการเรยนร

ซงประกอบไปดวยการสรางสรรคองคความรใหมๆ

และการบรหารจดการองคความรบรรดาม เพอนำมา

ใชประโยชนในการตอสกบปญหาการทจรตคอรรปชน

ทนบวนแตจะเพมความซบซอนซอนเงอนมากขน

อยางทนทวงท

ชวงเวลาตอไปโดยเฉพาะป พ.ศ. ๒๕๕๑

นบไดวาจะเปนชวงเวลาแหงการเปลยนผานทสำคญ

ของ ป.ป.ช. เนองจากมปจจยทงภายในและภายนอก

มากมายหลายประการทมผลให ป.ป.ช. จะตองม

การปรบเปลยนบทบาทอำนาจหนาทและวธการ

ดำเนนงาน ตลอดจนกระทงวธคดและวฒนธรรม

องคกร ปจจยดงกลาวทมผลกระทบมากทสด ไดแก

รฐธรรมนญใหม พ.ศ. ๒๕๕๐ ทมบทบญญต

เกยวของกบบทบาท อำนาจหนาท ความสมพนธ

ระหวางองคอำนาจในการตรวจสอบการใชอำนาจรฐ

ตลอดจนแนวทางการดำเนนงาน ทงทางดานการ

ปองกน ปรามปรามการทจรต และการตรวจสอบ

ทรพยสน อาท กำหนดให ป.ป.ช. มบทบาทในการ

กำกบดแลจรยธรรมและคณธรรมของผดำรงตำแหนง

ทางการเมอง ซงนบไดวาเปนครงแรกในประวตศาสตร

ของประเทศไทย ทมการดำเนนการเชนน ทงนกเพอท

จะเปนมาตรการปองกนปญหาการทจรตคอรรปชน

ของผดำรงตำแหนงทางการเมองทงหลายนนเอง

ตามรฐธรรมนญฉบบใหมไดมการกำหนด

ระดบตำแหนงของเจาหนาทรฐผถกกลาวหาวา

กระทำทจรตทใหอยในการพจารณาดำเนนการของ

ป.ป.ช. ตงแตระดบ ๘ หรอเทยบเทาขนไป เพอลด

ปรมาณงานดานปราบปรามการทจรตของ ป.ป.ช.

ลง จกไดสามารถเนนเฉพาะเรองทเกยวกบผดำรง

ตำแหนงระดบสงไดมากยงขน นอกจากนยงกำหนด

ใหมกรรมการ ป.ป.ช. ประจำจงหวดขน เพอชวย

แบงเบาภาระงานทงทางดานการปองกน ปราบปราม

การทจรต และการตรวจสอบทรพยสนของกลม

เปาหมายในสวนภมภาค และเพมความครอบคลม


21

มากยงขน ประการหนงในดานของระบบตรวจสอบ

ทรพยสนก ได เพ มบทบาทการมสวนรวมของ

ประชาชนในการเขามารวมตรวจสอบและใหขอมล

ตางๆ โดยเฉพาะกรณการแสดงบญชทรพยสนและ

หนสนของผดำรงตำแหนงทางการเมอง ฯลฯ

นอกเหนอจากกฎหมายรฐธรรมนญ ยงม

กฎหมายสำคญอกฉบบหนงทไดผานการเหนชอบ

ของสภานตบญญตแหงชาตแลว เพยงแตอยระหวาง

การรอพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ไดแก ราง

พ.ร.บ. วาดวยความผดเกยวกบการขดกนระหวาง

ประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม พ.ศ.

........ ซงกฎหมายฉบบนกำหนดให ป.ป.ช. เปนผ

รบผดชอบในการบงคบใช ซงตามเนอหาสาระของ

กฎหมายฉบบนจะครอบคลมลกษณะความผด

เกยวกบการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและ

ประโยชนสวนรวมของเจาหนาทรฐ คสมรส และ

ญาต ทคอนขางกวางขวาง และจดเปนเรองใหม

สำหรบบานเรา จนเปนทหวงกงวลวาในทางปฏบต

อาจจะมขอยงยากทจะตองชแจงทำความเขาใจกบผท

มสวนเกยวของไดเสยคอนขางมาก อกทง ป.ป.ช. จะ

ตองปรบโครงสรางสำนกงาน ป.ป.ช. เพอรองรบการ

บงคบใชกฎหมายฉบบนดวย

ดวยเหตนเองป พ.ศ. ๒๕๕๑ จงเปนปแหง

การท ป.ป.ช. จะตองมภาระหนาทสำคญในอนทจะ

ตองกำกบดแลและชวยสนบสนนผลกดนใหมการ

เปลยนผานเขาส ป.ป.ช. ยคใหม ตามรฐธรรมนญ

พ.ศ. ๒๕๕๐ ไดราบรน ภาระหนาทสำคญๆ ไดแก

การเรงรดดำเนนการจดรางกฎหมายประกอบ

รฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการ

ทจรต ซงคงจะตองแบงการดำเนนการออกเปน ๒

คาบ คาบแรกเปนการเรงรดปรบปรงแกไข พ.ร.บ.

ประกอบรฐธรรมนญฉบบทใชอยในปจจบนเฉพาะ

ในสวนสำคญๆ ทรฐธรรมนญฉบบ พ.ศ. ๒๕๕๐ ม

การเปลยนแปลงสาระสำคญตางไปจากเดม และสวน

ทมการบญญตเพมเตมในบางประเดนทเรงดวนเพอ

มใหเกดปญหาอปสรรคในการปฏบตหนาท สวน

คาบท ๒ คงเปนการดำเนนการในสวนทเหลอให

ครบสมบรณ ทงนอาจรวมถงมาตรการบางอยางท

จำเปนเพอรองรบการท ป.ป.ช. จะตองเปนหนวยงาน

หลกในการดำเนนการเพอใหเปนไปตามขอตกลง

ภายใตอนสญญา UNCAC (United Nations

Convention Against Corruption 2003) ทรฐบาล

ชดปจจบนมแผนวาจะใหสตยาบนใหทนกอนสนวาระ

สวนภาระหนาททสำคญอกประการหนง ไดแก

การเรงรดดำเนนการดานบรหารจดการเกยวกบ

การปรบเปลยนโครงสรางองคกรของสำนกงาน

ป.ป.ช. เพอใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงบทบาท

อำนาจหนาทของ ป.ป.ช. ซงหมายรวมถงเรองของ

การขยายกรอบอตรากำลง การคดเลอก บรรจ แตงตง

และเตรยมความพรอมของบคลากรทจะเขามารวม

รบผดชอบงานทกระบบตามกรอบการเปลยนแปลง

ดงกลาว

ยงไปกวานนการเปลยนแปลงตางๆ ทเกดขน

ดงทกลาวมาขางตน ซงนบไดวาเปนการปฏรประบบ

งานทางดานการปองกนและปราบปรามการทจรต

ในภาพรวมครงสำคญ มผลใหมองคกร หนวยงาน

และภาคสวนตางๆ อยางหลากหลาย เขามามสวน

รวมในการบนดาลความสำเรจใหเกดขนในการตอส

กบปญหาทจรตคอรรปชน เชนในฝายบรหารเองตาม

รฐธรรมนญฉบบใหมกจะตองจดตงหนวยงานขน

มารองรบการดำเนนการทางดานการปราบปราม

การทจรตทเกยวของกบเจาหนาทของรฐในระดบลาง

ขณะทองคกรอสระตามรฐธรรมนญ เชน ผตรวจการ

แผนดน และคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน กจะม

บทบาทในดานการปองกนและปราบปรามการทจรต

อยางกวางขวางมากขน รวมถงฝายตลาการทไดม

การเพมบทบาท อำนาจหนาทของศาลฎกาแผนกคด

อาญาของผดำรงตำแหนงทางการเมองกวางขวาง


22

มากขน ทสำคญคอ รฐธรรมนญฉบบใหมใหความ

สำคญตอการเขามามสวนรวมของภาคประชาสงคม

ในการตอสกบการทจรตอยางชดเจน และมการเพม

มาตรการใหมๆ เชน การคมครองพยาน เปนตน

ป.ป.ช. จงตระหนกวาการตอสปญหาทจรตคอรรป

ชนในหวงเวลาตอจากนไป เปนเรองทจะตองอาศย

ความรวมมอรวมใจกนในระหวางผทมสวนเกยวของ

และสวนไดเสย (stakeholders) ทกภาคสวนเพอ

บรรลสเปาหมายสดทายทคนไทยทกคนตองการให

เกดขนภายใน ๕ ปขางหนา นนคอ “สงคมไทยมวนย

และยดมนในคณธรรม จรยธรรม ทกภาคสวนรวม

กนปองกนและปราบปรามการทจรต” อกทงจำเปน

ท จกตองมการกำหนดยทธศาสตรชาตว าดวย

การปองกนและปราบปรามการทจรต ซงเปนท

เหนพองตองกนโดยผทเกยวของทกฝาย เพอเปน

กรอบแนวทางในการดำเนนการใหสมฤทธผลตาม

เปาหมาย โดยยทธศาสตรดงกลาว จะตองมการ

กำหนดกลไกในการขบเคลอน เพอทจะนำเอา

ยทธศาสตรทกำหนดขนไปสการดำเนนการ เพอแก

ปญหาเกยวกบการทจรตคอรรปชนของประเทศไทย

เอาไวอยางชดเจน

เปนทนายนดวาถงแมเรายงคงตองเผชญและ

ฟนฝาอปสรรคตางๆ ในการพฒนาประเทศชาตอนม

สาเหตสำคญประการหนงมาจากปญหาการทจรต

คอรรปชน ทวาคนไทยสวนใหญกไดตระหนกถงภย

คกคามดงกลาว และพรอมทจะรวมมอกนหาหนทาง

ตอสกบปญหาการทจรตคอรรปชนอยางรเทาทน

ดวยการรวมกนกำหนด ยทธศาสตรชาตวาดวย

การปองกนและปราบปรามการทจรต ขน พรอมทง

ยงไดรวมกนตงปณธานอนแนวแนทจะแกปญหา

ดงกลาวตามคำถวายสตยปฏญาณทวา

“เราจะรวมกนลางทจรตใหสนแผนดนไทย

เพอเทดไทองคราชน”

We should have been pleased that though we have confronted with and win over the obstacles of various kinds along the course of development part of which rooted in the corruption, most of us have begun to realize such threat. We are ready to pull our force together to fi ght it. Having been informed about it, we should together be able to set up national strategy to prevent and suppress the corruption. Moreover, we would be determined to solve this problem and all together offer to our beloved King with the slogan

“We will all hands in hands to wash corruption out of Thai soil to celebrate our Great King.”



23



กลานรงค จนทก*

*นายกลานรงค จนทก (Mr. Klanarong Chanthick) กรรมการ ป.ป.ช.

ภารกจการปองกนและปราบปรามการทจรต

ถอเปนภารกจหลกทสำคญของ ป.ป.ช. ทตองทำอยาง

จรงจงและตองทำดวยความเสยสละ เราตองกลาทจะ

ยนหยดทำในสงทถกตอง ไมหวนเกรงกบกระแส

หรอผลกระทบหรอความกดดนใดๆ ทงสน จะตอง

ใหความเปนธรรมกบทกฝายและตองทำงานดวย

ความโปรงใสอยางตรงไปตรงมา ตองทำใหองคกร

ป.ป.ช. เปนองคกรทสามารถจะยนหยดอยบนความ

เชอถอและความศรทธาของประชาชนและเปน

องคกรทเขมแขง เปนหลกในการปฏรปการเมอง

ตอไป

สำหรบแนวความคดในเรองของการปองกน

และปราบปรามการทจรต ตามทศนะแนวคดสวนตว

ถอวาเปนภารกจของคนทงชาต เปนภารกจทเราตอง

ชวยกน สงทสำคญ คอ ภาคประชาชน ตองเขามาม

บทบาททสำคญยงในเรองของการตรวจสอบการ

ใชอำนาจรฐ จะหวงพงองคกรอสระ หรอหวงพง

ฝายบรหาร หรอหวงพงฝายนตบญญตอยางเดยว

ไมได จะตองเอาภาคประชาชนมามสวนรวมดวย

และสงทประชาชนสามารถเขามามสวนรวมไดม

๔ ประการ คอ

● ประชาชนจะตองสรางจตสำนกวาเรา

จะตองทำด เราจะตองไมสนบสนนการทจรต คอ

จะตองสรางจรยธรรมในใจของตวเอง จรยะคอ

ความประพฤตสงทควรประพฤต ธรรมะ เราพดคำวา

ธรรมคอ หลกธรรมของพระพทธเจา ซงหมายถง

ความด ความถกตอง ความยตธรรม ฉะนน

จรยธรรม คอ การประพฤตดวยความด ประพฤต

ดวยความถกตอง ประพฤตดวยความยตธรรม ถา

ทกคนมจรยธรรม คนทงชาตมจรยธรรม ไมวาจะเปน

ประชาชน ไมวาจะเปนขาราชการ กจะทำใหบาน

เมองดขน ดงนน ประชาชนตองไมมสวนสนบสนน

ในการทจรต ถงแมวาการทจรตนนจะทำใหตวเองได

รบผลประโยชน คอ การไมจายใตโตะ การยอมรบใน

การกระทำความผด ขบรถผดกฎจราจรไมไปขอรอง

ตำรวจ แตยอมไปชำระคาปรบ เปนตน

● ประชาชนจะตองสรางความกดดนทาง

สงคม (social sanction) คนทำไมด คนทไดตำแหนง

มาโดยไมถกตอง เราตองสรางความกดดนใหเขารสกวา

สงทเขาไดมาโดยไมถกตองนนสงคมไมยอมรบ วธการ

สรางความกดดนในสงคมนน ไมไดหมายความวา

จะตองไปขบไลเขา แตเราแสดงใหเขาเหนวาเรา ไม


24

อยากคบคาสมาคม เราแสดงใหเขาเหนวาเรารนะวา

เขาไดทรพยสนมาจากไหน ไมดอยางไร นคอสงท

สำคญ เรายนซอของอยและเราเหนเขาเดนมา เราอาจ

จะเดนหน แสดงใหเขาเหน ถาทกคนแสดงอยางน

ความกดดนทางสงคมจะเกดขน คนทจะกระทำความ

ชวจะไมกลา คนทจะกระทำความผดกจะไมกลาทำ

เพราะความกดดนทางสงคมเกดขน

● ประชาชนตองชวยกนเปนห เปนตา

ดแล ทรพยสนงบประมาณ ซงเปนของของเราเอง

ตองชวยกนสอดสองดแล สายตาของหนวยตรวจ

สอบนนอาจจะมไมกรอยค แตหากเปนสายตาของ

ประชาชนทงหมด เจดสบแปดสบลานค จะดแลได

อยางทวถง ดงนน เราจงตองชวยกนดแล

● ประชาชนตองเปลยนทศนคตคานยม ซ

งเดมมนษยจะเปนผทรกสงบ ไมอยากจะยงอะไรกบ

ใคร เปลยนทศนคตคานยมมาใหมวาเราตอง

ลกขนยนหยด และถาเราเหนอะไรทไมถกตอง เรา

จะไมยอม นคอสงทอยากจะฝากไวใหกบพนอง


สดทายคอ…

“เราตองไมลมวาการทจรตนน เปนสงท

ทำลายทกสงทกอยาง ทงระบบการเมอง ระบบ

เศรษฐกจ ระบบสงคม ฉะนน ทกคนตองชวยกน

และทกคนตองกลายนหยดทำในสงทถกตองโดยไม

เกรงกลวตอสงใด”

In conclusion,….

…“we should not forget that the corruption could destroy everything including the political, economic, and social systems. It is necessary that everybody has to lend hands and be determined to do the right things without fear of any kind.”



25



ประสาท พงษศวาภย*

*นายประสาท พงษศวาภย (Mr. Prasat Phongsiwapai) กรรมการ ป.ป.ช.

เสยงตำหน วากลาว ป.ป.ช. ยงมอกมากมาย

วาเพราะ ป.ป.ช. จงทำใหคอรรปชนมเยอะ เรงรด

กวดขน ป.ป.ช. ใหเรงรบขจดการทจรตประพฤต

มชอบเรวไว

ผมไมปฏเสธวา ป.ป.ช. กตกเปน “จำเลย”

ในขอหาวา เปนเหตหนงททำใหการทจรตยงมอยใน

เมองไทย แตคงไมเปนธรรมทจะมามงกลาวโทษเนน

ท ป.ป.ช. หนวยงานเดยว เพราะวาปจจยของความ

สำเรจในการขจดทจรตมอยมากมาย เชน วถชวต

สงคมไทย สภาพแวดลอม ประชาชน ขาราชการ

นกการเมอง กฎหมาย รฐบาล หนวยงานของรฐ ฯลฯ

ถาเปรยบเทยบวา ป.ป.ช. มภาพลกษณวา

เปนมอปราบคอรรปชน และยกนวใหวายอดเยยม

คอ นวหวแมมอ นวหวแมมอนวเดยว ไมสามารถ

หยบสงของได ถาจะใหหยบไดตองใชนวชชวย

ประกบ หรอถาใหหยบไดถนดกตองใชนวกลาง

นวนาง นวกอยเขารวมชวยดวย กจะยงดขนๆ และ

ถาทกนวงอรวมตวกนเปนกำปน พลงอยทกำปน

ฉนใด นวตางๆ ซงเปรยบเสมอนหนวยงานของรฐ

นกการเมอง ประชาชน ฯลฯ ทมารวมมอกบ ป.ป.ช.

กจะทำใหเกดพลงแหงกำปนฉนนน

สรปวา งานของ ป.ป.ช. ในการตอตาน

คอรรปชนจะใหไดผลสำเรจ หวใจสำคญ คอ มการ

ประสานงานในลกษณะทมงาน ทรวมตวจากทก

ภาคสวน คอกำปนททรงพลงตอสและทำลายคอร-

รปชนนนเอง

“ดซ....ประเทศไทยทจรตกนมากมาย มมาตงนานแลว อบอายชาวโลก ป.ป.ช. ปลอยใหการ

ทจรตคอรรปชนแพรหลายทวไป เตมบานเตมเมองไดอยางไร ป.ป.ช. ไมกลา วางเฉย ไมเอาจรง จบไดก

เพยงปลาซวปลาสรอยตวเลกๆ ปลาตวใหญๆ ไมมปญญาจบได”

“ไป ตนเสยท ป.ป.ช. ลกขนไปทำงาน ไปสอบสวนไลจบ”

ฯลฯ


26

It can be concluded that for the NCCC’s mission to effectively counter corruption, the key principle is to involve every sector of society in collaborative teamwork. This united force serves as the powerful fi st to fi ght and conquer corruption.



27



ใจเดด พรไชยา*

*นายใจเดด พรไชยา (Mr. Jaided Pornchaiya) กรรมการ ป.ป.ช.

ปจจบนการทจรตถอเปนปญหาสำคญปญหา

หนงของโลก หลายประเทศรวมทงประเทศไทยดวย

ไดจดตงองคกรอสระเพอรบผดชอบในการปองกน

และปราบปรามการทจรตขน มการแลกเปลยนความ

คดเหน ขอมลขาวสารและวธการทจรตในรปแบบ

ตางๆ เพอแสวงหาแนวทางหยดยงความทจรตลง

ใหได

สำหรบประเทศไทยเรมตนทพระราชบญญต

ปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤต

มชอบในวงราชการ พ .ศ . ๒๕๑๘ ตามดวย

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๔๐

พ.ร.บ. ประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและ

ปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ และรฐธรรมนญ

แหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ มวตถประสงค

หลก คอ การตรวจสอบการปฏบตงานของเจาหนาท

ของรฐวา ไดใชอำนาจรฐโดยชอบดวยกฎหมายและ

โดยสจรตหรอไม มมาตรการหลกอยสองมาตรการ

คอ มาตรการปองกนกบมาตรการปราบปราม ม

เครองมอสำคญ คอ การตรวจสอบทรพยสน และ

การไตสวนขอเทจจรง เพอนำไปสการถอดถอนออก

จากตำแหนง การดำเนนการทางวนย การขอให

ทรพยสนตกเปนของแผนดน การดำเนนคดอาญา

รวมทงการเสนอมาตรการความเหน หรอขอเสนอ

แนะ หลกการปฏบต ตอคณะรฐมนตร รฐสภา ศาล

และหนวยงานอนของรฐดวย

๑. การทจรต

หากแปลตามตวอกษรแลว กหมายความวา

“ความประพฤตทไมด” หากพจารณาในแง ความ

มงหมายแลว หมายถง “การโกง” โดยเฉพาะการโกง

งบประมาณแผนดน เปนธรรมชาตฝายตำ อนเนองมา

จาก “โลภเจตนา” ซงซอนอยใตจตสำนกของทกคน

มากบางนอยบางขนอยกบวาบคคลผนนม “หร และ

โอตตปปะ” เปนภมคมกนมากนอยเพยงใด อาการท

ปรากฏจะเรมขนทการคดเขาขางตนเอง และยดมน

ในทษฐนนอยางเหนยวแนน และเมอมโอกาสท

เหมาะสมการกระทำกอาจรนแรงขนถงขนวางแผน

โกงสมบตแผนดนมาเปนของตน

การตอสกบความทจรต จงมใชเปนการตอส

กบตวบคคลใดบคคลหนงโดยเฉพาะ แตเปนการตอส

กบพฤตกรรมทประกอบดวยเจตนารายของบคคล

บางกลมบางคณะเทานนเอง


28

๒. ลกษณะของสงคมไทยกบการทจรต

สงคมไทยมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

มาแตอดต มขาราชการเปนผรบสนองพระบรม-

ราชโองการ และปฏบตราชการตางพระเนตรพระ-

กรรณ มอดมคตยดมนในทศพธราชธรรมมใหใช

พระราชอำนาจเกนขอบเขต โดยเฉพาะในเรอง

พจารณาพพากษาคดซงถอวากฎหมายเปนสงศกดสทธ

ผพพากษา และตลาการตองยดมนในหลกอนทภาษ

คอ ไมหวนไหวเพราะความรก ความโกรธ ความกลว

และความหลง (การไมรจกงานในหนาทเปนความหลง

อยางหนง) สงคมไทยยอมรบ ความแตกตางระหวาง

บคคลโดยเฉพาะในเรองของคณธรรม มผใหญ ผนอย

ผใหญและผนอยมความสมพนธกนดวยพรหมวหาร

ธรรม สงคหวตถธรรมและคารวธรรมมวถชวตท

เรยบงาย พงพงและใกลชดกบธรรมชาต

ในขณะทสงคมตะวนตกมการตอสระหวาง

ชนชน และจบลงดวยการยดมนในเสรภาพ และ

ความเสมอภาค มความสมพนธกนดวยสทธและหนาทซง

องอยกบประโยชนทางวตถ มวถชวตทยดถอความโออา

สะดวกสบายเปนหลก และมการปกปองตวเองสง

ในชวงศตวรรษทผานมา สงคมไทยจำเปน

ตองยอมรบอารยธรรมตะวนตก แนวคดจงเปลยน

เปนสองกระแส กระแสหนงตองการเหนสงคมไทย

เปนเชนสงคมตะวนตก ดวยเชอวาปรากฏการณเชน

นนมลกษณะเปนสากล และดเหมอนวาแนวคดนจะ

เปนกระแสนำ แตอกกระแสหนง ยงเหนคณคาของ

สงคมไทยในอดต ปจจบนทงสองแนวคดยงเขากนได

ไมสนท ความสบสนจงเกดขน ผลพวงทตามมากคอ

เชอความทจรตซงมอยบางแลวจงเบงบาน ผลดอก

ออกใบ เหมอนขาวไดฝน ปญหาความทจรตจงด

รนแรงขน

๓. ระบบบรหารราชการกบมาตรการปองกน

การทจรต

การทจรตในภาคราชการมลกษณะสำคญท

เบยดบงงบประมาณแผนดนในรปแบบตางๆ เทาท

ผทจรตจะคดได โดยอาศยชองวางจากระบบบรหาร

ราชการ การทจรตจงอง ๆกนไปกบระบบบรหารราชการ

นนเอง การปฏรประบบราชการในแตละครงนน จะม

ความคดในการปองกนการทจรตควบคกนไปดวย

เสมอ การทำความเขาใจกบระบบบรหารราชการจง

เปนสงจำเปน

ในอดตการบรหารราชการไทยไมมระบบงบ

ประมาณ ในป พ.ศ. ๒๔๑๗ พระเจาอยหวรชกาลท ๕

มพระราชดำรใหมการปฏรประบบบรหารราชการ

แผนดน โดยเรมตนทโปรดเกลาฯ ใหตราพระราช-

บญญตสำหรบหอรษฎากรพพฒน จ.ศ. ๑๒๓๕

(พ.ศ. ๒๔๑๗) และพระราชบญญตสำหรบกรม

พระคลงมหาสมบตแลวาดวยกรมตางๆ ซงจะเบกเงน

สงเงน จ.ศ. ๑๒๓๕ (พ.ศ. ๒๔๑๙) ขนโดยกำหนดให

กรมพระคลงมหาสมบต ทำบญชกะรายรบรายจายใน

ปทแลว เพอเปนแบบเทยบเคยงเงนทจะใชรบและ

จายในปขางหนาตอไป

อกประมาณ ๑๖ ปตอมา จงโปรดเกลาฯ

ใหตราพระราชบญญตกระทรวงพระคลงมหาสมบต

วาดวยงบประมาณ และรายงาน ร.ศ. ๑๐๙ (พ.ศ.

๒๔๓๔) กบพระราชบญญตพระธรรมนญนาท

ราชการกระทรวงพระคลงมหาสมบต ร.ศ. ๑๐๙

ใหกรมพระคลงขางทจดการเงนในพระองคของ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวแยกตางหากจาก

พระราชทรพยสำหรบแผนดน

ระบบงบประมาณแผนดนจงเกดขนผลกคอ

การบรหารราชการแผนดนจะมรายรบรายจายให

ตรวจสอบได ซงเปนจดเรมตนของการกำหนด

มาตรการปองกนการทจรต

ตอมาในป พ.ศ. ๒๕๐๓ มพระบรมราช-

โองการโปรดเกลาฯ ใหใชแผนพฒนาเศรษฐกจ โดย

ใหเรมดำเนนการระหวาง ป พ.ศ. ๒๕๐๔ - ๒๕๐๖


29

การจดทำแผนเปนมาตรการปองกนการใช เงน

งบประมาณใหเปนไปตามวตถประสงคยงขน

มาตรการจดทำงบประมาณ และมาตรการให

จดทำแผนงาน ยงไมกระชบพอทจะปองกนการทจรต

จง เกดกระแสการปฏรประบบบรหารราชการ

แผนดนขนอกครงหนง (ซงเปนแนวคดทรบมาจาก

ตางประเทศ) เรมตนทมการตรารฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๔๐ ระเบยบสำนกนายก

รฐมนตรวาดวยการสรางระบบบรหารกจการบาน

เมองทด พ.ศ. ๒๕๔๒ ระเบยบสำนกนายกรฐมนตร

วาดวยการรบรองมาตรฐานดานการจดการ และ

สมฤทธผลของงานภาครฐ พ.ศ. ๒๕๔๓ แกไข

เพมเตม พ.ร.บ. ระเบยบบรหารราชการแผนดน

ฉบบท ๒ พ.ศ. ๒๕๔๕ พระราชกฤษฎกาวาดวย

หลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด

พ.ศ. ๒๕๔๖ และกฎหมายอนๆ อกหลายฉบบรวม

ทงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐

ดวย

จะเหนไดวาการปฏรประบบบรหารราชการ

นน แทจรงแลวกคอ การปฏรปกฎหมายนนเอง

เพราะกฎหมายเทานนท จะแปรแนวคดออกส

การปฏบต การปรบปรงกฎหมายครงนทำใหระบบ

บรหารราชการมความละเอยดพสดารและซบซอน

ยงขน วตถประสงคสวนหนงกคอ จดระบบบรหาร

ราชการใหโกงยากยงขนนนเอง

แมวาระบบบรหารราชการจะวางไวดเพยงใด

กยากทจะปองกนการโกงได เพราะผทคดจะโกง

กจะพลกแพลงหาวธปฏบตหลกเลยงไดเสมอ พ.ร.บ.

ประกอบรฐธรรมนญว าด วยการปองกนและ

ปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๑๙ (๘)

จงบญญตใหเปนอำนาจหนาทของคณะกรรมการ

ป.ป.ช. ทจะ “เสนอมาตรการ ความเหน หรอ

ขอเสนอแนะ ตอคณะรฐมนตร รฐสภา ศาล

หรอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน เพอใหมการ

ปรบปรงการปฏบตราชการ หรอวางแผนงาน

โครงการของสวนราชการ รฐวสาหกจ หรอหนวย

งานของรฐ เพอปองกนหรอปราบปรามการทจรต

ตอหนาท กระทำความผดตอตำแหนงหนาทราชการ

หรอการกระทำความผดตอตำแหนงหนาท ใน

การยตธรรม” และนคอ แมบทเกยวกบการปองกน

การทจรตในหนาทของคณะกรรมการ ป.ป.ช.

๔. ระบบอำนวยความยตธรรมกบมาตรการ

ปราบปรามการทจรต

มาตรการปราบปรามการทจรต สวนหนงเปน

งานในกระบวนการยตธรรมของฝายบรหาร ในอดตคง

มอยแลวตามกฎหมายเกา เมอมการปฏรปกฎหมาย

จงปรบปรงระบบงานโดยเรมทกำหนดลกษณะ

ความผดตอตำแหนงหนาทราชการ และความผดตอ

ตำแหนงหนาทในการยตธรรมไวในกฎหมายลกษณะ

อาญา พ.ศ. ๒๔๕๑ และประมวลกฎหมายอาญา

พ.ศ. ๒๕๐๐ สวนวธการแสวงหาความจรง ดำเนน

การตาม พ.ร.บ. วธพจารณาความมโทษสำหรบใชไป

พลางกอน ร.ศ. ๑๑๕ (พ.ศ. ๒๔๔๐) ตามดวยประมวล

กฎหมายวธพจารณาความอาญา พ.ศ. ๒๔๗๘ พ.ร.บ.

ปองกนและปราบปรามการทจรตและประพฤต

มชอบในวงราชการ พ.ศ. ๒๕๑๘ รฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๔๐ พ.ร.บ. ประกอบ


ทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ พ.ร.บ. วาดวยความผดเกยวกบ

การเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๒

พ.ร.บ. ประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาคด

อาญาของผดำรงตำแหนงทางการเมอง พ.ศ. ๒๕๔๒

พ.ร.บ. การจดการหนสวนและหนของรฐมนตร

พ.ศ. ๒๕๔๓ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พ.ศ. ๒๕๕๐ (ราง) พ.ร.บ. วาดวยความผดเกยวกบ

การขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชน

สวนรวม และกฎหมายอนอกหลายฉบบ


30

จะเหนไดวาตงแตป พ.ศ. ๒๔๕๑ เปนตนมา

กฎหมายเกยวกบการปราบปรามการทจรตไดม

ววฒนาการอยางตอเนอง ทงในแงสาระสำคญของ

การกระทำความผด และวธการปฏบตงานของ

พนกงานเจาหนาท แสดงใหเหนวาความทจรตได

เตบโตขนอยางรวดเรวทงในแงปรมาณ และรปแบบ

วธการทจรต

งานของคณะกรรมการ ป.ป.ช. มลกษณะ

ใกลเคยงกบงานของศาล กลาวคอ ตองวนจฉยทงใน

ประเดนปญหาขอเทจจรง และประเดนปญหาขอ

กฎหมาย จะแตกตางไปบางกเฉพาะในสวนทเปน

วตถประสงค ขนตอน และวธการปฏบตงาน โดย

เฉพาะในสวนทวาดวยวธการแสวงหาขอเทจจรงและ

พยานหลกฐาน รวมทงระดบการใชดลพนจในประเดน

ปญหาขอเทจจรงดวย

วตถประสงคของงาน คอ การแสวงหา

ความจรง และหากเหนสมควรดำเนนคดอาญา กตอง

รวบรวมขอเทจจรง และพยานหลกฐานใหมากพอ

ทจะใชอางในคำฟอง ตามประมวลกฎหมายวธ

พจารณาความอาญา มาตรา ๑๕๘ และพสจนความ

ผดตามมาตรา ๑๗๔ และ ๒๒๖ ไมใชการตดสน

ซงเปนงานของศาล

กฎหมายทกำหนดขนตอน และวธการปฏบต

งานของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ในสวนทเกยวกบ

กฎหมายวธสบญญตมปะปนกนอยในหลายฉบบ

ความไมสอดคลองกนของกฎหมายทงในแงการใช

ถอยคำ การใหความหมาย และความเปนระบบ

อาจทำใหเกดความสบสนได ปญหาแรกททาทาย

คณะกรรมการ ป.ป.ช. กคอ ทำอยางไรจงจะสามารถ

กำหนดขนตอน และวธปฏบตใหสอดคลองกบหลก

กฎหมายไดอยางเปนระบบ ซงรวมทงการกำหนดหลก

เกณฑการใชดลพนจวาแตกตางกบศาลอยางไรดวย

๕. แนวคดในการปฏบตงาน

การปฏบตงานทกประเภทตองเรมตนจาก

การมองอดต เพอทำความเขาใจกบปจจบน แลวจง

กำหนดเปาหมายสอนาคตเสมอไป การเพงมองอนาคต

โดยไมคำนงถงอดตจะเหมอนกบเรอทขาดหางเสอ จะม

ลกษณะเปนการลองผดลองถก และเรมตนใหมอย

รำไป

ผเขยนเหนวายงองคกรปราบปรามการทจรต

เตบโตมากขนเพยงใด กแสดงวาระบบการปฏบตงาน

ราชการลมเหลวมากขนเพยงนน เพราะเปนการ

เตบโตในทางวตถ ไมใชการเตบโตทางปญญาสงท

กระทบมากทสด กคอ ระบบงบประมาณแผนดน

เพราะงานดานปราบปรามการทจรตน มคาใชจายสง

แตผลงานมไดกอใหเกดประโยชนในลกษณะทเปน

การสรางสรรคโดยตรงแตอยางใด ตรงน ทฤษฎ

“พอเพยง” ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว นาจะ

นำมาใชไดกบงานปองกนและปราบปรามการทจรต

ความผดตอตำแหนงหนาทจะมลกษณะเปน

การกระทำทไมมอำนาจ หรอใชอำนาจเกนขอบเขต

ทำผดระเบยบขนตอนตามทกฎหมาย หรอแผนงาน

กำหนด ทำผดวตถประสงคของงานซงรวมทง

การกำหนดแผนงาน หรอนโยบาย ทเสยงตอการเกด

ความเสยหายแกราชการดวย แตการกระทำทม

ลกษณะเชนนมใชจะเปนความผดตอกฎหมายอาญา

เสมอไป ความยากจะอยทการพสจนวาการกระทำ

เชนนนผกระทำมเจตนาทจรต หรอมเจตนาทำใหเกด

ความเสยหายแกผอนหรอราชการหรอไม เปนหลก

ผปฏบตงานตองใชดลพนจวนจฉยทงใน

ประเดนปญหาขอเทจจรง และประเดนปญหาขอ

กฎหมาย ขอเทจจรงจะตองมาจากพยานหลกฐาน

เทานน สวนขอกฎหมายจะตองอางบทมาตรา (หลก

กฎหมาย) ไดถกตอง ระบบงานกำหนดไวใหเปน

เชนนน จะเปลยนแปลงตามความรสกนกคดของตน


31

ไมได แตจะอยางไรกตามผวนจฉยกเปนเพยงมนษย

ผมความรและประสบการณจำกด ยอมมองปญหา

ตางกน มวธคดตางกน ทศนะของผปฏบตงานทมตอ

สงคมและงานแตละอยางจงมความสำคญ และม

อทธพลตอคำวนจฉยอยางยง

ทศนะตองาน ผเขยนเหนวาตองใชวชาการ

นำการปฏบต คอ ตองใหเหตผลทสงคมยอมรบไดมา

อธบายวาเหตใดจงคด และตดสนใจเชนนน และ

เหตผลนนตองมหลกกฎหมายสนบสนนดวย

การจดองคกร และจดระบบงานดานบรหาร

จดการ นน แมองคกรอสระจะสามารถกำหนดเองได

แตในทางปฏบตแลวควรจะตองยดถอตามแนวทางท

พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑ และวธการ

บรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. ๒๕๔๖ กำหนดไว

เพอใหสอดคลองกบงานในระบบอนๆ

ทศนะตอผถกกลาวหา ตองยอมรบวา

เจาหนาทของรฐผซงตองตกเปนผถกกลาวหานน ได

ผานการคดเลอกมาครงหนงแลว ในการปฏบตงาน

เขายอมมวธคดทแตกตางไปจากผวนจฉยแนนอน

งานบรหารบางประเภท นอกจากจะตองอาศยความร

ทางเทคนคแลว ยงตองอาศยจนตนาการประกอบ

ดวย ยงมงมนตงใจทำงานมากโอกาสทจะกอใหเกด

ความขดแยงทางความคดกจะยงสง โอกาสทจะ

ตดสนใจผดพลาดกยงมาก แตโลกกเจรญเพราะคน

กลมน การพจารณาการกระทำของเขา จงตอง

นำความร ประสบการณ และสถานการณท เขา

ตองเผชญมาพจารณาประกอบดวย ในบางกรณ

การกระทำผดพลาดทเกดขนโดยความไมตงใจ หรอ

เปนการผดพลาดเพยงเลกนอย รฐตองคมครอง ซง

เปนหลกการทปรากฏอยใน พ.ร.บ. ความรบผดทาง

ละเมดของเจาหนาท พ.ศ. ๒๕๓๙ ทงนเพอไมใหเกด

ปญหาในการบรหารอนเนองมาจากเจาหนาทไมกลา

ตดสนใจดำเนนงานเทาทควร

ทศนะตอผกลาวหา กฎหมายปองกนและ

ปราบปรามการทจรต เปดโอกาสใหทกคนมโอกาส

กลาวหาได การกลาวหาจงอาจทำไดโดยงาย ผกลาว

หาบางคนอาจถอโอกาสนทำลายผอนได การตรวจ

สอบขอเทจจรง และพยานหลกฐานเบองตน จงม

ความจำเปนเพอใหการปฏบตงานมความรอบคอบ

ยงขน

สำหรบองคความรทจำเปนในการปฏบตงาน

นน ความรหลก ไดแก ระบบงานบรหารราชการ

แผนดน ระบบงานในกระบวนการยตธรรมทางอาญา

รวมถงระบบงานในวสาหกจของรฐ ในรปแบบ

ตางๆ อยางลกซงควรทำความเขาใจใหถองแทวา

วตถประสงคของงานนนๆ คออะไร ขนตอนและวธ

ปฏบตทกฎหมายกำหนดไวนนมอยอยางไร ผรบ

ผดชอบในการปฏบตนนปฏบตชอบหรอไมชอบดวย

หลกกฎหมายอยางไร และตองใหความเหนไดดวยวา

การปฏบตทถกตองนนควรจะเปนอยางไร เรองน

อาจจะตองอาศยการวจยเปนเครองนำทาง แตจะ

อยางไรกตาม ผลงานวจยนนควรจะลก และสามารถ

นำไปเปนหลกในการปฏบตงานไดดวย

ในทศนะของผเขยน เราควรคดอยางงายๆ วา

“การทำงานใหสำเรจนนขนอยกบปจจยหลก

สองประการ ประการแรก คอ เครองมอด กบ

ประการทสอง คอ ผใชเครองมอเปน เครองมอท

สำคญทกฎหมายใหไวไดแก การตรวจสอบทรพยสน

กบการไตสวนขอเทจจรง การพฒนาระบบงาน

ใหงายตอการปฏบตกบการพฒนาความร ทกษะ

และทศนคตของผปฏบตไปพรอมๆ กน จงเปน

ยทธศาสตรทสำคญ แมความคดจะงาย แตการ

ปฏบตใหเปนไปตามความคดนนไมไดงายเลย”

In my view,…

“we should keep in mind that “the success of achieving mission’s goal depends on two factors: Firstly, the effective tool, and secondly, people who


32

know how to use the tool. The tools provided by legal system include the inspection into the public fi gure’s properties and the fact fi nding inquiry. There is a need to develop the operational system so that it is more practical which goes hand in hand with the development of the involved personnel’s knowledge, skill, and attitude. This two-sided process is then the key strategy. Though the idea sounds simple, the practice is not that easy.”



33

ผลประโยชนสวนตนจากความสญเสยสวนรวม :

การรบมอกบการทจรตจากผลประโยชนทบซอน

ในประเทศไทย

เมธ ครองแกว*

*ศาสตราจารย ดร. เมธ ครองแกว (Professor Dr. Medhi Krongkaew) กรรมการ ป.ป.ช. ความเหนในบทความนเปนความเหน

สวนตวของผเขยน มไดเกยวกบฐานะหรอความเหนอยางปนทางการของคณะกรรมการ ป.ป.ช. แตอยางใด

บทคดยอ

การขดกนของผลประโยชนสวนตนและ

ผลประโยชนสวนรวม หรอผลประโยชนทบซอน

ถอไดวาเปนการทจรตอยางหนง เพราะเจาหนาทของ

รฐท เกยวของไดรบผลประโยชนเฉพาะตนอนไม

สมควร เพราะประโยชนนาจะเปนของรฐหรอ

สวนรวม ผลประโยชนทบซอนเกดขนไดหลาย

รปแบบ เชน การใชขอมลจากตำแหนงหนาทเพอ

ประโยชนสวนตน หรอการเออประโยชนจากงาน

ในหนาทใหแกผใกลชด ในปจจบนมกฎหมายอย

หลายฉบบทมบทบญญตในการกำจดหรอปองปราม

การขดกนของผลประโยชนดงกลาว ทงในกฎหมาย

หลก เชน กฎหมายรฐธรรมนญ ประมวลกฎหมาย

อาญา และกฎหมายเฉพาะตำแหนงหนาทของ

เจาหนาทของรฐประเภทตางๆ องคกรอสระทม

หน าท โดยตรงในการรบมอกบปญหาจากผล

ประโยชนทบซอน คอคณะกรรมการปองกนและ

ปราบปรามการทจรตแหงชาต ซงมอำนาจใช

กฎหมายเฉพาะ ๓ ฉบบ คอ พระราชบญญต

ประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบ-

ปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ พระราชบญญตวาดวย

ความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ

พ.ศ. ๒๕๔๒ และพระราชบญญตเกยวกบการ

จดการหนสวนและหนของรฐมนตร พ.ศ. ๒๕๔๓

และในอนาคตอนใกลนจะมกฎหมายเฉพาะอกฉบบ

หนงทจะนำมาใชได คอ พระราชบญญตวาดวย

ความผดเกยวกบการขดกนของประโยชนสวนบคคล

และประโยชนสวนรวม ซงทงหมดหากไดรบการ

บงคบใชอยางจรงจงนาจะชวยขจดปญหาเกยวกบ

การทจรตอนเกดจากผลประโยชนทบซอนในการ

ปฏบตงานของเจาหนาทรฐได แตอาจจะตองเสรม

ดวยการสรางคณธรรมและจรยธรรมในการทำงาน

ของเจาหนาทรฐ โดยมประมวลจรยธรรมของแตละ

หนาทการงานเปนเครองชวยสำคญ


34

Abstract

Confl ict of Interest can be regarded as a form of corruption as the state offi cials involved can derive unwarranted personal benefi ts from their work, the benefi ts of which should belong to the state or public. There are many forms of confl icts of interests such as the use of information accessible through duties in the offi ce for personal gains, or to extend benefi ts to close relatives or colleagues. At present there are provisions in several laws that can be used to deal with problems arising from confl ict of interest. These laws can range from the constitution and the penal code, to specifi c laws for specifi c groups of state offi cials. The National Counter Corruption Commissioners who are vested with primary responsibilities to deal with corruption from confl ict of interest have jurisdiction over the use of 3 laws namely the Organic Law on the Prevention and Suppression of Corruption B.E. 2542, the Act on Offences Relating to the Submission of Bids to State Agencies B.E. 2542, and the Act on Management of Partnership Stakes and Shares of Ministers B.E. 2543. In the near future, there may be the fourth law, the Act on Offences Concerning Confl ict of Personal Benefi ts and Public Benefi ts. Altogether under judicious enforcement of these laws by the NCCC and the strict observance of the code of conduct of state offi cials, corruption from confl ict of interest should decrease.

๑. บทนำ

ประเทศไทยมกจะไดตำแหนงไมสดนกเมอ

ถกวดดวยดชนเกยวกบการทจรตเปรยบเทยบกบ

ประเทศอนๆในโลก ยกตวอยางเชน เมอป ๒๕๔๙

องคกรความโปรงใสนานาชาต (Transparency

International (2006)) จดใหประเทศไทยอยในอนดบ

ท ๖๓ จากจำนวนประเทศทงหมด ๑๖๓ ประเทศ

ทวโลกทองคกรแหงนนำขอมลมาศกษาเพอคำนวณ

หาดชนการรบร เกยวกบการทจรต (Corruption

Perception Index หรอ CPI) ดชนจดลำดบประเทศ

ทมภาพการทจรตนอยทสด (CPI ลำดบทหนง) ไป

จนถงประเทศทมภาพการทจรตมากทสด (CPI ลำดบ

ท ๑๖๓) เพราะฉะนน ภาพการทจรตลำดบท ๖๓ จง

มสดนก แตทนาเปนหวงมากกวานนกคอ ลำดบของ

ป ๒๕๔๙ เพมขน (คอภาพแยลง) จากลำดบท ๕๙

จากจำนวน ๑๕๙ ประเทศในป ๒๕๔๘ และในป

เดยวกนน ธนาคารโลกไดคำนวณตวชวดการบรหาร

ดานการควบคมการทจรต (World Bank Governance

Indicator on Control of Corruption) และได

พบวาดชนดงกลาว ไดเลวลงจากลำดบท ๔๘.๐ ของ

percentile rank ของป ๒๕๐๔ มาเปนลำดบท ๕๑.๒

ของป ๒๕๐๕ บรษททบรหารความเสยงดาน

การเมองและเศรษฐกจ (The Political and Economic

Risk Consultancy, Ltd.) ซงตงอยทฮองกงใหคะแนน

ความชกของการเกดการทจรตในประเทศไทยเมอ

ป ๒๕๔๙ เทากบ ๗.๖๔ จากชวงคะแนน ๐ ถง ๑๐

โดยคะแนนยงสงแสดงถงความชกของการทจรตทม

มากขน โดยในกลมประเทศเอเชยตะวนออกดวยกน

๑๓ ประเทศ สงคโปรไดคะแนนดทสดท ๑.๓ และ

ญปนไดรองลงมาท ๓.๐๑ มแตฟลปปนส เวยดนาม

และอนโดนเซยเทานนทคะแนนตำกวาประเทศไทย

เลกนอย (PERC 2006) เหตผลกเปนไปไดทการทจรต

นนเปนปรากฏการณหรอพฤตกรรมของคนทขนอย

กบระดบของการพฒนา นนคอประเทศทดอยพฒนา

มกจะมความโนมเอยงทจะมการทจรตมากกวา

ประเทศทพฒนาแลว และสาเหตทสำคญทสด

ประการหนงของปรากฏการณหรอพฤตกรรมเชนน

มกจะพบในการขดกนระหวางผลประโยชนสวนตน

และผลประโยชนสวนรวม หรอผลประโยชนทบซอน

ท เกดขนจากการทำงานของเจ าหน าท ของรฐ

ในประเทศดอยพฒนาหรอประเทศกำลงพฒนา

ดงกลาว ประเทศไทยนาจะจดไดวาเปนประเทศหนง

ทเกดปรากฏการณเชนนขน


35

วตถประสงคหลกของบทความเรองนคอ

การแสดงใหเหนถงความกระตอรอรน และความ

หวงกงวลของหนวยงานของรฐหลายแหงในการ

เผชญหนากบปญหาเรองผลประโยชนทบซอนจาก

การทำงานของเจาหนาทของรฐในประเทศไทย แต

กอนทจะไปถงจดนน บทความนจะกลาวถงความ

หมายทหลายหลากของผลประโยชนทบซอน เพอให

เกดความเขาใจทถกตองและลกซง จากนนบทความ

นจะกลาวถง กฎหมายตางๆทใชอยในปจจบนท

เกยวของกบการรบมอการทจรตอนเนองมาจากผล

ประโยชนทบซอน และทายสดบทความนจะกลาวถง

แนวคดและกจกรรมใหมๆทเกยวของการรบมอกบ

ผลประโยชนทบซอนทคณะกรรมการ ป.ป.ช. มสวน

เกยวของดวยในปจจบนและในอนาคต

๒. ผลประโยชนทบซอนในฐานะเปนรปแบบหนง

ของการทจรต

องคกรความโปรงใสนานาชาตใหนยามของ

การทจรต วาเปนการกระทำท เกยวของกบการ

ประพฤตปฏบตของเจาหนาทของรฐ ไมวาจะเปน

นกการเมอง หรอขาราชการประจำกตาม ในการ

แสวงหาผลประโยชนโดยหนทางทไมชอบและผด

กฎหมายใหแกตนเองหรอผอนทใกลชดโดยอาศย

ตำแหนงหรออำนาจทนกการเมองหรอขาราชการ

ผนนมอย๑

กลาวโดยยอกคอ การทจรตอาจเขาใจไดวา

เปนการใชอำนาจของสวนรวมเพอผลประโยชน

สวนตน ในประเทศสงคโปรซงเปนททราบกนดวา

การทจรตในภาคราชการมนอยมาก มการใชคำวา

“การหาประโยชนสวนตน” (gratification) แทนการ

ใชคำวาทจรตในกฎหมายวาดวยการปองกนการ

ทจรต ค.ศ. ๑๙๖๐ (Prevention of Corruption

Act 1960) คำวาการหาประโยชนสวนตนนรวมถง

(๑) เงนหรอของขวญ เงนใหกยม คาใชจาย เงน

รางวล เงนคานายหนา การคมครองเพอการปองกนท

คำนวณคาเปนเงนได ทรพยสนหรอผลประโยชนใน

ทรพยสนในรปแบบตางๆไมวาจะเคลอนทไดหรอ

เคลอนทไมได (๒) งานในตำแหนง การจางงานหรอ

สญญาใดๆ (๓) คาตอบแทนตางๆ การปลดปลอย

หรอการสนสดสภาพของหนเงนก หรอพนธะผกพน

หรอเงอนไขอนใดกแลวแต ไมวาจะทงหมดหรอ

บางสวน (๔) บรการอนใด การอำนวยความสะดวก

หรออภสทธอนใดในรปแบบใดกแลวแต รวมทงการ

ใหการคมกนหรอคมครองจากการถกลงโทษ หรอ

การถกกกกนดวยวธการใดกแลวแตจากการดำเนน

การตามมาตรการทางดานวนยหรอทางอาญา และ

(๕) ขอเสนอใดๆ การยอมรบหรอคำสญญาทจะให

ประโยชนอนใดตามความหมายในหวขอ (๑), (๒),

(๓) และ (๔) ทกลาวถงแลวขางตน

จะเหนไดวา การทจรตหรอการกระทำอน

เปนการทจรตมความใกลชดกบผลประโยชนทบ

ซอนเปนอนมาก ถาผลประโยชนทบซอนหมายถง

สถานการณซงเจาหนาทของรฐ ทมอำนาจใน

การวนจฉย หรอตดสนใจในนามของรฐไดใชอำนาจ

ดงกลาวไปในทางทกอใหเกดประโยชนใหแกตว

เจาหนาทนนเอง แทนทจะเปนประโยชนของรฐหรอ

ของสวนรวม การกระทำดงกลาวกถอไดวาเปนการ

ทจรตจากผลประโยชนทบซอน หรอกลาวอกนย

หนงกคอ ผลประโยชนทบซอนเปนรปแบบหนงของ

การทจรต ตามความหมายทวาน การทจรตจะไมเกด

ขน หากเจาหนาทของรฐปฏบตหนาทของตนอยาง

ตรงไปตรงมา โดยไมมผลประโยชนตางตอบแทน

เฉพาะตว (quid pro quo) แกเจาหนาทของรฐผนน

ผลประโยชนเฉพาะตวจะไมเกดขนหากเจาหนาทของ

๑อางถงใน Briscoe and Hermans (2001) หนา ๕


36

รฐปฏบตหนาทตอบแทนเงนเดอน หรอตอบแทน

คาจางตามปกตทไดรบ จากรฐ๒ แตถาเปนการปฏบต

หนาทโดยคำนงถงประโยชนพเศษทจะเกดขนกบตน

หรอพวกพอง กเขาขายการปฏบตหนาท โดยม

ผลประโยชนทบซอน ซงถอวาเปนการทจรตได

อยางหนง๓

ความหมายของผลประโยชนทบซอน ยง

อธบายไดอกหลายรปแบบ อาท องคกรเพอความรวม

มอทางเศรษฐกจและการพฒนา (OECD) ซงเปนการ

รวมกลมของประเทศพฒนาอตสาหกรรมแลว ไดให

ความหมายของการขดกนของผลประโยชนสวนตน

และผลประโยชนสวนรวม หรอผลประโยชนทบ

ซอน “วาเปนสถานการณทเกยวของกบการปฏบต

งานตามหนาทกบผลประโยชนสวนตวของเจาหนาท

รฐผหนงผใด โดยทเจาหนาทรฐผนนมสวนไดเสย

หรอผลประโยชนเกยวของเปนการเฉพาะตว ซงจะม

ผลกระทบตอการปฏบตหนาทหรอความรบผดชอบ

ในฐานะเจาหนาทรฐในทางทไมเหมาะสม”๔

อยางไรกตาม การเกดขนของผลประโยชน

เฉพาะตว (private capacity gain) นน มใชเปน

ผลลพธจากผลประโยชนทบซอนอยางเดยวเทานน

แตผลลพธนนอาจจะรวมถงการเกดผลในทาง

แทรกแซงกาวกายฐานะหรอสถานะอยางเปน

ทางการของเจาหนาทรฐผนนในลกษณะททำให

ความเปนกลางหรอความไมฝกใฝฝายใดฝายหนงตอง

เสยไป Michael McDonald (2007) แหง W.Maurice

Young Centre for Applied Ethics มหาวทยาลย

British Columbia ใหความหมายของผลประโยชน

ทบซอนวา คอ “สถานการณทบคคลใดบคคลหนง

ไมวาจะเปนเจาหนาทรฐกด ลกจางเอกชนกด หรอ

ผประกอบอาชพอนใดกด มผลประโยชนสวนตว

เพยงพอทจะทำใหมผลกระทบ หรอดเหมอนวามผล

กระทบตอการทำงานตามหนาทอยางตรงไปตรงมา

ของบคคลผนน” สวนประกอบสำคญ ๓ ประการ

ของคำนยาม หรอความหมายนคอ (๑) ความหมาย

ของคำวาผลประโยชนสวนตน (๒) ขอบเขตของ

หนาทราชการหรอหนาทอยางเปนทางการ และ (๓)

ลกษณะของการมผลกระทบกระเทอนตอการทำงาน

ตามหนาทความรบผดชอบ

คณะสาธารณสขศาสตรแหงมหาวทยาลย

Harvard ยกใหเหนความแตกตางระหวาง “พนธกจ

ทบซอน” (conflict of commitment) กบ “ผล

ประโยชนทบซอน” (conflict of interests) โดย

อธบายวาพนธกจทบซอนคอ สถานการณทเจาหนาท

รฐ (หรอเจาหนาทมหาวทยาลยในกรณของมหา-

วทยาลย Harvard) มกจกรรมหรอกจการภายนอก

ซงมผลกระทบตอการทำงานของเจาหนาทผนนใน

กจกรรมหลกของรฐ (หรอของมหาวทยาลย) ในขณะ

ทผลประโยชนทบซอนนนหมายถง สถานการณซง

อาจมผลตอการวนจฉย หรอตดสนใจของเจาหนาท

ผนน ทสามารถนำมาซงผลประโยชนเฉพาะตนได

ในความหมายดงกลาวขางตนน พนธกจทบซอนอาจ

จะถอไดวาเปนผลประโยชนทบซอนแบบออนๆ

ทงนเพราะวาผลทเกดขนจากพนธกจททบซอนกน

อยนน

การทเจาหนาทรฐจะทำอะไรไดหรอไมได

เพอจะหลกเลยงผลประโยชนทบซอนนน อาจจะม

ลกษณะหลากหลายมาก และลกษณะทวานอาจจะ

๒ เราอาจเรยกหนาทวาหนาททตองปฏบต (fi duciary duty) ซงรฐคาดการณไดจากการปฏบตตนของเจาหนาทผนน๓ถาเจาหนาทศลกากรจบสนคาหนภาษไดแลวไดรางวลจากรฐ การปฏบตหนาทดงกลาว และรางวลทไดกไมถอวาเปนสวนหนง

ของการทจรต แตหากเจาหนาทผนนละเลยหนาท โดยทวไป แตตงใจจะจบแตสนคาหนภาษทมสนบนหรอรางวลนำจบ พฤตกรรมหรอการ

กระทำของเจาหนาทผนยอมถอไดวาเปนการทจรตอนเกดจากผลประโยชนทบซอนได ๔อางถงใน Raile (2004) หนา ๒


37

แตกตางกนไปตามกจกรรมหลกของอาชพตางๆ

ตวอยางเชน สงทตำรวจทำไดหรอทำไมไดในการ

หลกเลยงผลประโยชนทบซอน อาจจะแตกตางจาก

การทอาจารยมหาวทยาลยทำไดหรอทำไมได ในการ

วเคราะหถงประเดนทเกยวกบผลประโยชนทบซอน

ในละตนอเมรกา FMC Raile (2004) ไดกำหนดให

กจกรรมดงตอไปนเปนกจกรรมทเจาหนาทของรฐ

ไมควรทำ

(๑) การใชประโยชนขอมลเฉพาะจาก

ตำแหนงทตนครองอยไปในทางทมชอบ

(๒) การใชอทธพลของตำแหนงกาวกาย

งานของผอน

(๓) การเปนตวแทนใหภาคเอกชนในเรอง

ทเกยวของกบหนวยงานของรฐอนๆ

(๔) การไปรบจางทำงานใหหนวยงาน

เอกชนทรฐควบคม หรอกำกบ

(๕) การแสดงบทบาทอยางเปนทางการ

นอกเหนอไปจากงานในหนาทของตน

(๖) การทำงานในตำแหนงตางๆ ของรฐ

พรอมๆ กน หลายตำแหนง

(๗) การจางญาตพนองเขาทำงานในหนวย

งานของรฐ

(๘) การเขาไปเกยวของกบการทำงานของ

รฐ ซงตนในฐานะเจาหนาทหรอญาตพนอง หรอ

พรรคพวกมผลประโยชนไดเสยอย

(๙) การมสวนเกยวของในธรกจหรอการ

จางงาน หรอความสมพนธทางการเงนกบหนวยงาน

เอกชน ซงอยภายใตการควบคมดแลอยางเปน

ทางการของเจาหนาทผนน

(๑๐) การใชตำแหนงหนาททางการใหเปน

ประโยชนแกองคกรทางการเมอง หรอการรณรงค

ทางการเมองตางๆ และ

(๑๑) การสรางความรำรวยดวยวธการท

มชอบ (หรอผดปกตไปจากฐานของรายไดทถกตอง

ตามกฎหมาย)

ทายทสด มงานเขยนของนกรฐศาสตร

ชาวแคนาดา ๒ คน คอ Kenneth Kernaghan และ

John W. Langford ไดกำหนดไวในทำนองเดยวกนวา

การกระทำทกอให เกดผลประโยชนทบซอนคอ

การกระทำดงตอไปน ๕

(๑) การหาประโยชนใหตนเอง (self dealing)

ไดแก การใชตำแหนงหนาทเพอตนเอง เชนขาราชการ

ใชอำนาจหนาททำใหบรษทตวเองไดงานรบเหมา

จากรฐหรอฝากลกหลานเขาทำงาน

(๒) การรบผลประโยชน (accepting bene-

fits) คอ การรบสนบนหรอรบของขวญ เชน

เจาพนกงานสรรพากรรบเงนจากผมาเสยภาษ หรอ

เปนเจาหนาทจดซอแลวไปรบไมกอลฟจากรานคา

เปนตน

(๓) การใชอทธพล (influence peddling)

เปนการเรยกผลตอบแทนในการใชอทธพลใน

ตำแหนงหนาทเพอสงผลทเปนคณแกฝายใดฝายหนง

อยางไมเปนธรรม

(๔) การ ใชทรพย ส นของนายจ า ง เพ อ

ประโยชนสวนตน (using employer’s property for

private advantage) ไดแก การใชรถราชการ หรอใช

คอมพวเตอรของราชการทำงานสวนตน เปนตน

๕อางถงโดยสำนกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (๒๕๔๙) ขอความทง ๗ ขอขางลางนคดลอกมาจากรายงานของสำนกงาน

คณะกรรมการขาราชการพลเรอน (๒๕๔๙ หนา ๓๖๒) ทงหมด


38

(๕) การใชขอมลลบของราชการ (using

confidential information) เชน รวาราชการจะ

ตดถนนแลวรบชงไปซอทดกหนาไวกอน

(๖) การรบงานนอก (outside employment

or moonlighting) ไดแก การเปดบรษทหากนซอน

บรษททตนเองทำงาน เชน เปนพนกงานขายทแอบ

เอาสนคาตวเองมาขายแขง หรอ เชน นกบญชทรบ

งานสวนตวจนไมมเวลาทำงานบญชในหนาทให

ราชการ

(๗) การทำงานหลงออกจากตำแหนง (post

– employment) เปนการไปทำงานใหผอนหลงออก

จากงานเดม โดยใชความรหรออทธพลทเดมมาเปน

ประโยชนโดยไมชอบธรรม เชน เอาความรใน

นโยบายและแผนของธนาคารชาตไปชวยธนาคาร

เอกชนหลงเกษยณ

ถ า เ ง อ น ไ ขหร อ กฎ เ กณฑ เ ก ย ว ก บ ผล

ประโยชนเฉพาะตน หรอผลกระทบทมตอความ

เปนกลาง หรอความมอสระในการทำงานตามหนาท

ถกนำมาใชในการวนจฉยวา การปฏบตหนาทหรอ

การกระทำของเจาหนาทของรฐผใดมการขดกน

ระหวางผลประโยชนสวนตนและผลประโยชน

สวนรวม ปญหาตางๆ ทางดานผลประโยชนทบซอน

กคงจะไม เกด นโยบายทปลอดภยและงายตอ

การปฏบตกคอการใหเจาหนาทรฐผนนไดประพฤต

ปฏบตตามประมวลจรยธรรมของงานในตำแหนง

หนาท (code of conduct) อยางเครงครด หรอแสดง

กจกรรมหรอธรกรรมตางๆ สวนตนซงอาจมผล

ประโยชนขดกนระหวางสวนตวกบสวนรวม หรอ

อยางนอยกใหถามผบงคบบญชาหรอองคกรทม

อำนาจสงขนไปเพอใหคำแนะนำหรอคำวนจฉยวา

กจกรรมหรอธรกรรมทตนกำลงจะทำนนจะเกดผล

ประโยชนทบซอนใชหรอไม ถาใช แตผลประโยชน

นนอยในรปของเงน หรอเปนผลทางเศรษฐกจ

ประเดนนกจะเหนไดไมยากนก แตถาผลประโยชน

ทบซอนอยในรปของผลประโยชนประเภทอน การ

ตรวจสอบกจะทำไดยากขน๖ สถานการณทเหมาะสม

คอ เรามกฎหมาย หรอ ประมวลกฎหมายทควบคม

การเกดของผลประโยชนทบซอนไดอยางทวถงและม

ประสทธภาพ ปญหากคอวา ขณะนประเทศไทยม

กฎหมายท เกยวกบการควบคมและจดการกบผล

ประโยชนทบซอนของเจาหนาทของเรา เพยงพอ

หรอไม? เพยงใด? หรอถงจะมกฎหมายเพยงพอ

การบงคบใช หรอประสทธภาพของการใชมมากนอย

เพยงใด? เรองนจำเปนทเราจะตองตระหนกและเรง

วเคราะหตอไป

ในทางทฤษฎแลวมอยหลายวธทจะรบมอ

หรอแกไขปญหาการขดกนของผลประโยชนสวนตน

กบผลประโยชนสวนรวมได วธตางๆ เหลานรวมถง

(๑) การขจดตนตอของการขดกนของผล

ประโยชนออกใหหมด

ว ธ ท ด ท ส ด ข อ ง ก า ร แ ก ป ญห า ผ ล

ประโยชนขดกน คอ การกำจดหรอขจดตนตอของ

ผลประโยชนดงกลาวใหพนจากการทำงานของ

เจาหนาทของรฐโดยสนเชง เชน ไมใหรฐมนตรท

ดแลกระทรวงทางดานธรกจมหน หนสวน หรอผล

ประโยชนทางดานธรกจดงกลาวใดๆ ทงสน รวมทง

ไมใหคสมรส ทายาท หรอญาตพนองทใกลชด หรอ

มความสมพนธกนอยางมนยสำคญเกยวของดวยเชน

เดยวกน

๖นอกจากผลประโยชนทบซอนทมผลทางการเงนหรอทางเศรษฐกจแลว เรายงอาจจำแนกผลประโยชนทบซอนทอย ใน

รปแบบอนไดอก อาท ผลประโยชนทบซอนทางดานการเมอง ดานวฒนธรรมและศาสนา ดานสงคมวทยา ครอบครว และการอยรวมกน

ในสงคมทางดานกฎหมาย หรอแมแตทางดานแนวคดปรชญา หรออารมณ ผลประโยชนทบซอนในรปแบบตางๆ เหลานลวนแลวแตจะทำ

ใหการพจารณาของเจาหนาทของผเกยวของ ผดแผกแตกตางกนออกไปทงสน


39

(๒) เปดเผยความเกยวของตางๆ ใหครบถวน

ในกรณทไมอาจจะขจดตนตอของผล

ประโยชนทบซอนใหหมดโดยสนเชง เจาหนาทของ

รฐอาจจะแสดงความจรงใจในการหลกผลประโยชน

ทบซอน โดยการเปดเผยหรอแจง (disclose) ความ

เกยวของตางๆ ทอาจจะสงผลตองานในตำแหนง

หนาทของตนใหครบถวน

(๓) ถอนต วจากการมส วนร วม ในการ

ตดสนใจวนจฉย

ในการทำงานตามตำแหนงหนาทของ

เจาหนาทของรฐ มโอกาสเปนไปไดทเจาหนาทของรฐ

ผนนจะตองตดสน หรอวนจฉยในลกษณะทใหคณ

ใหโทษแกบคคลใดบคคลหนง หรอเรองใดเรองหนง

ซงเจาหนาทผนนมความเกยวของเปนการสวนตว

ถาหากความเกยวของดงกลาว จะมผลตอการตดสน

หรอวนจฉยอยางใดอยางหนงในทางบวกกดหรอ

ในทางลบกด ดวยเหตของความเกยวของใกลชด

ดงกลาว เจาหนาทผนนพงถอนตวจากการมสวนรวม

ในการตดสนหรอวนจฉย เพอปองกนการถกกลาวหา

วาตดสน หรอวนจฉยโดยมผลประโยชนทบซอน

(๔) ใหบคคลทสามเปนผประเมนหรอตดสน

ในบางครงความสมพนธระหวางเจา

ของรฐกบบคคลอน หรอเรองอนซงอยในระหวาง

การพจารณามความสลบซบซอนยากตอการวนจฉย

วาจะเกดผลประโยชนทบซอนหรอไม ในกรณน

อาจจะใหบคคลทสามหรอหนวยงานอสระภายนอก

ชวยประเมนหรอวนจฉยวา ความสมพนธดงกลาว

ขางตนจะนำมาซงความเสยหายจากผลประโยชน

ทบซอนหรอไม

(๕) การปฏบตตนตามประมวลจรยธรรม

เพอชวยใหเจาหนาทของรฐทำงานอยาง

ตรงไปตรงมา และไมมปญหาเรองผลประโยชน

ทบซอน หนวยงานหรอองคกรของรฐแตละแหงอาจ

จะกำหนดคมอการปฏบตตนในหนาทการงานทม

ความโปรงใส ถกตองตามหลกจรยธรรม หรอทเปน

ทรจกในคำวาประมวลจรยธรรม ซงมบทกำหนด

โทษไวดวยหากไมปฏบตตามกยอมจะชวยให

เจาหนาทของรฐปฏบตตนอยางเหมาะสมและไมม

การขดกนระหวางผลประโยชนสวนตนและผล

ประโยชนสวนรวม

(๖) การแจงบญชทรพยสนและหนสนท

ครบถวนสมบรณ

ในการแสดงฐานะของเจาหนาทของรฐ

อยางโปรงใสและตรงไปตรงมา เพอแสดงถงความ

บรสทธของรายไดและทรพยสนของตน เจาหนาท

ของรฐผนนอาจจะตองแสดงอาชพ และความ

เกยวของในทางธรกจอนๆ ทนอกเหนอจากอาชพ

หรองานในหนาทหลกดวย เจาหนาทของรฐทม

รายไดและทรพยสนโดยสจรต และไมมผลประโยชน

ซอนเรน สามารถแจงแหลงรายไดแหลงลงทนและ

ความเกยวของทเปนผลประโยชนสวนตนใหทางการ

ทราบไดทงหมด

๓. กฎหมายตอตานผลประโยชนทบซอนใน

ปจจบนและการบงคบใชทมประสทธภาพ

กอนทจะกลาวถงลกษณะโครงสรางของ

กฎหมายทใชอยในปจจบนในประเทศไทยทเกยวของ

กบการปองกนหรอการขจดผลประโยชนทบซอน

เราควรจะไดกลาวถงขอสงเกตประการหนงในสงคม

ไทยทนาสนใจวา เจาหนาทของรฐหลายคนไมวาจะ

เปนนกการเมองหรอขาราชการระดบสงมกจะใช

ตำแหนงของตนเออประโยชนใหแกญาตพนองหรอ

เพอนพองและพรรคพวก โดยเหนวาเปนสงทำได

และควรทำดวยความยากลำบาก และหากไมทำ

เชนนน อาจถกมองจากญาตพนองหรอเพอนฝงวา

เปนคนใจแคบ การปฏเสธการกระทำทเกดจากผล


40

ประโยชนทบซอนจงเปนเรองใหมในสงคมไทย แต

ในสงคมตะวนตกเปนวฒนธรรมทมมานานแลว๗

ในปจจบนอาจกลาวไดว ามกฎหมายอย

๓ กลม ทเกยวของกบการปองกนและปราบปราม

การทจรต อนเกดจากความขดแยงกนระหวาง

ผลประโยชนสวนตนของเจาหนาทของรฐกบผล

ประโยชนสวนรวม กลมแรก คอ กลมกฎหมายหลก

ซงเปนฐานของกฎหมายโดยทวไป ไดแก รฐธรรมนญ

และประมวลกฎหมายอาญา กลมทสอง คอ กฎหมาย

เฉพาะท เกยวของเจาหนาทรฐกลมใดกลมหนง

โดยเฉพาะเจาะจง เชน ขาราชการพลเรอน เจาหนาท

ขององคการบรหารสวนทองถน หรอพนกงานของ

รฐวสาหกจ เปนตน สวนกลมทสาม เปนกฎหมาย

ทอยในความดแลรบผดชอบขององคกรอสระท

มหนาทดแลเกยวกบการปองกนและปราบปราม

การทจรตโดยตรง คอ คณะกรรมการปองกนและ

ปราบปรามการทจรตแหงชาต หรอคณะกรรมการ

ป.ป.ช.

กฎหมายกลมทหนง : กลมกฎหมายหลก

สำหรบกลมแรก คอ กลมกฎหมายหลกนน

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ ได

มบทบญญตเกยวกบผลประโยชนทบซอนไวอยาง

ชดเจนในหมวด ๑๒ วาดวยการตรวจสอบการใช

อำนาจรฐ โดยสวนท ๒ ของหมวดน ไดระบการ

กระทำท เปนการขดกนแหงผลประโยชนตงแต

มาตรา ๒๖๕ ถง มาตรา ๒๖๙ ซงสาระหลกของ

มาตราดงกลาว คอ การหามมใหสมาชกสภาผแทน

ราษฎรและสมาชกวฒสภาดำรงตำแหนงในหนวย

งานของรฐอนๆ และไมรบเงนหรอผลประโยชนอน

ใดจากหนวยงานดงกลาว รวมทงไมเขาไปแทรกแซง

หรอกาวกายในการเขารบสมปทานจากรฐ และ

การปฏบตราชการหรอการดำเนนงานในหนาทประจำ

ของเจาหนาทของรฐอนๆในทกระดบ (รวมทง

การบรรจ แตงตง โยกยาย โอน เลอนตำแหนง และ

เลอนเงนเดอนดวย) การกระทำความผดตามมาตรา

ตางๆดงกลาวขางตนน อาจถกวฒสภาถอดถอน

ออกจากตำแหนงได

สำหรบประมวลกฎหมายอาญานน กม

บทบญญตเกยวกบความผดตอตำแหนงหนาทราชการ

อยในหมวด ๒ ของลกษณะ ๒ ของภาคความผดคอ

ความผดเกยวกบการปกครอง ภาคความผดนอยใน

มาตราตงแต ๑๔๗ ถง ๑๖๖ โดยมาตราทเกยวกบ

ความผดดานการขดกนของผลประโยชนสวนตน

ของเจาพนกงานซงเปนเจาหนาทของรฐ กบผล

ประโยชนสวนรวมอาจจะดไดจากมาตรา ๑๔๘,

๑๔๙, ๑๕๔ และ ๑๕๗ ลกษณะความผดตามมาตรา

ตางๆ เหลาน เปนดงน

มาตรา ๑๔๘ จะระบถงความผดของ

เจาพนกงานทใชอำนาจในตำแหนงโดยมชอบ ขมขนใจ

หรอจงใจเพอใหบคคลใดมอบ หรอหามาใหซงทรพย

สนหรอประโยชนอนใดแกตนเองหรอผอน

มาตรา ๑๔๙ กลาวถงความผดของเจาพนกงาน

ทเปนสมาชกสภานตบญญตแหงรฐ สมาชกสภา

จงหวด หรอสมาชกสภาเทศบาล ทเรยกรบหรอยอม

จะรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดสำหรบตนเอง

หรอผอนโดยมชอบ หรอกระทำการหรอไมกระทำ

การอยางใดในตำแหนง ไมทำการนนจะชอบหรอ

มชอบดวยหนาท

๗เมอป พ.ศ. ๒๕๓๗ ในสมยรฐบาลพลเอก ชาตชาย ชณหวณ ไดมการอภปรายไมไววางใจรฐมนตรหลายคน โดยพรรคฝายคาน

ในรฐสภา นายกรฐมนตรไดตงคณะกรรมการเฉพาะกจขนมาคณะหนงซงมศาสตราจารยสมศกด ชโต เปนประธาน เพอใหประเมนวา

คำอภปรายพรรคฝายคานมขอเทจจรงและนำหนกเพยงใด คณะกรรมการชดนไดพบวามการเกดขนของการขดกนระหวางผลประโยชน

ของรฐมนตรและพวกพองกบผลประโยชนของรฐ ซงคณะกรรมการไดเสนอแนะใหรฐบาลจดการกบการขดกนของผลประโยชน

ดงกลาวใหหมดสนไป แตนาเสยดายทรายงานดงกลาวถกจดใหอยประเภทเอกสารลบมาก และไมเคยไดรบการเผยแพรตอสาธารณชน


41

มาตรา ๑๕๔ ระบถงโทษของเจาพนกงาน

ท มหน าท เ ร ยก เกบหรอตรวจสอบภาษอากร

คาธรรมเนยมหรอเงนอนใดโดยทจรต เกบหรอละเวน

ไมเรยกเกบภาษอากร คาธรรมเนยมหรอเงนนน หรอ

กระทำการอยางใดเพอใหผมหนาทเสยภาษอากรหรอ

คาธรรมเนยมนนมตองเสยหรอเสยนอยไปกวาทจะ

ตองเสย

มาตรา ๑๕๗ เปนมาตราทเปนทรจกกนด

และใชกนอยางกวางขวางทสด มาตรานระบเปน

ความผด หากเจาพนกงานปฏบตและละเวนการ

ปฏบตหนาทโดยมชอบเพอใหเกดความเสยหายแก

ผหนงผใด หรอปฏบตหรอละเวนการปฏบตหนาท

โดยทจรต

โทษของการกระทำความผดในหมวดทวา

ดวยความผดตอตำแหนงหนาทราชการน มตงแต

จำคกหนงปจนถงจำคกตลอดชวต และปรบตงแต

สองพนบาทจนถงสหมนบาท หรอทงจำทงปรบ

กฎหมายกลมทสอง : กลมกฎหมายเฉพาะ

เจาะจง

กฎหม า ย ในกล ม ท ส อ ง เ ป น กฎหม า ย

ท เกยวของโดยตรง หรอโดยจำเพาะเจาะจงกบ

เจาหนาทรฐบางประเภท อาท พระราชบญญตวาดวย

ความผดของพนกงานในองคกรหรอหนวยงานของ

รฐ พ.ศ. ๒๕๐๒ ซงลอกเลยนมาจากภาคความผด

ตอตำแหนงหนาทราชการในประมวลกฎหมายอาญา

เพอใหใชเฉพาะตอพนกงานของรฐวสาหกจซงอาจ

ไม เข าข ายเปนเจ าพนกงานของรฐในประมวล

กฎหมายอาญา ดงนน มาตราตางๆในพระราชบญญต

เฉพาะพนกงานของรฐวสาหกจน จงม เนอหา

เหมอนกบมาตราในประมวลกฎหมายอาญา

ยกตวอยางเชน มาตรา ๑๑ ของ พระราชบญญตวาดวย

ความผดของพนกงานในองคกรหรอหนวยงานของ

รฐ พ.ศ. ๒๕๐๒ จะเหมอนกบมาตรา ๑๕๗ ของ

ประมวลกฎหมายอาญา เปนตน แตกมบางมาตราใน

พระราชบญญตความผดของพนกงานในรฐวสาหกจ

ทเกยวของกบผลประโยชนทบซอนโดยตรง เชน

มาตรา ๙ กลาววาผใดเปนพนกงานมหนาทจดการ

หรอดแลกจการใด เขามสวนไดเสยเพอประโยชน

สำหรบตนเองหรอผอนเนองดวยกจการนน ตอง

ระวางโทษจำคกตงแตหนงปถงสบป และปรบตงแต

สองพนบาทถงสองหมนบาท เปนตน

กฎหมาย เ ฉพ าะอ กฉบ บหน ง ส ำหร บ

ขาราชการพลเรอนทงหมดกคอ พระราชบญญต

ระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. ๒๕๓๕ แกไข

เพมเตม พ.ศ. ๒๕๓๘ มาตราตางๆ ทเกยวกบการ

ขดกนของผลประโยชนสวนตนและผลประโยชน

สวนรวม อาจจะดไดจากมาตราตางๆ ดงตอไปน

มาตรา ๘๒ ขาราชการพลเรอนสามญตอง

ปฏบตหนาทราชการดวยความซอสตยสจรตและ

เทยงธรรม

หามมใหอาศยหรอยอมใหผอนอาศยอำนาจ

หนาทราชการของตน ไมวาจะโดยทางตรงหรอทาง

ออมหาประโยชนใหแกตนเองหรอผอน

มาตรา ๙๕ ขาราชการพลเรอนสามญตอง

ไมกระทำการหรอยอมใหผอนกระทำการหาผล

ประโยชนอนอาจทำใหเสยความเทยงธรรมหรอเสอม

เสยเกยรตศกดของตำแหนงหนาทราชการของตน

มาตรา ๙๖ ขาราชการพลเรอนสามญตองไม

เปนกรรมการ ผจดการ หรอผจดการ หรอตำแหนง

อนใดทมลกษณะคลายคลงกนนนในหางหนสวน

หรอบรษท

มาตรา ๑๐๐ ขาราชการพลเรอนสามญผใด

ฝาฝนขอหาม หรอไมปฏบตตามขอปฏบตทางวนย

ตามทบญญตไวในหมวดน ผนนเปนผกระทำผดวนย

จกตองไดรบโทษทางวนย เวนแตมเหตควรงดโทษ

ตามทบญญตไวในหมวด ๕


42

นอกจากขาราชการพลเรอนสามญทจะตอง

ปฏบตตามระเบยบกลางตามทกลาวถงขางตนแลว

ขาราชการบางประเภทกมกฎหมายเฉพาะ หรอ

กฎหมายพเศษทหามการกระทำทเปนผลประโยชน

ทบซอนโดยตรง อาท พระราชบญญตองคกรบรหาร

สวนจงหวด พ.ศ. ๒๕๔๐ ไดกลาวเกยวกบผล

ประโยชนทบซอนในสองมาตรา คอ มาตรา ๓๕/๑

และมาตรา ๔๔/๓ โดยมขอความทเกยวของดงน

มาตรา ๓๕/๑ บคคลผมสทธสมครรบเลอก

ตงเปนนายกองคการบรหารสวนจงหวด ตองม

คณสมบตและไมมลกษณะตองหามตามกฎหมายวา

ดวยการเลอกตงสมาชกสภาทองถน หรอผบรหาร

ทองถน และตองมคณสมบตและไมมลกษณะตอง

หาม ดงตอไปนดวย

(๓) ไมเปนผทพนจากตำแหนงสมาชกสภา

ทองถน คณะผบรหารทองถนหรอผบรหารทองถน

รองผบรหารทองถน เลขานการ หรอทปรกษา

ผบรหารทองถน เพราะเหตมสวนไดเสยไมวาทาง

ตรงหรอทางออมในสญญาหรอกจการทกระทำกบ

องคกรการปกครองสวนทองถนยงไมถงหาปนบถง

วนสมครรบเลอกตง

มาตรา ๔๔/๓ นายกองคการบรหารสวน

จงหวด รองนายกองคการบรหารสวนจงหวด

เลขานการนายกองคการบรหารสวนจงหวด และท

ปรกษานายกองคการบรหารสวนจงหวด ตองไม

กระทำการอยางใดอยางหนง ดงตอไปน :

(๑) ดำรงตำแหนง หรอปฏบตหนาทอนใด

ในสวนราชการหนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ

เวนแตตำแหนงทดำรงตามบทบญญตแหงกฎหมาย

(๒) รบเงนหรอประโยชนใดๆ เปนพเศษจาก

สวนราชการ หนวยงานของรฐ หรอรฐวสาหกจ

นอกเหนอไปจากทสวนราชการหนวยงานของรฐ

หรอรฐวสาหกจ ปฏบตกบบคคลในธรกจการงาน

ตามปกต

(๓) เปนผมสวนไดเสยไมวาโดยทางตรงหรอ

ทางออมในสญญาทองคการบรหารสวนจงหวดนน

เปนคสญญา หรอในกจการทกระทำ

แนวปฏบตเกยวกบขอหามและความผดทเกด

จากผลประโยชนทบซอนของเจาหนาทของรฐใน

องคการบรหารสวนจงหวดตามทกลาวถงขางตน

ไดนำไปใชในรฐบาลทองถนระดบอนๆ ดวย เชน

ในเทศบาลและองคการบรหารสวนตำบล (อบต.)

ยกตวอยางเชน มาตรา ๖๔/๒ ของพระราชบญญต

สภาตำบลและองคการบรหารสวนตำบล พ.ศ. ๒๕๓๗

จะเหมอนกบมาตรา ๔๔/๓ ของพระราชบญญต

องคการบรหารสวนจงหวดทกประการ เพยงแต

เปลยนชอจากองคการบรหารสวนจงหวดเปน

องคการบรหารสวนตำบลเทานนเอง พระราชบญญต

เทศบาล พ.ศ. ๒๔๙๖ กมขอความเกยวกบคณสมบต

และพฤตกรรมตองหามของเจาหนาทบรหารของ

เทศบาลเชนเดยวกน

นอกจากน เจาหนาทของรฐบางประเภท

อาจมบทบญญตของกฎหมายทห ามทำหนาท

เมอมผลประโยชนทบซอน เชน มาตรา ๑๗ ของ

พระราชบญญตคณะกรรมการกฤษฎกา พ.ศ. ๒๕๒๒

ไดเขยนไววา กรรมการกฤษฎกาผใดมสวนไดเสย

เปนการสวนตวในเรองทปรกษาหารอเรองหนงเรองใด

หามมใหเขารวมปรกษาหารอในเรองนน หรอมาตรา

๑๑ ของพระราชบญญตฉบบเดยวกน ไดกลาววา

ผไดรบเลอกเปนกรรมการตองมคณสมบต ดงน

(๑) ไมเปนขาราชการซงมตำแหนงหรอเงน

เดอนประจำ

(๒) ไมเปนพนกงานหรอลกจางของหนวย

งานของรฐ รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน

หรอไมเปนกรรมการหรอทปรกษาของรฐวสาหกจ

หรอของหนวยงานของรฐ

(๓) ไมดำรงตำแหนงใดในหางหนสวน

บรษทหรอองคการทดำเนนธรกจ โดยมงหาผลกำไร


43

หรอรายไดมาแบงปนกน หรอเปนลกจางของ

บคคลใด

(๔) ไมประกอบวชาชพอสระอนใด

กฎหมายกลมทสาม : กลมกฎหมายดาน

การปองกนและขจดผลประโยชนทบซอน

กฎหมายกล มทสามท เก ยวของกบการ

ปองกนและขจดผลประโยชนทบซอน กคอกฎหมาย

ทอยในความดแลรบผดชอบของคณะกรรมการ

ปองกนและปราบปรามการทจรตแหงชาต หรอ

คณะกรรมการ ป.ป.ช. ซงถอไดวาเปนองคกรอสระ

ทมหนาทตรวจสอบและควบคมการทจรตของ

เจาหนาทของรฐโดยตรง กฎหมาย ๓ ฉบบ ซงถกจด

ใหอยในกลมน ไดแก (๑) พระราชบญญตประกอบ

รฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปราม

การทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ (๒) พระราชบญญตวาดวย


พ.ศ. ๒๕๔๒ และ (๓) พระราชบญญตการจดการ

หนสวนและหนของรฐมนตร พ.ศ. ๒๕๔๓

สำหรบพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ

วาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ.

๒๕๔๒ หรอทเรยกสนๆ วา พระราชบญญต ป.ป.ช.

๒๕๔๒ นน ไดกำหนดใหผทไดรบคดเลอกมาเปน

กรรมการนน ตองไมใชขาราชการซงมตำแหนงหรอ

เงนเดอนประจำ ไมเปนพนกงานหรอลกจาง หรอ

กรรมการหรอทปรกษาของหนวยงานของรฐ ไม

ทำงานในองคกรธรกจเอกชนใด หรอไมเปนลกจาง

ของบคคลใด และไมประกอบวชาชพอสระอนใด

(เหมอนกบกรรมการกฤษฎกาทกประการ) ทงน

เพอไมไหเกดปญหาในการทำงานทตองอาศยความ

เปนกลาง และการหลกพนจากผลประโยชนทบซอน

อยางยงยวด

มาตราทเกยวของกบการขดกนระหวางผล

ประโยชนสวนบคคล และผลประโยชนสวนรวมคอ

มาตราในหมวด ๙ ซงประกอบดวยมาตรา ๑๐๐ ถง

๑๐๓ มาตรา ๑๐๐ ซงเปนมาตราทมความสำคญมาก

ในการปองกนไมใหเจาหนาทของรฐกระทำการท

เปนผลประโยชนทบซอนซงเปนบอเกดของทจรต

ชนดหนงตามทกลาวถงแลว มรายละเอยดดงน

มาตรา ๑๐๐ หามมใหเจาหนาทของรฐผใด

ดำเนนกจการตอไปน

(๑) เปนคสญญาหรอมสวนไดเสยในสญญา

ททำกบหนวยงานของรฐทเจาหนาทของรฐผนน

ปฏบตหนาทในฐานะทเปนเจาหนาทของรฐซงม

อำนาจกำกบ ดแล ควบคม ตรวจสอบ หรอดำเนนคด

(๒) เปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวน

หรอบรษททเขาเปนคสญญากบหนวยงานของรฐท

เจาหนาทของรฐผนนปฏบตหนาทในฐานะทเปน

เจาหนาทของรฐซงมอำนาจกำกบ ดแล ควบคม

ตรวจสอบ หรอดำเนนคด

(๓) รบสมปทานหรอคงถอไวซงสมปทาน

จากรฐ หนวยราชการ หนวยงานของรฐ รฐวสาหกจ

หรอราชการสวนทองถนอนมลกษณะเปนการ

ผกขาดตดตอน ทงน ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม

หรอเปนหนสวนหรอผถอหนในหางหนสวนหรอ

บรษททรบสมปทาน หรอเขาเปนคสญญาในลกษณะ

ดงกลาว

(๔) เ ข า ไ ปม ส ว น ไ ด เ ส ย ใ น ฐ าน ะ เ ป น

กรรมการ ทปรกษา ตวแทน พนกงานหรอลกจางใน

ธรกจของเอกชนซงอยภายใตการกำกบ ดแล ควบคม

หรอตรวจสอบของหนวยงานของรฐทเจาหนาทของ

รฐผนนสงกดอยหรอปฏบตหนาท ในฐานะเปน

เจาหนาทรฐ ซงโดยสภาพของผลประโยชนของ

ธรกจของเอกชนนนอาจขดหรอแยงตอประโยชน

สวนรวม หรอประโยชนทางราชการ หรอกระทบตอ

ความมอสระในการปฏบตหนาทของเจาหนาทของ

รฐผนน


44

เจ าหนาท รฐตำแหนงใดทตองหามม ให

ดำเนนกจการตามวรรคหนงใหเปนไปตามทคณะ

กรรมการ ป.ป.ช. กำหนดโดยประกาศในราชกจจา-

นเบกษา

ใหนำบทบญญตในวรรคหนงมาใชบงคบกบ

คสมรสของเจาหนาทรฐตามวรรคสอง โดยใหถอวา

การดำเนนกจการของคสมรสดงกลาวเปนการดำเนน

กจการของเจาหนาทรฐ

นอกจากนมาตรา ๑๐๓ วรรคหนง ยงไดหาม

มใหเจาหนาทของรฐรบทรพยสนหรอประโยชนอน

ใดจากบคคล นอกเหนอจากทรพยสนหรอประโยชน

อนควรไดตามกฎหมาย หรอกฎขอบงคบทออกโดย

อาศยอำนาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เวนแต

การรบทรพยหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยา

กฎหมายฉบบทสอง ทอยในความดแลของ

คณะกรรมการ ป.ป.ช. คอ พระราชบญญตวาดวย


พ.ศ. ๒๕๔๒ การตราพระราชบญญตขนมากดวย

เหตผลทวา การจดหาสนคาและบรการไมวาดวย

วธการจดซอหรอจดจาง หรอดวยวธอนใดของ

หนวยงานของรฐ ซงตองใชเงนของแผนดนใน

รปแบบตางๆ รวมไปถงการทรฐใหสทธในการ

ดำเนนกจการบางอยาง โดยการใหสมปทานอนญาต

หรอกรณอนใดในลกษณะเดยวกน มกจะมการ

กระทำในลกษณะการสมยอมในการเสนอราคา และ

มพฤตการณตางๆ อนทำใหมไดมการแขงขนกน

เสนอประโยชนสงสดใหแกหนวยงานของรฐอยาง

แทจรง และเกดความเสยหายตอประเทศชาต

นอกจากน ในบางกรณผดำรงตำแหนงทางการเมอง

หรอเจาหนาทของรฐกมสวนรวม หรอมสวน

สนบสนนในการทำความผด หรอละเวนไมดำเนนการ

ตามอำนาจหนาท อนมผลทำใหปญหาในเรองน

ทวความรนแรงยงขน จงจำเปนตองตราพระราช-

บญญตนขนเพอกำหนดใหการกระทำดงกลาวเปน

ความผด รวมทงกำหนดลกษณะความผดและกลไก

ในการดำเนนการเอาผดกบผดำรงตำแหนงทาง

การเมองและเจาหนาทของรฐ เพอใหการปราบปราม

การกระทำดงกลาวมประสทธภาพมากยงขน เพอให

เกดประโยชนสงสดแกรฐ

เปนทนาสงเกตวา พระราชบญญตวาดวย


พ.ศ. ๒๕๔๒ หรอทรจกและเรยกกนโดยทวไปวา

พระราชบญญตฮวนจะแตกตางกบพระราชบญญต

ป.ป.ช. ในหลกการสำคญตรงทวา พระราชบญญต

ป.ป.ช. นนจะใหอำนาจคณะกรรมการ ป.ป.ช. ในการ

ไตสวนชมลความผดตอเจาหนาทของรฐเปนหลก

และจะดงเอาเอกชนมารวมรบผดกตอเมอเอกชนนน

มสวนเปนตวการรวมหรอเปนผสนบสนนเจาหนาท

รฐในการกระทำผดเทานน แตในพระราชบญญต

ฮวนน มบทบญญตทใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. เอาผด

ตอเอกชนไดโดยตรง ดงจะเหนไดจากมาตรา ๔ ถง

มาตรา ๙ ซงเกยวของกบเอกชนผ เสนอราคาให

หนวยงานของรฐมพฤตกรรมสมร ร วมคดกน

หลกเลยงการแขงขนราคาอยางเปนธรรม หรอโดย

การกดกนมใหมการเสนอสนคาหรอบรการอน หรอ

โดยการเอาเปรยบอนมใชเปนไปในทางการประกอบ

ธรกจปกต หรอให ขอให หรอรบวาจะใหเงน

ทรพยสน หรอประโยชนอนใด หรอประโยชนในการ

เสนอราคาเพอใหคแขงถอนตวจากการเสนอราคา

ซงรวมถงการใชกำลงประทษราย ขเขญ หรอขมขน

ใจดวย หรอดวยอบายหรอการหลอกลวงอนๆ หรอ

แมแตการเสนอราคาทตำมากเกนกวาปกตจะเหนได

ชดวาไมเปนไปตามลกษณะสนคาหรอบรการ หรอ

เสนอผลประโยชนตอบแทนสงกวาความเปนจรงเพอ

กดกนการแขงขนราคาอยางเปนธรรม ซงการกระทำ

เชนวานนเปนเหตใหไมสามารถปฏบตใหถกตองตาม

สญญาได ทงหมดนลวนแลวแตมความผดสำหรบ

เอกชนท เ ก ย วข องซ ง เปนผ เ สนอราคาจะถ ก


45

คณะกรรมการ ป.ป.ช. ดำเนนการกลาวโทษบคคลนน

ตอพนกงานสอบสวนเพอดำเนนคดตอไป

ในสวนท เก ยวของกบเจ าหนาทของรฐ

โดยตรง บทบญญตความผดจะอยในมาตรา ๑๐ ถง

มาตรา ๑๓ เชน มาตรา ๑๐ จะระบความผดของ

เจาหนาทรฐ ซงมอำนาจหนาทในการอนมตในการ

ละเวนไมดำเนนการ ทงนเพอใหมการยกเลกการ

ดำเนนการเสนอราคา เมอรหรอมพฤตการณปรากฏ

แจงชดวาควรรวาการเสนอราคาในครงนนมการ

กระทำความผดเกดขน สวนมาตรา ๑๑ นน ระบเปน

ความผดของเจาหนาทของรฐทออกแบบ กำหนด

ราคา กำหนดเงอนไข หรอกำหนดผลประโยชน

ตอบแทน เพอชวยใหผเสนอราคารายใดไดมสทธเขา

ทำสญญากบหนวยงานรฐอยางไมเปนธรรม หรอ

เพอกดกนผเสนอรายใดมใหมโอกาสเขาแขงขนใน

การเสนอราคาอยางเปนธรรม มาตรา ๑๒ ไดขยาย

มาตรา ๑๑ ใหกวางขนโดยเอาผดตอเจาหนาทรฐท

กระทำการใดๆโดยมงหมายมใหมการแขงขนราคา

อยางเปนธรรม เพอเอออำนวยแกผเขาทำการเสนอ

ราคารายใดใหเปนผมสทธทำสญญากบหนวยงาน

ของรฐ สวนมาตรา ๑๓ จะขยายความผดไปยง

นกการเมอง หรอเจาหนาทรฐทเกยวของในระดบอน

ทไมใชเจาหนาทในหนวยงานทพจารณาขอเสนอ

ราคานนโดยตรง โดยการจงใจหรอทำใหจำยอมตอง

รบการเสนอราคาทถอเปนการกระทำความผดตาม

พระราชบญญตนดวย โดยโทษท เจาหนาทรฐใน

ระดบตางๆเหลานมตงแตปรบสองหมนบาทถง

สแสนบาท หรอจำคกตงแตหนงปถงตลอดชวต หรอ

ทงจำทงปรบ ซงแสดงวาพระราชบญญตนใหความ

สำคญกบการทจรตในลกษณะนมากพอสมควร

กฎหมายฉบบทสาม ทอยในความดแลของ

คณะกรรมการ ป.ป.ช. ทมจดมงหมายเพอปองกน

การทจรตอนอาจเกดจากการขดกนของผลประโยชน

สวนตนของเจาหนาทรฐกบผลประโยชนสวนรวม

คอ พระราชบญญตการจดการหนสวนและหนของ

รฐมนตร พ.ศ. ๒๕๔๓ สาระสำคญของกฎหมาย

ฉบบน คอ เพอไมใหรฐมนตรตองเสยงตอการ

ถกกลาวหาวาม หรออาจจะมผลประโยชนทบซอน

ในการทำหนาทในการบรหารประเทศของตนกบผล

ประโยชนสวนตน ซงอาจเกดขนไดหากเปนเจาของ

หนหรอหนสวนในบรษทซงตนถออยในขณะทำ

หนาทรฐมนตร กฎหมายนจงกำหนด (ตามมาตรา ๔)

วา รฐมนตรตองไมเปนหนสวน หรอถอหนใน

หางหนสวนจำกด หรอบรษทจำกดเกนกวารอยละ

หาของจำนวนหนทงหมดของหางหนสวนหรอของ

บรษทนน แตหากประสงคจะไดประโยชนจาก

หนสวนหรอหนในสวนทเกนจากรอยละหาดงกลาว

ขางตน รฐมนตรผนนจะตองแจงใหประธาน

กรรมการ ป.ป.ช. ทราบเปนหนงสอภายใน ๓๐ วน

นบตงแตวนทไดรบการแตงตงเปนรฐมนตร และ

ทำการโอนหนสวนหรอหนดงกลาวไปใหนตบคคล

ทมไดมความเกยวของโดยตรงกบตน (เชน ไมใช

เปนบรษทของญาตพนองหรอบตรหรอคสมรส

เปนตน) ภายใน ๙๐ วนนบแตวนทไดแจงใหประธาน

กรรมการ ป.ป.ช. ทราบ (ตามมาตรา ๕) และ

รฐมนตรผนนจะตองไมเขาไปยงเกยวกบการบรหาร

หนสวนหรอหนนนอก หากเขาไปบรหารหรอ

ครอบงำการบรหารหนดงกลาว จะมความผด (ตาม

มาตรา ๑๗) ถงตองจำคกตงแตหนงปถงสป หรอ

ปรบตงแตหนงแสนบาทถงหนงลานบาท หรอทงจำ

ทงปรบ ในสภาพปกตหากรฐมนตรไมปฏบตตาม

บทบญญตในกฎหมาย และถกชมลความผดโดย

คณะกรรมการ ป.ป.ช. กจะขาดคณสมบตการเปน

รฐมนตรทนท

นอกจากกฎหมายทงสามฉบบแลว ยงม

กฎหมายอกฉบบหนงซ งผานการพจารณาจาก

สภานตบญญตแหงชาต เรยบรอยแลวเมอเดอน

พฤศจกายน ๒๕๕๐ และขณะนอยในระหวางการนำ


46

รางกฎหมายดงกลาวขนทลเกลาพระบาทสมเดจ

พระเจาอยหวเพอทรงลงพระปรมาภไธยประกาศเปน

กฎหมายตอไป หากไมมเหตการณเปนอยางอน

กฎหมายนจะมผลบงคบใชหลงจากประกาศใน

ราชกจจานเบกษาแลว ๑๘๐ วน

กฎหมายฉบบนถอไดวาเปนผลงานชนสำคญ

ของรฐบาลชวคราวภายใตการนำของนายกรฐมนตร

พลเอก สรยทธ จลานนท จรงอยกฎหมายฉบบนได

มอบหมายใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนผมอำนาจ

บงคบใช และโดยหลกการควรใหคณะกรรมการ

ป.ป.ช. เปนผรางกฎหมายฉบบนขนเอง แตในเมอ

รฐบาลชดนมความประสงคอยางแรงกลาทจะเหน

กระบวนการทางกฎหมายทจะรบมอกบการทจรต

อนเนองมาจากผลประโยชนทบซอนเกดขนโดยเรว

และอยากมส วน เปนผ ร เ ร มการตรากฎหมาย

ทางคณะกรรมการ ป.ป.ช. กไมขดของและใหความ

รวมมอเปนอยางด

พระราชบญญตฉบบนจะมชอวา “พระราช-

บญญตวาดวยความผดเกยวกบการขดกนระหวาง

ผลประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม”

โดยจะมอยดวยกน ๑๙ มาตรา มาตราทสำคญ

คอ มาตรา ๓, ๕, ๖, ๑๒, ๑๓, ๑๔ และ ๑๘ ซงม

รายละเอยดของบางมาตรา ดงน

มาตรา ๓ เปนมาตราทใหคำนยามของ

เจาหนาทรฐ ความครอบคลมของผทเปน “ญาต”

ของเจาหนาทรฐ และความหมายของ “ประโยชนอน

ใดอนอาจคำนวณเปนเงนได” วตถประสงคหลกของ

มาตรานกคอ การกำหนดขอบเขตความครอบคลม

ของผลประโยชนทบซอนทกระจายออกไปจากตว

ของเจาหนาทรฐ และลกษณะหรอประเภทของผล

ประโยชนดงกลาวทอย ในขายเปนความผดหาก

กระทำลงไป

มาตรา ๕ เปนมาตราหลกทกลาวถงกจกรรม

ตางๆซงถอวาเปนความผดในเรองผลประโยชนทบ

ซอนหากเจาหนาทของรฐกระทำลงไป (รายละเอยด

ของมาตรานใหดไดจากภาคผนวก ก ทายบทความ)

ซงสวนหนงกยกมาจากมาตรา ๑๐๐ ของพระราช-

บญญต ป.ป.ช. และไดเพมการกระทำทตองหามขน

อก ๔ ประการคอ การใชขอมลของทางราชการเพอ

หาประโยชนสวนตว การใชประโยชนจากทรพยสน

ของรฐเพอประโยชนสวนตว การเสนอหรอกำหนด

โครงการของรฐเพอประโยชนสวนตว และการใช

อำนาจในตำแหนงหนาทในการแทรกแซงการทำงาน

ของเจาหนาทรฐผอน โดยเฉพาะในขอสดทายน

มาตรา ๕ ไดระบลกษณะของการกระทำทถอวา

เปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและ

ประโยชนสวนรวม โดยการเขาไปแทรกแซงให

เจาหนาทผอนอนมต หรออนญาตกจกรรมบางอยาง

ทสามารถคำนวณสทธประโยชนเปนเงนได รวมทง

การทำสญญาหรอนตกรรมตางๆทจะเปนประโยชน

แกบคคลใดบคคลหนง หรอการบรรจแตงตง เลอน

ขนเงนเดอน โอน ยาย เจาหนาทของรฐในตำแหนง

อนๆ เปนตน

ในสวนสดทายของมาตรา ๕ นเองททำใหได

เหนความหมายของความครอบคลมผทเกยวของกบ

ผลของการกระทำดงกลาวตามทกำหนดไวในมาตรา

๓ กลาวคอ ไมแตเพยงเจาหนาทรฐทมอำนาจเทานน

ทจะมความผดหากกระทำตามทกลาวถงขางตน ถง

แมคสมรส บตร และญาตของเจาหนาทผนนเปน

ผกระทำ ความผดกจะตกเปนของเจาหนาทรฐผนน

ดวย เวนแตจะสามารถพสจนไดวาตนมไดมสวน

รเหนเปนใจหรอยนยอมดวยในการกระทำดงกลาว

ของคสมรส บตรหรอญาต ซงคำวา “ญาต” ในทน

ครอบคลมถง (๑) คสมรสของบตรของเจาหนาทรฐ

ผนน (๒) พนองของเจาหนาทรฐผนนและคสมรส

(๓) บตรของพนองเหลานน และ (๔) พนองของบดา

และมารดาของเจาหนาทรฐผนนและคสมรส

มการถกเถยงกนอยางกวางขวางวา การ

ครอบคลมถงผท เกยวของกบการกระทำผดตาม


47

กฎหมายนจะยากตอการปฏบตเพราะครอบคลม

กวางขวางมาก อนทจรงแลวกฎหมายนครอบคลม

นอยไปดวยซำ เพราะผท ไดประโยชนจากผล

ประโยชนทบซอนจากการกระทำของเจาหนาทรฐ

ไมจำเปนตองจำกดอยเฉพาะคสมรส บตร หรอญาต

เทานน แตจะเปนใครกไดทเจาหนาทผนนจะดงเขา

มาเกยวของดวย การระบถงความครอบคลมของ

ญาตอยางละเอยดจะตองมองวาเปนการประกาศ

เจตนารมณของผรางกฎหมายมากกวา วาตองการให

เขาถงจตวญญาณ (spirit) ของความขดแยงกนของ

ผลประโยชนสวนตนกบผลประโยชนสวนรวมจรงๆ

ซงอาจจะมผลหากตองมการตความกฎหมายในกรณ

ทมการเออประโยชนใหแกผอนท เปนตวแทน

(nominees)

๔. ทศทางใหมในการปองกนและการปราบปราม

การทจรตในรปของผลประโยชนทบซอนของ

คณะกรรมการ ป.ป.ช.

ในชวงหนงปทคณะกรรมการ ป.ป.ช. ชดทสาม

ซงมนายปานเทพ กลาณรงคราญ เปนประธาน ได

เขามาปฏบตหนาท (ภายหลงทคณะกรรมการ ป.ป.ช.

ชดทสองไมสามารถปฏบตหนาทไดและตองลาออก

ไปทงหมด นบเปนเวลาเกอบ ๒ ป) ไดมการ

เปลยนแปลงทสำคญหลายประการในสวนทเกยวกบ

การปองกนและปราบปรามการทจรตอนเนองมาจาก

ผลประโยชนทบซอน

ในชวงแรกของการทำงาน คณะกรรมการ

ป.ป.ช. ตองทมเทเวลาใหกบการไตสวนคดสำคญๆ

ทคงคางมาตลอดระยะเวลาเกอบ ๒ ปทไมม

คณะกรรมการ และคดกอนหนานและคดใหมท

เขามาทกวน เมอคณะกรรมการ ป.ป.ช. ไดอำนาจ

เพมขนจากประกาศคณะปฏรปการปกครองฉบบท

๓๑ ขอ ๖. ใหสามารถสงเรองทเกยวของกบความเสย

หายไมมากนก และผถกกลาวหาเปนเจาหนาทของรฐ

ระดบลาง กลบใหหนวยงานตนสงกดหรอพนกงาน

สอบสวนเปนผพจารณาแทน จำนวนคดทลดลงก

ทำใหคณะกรรมการฯ สามารถมเวลาไปพจารณาถง

ประเดนอนของการทำงานได สำหรบทศทางใหม

ของการปองกนและปราบปรามการทจรตอนเนอง

มาจากการขดกนของผลประโยชนสวนตนของ

เจาหนาทของรฐและผลประโยชนสวนรวมนาจะ

ประกอบไปดวยความเปลยนแปลงในประเดนตางๆ

ดงน

(๑) คณะกรรมการชดปจจบนไดตกลงทจะ

ใหนำหนกกบกจกรรมทางดานการปองกนการทจรต

พอๆ กบกจกรรมทางดานการปราบปรามการทจรต

ผลประการหนงของการใหความสำคญตอการปองกน

เพมขน คอ ความพยายามทจะขจดการขดกนของ

ผลประโยชนสวนตนของเจาหนาทรฐกบผลประโยชน

สวนรวมของสาธารณะใหมากทสด

(๒) มการตกลงทจะรางประมวลจรยธรรม

สำหรบเจาหนาทของรฐในหนวยงานตางๆ กน สวนน

เปนสวนหนงทตางจากประมวลจรยธรรมของ

นกการเมอง ซงเปนบทบญญตในรฐธรรมนญฉบบป

๒๕๕๐ ททางคณะผตรวจการแผนดนจะเปนผราง

และสำนกงานคณะกรรมการ ป.ป.ช. จะเปนองคกร

ทจะตดตามและบงคบใชประมวลจรยธรรมดงกลาว

(๓) ผลจากคำพพากษาศาลฎกาเกยวกบคด

การสรางทางพเศษเมอเรวๆ น ซงตดสนใหสญญา

การกอสรางระหวางหนวยงานและเจาหนาทรฐและ

หนวยงานของเอกชนซงเปนคสญญาไมมผลใชบงคบ

เพราะมการละเมดกฎทหามการกระทำทกอใหเกด

การขดกนของผลประโยชนของเจาหนาทรฐกบผล

ประโยชนของรฐโดยรวม (เจาหนาทของรฐไดรบ

ประโยชนโดยตรงจากเอกชนคสญญา ซงแสดงถงผล

ประโยชนทบซอนอยางชดเจน) แนวทางการวนจฉย

ตดสนคดในทำนองน จะทำใหเจาหนาทของรฐม

ความระมดระวงในการกอใหเกดการขดกนของผล

ประโยชนดงกลาวมากขน


48

(๔) การบงคบใชบทบญญตแหงพระราช-

บญญตฮว และ พระราชบญญตหนของรฐมนตร จะ

มความเขมขนขน ในอดต พระราชบญญตทงสอง

ฉบบนมไดถกนำใชมากนก ทงๆ ทเปนกฎหมาย

ตอตานการขดกนของผลประโยชนททรงพลงมาก

และการเปลยนแปลงในครงนจะเปนสญญาณใหผท

เกยวของทงภาครฐ และเอกชนใหรสกวาทางการจะ

เอาจรงแลว

(๕) คณะกรรมการ ป.ป.ช. ไดรวมมอกบ

รฐบาลอยางเปนทางการทจะขจดปญหาการทจรตใน

วงราชการ โดยรวมกนประกาศการตอตานการทจรต

เปนวาระแหงชาต และมพธถวายสตยปฏญาณของ

ขาราชการทงประเทศทจะไมทจรตเพอใหเปนการ

ทำความดถวายแดองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

การสนบสนน หรอการไมคดคาน ของคณะกรรมการ

ป.ป.ช. ในการออกพระราชบญญตวาดวยความผด


ประโยชนสวนรวม พ.ศ. .... ถอไดวาเปนเครองบงช

ประการหนงของความพยายามของการแกปญหา

การทจรตอนเนองมาจากผลประโยชนทบซอนอยาง

จรงจง

(๖) ระบบการตรวจสอบทรพยสนและ

หนสนของเจาหนาทรฐ ของคณะกรรมการ ป.ป.ช.

เอง กกำลงจะมการเปลยนแปลงโดยมแนวคดทจะให

มการรายงานธรกรรมทางการเงนทงทผานและไม

ผานระบบสถาบนการเงนของผทอยในขายตองแจง

หรอรายงานดงกลาว (ผดำรงตำแหนงทางการเมอง

และเจาหนาทรฐระดบสง) โดยจะมการประสาน

ขอมลโดยตรงระหวางสถาบนการเงนกบสำนกงาน

คณะกรรมการ ป.ป.ช. รวมทงการนำเอาเทคโนโลย

สารสนเทศมาใชในการบนทกรายการทรพยสนและ

หนสน เพอใหการตรวจสอบทำไดรวดเรวและ

แมนยำขนดวย การทคณะกรรมการ ป.ป.ช. ไดขอให

ผมหนาทตองยนบญชทรพยสนและหนสนตองบอก

หรอเปดเผยตำแหนงหนาท หรออาชพ หรอความ

เกยวของทางธรกจหรอการลงทนอนๆ นอกเหนอ

จากอาชพหรองานในหนาทหลก ถอเปนความ

พยายามอกประการหนงทคณะกรรมการ ป.ป.ช.

ตองการตรวจสอบเพอปองปรามการทจรตอนเกด

จากผลประโยชนทบซอนของเจาหนาทของรฐ

ดงกลาว

(๗) คณะกรรมการ ป.ป.ช. อยในชวงทกำลง

จดตงหนวยงานพเศษขนภายในสำนกงาน ป.ป.ช.

โดยมฐานะไมตำกวาสำนกเพอรบผดชอบในการ

กำกบดแลและการบงคบใชพระราชบญญตผล

ประโยชนทบซอนตามทระบไวในมาตรา ๑๔ ของ

กฎหมายดงกลาว ซงจะรวมถงการจดทำขอกำหนด

และคมอการปฏบตของเจาหนาทรฐ การศกษาวจย

ปญหาขอขดของและการเพมประสทธภาพของ

การปฏบตงาน และการเผยแพรขอมลและการ

ประชาสมพนธใหแกสาธารณชนตลอดจนเนอหา

สาระและการปฏบตตามกฎหมายฉบบนดวย

๕. สรปและขอเสนอแนะ

บทความฉบบน ผเขยนไดพยายามชใหเหน

ถงความเกยวของและความสำคญของการขดกน

ของผลประโยชนสวนตนของเจาหนาทรฐกบผล

ประโยชนสวนรวมในการบรหารราชการแผนดน

ของประเทศ บทความนไดแสดงจดยนอยางแขงขน

วา ภาวะผลประโยชนทบซอนนนเกดขนเมอ

เจาหนาทรฐ ซงมอำนาจในการปฏบตหนาทในนาม

ของรฐไดใชอำนาจดงกลาวผดไปจากทควรจะเปน

กอใหเกดผลประโยชนอนมควรไดแกตน ทงๆ ทผล

ประโยชนนนนาจะเปนของรฐหรอของสวนรวม

ดวยเหตนหวขอเรองของบทความนจงสะทอนถงขอ

เทจจรงดงกลาว คอ “ผลประโยชนสวนตนจากความ

สญเสยสวนรวม” (private gains from public losses)

ในประเทศไทย มองคกรหรอหนวยงานตางๆ อย

มากมายทงในภาครฐและเอกชนทมแนวทางหรอ


49

จดมงหมายตรงกนทจะขจดผลประโยชนทบซอน ซง

เปนการทจรตรปแบบหนงใหหมดสนไป ทงนกเพอ

จะใหประโยชนทงหมดตกอยกบสาธารณชน หรอ

สวนรวมอยางแทจรง ในสวนนคงตองยอมรบอยาง

ตรงไปตรงมาวา ความสำเรจในความพยายามในเรอง

นยงมนอยมาก ในฐานะเปนองคกรอสระหลกใน

การปองกนและปราบปรามการทจรตของประเทศ

คณะกรรมการ ป.ป.ช. จงไดพยายามหาแนวทาง

ใหมๆ และเรงทำงานเดมซงดอยแลวทจะทำให

ความสญเสยอนเกดจากการขดกนของผลประโยชน

สวนตน และผลประโยชนสวนรวมนลดลง หรอ

หมดไป แนวทางปฏบตของ คณะกรรมการ ป.ป.ช.

คอการใชกฎหมายทมอยแลวใหมประสทธภาพ

มากขน ปรบปรงระเบยบปฏบตตางๆ ใหทนสมย

งายตอการปฏบตตามและการตรวจสอบทำได

รวดเรวและแมนยำถกตอง รวมถงการผลกดนใหม

ความรวมมอทเพมมากขนจากสาธารณชนโดยการ

เผยแพรความร การศกษาวจย และการประชาสมพนธ

งานตางๆ เหลานเพงจะเรมขน ซงหากความตงใจจรง

ของคณะกรรมการ ป.ป.ช. และเจาหนาททกคนของ

สำนกงาน ป.ป.ช. ยงมอยตอไป เราคงจะเหนผลลพธ

ทดขนอยางเปนรปธรรมในอนาคตอนใกลน

เอกสารอางอง

คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรต

แหงชาต ๒๕๔๙ กฎหมายทเกยวของ และ

ประกาศคณะกรรมการปองกนและปราบปราม

การทจรตแหงชาต

สภานตบญญตแหงชาต ๒๕๕๐ รางพระราชบญญต

วาดวยความผดเกยวกบการขดกนระหวาง

ประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม

พ.ศ. ..........

สำนกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน ๒๕๔๙

ความขดแยงกนระหวางผลประโยชนสวน

ตนและผลประโยชนสวนรวม (conflict of

interests) : ศกษากลมวชาชพขาราชการและ

เจาหนาทหนวยงานภาครฐ

Briscoe, Andrew and Hermans H. C. L. 2001.

Combating Corruption in Botswana, Friedrich Ebert Stiftung. Gaborone, Botswana.

Harvard School of Public Health 2007. Policies on Outside Professional Activities and Commitments. http://www.harvard.edu/academicaffairs/Confl ict.html .

McDonald, Michael 2007. Ethics and Confl ict of Interest, the W. Maurice Young Centre for Applied Ethics. the University of British Columbia.

Political and Economic Risk Consultancy, Ltd. – PERC 2006. Corruption in Asia in 2006. Hong Kong.

Raile, Eric 2004 . “Managing Confl icts of Interest in the Americas : A Comparative Review”, Conflicts of Interest Regulation in the Americas. http://www.usoge.gov/pages/international/int_fi les/confl icts_america.

Resnik, David B. 2007. “Confl icts of Interest in Scientifi c Research Related to Regulation or Litigation”, the Journal of Philosophy, Science and Law’ vol. 7’ April 16, 2007.

Transparency International 2006. Corruption Perceptions Index.

World Bank 2006. World Governance Indicators. Washington DC.


50

ภาคผนวก : ขอหามการกระทำของเจาหนาทของ

รฐทเปนผลประโยชนทบซอน

มาตรา ๕ ของพระราชบญญตวาดวยความผด


ประโยชนสวนรวม พ.ศ.... เปนมาตราทมความยาว

มากทสดมาตราหนงของกฎหมายไทยทใชอยใน

ปจจบน และเปนมาตราทมความสำคญมากทสด

มาตราหนงของกฎหมายฉบบน เพราะเปนมาตรา

ทหามมใหเจาหนาทของรฐกระทำการตางๆ ซง

เปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคลและ

ประโยชนสวนรวม การกระทำทมาตรานไดหามไวม

ดงตอไปน

การกระทำอยางหนงอยางใดดงตอไปน ให

ถอวาเปนการขดกนระหวางประโยชนสวนบคคล

และประโยชนสวนรวมตามวรรคหนงดวย

(๑) การกระทำทเกยวกบการขดกนระหวาง

ประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวมตามท

บญญตไวในกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวย

การปองกนและปราบปรามการทจรต

(๒) การใชขอมลภายในของรฐทย ง เปน

ความลบอยทตนไดรบหรอทราบจากการปฏบต

ราชการ การปฏบตหนาท หรอในตำแหนงหนาท

โดยทจรต

(๓) การใชทรพยสนของรฐหรอของหนวย

งานของรฐเพอประโยชนของตนเองหรอบคคลอน

ซงไมมสทธโดยทจรต

(๔) การรเรม เสนอ จดทำ หรออนมต

โครงการของรฐโดยทจรตเพอเออประโยชนตอ

ตนเองและบคคลใดบคคลหนงโดยเฉพาะไมวาทาง

ตรงหรอทางออม

(๕) การใชอำนาจหนาทซ งตนมอย ไปม

อทธพลตอการตดสนใจโดยอสระในการใชอำนาจ

ตามตำแหนงหนาทของเจาหนาทของรฐซงดำรง

ตำแหนงอนโดยทจรตไมวาทางตรงหรอทางออม

การกระทำตาม (๕) ทจะถอวาเปนการขดกน

ระหวางประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม

ตองเปนการกระทำเพอใหเจาหนาทของรฐ ซงดำรง

ตำแหนงอน กระทำการหรอไมกระทำการอยางหนง

อยางใดดงตอไปน

(๑) อนมต อนญาต รบจดทะเบยน หรอให

สทธประโยชนอนอาจคำนวณเปนเงนได

(๒) ใหสมปทาน ทำสญญา หรอทำนตกรรม

อนเปนการใหประโยชนแกบคคลหนงบคคลใด

(๓) บรรจ แตงตง เลอนขนเงนเดอน โอนยาย

หรอใหเจาหนาทของรฐในบงคบบญชาหรอกำกบ

ดแลของเจาหนาทของรฐตาม (๕) พนจากตำแหนง

หรอพนจากการปฏบตหนาท

(๔) ไมแจงความหรอรองทกขตามประมวล

กฎหมายวธพจารณาความอาญา

(๕) ไมฟอง ไมดำเนนคด หรอถอนฟอง ไมวา

จะเปนคดแพงหรอคดอาญา

(๖) ไมบงคบทางปกครอง หรอไมบงคบคด

(๗) กระทำการหรอไมกระทำการอนตามท

คณะกรรมการ ป.ป.ช. ประกาศกำหนด

การกระทำใดตามวรรคสอง (๑) (๒) (๓)

และ (๔) ทจะถอวาเปนการขดกนระหวางประโยชน

สวนบคคลและประโยชนสวนรวม และจะใชบงคบ

กบเจ าหนาทของรฐตำแหนงใดให เปนไปตาม

หลกเกณฑและเงอนไขทคณะกรรมการ ป.ป.ช.

กำหนด

ใหนำความในวรรคหนง วรรคสอง วรรคสาม

และวรรคสมาใชบงคบกบการกระทำของคสมรส

และบตรของเจาหนาทของรฐโดยอาศยอำนาจหนาท

ของเจาหนาทของรฐดวย และใหถอวาการกระทำ

ของคสมรสหรอบตรดงกลาวเปนการกระทำของ


51

เจาหนาทของรฐดวย เวนแตเจาหนาทของรฐผนน

จะพสจนไดวาตนมไดมสวนรเหนเปนใจหรอยนยอม

ดวยในการกระทำของคสมรสหรอบตรดงกลาว

ใหนำความในวรรคหนง วรรคสอง วรรคสาม

และวรรคสมาใชบงคบกบการกระทำของญาต

ซงมใชคสมรสและบตรของเจาหนาทของรฐโดยอาศย

อำนาจหนาทของเจาหนาทของรฐ โดยเจาหนาท

ของรฐรเหนเปนใจหรอยนยอมดวย และใหถอวา

การกระทำของญาตซงมใชคสมรสและบตรดงกลาว

เปนการกระทำของเจาหนาทของรฐดวย


52

ดงน

(๑) ความไมเหนแกตว (selflessness) คอควร

กระทำทกอยางเพอประโยชนสวนรวมไมควร

แสวงหาผลประโยชนเพอตนเอง ครอบครว หรอ

พวกพอง

(๒) ความซอสตย (integrity) ไมควรวางตน

อยภายใตอทธพลทางการเงน หรอกฎเกณฑใดๆ เพอ

บคคลหรอองคกร ซงมผลตอการปฏบตหนาท

วธไตสวนคดทจรตและการทำสำนวนของ ป.ป.ช.

วชา มหาคณ*

*ศาสตราจารยพเศษ วชา มหาคณ (Professor Vicha Mahakun) กรรมการ ป.ป.ช. และศาสตราจารยพเศษแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย

(๓) การไมมอคต (objectivity) ตองวางตว

เปนกลางในการบรการสาธารณะ ซงรวมถง

การแตงตงบคคล การใหรางวล และผลประโยชนแก

บคคล การจดทำสญญาใดๆ โดยอยบนพนฐานของ

คณความด

(๔) สามารถตรวจสอบได (accountability)

ตองยนยอมใหมการตรวจสอบการใชดลพนจอยาง

ละเอยดและทกขนตอน

หลกอนเปนมาตรฐานของกฎหมาย ป.ป.ช. หรอกฎหมายวาดวยการปองกนและปราบปราม

การทจรต ปจจบนกำเนดขนจากหลกอนเปนมาตรฐานขนสงในการดำเนนชวตสาธารณะของ

ผดำรงตำแหนงทางการเมอง และผดำรงตำแหนงระดบสง รวม ๗ ประการ คอ ความไมเหนแกตว

ความซอสตย การไมมอคต สามารถตรวจสอบได ความเปดเผย ความมสมมาอาชวะ และความเปน

ผนำ…

The foundation of the NCCC legal framework or any other laws to prevent and suppress the corruption could be generalized in term of the following 7 principles. These are for those to engage in public affairs, the politicians, and high ranking offi cials. These principles are selfl essness, integrity, objectivity, accountability, openness, honesty, and leadership.



53

(๕) ความเปดเผย (openness) ควรเปดเผย

การตดสนใจทไดกระทำไปทงหมดเทาทจะเปนไปได

โดยสามารถใหเหตผลสำหรบการตดสนใจทกอยาง

การปกปดขอมลจะกระทำตอ เม อ เปนไปเพ อ

ประโยชนของสวนรวม

(๖) ความมสมมาอาชวะ (honesty) ตอง

เปดเผยผลประโยชนสวนตนใดๆ ทมความสมพนธ

กบการปฏบตหนาท และเพอเปนการแกไขความ

ขดกนแหงผลประโยชนทอาจเกดขน และ

(๗) ความเปนผนำ (leadership) ควรสนบสนน

และสงเสรมหลกการทงหลายเหลานโดยประพฤตตน

เปนแบบอยาง

๑. ภารกจของคณะกรรมการ ป.ป.ช.

ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช ๒๕๔๐ ไดกำหนดใหมการปองกนและ

ปราบปรามการทจรต โดยเปลยนแปลงองคกรท

รบผดชอบในเรองดงกลาว จากคณะกรรมการปองกน

และปราบปรามการทจรตและประพฤตมชอบใน

วงราชการ (ป.ป.ป.) มาเปนคณะกรรมการปองกน

และปราบปรามการทจรตแหงชาต (ป.ป.ช.) โดยม

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการ

ปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒

กำหนดหลกเกณฑการตรวจสอบการใชอำนาจรฐ

ของผดำรงตำแหนงทางการเมองและเจาหนาทอน

ของรฐ ไวดงน

๑.๑ การกำหนดใหผดำรงตำแหนงทาง

การเมองและเจาหนาทอนของรฐมหนาทยนบญช

แสดงรายการทรพยสนและหนสนของตน คสมรส

และบตรทยงไมบรรลนตภาวะ ตอคณะกรรมการ

ป .ป .ช . ทกครงท เขารบตำแหนง หรอพนจาก

ตำแหนง หรอพนจากตำแหนงดงกลาวมาแลวเปน

เวลาหนงป (มาตรา ๓๒, ๓๓, ๓๔, ๓๕, ๓๖, ๓๗,

๓๘, ๓๙, ๔๐, ๔๑ และ ๔๒)

หากจงใจไมยนบญชแสดงรายการทรพยสน

และหนสน และเอกสารประกอบ หรอจงใจยนบญช

แสดงรายการทรพยสนและหนสนอนเปนเทจ หรอ

ปกปดขอเทจจรงทควรแจงใหทราบ ผดำรงตำแหนง

ทางการเมองหรอเจาหนาทอนของรฐผนนจะพนจาก

ตำแหนงนบแตวนทครบกำหนดตองยนบญชแสดง

รายการทรพยสนและหนสน และเอกสารประกอบ

หรอนบแตวนทตรวจพบวามการกระทำดงกลาวแลว

แตกรณ และผนนจะตองหามมใหดำรงตำแหนงใดๆ

เปนเวลา ๕ ป นบแตวนทพนจากตำแหนง โดย

ผดำรงตำแหนงทางการเมองนนใหคณะกรรมการ

ป.ป.ช. เสนอเรองใหศาลรฐธรรมนญชขาดตอไปอก

ชนหนง (มาตรา ๓๔, ๔๑)

๑.๒ การถอดถอนผดำรงตำแหนงทาง

การเมองหรอเจาหนาทของรฐผดำรงตำแหนงระดบสง

ออกจากตำแหนง

แทจรงอำนาจน เปนของวฒสภา เมอม

การรองขอวา ผดำรงตำแหนงทางการเมอง หรอ

เจาหนาทผดำรงตำแหนงระดบสงผใดมพฤตการณ

รำรวยผดปกต สอไปในทางทจรตตอหนาท สอวา

กระทำผดตอตำแหนงหนาทราชการ สอวากระทำผด

ตอตำแหนงหนาทในการยตธรรม หรอสอวาจงใจใช

อำนาจหนาทขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญหรอ

กฎหมาย วฒสภามอำนาจถอดถอนผนนออกจาก

ตำแหนงได (มาตรา ๕๘, ๕๙, ๖๐, ๖๑, ๖๒) แตเมอ

ประธานวฒสภารบคำรองขอแลว ใหตรวจสอบแลว

สงเรองใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. ดำเนนการไตสวน

ขอเทจจรงโดยเรว เมอไตสวนแลว จงจดทำรายงาน

เสนอตอวฒสภา วาขอกลาวหานนมมลหรอไม

เพยงใด หากเหนวาไมมมลขอกลาวหานนเปนอน

ตกไป เมอคณะกรรมการ ป.ป.ช. มมตวาขอกลาวหา

ทมาจากการเขาชอรองขอเพอใหวฒสภามมตให

ถอดถอนผถกกลาวหาออกจากตำแหนงมมลและ

รายงานไปยงวฒสภาแลว ใหประธานวฒสภาจดใหม


54

การประชมเพอพจารณามมตโดยเรว มตถอดถอนให

ถอเอาคะแนนเสยงไมนอยกวาสามในหาของจำนวน

สมาชกทงหมดทมอยของวฒสภา ผถกถอดถอนให

พนจากตำแหนงหรอออกจากราชการนบแตวนท

วฒสภามมตใหถอดถอน และตดสทธในการดำรง

ตำแหนงใดในทางการเมอง หรอในหนวยงานของรฐ

หรอในการรบราชการเปนเวลาหาป มตนใหเปน

ทสด และจะรองขอถอดถอนในเหตเดยวกนอกมได

แตไมกระทบถงการพจารณาของศาลฎกาแผนกคด

อาญาของผดำรงตำแหนงทางการเมอง หรอศาลทม

เขตอำนาจพจารณาพพากษาแลวแตกรณ (มาตรา

๖๓, ๖๔, ๖๕)

๑.๓ การดำเนนคดอาญากบผดำรงตำแหนง

ทางการเมอง

กรณทผดำรงตำแหนงทางการเมองถกกลาว

หาวารำรวยผดปกต กระทำความผดตอตำแหนง

หนาทราชการตามประมวลกฎหมายอาญา หรอ

ทจรตตอหนาทตามกฎหมายอน ผดำรงตำแหนง

ทางการเมองในฐานะผกระทำกด ในฐานะเปน

ตวการ ผใช ผสนบสนนกด ตลอดจนบคคลอนใน

ฐานะทเปนตวการผใช ผสนบสนน จะถกดำเนนคด

ตอศาลฎกาแผนกคดอาญาของผดำรงตำแหนง

ทางการเมอง (มาตรา ๖๖, ๖๗, ๖๘, ๖๙, ๗๐, ๗๑)

ทงนเปนไปตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ

วาดวยวธพจารณาคดของผดำรงตำแหนงทางการเมอง

พ.ศ. ๒๕๔๒

๑.๔ การรองขอใหทรพยสนตกเปนของ

แผนดน

ในกรณทมการกลาวหาวาผดำรงตำแหนง

ทางการเมอง หรอเจาหนาทของรฐผ ใดรำรวย

ผดปกตใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. พจารณาวนจฉย

เบองตนกอนวาพฤตการณหรอเรองทกลาวหานนเขา

หลกเกณฑทคณะกรรมการ ป.ป.ช. จะรบไวพจารณา

หรอไม ถาผถกกลาวหาเปนผซงไดแสดงบญช

รายการทรพยสนและหนสนไวแลว ใหคณะกรรมการ

ป.ป.ช. ทำบญชแสดงรายการทรพยสนและหนสน

มาประกอบการพจารณาดวย การกลาวหาวารำรวย

ผดปกตตองกระทำในขณะทผถกกลาวหาเปน

เจาหนาทของรฐ หรอพนจากการเปนเจาหนาทของ

รฐไมเกนสองป (มาตรา ๗๕, ๗๖, ๗๗, ๗๘, ๗๙)

ถาคณะกรรมการ ป.ป.ช. ไตสวนขอเทจจรงและมมต

วาผถกกลาวหารำรวยผดปกต ใหคณะกรรมการ

ดำเนนการดงน คอ ถาเปนผดำรงตำแหนงทาง

การเมอง ใหสงเรองใหอยการสงสด ยนคำรองตอ

ศาลฎกาแผนกคดอาญาของผดำรงตำแหนงทาง

การเมอง เพอใหทรพยสนตกเปนของแผนดน แตกรณ

ทเปนผดำรงตำแหนงระดบสง ใหสงเรองใหอยการ

สงสดยนคำรองตอศาลทมเขตอำนาจพจารณาพพากษา

ใหทรพยสนตกเปนของแผนดน (มาตรา ๘๐)

๑.๕ การตรวจสอบเจาหนาทของรฐ

โดยไตสวนและวนจฉยกรณมการกลาวหา

หรอกรณมเหตอนควรสงสยเจาหนาทอนของรฐ

กระทำความผดฐานทจรตตอหนาท กระทำความผด

ตอตำแหนงหนาทราชการ หรอกระทำความผดตอ

ตำแหนงหนาทในการยตธรรม กรณขอกลาวหาใด

ไมมมล ขอกลาวหานนเปนอนตกไป ขอกลาวหาใด

มมล ใหสงรายงานและเอกสารทมอยไปยงผบงคบ

บญชาเพอลงโทษทางวนย หากมมลความผดทาง

อาญาดวย กใหสงรายงาน เอกสาร และความเหน

ไปยงอยการสงสดเพอดำเนนคดอาญาในศาลซงม

เขตอำนาจพจารณาพพากษา (มาตรา ๘๘, ๙๗, ๙๘

และ ๗๔)

๑.๖ การกำหนดตำแหนงเจาหนาทของรฐท

ตองหามดำเนนกจการอนเปนการขดกนระหวาง

ผลประโยชนสวนบคคลและประโยชนสวนรวม

(มาตรา ๑๐๐)


55

ซงไดมประกาศคณะกรรมการ ป.ป.ช. ลง

วนท ๑๕ กมภาพนธ ๒๕๔๔ ไดกำหนดใหตำแหนง

นายกรฐมนตร และรฐมนตรเปนตำแหนงตองหาม

ตามมาตรา ๑๐๐

๑.๗ การกำหนดหลกเกณฑการรบทรพย

สนหรอประโยชนอนใดโดยธรรมจรรยาของ

เจาหนาทของรฐ (มาตรา ๑๐๓)

ซงไดมประกาศของคณะกรรมการ ป.ป.ช.

เรองหลกเกณฑการรบทรพยสนหรอประโยชนอนใด

โดยธรรมจรรยาของเจาหนาทของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๓

กำหนดวาเจาหนาทจะรบทรพยสนหรอประโยชน

อนใดโดยธรรมจรรยาได ๓ กรณ ประกอบดวย กรณ

ทหนง การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจากญาต

ซงใหโดยเสนหาตามจำนวนเหมาะสม ตามฐานานรป

กรณทสอง การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดจาก

บคคลอนซงมใชญาต ซงมราคาหรอมลคาในการรบ

จากแตละบคคล แตละโอกาสไมเกนสามพนบาท และ

กรณทสาม การรบทรพยสนหรอประโยชนอนใดท

การใหนนเปนการใหในลกษณะทใหกบบคคลทวไป

๑.๘ การดำเนนการตามกฎหมายวาดวย


กฎหมายดงกลาว คอ พระราชบญญตวาดวย


พ.ศ. ๒๕๔๒ ไดมอบใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. ม

อำนาจสอบสวนขอเทจจรงเกยวกบการกระทำทเปน


ตามพระราชบญญตน และในกรณทผกระทำผดเปน

เจาหนาทของรฐหรอผดำรงตำแหนงทางการเมองก

ใหดำเนนการตามกฎหมาย ป.ป.ช. สำหรบบคคลอน

กใหกลาวโทษตอพนกงานสอบสวนเพอดำเนนคด

ตอไป โดยใหถอรายงานการสอบสวนขอเทจจรงของ

คณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนหลก

๒. กฎหมาย ป .ป .ช . ภายหล งการปฏ ร ป

การปกครอง

แมร ฐธรรมนญแห งราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช ๒๕๔๐ สนสดลง โดยประกาศ

คณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตย

อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ฉบบท ๓

ลงวนท ๑๙ กนยายน ๒๕๔๙ แตคณะปฏรปการ

ปกครองแผนดนฯ กไดออกประกาศ ฉบบท ๑๙ ให

พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการ

ปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒

มผลใชบงคบตอไป พรอมกนนนไดมประกาศ ฉบบท

๓๑ ลงวนท ๓๐ กนยายน ๒๕๔๙ กำหนดวธ

การตรวจสอบเพอให ป.ป.ช. ดำเนนการอยางม

ประสทธภาพยงขน โดยคณะกรรมการ ป.ป.ช. อาจ

มอบหมายใหพนกงานเจาหนาทท ไดรบแตงตง

ดำเนนการไตสวนขอเทจจรง รวบรวมพยานหลกฐาน

และสรปสำนวนเสนอคณะกรรมการ ป.ป.ช. รวมทง

มอำนาจสงสำนวนคนใหหนวยงานเดมดำเนนการ

ตอไปได จงอาจกลาวไดวา ป .ป .ช . ภายหลง

การปฏรปการปกครองมความเขมแขง และม

ประสทธภาพยงขนกวาทเคยปรากฏมาในอดต

๓. การเปดเผยขอมลขาวสารเกยวกบการปฏบต

หนาทของ ป.ป.ช.

ตาม พระราชบญญต ขอมลขาวสารของทาง

ราชการ พ.ศ. ๒๕๔๐ เปนกฎหมายเฉพาะทกำหนด

หลกเกณฑการเปดเผยขอมลขาวสารของราชการให

ประชาชนทวไปไดทราบ แตเนองจาก คณะกรรมการ

ป.ป.ช. เปนองคกรอสระซงจดตงขนตามรฐธรรมนญ

จงมปญหาวาจะอยภายใตบงคบของพระราชบญญต

ขอมลขาวสารของทางราชการหรอไม

กรณนไดมคณะกรรมการกฤษฎกาตอบขอหา

รอสรปวา สำนกงาน ป.ป.ช. อยในความหมายของ

คำวา “หนวยงานของรฐ” ตามมาตรา ๔ แหง


56

พระราชบญญตดงกลาว แตโดยเหตทคณะกรรมการ

ป.ป.ช. เปนองคกรทจดตงขน และมภารกจตาม

รฐธรรมนญและพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ

วาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ.

๒๕๔๒ ซงการปฏบตหนาทดงกลาว คณะกรรมการ

ป.ป.ช. ตองไมอยในบงคบของหนวยงานหรอองคกร

ใดๆ และการดำเนนการใดๆ ตองเปนไปตามอำนาจ

และความเหนของคณะกรรมการ ป.ป.ช. เทานน

เมอมาตรา ๑๒๐ แหงพระราชบญญตประกอบ


ทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ ไดกำหนดเงอนไขเกยวกบการ

เปดเผยขอมลขาวสารไดกลาวไววา ขอมลขาวสารใด

ทมลกษณะเปนขอความ ขอเทจจรง หรอขอมลทได

มาเนองจากการปฏบตหนาทของคณะกรรมการ

ป.ป.ช. หามมใหผใดเปดเผยขอมลขาวสารดงกลาว

เวนแตในกรณทไดรบมอบหมายจากคณะกรรมการ

ป.ป.ช. และการมอบหมายนนยอมตองเปนไปเพอ

ประโยชนตามทกำหนดไวในมาตราดงกลาวเทานน

ซงแสดงใหเหนวา การเปดเผยขอมลขาวสารทอยใน

ความครอบครองของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ตองเปน

ไปตามมาตรา ๑๒๐ ดงกลาว แตอยางไรกตาม

คณะกรรมการวนจฉยการเปดเผยขอมลขาวสาร

กยงไดวนจฉยยนยนวา คณะกรรมการ ป.ป.ช. และ

สำนกงาน ป.ป.ช. ตองปฏบตตามพระราชบญญต

ขอมลขาวสารของทางราชการอยนนเอง ซง

หมายความวา หากคณะกรรมการ ป.ป.ช. จะไม

เปดเผยขอมลขาวสารทอยในความครอบครองของตน

คณะกรรมการ ป.ป.ช. ตองใชดลพนจตามพระราช-

บญญตขอมลขาวสาร มาตรา ๑๕ เชนเดยวกบหนวย

งานของรฐอนๆ อยางไรกด ในกรณทศาลตองการให

สงเอกสารพยานหลกฐานอนอยในความดแลของ

คณะกรรมการ ป.ป.ช. กด หรอสำนกงาน ป.ป.ช. กด

มประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา

๒๓๑ กำหนดไววา

---“เมอคความหรอผใดจะตองใหการ หรอ

สบพยานหลกฐานอยางหนงอยางใด ดงตอไปน

(๑) เอกสารหรอขอความทยงเปนความลบ

ในราชการอย

(๒) เอกสารหรอขอความลบ ซงไดมาหรอ

ทราบเนองในอาชพ หรอ หนาทของเขา

(๓) วธการ แบบแผน หรองานอยางอน ซง

กฎหมายคมครองไมยอมใหเปดเผยคความ หรอ

บคคลนนมอำนาจไมยอมใหการหรอสงพยาน

หลกฐาน เวนแตไดรบอนญาตจากเจาหนาทหรอ

บคคลทเกยวของกบความลบนน…..

ถาคความหรอบคคลใดไมยอมใหการ หรอ

ไมสงพยานหลกฐานดงกลาวแลว ศาลมอำนาจหมาย

เรยกเจาหนาทหรอบคคลผเกยวของกบความลบนน

มาแถลงตอศาลเพอวนจฉยวาการไมยอมนนมเหตผล

คำจนหรอไม ถาเหนวาไรเหตผล ใหศาลบงคบให

ใหการ หรอสงพยานหลกฐานนน” จงตองปฏบต

ตามกฎหมายดงกลาวดวย

๔. อำนาจหนาทของ ป.ป.ช. ในการกำหนด

มาตรการทวไปในการปองกนและปราบปราม

การทจรต

ป .ป .ช . มอำนาจหนาท เสนอมาตรการ

ความเหน และขอเสนอแนะตอคณะรฐมนตร รฐสภา

ศาล หรอคณะกรรมการตรวจเงนแผนดน เพอใหม

การปรบปรงการปฏบตราชการ หรอวางแผนงาน

โครงการของหนวยงานของรฐ เพอปองกนหรอ

ปราบปรามการทจรตตอหนาท การกระทำผดตอ

ตำแหนงหนาทราชการ หรอการกระทำความผดตอ

ตำแหนงหนาทในการยตธรรม ตลอดจนการดำเนน

การเพอปองกนการทจรต และเสรมสรางทศนคต

และคานยมเกยวกบความซอสตยสจรต (มาตรา

๑๙(๘) (๑๐))


57

นอกจากน ยงมอำนาจดำเนนการสงเรองให

หนวยงานท เกยวของ เพอขอใหศาลมคำสงหรอ

คำพพากษาใหยกเลก หรอเพกถอนสทธ หรอเอกสาร

สทธทเจาหนาทของรฐไดอนมตหรออนญาตใหสทธ

ประโยชน หรอออกเอกสารสทธแกบคคลใดไปโดย

มชอบดวยกฎหมาย หรอระเบยบของทางราชการ

อนเปนเหตใหเสยหายแกทางราชการ (มาตรา ๑๙ (๙))

๕. หลกทวไปในการไตสวนและวนจฉยของคณะ

กรรมการ ป.ป.ช.

คณะกรรมการ ป.ป.ช. มอำนาจหนาทในการ

ไตสวนและวนจฉยเจาหนาทของรฐตามพระราช-

บญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและ

ปราบปรามการทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๑๙ (๓)

ทวา

๕.๑ เจาหนาทของรฐรำรวยผดปกตหรอไม

ไดแก มทรพยสนมากผดปกต หรอมทรพยสนเพม

ขนมากผดปกต หรอมหนสนลดลงมากผดปกต หรอ

ไดทรพยสนมาโดยไมสมควรสบเนองจากการปฏบต

หนาทหรอใชอำนาจในตำแหนงหนาท หรอ

๕.๒ เจาหนาทของรฐทจรตตอหนาทหรอไม

ไดแก ปฏบตหรอละเวนการปฏบตอยางใดใน

ตำแหนงหรอหนาท หรอปฏบตหรอละเวนการ

ปฏบตอยางใดในพฤตการณทอาจทำใหผอนเชอวาม

ตำแหนงหนาท ทงทตนมไดมตำแหนงหรอหนาท

นน หรอเจาหนาทนนใชอำนาจในตำแหนงหนาท

โดยมเจตนาเพอแสวงหาประโยชนทมควรไดโดยชอบ

สำหรบตนเองหรอผอน หรอ

๕.๓ เจาหนาทของรฐกระทำผดตอตำแหนง

หนาทราชการหรอกระทำความผดตอตำแหนงหนาท

ในการยตธรรมหรอไม

ตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวา

ดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ.

๒๕๔๒ มาตรา ๗๕ วรรคสอง กำหนดวา การกลาวหา

วารำรวยผดปกตตองกระทำในขณะทผถกกลาวหา

เปนเจาหนาทของรฐ หรอพนจากการเปนเจาหนาท

ของรฐไมเกนสองป

หลงจากมการกลาวหา หรอมเหตอนควรสงสย

คณะกรรมการ ป.ป.ช. จะพจารณาวนจฉยเบองตน

กอนวา พฤตการณหรอเรองทกลาวหา หรอมเหตอน

ควรสงสยนน เขาหลกเกณฑทจะรบไวพจารณาได

หรอไม โดยอาจนำบญชแสดงรายการทรพยสนมา

พจารณาประกอบดวยกได

หากเรองดงกลาวเขาหลกเกณฑทจะรบไว

พจารณา คณะกรรมการ ป.ป.ช. จะดำเนนการ

ไตสวนขอเทจจรงตอไป โดยอาจสงใหผถกกลาวหา

แสดงรายการทรพยสนและหนสนของผนนตาม

รายการวธการ และภายในระยะเวลาทคณะกรรมการ

ป.ป.ช. กำหนดกได ในระหวางนน คณะกรรมการ

ป.ป.ช. อาจมคำสงใหยดหรออายดทรพยสนของ

ผนนไวชวคราวกได หากมพฤตการณนาเชอวาจะม

การโอน ยกยาย แปรสภาพ หรอซกซอนทรพยสน

ดงกลาว และหากคณะกรรมการ ป.ป.ช. ไตสวน

ขอเทจจรง และมมตวาผถกกลาวหารำรวยผดปกต

กจะดำเนนการเพอใหมการยนคำรองตอศาลทมเขต

อำนาจใหสงใหทรพยสนตกเปนของแผนดนตอไป

กรณเจาหนาททถกกลาวหาเปนเจาหนาท

ทวไป มใชผดำรงตำแหนงทางการเมอง หรอ

เจาหนาทระดบสงตามทกฎหมายกำหนดไว ประธาน

กรรมการ ป.ป.ช. จะแจงใหผบงคบบญชาหรอผม

อำนาจแตงตงถอดถอนสงลงโทษไลออก หรอปลด

ออกเจาหนาทดงกลาว โดยถอวาเจาหนาทนนกระทำ

ความผดฐานทจรตตอหนาท เวนแตเจาหนาทนน

เปนขาราชการตลาการศาลยตธรรม หรอศาลปกครอง

หรอขาราชการอยการ ซงการลงโทษไลออก ปลดออก

ตองดำเนนการตามกฎหมายเฉพาะประธานกรรมการ


58

ป.ป.ช. กจะแจงใหประธานคณะกรรมการตลาการ

ศาลยตธรรม ประธานคณะกรรมการตลาการศาล

ปกครอง ประธานคณะกรรมการอยการทราบ เพอ

ดำเนนการตามขนตอนและหลกเกณฑของกฎหมาย

นนๆ ตอไป

๖. อำนาจพเศษของคณะกรรมการ ป.ป.ช.

อำนาจพเศษของคณะกรรมการ ป .ป .ช .

(มาตรา ๒๕ (๑)(๒)(๓)) ประกอบดวย

๖.๑ มคำสงใหขาราชการ พนกงาน หรอ

ลกจางของหนวยราชการ หนวยงานของรฐ

รฐวสาหกจ หรอราชการสวนทองถน ปฏบตการ

ทงหลายอนจำเปนแกการปฏบตหนาทของคณะ

กรรมการ ป.ป.ช. หรอเรยกเอกสาร หรอหลกฐานท

เกยวของจากบคคลใด หรอเรยกบคคลใดมาให

ถอยคำหรอใหใหถอยคำเพอประโยชนแหงการ

ไตสวนขอเทจจรง

๖.๒ ดำเนนการขอใหศาลทม เขตอำนาจ

ออกหมายเพอเขาไปในเคหสถาน สถานททำการ

หรอสถานทอนใด รวมทงยานพาหนะของบคคลใดๆ

ในระหวางพระอาทตยขนและพระอาทตยตก

หรอระหวางเวลาทมการประกอบกจการ เพอการ

ตรวจสอบ คน ยด หรออายดเอกสาร ทรพยสน

หรอพยานหลกฐานอนใดซงเกยวของกบเรองท

ไตสวนขอเทจจรง และหากยงดำเนนการไมแลวเสรจ

ในเวลาดงกลาว ใหสามารถดำเนนการตอไปได

จนกวาจะแลวเสรจ

๖.๓ มหนงสอขอใหหนวยราชการ หนวย

งานของรฐ รฐวสาหกจ ราชการสวนทองถนหรอ

หนวยงานเอกชนดำเนนการเพอประโยชนแหงการ

ปฏบตหนาท การไตสวนขอเทจจรง หรอการวนจฉย

ชขาดของคณะกรรมการ ป.ป.ช.

๗. การแตงตงคณะอนกรรมการไตสวน

เพอใหการดำเนนการของคณะกรรมการ

ป.ป.ช. บรรลผลสมดงเจตนารมณของรฐธรรมนญ

กฎหมายจงกำหนดใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. สามารถ

แตงตง “คณะอนกรรมการไตสวน” (ปจจบนไดม

ระเบยบคณะกรรมการ ป.ป.ช. วาดวยหลกเกณฑ

และวธการไตสวนขอเทจจรงของพนกงานไตสวน

พ .ศ . ๒๕๕๐ กำหนดใหพนกงานเจาหนาทท

คณะกรรมการ ป.ป.ช. มมตแตงตงและมอบหมายให

ดำเนนการไตสวนขอเทจจรงตามประกาศคณะปฏรป

การปกครองในระบอบประชาธปไตยฯ ฉบบท ๓๑

ขอ ๕ ใหมหนาทดำเนนการไตสวนขอเทจจรง

ตามหลกเกณฑและวธการทกำหนด นอกเหนอจาก

การไตสวนขอเทจจรงโดยคณะอนกรรมการไตสวน)

เพอดำเนนการแทนได (มาตรา ๔๕) และอาศยอำนาจ

ตามความในมาตรา ๕, ๔๕ วรรคสาม, ๔๖ วรรคส

ประธานกรรมการ ป.ป.ช. โดยความเหนชอบของ

คณะกรรมการ ป.ป.ช. จงออกระเบยบคณะกรรมการ

ป.ป.ช. วาดวยการปฏบตหนาทของคณะอนกรรมการ

ไตสวน พ.ศ. ๒๕๔๗ เพอใหเปนไปตามกฎหมาย

ดวย

คณะอนกรรมการไตสวน ประกอบดวย

กรรมการหนงคน พนกงานเจาหนาทและหรอผทรง

คณวฒตามทคณะกรรมการ ป.ป.ช. กำหนด โดยม

ขอหามมใหแตงตงบคคล ซงมเหตดงตอไปน เปน

อนกรรมการไตสวน คอ (๑) รเหนเหตการณเกยวกบ

เรองทกลาวหามากอน (๒) มสวนไดเสยในเรองท

กลาวหา (๓) มสาเหตโกรธเคองกบผกลาวหา หรอ

ผถกกลาวหา (๔) เปนผกลาวหาหรอเปนคสมรส

บพการ ผสบสนดาน หรอพนองรวมบดามารดา หรอ

รวมบดาหรอมารดากบผกลาวหาหรอผถกกลาวหา

และ(๕) มความสมพนธใกลชดในฐานะญาตหรอ

เปนหนสวน หรอมผลประโยชนรวมกน หรอขดแยง

กนทางธรกจกบผกลาวหา หรอผถกกลาวหา


59

๗.๑ อำนาจของคณะอนกรรมการไตสวน

และการดำเนนการไตสวน

๗.๑.๑ อำนาจของคณะอนกรรมการ

ไตสวน ตามมาตรา ๔๙ ของพระราชบญญตประกอบ


การทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ กำหนดใหคณะอนกรรมการ

ไตสวนมอำนาจดำเนนการตามมาตรา ๒๕ (๑)(๒)

หรอ (๓) หรอ มาตรา ๒๖ ดงตอไปน

(๑) ออกคำสงให เจาหนาท

ของรฐทงหลายปฏบตการอนจำเปนตอการปฏบต

หนาทของคณะอนกรรมการไตสวน หรอเรยก

เอกสารหรอหลกฐานจากบคคลทเกยวของคนใด

เพอเรยกบคคลมาใหถอยคำเพอเปนประโยชนแกการ

ไตสวนขอเทจจรง

(๒) ดำเนนการขอใหศาลทม

เขตอำนาจออกหมายเพอตรวจสอบ คน ยด หรอ

อายด เอกสาร ทรพยสน หรอพยานหลกฐานซง

เกยวของกบเรองทไตสวนขอเทจจรงโดยเขาไปใน

เคหสถาน สถานททำการ หรอสถานทอนใด รวมทง

ยานพาหนะ

(๓) ออกหนงสอขอใหหนวย

งานของรฐหรอหนวยงานเอกชนดำเนนการเพอ

ประโยชนแหงการไตสวนขอเทจจรง

(๔) ในกรณดำเนนคดอาญา

กบเจาหนาทของรฐตามกฎหมายน ใหคณะอน-

กรรมการไตสวนมอำนาจแสวงหาขอเทจจรงและ

รวบรวมพยานหลกฐานเพอทราบขอเทจจรงหรอ

พสจนความผด และเพอจะเอาตวผกระทำผดมา

ลงโทษ และ

(๕) ดำเนนการขอใหศาลทม

เขตอำนาจออกหมายจบหรอควบคมตวผถกกลาวหา

ซงมขอเทจจรงปรากฏวา เปนผกระทำความผด หรอ

เปนผซงคณะกรรมการ ป.ป.ช. มมตวาขอกลาวหาม

มล เพอสงตวไปยงอยการสงสดเพอดำเนนการตอไป

๗.๑.๒ ก า ร ด ำ เ น น ก า ร ไ ต ส ว น

การไตสวนเรมจากการแจงคำสงแตงตงคณะอน-

กรรมการไตสวนใหผถกกลาวหาทราบ ซงผถกกลาว

หามสทธคดคานได หลงจากนนหากเหนวามพยาน

หลกฐานเพยงพอสนบสนนขอกลาวหา ใหเรยก

ผกลาวหามาพบและแจงขอกลาวหาใหผถกกลาวหา

ทราบ และกำหนดเวลาตามสมควรใหผถกกลาวหา

มาชแจงขอกลาวหา และแสดงพยานหลกฐานหรอ

นำพยานบคคลมาใหปากคำประกอบการชแจง โดย

ผถกกลาวหามสทธนำทนายความ หรอบคคลซง

ผถกกลาวหาไววางใจเขาฟงการชแจงหรอใหปากคำ

ได (มาตรา ๔๗) ทงตองมอนกรรมการไตสวน

อยางนอย ๒ คน รวมรบฟงคำชแจงหรอใหปากคำ

ของผถกกลาวหา ซงจะตองเปนอนกรรมการไตสวน

ทเปนพนกงานเจาหนาทอยางนอย ๑ คน

ในระหวางการไตสวน หากผถกกลาวหาพน

จากตำแหนง หรอพนจากราชการเพราะเหตใดๆ

นอกจากถงแกความตาย คณะกรรมการ ป.ป.ช. ยงคง

มอำนาจในการไตสวนขอเทจจรง เพอจะดำเนนคด

อาญา ดำเนนการทางวนย หรอใหทรพยสนตกเปน

ของแผนดนแลวแตกรณตอไปอก ในกรณทผถก

กล าวหาพนจากตำแหนงหรอพนจากราชการ

อนเนองมาจากความตาย ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช.

มอำนาจดำเนนการไตสวนเพอขอใหทรพยตกเปน

ของแผนดนตอไป (มาตรา ๕๗)

เมอคณะอนกรรมการไตสวนรวบรวมพยาน

หลกฐานเสรจแลว ใหทำสำนวนการไตสวนขอเทจจรง

เสนอตอประธานกรรมการ ป.ป.ช. ตามมาตรา ๕๐

โดยประกอบดวยสาระสำคญ ๖ ประการ คอ

(๑) ชอและตำแหนงหนาทของผกลาวหาและ

ผถกกลาวหา (๒) เรองทถกกลาวหา (๓) ขอกลาวหา


60

และสรปขอเทจจรงทไดจากการไตสวนขอเทจจรง

(๔) เหตผลในการพจารณาวนจฉยทงในปญหา

ขอเทจจรงและขอกฎหมาย (๕) บทบญญตของ

กฎหมายทยกขนอางอง และ (๖) สรปความเหน

เกยวกบเรองทกลาวหา

เมอประธานกรรมการ ป.ป.ช. ไดรบสำนวน

การสอบสวนขอเทจจรง ใหจดประชมเพอพจารณา

ภายใน ๓๐ วน (มาตรา ๕๑)

๘. การไตสวนคดอาญากบเจาหนาทของรฐ

ตามมาตรา ๘๔ กระบวนการไตสวนขอ

เทจจรงกรณการดำเนนคดอาญากบเจาหนาทของรฐ

อนมใชบคคลตามมาตรา ๖๖ ซงหมายถงผดำรง

ตำแหนงทางการเมอง โดยมผกลาวหาวากระทำความ

ผดฐานทจรตตอหนาท กระทำความผดตอตำแหนง

หนาทราชการ หรอกระทำความผดตอตำแหนง

หนาทในการยตธรรม ผกลาวหาตองทำคำกลาวหา

เปนหนงสอลงลายมอชอของตนตอคณะกรรมการ

ป.ป.ช. และยนคำกลาวหานนในขณะทผถกกลาวหา

เปนเจาหนาทของรฐหรอพนจากการเปนเจาหนาท

ของรฐไมเกนสองป และคำกลาวหาตองมสาระ

สำคญ ๓ ประการ ตามมาตรา ๘๕ ไดแก (๑) ชอ

และทอยของผกลาวหา (๒) ชอหรอตำแหนงของ

ผถกกลาวหา และ (๓) ขอกลาวหาและพฤตการณ

แหงการกระทำผดตามขอกลาวหาพรอมพยาน

หลกฐาน หรออางพยานหลกฐาน

กรณตองหาม มให ป.ป.ช. รบพจารณาคด

ประกอบดวย (๑) เรองทมขอกลาวหาหรอประเดนท

คณะกรรมการ ป.ป.ช. วนจฉยเสรจเดดขาดแลว และ

ไมมพยานหลกฐานใหมซงเปนสาระสำคญแหงคด

และ (๒) เรองทศาลรบฟองในประเดนเดยวกน

และอยในระหวางการพจารณาของศาล หรอทศาล

พพากษา หรอมคำสงเสรจเดดขาดแลว

ในบางกรณ คณะกรรมการ ป.ป.ช. ใชดลพนจ

ในการไมรบ หรอยกเรองกลาวหาลกษณะดงน

(๑) ลกษณะเปนบตรสนเทห ซงไมระบพยานหลกฐาน

ชดแจงเพยงพอทจะดำเนนการไตสวนได หรอ (๒) เรอง

ทลวงเลยมาแลวเกนหาปนบแตวนเกดเหตจนถงวนทม

การกลาวหา และเปนเรองทไมอาจหาพยานหลกฐาน

เพยงพอทจะดำเนนการไตสวนตอไปได

นอกจากน กฎหมายยงเปดชองให ป.ป.ช. ม

สทธไตสวนในกรณทผเสยหายรองทกขหรอมผกลาว

โทษตอพนกงานสอบสวนใหดำเนนคดกบเจาหนาท

ของรฐ ซงมใชผดำรงตำแหนงระดบสงตามมาตรา ๖๖

ทกระทำความผดฐานทจรตตอหนาท กระทำความผด

ตอตำแหนงหนาทราชการ หรอกระทำความผดตอ

ตำแหนงหนาทในการยตธรรม หรอมเหตอนควร

สงสยวาไดกระทำการดงกลาว โดยใหพนกงาน

สอบสวนสงเรองใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. ภายใน

๓๐ วน นบแตวนทมการรองทกขหรอกลาวหาเพอให

มการตรวจสอบเจาหนาทของรฐดงกลาว หาก

คณะกรรมการ ป.ป.ช. พจารณาแลวเหนวาเรอง

ดงกลาวมใชกรณกระทำผดหรอมเหตอนควรสงสย

คณะกรรมการ ป.ป.ช. ยอมสามารถสงเรองกลบไป

ยงพนกงานสอบสวน เพอดำเนนการตามประมวล

กฎหมายวธพจารณาความอาญาตอไป

หากคณะกรรมการ ป.ป.ช. เหนวาเจาหนาท

ของรฐผถกกลาวหาอาจกอใหเกดความเสยหาย

ตอราชการหรอเปนอปสรรคขดขวางการไตสวน

คณะกรรมการ ป.ป.ช. สามารถสงเรองใหผบงคบ

บญชาของเจาหนาทของรฐผนนพกงาน ซงตอมาผล

การไตสวนขอเทจจรงปรากฏวาขอกลาวหาไมมมล

ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. แจงผบงคบบญชาของ

เจาหนาทของรฐผนน เพอดำเนนการใหเจาหนาท

ของรฐดงกลาวกลบเขารบราชการในตำแหนงเดม

(มาตรา ๙๐)


61

๙. ข นตอนหลงจากคณะกรรมการ ป .ป .ช .

วนจฉย

หากคณะกรรมการ ป.ป.ช. ไตสวนแลว เหน

วาขอกลาวหาใดไมมมล ขอกลาวหานนตกไปแตหาก

เหนวาขอกลาวหาใดมมลความผดทางวนย หรอ

ความผดทางอาญา ตามมาตรา ๙๒ ถงมาตรา ๙๘ ให

ดำเนนการดงตอไปน

๙.๑ การดำเนนการทางวนย

กรณพจารณาแลว เหนวาผถกกลาวหากระทำ

ผดวนยใหประธานกรรมการ ป.ป.ช. สงรายงานและ

เอกสารพรอมทงความเหนไปยงผบงคบบญชาหรอ

ผมอำนาจแตงตงถอดถอน เพอพจารณาโทษทางวนย

ตามฐานความผดทคณะกรรมการ ป.ป.ช. มมต

โดยไมตองแตงตงคณะกรรมการสอบสวนทางวนย

อก และถอวารายงานเอกสารและความเหนของ

คณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนสำนวนการสอบสวนทาง

วนยของคณะกรรมการสอบสวนทางวนยตาม

กฎหมาย หรอระเบยบ หรอขอบงคบวาดวยการ

บรหารงานบคคลของผถกกลาวหานนๆ

กรณผถกกลาวหาเปนขาราชการตลาการศาล

ยตธรรม ศาลปกครอง หรอขาราชการอยการ ให

ประธานกรรมการ ป.ป.ช. สงรายงานและเอกสาร

พรอมความเหนไปยงประธานคณะกรรมการตลาการ

ศาลยตธรรม ประธานคณะกรรมการตลาการศาล

ปกครอง หรอประธานคณะกรรมการอยการเพอ

ดำเนนการตามกฎหมายทเกยวของโดยเรว โดยใหถอ

เอาเอกสารของคณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนสวนหนง

ของสำนวนการสอบสวนดวย

มปญหาวามตของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ท

ชมลความผด ผถกกลาวหาจะนำไปฟองศาลปกครอง

เพอเพกถอนไดหรอไม ศาลปกครองสงสดวนจฉย

ไวในคำสงท ๓๒๗/๒๕๔๖ วา ไมรบคำฟองไว

พจารณา เนองจากคณะกรรมการ ป.ป.ช. มใชผออก

คำสงทางปกครองตอผฟองคด แตเปนการกระทำ

ตามหนาททกฎหมายกำหนด เพราะผออกคำสงคอ

หนวยงานทเกยวของ

๙.๒ การดำเนนการทางอาญา

กรณทคณะกรรมการ ป.ป.ช. พจารณาลงมตวา

ผถกกลาวหามความผดทางอาญา ประธานกรรมการ

ป.ป.ช. ตองดำเนนการสงรายงาน เอกสาร รวมทง

ความเหนไปยงอยการสงสดเพอดำเนนคดอาญาใน

ศาลทมเขตอำนาจพจารณาพพากษา หากผถกกลาวหา

เปนอยการสงสด ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. ฟองคด

ตอศาลทมเขตอำนาจโดยตรง โดยถอวารายงานของ

คณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนสำนวนการสอบสวนตาม

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา และใหศาล

ประทบฟองไวพจารณาโดยไมตองไตสวนมลฟอง

เมออยการสงสดรบรายงานจากคณะกรรมการ

ป.ป.ช. แลว หากเหนวารายงานยงไมสมบรณพอทจะ

ดำเนนคด ใหแจงไปยงคณะกรรมการ ป.ป.ช.

เพอทราบถงขอทไมสมบรณ จากนนใหรวมกนตง

คณะทำงานเพอรวบรวมพยานหลกฐานใหสมบรณ

โดยมผแทนจากแตละฝาย จำนวนฝายละเทากน แลว

สงใหอยการสงสดเพอนำตวผถกกลาวหามาฟองคด

ตอศาลทมเขตอำนาจ หากคณะทำงานไมสามารถหา

ขอยตรวมกนได ใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. มอำนาจ

ฟองคดเอง หรอแตงตงทนายความใหฟองคดแทน

ไมวาคณะกรรมการ ป.ป.ช. พจารณาลงมตวา

ขอกลาวหาใดมมลความผดทางวนยหรอทางอาญา

หากปรากฏขอเทจจรงในการไตสวนของคณะ

กรรมการ ป.ป.ช. วาผถกกลาวหาอนมต หรออนญาต

ใหสทธประโยชน หรอออกเอกสารสทธแกบคคลใด

โดยมชอบอนเปนเหตใหเสยหายแกราชการ ให

ประธานกรรมการ ป.ป.ช. สงรายงานและเอกสาร

พรอมความเหนไปยงผบงคบบญชาหรอหวหนา

หนวยงานท เกยวของ เพอขอใหศาลมคำสงหรอ


62

คำพพากษาใหยกเลกหรอเพกถอนสทธหรอเอกสาร

สทธทผถกกลาวหาไดอนมตหรออนญาตนนดวย

หากผบงคบบญชาหรอหวหนาหนวยงานทเกยวของ

ละเลยไมดำเนนการ ใหดำเนนการทางวนยเชนเดยว

กบกรณเพกเฉยตอรายงานการชมลทางวนยของ

คณะกรรมการ ป.ป.ช.

๑๐. ปญหาเก ยวกบกระบวนการไตสวนขอ

เทจจรงของ ป.ป.ช.

กระบวนการไตสวนขอเทจจรง นบไดวา

เปนตนธารแหงกระบวนการยตธรรมในการปราบ

ปรามการทจรตเชนเดยวกบกระบวนการสอบสวน

ของพนกงานสอบสวน ตามประมวลกฎหมายวธ

พจารณาความอาญา หากกระบวนการดงกลาวม

ประสทธภาพ กยอมทำใหการตรวจสอบการใช

อำนาจรฐอนเปนภารกจทสำคญยงตามรฐธรรมนญ

ของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ประสบความสำเรจตาม

ความมงหมาย อยางไรกตามกระบวนการไตสวน

ขอเทจจรงตามระบบงานของ ป.ป.ช. ยงมปญหาอย

หลายประการ ซงเปนอปสรรคททำใหภารกจยงไม

บรรลผล ไดแก

๑๐.๑ ปญหาเกยวกบกระบวนการอนชอบ

ดวยกฎหมายของการไตสวน

การแสวงหาพยานหลกฐานเพอลงโทษบคคล

โดยปกตยอมตองใชหลกกระบวนการอนชอบดวย

กฎหมาย (due process of law) เพอพสจนขอเทจจรง

ในคด ดงจะเหนไดจากการสอบสวนในคดอาญาปกต

เชน การเตอน หรอแจงสทธใหผตองหาทราบกอน

ใหปากคำตอพนกงานสอบสวนรวมทงการเปด

โอกาสใหผตองหาสามารถตอสคดไดอยางเตมท แต

ระบบการไตสวนขอเทจจรงมความแตกตางออกไป

จากระบบการสอบสวน โดยใหอำนาจคณะอน-

กรรมการไตสวนทจะใชดลพนจไดอยางเตมทแทน

การใหสทธแกผตองหาเปนหลก ทงน เพราะมใช

ระบบกลาวหา จงมไดมกระบวนการคมครอง

ผตองหา ตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายวธ

พจารณาความอาญา จงกอใหเกดขอถกเถยงในทาง

วชาการวา เปนกระบวนการอนชอบดวยกฎหมาย

หรอไม

๑๐.๒ ปญหาเกยวกบวธการไตสวน

วธการไตสวนขอเทจจรงของ ป.ป.ช. ยง

ผกตดกบระบบธรการทเขมงวด ทกอยางตองขนอย

กบสวนกลาง และคณะอนกรรมการไตสวน ไมวาจะ

เปนการเรยกหรอเชญพยานมาใหถอยคำ การไปสอบ

ปากคำพยานนอกสถานท การขอเอกสารเพมเตม ซง

ตองมการกลนกรองตามลำดบชนกวาจะมการสงการ

ทำใหการไตสวนเตมไปดวยความลาชา ซงตางจาก

การทำงานของพนกงานสอบสวนในคดอาญาปกตท

เปนผมอำนาจรวบรวมพยานหลกฐานไดดวยอำนาจ

ของตนเอง แมตองอาศยผบงคบบญชาเปนผตรวจ

สำนวน กเปนเพยงการเสนอตรวจเบองตน เพอชวย

เหลอใหพนกงานสอบสวนดำเนนการสอบสวนได

อยางรวดเรวและมประสทธภาพ หาใชตองรอการ

สงการจากผบงคบบญชาตามขนตอนในทางธรการไม

๑๐.๓ ปญหาเกยวกบการใชอำนาจในการ

ควบคมตวผถกกลาวหา

ในคดอาญาทวไป การจบ การคน การควบคมตว

การปลอยชวคราว เปนกระบวนการทสำคญ อน

ทำใหมการบงคบใชกฎหมายอยางมประสทธภาพ

แตการไตสวนขอเทจจรงของ ป.ป.ช. มไดนำขนตอน

เหลานมาใช โดยเฉพาะมาตรการคนหาพยานหลกฐาน

ซงคณะอนกรรมการไตสวนไมเคยมการใชหมายคน

หรอหมายจบ ทำใหไมสามารถคนหาพยานหลกฐาน

ไดอยางเตมท รวมทงในการไตสวนกมกปรากฏวา

แมมการชมลความผดแลว แตผถกกลาวหาหลบหน

ไมสามารถนำตวมาฟองรองคดได


63

๑๐.๔ ปญหาเกยวกบการใหกรรมการ ป.ป.ช.

ตองเปนประธานอนกรรมการไตสวนทกเรอง

กรณนเปนไปตามบทบญญตแหงกฎหมาย

ทบงคบใหคณะกรรมการ ป.ป.ช. มอำนาจแตงตง

อนกรรมการดำเนนการไตสวนแทนได โดย

อนกรรมการตองประกอบดวย กรรมการ ป.ป.ช.

หนงคน และพนกงานเจาหนาทในสำนกงาน ป.ป.ช.

โดยจะมบคคลอนรวมดวยหรอไมกได เปนเหตให

กรรมการ ป.ป.ช. ตองเขารวมในการไตสวนขอ

เทจจรงทกคด ไมวาเปนคดเลกหรอคดใหญ จงทำให

การไตสวนเปนไปดวยความลาชา ทงๆ ทกรรมการ

ป.ป.ช. ควรเปนผกำกบดแลการไตสวน หาใชลงมา

ทำสำนวนเองทกเรองดงทปฏบตอยไม กรรมการ

ป.ป.ช. ควรลงมาควบคมการไตสวน เฉพาะเรองทม

ความสำคญหรอมความสลบซบซอน ยงยาก หรอ

อยในความสนใจของประชาชน กยอมจะทำให

กระบวนการไตสวนเปนไปอยางมประสทธภาพ

ยงขนกวาทเปนอยในปจจบน

ตอนท ๓ ๓ บทความวชาการเกยวกบ บทความวชาการเกยวกบ

การตอตานการทจรตคอรรปชน การตอตานการทจรตคอรรปชน

Academic Articles on Countering Corruption


66

บทคดยอ

ปญหาทจรตคอรรปชน มกมผกลาววาเปน

เรองของวฒนธรรม โดยมตวอยางกรณศกษาจำนวน

มากทแสดงให เหนวาการทจรตคอรรปชนนน

เกยวพนกบประเดนทางวฒนธรรมและภาวะทาง

สงคม อยางไรกด ยงมการศกษาไมมากนก ทนำ

ประ เดนทางด านวฒนธรรมกบปญหาท จร ต

คอรรปชนมาวเคราะหในเชงสถตหรอเศรษฐมต

บทความนพยายามศกษาปจจยทกำหนด

ความรนแรงของปญหาทจรตคอรรปชนโดยนำ ดชน

ชวดภาพลกษณคอรรปชน ทเรยกวา “Corruption

Perception Index”-CPI มาหาความสมพนธทางสถต

กบตวแปรทางดานสงคมและวฒนธรรม ซงแทน

ดวยคะแนนฮอฟสเทด หรอ Hofstede Score และ

ตวแปรอนๆ เชน ดชนการพฒนามนษย ทเรยกวา

ทจรตคอรรปชนกบประเดนทางวฒนธรรม*

สรลกษณา คอมนตร และคณะ**

*ขอขอบคณ Andrew Boname, Regional Anti-Corruption Advisor, American Bar Association-Rule of Law Initiative ทแนะนำ

ใหศกษาเรองน

** รองศาสตราจารย ดร.สรลกษณา คอมนตร (Assoc. Prof. Dr. Sirilaksana Khoman) ทปรกษากรรมการปองกนและปราบปราม

การทจรตแหงชาต หวหนาโครงการวจย (ตดตอไดท [email protected]) นกวจยรวมโครงการจากคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลย

ธรรมศาสตร คอ อาจารยชยนต ตนตวสดาการ และอาจารยพงษธร วราศย (ตดตอไดท [email protected] และ [email protected]

ตามลำดบ) และผชวยนกวจยจากคณะและมหาวทยาลยเดยวกน คอ นายลอยลม ประเสรฐศร

“Human Development Index”-HDI ดชนความเปน

ประชาธปไตย หรอ Democracy Index-DI ดชนความ

มอสระเสรทางเศรษฐกจ หรอ “Economic Freedom”

และระดบรายไดของประเทศ โดยใชขอมลจาก ๗๕

ประเทศ

ขอคนพบทสำคญ คอ แมวาปจจยทาง

วฒนธรรมของสงคมจะมนยสำคญตอระดบความ

โปรงใสของสงคม แตระดบรายไดและการมอสระเสร

ทางเศรษฐกจ รวมถงความเปนประชาธปไตยของ

สงคม ลวนมสวนกำหนดวาระดบความโปรงใสของ

สงคมจะมมากนอยเพยงไร การพฒนาทางเศรษฐกจ

และการออกแบบโครงสรางเชงสถาบนเพอตอสกบ

ปญหาทจรตคอรรปชนจงยงคงเปนเงอนไขทจำเปน

ทจะทำใหปญหาการทจรตคอรรปชนลดนอยลง


67

Abstract

Corruption has often been linked to a range of socio-cultural factors, and certain practices such as bribery and reciprocity are often seen as traditional or customary practices ingrained in the cultural fabric of many societies. Anecdotes and case studies are often presented, but statistical and econometric studies of the relationship between corruption and culture are few and far between.

The objective of this paper is to examine and analyze the cross-country relationship between corruption and culture using econometric techniques in order to isolate the infl uence of cultural factors and determine the size of the causal relationship between the two, while controlling for the infl uences of economic and political factors. Transparency International’s Corruption Perception Index is used as the measure of corruption and Hofstede’s scores are used to represent cultural factors. The analysis is conducted using data from 75 countries.

The findings show that while cultural factors do indeed determine the level of corruption, economic and political factors also play a prominent role. This suggests that appropriate policy intervention can be identifi ed, and policy changes can have an impact on alleviating the problem of corruption.

๑. ความเบองตน

บอยครงทมการกลาวถงการทจรตคอรรปชน

ควบคไปกบประเดนทางสงคมและวฒนธรรม บางก

วาการตดสนบน ใหคานำรอนนำชา ใหเงนใตโตะนน

เปนขนบธรรมเนยมประเพณทสบทอดกนมาเปน

เวลายาวนาน เปนเรองการแสดงนำใจ ตอบแทน

บญคณ บางกเปรยบการใหสนบนเสมอนการอดฉด

นำมนหลอลน ใหธรกจลนไหลทนใจประหยดเวลา

และมความสะดวกมากขน โดยเหนวาการทจรต

คอรรปชนเปนปรากฏการณทฝ งรากลกอย ใน

ขนบธรรมเนยมและวฒนธรรม และบางคนยงถงกบ

พดวาการทจรตคอรรปชนไมใชเรองเสยหาย สำหรบ

ประเทศไทย กมผกลาววา การทจรตคอรรปชนนน

“กนลกถงกระดก และฝงอยใน DNA ของสงคม

ไทย” ๑

ในตางประเทศรวมทงประเทศทพฒนาแลวม

ระดบรายไดสง ยงมการใชคำหรๆ เชน “facilitation”

หรอการอำนวยความสะดวก เพอสะทอนวาเปนเรอง

ธรรมดา

ขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรม ม

บทบาทมากนอยเพยงไร ในการกอใหเกดการทจรต

คอรรปชน เปนคำถามทดเหมอนมคำตอบ แตเมอ

พจารณาใหถองแท กจะเหนวามความไมชดเจน

คอนขางมาก เรมจากนยามวาอะไรคอการทจรต

การตดสนบน การมผลประโยชนทบซอน การตาง

ตอบแทน หรออนๆ และอทธพลของขนบธรรมเนยม

และวฒนธรรมนนวดอยางไรมความสำคญมากนอย

เพยงใด เมอเทยบกบปจจยอนๆ งานศกษาทผานมา

มกจะเนนกรณศกษาทเฉพาะเจาะจงหรอเรองเลา

ขาน (anecdote) แตยงไมมงานศกษาวเคราะหในเชง

สถตหรอเศรษฐมต (econometrics) มากนก

บทความน จะไมถกเถยงเรองนยามซงอาจ

มความเหนทแตกตางตามอตวสย แตจะใชดชนชวด

จำเพาะทเปนรปธรรมและเปนทยอมรบ เพอศกษา

๑ประสงค เลศรตนวสทธ บรรณาธการอาวโส หนงสอพมพมตชน กลาวในงานสมมนาวนตอตานการทจรตคอรรปชนโลก

(International Anti-Corruption Day) จดโดยสหประชาชาต ทกรงเทพมหานคร วนท ๑๒ ธนวาคม พ.ศ. ๒๕๕๐


68

และวเคราะหความสมพนธในเชงสถต ระหวาง

คอรรปชนกบวฒนธรรม โดยใชขอมลสำหรบ

ประเทศตางๆ ทวโลก พจารณาความสมพนธระหวาง

ดชนชวดภาพลกษณคอรรปชนกบกลมดชนชวด

ลกษณะทางดานสงคมและวฒนธรรม เพอหา

ขอสรปวาลกษณะทางดานสงคมและวฒนธรรมเปน

สาเหตทกอใหเกดปญหาการทจรตคอรรปชนหรอไม

เพยงใด

๒. ตวชวดภาพลกษณคอรรปชนและลกษณะทาง

ดานสงคมวฒนธรรม

ดชนชวดภาพลกษณคอรรปชนทเปนทจบ

จองเฝามองโดยผสนใจศกษาปญหาทจรตคอรรปชน

ในทกประเทศ คอ ดชนชวดภาพลกษณคอรรปชน

(Corruption Perceptions Index: CPI)๒ ซงเปนดชนท

พฒนาขนโดยองคกรเพอความโปรงใสนานาชาต

(Transparency International : IT) รวมกบ

มหาวทยาลย Gottingen ในประเทศเยอรมน

ดชนนเรมจดทำตงแตป พ.ศ. ๒๕๓๘ เปน

ตนมา ทงน การจดอนดบภาพลกษณคอรรปชนของ

ประเทศตางๆ ไมไดหมายรวมถงปญหาคอรรปชนใน

ภาคธรกจ ลกษณะคำถามทใชในการสำรวจเปน

คำถามเกยวกบการใชอำนาจรฐในทางมชอบเพอ

ประโยชนสวนตน เชน การตดสนบนเจาหนาทของรฐ

การเบยดบงทรพยสนของรฐและการใชงบประมาณ

ผดประเภท เปนตน

สำหรบขอมลทใชการคำนวณ CPI ไดมาจาก

การวเคราะหผลการสำรวจความคดเหน ความรสก

หรอการรบรของนกธรกจ นกวเคราะหการเมอง

และสาธารณชน โดยหนวยงานวจยหลายหนวยงาน

เชน Economist Intelligence Unit, สำนกแกลลป

โพลล สถาบนเพอการพฒนาการบรหารการจดการ

ทปรกษาความเสยงทางธรกจและทางการเมอง

Political Risk Services, World Development

Report, World Economic Forum, และ Harvard

Institute for International Development คาคะแนน

ของ CPI อยระหวาง ๐ ถง ๑๐ คะแนน โดยคา CPI =

๐ หมายถง มภาพลกษณการคอรรปชนมากทสด

และ CPI = ๑๐ หมายถง มภาพลกษณการคอรรปชน

นอยทสด๓

ทางด านต ว ช ว ดทางส งคมวฒนธรรม

บทความนจะใช คะแนนฮอฟสเทด (Hofstede Score)

ของประเทศตางๆ เพอหาความสมพนธกบการทจรต

คอรรปชน Hofstede Score นเปนดชนทพฒนาขน

โดย ศาสตราจารย Geert Hofstede๔ แหงมหาวทยาลย

Masstricht ประเทศเนเธอรแลนด เพอใชวเคราะห

วฒนธรรมของประเทศตางๆ ในโลก โดยแบงตวชวด

ออกเปน ๕ มต ดงน

(๑) Power Distance Index (PDI) : เปน

ดชนท ใชวดลกษณะความเหลอมลำของอำนาจ

เชน การนบถอลำดบอาวโสหรอลำดบชนในสงคม

ถาเปนองคกรในภาคธรกจ กเปนองคกรทมลกษณะ

ความเหลอมลำของอำนาจสง มโครงสรางการ

บรหารแนวตง ผบงคบบญชาจะเปนผตดสนใจแต

เพยงผเดยว สวนผทอยในสายงานตำกวามหนาท

เพยงปฏบตตามคำสง การทำงานมการควบคม

สงการใกลชดและเขมงวด และยงไปกวานน บคคล

ระดบลางกยอมรบโครงสรางอำนาจลกษณะน และ

๒The Corruption Perceptions Index (CPI) 1995-2007, Transparency International www.Transparency.org.๓รายละเอยดเกยวกบดชนนรวมทงขอจำกด สามารถอานเพมเตมไดท อฌชนา วฒสมบรณ http://www.nccc.thaigov.net/nccc/

a_download.php?sID=23&sTB= doc_info ๔www.geert-hofstede.com


69

ไมคาดหวงใหมการเปลยนแปลงใดๆ ทงผสงและ

ผรบคำสงตางไมตงแงสงสยหรอคาดหวงใหเปนอน

ในทางตรงกนขามองคกรทมลกษณะความ

เหลอมลำของอำนาจตำ จะมโครงสรางการบรหาร

แนวราบ มการรบฟงความคดเหนจากเพอนรวมงาน

ทกระดบ มความเสมอภาคและเทาเทยมกนในการ

แสดงความคดเหน

ยงดชน PDI ของประเทศใดมคาสงกยงแสดง

วาสงคมของประเทศนนมความเหลอมลำมาก

สำหรบวฒนธรรมไทย ศาสตราจารยฮอฟสเทดเหน

วามการนบถอลำดบอาวโสและลำดบชนในสงคมสง

มความเหลอมลำทางอำนาจสง จงใหคา PDI

คอนขางสงในระดบคะแนนเทากบ ๖๔๕ ในขณะท

วฒนธรรมตะวนตกเชนสหรฐอเมรกา มคา PDI

คอนขางตำทระดบ ๔๐ คะแนนเทยบกบคะแนน

เฉลยของโลกเทากบ ๕๕ และคะแนนเฉลยของเอเชย

เทากบ ๗๗

(๒) Individualism (IDV) : เปนดชนทใชวด

ลกษณะสงคมทเนนความเปนตวของตวเอง หรอ

ปจเจกบคคล องคกรภาคธรกจ เปนองคกรทมความ

เปนปจเจกบคคลสง บคลากรในองคกรสามารถ

ทำสงตางๆ ไดดวยตนเอง เนนเรองของความคด

สรางสรรคและความสำเรจ ความมอสระ เปนสงทม

คาและความสำคญในสงคมปจเจกนยม สมาชกใน

องคกรไดรบการสนบสนนใหตดสนใจไดดวยตนเอง

ไมจำเปนตองอาศยการสนบสนนจากกลม ประเทศ

ทมคะแนน IDV สงจะนยมความเดดเดยว กลาตด

สนใจ และมความสมพนธระหวางบคคลในลกษณะ

หลวมๆ สมาชกในสงคมหรอแมแตครอบครวไม

พงพาอาศยกนมากนก พลเมองประเทศเหลาน จะ

พงตนเองในระดบสงและอยางมากกดแลกนเองใน

ลกษณะครอบครวเดยว

ยงดชน IDV ของประเทศใดมคาสง กยง

แสดงวาสงคมของประเทศนนมความเปนปจเจก

บคคลมากเทานน วฒนธรรมไทย มคา IDV ตำมาก

เทากบ ๒๐ นนคอ สงคมไทยมความเปนปจเจก

บคคลนอยมาก เปนสงคมเกาะกลมหรอ collectivist

ทเนนความสมพนธระยะยาวทสรางความปลอดภย

ในเรองตางๆใหแกสมาชกกลม ซงกลมอาจหมายถง

ครอบครว ครอบครวขยาย หรอพวกพอง เปนสงคม

ทใหความสำคญกบความภกดตอกลม ในขณะท

วฒนธรรมตะวนตก มคา IDV คอนขางสง มความ

เปนปจเจกบคคลมาก ตวอยางเชน สหรฐอเมรกา

(คะแนน ๙๑) ออสเตรเลย (คะแนน ๙๐) สหราช-

อาณาจกร (คะแนน ๘๙) เนเธอรแลนด (คะแนน ๘๐)

แคนาดา (คะแนน ๘๐) และอตาล (คะแนน ๗๖)

(๓) Masculinity (MAS) : เปนดชนทใชวด

วฒนธรรมทมลกษณะเนนการแขงขนแกงแยงชงเดน

และความแตกตางระหวางบทบาทหญงชายในสงคม

โดยวฒนธรรมทมลกษณะ “ความเปนชาย” เปน

คานยมของสงคมทใหความสำคญกบการแขงขน

และความสำเรจ มลกษณะตรงกนขามกบวฒนธรรม

ทมลกษณะมงใสใจซงกนและกน เนนความอนาทร

หวงใย หรอ “ความเปนหญง” (Femininity) เปนคา

นยมของสงคมซงเนนการใหความสนใจกบผอนและ

คณภาพชวต

ยงดชน MAS ของประเทศใดมคาสงกยง

แสดงวาวฒนธรรมทางสงคมของประเทศนนม

การประชนขนแขงและเนนความเปนชายมาก

วฒนธรรมไทย มคา MAS เทากบ ๓๔ ซงเปน

คะแนนทตำทสดในหมประเทศตางๆ ในเอเชย ซงม

คาเฉลยเทากบ ๕๓ และตำกวาคาเฉลยของโลก (๕๐)

ในขณะท วฒนธรรมตะวนตก มคา MAS คอนขาง

สงโดยเปรยบเทยบ ยกตวอยางเชน สหรฐอเมรกาซง

ม คา MAS เทากบ ๖๒

๕http://www.geert-hofstede.com/hofstede_thailand.shtml


70

(๔) Uncertainty Avoidance Index (UAI) :

วฒนธรรมทมลกษณะการหลกเลยงความไมแนนอน

(Uncertainty Avoidance) ในภาคธรกจองคกรทม

ลกษณะของการหลกเลยงความไมแนนอนสง จะ

พยายามสรางกฎระเบยบจำนวนมากเพอเปนกรอบ

ใหกบสมาชกในองคกรปฏบตตาม ซงบางครงทำให

มความเครยดสงภายในองคกร และการตดสนใจ

ตางๆ จะใชมตของกลมเปนหลกหรอตามลำดบ

ขนตอน ในทางตรงกนขามองคกรทมลกษณะการ

หลกเลยงความไมแนนอนตำนน จะมโครงสราง

องคกรทไมสลบซบซอน มการสนบสนนใหหวหนา

งานตดสนใจในลกษณะทกลาเผชญกบความเสยง

พนกงานไมคอยมความเครยดในการทำงาน มการ

ยอมรบในความคดเหนทแตกตาง และมความคด

สรางสรรคสง

ยงดชน UAI ของประเทศใดมคาสงมากขน

เทาใด กยงแสดงวาวฒนธรรมทางสงคมของประเทศ

นนเนนการหลกเลยงความเสยงมากขนเทานน

วฒนธรรมไทย มคา UAI ทระดบ ๖๔ ซงสงกวา

คะแนนเฉลยของประเทศเอเชย (๕๘) แตเทากบ

คะแนนเฉลยของโลก ในขณะทสงคมตะวนตกมกม

คา UAI ตำ อยางเชน สหรฐอเมรกา มคา UAI อยท

ระดบ ๔๖

(๕) Long-Term Orientation (LTO) : การ

ใหความสำคญกบอนาคต ซงทำใหมคานยมบางอยาง

ททำใหใชชวตดวยความระมดระวง เชน ความ

มธยสถ ความอดทน เปนตน ในทางตรงกนขาม

สงคมทใหความสำคญกบปจจบน จะเนนคานยมท

ปกปองตนในปจจบน เชน การเคารพกฎกตกา และ

การปองกนการเสยหนา เปนตน

ยงดชน LTO ของประเทศใดมคาสงกยง

แสดงวาวฒนธรรมของสงคมของประเทศนนให

ความสำคญกบอนาคตมากเทานน วฒนธรรมไทยม

คา LTO ในระดบปานกลางเทากบ ๕๑ ใกลเคยงกบ

คาเฉลยของโลก (๔๕) ซงอาจเปนเพราะสงคมไทย

ใหความสำคญกบทงอนาคตและปจจบน ในขณะท

คาเฉลยสำหรบประเทศในเอเชยสงถง ๘๑ และ

วฒนธรรมตะวนตก มคา LTO คอนขางตำ เชน

สหรฐอเมรกามคา LTO เทากบ ๒๙ เทานน

เหนไดจากแผนภาพท ๑ วา ประเทศไทย

กบสหรฐอเมรกา มความแตกตางทางดานสงคม

วฒนธรรมคอนขางมาก

แผนภาพท ๑ เปรยบเทยบ Hofstede Score ระหวาง

ประเทศไทยกบสหรฐอเมรกา

ทมา : เปรยบเทยบผานทางเวบไซต

www.geert-hofstede. com

๓. การวเคราะหความสมพนธระหวางภาพลกษณ

คอรรปชนและสงคมวฒนธรรม

การศกษาถงปจจยทมผลตอการทจรตคอรรปชน

นอกจากจะพจารณาประเดนทางดานสงคมและ

วฒนธรรมเปนดานหลกแลว ในทนยงพจารณาปจจย

ทางดานอนๆ เพอประกอบในการศกษาดวย อาท

ปจจยทางดานเศรษฐกจ การพฒนามนษย และปจจย

ทางดานการเมอง เพราะวา ปญหาการคอรรปชนอาจ


71

เกดจากสาเหตหลายประการ จงจำเปนตองแยก

อทธพลของปจจยดานอน จงจะแสดงความสมพนธ

ระหว างภาพลกษณการคอรรปชนและสงคม

วฒนธรรมไดถกตองและชดเจนยงขน

การพจารณาความสมพนธระหวางภาพลกษณ

การคอรรปชนกบสงคมวฒนธรรมในครงน ใชขอมล

ภาคตดขวาง(Cross Section) จากขอมลทตยภม

(Secondary Data) ในป ๒๕๔๙ ทไดจากการเกบ

ขอมลในดานตางๆ จากทวโลกรวม ๗๕ ประเทศ

ซงประกอบดวยขอมลทสำคญ ดงตอไปน

(๑) ดชนชวดภาพลกษณคอรรปชน(CPI)

หรอ ระดบความโปรงใสในสงคม

(๒) ผลตภณฑภายในประเทศเบองตนตอหว

หรอ GDP per Capita๖

(๓) คะแนนฮอฟสเทด (Hofstede Score)

(๔) ด ช น ค ว า ม เ ป น ป ร ะ ช า ธ ป ไ ต ย

(Democracy Index)

(๕) ดชนความมอสระเสรทางเศรษฐกจ

(Economic Freedom)

ในเบองตน เมอพจารณาตวแปรทละความ

ความสมพนธกนในทศทางใดเปรยบเทยบกบระดบ

ความโปรงใสในสงคม เหนไดจากกราฟในแผนภาพ

ท ๒ วาความโปรงใส กบ ประเดนทางเศรษฐกจ

มความสมพนธไปในทศทางเดยวกน นนคอ เมอ

พจารณาระดบรายได เฉลยของบคคลในสงคม

เปร ยบ เท ยบกบระดบความโปร ง ใสในส งคม

(แผนภาพท ๒ (i)) พบวา การทระดบรายไดเฉลย

ของบคคลในสงคมสงขน จะมระดบความโปรงใส

เพมมากขนดวยเชนกน ทงนมไดสนบสนนวาทกรรม

ทวา “รวยแลวไมโกง” แตหมายความวา โดยเฉลย

แลวหากประชาชนโดยรวมมฐานะทางเศรษฐกจ

ดขน ภาพลกษณความโปรงใสกจะสงขนตาม ทงน

อาจเปนเพราะวา หากประชาชนมความพะวงกบ

เรองของการครองชพและเรองปากทองนอยลง กไม

จำเปนตองแสวงหาชองทางทจะเพมรายไดใหกบ

ตนเองในวถทางทมชอบ หรออาจกลาวไดวา เมอ

ฐานะทางเศรษฐกจดขน กจะใหความสำคญกบ

คณภาพสงคมมากขน ทงทางดานสงแวดลอมหรอ

เรองคณธรรมและความซอสตยสจรต

ทางดานความสมพนธระหวางความมอสระ

เสรทางเศรษฐกจ (ภาพท ๒) (ii) กบระดบความ

โปรงใสในสงคม กพบวา มความสมพนธในทศทาง

เดยวกนคอนขางชดเจนเชนกน หมายความวา

“ความมอสระเสรทางเศรษฐกจ” ซงในทนกคอ

การทประเทศใดประเทศหนงมกฎระเบยบ หรอ

กฎเกณฑทเออตอการประกอบธรกจหรอการลงทน

ของนกลงทนชาวตางประเทศ มการเคลอนยาย

เงนทนโดยเสร และมความเปนธรรมในการแขงขน

ทางธรกจ ไมมการผกขาดโดยไมจำเปน จะชวยให

ประเทศนนมความโปรงใสมากขน นนคอความ

สมพนธทเปนไปในทศทางเดยวกน แสดงใหเหนวา

การทสงคมใดสงคมหนง ตองการจะเพมระดบความ

โปรงใสใหมากขน กจำเปนจะตองเพมระดบความม

อสระเสรทางเศรษฐกจใหมากขนดวย

๖สำหรบขอมลผลตภณฑภายในประเทศเบองตนตอหว หรอ GDP per Capita ทใชนน ไดทำการคำนวณโดยเปรยบเทยบความ

เสมอภาพในอำนาจการซอ (Purchasing Power Parity) เปนทเรยบรอยแลว


72

แผนภาพท ๒ ความสมพนธระหวางความโปรงใส

กบประเดนทางเศรษฐกจ

(i) CPI กบ GNP

(ii) CPI กบ ECOFRE

อยางไรกตาม อกประเดนหนงท เปนขอ

อภปรายถกเถยงกนในวงกวางและมขอสมมตฐานท

แตกตางกนออกไปนานาประการ คอ ประเดน

ทางสงคมวฒนธรรม ตามทไดเกรนไวในตอนตน

บทความวา บางทานเหนวา การคอรรปชนกนลกถง

กระดก และฝงอยใน DNA ของสงคม ในบทความน

จงตองการตรวจสอบวา ในประเทศทมสงคมวฒน-

ธรรมทแตกตางกนออกไป จะมระดบการคอรรปชน

ทแตกตางกนหรอไมประการใด โดยพจารณาจาก

ตวแปรทางดานวฒนธรรม ตามคาคะแนนของ

ฮอฟสเทด (Hofstede Score)

แผนภาพท ๓ แสดงใหเหนวา ประเดนทาง

สงคมวฒนธรรมทมความสมพนธกบระดบความ

โปรงใสในสงคมพอสมควร โดยประเดนความ

เหลอมลำทางอำนาจ (PDI) ประเดนเกยวกบสงคม

วฒนธรรมความเปนชาย (MAS) และประเดน

เกยวกบสงคมทมลกษณะการหลกเลยงความไม

แนนอน (UAI) มความสมพนธกบระดบความโปรง

ในทศทางตรงกนขาม๗ มเพยงประเดน ทางดาน

ความเปนปจเจกบคคลเทานน ทมความสมพนธไป

ในทศทางเดยวกนกบระดบความโปรงใสในสงคม

แผนภาพท ๓ ความสมพนธระหวางความโปรงใส

กบประเดนทางสงคมวฒนธรรม

(i) CPI กบ PDI

๗อยางไรกดการกระจายของขอมลดงกลาวสำหรบ MAS และ UAI ยงไมมความชดเจนวาจำเปนจะตองมความสมพนธแบบ

ตรงกนขาม เสมอไป (แผนภาพท ๓ (iii) และ (iv))


73

(ii) CPI กบ IDV

(iii) CPI กบ MAS

(iv) CPI กบ UAI

เมอพจารณาความสมพนธระหวางตวแปร

ขางตนโดยละเอยดทำใหไดขอสงเกตทนาสนใจ

กลาวคอ สงคมทมความเหลอมลำหรอมการนบถอ

ลำดบอาวโสหรอลำดบชนในสงคม ยงมความ

เหลอมลำมากเทาไหรกจะยงมระดบความโปรงใส

ลดลง เชนเดยวกนกบสงคมทมลกษณะความเปน

ชายสง เนนการแขงขนแกงแยงชงเดน และมความ

แตกตางระหวางบทบาทหญงชายในสงคม กจะม

ระดบความโปรงใสลดลงดวยเชนกน ประการตอมา

เมอพจารณาสงคมทมลกษณะหลกเลยงกบความ

ไมแนนอน สงคมทพยายามสรางกฎเกณฑกตกา

จำนวนมาก เพอครอบงำควบคมสงคม กลาวคอ ยงม

กฎระเบยบหรอกฎเกณฑมากขนเทาไหรยงมระดบ

ความโปรงใสทลดลง ซงอาจเปนไปไดวา การสราง

กฎเกณฑหรออปสรรคบางประการ ไดกลายเปน

ชองวางในการแสวงหาสนบนของเจาหนาทรฐ

นนเอง อยางไรกด เมอพจารณาทศทางความสมพนธ

ระหวางระดบความโปรงใสในสงคมกบสงคมทม

ความเปนปจเจกบคคล หรอสงคมทมวลหมสมาชก

ไดรบการสนบสนนใหตดสนใจไดดวยตนเอง มความ

คดเหนอยางอสระเสร พบวาสงคมวฒนธรรมลกษณะ

นจะมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบระดบ

ความโปรงใส นนคอ ยงมความเปนปจเจกบคคลมาก

ขนเพยงไร กจะยงมความโปรงใสมากขนเทานน

ในประการสดทาย ประเดนทควรคาแกการ

พจารณาเพมเตม กคอสงคมการเมองกบการทจรต

คอรรปชน ในสงคมการเมองระดบโลกมการจด

อนดบความเปนประชาธปไตยของประเทศตางๆ

ทวโลก โดยประเมนจากระบบการเลอกตง อำนาจ

หนาทของรฐบาล การมสวนรวมทางการเมองของ

ภาคประชาชน วฒนธรรมทางการเมอง และสทธ

มนษยชน จากการพจารณาความสมพนธ ดงแผน

ภาพท ๔ จะพบวา ระดบความเปนประชาธปไตยม

ความสมพนธในทศทางเดยวกนกบความโปรงใส

ของสงคมอยางคอนขางชดเจน หรอ อาจกลาวไดใน

เบองตนวา ระดบความเปนประชาธปไตยมากขน จะ

ทำใหระดบความโปรงใสเพมสงขนตามไปดวย


74

๘สมประสทธสหสมพนธลำดบทของสเปยรแมน มสตรการคำนวณ ดงน

6 Σ d2

Rs = 1 - ________ [1]

n3 - n

โดยท d คอ ความแตกตางในลำดบของตวแปรทเกยวของกน

n คอ จำนวนลำดบของขอมล

มคาอยระหวาง -1 ถง +1 ซงมความหมาย คอ ถา คา Rs ตดลบ หมายถง ความสมพนธระหวางตวแปรมทศทางทตรงกนขามกน

สวนคา Rs เปนบวกหมายถง ความสมพนธระหวางตวแปรเปนไปในทศทางเดยวกน และถาคา R

s เทากบศนย หมายความวา ไมมความ

สมพนธกนระหวางตวแปร

แผนภาพท ๔ ความสมพนธระหวางความโปรงใส

กบความเปนประชาธปไตย

แผนภาพท ๔ แสดงใหเหนวา เมอระดบ

ความเปนประชาธปไตยเพมสงขน จะทำใหระดบ

ความโปรงใสในสงคมเพมสงขนตามไปดวย นนคอ

สงคมการเมองทมระบบตรวจสอบถวงดล จากภาค

ประชาสงคม ทงจากระบบรฐสภา องคกรอสระ

ภาคประชาชน และสอมวลชน อยางเขมแขงและ

เขมขน ยอมตรงกนขามกบสงคมการเมองทกม

อำนาจอยางเบดเสรจเดดขาด ขาดการตรวจสอบ

ถวงดล ซงสงคมการเมองลกษณะนยอมทจะ

แสวงหาชองทางกอบโกยผลประโยชนสวนตนได

มากกวาอยางแนนอน

อยางไรกตาม การพจารณาจากแผนภาพ

ขางตนแสดงใหเหนถงทศทางของความสมพนธ

อยางหยาบๆ เทานน ในทางสถตเราสามารถบอก

ขนาดของความสมพนธไดดวย ซงจะทำใหเหนภาพ

ความสมพนธระหวางตวแปรไดชดเจนมากยงขน

โดยมหลกการพจารณาคอ การจดอนดบความ

โปรงใสของประเทศตางๆ มความสอดคลองกนกบ

การจดอนดบในดานอนๆ หรอไม มทศทางของความ

สมพนธมากนอยเพยงใด และมทศทางเปนอยางไร

ซงสามารถอธบายไดโดย คาสมประสทธสหสมพนธ

ลำดบทของสเปยรแมน (Spearman’s rank correla-

tion coefficient: Rs)๘ ซงแสดงในตารางท ๑

ตารางท ๑ แสดงใหเหนวา ตวแปรตวชวด

ทางเศรษฐกจ (GDP_PPP) ความเปนปจเจกบคคล

(IDV) สงคมวฒนธรรมความเปนชาย (MAS) ดชน

ความเปนประชาธปไตย (DEMO) และความมอสระ

เสรทางเศรษฐกจ (ECOFRE) ลวนมความสมพนธใน

ทศทางเดยวกนกบ ระดบความโปรงใสในสงคม ใน

ขณะทตวแปรความเหลอมลำของอำนาจ (PDI) และ

ลกษณะการหลกเลยงความไมแนนอน (UAI) มความ

สมพนธในทศทางตรงกนขามกบระดบความโปรงใส

ในสงคม

สำหรบผลจากการทดสอบสมมตฐานทาง

สถต พบวา ดชนความโปรงใส (CPI) มความสมพนธ

คอนขางสงกบตวแปรแทบทกตว มเพยงตวแปรทาง

สงคมวฒนธรรม ความเปนชาย (MAS) กบลกษณะ

การหลกเลยงความไมแนนอน (UAI) เทานน ทไมม

ความสมพนธกบระดบความโปรงใสในสงคม (คอ

ไมมนยสำคญในเชงสถต) นนคอ ลำดบทจากการจด

อนดบทางสงคมและวฒนธรรม กรณตวแปรความ


75

ตารางท ๑ เมตรกซสมประสทธสหสมพนธลำดบทของสเปยรแมนระหวางตวแปรตางๆ

ตวแปร CPI GDP_PPP PDI IDV MAS UAI DEMO ECOFRE

CPI 1

GDP_PPP 0.8749* 1

PDI -0.6522* -0.5802 1

IDV 0.6872* 0.6982 -0.5573 1

MAS 0.0048 0.1262 0.0536 0.1929 1

UAI -0.0889 -0.0073 0.1956 -0.1907 -0.1675 1

DEMO 0.7932* 0.7256 -0.6876 0.6216 -0.0072 0.0058 1

ECOFRE 0.9031* 0.8324 -0.6594 0.5973 0.0503 -0.0550 0.8100 1

ทมา : จากการคำนวณดวยโปรแกรมสำเรจรป STATA version 10 * มนยสำคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ ๙๕

เปนชาย (MAS) กบ ลกษณะการหลกเลยงความไม

แนนอน (UAI) ไมมความสมพนธเชงเสนกบระดบ

ความโปรงใสในสงคม

นอกจากจะทำใหทราบทศทางและขนาด

ความสมพนธระหวางตวแปรทละคแลว ประโยชน

อกประการหนงของสมประสทธสหสมพนธแบบ

ลำดบทของสเปยรแมน คอ ชวยบงชวาควรเลอก

ตวแปรใดเปนตวแปรอสระในการประมาณคาแบบ

จำลองดวยวธการวเคราะหถดถอยเพราะถาหากวา

ตวแปรอสระมความสมพนธกนเองมากเกนไป และ

ถกนำมาเปนตวแปรอสระทใชอธบายตวแปรตามใน

แบบจำลองเดยวกน กจะมปญหาในการประมาณคา

แบบจำลองดวยวธการวเคราะหถดถอย ซงเรยกวา

ปญหา Multicollinearity ซงจะทำใหการประมาณคา

แบบจำลองมคาดเคลอนออกไป (รายละเอยดจะกลาว

ถงอกครงในลำดบถดไป)

๔. แบบจำลองประมาณคาดวยวธการวเคราะห

ถดถอย

การวเคราะหความสมพนธเชงเสนระหวาง

ตวแปรเปนการว เคราะหความสมพนธระหวาง

ตวแปรอสระและตวแปรตาม โดยนอกจากจะ

วเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรวามความ

สมพนธกนในทศทางใดแลว ยงสามารถแยกแยะ

ขนาดของอทธพลของตวแปรอสระแตละตวดวย

โดยแสดงความสมพนธในเชงเสนของตวแปรททำ

การศกษา ซงชวยใหการประมาณคาแบบจำลอง

ตามสมการท [๒], [๓], และ [๔] ขางลางนใหมความ

ชดเจนมากขน เรยกการวเคราะหในลกษณะนวา

การวเคราะหถดถอยเชงเสน (Linear Regression

Analysis)๙ โดยในการศกษาครงน เปนการวเคราะห

การถดถอยเชง เสนดวยวธกำลงสองนอยทสด

(Ordinary Least Square - OLS) คอ การประมาณ

๙สำหรบสตรทใชในการคำนวณและขอสมมตฐานในการประมาณคาสมการถดถอยเชงเสน มรายละเอยดคอนขางมาก จงไมขอนำ

มาอธบายในทน ผสนใจสามารถศกษาเพมเตมไดจากตำราเศรษฐมตหรอการวเคราะหถดถอยทวไป


76

คาสมประสทธของแบบจำลองททำใหผลรวมของ

คาความคลาดเคลอน (μi) ของแบบจำลอง เมอ

ยกกำลงสองแลวมคานอยทสด หรอตองการใหตว

คลาดเคลอนมผลตอตวแปรตามนอยทสด โดยจะ

แสดงผลการประมาณคาแบบจำลองตามลำดบ ดงตอ

ไปน

แบบจำลองท ๑ ความสมพนธระหวางการคอรรปชน

กบเศรษฐกจ

CPI = f (GDP_PPP) [๒]

แบบจำลองท ๒ ความสมพนธระหวางการคอรรปชน

เศรษฐกจ และสงคมวฒนธรรม

CPI = f(GDP_PPP, PDI, IDV, MAS, UAI) [๓]

แบบจำลองท ๓ ความสมพนธระหวางการคอรรปชน

กบตวแปรอนๆ ทสำคญ

CPI = f (GDP_PPP, PDI, IDV, MAS, UAI,

DEMO, ECOFRE) [๔]

โดยท CPI หมายถง ดชนชวดภาพลกษณ

คอรรปชน (CPI)

GDP_PPP หมายถง ผลตภณฑภายใน

ประเทศเบองตนตอหว

PDI หมายถง Power Distance Index

IDV หมายถง Individualism

MAS หมายถง Masculinity

UAI หมายถง Uncertainty Avoi-

dance Index

DEMO หมายถง Democracy Index

ECOFRE หมายถง Economic Freedom

จากแบบจำลองทง ๓ สมการ ขางตน ไดผล

การประมาณคาเปนไปตามตารางท ๒-๔ แตม

๑๐สาเหตทเลอกใชคา natural logarithm เนองจากคาของตวแปรมความแตกตางกนมาก จงจำเปนตองทอนคาลงเพอใหการ

ประมาณคาดขน

ขอสงเกตในเบองตน คอ การแปลผลจากการ

ประมาณคาแบบจำลองดวยวธการวเคราะหถดถอย

จะแปลความหมายของสมประสทธตางไปจาก

สมประสทธสหสมพนธลำดบทของสเปยรแมน โดย

การแปลผลจากการประมาณคาดวยวธการวเคราะห

ถดถอย จะอยในรปของอตราการเปลยนแปลงหนวย

สดทาย (Marginal effect) นนคอเปนการวดวาถา

ตวแปรอสระมคาเปลยนแปลงไปหนงหนวยจะมผล

ทำใหตวแปรตามเปลยนแปลงไปเทาใด ซงสามารถ

เขยนใหอยในรปสมการทางคณตศาสตร ไดดงน คอ

βi = ∂y ∂xi

[๕]

โดยท βi

หมายถง สมประสทธทไดจากการ

ประมาณคาแบบจำลอง

y หมายถง ตวแปรตาม (ในทนคอ CPI)

xi หมายถง ตวแปรอสระในแบบจำลอง

ตารางท ๒ ผลการประมาณคาแบบจำลองท ๑

ตวแปรตาม ตวแปรอสระ สมประสทธ P>| t |

CPI Constant -11.4486** 0.000

(-7.81)

lnGDP_PPP๑๐ 1.7475** 0.000

(11.24)

R-squared 0.6338

F-statistics 126.37

Sample Size 75

ทมา : จากการคำนวณดวยโปรแกรมสำเรจรป STATA

version 10

**มนยสำคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ ๙๙


77

จากตารางท ๑ ซงกำหนดให ระดบความ

โปรงใส (CPI) ขนอยกบตวแปรตวชวดทางเศรษฐกจ

หรอรายไดเฉลยตอคน (GDP_PPP) เพยงประการ

เดยว ผลจากการประมาณคาพบวา แบบจำลอง

ดงกลาวมความสามารถในการอธบายผล (R2) คดได

สงถงรอยละ ๖๓ .๓๘ สวนผลการประมาณ

คาสมประสทธ พบวา คาสมประสทธของปจจยทาง

เศรษฐกจ มคาเทากบ ๑.๗๔๗๕ และมความสมพนธ

ในทศทางเดยวกนกบระดบความโปรงใสของสงคม

โดยมนยสำคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ ๙๙

นนคอ หากรายไดเฉลยตอคนตอป เพมขน ๑ เหรยญ

สหรฐ จะทำใหคะแนนความโปรงใสเพมขนเทากบ 1.7475 ______________

GDP_PPP

เมอนำปจจยทางดานสงคมวฒนธรรมของ

ฮอฟสเทดเขามารวมพจารณาประกอบ ดงแสดงใน

ตารางท ๓ จะพบวา ตวแปรดานวฒนธรรมลวนแลว

แตมความสำคญ ตอการอธบายระดบความโปรงใส

ของสงคม ดงจะเหนจากคาความสามารถในการ

อธบายแบบจำลอง (Adjusted R2) ใหผลเพมขนเปน

รอยละ ๗๘.๓๑ เมอเปรยบเทยบกบแบบจำลองกอน

หนาน ทใหผลการอธบายแบบจำลองคดเปนรอยละ

๖๓.๓๘ เทานน

จากการประมาณคาสมประสทธ พบวา

คาสมประสทธของปจจยทางเศรษฐกจ ซงมคาเทากบ

๑.๒๖๕๙ ใหผลทสอดคลองกบแบบจำลองแรก โดย

มนยสำคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ ๙๙

ยนยนความสำคญของปจจยทางดานเศรษฐกจ

ตารางท ๓ ผลการประมาณคาแบบจำลองท ๒


Constant -4.4638** 0.0060

(-2.81)

CPI lnGDP_PPP 1.2659** 0.0000

(7.38)

PDI -0.0221* 0.0130

(-2.54)

IDV 0.0229* 0.0110

(2.62)

MAS -0.0211** 0.0090

(-2.71)

UAI -0.0155* 0.0200

(-2.39)

R-squared 0.7978

Adjusted R-squared 0.7831

F-statistics 54.44

Sample Size 75


version 10 **มนยสำคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ ๙๙ *มนยสำคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ ๙๕

เมอการนำประเดนทางสงคมวฒนธรรม

เขามารวมพจารณาดวย พบวา คาสมประสทธของ

ความเหลอมลำของอำนาจ (PDI) เทากบ -๐.๐๒๒๑

สงคมวฒนธรรมความเปนชาย (MAS) เทากบ

-๐.๐๒๑๑ และ ลกษณะการหลกเลยงความไม

แนนอน (UAI) เทากบ -๐.๐๑๕๕ ตามลำดบ โดยทง

๓ ปจจยมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบ

ระดบความโปรงใส นนคอ หากกำหนดใหปจจย

อนๆ มคาคงท หากความเหลอมลำของอำนาจ (PDI)

สงคมวฒนธรรมความเปนชาย (MAS) และลกษณะ

การหลกเลยงความไมแนนอน (UAI) มคาเพมขน ๑

[ ]


78

หนวย จะทำใหคาคะแนนความโปรงใสลดลงเทากบ

๐.๐๒๒๑, ๐.๐๒๑๑ และ ๐.๐๑๕๕ หนวย โดยม

นยสำคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ ๙๕

รอยละ ๙๙ และรอยละ ๙๙ ตามลำดบ

สวนคาสมประสทธความเปนปจเจกบคคล

(IDV) มคาเทากบ ๐.๐๒๒๙ โดยมความสมพนธท

แตกตางออกไปจากทง ๓ ปจจยขางตน นนคอ หาก

กำหนดใหปจจยอนๆ มคาคงท การทความเปน

ปจเจกบคคล (IDV) มคาเพมขน ๑ หนวย จะทำให

โดยเฉลยแลว ระดบความโปรงใสในสงคมเพมขน

๐.๐๒๒๑ หนวย โดยมนยสำคญทางสถตทระดบ

ความเชอมนรอยละ ๙๙

ถงแมวา การทจรตคอรรปชนจะเกดจาก

ปจจยทางดานสงคมวฒนธรรมและปจจยทางดาน

เศรษฐกจเปนสำคญ แตในสงคมเศรษฐกจปจจบน

ปจจยทเขามามอทธพลตอการคอรรปชนมอยเปน

จำนวนมาก เมอผศกษานำเอาดชนความเปน

ประชาธปไตย กบความมอสระเสรทางเศรษฐกจ

เขามารวมพจารณาดวย ดงตารางท ๔ จะเหนไดวา

การประมาณคาแบบจำลองดงกลาวมความสามารถ

ในการอธบายผล (Adjusted R2) สงถงรอยละ

๘๖.๘๔ ซงถอวามคาสงมากสำหรบการประมาณ

คาสมประสทธจากขอมลภาคตดขวาง

สำหรบผลการประมาณคาสมประสทธของ

แบบจำลองน พบวา ปจจยทางเศรษฐกจและปจจย

ทางดานสงคมวฒนธรรมใหผลทสอดคลองกบแบบ

จำลองแรกและแบบจำลองทสอง แตมขอสงเกต คอ

ตวแปรความเหลอมลำของอำนาจ (PDI) ลกษณะการ

หลกเลยงความไมแนนอน (UAI) และดชนความเปน

ประชาธปไตย (DEMO) ไมมนยสำคญทางสถต

สำหรบปจจยทมความสำคญและใหค า

สมประสทธทมนยสำคญทางสถตคอความมอสระ

เสรทางเศรษฐกจ (ECOFRE) ซงมคาสมประสทธสง

ถง ๙.๔๓๘๗ ซงมทศทางเดยวกนกบระดบความ

โปรงใสของสงคม นนหมายความวา หากกำหนดให

ปจจยอนๆ มคาคงท การทความมอสรเสรทาง

เศรษฐกจ (ECOFRE) มคาเพมขน ๑ หนวย จะทำให

คาคะแนนความโปรงใสเพมขน เพมขนถง ๙.๔๓๘๗

หนวย ซงแสดงวาตวแปรดงกลาวมความสามารถใน

การอธบายภาพลกษณคอรรปชนทสงมาก

ตารางท ๔ ผลการประมาณคาแบบจำลองท ๓


Constant -4.1675** 0.0000

(-4.02)

CPI lnGDP_PPP 0.6084** 0.0000

(3.84)

PDI -0.0061 0.4060

(-0.84)

IDV 0.0210** 0.0060

(2.85)

MAS -0.0195* 0.0160

(-2.47)

UAI -0.0069 0.1800

(-1.35)

DEMO 0.0947 0.1830

(1.34)

ECOFRE 9.4387** 0.0000

(6.21)

R-squared 0.8808

Adjusted

R-squared 0.8684

F-statistics 106.45

Sample Size 75


version 10


*มนยสำคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ ๙๕


79

อยางไรกตาม การประมาณคาแบบจำลอง

ท ๓ มขอสงเกตบางประการ คอ ประการแรก ยงม

ตวแปรอสระบางตวท ไมมนยความสำคญทาง

เศรษฐกจ ไดแก คาสมประสทธของความเหลอมลำ

ของอำนาจ (PDI) คาสมประสทธของลกษณะ

การหลกเลยงความไมแนนอน (UAI) และคา

สมประสทธของดชนความเปนประชาธปไตย

ประการทสอง คอ คาความสมพนธระหวางตวแปร

ดชนความเปนประชาธปไตย (DEMO) กบ ความม

อสระเสรทางเศรษฐกจ (ECOFRE) มความสมพนธ

กนเองทางสถตในระดบทสงมาก (ดตารางท ๑

ประกอบ) ปญหา Multicollinearity ดงไดกลาวไป

แลวจงเกดขน ดงนน เพอแกไขปญหา จงขจดตวแปร

ทมผลตอการอธบายแบบจำลองนอยทสดออก

นนคอ ตดตวแปรความเปนประชาธปไตยออกไป

ทำใหไดแบบจำลองใหมดงสมการท [๖] ดงน

CPI = f(GDP_PPP, PDI, IDV, MAS, UAI,

ECOFRE) [๖]

ตารางท ๕ ผลการประมาณคาแบบจำลองท ๔


Constant -3.8717** 0.000

(-3.71)

CPI lnGDP_PPP 0.6063** 0.000

(4.03)

PDI -0.0083 0.294

(-1.06)

IDV 0.0227** 0.002

(3.18)

MAS -0.0200* 0.015

(-2.49)

UAI -0.0049 0.358

(-0.92)

ECOFRE 10.2236** 0.000

(6.53)

R-squared 0.8781

Adjusted

R-squared 0.8673

F-statistics 114.25

Sample Size 75


version 10


* มนยสำคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ ๙๕


80

ผลจากการประมาณคาแบบจำลองพบวา

แบบจำลองสดทายนมความสามารถในการอธบาย

ผล (Adjusted R2) คดเปนรอยละ ๘๖.๗๓ สวน

ผลการประมาณคาสมประสทธ พบวา ใหผลการ

ประมาณคาทสอดคลองกบการประมาณคาในแบบ

จำลองกอนหนา เปนทนาสงเกตวา คาสมประสทธ

ของความมอสระเสรทางเศรษฐกจ (ECOFRE) มคา

สงถง ๑๐.๒๒๓๖ โดยมความสมพนธในทศทาง

เดยวกนกบภาพลกษณคอรรปชน และมนยสำคญ

ทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ ๙๙ หมายความ

วา หากกำหนดใหปจจยอนๆ มคาคงท หากความม

อสระเสรทางเศรษฐกจ (ECOFRE) มคาเพมขน

๑ หนวย จะทำใหโดยเฉลยแลว ดชนภาพลกษณการ

คอรรปชน เพมขนถง ๑๐.๒๒๓๖ หนวย

แมวาแบบจำลองน ยงคงมตวแปรอสระ

บางตวทไมมนยสำคญทางสถต คอ คาสมประสทธ

ของความเหลอมลำของอำนาจ (PDI) และคา

สมประสทธของลกษณะการหลกเลยงความไม

แนนอน (UAI) อยางไรกดแบบจำลองท ๔ นนาจะ

เปนแบบจำลองทเหมาะสมทสด

๕. บทสรป

ในการศกษาการทจรตคอรรปชน ทฤษฎ

เศรษฐศาสตรกระแสหลกตงคำถามเพอหาอรรถา-

ธบายตอบอเกดและทมาของพฤตกรรมการทจรต

คอรรปชน เงอนไขททำใหเกดการทจรตคอรรปชน

และมงหาแนวทางเพอลดการทจรตคอรรปชน โดย

มงเนนถงการออกแบบโครงสรางเชงสถาบน ทสงผล

ตอแรงจงใจของตวละครฝายตางๆ ทเกยวของกบการ

ทจรต ไมวาจะเปนฝายเสนอผลตอบแทน และฝายรบ

ผลตอบแทน ใหทำการทจรตนอยลง เปาประสงค

ดงกลาวทำใหพงความสนใจไปทนโยบายการแก

ปญหาทจรตโดยความพยายามทจะใชสถาบนทเปน

ทางการ กฎระเบยบ ขอบงคบ เปน “เครองมอหลก”

ในการแกไขปญหาดงกลาว

อยางไรกด ในการออกแบบโครงสรางเชง

สถาบนเพอตอสกบการทจรตคอรรปชน จำเปนตอง

ใหความสนใจและพจารณาบทบาทของ “กฎระเบยบ

ทไมเปนทางการ” (informal rules) ทสงผลกระทบ

ตอพฤตกรรมในการตดสนใจกระทำการใดๆ ของ

ผคน เชน วฒนธรรม (culture) บรรทดฐานของสงคม

(social norms) การประทวงทางสงคม (social

sanctions) ประกอบดวย

บทความนไดพยายามทจะอธบายระดบการ

ทจรตคอรรปชนทสมพนธกบประเดนทางเศรษฐกจ

สงคมและวฒนธรรม โดยใชขอมลสถตของประเทศ

ตางๆ ทวโลกรวม ๗๕ ประเทศ โดยนำเอาดชนชวด

ภาพลกษณคอรปชน (CPI) มาหาความสมพนธทาง

สถตกบตวแปรทางเศรษฐกจ ซงแทนดวยสถต

ผลตภณฑภายในประเทศเบองตนตอหว ตวแปรทาง

ดานสงคมและวฒนธรรม ซงแทนดวยคะแนน

ฮอฟสเทด (Hofstede Score) ดชนการพฒนามนษย

(Human Development Index) ดชนความเปน

ประชาธปไตย (Democracy Index) ดชนความม

อสระเสรทางเศรษฐกจ (Economic Freedom) ซง

สามารถสรปผลความสมพนธทางสถตได ดงน

จากการใชคาสมประสทธสหสมพนธลำดบท

ของสเปยรแมนระหวางตวแปรดงกลาวสวนใหญม

ความสมพนธกนคอนขางสงและมนยสำคญทางสถต

โดยพบวาผลตภณฑภายในประเทศเบองตนตอหว

ดชนความเปนปจเจกบคคล ดชนสงคมวฒนธรรม

ความเปนชาย ดชนความเปนประชาธปไตย และดชน

ความมอสระเสรทางเศรษฐกจ มความสมพนธใน

ทศทางเดยวกนกบดชนภาพลกษณคอรรปชนหรอ

ความโปรงใส ในขณะทตวแปรดชนความเหลอมลำ

ของอำนาจ และดชนลกษณะการหลกเลยงความไม

แนนอน มความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบ

ดชนภาพลกษณคอรรปชนหรอความโปรงใส


81

ตวแปรเหลานยงมความสมพนธกนในทาง

สถตคอนขางสง คอ มระดบความเชอมนตงแต

รอยละ ๙๕ ขนไปเกอบทงสน ทงนยกเวนแตตวแปร

ดชนสงคมวฒนธรรมความเปนชาย กบดชนลกษณะ

การหลกเลยงความไมแนนอน ทไมมนยสำคญทาง

สถต

ผเขยนบทความนยงไดทำการทดสอบความ

สมพนธของตวแปรเหลานอกวธ ดวยการสรางแบบ

จำลองความสมพนธ จากนนทำการประมาณคาแบบ

จำลองดวยวธการวเคราะหถดถอย และไดพบวา

ตวแปรดานเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมเหลาน

สามารถอธบายการเปลยนแปลงของดชนภาพลกษณ

คอรรปชนหรอความโปรงใสไดถงรอยละ ๘๖.๗๓

โดยตวแปรทมคาคาสมประสทธ (ซงแสดงผล

ของตวแปรดงกลาวทมตอคาของดชนภาพลกษณ

คอรรปชนหรอความโปรงใส) เรยงจากคามาก

ไปหานอย คอ ดชนความมอสระเสรทางเศรษฐกจ

(๑๐.๒๒๔) ผลตภณฑภายในประเทศเบองตนตอหว

(๐.๖๐๖) ดชนความเปนปจเจกบคคล (๐.๐๒๓) และ

ดชนสงคมวฒนธรรมความเปนชาย (-๐.๐๒)

จากผลทางสถตขางตน ยนยนไดวาระดบการ

คอรรปชนจะมคาลดลงหรอมความโปรงใสเพมขน

เมอประเทศเหลานนมความเปนอสระเสรในทาง

เศรษฐกจ รายไดตอหว และความเปนปจเจกบคคล

เพมขน และมลกษณะสงคมทมเนนความเปนชาย

ลดลง

แมวาดชนทใชในการศกษานจะขาดความ

สมบรณในบางมตทงทางดานการวดการทจรต

คอรรปชน และการวดปจจยทางดานสงคมวฒนธรรม

แตกอาจถอไดวาผลการวเคราะหน เปนจดเรมตน

ทจะพยายามหาความสมพนธระหวางการทจรต

คอรรปชนและประเดนทางสงคมวฒนธรรมในเชง

สถตอยางเปนระบบมากขน และอยางนอยการ

ว เคราะหในเชงสถตกสามารถขจดปญหาความ

เอนเอยงไดบาง อกทงยงพสจนใหเหนไดในระดบ

หนงวา ลกษณะทางสงคมวฒนธรรมมบทบาทใน

การกอใหเกดการคอรรปชนไดจรง และการวเคราะห

โดยใชสมการถดถอย (Regression Equation) ทำให

สามารถแยกแยะไดวา ตวแปรอสระแตละตวมอทธพล

ตอตวแปรตามมากนอยเพยงใด

บทความน คนพบขอสรปท มน ยสำคญ

อยางนอยสองประการ คอ ประการแรก ปจจยทาง

วฒนธรรมของสงคมในมตตางๆ มนยสำคญตอ

ระดบความโปรงใสของสงคม และประการทสอง

นอกเหนอไปจากปจจยทางวฒนธรรมแลว ปจจยทาง

เศรษฐกจ ตลอดจนความมอสระเสรทางเศรษฐกจ

รวมถงระดบความเปนประชาธปไตยของสงคม

ลวนมสวนกำหนดวาระดบความโปรงใสของสงคม

จะมมากนอยเพยงไร

บทความนเปนเพยงความพยายามในระดบ

เรมตนในการหาตวแปรหรอปจจยทมอทธพล

ตอการทจรตคอรรปชน เพอเปนแนวทางในการ

กำหนดเครองมอในการกำกบดแลและปราบปราม

การคอรรปชนตอไป ยงจะตองมการทำงานวจยใน

ทศทางนอกมาก เชน ภาพความสมพนธดงกลาว

เปลยนแปลงไปหรอไมเมอเวลาผานไป กลมประเทศ

ทมระดบการพฒนาทางเศรษฐกจทตางกน ศาสนา

ตางๆ มลกษณะความสมพนธของตวแปรเหลาน

ตางกนหรอไม ความเขมงวดของการปราบปรามหรอ

กำกบดแลการคอรรปชนหรอมาตรการทตางกน

มประสทธผลตอการปราบปรามแตกตางกนหรอไม

เปนตน

นยสำคญของขอคนพบทมตอการกำหนด

ทาทและนโยบายในการจดการกบปญหาทจรต

คอรรปชน คอ แมวาจะเปนทยอมรบวาปจจยทาง

วฒนธรรมในมตตางๆ จะมความสำคญในการ

กำหนดความรนแรงของปญหาทจรตคอรรปชน แต

ปญหานมไดฝงลกอยในกระดกหรอใน DNA ของ


82

สงคม จนถงขนาดตองทำการตดตอพนธกรรม

เพราะการคอรรปชน ยงถกกำหนดโดยปจจยดาน

อนๆ อกมาก โดยเฉพาะทางดานเศรษฐกจ และ

การเมอง การออกแบบโครงสรางเชงสถาบนเพอ

ตอสกบปญหาทจรตคอรรปชนยงคงเปนเงอนไขท

จำเปนตองม และการทจะนำมาซงความสำเรจใน

นโยบายตอสกบการทจรตคอรรปชน จำเปนตองให

ความสำคญตอการสงเสรมความมอสระเสรภาพใน

การแขงขนทางเศรษฐกจ รวมถงการยกระดบความ

เปนประชาธปไตยของสงคม ซงลวนเปนประเดนทม

นยสำคญทผกำหนดนโยบายมอาจมองขามได


Heij, Cristiaan et al. 2004. Econometric Methods with Applications in Business and Economics. New York: Oxford Press University.

_____. 2003a. Geert Hofstede Cultural Dimensions (online).

www.geert-hofstede.com, accessed on December 3, 2007.

_____. 2003b. Geert Hofstede Cultural Dimensions (online).

www.geer t -hofs tede.com/hofs tede_dimensions.php?culture1=91&culture2=95, accessed on December 3, 2007.

_____. 2007. TI Corruption Perceptions Index (online).

www.transparency.org/policy_research/surveys_indices/cpi, accessed on December 3, 2007.

_____. 2007. World Economic Outlook Database (online).

www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2007/02/weodata/index.aspx, accessed on December 5, 2007.

_____. 2007. The Economist Intelligence Unit’s index of democracy (online).

w w w. e c o n o m i s t . c o m / m e d i a / p d f /DEMOCRACY_INDEX_2007_v3.pdf, accessed on December 5, 2007.

_____. 2007. Index of Economic Freedom (online).

www.heritage.org/research/features/index/index.cfm, accessed on December 7, 2007.


83

บทนำ

แนวคดหรอหลกการในเรองนตรฐเปนสงท

มกมการพดถงและกลาวอางในรฐเสรประชาธปไตย

ทงหลาย โดยการนำหลกนตรฐไปบญญตไวใน

รฐธรรมนญในฐานะท เปนกฎหมายสงสด ทงน

เพอเจตนารมณทจะนำไปสการคมครองสทธของ

ประชาชนอยางแทจรง สำหรบประเทศไทยหลก

นตรฐปรากฏอยในรฐธรรมนญหลายฉบบ และท

เดนชดทสดกคอตงแตฉบบป พ.ศ. ๒๕๔๐ จนถง

ฉบบปจจบนคอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พ.ศ. ๒๕๕๐ ซงประเดนสำคญของหลกนตรฐ

นอกจากจะตองปรากฏในรฐธรรมนญเพอเปนหลก

ประกนสทธเสรภาพของประชาชนแลว ในสภาพ

ความเปนจรงของสงคม หลกนตรฐจะตองไดรบการ

เคารพและปฏบตอยางจรงจงอกดวย บทความนจะ

เปนสงทสะทอนใหเหนถงสภาพหลกนตรฐของ

ประเทศไทยวาเปนอยางไรและมความสมพนธกบ

ปญหาการทจรตคอรรปชนอยางไรบาง ทงนเพอนำ

นตรฐในมตของสงคมไทย*

วส สงหษฐต**

*ขอมลบางสวนของบทความนเปนสวนหนงของ โครงการศกษาวจยเรอง “กระบวนการคมครองสทธของประชาชนกรณหนวยงาน

ของรฐกระทำการอนไมชอบดวยกฎหมาย” (วส สงหษฐต และคณะ พ.ศ. ๒๕๕๐ สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต สนบสนน

ทน)

**นายวส สงหษฐต (Mr. Wasu Sinhashthita) อาจารยประจำคณะนตศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

ไปสการกำหนดแนวทางในการแกไขปญหาการ

ทจรตคอรรปชนทมประสทธภาพตอไป

Introduction

The concept or principle of legal state (in Thai Society) has been discussed and referred to in the free and democratic countries. This principle is always made explicit in the Constitution which is the highest legal framework of the country with the intention to direct the society toward the state where the people’s rights are truly protected. In the case of Thailand, this legal state principle has been part of many Constitutions. The most explicit one was in B.E. 2540 Constitution and the present one – that of B.E. 2550. The prime substance of the legal state principle must be spelled out in the Constitution to assure the rights and freedom of the people. In reality, this principle should be recognized and put into practice. This article is an attempt to refl ect the reality of legal state principle in Thailand. How is it operated? How is it related to the problem of corruption? The obtained answers could help set up the guidelines to continue suppressing the corruption in an effective manner.


84

๑. การปกครองระบอบประชาธปไตยกบหลก

นตรฐ

จากแนวคดในเรองของการปกครองระบอบ

ประชาธปไตยทยอมรบวาประชาชนเปนเจาของ

อำนาจอธปไตย และใหความสำคญตอการคมครอง

สทธพนฐานของประชาชน โดยไดนำหลกการ

ดงกลาวไปบญญตไวในรฐธรรมนญในฐานะทเปน

กฎหมายสงสด ซงประเดนพจารณาทสำคญกคอ

การทจะทำใหแนวคดในเรองดงกลาวเปนจรงไดนน

จำเปนทจะตองอาศยแนวคดหรอหลกการตางๆ มา

เปนเครองมอในการผลกดน ซงหลกการปกครอง

ภายใตกฎหมายหรอหลกนตรฐ (legal state) กเปน

แนวคดทสำคญอนหนงทจะทำใหการปกครอง

ระบอบประชาธปไตยเปนจรงตามเจตนารมณ ซงการ

ทจะกลาววาสภาพของหลกนตรฐในสงคมไทยเปน

อยางไรนน ในเบองตนกมความจำเปนทจะตอง

ทำความเขาใจกบความหมายของคำวานตรฐกอน

หลกการปกครองภายใตกฎหมายหรอทเรยก

กนวาหลกนตรฐนน คอ การกระทำของรฐ หรอ

องคกรในรฐทกๆ องคกรไมวาจะเปนรฐสภา รฐบาล

ฝายปกครองและศาลจะตองชอบดวยกฎหมาย หาก

มการกระทำขององคกรรฐทไมชอบดวยกฎหมาย

ประชาชนมสทธฟองรฐตอศาลได หากมความ

เสยหายกมสทธขอใหศาลเยยวยาความเสยหายได

เชนกน

ในการใชอำนาจรฐทเหนอกวาเอกชนซงมผล

กระทบตอสทธเสรภาพของประชาชน จะตองม

รฐธรรมนญและกฎหมายใหอำนาจเทานน ดงนน

หลกการทองคกรของรฐกระทำการใดทมผลกระทบ

ตอสทธเสรภาพขนพนฐานของเอกชนจงทำไดเพยง

เทาทกฎหมายบญญตไวเทานน องคกรรฐจะตอง

เคารพหลกการนตรฐทมผลใชบงคบในฐานะบท

บญญตแหงกฎหมาย (general principle of law) และ

ทมผลผกพนการกระทำขององคกรรฐทกองคกร

ไมวาจะเปนรฐสภา รฐบาล หรอศาล กตองชอบดวย

กฎหมายทงสน

รฐตองกำหนดกลไกการควบคมความชอบ

ดวยกฎหมายเพอถวงดลอำนาจ ไมใหองคกรสถาบน

การเมองรฐสภา รฐบาล ฝายปกครองหรอศาลใช

อำนาจโดยพลการได ทงนเพอใหรฐเคารพและเปน

หลกประกนตอสทธเสรภาพของประชาชน องคกรท

มหนาทควบคมตองมความเปนกลางและอสระใน

การชขาดขอพพาท ดงนน การควบคมการใชอำนาจ

รฐจงเปนหลกการพนฐานทสำคญในการคมครอง

สทธเสรภาพของประชาชนทจะขาดเสยไมได

๑.๑ องคประกอบของหลกนตรฐ

นกกฎหมายมหาชนของประเทศหลาย

ทานไมวาจะเปน บรรเจด สงคะเนต(๒๕๔๓)

บวรศกด อวรรณโณ (๒๕๓๘) วรพจน วศรตพชญ

(๒๕๓๘) ไดอธบายและใหความหมายของหลกนต

รฐและหลกการยอยตางๆ ในหลกนตรฐโดยสรปได

ดงน

๑.๑.๑ หลกการแบงแยกอำนาจ

ตามแนวคดของรฐธรรมนญ

นยม (constitutionalism) จะตองจดใหมการแยกใช

อำนาจอธปไตย เพอใหเกดหลกประกนในเรองสทธ

เสรภาพของประชาชน ไมใหองคกรสถาบนการเมอง

รฐสภา รฐบาล ฝายปกครองหรอศาลมอำนาจบบ

บงคบประชาชนโดยพลการ จงตองจดใหมการระบบ

การถวงดลอำนาจ (check and balance) เพราะเปนท

ยอมรบโดยทวไปวา “บคคลใดกตามทมอำนาจอยใน

มอกมกจะใชอำนาจเกนเลยอยเสมอ เพอมใหมการใช

อำนาจเกนขอบเขต จงจำตองใชอำนาจหยดยง

อำนาจตามวถทางแหงกำลง”

จากหลกนตรฐ การกระทำของ

รฐตองชอบดวยกฎหมาย เพราะฉะนนจงจำเปนตอง

มองคกรทคอยควบคมความชอบดวยกฎหมายหรอม


85

ระบบการถวงดลอำนาจเพอใหองคกรตางๆ นนอย

ภายใตหลกนตรฐ กลาวคอ หลกการกระทำของรฐ

ตองชอบดวยกฎหมาย ไมวาจะเปนการกระทำของ

รฐสภาหรอการกระทำของรฐบาล หรอการกระทำ

ของฝายปกครอง หรอเปนการกระทำของศาล จะ

ตองชอบดวยกฎหมาย เปนสำคญ ความชอบดวย

กฎหมาย ไดแก ๑. การกระทำในทางนตบญญต

(legislative act) กคอการออกกฎหมายทมผลกระทบ

ตอสทธเสรภาพของประชาชนผานทางรฐสภาซง

เปนองคกรหลกในการออกกฎหมาย (รฐสภาเปน

ทแสดงออกซงเจตนารมณในการการออกกฎหมาย

โดยผานกระบวนการทางรฐสภา) การควบคมกระทำ

โดยศาลรฐธรรมนญ ควบคมไมใหขดตอรฐธรรมนญ

๒. การกระทำของรฐบาล (act of government)

เปนการกระทำในเชงนโยบายทรฐบาลจะตองรบผด

ชอบตอสภา การควบคมกระทำโดยรฐสภา เชนการ

ควบคมโดยการอภปรายไมไววางใจ ๓. การกระทำ

ทางปกครอง (administrative act) เปนการกระทำ

ของฝายปกครองทเปนงานประจำ รบนโยบายไป

ปฏบตตามสายงานบงคบบญชา การควบคมกระทำ

โดยศาลปกครอง และ ๔. การกระทำทางชขาด

ขอพพาท (judicial act ) เปนการกระทำขององคกร

ชขาดขอพพาทอยางศาล ไมวาจะเปนองคกรศาล

ยตธรรมหรอองคกรศาลปกครอง การควบคมกระทำ

โดยศาลทสงขนไป เชน คำวนจฉยของศาลปกครอง

ชนตนจะถกควบคมโดยศาลปกครองสงสด เปนตน)

๑.๑.๒ หลกประกนในการคมครอง

สทธเสรภาพ

ตามแนวคดของรฐธรรมนญ

นยมตาม ๑.๑.๑ จะใหความสำคญแกสทธเสรภาพ

ของปจเจกชนแตละคนทมสทธเสรภาพ ความ

เสมอภาคของมนษยแตละคน การมอยซงรฐกเพอ

คมครองสทธเสรภาพ ความเสมอภาคของประชาชน

เทานน รฐตองไมกระทำการใดทจะเปนการกระทบตอ

สทธเสรภาพของประชาชน ถารฐตองกระทำการใด

ทจะเปนการกระทบตอสทธเสรภาพ ประชาชนจะ

ตองกระทำโดยผานกระบวนการของรฐสภาทเปน

ผแทนของประชาชน เทานน

ดงนน เพอใหการคมครองสทธ

เสรภาพของประชาชนเปนจรง จงตองมหลกการท

เปนหลกประกน เชน หลกการแบงแยกอำนาจ

ดงกลาวขางตน หลกการจำกดสทธ เสรภาพจะ

กระทำได แตอำนาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย

และหลกการจำกดสทธเสรภาพจะตองมผลเปนการ

ทวไปและไมมงหมายใหใชกบกรณใดกรณหนง หรอ

กบบคคลใดบคคลหนงเปนการเจาะจง หลกการให

ระบบทบญญตแหงรฐธรรมนญทใหอำนาจในการ

ตรากฎหมายซงจำกดสทธ หลกการจำกดสทธ

เสรภาพตองไมกระทบกระเทอนสาระสำคญแหง

สทธเสรภาพมไดหลกประกนในการใชสทธทางศาล

ของประชาชน

๑.๑.๓ หลกความชอบดวยกฎหมาย

ของฝายตลาการ

หลกการขอน เปนความผกพนตอ

กฎหมายของฝายตลาการทตองใชกฎหมายใหเกด

ความเสมอภาคเทาเทยม (ตองไมพจารณาพพากษา

คดใหแตกตางจากบทบญญตแหงกฎหมายคอตองใช

กฎหมายใหเปนไปตามองคประกอบและผลของ

กฎหมายในเรองนน ตองใชกฎหมายอยางเทาเทยม

กน และตองใชดลพนจโดยปราศจากขอบกพรอง

ใดๆ) โดยฝายตลาการตองใชกฎหมายทองคกร

นตบญญตหรอรฐสภาซงเปนผแทนของประชาชน

เปนผตราขน และโดยเฉพาะบทบญญตแหงกฎหมาย

ทกระทบตอสทธเสรภาพจะกระทำไดแตเฉพาะ

เงอนไขตามรฐธรรมนญ

๑.๑.๔ หลกความชอบดวยกฎหมาย

ของการกระทำของฝายปกครอง

ต า ม ห ล ก ค ว า ม ช อ บ ด ว ย

กฎหมายของการกระทำของฝายปกครอง มประเดน

พจารณาทสำคญ คอ


86

(๑) ในแงทมาของกฎหมายกบ

หลกความชอบดวยกฎหมายของการกระทำของ

องคกรรฐ ทพจารณาวามกฎหมายใหอำนาจหรอไม

ทงกฎหมายทบญญตและไมไดบญญตไวเปนลาย

ลกษณอกษร

(๒) ในแงขอบเขตของการ

กระทำของเจาหนาทของรฐ (limitation) ทพจารณา

วาตองไมเกนขอบเขตของบรรดากฎเกณฑแหง

กฎหมายทกประเภท ไมวาจะเปนรฐธรรมนญ

พระราชบญญตจนถงกฎทออกโดยฝายปกครอง

โดยเฉพาะการกระทำทางปกครองไมวาจะเปนคำสง

ทมผลเปนการทวไป หรอ คำสงทมผลเฉพาะบคคล

จะตองไมขดหรอแยงตอกฎเกณฑทมศกดสงกวา

และตองเปนไปตามหลกการทศาลใชในการคมครอง

สทธเสรภาพของประชาชน คอ (๒.๑) หลกความมา

กอนของกฎหมาย (หมายถง การกระทำของรฐทอย

ในรปของบทบญญตของกฎหมายยอมมากอน

การกระทำของรฐตางๆ รวมถงการกระทำของฝาย

ปกครอง ดงนน การกระทำของรฐตางๆ รวมถง

การกระทำของฝายปกครองทขดตอบทบญญตของ

กฎหมายยอมถอ เปนการกระทำท ไมชอบดวย

กฎหมาย) (๒ .๒) หลกเงอนไขของกฎหมาย

(หมายถง การกระทำของรฐตองมกฎหมายใหอำนาจ

โดยเฉพาะการกระทำของรฐทกระทบตอสทธ

เสรภาพของประชาชน หากไมมกฎหมายใหอำนาจ

ยอมถอเปนการกระทำท ไมชอบดวยกฎหมาย)

(๒.๓) หลกความแนนอนของกฎหมาย (หมายถง

หลกความชด เจนของกฎหมายท ต องบญญต

กฎหมายใหมความชดเจนเพยงพอทประชาชนจะ

สามารถทราบสทธหนาทของตนในสภาพการณของ

กฎหมายวาควรจะปฏบตเชนไรมใหละเมดกฎหมาย)

(๒.๔) หลกคมครองความสจรต (หมายถง ฝาย

ปกครองตองชงนำหนกระหวางประโยชนสาธารณะ

ท ไดจากการเพกถอนนตกรรมทางปกครองกบ

ประโยชนของเอกชนผทเชอโดยสจรตวานตกรรม

ทางปกครองนนออกโดยชอบดวยกฎหมายกควร

คมครองเอกชนผกระทำการโดยสจรต) (๒.๕) หลก

ความเสมอภาค (หมายถง หลกการทวไปทปองกน

ไมใหฝายปกครองเลอกปฏบต เชน ความเสมอภาค

ในการเขาถงบรการสาธารณะ ความเสมอภาคในการ

สมครเขารบราชการ ความเสมอภาคในการใช

สาธารณสมบตของแผนดน ความเสมอภาคในการ

เขาถงกระบวนการยตธรรม เปนตน) (๒.๖) หลก

แหงความไดสดสวน (หมายถง รฐตองมอำนาจจำกด

สทธเสรภาพของผอยใตอำนาจเพยงเทาทพอเหมาะ)

(๒.๗) หลกความเปนกลาง (หมายถง หามมใหผม

อำนาจสงการวนจฉยสงการ (ตองไมมสวนไดเสย)

เชน ผบงคบบญชาทพจารณาความดความชอบม

คำสงขนเงนเดอนเปนกรณพเศษแกผใตบงคบบญชา

ทเปนนองชายตนเองถอเปนการกระทำทางปกครอง

ทไมชอบดวยกฎหมาย เปนตน) (๒.๘) หลกสทธ

ปองกนตนเองหรอหลกการฟงความ ๒ ฝาย (หมายถง

การใหสทธแกบคคลทจะไดรบผลกระทบจาก

คำสงไดรบทราบเหตผลของการสงการขอเทจจรง

ขอกฎหมายทเปนเหตผลของคำวนจฉย แลวเปด

โอกาสใหการแกขอกลาวหาและแสดงหลกฐานและ

ใหเวลาพอสมควรทเขาจะเขาใจขอหาและเตรยม

คำใหการแกขอกลาวหาและพยานหลกฐานสนบสนน

คำใหการไดอยางเตมท) (๒.๙) หลกการบงคบบญชา

(หมายถง การทจะตองไมขามขนตอนการบงคบ

บญชาและผบงคบบญชามอำนาจทจะสงใหผใต-

บงคบบญชา ปฏบตใหถกตองตามกฎหมายและ

ผบงคบบญชาไมมสทธปฏเสธไมใชอำนาจดงกลาว)

(๒.๑๐) หลกความเปนอสระขององคกรกระจาย

อำนาจ (หมายถง องคกรสวนกลางจะมอำนาจ

ควบคมกำกบดแลใหองคกรกระจายอำนาจจดทำ

บรการสาธารณะ ไมขดตอกฎหมายหรอไมมอำนาจ

บงคบบญชา) (๒.๑๑) หลกความไมมผลใชบงคบ

ยอนหลงของการกระทำทางปกครอง (หมายถง

หลกการทวไปทปองกนไมใหกระทบสทธของ


87

ประชาชนโดยไมรลวงหนา หามมใหออกกฎหมาย

ผลยอนหลงกบกรณทเกดขนมาแลวโดยเฉพาะการ

ยอนหลงไปเปนโทษ แตหากการยอนหลงไปเปน

คณประโยชนยอมกระทำได) (๒.๑๒) หลกบรการ

สาธารณะตองตอเนอง (หมายถง รฐมหนาทตอง

จดทำบรการสาธารณะสนองความตองการของ

ประชาชนและตองตอเนอง ดงนนหากฝายปกครอง

มมาตรการใดททำใหบรการสาธารณะตองหยดชะงก

ลงยอมถอเปนการกระทำทางปกครองทไมชอบดวย

กฎหมาย เชน การสงปดสถานโทรทศนทำใหเปน

การกระทบสทธในรบขอมลขาวสารของประชาชน

เปนตน) และ (๒.๑๓) หลกสทธทไดรบไปแลว

(หมายถง การเพกถอนนตกรรมทางปกครองตองไม

กระทบตอสทธทไดรบไปแลว)

(๓) ในแง ร ากฐานของการ

กระทำของเจาหนาทรฐ คอ พจารณาวาตองไดรบ

มอบหมายอำนาจจากกฎเกณฑแหงกฎหมาย (ไดแก

ตองเปนบคคลทกฎหมายระบใหอำนาจ ตองเปน

ขอบเขตเนอหาทกฎหมายระบใหอำนาจ ตองเปน

สถานทและเวลาทกฎหมายระบใหอำนาจ) และ

(๔) ในแงกระบวนการทถกตอง

พจารณาวาการกระทำของเจาหนาทรฐจะตอง

ดำเนนการใหถกตองตามกระบวนการทกฎหมาย

กำหนด (เชน ๑. ตองระบเหตผลของการสงการให

แกเอกชนทไดรบผลกระทบตอสทธจากคำสงทาง

ปกครอง ๒. ตองประกาศใหทราบถาเปนคำสงทม

ผลเปนการทวไปหรอแจงใหผทไดรบผลกระทบจาก

คำสงทราบ จงจะมผลบงคบตามกฎหมาย ๓. ตอง

เปดโอกาสใหคนทไดรบผลกระทบจากคำสงโตแยง

คดคานเสยกอน ๔. ตองดำเนนการเพกถอนคำสงท

ไมชอบดวยกฎหมาย มหนาทตองดำเนนการมให

เอกชนฝาฝนกฎหมาย ๕. ตองทำตามขนตอนท

กฎหมายบญญต เชน public hearing กอน หรอตอง

ปรกษาองคกรอนกอน ฯลฯ)

๑.๑.๕ หล ก ค ว า ม เ ป น อ ส ร ะ ข อ ง

ผพพากษา

การทจะคมครองสทธเสรภาพ

ในความจรงไดจะตองจดใหมองคกรชขาดการละเมด

สทธเสรภาพทมความอสระในการตดสนขอพพาท

ของผพพากษาอยางเตมท มความเปนอสระจาก

ฝายบรหาร และฝายนตบญญต ซงไดแกศาลยตธรรม

หรอศาลปกครอง หรอศาลพเศษอน ดงนนการจด

องคกรชขาดทศาลเปนผตดสนจะตองมหลกการ คอ

(๑) การจดองคกรตองมหลก

ประกนความเปนอสระและเปนกลาง ผพพากษาตอง

มความเปนกลาง ไมลำเอยง ไมมอคต ไมมผล

ประโยชนเกยวของกบคความในคด มวธการคดคาน

ผพพากษาทมผลประโยชนเกยวของกบคความในคด

และผพพากษาตองมความเปนอสระจากฝายบรหาร

และฝายนตบญญตในการตดสนขอพพาทอยางเตมท

การแตงตงโยกยาย หรอพจารณาความดความชอบ

ตองกระทำโดยองคกรกลางบรหารงานบคคล

(๒) วธพจารณาความ ตองม

มาตรฐานและแนนอน ไมสามารถสรางวธพจารณา

ความขนมาใชกบคดใดคดหนงโดยเฉพาะได การ

พจารณาคดมลกษณะเปนขอพพาท เปดโอกาสใหม

การฟงความสองฝาย เปนตน

(๓) การตงศาลพเศษเพอการ

พจารณาพพากษาคดใดคดหนงโดยเฉพาะไมได

๑.๑.๖ หลกไมมกฎหมาย ไมมความผด

ไมมโทษ

หลกการขอน เปนหลกประกน

ในกฎหมายอาญา และยงใชกบกรณโทษปรบทาง

ปกครอง โทษทางวนยและขอบงคบขององคกร

วชาชพดวย การกำหนดโทษจะตองกระทำโดย

กฎหมายลายลกษณอกษรทผานกระบวนการของ

รฐสภาเทานนไมอาจจะกระทำโดยกฎหมายจารต


88

ประเพณได และตองมความชดเจนแนนอน ประชาชน

จะไดทราบวาพฤตกรรมเชนใดทกฎหมายบญญต

เปนความผด และควรจะปฏบตอยางไร และหามมให

ออกกฎหมายยอนหลงไปลงโทษหรอเพมโทษ ยกเวน

จะเปนคณแกผกระทำความผด เทานน

๑.๑.๗ หลกความสงสดของรฐธรรมนญ

ร ฐ ธ ร ร มน ญ ใ น ฐ า น ะ เ ป น

กฎหมายสงสด รากฐานแนวคดจากแนวคดรฐ-

ธรรมนญนยม ทรฐธรรมนญเปนสญญาประชาคม

เปนกรอบวถชวตทางการเมอง จดตงองคกรทาง

การเมอง แบงแยกการใชอำนาจอธปไตย และ

ถวงดลอำนาจระหวางองคกร จำกดอำนาจรฐ และม

การคมครองสทธเสรภาพของประชาชน จงทำให

รฐธรรมนญอยในฐานะสงสด กฎหมายใดจะขดหรอ

แยงตอรฐธรรมนญไมได (ผลของการทรฐธรรมนญ

มฐานะเปนกฎหมายสงสด ประกอบดวย ๑. รฐ-

ธรรมนญมลำดบศกด เหนอกวากฎหมายทงปวง

กฎหมายจะขดหรอแย งตอร ฐธรรมนญไม ได

และตองมองคกรควบคมกฎหมายไมใหขดตอ

รฐธรรมนญโดยศาลรฐธรรมนญ ๒. การกระทำของ

องคกรตางๆ ในรฐ ไมวาจะเปนรฐสภา รฐบาล

ฝายปกครองหรอศาลกตองไมขดตอรฐธรรมนญดวย

และ ๓. การแกไขเพมเตมรฐธรรมนญตองทำไดยาก

กวากฎหมายธรรมดา)

๒. สภาพความเป นจร งของหล กน ต ร ฐใน

ประเทศไทย

จากแนวคดในเรองนตรฐทไดกลาวมาแลว

ขางตนจะพบวา หลกการในเรองนตรฐนนถอไดวา

เปนหลกการทสำคญในการปกครองระบอบประชา-

ธปไตย เหตผลเนองจากหลกการในเรองนตรฐจะ

เปนเครองมอสำคญในการทจะควบคมการใชอำนาจ

ของรฐทมตอประชาชนใหมความถกตองชอบธรรม

ถาพจารณาจากบทบญญตของรฐธรรมนญแหง

ราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ จะพบวาม

บทบญญตทสะทอนแนวคดในเรองของนตรฐ ใน

หลายเรองปรากฏอยในสวนตางๆ ของรฐธรรมนญ

แตประเดนทสำคญในเรองนกคอในสภาพความเปน

จรงหลกการในเรองนตรฐมความเปนจรงแคไหน

และเนองจากหลกการในเรองนตรฐ นนเปนสงทรฐ

จะตองผกพน ซงรฐในทนหมายความรวมถงองคกร

ทกองคกรของรฐ ไมวาจะเปนฝายนตบญญต

ฝายบรหาร ฝายตลาการ และหมายความรวมถง

องคกรอสระทใชอำนาจตามรฐธรรมนญอกดวย

ดวยเหตนในการทจะตอบคำถามวาในสภาพปจจบน

หลกการในเรองนตรฐของประเทศไทยมสภาพ

เปนอยางไร จงเปนเรองยากในการทจะใหคำตอบ

แตอยางไรกตาม ถาจะพจารณาจากปรากฏการณ

เฉพาะในสวนทหนวยงานภาครฐ ไดมการกระทำ

หรอมการดำเนนการหรอไมดำเนนการในเรองตางๆ

และกระทบสทธของประชาชน โดยการศกษาจาก

สภาพปญหาขอพพาทระหวางหนวยงานภาครฐกบ

ประชาชนทขนสการพจารณาของศาลปกครอง

สงสดในชวงระหวางป พ.ศ. ๒๕๔๕ – ๒๕๕๐

จะพบวามปรากฏการณทนาสนใจ ดงน

๒.๑ การแพคดของหนวยงานภาครฐตอ


ทมา : โครงการศกษาวจยเรอง “กระบวนการคมครองสทธ

ของประชาชน กรณหนวยงานของรฐกระทำการ

อนไมชอบดวยกฎหมาย” (วส สงหษฐต และคณะ

พ.ศ. ๒๕๕๐)

รอยละของการแพคดของหนวยงานของรฐ

(ขอมลป ๒๕๔๕-๒๕๔๙)

■ รฐแพคด รอยละ ๔๔ (๓๙๔ คด)

■ รฐชนะคด รอยละ ๕๖ (๓๙๘ คด)


89

การแพคดของหนวยงานของรฐในขอพพาทแตละกลมประเภท

กลมท ประเภทคด จำนวนคด ความรนแรง*

(ทงหมด) (รอยละ)

๑ รฐพพาทกนเอง ๒๒๗ ๙๔ ๔๑.๔ ๓๒.๐

๑.๑ วนย ๑๕ ๖ ๔๐.๐ ๒.๑

๑.๒ สวสดการ/สทธประโยชน ๔๓ ๓๒ ๗๔.๔ ๖.๐

๑.๓ ความสมพนธเชงหนาทการงาน ๔๘ ๑๖ ๓๓.๓ ๖.๘

๑.๔ การเลอนขนเลอนตำแหนง ๒๓ ๑๐ ๔๓.๕ ๓.๒

๑.๕ การใหออกจากราชการ ๖๕ ๑๘ ๒๗.๗ ๙.๒

๑.๖ การละเมดระหวางเจาหนาทกบหนวยงาน ๑๙ ๙ ๔๗.๔ ๒.๗

๑.๗ ทนการศกษา ๑๔ ๓ ๒๑.๔ ๒.๐

๒ บรการสาธารณะ ๒๐๘ ๑๑๒ ๕๓.๘ ๒๙.๔

๒.๑ การเวนคนอสงหารมทรพย ๑๖๖ ๙๖ ๕๗.๘ ๒๓.๕

๒.๒ การจดทำหรอดแลบรการสาธารณะ ๔๒ ๑๖ ๓๘.๑ ๕.๙

๓ ทดน ๗๔ ๒๓ ๓๑.๑ ๑๐.๕

๔ สญญากบรฐ ๕๖ ๒๑ ๓๗.๕ ๗.๙

๕ การดำเนนการหรอไมดำเนนการตามหนาท ๕๔ ๒๔ ๔๔.๔ ๗.๖

๖ การควบคมอาคาร ๓๖ ๑๑ ๓๐.๖ ๕.๑

๗ การออกใบอนญาต/เพกถอน ๒๔ ๑๑ ๔๕.๘ ๓.๔

๘ กฎเกณฑทไมเหมาะสม ๑๕ ๖ ๔๐.๐ ๒.๑

๙ การละเมดทางปกครอง ๙ ๖ ๖๖.๗ ๑.๓

๑๐ ประโยชนสาธารณะ ๒ ๑ ๕๐.๐ ๐.๓

๑๑ อนๆ ๓ ๑ ๓๓.๓ ๐.๔

รวมทงหมด ๗๐๘ ๓๑๐ ๔๓.๘ ๑๐๐.๐

ผลการวจ ย เก ยวกบการการแพคดของ

หนวยงานภาครฐตอประชาชนชชดวา การกระทำ

ของหนวยงานภาครฐทกระทบสทธของประชาชน

และมการโตแยงจากประชาชนนนเกอบครงหรอ

ประมาณรอยละ ๔๔ เปนเรองทหนวยงานภาครฐ

กระทำการโดยไมถกตองและไมชอบดวยกฎหมาย

ซงตวเลขดงกลาวแสดงใหเหนถงสภาพความรนแรง

ของปญหาในภาพรวมทเกยวกบการละเมดสทธของ

ประชาชน นอกจากนถาพจารณาลงในรายละเอยด

ของขอพพาททหนวยงานภาครฐแพคด สามารถทจะ

แยกออกเปนกลมประเภทตางๆ ไดดงน

รฐแพคด

จำนวนคด รอยละ


90

จากตารางขางตนจะพบวา แมในภาพรวม

ของคดทหนวยงานภาครฐจะเปนผแพคดทพพาทกบ

ประชาชน ประมาณรอยละ ๔๔ กตาม แตถา

พจารณาเปนรายประเภทของขอพพาทแตละกลมท

ภาครฐแพคดจะพบวา มการแพคดในสดสวนรอยละ

ทงทสงและตำ ในบางเรอง ซงการแพหรอชนะคด

ของภาครฐในลกษณะดงกลาวไดบงชดถงประสทธภาพ

ของหนวยงานภาครฐในการจดการกบปญหา

ขอพพาทในเรองตางๆ นนกคอ “หนวยงานภาครฐ

ไดใชอำนาจตามกฎหมายอยางถกตองเหมาะสม

แลวหรอไม และมากนอยเพยงใดในการจดการแกไข

และยตขอพพาทดงกลาว”

๒.๒ ขอพจารณาการแพคดของหนวยงาน

ภาครฐในขอพพาทแตละกลม

๒.๒.๑ ถาพจารณาลงในภาพรวมของ

อตราหรอรอยละของการแพคดของหนวยงานภาค

รฐในทกกลมประเภทของขอพพาทกบประเดนดงท

กลาวมาแลววา คาเฉลยจะอยประมาณ รอยละ ๔๔

จงเปนทนาสงเกตวา การแพหรอชนะคดของหนวย

งานภาครฐจะมความแปรผนกบการใชดลยพนจ

กบกฎหมายท เกยวของ กลาวคอ ถาในเรองใด

กฎหมายกำหนดขนตอนทตายตวเอาไวโดยไมเปด

โอกาสใหใชดลยพนจ หรอการใชดลยพนจมจำกด

การแพคดในเรองนนๆ จะอยในรอยละทตำกวา

คาเฉลยรวมของการแพคด คอตำกวารอยละ ๔๔ แต

ในประเดนขอพพาทใดทหนวยงานภาครฐจะตอง

เข าไปใชดลยพนจในการตดสนใจหรอในการ

พจารณาตความในเรองใดๆ กตาม ผลปรากฏวากรณ

ดงกลาวหนวยงานภาครฐมอตราแพคดในรอยละ

ทสง

๒.๒.๒ ถาพจารณาขอพพาทในกลม

ของการบรการสาธารณะจะพบวา ประเดนปญหา

สวนใหญจะอย ในเรองของการเวนคนอสงหา-

รมทรพย กรณทหนวยงานภาครฐหรอเจาหนาท

ภาครฐใชดลยพนจในการกำหนดคาทดแทนทดน

หรอสงปลกสรางใหกบประชาชนทไดรบผลกระทบ

จากการเวนคน ประเดนนจะเหนวาการใชดลยพนจ

ในเรองดงกลาวหนวยงานภาครฐมอตราการแพคด

สงกวาครงและสงกวาคาเฉลยรวม คอประมาณ

รอยละ ๕๗

๒.๒.๓ ประเดนปญหาในเรองทดนท

ปรากฏวาหนวยงานภาครฐแพคดตำกวา ๑ ใน ๓

หรอตำกวาคาเฉลยรวม คอประมาณรอยละ ๓๑ นน

เปนเพราะในกระบวนการของกฎหมายทดนได

กำหนดขนตอนหรอวธการในการปฏบตในเรอง

ดงกลาวไวคอนขางชดเจนแลว แตยงมปญหาเลกนอย

เนองจากกฎหมายทเกยวของกบทดนมรายละเอยด

ในทางปฏบตและมขอมลทตองใชประกอบการ

พจารณาอยมาก จงทำใหบางครงเกดปญหาขอพพาท

ระหวางหนวยงานภาครฐกบประชาชน อาท เรอง

เก ยวกบการออกเอกสารสทธทดนหรอโฉนด

ทบซอนทสาธารณะทประชาชนใชรวมกน เปนตน

๒.๒.๔ ประเดนปญหาเรองการออก

ใบอนญาตหรอการเพกถอนใบอนญาตตางๆ ใน

ประเดนนหนวยงานภาครฐแพคดดวยรอยละท

ใกลเคยงกบคาเฉลยภาพรวมหรอสงกวาเลกนอยคอ

ประมาณรอยละ ๔๖ แตกนบเปนอตราทสงเนองจาก

ตามปกตแลวกฎหมายทกำหนดในเรองทจะตองให

ประชาชนมาขออนญาตรฐในการดำเนนกจกรรม

ตางๆ มกจะมการกำหนดรายละเอยดของเงอนไข

ตางๆ ใหประชาชนปฏบตตามกฎหมายทชดเจน

อยแลว ทำใหหนวยงานภาครฐหรอเจาหนาทของรฐ

สามารถดำเนนการตามคำขอใหได เลย สวน

การเพกถอนใบอนญาตจะเกดขนไดตองเปนกรณท

ประชาชนปฏบตผดเงอนไขทกฎหมายกำหนดไว

เทานน นอกจากน ในเรองดงกลาวกยงมกฎหมายวธ

ปฏบตราชการทางปกครองทเจาหนาทจะตองถอ

ปฏบตกอนทจะดำเนนการออกใบอนญาตหรอ


91

การเพกถอน อาท การมคำสงทางปกครองทจะกระทบ

สทธของผใดกตาม จะตองมการเปดโอกาสใหผนน

ไดชแจงกอนเปนตน ดงนน ในเรองนตามหลกทวไป

กฎหมายไมไดเปดโอกาสใหเจาหนาทใชดลยพนจได

มากนก ยกเวนเฉพาะทมเงอนไขโดยกฎหมายกำหนด

กรอบทางเลอกและวธการไวอยางชดเจน จงเปนท

นาสงเกตวา ประเดนนหนวยงานภาครฐไมนาทจะม

การกระทำทไมชอบดวยกฎหมายหรอมการแพคดใน

รอยละทสง หรอจำนวนมากอยางทพบในผลการ

ศกษานนเอง

๒.๒.๕ ประเดนปญหาในเรองการ

ดำเนนการหรอไมดำเนนการตามหนาทเปนขอพพาท

ทหนวยงานภาครฐมอตราการแพคดในอตราทสง

คอเทากบคาเฉลยของภาพรวม หรอประมาณรอยละ

๔๔ ซงอตราการแพคดของหนวยงานภาครฐในกรณ

นชชดถงปญหาในสวนทเกยวของกบบทบาทของ

หนวยงานหรอเจาหนาทภาครฐท ไมยอมปฏบต

หนาทของตนตามทกฎหมายกำหนดไว อาท การท

เทศบาลปลอยใหพอคาแมคามาขายสนคารมทางเดน

เทาทำใหกดขวางทางเขาออกของผทอยอาศยบรเวณ

นน หรอกรณทหนวยงานภาครฐทมหนาทออก

ใบอนญาตไมยอมเพกถอนใบอนญาตทผดเงอนไข

ของกฎหมาย เปนตน

๒.๒.๖ ประเดนปญหาในเรองการ

ควบคมอาคาร เปนขอพพาททรฐมอตราการแพคด

อยในเกณฑทไมสง คอตำกวา ๑ ใน ๓ หรอประมาณ

รอยละ ๓๐ เหตผลเนองจากกฎหมายทเกยวของกบ

เรองดงกลาวมขนตอนและรายละเอยดปฏบตตางๆ

เอาไวอยางชดเจน รวมทงมการกำหนดวธการโตแยง

ของประชาชนกบฝายปกครองกอนทจะนำคดมาส

ศาลปกครอง วธการโตแยงของประชาชนทกำหนด

ไวชดเจน อาท การกำหนดระเบยบใหประชาชน

สามารถทจะใชสทธในการอทธรณตอคณะกรรมการ

ทมอำนาจตามกฎหมายได

๒.๒.๗ ประเดนปญหาในเรองการ

เปนคสญญากบรฐ เปนขอพพาททรฐมอตราการ

แพคดทไมสงมากนก หรอตำกวาคาเฉลยรวม คอ

ประมาณรอยละ ๓๗ เหตผลเนองจากรฐมกฎเกณฑ

หรอระเบยบทชดเจนและรดกมในการเขาทำสญญา

กบเอกชนในเรองตางๆ โดยเฉพาะกรณทเปนสญญา

ทางปกครองแตขอพพาทสวนใหญในกลมนเกดจาก

การตความสญญาหรอการกำหนดเงอนไขตางๆ

ในการปฏบตตามสญญาทมลกษณะของการใช

ดลยพนจทไมเหมาะสม อาท ในประเดนทเกยวกบ

การยกเลกการประกวดราคาโดยไมชอบดวยกฎหมาย

๒.๒.๘ ประเดนปญหาในเรองการ

กำหนดกฎเกณฑทไมเหมาะสม แมวาการแพคดของ

หนวยงานภาครฐจะอยทไมสงกวาคาเฉลยรวม แตก

เปนขอพพาททรฐมอตราการแพคดทคอนขางสงถง

๒ ใน ๕ คอ ประมาณรอยละ ๔๐ การแพคดเรองน

แสดงใหเหนวากฎเกณฑทหนวยงานภาครฐกำหนด

ขนและประชาชนไดมการโตแยงกฎเกณฑดงกลาว

เพราะกระทบสทธของประชาชน ซงปรากฏการณน

ยนยนไดวากฎเกณฑจากภาครฐเหลานมความไมชอบ

ดวยกฎหมายหรอยงไมชอบธรรมอยมใชนอย จำเปน

ตองเรงปรบปรงแกไขใหเหมาะสมและใหประชาชน

ยอมรบได

๒.๒.๙ ประเดนปญหาในเรองการ

ละเมดตอประชาชน หมายถงการละเมดทางปกครอง

ซงพบวาหนวยงานภาครฐมอตราการแพคดในอตรา

ทสงมากถง ๒ ใน๓ คอประมาณรอยละ ๖๖ ขอมลน

ทำใหหนวยงานภาครฐจำเปนตองพจารณาถงผลท

ตามมาจากการใชอำนาจทไมชอบดวยกฎหมายของ

ตนตลอดจนการรบผดในเรองละเมดทรฐตองเขาไป

ผกพนชดใชคาเสยหายอกดวย อาท การทเจาหนาท

ตำรวจนำรถยนตของกลางไปขายโดยไมชอบดวย

ระเบยบหรอกฎหมายทเกยวของ ทำใหเกดความ

เสยหายตอเจาของทรพยทแทจรง


92

๓. การกระทำทไมชอบดวยกฎหมายของหนวย

งานภาครฐกบปญหาการทจรตคอรรปชน

จากการกระทำทไมชอบดวยกฎหมายและ

หรอทไมเหมาะสมและไมชอบธรรมดงกลาวมาแลว

ทงหมดแตตน ชวยยนยนอยางชดเจนวาการไมเคารพ

ตอหลกการในเรองความชอบดวยกฎหมายหรอหลก

นตรฐของหนวยงานภาครฐ นบเปนเรองทนาเปน

หวง ปญหาสวนใหญทเปนสาเหตของการแพคดของ

หนวยงานภาครฐเกดขนในขนตอนของการปรบใช

หรอตความกฎหมาย ในรปแบบขางลางน โดยม

ระดบความรนแรงแตกตางกนไป

การตความกฎหมายของหนวยงานภาครฐจะ

มลกษณะของการตความกฎหมายทมงประโยชนของ

รฐเปนหลก โดยไมไดมแนวคดวาจรงๆ แลวรฐหรอ

หนวยงานภาครฐนนเปนตวแทนประชาชน ดงนน

กจกรรมหรอสงตางๆ ทรฐหรอหนวยงานภาครฐ

กระทำจะตองเปนไปเพอประโยชนของประชาชน

และประโยชนของสวนรวมโดยเฉพาะกรณของการ

ใชอำนาจเหนอกวาตอประชาชน นอกจากนตาม

ขอเทจจรงปรากฏวา กรณพพาทสวนใหญมสาเหต

มาจากการทเจาหนาทของรฐตความอยบนแนวคดท

วาฝายหนงคอรฐ และอกฝายหนงคอเอกชนหรอ

ประชาชนทเปนคกรณ เชนเดยวกบกรณเอกชนกบ

เอกชนทเปนคกรณตอกน และประเดนทสำคญกคอ

การเปนคกรณตอกนระหวางรฐหรอหนวยงานภาครฐ

กบประชาชนนน รฐจะเปนฝายทมอำนาจเหนอกวา

ประชาชนทเปนคกรณ นอกจากน ยงพบวาวธการ

ตความกฎหมายของหนวยงานภาครฐในบางกรณ

กเปนการตความในลกษณะของการกำหนดกรอบ

การทำงานของเจ าหนาทหรอ เปนการปรบใช

กฎหมายอยางไมถกตองตามเจตนารมณ นอกจากน

ปญหาการใชดลยพนจของหนวยงานภาครฐกเปน

สาเหตทสำคญมากประการหนง กลาวคอ หลายกรณ

ทการใชดลยพนจของหนวยงานภาครฐมลกษณะไม

เหมาะสม หรอมการเลอกปฏบต และในบางกรณ

อาจถงขนไมชอบดวยกฎหมาย หรอไมเคารพสทธ

ของประชาชนอยางชดแจง ดงตวอยางคำพพากษา

ของศาลปกครองสงสดทตดสนใหหนวยงานภาครฐ

แพคด ในประเดนตอไปน (๑) วธการฟงขอเทจจรง

ของหนวยงานภาครฐนนไมถกตองและไมเหมาะสม

(๑/๒๕๔๖, ๒๙/๒๕๔๖, ๕๕/๒๕๔๖) (๒) การ

ใชดลยพนจทมการเลอกปฏบตและไมชอบดวย

กฎหมายอยางชดแจง ( ๒/๒๕๔๖) (๓) การไมผกพน

ตอกฎหมายหรอกฎเกณฑทตนกำหนดขนมาเอง

(๒๓/๒๕๔๖, ๒๔-๒๕/๒๕๔๖, ๓๐/๒๕๔๖, ๓๗/

๒๕๔๖) (๔) การมประโยชนทบซอนหรอสวนได

เสยกบการพจารณาทางปกครอง (๔/๒๕๔๖, ๔๘/

๒๕๔๖) (๕) การละเลยตอหนาทตามทกฎหมาย

กำหนดใหปฏบต (๓/๒๕๔๖ , ๔๘/๒๕๔๖)

(๖) การปฏบตหนาทของตนโดยไมไดคำนงถง

ประโยชนของประชาชนเปนทตง (๒๖/๒๕๔๖)

(๗) การปฏบตราชการโดยไมสจรตหรอไมชอบดวย

กฎหมาย (๓๖/๒๕๔๖, ๕/๒๕๔๗) (๘) วธการ

ตความกฎหมายทมงประโยชนรฐโดยไมไดคดวารฐ

เปนตวแทนประชาชน (๓๘/๒๕๔๖, ๖๔/๒๕๔๖)

(๙) การปรบใชกฎหมายอยางไมถกตองเหมาะสม

(๓๙/๒๕๔๖) และ (๑๐) การใชดลยพนจทไมเหมาะสม

(๖๑/๒๕๔๖, ๔๓/๒๕๔๖, ๓/๒๕๔๗)

ประ เดนสำคญท จ ะต อ งพ จ า รณาก ค อ

พฤตการณของหนวยงานภาครฐเหลานมความ

สมพนธกบปญหาการทจรตคอรรปชนหรอไมเพยงใด

แตสงสำคญทจะตองทำความเขาใจในเบองตนกคอ

การกระทำของหนวยงานภาครฐตอประชาชนท

แนวคด

ของ

กฎหมาย

หลก

กฎหมาย

กฎเกณฑ

หรอ

กฎหมาย

ลำดบรอง

การปรบใช

หรอการ

ตความ


93

ไมชอบดวยกฎหมายหรอไมชอบดวยหลกนตรฐนน

ไมจำเปนทจะตองเปนเรองของการกระทำททจรต

เสมอไป ขณะเดยวกนกอาจเปนไปไดทการกระทำ

ทไมชอบดวยกฎหมายดงกลาวนน มมลเหตจงใจมา

จากเรองของการทจรต ปญหาทสำคญกคอเราจะ

ทราบความจรงไดอยางไร วาการกระทำดงกลาวนน

มความเกยวของกบปญหาการทจรตหรอไม และถา

พจารณาจากผลคำพพากษาของศาลปกครองสงสด

ในขอพพาทระหวางหนวยงานภาครฐทแพคดกบ

ประชาชน จะพบวาเกดจากพฤตการณทไมชอบดวย

กฎหมายทแตกตางกนออกไปและดวยระดบความ

รนแรงแตกตางกน อาท การปรบใชกฎหมายอยาง

ไมถกตองเหมาะสม การใชดลยพนจทมการเลอก

ปฏบตและไมชอบดวยกฎหมายอยางชดแจง การม

ประโยชนทบซอนหรอสวนไดเสยกบการพจารณา

ทางปกครอง การปฏบตราชการโดยไมสจรตหรอ

ไมชอบดวยกฎหมาย ฯลฯ อยางไรกตาม ในเบองตนก

ไมสามารถทจะบอกไดวาเรองดงกลาวมมลเหตจงใจ

มาจากเรองของการทจรตดวยหรอไม ตวอยางเชน

กรณทเทศบาลละเลยไมดำเนนการจดระเบยบการ

จอดรถในบรเวณทมตลาดนดทำใหมการจอดรถบง

หนารานของประชาชน สรางความเดอดรอนรำคาญ

ใหประชาชนทอาศยอยในบรเวณนนหรอในกรณท

สำนกงานเขตไมดำเนนการระงบการกอสรางอาคาร

ทสรางผดแบบ และกอใหเกดผลกระทบตอเจาของ

ทดนขางเคยง ซงทงสองกรณดงกลาวศาลปกครอง

ถอวาเปนการละเลยตอหนาท แตกไมไดหมายความ

วาเทศบาลหรอสำนกงานเขตจะมการกระทำทเปน

เรองของการทจรตแตประการใด นาจะเปนเพยง

ความไมชอบธรรมหรอเออประโยชนในทางทผด

หรอกรณการเวนคนอสงหารมทรพย ทดนสองแปลง

ทอยในสภาพแวดลอมหรอในเงอนไขเดยวกน กลบ

ไดรบการวนจฉยเงนคาชดเชยการเวนคนทดนท

ตางกน กรณดงกลาวศาลปกครองกมความเหนวา

หนวยงานภาครฐนนใชดลยพนจทมการเลอกปฏบต

และไมชอบดวยกฎหมายอยางชดแจง หรอเปนกรณ

ทหนวยงานภาครฐนนไมยอมท จะผกพนตาม

กฎเกณฑทตนเปนผกำหนดขนมา ประเดนสำคญ

สำหรบปรากฏการณเหลานกคอ ไมเคยมใครหรอ

หนวยงานไหนเขาไปดถงเหตผลวาทำไมหนวยงาน

ภาครฐจงมหรอใชดลยพนจในลกษณะดงกลาว และ

อะไรคอเหตผลททำเชนนน ดงนน การเขาไปดหรอ

ตรวจสอบในปรากฏการณเหลานถอเปนจดเรมตน

ในการทจะปองกนปญหาการทจรตได จรงอยแมวา

การกระทำของหนวยงานภาครฐท ไมชอบดวย

กฎหมาย หรอไมชอบดวยหลกนตรฐ ไมไดหมาย

ความวาเปนการทจรตทกกรณ แตการทจะปลอยให

หนวยงานภาครฐมการกระทำทไมชอบดวยกฎหมาย

ดงกลาวโดยไมเขาไปดแลหรอตรวจสอบ กอาจจะ

ทำใหปรากฏการณดงกลาวเปนจดเรมตนของการ

กระทำทนำไปสปญหาการทจรตคอรรปชนได

เหตผลเนองจากในสภาพปจจบนหนวยงานภาครฐ

ไมมความผกพนหรอรบผดชอบตอผลของการ

กระทำทไมชอบดวยกฎหมายทหนวยงานของตนได

กระทำขน จะผกพนกแตในกรณทประชาชนใชสทธ

ทางศาลและเปนฝายชนะคด หนวยงานภาครฐจงจะ

ตองปฏบตใหเปนไปตามคำพพากษาเทานน แตถา

ประชาชนไมใชสทธทางศาลของตน ความผกพน

ดงกลาวกจะไมปรากฏ และนอกจากนการทจะหาพบ

หรอทำการตรวจสอบวาการกระทำใดเปนการทจรต

ตอตำแหนงหนาทหรอไมนนเปนเรองทยาก เพราะ

บคคลททจรตกมกจะปกปดหรอทำลายพยาน

หลกฐาน ไมวาจะเปนการเรยกหรอการรบเงน หรอ

ผลประโยชนอนๆ แตวธการท เรมตนจากการมา

ตรวจดหรอพจารณาวาการกระทำของหนวยงาน

ภาครฐทไมชอบดวยกฎหมายนนอยบนเหตผลใดเปน

สำคญ และทำไมจงมดลยพนจในลกษณะดงกลาว

เหลานนาจะเปนวธการทสามารถนำไปสการคนหา


94

ความจรงสำหรบพฤตการณทจรตคอรรปชนได

อยางนอยทสดกชวยไดในมตของการปองกนมใหเกด

ปญหาการทจรตคอรรปชน ททางรฐบาลมนโยบาย

กำหนดใหเปนวาระแหงชาตไดอยางมประสทธภาพ

ตอไป

โดยสรปแลว ทกภาคสวนทเกยวของ โดย

เฉพาะภาครฐตองเรงตระหนกและใหความสำคญกบ

แนวคดหรอวธการแกไขปญหาการทจรตคอรรปชน

ขององคกรหรอสถาบนหรอหนวยงานอนใดท

เกยวของ วาควรจะเปนไปในลกษณะใด ไมใชอย

เฉยๆ และรอใหเกดปญหาทจรตคอรรปชนขนมา

กอน แลวจงคอยเขาไปดำเนนการ แตควรทจะใช

มาตรการเชงรกอยางสมำเสมอและตอเนอง โดยการ

เขาไปตรวจสอบดแลการกระทำของหนวยงานภาครฐ

ทไมชอบดวยกฎหมายหรอหลกนตรฐอยางชดแจง

เพราะนอกจากจะแสดงใหเหนถงความไมเคารพและ

หรอความผกพนตอกฎหมายสงสดของประเทศแลว

ยงหมายถงการมสวนกอใหเกดไดทงจดเรมตนของ

การทจรตคอรรปชน และการลมสลายของหลก

นตรฐในมตของสงคมไทยไดอกประการหนงดวย


บรรเจด สงคะเนต ๒๕๔๓ หลกพนฐานของสทธ

เสรภาพและศกดศรความเปนมนษยตาม

รฐธรรมนญใหม กรงเทพมหานคร สำนกพมพ

วญชน

บวรศกด อวรรณโณ ๒๕๓๘ กฎหมายมหาชน

เลม ๓ ทมาและนตวธ กรงเทพมหานคร

สำนกพมพนตธรรม

_____๒๕๓๗ ระบบการควบคมฝายปกครองใน

ประเทศองกฤษ กรงเทพมหานคร สำนกพมพ

นตธรรม

วรพจน วศรตพชญ ๒๕๓๘ สทธและเสรภาพตาม

รฐธรรมนญ กรงเทพมหานคร สำนกพมพ

นตธรรม

_____๒๕๓๘ หลกพนฐานของกฎหมายปกครอง

กรงเทพมหานคร สำนกพมพมหาวทยาลย

ธรรมศาสตร

วส สงหษฐต และคณะ ๒๕๕๐ โครงการศกษา

วจยเรอง “กระบวนการคมครองสทธของ

ประชาชนกรณหนวยงานของรฐกระทำการ

อนไมชอบดวยกฎหมาย” สภาทปรกษา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต สนบสนนทน


95

บทคดยอ

ปญหาความลมเหลวทางธรกจ และการ

ประพฤตมชอบในรปแบบตางๆ ท เกดขนอยาง

ตอเนองชใหเหนวา การดำเนนธรกจอยางมความรบ

ผดชอบตอสงคมนนมความสำคญ องคกรธรกจ

เอกชนเชน บรษทตองมการกระทำทเสมอภาคและ

โปรงใส การมกฎกตกาเกยวกบจรยธรรมในการ

ประพฤตตนของผบรหาร สามารถชวยใหจดหา

เงนทนไดงายและตนทนตำ และเมอธรกจมขอบเขต

การดำเนนงานกวางขน และอยในภาวการณแขงขน

สง ภาคเอกชนเชน บรษทดงกลาว จงจำเปนตอง

สรางเสรมความเขมแขง ใหบรษททเขารวมทนและ

รวมงานดวย มคณลกษณะทเหนอกวาบรษทอน โดย

เฉพาะคณสมบตทเชอมโยงกบการมลกษณะของ

ความรบผดชอบตอสงคมของบรษทนนๆ ตลอดจน

การมรปแบบการดำเนนธรกจอยางเปนกระบวนการ

ทมประโยชนชดเจน ซงนบเปนสงทควรสนบสนน

ใหเกดขนอยางยงยน เนองจากสามารถสรางมลคา

เพมใหแกองคกรธรกจเอกชนไดอยางมประสทธภาพ

และประสทธผลตลอดไป

ความรบผดชอบของภาคธรกจเอกชนตอสงคม

จากภาระสยทธศาสตร*

เอกชย อภศกดกล**

*บทความนไดเขยนใหเพอลงพมพเผยแพรในวารสารวชาการ ป.ป.ช. ฉบบปฐมฤกษในนามของหอการคาไทย

**ดร.เอกชย อภศกดกล (Dr.Ekachai Apisakul) คณบดบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยหอการคาไทย กรรมการจรรยาบรรณ

หอการคาไทย

Abstract

The problem of business failure and various forms of misconduct occurring continuously refl ect the fact that operating business with social responsibility is important. Private business organizations such as companies must have fair and transparent actions. Having clear morality rules and agreements governing the administrators’ behavior helps the company in fi nding funds and saving costs. When business expands and enters the highly competitive environment, the company has also to strengthen its partners and the joint investors. They must be characterized to stand out above other companies, especially in regard to the social responsibility of the company. They should as well run the business in systematic way which assures its profi ts. Such process has to be sustained as it could effectively and effi ciently create value added to the business organizations on the continuous basis.

กระแสโลกในเรองความรบผดชอบของ

องคกรธรกจตอสงคม (Corporate Social Responsi-

bility : CSR) เรมมความชดเจนขนตงแตป ค.ศ. ๑๙๙๙

เมอ Kofi Annan เสนอบญญต ๙ ประการสำหรบ


96

ธรกจ (The UN Global Compact) ซงแบงเปน ๓

หมวดหลก คอใหคำนงถงสทธมนษยชน แรงงาน

และสงแวดลอมในการทำธรกจดวย ในการประชม

World Economic Forum โดยสหประชาชาตไดมการ

ผลกดนและประกาศเรองนอยางเปนทางการในป

ค.ศ. ๒๐๐๐ (www.unglobalcompact.org) และใน

ปเดยวกนนนเององคการเพอความรวมมอทาง

เศรษฐกจและการพฒนา หรอ OECD (Organization

for Economic Co-operation and Development) ซง

ไดแกองคกรของกลมประเทศรำรวยทสดของโลกได

ออกแนวปฏบตสำหรบบรรษทขามชาต (Guidelines

for MNE’s - revision 2000) โดยเสนอแนะให

บรรษทขามชาตม CSR และยงเสนอใหบรรษท

ขามชาตตดตอคาขายกบคคาทวโลกเฉพาะทม CSR

(ศรชย สาครรตนกล ๒๕๔๘) องคกรตางๆ นนกำลง

ปรบเปล ยนรปแบบการทำธรกจคร ง ใหญ เปน

รปแบบธรกจทตองสามารถเตบโตไดทางพาณชย

อย างมความรบผดชอบตอผมสวนไดสวนเสย

ทางธรกจ การไมม CSR จะกลายเปนสงทสรางปญหา

ใหญใหกบองคกร ไมสามารถคาขายกบบรรษท

ขามชาตหรอถกตอตานจากผบรโภค นนคอ ถาธรกจใด

สรางมลภาวะใหกบสงแวดลอม ใชแรงงานเดก

มปญหากบชมชน และอนๆ กจะมปญหาในการทำ

มาคาขายกบผอนโดยเฉพาะประเทศ OECD

หากมองถงการขบเคลอนของ CSR ในเอเชย

จะพบวา CSR เกดจากผลกระทบทธรกจมตอ

สงแวดลอมและชมชนมมากขน อนเปนผลจากการ

ขยายตวของพลเมองและภาคอตสาหกรรม ประกอบ

กบความกาวหนาของเทคโนโลยการสอสารททำให

ลกคาสามารถเรยกรองมาตรฐานความตองการท

จะเหนการผลตของอตสาหกรรมท ไมทำลาย

สงแวดลอมไดงายและรวดเรว ในเวลาเดยวกนรฐบาล

ออกกฎหมายเพอควบคมเพมมากขน รวมไปถง

คนในเอเชยมการศกษามากขนและเรมมองเหนถง

จตสำนกทบรษทพงมตอสงคม

สำหรบในประเทศไทยนน ภาครฐเรมเขามาม

บทบาท โดยรเรมการสราง “การให” และ “งาน

อาสา” กลายเปนวาระแหงชาต และมการผลกดนให

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยเขามามบทบาท

สำคญในการขบเคลอนการใหและการแสดงความ

รบผดชอบในฐานะตวแทนองคกร ภาคธรกจ และ

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยกไดประกาศกอตง

สถาบนธรกจเพอสงคม หรอ CSRI (The Corporate

Social Responsibility Institute) เพอทำหนาท

สงเสรม สนบสนนใหบรษทของคนไทยดำเนนธรกจ

อยางมความรบผดชอบมากขน เปนเสมอนศนยกลาง

ในการสงเสรมแนวคดและการปฏบตตามหลกธรกจ

เพอสงคม

๑. ความหมายของ CSR

มผใหความหมายสำหรบความรบผดชอบ

ขององคกรธรกจตอสงคมหรอ CSR (Corporate

Social Responsibility) เอาไวมากมาย เชน ในมมมอง

ของ Philip Kotler กรดานการตลาดใหความหมาย

ของ CSR รวมกบ Nancy Lee (Kotler, P. & Lee, N.,

2005) ไววา เปนพนธกจในการพฒนาชมชนใหม

คณภาพความเปนอยทดขน ดวยความชำนาญทาง

ธรกจ และการแบงปนทรพยากรขององคกร หรอท

ใชกนแพรหลาย คอจาก The World Business

Council for Sustainable Development ทไดให

ความหมายของ CSR วาคอ ความมงมนอยางตอเนอง

ขององคกรตอการปฏบตตามพนธสญญาในการ

ดำเนนธรกจอยางมจรยธรรมเพอสรางความเจรญ

กาวหนาตอการพฒนาเศรษฐกจพรอมไปกบการ

พฒนาคณภาพชวตของพนกงานและครอบครว

ตลอดจนชมชนและสงคม (Martin et.al., 2005) และ

ในกฎบตรของตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

(ฐานเศรษฐกจ วนท ๒๖ เมษายน ๒๕๕๐) ไดระบวา

“หนาทความรบผดชอบตอสงคมขององคกร กจการ

หรอบรษทธรกจ (Corporate Social Responsibility:


97

CSR) คอ ภาระผกพนอนถอเปนพนธสญญาท

องคกร กจการ หรอบรษทธรกจทประกอบกจการ

ใดๆ ตองปฏบตตามภารกจหนาททไดกำหนดไวแลว

ดวยความสขม รอบคอบ โดยมการกำกบดแลกจการ

ทด (good governance) และจรยธรรม (ethics)

เพอความเจรญเตบโตทมนคง ยงยน โดยไมสรางผล

กระทบในทางลบ กบทงยงตองดำเนนกจกรรมเพอ

ชวยเหลอสงคมและสงแวดลอม เพอกอใหเกดการ

พฒนาคณภาพชวต ชมชน สงคมและสงแวดลอม

ทงภายในองคกร อนรวมถงผถอหน นกลงทน

กรรมการ ผบรหาร พนกงาน ลกจาง ผมสวนไดเสย

กบองคกร และภายนอกองคกร อนรวมถงสงคม

ชมชนและสงแวดลอม ฯลฯ ใหมสภาพและความ

เปนอยทดขน ดวยทรพยากรทางการเงนและไมใช

ทรพยากรทางการเงนประกอบกน อนจะนำมาซง

การเพมมลคาและบรรลความสำเรจขององคกร

กจการหรอบรษทธรกจทย งยนไดอยางแทจรง

(sustainability) และตลอดไป”

๒. เหตผลทตองม CSR

จากผลการสำรวจและวจยพบวาผบรโภคไทย

มความเขาใจเรอง CSR มากกวา ๓ ใน ๔ ประมาณ

รอยละ ๗๖ คอ อยในระดบมาก (คะแนน ๓.๘ จาก

คะแนนเตม ๕) ซงสะทอนใหเหนวาผบรโภคเรม

เขาใจและเหนวาการรบผดชอบตอสงคมขององคกร

ธรกจเปนเรองสำคญ และยงเปนเหตผลใหผบรโภค

มากกวาครงหรอมากกวารอยละ ๕๐ ตดสนใจเลอก

ซอของจากบรษททมความรบผดชอบตอสงคมมาก

ขนในอนาคต และยงพบวาผบรโภคมความตระหนก

ตอเรองนมากกวากลมผผลตเสยอก (โดยจากคะแนน

เตม ๕ ผบรโภคประมาณ ๒ ใน ๓ หรอรอยละ ๖๖.๒

คอใหคะแนน ๓.๓๑ สำหรบความตองการเหน

องคกรธรกจรบผดชอบตอสงคม) ขณะทกลมผผลต

หรอผประกอบการประมาณรอยละ ๖๕ (ใหคะแนน

๓.๒๓ จากคะแนนเตม ๕) มองเหนความสำคญของ

เรอง CSR ในอนาคต (ประชาชาตธรกจ วนท ๒๔-

๒๖ ตลาคม ๒๕๔๘) อยางไรกตาม แมวาการทำ

CSR กำลงไดรบความสนใจ แตยงมปญหาอกมากใน

ทางปฏบตของบรษท เพราะยงไมมนใจ เนองจาก

บรษทตองจายเงนในโครงการเพอสงคมและกจกรรม

เพอรบผดชอบตอสงคมตางๆ แตไมรวาจะเกดอะไร

ขนหรอจะคมหรอไม และลกคาจะมองบรษทดขน

จรงหรอ ซงเปนเรองทประเมนผลตอบแทนในดาน

ตวเงนไดยาก ดงนน สงสำคญทบรษทจะตอง

พจารณาในการทำ CSR คอในเรอง “คณคา” หรอ

“มลคาเพม” ทบรษทจะไดรบซงมหลายกรณทจะ

เหนวาบรษทไดประโยชนชดเจน เชน หากบรษทไม

ทำลายสงแวดลอม ลดของเสยทออกจากโรงงานจะ

ทำใหลดตนทนในการกำจดของเสย ตวอยางแบบน

จะชดเจนขนในแงของความคมคา และกระตนให

บรษทรบผดชอบตอสงคม การตดสนใจในการจะทำ

CSR หรอไม จงตองมองในแงของการสรางคณคาให

บรษท และผลประโยชนทบรษทจะไดจรงมากกวา

การประเมนคาในเรองเงน

๓. องคประกอบของ CSR

ในกฎบตรวาดวยหนาทและความรบผดชอบ

ตอสงคมขององคกรและบรษท พ.ศ. ๒๕๕๐ ของ

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (ฐานเศรษฐกจ วนท

๒๖ เมษายน ๒๕๕๐) ระบวาการประกอบกจการตอง

ตระหนกถงหนาทและความรบผดชอบตอสงคม

๓ ดาน (Triple Bottom Line Corporate Social

Responsibility ESG : CSR) ไดแก สงแวดลอม

(environment) สงคม (social) และการกำกบดแล

ทางเศรษฐกจและธรกจ (governance) สำหรบดาน

สงแวดลอม สงทจะตองคำนงถง อาท คณภาพอากาศ

คณภาพนำ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ฯลฯ

ดานสงคม สงทจะตองคำนงถง อาท สทธมนษยชน

ของพนกงาน ผลกระทบดานชมชน ความรบผดชอบ

ตอสนคา ผลกระทบทางวฒนธรรม ฯลฯ ขณะท


98

การกำกบดแลทางเศรษฐกจและธรกจจะตองคำนงถง

ยอดขาย กำไรสำหรบผถอหนและผท เกยวของ

ดวยการดำเนนการ ทมความโปรงใส ตรวจสอบได

เปนตน

ในขณะทเอกสารการอบรมในหลกสตร CSR

ของธนาคารโลก (ศรชย สาครรตนกล ๒๕๔๘) ระบ

วา CSR ควรมองคประกอบดงตอไปน

(๑) สงแวดลอม

(๒) แรงงาน

(๓) สทธมนษยชน

(๔) การมสวนรวมกบชมชน

(๕) มาตรฐานการดำเนนธรกจ

(๖) ตลาด

และ CSR ในความหมายทกวางออกไป ไดรวม

ประเดนตางๆ เหลานดวย

(๗) การพฒนาองคกร และการพฒนา

เศรษฐกจ

(๘) สขอนามย

(๙) การศกษาและการพฒนาภาวะผนำ

(๑๐) การบรรเทาสาธารณภย

สวน “OECD – Consensus” ทใชเรยก OECD

Guidelines for MNE’s – Revision 2000 (ศรชย

สาครรตนกล ๒๕๔๘) ระบถงพฤตกรรมของธรกจ

ทพงประสงคใน ๗ เรองดวยกน คอ

(๑) การจางงานและแรงงานสมพนธ

(๒) สทธมนษยชน

(๓) สงแวดลอม

(๔) การเปดเผยขอมล

(๕) การแขงขน

(๖) การเสยภาษ

(๗) วทยาศาสตรและเทคโนโลย

๔. รปแบบของ CSR

สมาคมเกยวกบการพฒนาเสอผาไทย หรอ

“Thai Garment Development Association, 2005”

ระบวากจกรรมทถกจดวาเปน CSR นนมการแบง

ออกเปนประเภทตามทรพยากรทใชในการดำเนน

กจกรรม หากเปนการดำเนนกจกรรมโดยใช

ทรพยากรทมอยภายในองคกรเปนหลก จะเรยกวา

Corporate-driven CSR ตวอยางเชน องคกรบรจาค

เงนทไดจากกำไรในกจการ หรอบรจาคสนคาและ

บรการของบรษทเพอชวยเหลอผประสบภยตางๆ

หรอนำพนกงานลงพนท เพอเปนอาสาสมครชวย

เหลอผประสบภย เปนการเสยสละทรพยากรดาน

เวลา หรอเปนการลงแรง นอกเหนอจากการลงเงน

หรอใหเปนสงของตามปกตทวไป เปนตน และ

ในสวน Corporate-driven CSR น หากพจารณาโดย

ยดทตวกระบวนการทางธรกจ (business process)

เปนหลก ยงสามารถจำแนกออกเปน CSR ทอยใน

กระบวนการทางธรกจ (CSR in process) คอมความ

ซอสตยสจรต รบผดชอบไมสรางความเสยหายใหกบ

ผเกยวของ ตงแตผถอหน ผบรหาร พนกงาน ลกคา

คคา คแขง ชมชน สงคมและสงแวดลอมกบ CSR

ซงแยกตางหากจากกระบวนการทางธรกจทเกดขน

ภายหลง (CSR after process) คอการสรางสรรค

กจกรรมชวยเหลอสงคม เชน การใหทนการศกษา

แจกสงของสนบสนนการกฬา ชวยพฒนาแหลงนำ

หรอปลกปา เปนตน

กรณเปนการดำเนนกจกรรมโดยใชทรพยากร

นอกองคกรเปนหลก จะเรยกวา Social-driven CSR

ตวอยางเชน การเชญชวนใหลกคาซอสนคาและ

บรการของบรษทในชวงเวลาการรณรงคโดยบรจาค

รายไดจากการขายสนคาและบรการสวนหนงตอ

ทกๆ การซอแตละครง ใหแกหนวยงานหรอมลนธ

ทชวยเหลอผประสบภย เปนการระดมเงนบรจาค

จากการซอของลกคา และมอบหมายใหผอนทมใช

พนกงานในองคกรนำไปชวยเหลอในพนท เปนตน


99

ดงนน รปแบบของ CSR ทจะทำใหสามารถ

อยรวมกนในสงคมไดตองสามารถประสานกจกรรม

ทางธรกจใหสอดคลองกบความรบผดชอบตอสงคม

ไดเปนอยางด

๕. แนวทางการทำ CSR

นายพพฒน ยอดพฤตการณ ผอำนวยการ

สถาบนไทยพฒน (บสเนสไทย ๒๐๐๗) อธบายวา

หวใจของการทำ CSR นน ควรตองเรมจากภายใน

กอนจงจะมงออกไปสภายนอก องคกรตองตงคำถาม

และกำหนดวตถประสงคของการทำกจกรรมความด

เพอสงคมทแนชดวา ตองการทำเพอสงคมจรงๆ

หรอตองการทจะสรางภาพลกษณขององคกรใหดด

และหรอเปนทนาเชอถอยกยอง ตอจากนนจงเรม

กระบวนการทำกจกรรมความดออกไปสสงคม ซง

อาจจะผานแนวทางการทำแบบ CSR in process กได

คอการผลตสนคาหรอบรการทเอออำนวยแกกลม

ลกคาทเปนผดอยโอกาสในสงคม หรออาจจะเปน

การทำในลกษณะของการมจตสำนกทดตอสงคม

เชน การทำระบบปองกนของเสยทจะออกจาก

โรงงาน ไปสสงคมภายนอกจนไดรบความเดอดรอน

หรอมผลกระทบทไมดตอสงคม ขณะเดยวกนก

สามารถทจะทำกจกรรมความดในรปแบบ CSR after

process หรอการบรจาคเงนและสงของเพอสงคม

กได และประการสดทายของหวใจการทำ CSR ให

ประสบความสำเรจทด คอ การมองวาสงคมเปน

เสมอนสวนหนงขององคกรตนเอง

สวน Kotler และ Lee ผ เชยวชาญดาน

การตลาด ไดแนะนำวา ในการทำ CSR ผบรหารตอง

ตดสนใจในเรองตอไปน ประการแรก คอ การ

ตดสนใจเลอกประเดนทางสงคมวาจะทำอะไร

ประการท ๒ การตดสนใจเลอกมมทสรางสรรคของ

ประเดนทางสงคมนนๆ ประการท ๓ การตดสนใจท

จะเลอกวธการดำเนนการ และสดทาย การตดสนใจท

จะเลอกวธการประเมนผล

สำหรบระดบของการทำกจกรรมทถอวาเปน

CSR นน จำลกษณ ขนพลแกว (๒๕๔๙) ไดอธบาย

เอาไววา CSR ในระดบลางสดกคอ การปฏบตตามขอ

กฎหมายทประเทศนนๆ ไดกำหนดขน อาจเรยกวา

เปน Legal Compliance แคระดบนกมธรกจมากมาย

ในประเทศไทยยงไมสามารถปฏบตได ทงนกเนอง

มาจากจตสำนกของผบรหารและผประกอบการทยง

ไม ไดพฒนาใหรสกผดชอบชวด ในฐานะท เปน

สวนหนงของสงคมและประเทศชาต สงคมไทยจน

ปจจบนจงยงขาดความรบผดชอบและเตมไปดวยการ

ปลอยนำเสย การสรางมลพษ และการใชแรงงานเดก

ระดบถดมา ทเรยกไดวาเปนระดบทเกนกวา

กฎหมายกำหนด (beyond legal responsibility) แต

บอยครงทกำหนดขนจากความตองการของลกคา

เชน การทเราจะสงสนคาไปยงบางประเทศซงคคา

หรอลกคาในประเทศนนๆ ใหความสำคญมากกบ

เรองสงแวดลอม โดยทสนคานนๆ จะตองไมทำให

เกดมลภาวะทเปนพษ หรอกลายไปเปนขยะพษใน

ประเทศเขา เปนตน สำหรบธรกจทตองการอยรอด

และแขงขนได จำเปนตองปรบตวใหสอดรบกบสงน

ซงมกจะถกรองขอหรอบงคบมาจากลกคา นบ

เปนการเปลยนแปลงการทำงานขององคกรทเกดจาก

แรงกดดน (change from crisis) เชน การจดทำ

มาตรฐานตางๆ อาท มาตรฐานดานสงแวดลอม

ความปลอดภย อาชวอนามย ตลอดจนมาตรฐานดาน

แรงงาน เปนตน

ระดบสงสดของ CSR คอ การนำเอาประเดน

เรอง CSR มาสงเสรมภาพลกษณขององคกร

(corporate image) และทำใหสนคาและบรการม

ความโดดเดนเหนอคแขง (product differentiation)

ระดบนเรยกวา Strategic Differentiation เปนการ

ปรบเปลยนองคกรทเกดจากวสยทศน (change from

vision) เปนการดำเนนการแบบมการเตรยมการ

จำเปนตองมการวเคราะหขอมลทเกยวของกบองคกร


100

มาเปนอยางด เพอนำเขาสกระบวนการจดการทาง

ยทธศาสตร

ดงนน การทำ CSR ในปจจบนจงไมใชการทำ

กจกรรมเพอสงคม หรอการบรจาคเงนชวยเหลอ

หนวยงานสาธารณะ เพยงเพอสงเสรมภาพลกษณ

อกตอไป แตหมายรวมถงความรบผดชอบตงแต

การคดสรรทรพยากรทดไมสรางปญหาใหกบสงคม

การประหยดพลงงานและ การไมทำใหเกดมลพษ

ทจะสรางผลกระทบในระยะยาวตอสงแวดลอม

อนอาจจะกลายเปนปญหาเรอรงตอชมชนหรอสงคม

ไดในอนาคต

๖. การสรางมลคาดวย CSR : ยทธศาสตร

ธรกจใหม

การนำผลการศกษาจากตางประเทศมาเทยบ

เคยงกบแรงจงใจในการทำ CSR ในไทย (ประชาชาต

ธรกจ วนท ๒๔-๒๖ ตลาคม ๒๕๔๘) พบวา สงทจะ

ไดจากการทำ CSR นน จะทำใหบรษทสามารถขยาย

ตลาด ปรบปรงภาพลกษณขององคกร ลดความเสยง

จากการทำผดกฎหมาย สรางแรงจงใจใหกบพนกงาน

และนกลงทน และสรางความเชอมนใหสงคมในการ

เขาไปทำงานทตองเกยวพนกบองคกรชมชน และ

ทสำคญทสด จะทำใหเกดการสรางผลกำไรในระยะ

ยาวเพอความยงยนขององคกร โดยไมยดตดอย

แตเพยงการสรางภาพลกษณ

นอกจากน Kotler ยงเชอวา CSR จะสามารถ

สรางประโยชนใหกบองคกรธรกจ โดยประการท ๑

ดวยการทำ CSR บรษทจะสามารถเพมยอดขาย

และสวนแบงทางการตลาดได บรษททไมไดทำ CSR

แมยอดขายอาจจะไมไดตกลงไป แตบรษทททำ CSR

จะมโอกาสทดกวาในการคา ประการท ๒ CSR จะ

ชวยสรางความแขงแกรงในเรองการวางตำแหนงของ

ตราสนคา ใหมตำแหนงทด เหมาะสมและมคณคา

ประการท ๓ การทำ CSR นน จะเปนการสรางภาพ

ลกษณองคกรใหดขน โดยประเดนนยงเปนทวพากษ

วจารณกนมาก แตมขอสรปบทหนงทชดเจนวา

อยางนอยทสดการทำ CSR เพอสรางภาพลกษณกยง

ดกวาบรษททไมไดทำ ประการท ๔ ชวยลดตนทนให

บรษทดวยเหตผลหลายประการ ไมวาจะเปนความ

สามารถในการทำใหพนกงานทมความสามารถให

ความรวมมอทำงานอยในองคกร หรอการลดปรมาณ

สารพษจากกระบวนการผลต ซงเทากบวาเปนการลด

ตนทนในการบำบด ประการท ๕ จะทำใหบรษทอย

ในความสนใจของผลงทนในตลาดและนกวเคราะห

มากยงขน โดยดาวนโจนสถงกบมดชนเปนพเศษ

สำหรบบรษท ททำ CSR ซง Kotler ยงเชอวาการทำ

CSR เปนความทาทายของบรษท ทไมยากเกนกวาท

จะทำได

อยางไรกตาม ในอกมมมองหนง การทำ CSR

นน องคกรอาจจะไมไดคาดหวงถงผลประโยชนทจะ

กลบมาสองคกร แตจะโดยตงใจหรอไมตงใจกตาม

อยางนอยทสด ในการแสดงความรบผดชอบของ

องคกรตอสงคม ประโยชนยอมจะยอนกลบมาส

องคกรอยางแนนอนไมได โดยเฉพาะความรสกทด

ความผกพนทผคนในสงคมมตอองคกร ตลอดจน

การไดรบความเชอถอและการยอมรบใหเปนองคกร

ทจะสามารถดำรงอยไดในสงคมโดยไมถกตอตาน

และสามารถอยไดอยางยาวนานดวยภาพลกษณทด

การบรหารงาน เพ อสร า งมลค าก จการ

(Value-Based Management หรอ VBM) เปนแนวคด

การบรหารจดการองคกรดวยตวแบบจำลอง เทคนค

และหรอวธการใดๆทจะทำใหกจการสามารถสราง

มลคาเพมใหแกกจการในระดบสงสด โดยมงเนน

การบรหารจดการทอยบนรากฐานของปจจยตางๆ

ทเปนปจจยขบเคลอนมลคาเพมของกจการ ซง

มลคาเพมทเกดขนเปนผลลพธจากการบรหารงาน

การแสดงความรบผดชอบตอสงคมทคำนงถง

ประโยชนของผมสวนไดเสยทกฝายนนเอง (จรตน


101

สงขแกว, ๒๕๕๐) โดยมลคาทเกดขนสามารถวดได

ดวยมาตรวดมลคาเพมของกจการ ซงม ๒ แนวทาง

คอ (๑) มาตรวดมลคาเพมของป จากกำไรเชง

เศรษฐศาสตร (Economic Profit, Economic Value

Added® (EVA®) (๒) มาตรวดมลคาเพมในระยะยาว

ไดแก วดจากกำไรเชงเศรษฐศาสตรทกจการสรางได

ในอนาคต และวดจากกระแสเงนสดพรอมจาย

(FCCF) ทกจการสรางไดในอนาคต หกดวยเงนทน

(IC) ซงการวดมลคาเพมดงกลาวแสดงใหเหนถง

มลคาทเกดขนอยางเปนรปธรรมชดเจน

การบรหารงานเพอสรางมลคาเพมนนตอง

อาศยปจจยขบเคลอนมลคาเพมของกจการ ซงไดแก

มลคาเพมในระยะยาว ➝ มลคาเพมของป ➝ แรง

ขบเคลอนมลคาดานการเงน (อาท เงนทนในการ

ดำเนนการ เงนในการใชจาย ภาษ ตนทน รายได )

➝ แรงขบเคลอนมลคาดานการปฏบตการ (อาท ก

ารหาชองทางการจดจำหนายใหเหมาะสมกบสนคา

และราคา ความสามารถในการใชหวงโซคณคา การ

ทดแทนและการรกษาสนทรพย) ➝ แรงขบเคลอน

มลคาทเปนปจจยเชงกลยทธ ซงในทนจะกลาวถง

แรงขบเคลอนมลคาท เปนปจจยเชงกลยทธ ๔

ประการ (จรตน สงขแกว ๒๕๕๐) ดงน

(๑) กลยทธดานการดำเนนงาน (perfor-

mance strategy) เพมประสทธภาพของฐานการ

ดำเนนงานเดม เพอเพมระดบกำไรจากการดำเนนงาน

หลงภาษ ทสรางขนจากเงนลงทนทมอยในปจจบน

(asset in place)

(๒) กลยทธการเตบโต (growth strategy)

เพมยอดขายหรอลงทนเพม เฉพาะสถานการณท

กจการมอตราผลตอบแทนตอเงนลงทนสงกวา

ตนทนของเงนทนทตองจดหาเงนทนเพม อนทำให

มลคาปจจบนสทธของการเตบโต (Present Value of

Growth Opportunity หรอ PVGO) เปนบวก

(๓) กลยทธการบรหารสนทรพย (asset

management strategy) ลดความตองการใชทรพยสน

เพอการดำเนนงาน ทำใหลดความตองการเงนทนลง

หรอยบเลกโครงการ

(๔) กลยทธโครงสรางเงนทน (capital

structure strategy) ปรบโครงสรางเงนทนใหอยใน

ระดบทเหมาะสม และบรหารความเสยง เพอลด

อตราตนทนของเงนทน

ปจจยขบเคลอนมลคาเพมของกจการทง ๔

ประการนน ยงสามารถนำมาใชในการบรหารงาน

ดงแผนกลยทธตามแนวคด Balanced Scorecard

ขางลางน

ทงน การบรหารงานเพอการสรางมลคาเพม

นนกตองอาศยการดำเนนธรกจอยางมความรบผด

ชอบตอสงคมเปนกรอบในการดำเนนงานทงในเรอง

ของความยตธรรม ความโปรงใส ความรบผดชอบ

และความแบงปน เนองจากในอดตจากการลมสลาย

ของสถาบนการเงน การฉอโกงรายการทสำคญๆ

การฟองรองทเกดขน และการขาดความรบผดชอบ

เปนเหตใหเกดการเรยกรองใหกจการมการควบคม

ธรกจของตนและมความรบผดชอบตอสาธารณะ

ใหมากขน (ศลปพร ศรจนเพชร) ๒๕๕๐) ความ

รบผดชอบตอสงคมอาจจะเรมตนดวยการมการกำกบ

ดแลกจการทด จงเปนหลกเกณฑและมาตรฐาน

ทกำหนดขนเพอใหคณะกรรมการฝายบรหารและ

พนกงานขององคกรทกคนใชเปนแนวทางในการ

กำกบดแล การบรหารงานและปฏบตงานใหม

คณภาพ มความโปรงใส และมประสทธภาพในภาระ

หนาท ความรบผดชอบในการบรหารงานทกขนตอน

และมความสามารถในการแขงขน (เมธา สวรรณสาร

๒๕๔๑) ซงในการทจะสรางใหเกดการกำกบดแล

กจการทดนน ตองมกระบวนการทประกอบดวย

(ศลปพร ศรจนเพชร ๒๕๕๐)


102

แผนกลยทธการบรหารงานตามแนวคด Balanced Scorecard

ทมา: จรตน สงขแกว (๒๕๕๐)

(๑) มคณะกรรมการบรษททมประสทธภาพ

และมจรรยาบรรณ

(๒) สรางระบบการควบคมและตรวจสอบ

ทเขมแขงและมประสทธภาพ

(๓) มการเปดเผยขอมลทโปรงใสและชดเจน

(๔) มการกำหนดผลตอบแทนในองคกร

ธรกจทสรางแรงจงใจในการทำงาน

การทองคกรธรกจใชกระบวนการดงกลาว

เพอเพมประสทธภาพในการดำเนนงานของตนกจะ

เปนการเพมศกยภาพในการแขงขน ทงตอการดำเนน

ธรกจในประเทศและการขยายธรกจไปในตางประเทศ

และเพอปรบตวใหสอดคลองกบการเปลยนแปลง

และสรางมาตรฐาน รวมทงยกระดบใหเปนสากล

เพอใหเปนทยอมรบของทวโลก ซงจะชวยใหสามารถ

แขงขนกบนานาประเทศได เนองจากการดำเนน

ธรกจใหประสบความสำเรจอยางยงยน นอกจาก

การคาดการณทแมนยำ การวางแผนกลยทธอยาง

มประสทธภาพ และการดำเนนการใหไดตามแผนแลว

ความเชอมนและการสนบสนนจากผมสวนเกยวของ

เปนปจจยหนงทจะขาดไมไดเลย ซงการจะทำให

คนทวไปยอมรบนน ความโปรงใส ตรวจสอบได และ

เปนธรรมแกทกฝาย หรอการปฏบตตามหลกการ

กำกบดแลกจการทด จดเปนองคประกอบทสำคญ

อยางยง (กานต ตระกลฮน, ๒๕๔๘) ซงจากความ

สำคญนเอง ทำใหหนวยงานทงภาครฐและเอกชน

ตนตวและพยายามผลกดนใหเกดการดำเนนธรกจ

อยางมความรบผดชอบตอสงคมในประเทศไทย

การดำเนนธรกจอยางมความรบผดชอบตอ

สงคมนน มความเกยวพนและเชอมโยงกบ ผคน

ดานการเงน รายไดเพม ตนทนลด

ดานลกคา

ดานกระบวนการ

ทำงาน

ดานการพฒนา

การเรยนร

เพมสาย

ผลตภณฑใหม

ภาพลกษณทด

การสรางคณภาพ

ทดของผลตภณฑ

การพฒนาทกษะ

บคลากร

รกษาฐานลกคาเดม

และเพมลกคา

ลกคาสมพนธและ

บรการหลงการขาย

กระบวนการ

ลกคาสมพนธ

การทะนบำรงขวญ

และกำลงใจ

กระบวนการผลต

ทมประสทธภาพ

การใชเทคโนโลย

สารสนเทศ

มตการ

บรหารงาน

ปจจย

ขบเคลอนเชง

ยทธศาสตร

มลคาเพมเชงเศรษฐศาสตร - EVA


103

สงคม สงแวดลอม เชน ทำอยางไรใหมการใช

พลงงานไดอยางมประสทธภาพมากทสด ทำอยางไร

ใหคนงานมความปลอดภยมากทสด ทำอยางไรไมให

เกดการละเมดสทธมนษยชนในกรณคนงานเปน

คนตางชาต เปนตน ดงนน จงตองมการบรหารงาน

ทมความรบผดชอบตอสงคม (Corporate Social

Responsibility หรอ CSR) ควบคกนไปดวย ซงใน

ISO 26000 Working Draft 2 (6-10-2006) ไดระบวา

เปนการกระทำขององคกรในการแสดงความรบ

ผดชอบตอการดำเนนงานขององคกรทสงผลกระทบ

ตอสงคม โดยเปนการกระทำทสอดคลองกบผล

ประโยชนของสงคมและการพฒนาอยางยงยน

บนพนฐานการประพฤตปฏบตตามจรยธรรม การ

ปฏบตตามกฎหมาย และกฎบตรระหวางประเทศ

และผสานอยในกจกรรมทองคกรดำเนนการอยอยาง

ตอเนอง ซงในปจจบนองคกรธรกจตางกหนมาให

ความสำคญกบการแสดงความรบผดชอบตอสงคม

กนมากขน ทงน เพอสรางภาพลกษณทดและใหเปน

ทยอมรบของสาธารณชน (สทธศกด ไกรสรสธาสน

๒๕๕๐) และเปนทมาของการสรางมลคาเพมให

กจการอกทางหนง นนเอง

ผลดทกลาวมาแลวทงหมด นบเปนนมต

หมายอนด ทในปจจบนองคกรทงภาครฐและเอกชน

ตางหนมาใหความสนใจและใหความสำคญกบ

การทำงานอยางมความรบผดชอบกนอยางกวางขวาง

เพราะในโลกแหงการแขงขนทางธรกจในทกๆ สวน

ของโลกนน ความเกงเพยงอยางเดยวไมเพยงพอทจะ

สรางความยงใหญใหองคกรทกภาคสวนไดอยาง

ยงยน แตตองประกอบดวยความมจรยธรรมเปน

พนฐานในการดำเนนการตางๆ ควบคไปพรอมกน

ดวย ดงนน นบเปนเรองนายนดถาประเทศของเราจะ

มองคกรทงภาครฐและธรกจเอกชนทเกงและดอยใน

สงคมเดยวกนเพมมากขนเรอยๆ


กานต ฮนตระกล ๒๕๔๘ “เครอซเมนตไทยกบการ

ดำเนนธรกจตามหลกบรรษทภบาล” มตชน

รายวน ๙ มกราคม พ.ศ. ๒๕๔๘ ปท ๒๘

ฉบบท ๙๘๐๑.

จรตน สงขแกว ๒๕๕๐ “การบรหารงานเพอสราง

มลคากจการตามกรอบ EVA” เอกสารการ

สมมนาทางวชาการเรอง หลกสตรการกำกบ

ดแลกจการทด อาคารตลาดหลกทรพยแหง

ประเทศไทย กรงเทพมหานคร ๔ มถนายน

๒๕๕๐ หนา ๒๕-๕๒ .

จำลกษณ ขนพลแกว ๒๕๔๙ “ความรบผดชอบตอ

สงคมของธรกจ (Corporate Social Responsi-

bility)” จดหมายขาวรายเดอนสถาบนเพม

ผลผลตแหงชาต ๗ (๗๙) : ตลาคม ๒๕๔๙.

พรอนงค บษราตระกล ม.ป.ป. “การตรวจสอบ

ภายในและบรรษทภบาลสำหรบธรกจ”

www. The Institute of Internal Auditors of

Thailand.htm.

เมธา สวรรณสาร ๒๕๔๑ “การกำกบดแลกจการทด

กบการบรหารความเสยงขององคกร” วารสาร

นกบรหาร : ๒๑(๓) กรกฎาคม-กนยายน

หนา ๓๕-๓๖.

สงเวยน อนทรวชย ๒๕๔๖ “มมมอง และความหวง

…เรองการกำกบดแลกจการทด (๑)” วารสาร

ตลาดหลกทรพย (www.set.or.th.).

สทธศกด ไกรสรสธาสน ๒๕๕๐ “การบรหารงาน

อยางแสดงความรบผดชอบตอสงคมเพอการ

สรางมลคากจการ” เอกสารการสมมนาทาง

วชาการเรอง หลกสตรการกำกบดแลกจการทด

อาคารตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

กรงเทพมหานคร ๔ มถนายน ๒๕๕๐

หนา ๗๑-๗๙.


104

ศลปพร ศรจนเพชร ๒๕๕๐ “โครงการจดทำ

หลกสตรการกำกบดแลกจการทด” เอกสาร

การสมมนาทางวชาการเรอง หลกสตรการ

กำกบดแลกจการทด อาคารตลาดหลกทรพย

แหงประเทศไทย กรงเทพมหานคร ๔

มถนายน ๒๕๕๐ หนา ๕๓-๖๙.

ศรชย สาครรตนกล ๒๕๔๘ “CSR กบ SRI คอ

อะไร ?” ประชาชาตธรกจ ๑๔ กรกฎาคม

๒๕๔๘ หนา ๒.

อญญา ขนธวทย ๒๕๕๐ “การเพมมลคากจการโดย

การกำกบดแลกจการและการบรหารงานอยาง

แสดงความรบผดชอบตอสงคม” เอกสารการ

สมมนาทางวชาการเรอง หลกสตรการกำกบ

ดแลกจการทด อาคารตลาดหลกทรพยแหง

ประเทศไทย กรงเทพมหานคร ๔ มถนายน

๒๕๕๐ หนา ๑-๒๓.

ฐานเศรษฐกจ ๒๕๕๐ (www.matichon.co.th/

prachachat/prachachat_detail.php) วนท ๒๖

เมษายน ๒๕๕๐.

ผจดการ ๒๕๕๐ CSR ไมใชแค “ทำบญ”

www.manager.co.th ๔ พฤษภาคม ๒๕๕๐

บสเนสไทย ๒๐๐๗ “CSR- อยางนสของแท...!”. ๒๘

พฤษภาคม ๒๐๐๗.

ประชาชาตธรกจ ๒๕๔๘ “บรษทไทยกบ CSR เพอ

พ.อาร.มากกวาเพอสงคม” ๒๔-๒๖ ตลาคม

๒๕๔๘ หนา ๕๖.

_____๒๕๕๐. “เปดเคลดลบความสำเรจ ยนลเวอร-

สตารบคส-ไทยประกนฯ สรางแบรนดให

ยงยนดวย CSR” ๑๓ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๐

หนา ๓๔.

_____๒๕๔๘. “มอง CSR ผานสายตา ฟลป

คอตเลอร” ๔ กรกฎาคม ๒๕๔๘ ปท ๒๙

ฉบบท ๓๗๐๒ หนา ๕๖.

Fahy, M., J. Roche and A. Weiner. 2005. Beyond

Governance (Creating Corporate Value

through Performance, Conformance and

Responsibility) . John Wiley & Sons Ltd.

England.

Kotler, P. and N. Lee. 2005. Corporate Social

Responsibility. John Wiley & Sons Ltd.

England.Thai Garment Development

Association. 2005. Corporate Social

Responsibility (CSR) . www.thaigarment.

org.

The United Nations Global Compact. 2007 www.

unglobalcompact.org.


105

Anti-Money Laundering Laws & Cases in the United States

B. Lynn Winmill*

Introduction – Corruption

Recently in our country we experienced a tragedy when a large bridge – packed with cars during rush-hour traffi c – collapsed without warning into the Mississippi River.1 Scores of people were killed and injured. It was a clear day – no bad weather. While it is too early to know for sure, the collapse could have been caused by a design fl aw or perhaps a more insidious slow deterioration over time. Day after day, iron rusts and the concrete crumbles. Nothing dramatic – just a rotting away at the core. And then suddenly – without any advance warning – a catastrophic collapse.

I bring up this example because rust acts much like corruption of government offi cials. When government offi cials are corrupt – when they take bribes, launder money, and dispense favors – they deteriorate their nation from within. There is something rotten at the core. And suddenly – without any advance warning – that deterioration may cause a complete collapse.

*B. Lynn Winmill, Chief Judge, U.S. District Court – District of Idaho (บ ลน วนมลล หวหนาตลาการศาลแขวงมลรฐไอดาโฮ

สหรฐอเมรกา)1(Levy, P. (2007, August 2). Interstate 35W Bridge Collapsed. Minneapolis Star Tribune p. A1. Web site: http://www.

startribune.com/462/story/1338294.html)2(Heineman, B.W & Heimann, F. (2006). The Long War Against Corruption. Foreign Affairs, 85, 115. Retrieved August

8, 2007 from WestLaw database (2006 WLNR 8849584).) 3Id.

The extent of the problem – the extent of the rust, if you will – cannot be overstated. World Bank offi cials estimate that public offi cials worldwide receive more than $1 trillion in bribes each year.2 An article in Foreign Affairs last year eloquently described the devastating effects of corruption:

“The true impact of corruption is now widely acknowledged: corruption distorts markets and competition, breeds cynicism among citizens, undermines the rule of law, damages government legitimacy, and corrodes the integrity of the private sector” 3

บทนำ-คอรรปชน

เมอไมนานมานในประเทศสหรฐอเมรกาได

เกดโศกนาฏกรรมขนเมอสะพานอนกวางใหญซง

หนาแนนไปดวยรถยนตในชวงเวลาเรงดวนไดถลม

ลงในแมนำมซซสซบปโดยปราศจากการเตอนภย

ประชาชนจำนวนมากตองเสยชวตและไดรบบาดเจบ

มนเปนวนทสดใสและไมมอากาศเลวรายใดๆ


106

ในขณะทยงคงเรวเกนไปทจะรถงสาเหตอยางชดเจน

ว าการถลมคร งนน าจะมาจากการออกแบบท

บกพรอง หรอบางทอาจมาจากการเสอมอายของวสด

กอสราง ไมวาจะเปนสนมเหลกหรอการแตกราว

ของคอนกรตทเกดขนวนแลววนเลาอยางชาๆ ตาม

กาลเวลา จงไมมอะไรทนาแปลกใจ เพยงแคแกนกลาง

หมดสภาพไป และในทนใดนน ภยพบตจากสะพาน

ถลมจงเกดขนโดยปราศจากการเตอนลวงหนาใดๆ

ทงสน

ผเขยนยกตวอยางนขนเพราะการกดกรอน

ของสนมเหลกก เชนเดยวกนกบการทจรตหรอ

ฉอราษฎรบงหลวงของเจาหนาทของรฐ เมอ

เจาหนาททจรต รบสนบน ฟอกเงนและเออประโยชน

แกพวกของเขากเทากบไดทำลายภายในชาตของ

ตนเอง ดงนน เมอแกนกลางถกกดกรอนทำลายจน

หมดสภาพไปดงกลาว กอาจเปนสาเหตใหชาตลม

สลายอยางสมบรณโดยไมทนไดเตอนภยลวงหนาแต

ประการใด

อยางไรกตาม ขนาดของปญหา หรออก

นยหนง คอ วงกวางของสนมทกดกรอน มใชเรองท

พดเกนความเปนจรง เจาหนาทของธนาคารโลกได

ประเมนไววา เจาหนาทของรฐทวโลกไดรบเงน

สนบนในแตละปมากกวาหนงลานลานเหรยญสหรฐ

บทความในวารสารกจการตางประเทศ (Foreign

Affairs) เมอปทแลว ไดอธบายถงผลของความ

หายนะจากการทจรตไวอยางนาฟงวา :

“ผลกระทบท แท จร งของการทจรต ใน

ปจจบนเปนทยอมรบกนอยางกวางขวางวา

การทจรตนนไดเบยงเบนธรกจการตลาดและ

การแขงขน การแพรขยายพฤตกรรมความ

เหนแกตวและการเยาะเยยถากถางของ

ประชากรในชาตดวยกน มการบอนทำลาย

หลกนตธรรมและสรางความเสยหายตอ

ความชอบธรรมของรฐบาล รวมทงไดกดกรอน

ทำลายคณธรรมของภาคเอกชนไปพรอมๆ

กนดวย”

1. Money Laundering– Overview

Corruption has an unholy companion. While it may take many forms, it is virtually always accompanied by the need to hide money. In some instances, it is the need of the bribed government offi cial to hide the proceeds of his or her corruption. More often, it is the need to hide money which engenders the need to bribe government offi cials. Perhaps it is a criminal enterprise trying to hide money it received illegally. Or, it is the terrorist organization trying to move and hide funds so as to support its terrorist activities.

But regardless, money laundering – and its companion bribery – strikes at the very heart of our institutions and our governments. The power of hundreds of billions of dollars generated by crimes, particularly narcotic traffi cking strikes at the very core of our freedoms. Estimates of money laundering activity worldwide range from $500 billion to $1 trillion, annually.4 It has been described as the world’s third largest industry.5 The ability to move monies secretly through fi nancial institutions allows terrorists to create the infrastructure to support and carry out direct attacks upon our citizens. No country is immune and no government is immunized from these crimes. The power of

4Global Programme Against Money Laundering. Retrieved August 9, 2007, from United Nations Offi ce on Drugs and Crime Web site: http://www.unodc.org/unodc/money_laundering.html.

5Robinson, J (1997). The Laundrymen: Inside Money Laundering, The World’s Third Largest Business. New York: Arcade Publishing.


107

money can be turned on legitimate democratic governments, destabilize large governments and overthrow small governments. Criminals and terrorists with vast amounts of monies subvert the democratic process by giving themselves a larger infl uence in government through the use of either force or corruption. These crimes and terrorist activities displace legitimate economies, industries and businesses. Criminals funnel illegal monies obtained from criminal activities into other businesses to allow them to operate at lower profi t margins or at a loss. This forces legitimate businesses and industries into bankruptcy and out of business.

Money laundering is both the vehicle for and the result of crime. Hiding money always conceals something much worse than a simple lust for money. Any crime that involves money will always involve money laundering. Historically, these crimes involving money include piracy, kidnapping, murder, bootlegging, prostitution, gambling, espionage and extortion. But the rise of narcotics traffi cking caused such a tsunami of money that it threatened the stability of governments and world fi nancial markets. The movement of assets between countries and through the international banking community was initially an excellent way for criminals to avoid detection by local law enforcement authorities. Borders were seen as opportunities by criminals. Even within the United States, for example, different internal borders were seen by narcotics traffi cking cartels and other criminal organizations as insulating them from detection by law enforcement agencies. Internationally, the movement of drugs or monies was seen by these criminals to cause even greater confusion because of the lack of cooperation between nations.

It is the recognition of the profound impact which money laundering and corruption has upon our legal, economic, and social systems, which has led so many nations of the world to recognize the need to declare war on these malignancies. Today, my hope is to talk about the efforts of the United States in this fi ght against money laundering and corruption. I want to briefl y summarize the laws enacted by the U.S. Congress, discuss some specifi c cases which have been brought under those statutes, and then end with a general discussion of the challenges which law enforcement and an independent judiciary face in enforcing those laws.

2. Money Laundering Laws in the United States

2.1 The Bank Secrecy Act

Money laundering laws in the United States start with the Bank Secrecy Act of 1970.6 The Bank Secrecy Act is premised on the truism that transparency is an enemy of money laundering or corruption.7 Bribes cannot take place and money cannot be laundered in the blinding light of public exposure or the slightly less bright light of required disclosure. The theory of the BSA is that throwing light on the money trail will deter most – and punish the rest.

The BSA was enacted in response to large amounts of currency coming into the country. Its initial provisions required that certain fi nancial transactions involving cash be reported to the U.S. Internal Revenue Service. The Bank Secrecy Act (BSA) requires individual identifi cation by way of fi ling a currency transaction report (CTR) for any person who withdraws or deposits $10,000 or more in cash or purchases a monetary instrument

6Bank Secrecy Act, 12 U.S.C. 1951-59; 31 U.S.C. 5311-22.7Levey, S.A. (2004). The U.S. Treasury Department’s Role in the International War Against Terrorist Financing and

Financial Crime. Electronic Banking Law and Commerce Report, 9, 12.


108

for $3,000 or more and makes it a crime to fail to fi le, to fi le a false CTR or to cause a fi nancial institution to fail to fi le a CTR.

The BSA was not a true money laundering statute but it did address the mechanics of a money laundering scheme by imposing criminal penalties for the movement of funds offshore, concealing the placement of the funds in fi nancial institutions, and the unreported holding of foreign bank accounts.

Banks challenged the BSA requirements on the grounds that they violated their customers’ rights under the Fourth Amendment of the U.S. Constitution to be free from unreasonable searches and seizures and under the Fifth Amendment to be free from compelled self incrimination. In 1974, in California Bankers Ass’n v. Shultz, 416 U.S. 21 (1974), the United States Supreme Court held BSA requirements constitutional. In another case, United States v. Miller, 425 U.S. 435 (1976), the Supreme Court ruled “that bank customers possess no privacy interests protected by the fourth amendment in records of their affairs maintained by the bank with which they deal.”

However, reporting statutes like the BSA are of limited utility. They inevitably lead to a massive chess game between the regulators and the money launderers, in which the creativity of the criminal mind and the complexity of money markets is pitted against regulator’s effort to stay ahead of the game. For example, money launderers responded to the BSA by began a process of “structuring” or “smurfi ng” wherein a cell head in a United States city would employ an army of

runners or “smurfs” who would run from bank to bank making deposits or purchasing monetary instruments in amounts just under $10,000 to avoid the BSA reporting requirements.8 Also, most banks simply ignored the BSA rules.

The requirement of the Bank Secrecy Act requiring banks to report currency transactions of over $10,000, proved to be largely ineffective.9 This led to the passage of amendments in 1992 – the Annunzio-Wylie Money Laundering Act – requiring banks to file Suspicious Activity Reports (SAR) for any “suspicious transaction.”10 The bank must fi le a SAR if it knows, or has reason to know, that a transaction involved funds derived from illegal activity including transaction designed to avoid reporting laws.11

The Act shifts to the banking community the responsibility of determining which transactions should be reported. “Red fl ags” that Banks must be aware of include high risk geographic locations, notorious or politically connected customers, inherently suspicious transactions or business lines, and transactions which are unusual for that customer.12

The bank cannot notify the subject of the report that a SAR has been fi led, and the bank has immunity for fi ling a SAR in good faith. A bank that fails to comply can be held criminally liable.

2.2 The Money Laundering Control Act of 1986 (MLCA)

Money laundering became a crime unto itself with the Money Laundering Control Act of 1986 (MLCA).13 This was the fi rst U.S. legislation

8Welling, S.N. (1989). Smurfs, Money Laundering, and the Federal Criminal Law: The Crime of Structuring Transactions. Florida Law Review, 41, 287-339 (1989).

9Welling, supra at note 13, p. 295. 10Annunzio-Wylie Anti-Money Laundering Act, 12 U.S.C. 1772d, 1831m-1; 18 U.S.C. 474A, 984, 986, and 1960; 31

U.S.C. 5327, 5328.11See 31 U.S.C 5318(g)(1); 12 C.F.R 21.11(a).12Fagyal, P. (2006), The Anti-Money Laundering Provisions of the Patriot Act, St. Louis University Law Journal, 50,

1361-1395.1318 U.S.C. 1956, 1957. (p.7)


109

to actually describe money laundering, defi ne it, and prohibit it as a crime.14 It was hailed as “the most sweeping legislation to date in combating money laundering.” The MLCA imposed severe penalties for the conduct of fi nancial transactions designed to launder dirty money.

The two key requirements of the act are the existence of (1) “fi nancial transactions” involving (2) “specified unlawful activities” (SUA). To be a separate money laundering crime, the conduct in question must satisfy both of these elements.

Transactions involving the proceeds of the SUAs were made criminal offenses in and of themselves. The most lucrative of SUAs is narcotics traffi cking and is covered by title 18 U.S.C. 1956 and 1957. But these statutes have been used against arms dealers, corrupt public offi cials, robbers, timber thieves, and extortionists.

The MLCA is divided into two code sections, 18 U.S.C. 1956 and 18 U.S.C. 1957. The more widely used section is 1956, which includes three subdivisions addressing: (1) domestic money laundering and participation in transactions involving criminal proceeds, (2) international money laundering of criminally derived monetary instruments, and (3) the use of government sting operations.15 The money laundering provisions of 1956 are commonly known as “transaction money laundering,” because the prohibited act is the fi nancial transaction itself.16 The prohibited fi nancial transactions include: (1) transactions

conducted with the intent to promote specifi ed unlawful activities, (2) transactions designed to conceal the nature, source, or ownership of proceeds of specified unlawful activities, and (3) transactions designed to evade reporting requirements.17

The less frequently used section is 18 U.S.C. 1957, which is simpler, but has a more limited application. Section 1957 contains an offense entitled “engaging in monetary transactions in property derived from specifi ed unlawful activity.” In essence, 1957 attempts to punish those individuals or entities who knowingly deal with those engaged in unlawful activity.18 In contrast to 1956, it does not require that the funds be used for any additional criminal purpose nor that the defendant engaged in the transaction with any specifi c intent. Thus, it has the potential to criminalize seemingly “innocent” acts or commercial transactions. In enacting 1957, Congress intended to dissuade people from engaging in even ordinary commercial transactions with people suspected to be involved in criminal activity.19

2.3 Civil and Criminal Forfeiture

But coupled with these criminal statutes are the Congressional forfeiture statutes, enacted in 1986 and amended in 1988. The civil forfeiture statute is 18 U.S.C. 981, and the criminal forfeiture statute is 18 U.S.C. 982. The guiding principle behind forfeiture is not to allow the criminal to keep the riches of his criminal activity.

14Adams, T.E.. (2000). Tacking on Money Laundering Charges to White Collar Crimes: What Did Congress Intend, And What Are The Courts Doing?. Georgia State University Law Review, 17, 531-573.

15Mann, T.T. (2007). Money Laundering. American Criminal Law Review, 44, 769-792.16Id. at 773.17Id.18Id. at 774.19Madinger, J. & Zalopany, S.A. (1999). Money Laundering; Ratliff, R. (1996), Third-Party Money Laundering. Stanford

Law and Policy Review, 7, 173-183.


110

Civil forfeiture is against the property itself rather than against the criminal. The government may seize property based upon probable cause that the property is subject to forfeiture. The property owner or other interested party (called a “claimant”) may contest the forfeiture by establishing that the property is not subject to forfeiture. The claimant must prove his or her case by a preponderance of the evidence.

Under the civil forfeiture provisions of 981, any property involved in a transaction or attempted transaction in violation of 1956 or 1957 or any property traceable to such property is subject to forfeiture. Under this civil forfeiture section, all property involved in a money laundering offense, as well as violations of the Bank Secrecy Act, involving currency reporting, would be subject to forfeiture. An example of the breadth of civil forfeiture is the crime of violating reporting requirements. Money not reported is “involved” and can be forfeited. Monies seized by customs agents at airports and harbors from defendants attempting to transport it out of the country without fi ling the appropriate forms leads to seizure and forfeiture.

Some advantages to using civil forfeiture proceedings and 18 U.S.C. 981 instead of criminal forfeiture are:

(1) A concurrent criminal cas is not necessary. This is useful if the money launderer is dead, missing, or a fugitive.

(2) The ability to reach property “involved” in money laundering generally, but where specifi c fi nancial transactions cannot be identifi ed.

(3) The ability to reach property held in the name of a nominee who you can prove was involved in money laundering activity, but where the evidence is insuffi cient to satisfy the heightened evidentiary standard necessary to obtain a criminal conviction.

Criminal forfeiture, by contrast, is an action against the individual. The government can forfeit all property of a convicted defendant that either facilitated the crime or constitutes the proceeds of the crime. But signifi cantly, unlike civil forfeiture, criminal forfeiture permits the government to forfeit “substitute assets,” i.e., legitimate assets, if the tainted assets cannot be reached.20

Criminal forfeiture under 18 U.S.C. 982 requires that the government prove its case beyond a reasonable doubt. In other words, the evidence must be suffi cient to convict the criminal defendant. This is a significant evidentiary challenge compared to civil forfeiture proceedings,

Civil Forfeiture Criminal Forfeiture

18 U.S.C. 981 18 U.S.C 982

action against the property itself action against the defendant as a person

claimant must prove case by preponderance government must prove case beyond a reasonableof the evidence doubt

property must be involved in or traceable to government can substitute legitimate assets if tainedthe offense assets are unavailable

2021 U.S.C. 853(p).


111

where the government must prove his case by a preponderance of the evidence to obtain seized property.

In a criminal forfeiture case, the property is first indicted just as the criminal defendant is. The property is described in a separate forfeiture count in the same indictment that charges the defendant. At the time the property is indicted, it may already be in the government’s possession, but often the government must go out and restrain or arrest the property. To gain control in criminal forfeiture proceedings, temporary restraining orders and seizure warrants are used.

Remember that criminal forfeiture proceeding have a significant advantage over civil forfeiture because it allows for substitution of assets. As an example, if $100,000 of tainted funds were still in the bank, the government would obtain a seizure warrant and probably proceed with a civil forfeiture. But if the money cannot be located, then the government would proceed with a criminal forfeiture because once they have an order forfeiting $100,000, they can forfeit substitute assets.21 Also, substitute asset provisions now allow for forfeiture from a defendant who acts as an intermediary for the money launderer if he conducted three or more separate transactions totaling $100,000 or more in any twelve-month period.

In any plea agreement, the forfeiture count is usually involved and the issue is how much or little of these assets will be forfeited.

2.4 Patriot Act

The Patriot Act was a source of substantial expansion of these laws. It targets the fi nancing of terrorists. Terrorist fi nancing has been described as a form of reverse money laundering, where funds originating from legitimate sources,

criminal sources, or both, are covertly transferred to individuals to fi nance terrorist operations.22 The Patriot Act expands the scope of money laundering laws to cover a broader range of financial institutions than prior laws.

It also requires fi nancial institutions to implement programs designed to deter and detect instances of money laundering. It expands the list of predicate offenses that give rise to a money laundering charge, including corruption, and it expands the reach of laws to cover more off-shore conduct to combat global terrorism.

One expansion of the Patriot Act was to fi ll gaps in the Money Laundering Control Act. The Money Laundering Control Act of 1986, creates liability for any individual who conducts a monetary transaction knowing that the funds were derived through specifi ed unlawful activity. One such “specifi ed unlawful activity” is the bribing of a foreign offi cial. The Act was amended in 1992 to include a felony violation of the Foreign Corrupt Practices Act (FCPA) as a predicate offense for the purpose of a money laundering prosecution. See 18 U.S.C. 1956(c)(7)(D).

However, the FCPA does not reach bribes that merely violate foreign laws (and not U.S. laws). The Patriot Act filled that gap by amending 1956(c) of the Money Laundering Control Act to add a predicate offense of bribery that would violate the laws of a foreign nation. Now bribing a foreign offi cial is a crime if it violates the FCPA or if it falls under the Money Laundering Control Act.

These statutes recognize the close link between bribery and the bribe recipient’s need to launder the illegal funds paid, and provided law enforcement with an additional enforcement tools.

21U.S.C. 853(p).22Cassella, S.D. (2004). International Money Laundering: From Latin America to Asia, Who Pays? Berkeley J. Int’l L.,

22, 116-122.


112

2.5 Indirect Ways of Combating Money Laundering

2.5.1 Racketeering Infl uenced and Corrupt Organizations Act (RICO)

In 1970 the United States Congress passed the Racketeering Infl uence and Corrupt Organizations Act (RICO).23 Its primary purpose was to permit prosecution of organized crime leaders,24 but it has been used in a much broader fashion, including to prosecute and stop the laundering of drug trafficking profits through domestic American businesses. Traffi ckers pass narcotics monies through businesses and utilize these cash fl ows as business profi ts. The narcotics traffi ckers even pay taxes on these narcotics monies disguised as business profi ts. As a result of this laundering, the traffi cker is then free to spend money openly in our society. Often, suspicions on the part of law enforcement and the internal revenue service are aroused when purchases of luxury items such as boats, planes, and expensive cars are purchased with no identifi able source of income. The traffi cker hopes to avoid prosecution by disguising the monies used for these purchases as legitimate profi ts. RICO laws, which permit prosecution where an individual commits two predicate crimes – including money laundering – over a 10 year period.25 If convicted, the defendant faces enhanced prison sentences, and must forfeit any ill-gotten gains as well as any business enterprise used as part of the racketeering activity.26

2.5.2 Prosecution for Tax Evasion under the Internal Revenue Code

The Internal Revenue Service (IRS) has prosecuted narcotic traffi ckers for non-declaration of income. The IRS has a long tradition of prosecuting famous criminals like Al Capone for income tax evasion. The dilemma for the criminal is that if they declare the source of their illegal monies, they will be prosecuted for that illegal activity, i.e., narcotics traffi cking, piracy, illegal gambling, prostitution, etc. But if they do not declare these illegal monies, then they are subject to prosecution for income tax evasion. Illegal money is of no value to a criminal unless he can enjoy it. While cash supposedly leaves no trail, sooner or later these illegal monies must show up as income. The sums of monies, especially from successful criminal activities is so large that the IRS eventually fi nds it.

Only so much cash can be transferred and eventually transfers of large sums move through fi nancial institutions. Once a criminal is identifi ed, the lack of a money trail can also be used as proof of his illegal money laundering. Large fi nancial holdings without a legitimate source of income can be convincing evidence. Movement between one transaction system and another is the key to all money laundering schemes. The movement of money from a cash transaction scheme to a business transaction system is where the money launderer is always the most vulnerable. Remember the objective is to have access to “clean” appearing money at the end of the process.

2318 U.S.C. 1961-1968.24According to the “Statement of Finding and Purpose” of RICO: “It is the purpose of [RICO] to seek the eradication

of organized crime in the United States by strengthening the legal tools in the evidence-gathering process, by establishing new penal prohibitions, and by providing enhanced sanctions and new remedies to deal with the unlawful activities of those engaged in organized crime.” See Section 1 of Pub. L. 91-452.

2518 U.S.C. 1962.2618 U.S.C. 1963(a).


113

2.6 Sentencing For Money Laundering

A violation of the transporting or transfer provisions of the Money Laundering Control Act expose the accused to a maximum of 20 years in prison and a fi ne of $500,000 or twice the value of the funds laundered.27 A violation of the transaction-in-criminal-proceeds provisions of the Act expose the accused to a maximum of 10 years in prison and a fi ne.28

Under the U.S. Sentencing Guidelines, money laundering is treated as an offense deserving of long terms of incarceration. The base offense level, which drives the guideline range set by the Sentencing Guidelines, make this point rather clearly. The base offense level of money laundering ranges from 17 to 23, well above bribery (7 to 12); insider trading (8) and blackmail (9) but signifi cantly below serious drug traffi cking charges (26 to 38).

There are a few signifi cant cases :

2.6.1 Signifi cant Cases

(1) William Jefferson

In June of 2007 William Jefferson, a U.S. Congressman from Louisiana, was indicted after FBI found $90,000 in cash in his freezer, during the execution of a search warrant.29 He was indicted on 16 counts, including counts under the Money Laundering Control Act for knowingly engaging in 3 monetary transactions (each for $25,000), knowing that the money was derived from criminal activity. His case has not yet been resolved.

(2) A m S o u t h B a n k o f Alabama

In 2004, AmSouth Bank agreed to pay fi nes of $50 million for civil and criminal violations of the Bank Secrecy Act.30 Investigators were initially prompted to investigate the Bank when it failed to promptly respond to a Grand Jury Subpoena. When investigators checked, they found the Bank failed to have suffi cient anti-laundering controls. Also, the Bank failed to fi le a Suspicious Activity Reports (SARs) under the Bank Secrecy Act despite numerous red fl ags in deposits to a certain account.

The Bank was not fi ling the SARs because there had been no loss to the Bank, the offending party had died, or the suspicious activity had been telephonically reported to law enforcement. None of that excused the SAR fi ling requirement, however. So the Bank received a $50 million fi ne.

(3) Riggs Bank

In 2004 and 2005, Riggs Bank agreed to pay substantial fi nes and penalties for violation of various money laundering statutes. In 2004, Riggs Bank paid a $25 million civil penalty and pled guilty to a criminal charge based upon defi ciencies in the Bank’s BSA compliance policy with regard to its handling of the deposits of various offi cials in the countries of Equatorial Guinea and the Kingdom of Saudi Arabia. Specifi cally, the consent decree indicated that the bank’s procedures (1) did not adequately identify the risks created by the customer’s notorious dealings.

2718 U.S.C. 1956(a)(1)-(3).2818 U.S.C. 1957(a),(b)(1)-(2).29http://topics.nytimes.com/top/reference/timestopics/people/j/william_j_jefferson/index.html?8qa30Braverman, P. (2005). Rocked by a Seismic Shift in Banking. Legal Times, 28, 22.


114

Less than a year later, Riggs bank settled a separate criminal charge of failing to fi le SARs with regard to accounts held by Chilean dictator Augusto Pinochet, agreeing to pay a fi ne of $16 million and to pay restitution of $9 million to the victims of Pinochet.31

(4) U.S. v. Kozeny

This case illustrates the expanded reach and interplay of the Foreign Corrupt Practices Act (FCPA) and our money laundering laws. On October 6, 2005, Viktor Kozeny (and others) were arrested on an indictment alleging violations of the FCPA and Money Laundering Control Act. Kozeny, a Czech Entrepreneur dubbed the Pirate of Prague by Fortune Magazine in 1996, is charged with, among other things, paying bribes of over $11 million to Azerbaijan government offi cials.32

Kozeny is a foreign national.33 There is no allegation that he conducted his bribery on American soil. However, American companies did send him “investment” money, knowing that he would use it for bribes. That was enough of a connection to the United States to trigger the FCPA and the Money Laundering Act.

Since 2005, Kožený was in prison in Bahamas waiting for the court decision whether he will be handed over to the U.S. or to the Czech Republic. The current decision of the Bahamas court from June 23, 2006, is that he will be transferred to the U.S. In 2007, however, he was set free on caution in the Bahamas after paying a $300,000 bail. But his co-conspirators have pled guilty and are expected to testify against him.

(5) American Express Bank International

Recently on August 6, 2007 – American Express Bank International (AEBI) agreed to pay $65 million to settle money laundering charges brought under the Bank Secrecy Act as part of a deferred prosecution agreement.34 The settlement included the forfeiture of $55 million in laundered funds and a $10 million fi ne, and was the largest fi nancial sanction imposed upon a U.S. bank for money laundering activities. AEBI is a Miami-based banking division of the global credit card giant American Express. It catered to wealthy Latin American clients. According to a press account, AEBI operated in certain high-risk jurisdictions and business lines without commensurate systems and controls to detect and report money-laundering and other suspicious activity in a timely manner, as well as manage the risks of money laundering, including the potential for illicit drug traffi cking-based Black Market Peso Exchange transactions.35

The prosecution was based upon a “sting” operation, in which large sums of cash were deposited directly by undercover law enforcement agents who represented they were “working” for Columbian drug traffi ckers. Beyond the sting operation, investigators also found “numerous” private banking accounts that were controlled by “apparently legitimate South American businesses”, but held in the name of offshore shell companies, and used to process “parallel currency exchange market transactions.” Such markets were “saturated with drug proceeds”, the Department of Justice alleged, and were highly risky for fi nancial institutions.

31Dash, E. (2005, January 28). Riggs Pleads Guilty in Money-Laundering Case, New York Times, p. C7.32Uchitelle, L. (2005, October 7). Three Indicted for Bribery in Oil Scheme in Azerbaijan, New York Times, p. C3.33Id.34United States Department of Justice Press Release. (2007, August 6). Retrieved August 9, 2007, from Westlaw Data

Base, 2007 WL 2235854.35Kirchgaessner, S. (2007, August 7). AmexCo Agrees to $65 Million penalties on Anti-Money Laundering Failings.

Financial Times USA, p. 13.


115

In the last 3 years, 19 fi nancial institutions in South Florida have been hit with sanctions for money laundering.36 South Florida seems to have become a major center for money-laundering prosecutions.

2.6.2 International Anti-Money Laundering Efforts

Obviously, money-laundering is most often an international crime. A political leader on the take rarely hides his money in his own country. He wants to transfer it to a foreign safe haven. So there needs to be some kind of top-down enforcement at the international level.

The leading international body fi ghting money laundering is the Financial Action Task Force on Money Laundering (FATF).37 It was formed in 1989 at the G-7 Summit. Today, FATF has 31 member countries (China is an observer only).38 FATF’s membership encompasses the major financial centers of Europe, Asia, and China.

The FATF created a list of 40 recommendations for countries wishing to prevent money laundering. Among those 40 recommendations is that banks pay special attention to “politically exposed persons.” These would be prominent politicians or leaders who are most apt to be bribe-takers.

The 40 recommendations also included language encouraging signatories to consider utilization of “special investigative techniques,” where permitted by its domestic legal system, including sting operations, electronic or other forms of surveillance and undercover operations.

3. The Special Challenges of Enforcing Money Laundering Statutes

3.1 Complexity

My impression is that narcotics trafficking cases put tremendous pressure on judges. For example, in Colombia the illegal money was pervasive and many courageous judges were killed. In my country, drug-related cases easily comprise one-half of the criminal cases in both our federal and state courts. The reason for the pressure on the judiciary is that the investigative techniques traditionally employed in criminal cases are now layered with complicated fi nancial tracings and extensive hierarchies of criminals. Traditional investigative techniques, such as interviews, surveillance, informants, searches and seizures, undercover operations, and the like are all still essential in unraveling a money laundering case. But money laundering causes law enforcement to deal with fi nancial institutions, which are fundamentally dedicated to the privacy of the fi nancial affairs of their legitimate clients. The clash between law enforcement’s goal of apprehending criminals and fi nancial institutions’ goal of protecting the privacy of their clients will continue to plague criminal justice systems all over the world. Legislatures have looked to the courts to apply the laws fairly and to balance the competing goals of apprehension and privacy.

Money laundering poses a number of problems for criminal justice systems the world over, including in the United States. The problems arise on many levels. First, the facts in money laundering cases are complex and these complex facts give rise to numerous evidentiary problems.

36Bussey, J. (2007, August 8). Banking: In Florida, Dirty Money is Big Business. Miami Herald, p. A1.37See Financial Action Task Force, 13 Widener Law Review 169 (2006)38Id.


116

Second, the laws intended to combat money laundering directly are numerous, and frequently the most effective legal tools work are those which work indirectly to bring money launderers to justice.

In terms of facts and evidence, money laundering cases differ from most criminal prosecutions. In ordinary criminal prosecutions, judges hear testimony and view exhibits about whether there is direct evidence, such as an eyewitness identifi cation of the defendant. Often we listen to evidence that may be circumstantial in nature, that is, evidence from which an inference may be drawn that the defendant committed a crime. For example, in a homicide case in the U.S. system, circumstantial evidence might be blood found on the defendant or testimony by a witness that a man was seen leaving a homicide scene that was approximately the defendant’s height and physical build, although the witness could not see his face. If the defendant had placed phone calls to the victim’s home a short time before the murder or if there were prior threats or disagreements, many of our jurors might believe that all the circumstantial evidence taken together is enough to support a reasonable inference that the defendant is guilty, although we did not have direct eyewitness identifi cation of him as the killer. These types of evidentiary issues are common issues for judges in ordinary criminal cases.

Money laundering cases, by contrast, are much more complex in terms of both the facts and the ability of prosecutors and judges to obtain all the information and documents necessary to try a case. Our judges and juries must listen to and understand the complex facts involved in money laundering. Offshore bank accounts may be in the name of non-existent corporations or actual corporations. Banking accounts and ledgers may be anonymous or numbered accounts requiring warrants supported by probable cause in order to be obtained. Funds can be wired from one domestic or world fi nancial center to another in seconds. Transactions may involve millions of dollars and

may be moved on a daily basis from one bank to another. Located in different time zones, one such center would always be open.

These complex facts translate into evidentiary problems for courts and prosecutors. Obtaining the records and, sometimes, the people or things necessary to try a case requires the cooperation of both the country seeking prosecution and any country where the suspected illegal monies may be deposited. Indictments may be obtained on a cartel member or pirate who is arrested in a cooperating country that allows extradition back to the charging country. But there may be instances where a criminal is living outside the charging country, but is causing great harm to that country while another country is either harboring him or decides it will prosecute him without honoring your request for extradition. The prosecutor must obtain the evidence necessary to convict the criminal.

If, for example, the charges are conspiracy to launder illegal narcotics monies through either real or fi ctitious businesses, this requires the courts to obtain the funds, or at least the banking records of these businesses through the subpoena process. Obtaining such funds and records is solely dependent upon the cooperation of the other country where the records and funds are located. Such cooperation is not necessarily easy to achieve in part because the banking industry worldwide promises confi dentiality to its customers. Whether these banks are in the Cayman Islands, Panama, Switzerland, Austria, Venezuela, United States, or the Philippines, the universal problem is obtaining these records. If the bank is a bank of the charging country, then it may be easier for that country’s courts to get compliance with orders issued for bank records. When the bank is outside of the issuing court’s territorial boundaries, then we are dependent upon cooperation between the two countries. The judiciary has its orders honored by cooperation, not by mandate once we are involved with international crime.


117

3.2 Commingling

Money is fungible. Therefore , one of the biggest challenges is showing a link between money that can be proven to be proceeds of illegality and money used in transactions by defendant. Defendants can try to hide illegal proceeds by mixing, or “commingling,” those funds with other money obtained from legitimate or unknown sources in a single account. If illegal proceeds are small percentage of money in account, it can be diffi cult or impossible to prove that later withdrawals or payments from account actually represent illegal proceeds or funds from legitimate / unknown sources.

For cases involving charges of transactions with illegal proceeds more rigorous proof as to the source of the money involved in the transaction is necessary (e.g., 1957). Proving the illegal source of the funds is necessary because the transaction is not itself unlawful activity. In other words, tracing is required.

On the other hand, lesser proof of the source of the funds is necessary in cases involving charges of concealment of illegal proceeds or use of proceeds to promote or facilitate illegal activity (e.g., 1956). For such cases, it is suffi cient to show that an account is tainted by deposit of any illegal proceeds. This lower standard is used because the laundering activity itself is unlawful conduct. In other words, tracing is not required for such cases.

Concealment can be present even when individuals who are closely affi liated with the defendant and genuine names are used to conceal the illegal funds. For example, one fact situation involved “transactions between defendant, his life-long friend, defendant’s wife, and a corporation wholly owned by defendant’s wife.” The accounts were in their own names and the names of the entities associated with them. The court rejected defendant’s argument that there could be no design to conceal where the checks listed the true remitters or clearly indicated the account from

which they came, holding that “using a third party, for example, a business entity or a relative… usually constitutes suffi cient proof of a design to conceal.” See United States v. Wiley, 57 F.3d 1374, 1377, 1387-88 (5th Cir. 1995). More examples of closely-affi liated individuals and genuine names not defeating a charge of concealment money laundering include:

“A case in which the defendant moved funds out of her own accounts into an account she held jointly with her parents. United States v. McGauly, 279 F.3d 62, 70” (1st Cir. 2002).

“A case in which the defendant paid her sister rent in cash, using drug proceeds, and her sister laundered funds by using them to pay the mortgage for the house the sister owned, but in which defendant resided. United States v. Miles, 290 F.3d 1341, 1354-56” (11th Cir. 2002).

3.3 Intent / Knowledge

The requirements for intent and knowledge are more stringent in money laundering charges than in many of the crimes underlying the laundering. For the vast majority of crimes in the United States, the underlying crime often requires only intent to do the act and does not require that defendant know that the act is illegal.

By contrast, money laundering requires:

(1) Proof that defendant knew that the money involved was the proceeds of illegal activity, and

(2) Proof that defendant knew that the underlying activity was illegal

Once this is shown, however, the government need not prove that defendant knew that the additional act of laundering the proceeds was itself illegal.


118

These challenges have led law enforcement to be creative in their investigative techniques. Indeed, one of the 40 FATF recommendations for countries attempting to combat money laundering is the utilization of the same Special Investigative Techniques which were originally endorsed by protocol of the United Nations for use in combating transnational organized crime, weapons trafficking, and traffi cking in women and children. Specifi cally, the Special Investigative Techniques would include undercover operations (presumably including “sting” operations) and “electronic or other forms of surveillance and undercover operations.”

4. Special Investigative Techniques

4.1 Wiretaps

A wiretap involves eavesdropping onto telephone calls and also monitoring e-mails or instant message exchanges. The wiretap laws contain strict requirements for judicial approval. They require advance approval by a federal judge, and are more strict than search warrant requirements.

Before issuing a wiretap, the federal judge must fi nd:

(1) Probable cause to believe that an individual is committing, has committed, or will commit, one of a list of specifi ed crimes;

(2) Probable cause that the communications concerning the at offense will be obtained through the interception;

(3) Tha t normal inves t iga t ive techniques have been tried and failed, or are unlikely to succeed, or are too dangerous; and

(4) Probable cause that the facilities from which the communications are to be intercepted are being used in connection with the commission of the crime. See 18 U.S.C. 2518(3)(a)-(d).

Federal judges have extensive experience in the use of wiretaps as part of the investigation of international money laundering involving the movement of drug proceeds across international borders. Wiretaps become an integral part of the investigation after other investigative techniques fail.

4.2 Grand Jury Subpoena

Under the U.S Constitution, individuals have the right not to be charged with any felony – that is, an offense punishable by more than a year in prison – unless it has been approved by a Grand Jury. A prosecutor drafts the criminal charge and a majority of the Grand Jurors must agree before it can be offi cially fi led. To bring evidence before the Grand Jury, prosecutors have the power to issue subpoenas compelling witnesses to testify under oath before the Grand Jury or to produce documents.

This is a powerful tool that prosecutors can use against Banks and others to investigate money laundering. The law provides that fi nancial institutions can be barred from revealing to any third person – including a customer – the fact that they received a Grand Jury Subpoena.

Financial institutions are treated differently than normal witnesses who are free to talk and perhaps alert the target of a Grand Jury investigation. This special rule for fi nancial institutions can allow investigators to remain invisible as they trace down the money trail of a laundering scheme.

4.3 Sting Operations

The use of undercover agents (which presumably would include sting operations) is specifi cally approved by UN protocol as a Special Investigative Technique and is incorporated into the Money Laundering Control Act. It has also been a valuable tool in the hands of law enforcement.

For example, on July 1, 1998, the chief fi nancial offi cer, president, and vice president of Supermail, Inc., a check cashing company, were


119

arrested on money laundering charges stemming from a two-year sting operation conducted by the Federal Bureau of Investigation (FBI) and the Los Angeles Police Department.39 The company was one of the largest check cashing enterprises operating in the western United States and purported to be one of the leading U.S. money transfer agents providing services to Mexico and Latin America.

The three executives, along with six other employees and associates, were arrested after a federal grand jury returned a 67-count indictment charging conspiracy, money laundering, the evasion of currency reporting requirements, and criminal forfeiture. The initial target of the investigation was a company store in Reseda, California. Investigators, working in an undercover capacity, approached the manager, who agreed to launder purported “drug” money in exchange for a cash fee. Specifi cally, the manager converted large amounts of cash into money orders issued by the company. As larger sums were laundered, the manager sought the assistance of his associates working at other store locations. Soon the company’s corporate offi cers were brought into the operation, and they authorized the issuance of money orders and the wire transfers of large sums of “drug” money to a secret bank account in Miami, while the cash was used to maintain operations at the company stores.

In total, the defendants laundered more than $3 million of “drug” money. The defendants in the case pled guilty to money laundering charges and received sentences ranging from 46 to 72 months in prison.

5. The Role of the Independent Judiciary

The use of Special Investigative Techniques, while critical to a successful campaign against corruption and money laundering, also requires an active and independent judiciary providing necessary oversight. Under federal law, wiretap and pen register warrants are specifi cally approved in advance by a federal district judge or magistrate judge. Likewise, issues may arise in undercover operations as to whether the law enforcement activities constituted entrapment or otherwise violated the rights of the accused. A federal judge will often be charged with making that diffi cult decision.

So what should be the role and attitude of the judiciary in the war on corruption and money laundering. At fi rst blush, it may appear that my remarks today assume and, even encourage, an active role for the judiciary in the war on crimes, generally, and corruption and money laundering, specifi cally. Indeed, the challenges of ferreting out and prosecuting such activities would suggest the appropriateness of such an active role.

However, whenever I begin to feel a bit of a kinship with the prosecutors who appear in my court, I remind myself of the words of Byron White, a former member of the U.S. Supreme Court, when he pronounced fi rmly that, “[j]udges and magistrates are not adjuncts to the law enforcement team; as neutral judicial offi cers, they have no stake in the outcome of particular criminal prosecutions.”40 With now almost 20 years as a judge and more than 12 years as a federal judge, I can say that I have truly come to see the wisdom – no the necessity – of that statement.

39Rosenzweig, D. (1998, July 2). Valley Firm Accused of Money Laundering. Los Angeles Times, p. 1 (Metro Section).40United States v. Leon, 468 U.S. 897, 917 (1984).


120

A truly independent judiciary is essential to the criminal justice system for at least three reasons.

First, it ensures that the rights of participants in our legal systems will not be abused. This has been the primary role of the federal judicial system from the founding of our country. Indeed, it was the abuse of search warrants which provided one of the precipitating causes for our War of Independence. This role of the judiciary, as the bulwark which protects the rights of ordinary citizens, continues to be a hallmark of the American legal system

Second, an independent magistrate overseeing criminal investigation will lead to great professionalism on the part of our criminal investigators and our prosecutors. This has come to be an accepted view among prosecutors and investigators in the United States. In recent years, the U.S. Supreme Court has had occasion to re-examine one of the most signifi cant precedent requiring judicial oversight of police investigative techniques – Miranda v. Arizona.41 Miranda requires that a suspect’s confession cannot be used against him at trial unless he was advised of his right to remain silent. In addition, conservative legal scholars have called for reversal of the 1961 decision of Mapp v. Ohio,42 which requires exclusion of evidence obtained without a warrant in violation of the Fourth Amendment to the U.S. Constitution. When the Miranda and Mapp decisions were issued by the Supreme Court, there was a hailstorm of protest. The view was commonly expressed that they would handcuff the police in their efforts to rein in crime.

41See, e.g., Dickerson v. United States, 530 U.S. 428 (2000).42Mapp v. Ohio, 367 U.S. 643 (1961).

However, despite the complaints of conservatives, the Supreme Court, in a 7-2 decision, declined to reverse Miranda. And there has been a surprising lack of support in the law enforcement community for overturning either Mapp or Miranda. I am confi dent that it is because law enforcement realizes, as I do, that judicial oversight resulting from these decisions has led to increased professionalism in law enforcement, enhanced accuracy in the outcome of criminal investigations, and greater long-term success in the war on crime.

Third, the independent judiciary offers legitimacy to the criminal justice system and our legal institutions. Although we, in the United States judiciary, take pride in our commitment to the Rule of Law, we also recognize that our commitment to that bedrock principle means very little if the public have serious reservations about the legitimacy, even-handedness, and fairness of our criminal justice systems. Knowledge that a truly independent judiciary provides real and meaningful oversight of criminal investigations creates greater respect for our legal system at all levels.

Thus, despite the need for Special Investigative Techniques and extraordinary efforts to ferret out money laundering and corruption, it is critical that the judiciary maintain its independent role to prevent investigative abuses, improve the quality of law enforcement, and lend credibility to law enforcement activities.


121

ตอนท ๔ ๔ ปกณกะเรอง ป.ป.ช. ปกณกะเรอง ป.ป.ช.

จากกองบรรณาธการ จากกองบรรณาธการ

Miscellaneous on NCCC from the Editorial Board


122

สำหรบคอลมนศพทนารเรอง ป.ป.ช. ททาง

กองบรรณาธการขอนำเสนอใน “วารสารวชาการ

ป.ป.ช.” ฉบบปฐมฤกษ ตนมกราคมศกนนน จะ

เกยวของกบเรองของการทจรตโดยตรงทงในแงของ

กฎหมาย และแงคดจากนกวชาการและนกวจยทง

ไทยและตางประเทศทไดใหคำนยามและคำอธบายไว

โดยจะยกมาหรอตดตอนมาพอเปนสงเขป เพอความ

เขาใจทถกตอง ดงน

๑“การทจรต หรอ “Corruption” หมายถง

“การฉอราษฎรบงหลวง” หรอ ภาษาชาวบาน หมาย

ถง “การโกงกน” แตไมวาจะใชคำอะไร ความหมาย

กคอ การไดผลประโยชนตอบแทนในวถทางทผด

ดวยความไมเปนธรรม ไมถกศลธรรม มโนธรรม

และคณธรรม เพราะฉะนน ทงหมดกขนอยกบการท

แตละคนวาจะมศลธรรม มโนธรรม และคณธรรมใน

ตวเองมากแคไหน ซงจะทำใหรวาอะไรผด อะไรถก

รวาอะไรคอการโกงกน รวาอะไรคอการฉอราษฎร

บงหลวง แลวยงทำตอไป ทงนเพราะเหตผลสำคญ

สองประการคอ ความโลภเปนประการแรก และ

ประการทสอง คอการไมมจตใจทแขงแกรงพอ

ในการตอตานสงทยวเยา และจงใจตางๆ นานา”

ศพทนารเรอง ป.ป.ช.*

การฉอราษฎรบงหลวงและการทจรต

*กองบรรณาธการ รวบรวม ตดตอน เรยบเรยงและนำเสนอศพทนารเรอง ป.ป.ช. (Terminology on NCCC)

อานรายละเอยดเกยวกบความหมายของการ

ฉอราษฎรบงหลวงเพมเตมไดในบทความเรอง

“แนวคดการทจรตคอรรปชนในสงคมไทย” ใน

วารสารวชาการ ป.ป.ช. ฉบบน

๑ฯพณฯ อดตนายกรฐมนตร นายอานนท ปนยารชน

ใหสมภาษณเมอ ๓๐ สงหาคม ๒๕๕๐

๒“ฉอราษฎรบงหลวง เปนคำเกาแกทมมาแต

โบราณแลว อยางไรกตามเราตองแยกความหมายของ

คำนออกเปน “ฉอราษฎร” และ “บงหลวง”

“ฉอราษฎร” คอ การกระทำของขาราชการ

ซงสวนใหญอยในระดบปฏบตการทมกหาประโยชน

ทไมควรจากพนองประชาชนดวยสารพดวธ ทง

ฉอโกง รดไถ ขมข เบยดบงทงนเพอประโยชนตอ

ตนเองหรอพวกพอง และ

“บงหลวง” หมายถง การกระทำของ

ขาราชการทอยในระดบสงทมอำนาจในการตดสนใจ

ใชดลยพนจในการแสวงหาประโยชนทไมควรจะไดท

มาจากทรพยสนของประเทศชาตดวยวธการเบยดบง

ยกยอกซอนเรน เพอประโยชนตอตนเองและ

พวกพองเชนกน


123

___ความหมายของคำทงสองนแตกตางกนท

ระดบของผกระทำผด อยางไรกดจดรวมกนของ

พฤตกรรมน คอ “โกง” เหมอนกน เพยงแตเปนการ

โกงจากคนสวนใหญโดยทตนเองนนมอำนาจหนาท

ทงระดบปฏบตการและระดบตดสนใจ”

๒สทธ สนทรานรกษ

(นกวชาการตรวจเงนแผนดน ๕

สำนกงานการตรวจเงนแผนดน ๒๕๕๐)

๓“ทจรต” ตามประมวลกฎหมายอาญา

มาตรา ๑(๑) คำวา ทจรต หมายถง “การแสวงหา

ประโยชนทมควรไดโดยชอบดวยกฎหมายสำหรบ

ตนเองหรอผอน” และเมอพดถงการปองกนและ

ปราบปรามการทจรต ปจจบนจะมงไปทการทจรตใน

วงราชการและการเมอง ซงอยในอำนาจหนาทของ

คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการทจรตแหง

ชาต (คณะกรรมการ ป.ป.ช. ) ตามพระราชบญญต

ประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนปราบปราม

การทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ และพระราชบญญต

ประกอบรฐธรรมนญฯ ทแกไขเพมเตม พ.ศ. ๒๕๕๐

___ใน พ.ร.บ. ดงกลาว มคำศพททควรรและ

เขาใจ คอ

(๑) “ทจรตตอหนาท” หมายความวา ปฏบต

หรอละเวนการปฏบตอยางใดในตำแหนงหรอหนาท

หรอปฏบตหรอละเวนการปฏบตอยางใดในพฤตการณ

ทอาจทำใหผอนเชอวามตำแหนงหรอหนาท ทงทตน

มไดมตำแหนงหรอหนาทนน หรอใชอำนาจใน

ตำแหนงหรอหนาท ทงน เพอแสวงหาประโยชนท

มควรไดโดยชอบสำหรบตนเองหรอผอน

(๒) “ทรพยสนเพมขนผดปกต” หมายความ

วา การททรพยสนหรอหนสนในบญชแสดงรายการ

ทรพยสนและหนสน ทผดำรงตำแหนงทางการเมอง

ไดยนเมอพนจากตำแหนง มการเปลยนแปลงไปจาก

บญชแสดงรายการทรพยสนและหนสน ทไดยนเมอ

เขารบตำแหนงในลกษณะททรพยสนเพมขนผดปกต

หรอหนสนลดลงผดปกต

(๓) “รำรวยผดปกต” หมายความวา การม

ทรพยสนมากผดปกต หรอมทรพยสนเพมขนมาก

ผดปกต หรอการมหนสนลดลงมากผดปกต หรอได

ทรพยสนมาโดยไมสมควร สบเนองมาจากการปฏบต

ตามหนาทหรอใชอำนาจในตำแหนงหนาท

(๔) “เจาหนาทของรฐ” หมายความวา

ผดำรงตำแหนงทางการเมอง ขาราชการหรอพนกงาน

สวนทองถน ซงมตำแหนงหรอเงนเดอนประจำ

พนกงานหรอบคคล ผปฏบตงานในรฐวสาหกจ

หรอหนวยงานของรฐ ผบรหารทองถนและสมาชก

สภาทองถน ซงมใชผดำรงตำแหนงทางการเมอง

เจาพนกงานตามกฎหมายวาดวยลกษณะปกครอง

ทองท และใหหมายความรวมถงกรรมการ

อนกรรมการ ลกจางของสวนราชการ รฐวสาหกจ

หรอหนวยงานของรฐ และบคคลหรอคณะบคคล

ซงมอำนาจ หรอไดรบมอบใหใชอำนาจทางการ

ปกครองของรฐ ในการดำเนนการอยางใดอยางหนง

ตามกฎหมาย ไมวาจะเปนการจดตงขนในระบบ

ราชการ รฐวสาหกจ หรอกจการอนของรฐ

(๕) “ผดำรงตำแหนงทางการเมอง” หมาย

ความวา (๑) นายกรฐมนตร (๒) รฐมนตร

(๓) สมาชกสภาผแทนราษฎร (๔) สมาชกวฒสภา

(๕) ขาราชการการเมองอน นอกจาก (๑) และ (๒)

ตามกฎหมายวาดวยระเบยบขาราชการการเมอง

(๖) ขาราชการรฐสภาฝายการเมองตามกฎหมายวา

ดวยระเบยบขาราชการฝายรฐสภา (๗) ผบรหาร

ทองถน รองผบรหารทองถนและผชวยผบรหาร

ทองถนขององคกรปกครองสวนทองถนตามท

คณะกรรมการ ป.ป.ช. กำหนดโดยประกาศใน

ราชกจจานเบกษา


124

(๖) “ผดำรงตำแหนงระดบสง” หมายความ

วา ผดำรงตำแหนงหวหนาสวนราชการระดบกรม

ทบวง หรอกระทรวง สำหรบขาราชการพลเรอน

ปลดกระทรวงกลาโหม ผดำรงตำแหนงผบญชาการ

เหลาทพ หรอผบญชาการทหารสงสดสำหรบ

ขาราชการทหาร ผดำรงตำแหนงผบญชาการตำรวจ

แหงชาต ผดำรงตำแหนงปลดกรงเทพมหานคร

กรรมการและผบรหารสงสดของรฐวสาหกจ

หวหนาหนวยงานอสระตามรฐธรรมนญทมฐานะ

เปนนตบคคล กรรมการและผบรหารสงสดของ

หนวยงานอนของรฐ ตามทคณะกรรมการ ป.ป.ช.

กำหนด โดยประกาศในราชกจจานเบกษา และผดำรง

ตำแหนงตามทมกฎหมายบญญต

๓กองการจดการ วารสารวชาการ ป.ป.ช.


125

การสนบสนนทนวจยของสำนกงาน ป.ป.ช. ปงบประมาณ ๒๕๕๐ – ๒๕๕๑*

(๑๖ โครงการ งบประมาณ ๓๙,๑๐๙,๖๕๐ บาท)

๑. ทนวจยประจำปงบประมาณ ๒๕๕๐ จำนวน ๖ โครงการ

งบประมาณ ลำดบท โครงการทสนบสนนทนวจย (บาท)

๑ การศกษาพนธกรณและความพรอมของประเทศไทยในการปฏบตตาม

อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการทจรต ค.ศ. ๒๐๐๓ ๖,๗๑๗,๑๕๐

๒ การศกษาแนวทางความรวมมอกบภาครฐ ภาคเอกชนและภาคประชาชน

ในการปองกนและปราบปรามการทจรต ๒,๕๐๐,๐๐๐

๓ การวเคราะหเปรยบเทยบการเลอกใชสอประชาสมพนธในงานปองกน

และปราบปรามการทจรตของสำนกงาน ป.ป.ช. ๑,๐๐๐,๐๐๐

๔ แนวทางการประยกตมาตรการสากลเพอการตอตานการทจรตสำหรบ

ประเทศไทย ๒,๓๙๒,๕๐๐

๕ การปองกนและปราบปรามการทจรตในองคกรภาครฐทมงเนนดำเนนการ

ในรปธรกจ ๒,๕๐๐,๐๐๐

๖ มาตรการเชงรกในการตอตานการทจรตดวยการใชกฎหมาย

วาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรตทมประสทธภาพ ๒,๕๐๐,๐๐๐

รวมงบประมาณ ๖ โครงการ ๑๗,๖๐๙,๖๕๐

*NCCC ’s Research Fund for Budgetary Year 2007-08


126

๒. ทนวจยประจำปงบประมาณ ๒๕๕๑ จำนวน ๑๐ โครงการ

(อยระหวางประกาศรบขอเสนอโครงการ)

งบประมาณ ลำดบท โครงการทสนบสนนทนวจย (บาท)

๑ การศกษาลกษณะ รปแบบ และความเสยงตอการทจรตในองคกร

สาธารณะนอกระบบราชการ ๒,๕๐๐,๐๐๐

๒ การศกษาลกษณะ รปแบบ และความเสยงตอการทจรตในองคกร

เอกชนกงสาธารณะ ๑,๕๐๐,๐๐๐

๓ การวจยเพอศกษารปแบบการทจรตเชงนโยบาย ๒,๕๐๐,๐๐๐

๔ การจดสรรหนสมนาคณและการเออประโยชนโดยทางอน

ของรฐวสาหกจและองคกรของรฐทแปรรป ๑,๕๐๐,๐๐๐

๕ การแบงปนผลประโยชนและผลประโยชนทบซอนในองคกรทรฐ

เขาไปมสวนรวมในการถอหนหรอในรฐวสาหกจ ๑,๕๐๐,๐๐๐

๖ การปองกนและปราบปรามการทจรตในองคกรปกครองสวนทองถน ๓,๐๐๐,๐๐๐

๗ การจดทำ Benchmark ดานคอรรปชนสำหรบประเทศไทย ๓,๐๐๐,๐๐๐

๘ วเคราะหการจายเงนสนบนและเงนรางวลแกเจาหนาทของรฐ

ในการปฏบตหนาท ๒,๐๐๐,๐๐๐

๙ ปญหาการทจรตคอรรปชนในวงการธรกจเอกชนไทย

กบแนวทางแกไขและปองกน ๓,๐๐๐,๐๐๐

๑๐ โครงการประเมนสถานการณดานการทจรตในประเทศไทย ๑,๐๐๐,๐๐๐

รวมงบประมาณ ๑๐ โครงการ ๒๑,๕๐๐,๐๐๐


127

ในชวงเวลาประมาณปเศษ (๒๒ กนยายน

๒๕๔๙ - ๓๑ ธนวาคม ๒๕๕๐) ทคณะกรรมการ

ป.ป.ช. ชดปจจบนเขารบตำแหนงหนาทนน มผล

การดำเนนงานในดานตางๆ ทพอสรปได ดงน

๑. ดานกฎหมายและนโยบาย

๑.๑ คดทคณะกรรมการ ป.ป.ช. รบไว

ดำเนนการทงสน ๑๔,๔๔๑ เรอง ดำเนนการแลว

จำนวน ๘,๘๒๒ เรอง มการลงโทษทางวนยแลว

๖๐ ราย อยการสงสดสงฟองแลว จำนวน ๔๕ เรอง

ออกหมายจบผตองหา ๘๑ ราย คดอยระหวาง

การพจารณาของศาล จำนวน ๑๑๓ เรอง ๑๘๔ ราย

๑.๒ จนถงสนป ๒๕๕๐ คณะกรรมการ

ป.ป.ช. ไดดำเนนการสงเรองทมการกลาวหา

เจ าหนาทของรฐซ งม ใชผดำรงตำแหนงนายก

รฐมนตร รฐมนตร สมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชก

วฒสภา หรอขาราชการการเมองอน ทอยระหวาง

ดำเนนการ ใหผบงคบบญชาหรอผมอำนาจแตงตง

ถอดถอนดำเนนการทางวนย หรอดำเนนการตาม

อำนาจหนาทแลวแตกรณ หรอสงใหพนกงาน

สอบสวนดำเนนการตามประมวลกฎหมายวธ

พจารณาความอาญาตอไปแลว รวมทงสน ๕,๑๑๗

เรอง นอกจากนน คณะกรรมการ ป.ป.ช. ยงไดมอบ

นโยบายใหเรงรดสรปเรองกลาวหาเจาหนาทของรฐ

สรปรายงานผลการดำเนนงานของคณะกรรมการ ป.ป.ช. ชดปจจบน

(๒๒ กนยายน ๒๕๔๙ – ๓๑ ธนวาคม ๒๕๕๐)

ในระดบลางและไมมเจาหนาทของรฐในระดบสง

เขาไปเกยวของในลกษณะเปนผถกกลาวหาหรอเปน

ตวการดวย และเปนเรองทมมลคาความเสยหาย

ไมมากโดยเรว

๑.๓ ไดดำเนนการเรงรดพฒนาระเบยบ

หลกเกณฑ หรอขอบงคบท เปนอปสรรคตอการ

ปฏบตหนาทในการปราบปรามการทจรตหรอท

เกยวของ ทำใหการปฏบตงานเกดการลาชา ทเสรจ

เรยบรอยแลวโดยเฉพาะระเบยบคณะกรรมการ

ป.ป.ช. วาดวยการประชมคณะกรรมการ ป.ป.ช.

พ .ศ . ๒๕๕๐ และวาดวยการการบรหารทวไป

การแบงสวนราชการ การบรหารงานบคคล การงบ

ประมาณ การเงนและทรพยสน และการดำเนนการ

อน รวมทงการกำหนดตำแหนง เงนเดอน เงนประจำ

ตำแหนงของขาราชการและลกจางของสำนกงาน

ป.ป.ช. (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๙ เปนตน

๑.๔ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พ.ศ. ๒๕๕๐ มาตรา ๒๕๐ อนมาตรา ๔ และมาตรา

๒๖๐ไดบญญตตามความเหนของคณะกรรมการ

ป.ป.ช. ไวอยางชดเจนในเรองของทรพยสนทจะตอง

ยนบญชแสดงรายการ ในวนทเขารบตำแหนงหรอใน

วนทพนจากตำแหนง เพอใหเกดความชดเจนตรงกน

ในแนวทางปฏบต และขอมลของทรพยสนทตองแสดง


128

และการเพมเตมบทบญญตของกฎหมายเพอให

คณะกรรมการ ป.ป.ช. สามารถกำหนดหลกเกณฑ

และวธการตรวจสอบความถกตองและความมอยจรง

ของทรพยสนและหนสนดวยแลว

๒. ดานระบบงานและโครงสรางของสำนกงาน

ป.ป.ช.

๒.๑ ปจจบนคณะกรรมการ ป.ป.ช. ได

ดำเนนโครงการประชาศกษาและชมชนสมพนธ เพอ

เสรมสรางคานยมดานความซอสตยกบกลมเปาหมาย

คอ ผบรหาร และสมาชกสภาองคกรปกครอง

สวนทองถน ขาราชการ และพนกงานในองคกร

ปกครองสวนทองถน ตลอดจนผนำองคกรชมชน

ทวประเทศใหเขามามสวนรวมในการปองกนและ

ปราบปรามการทจรต รวมแลว ๘๕๑ ครง ผเขารวม

ทงหมด ๘๕,๕๓๖ คน นอกจากน คณะกรรมการ

ป.ป.ช. ยงไดดำเนนโครงการจดตงคณะอนกรรมการ

ประสานงาน ป.ป.ช. ประจำจงหวดเปนโครงการ

นำรองแลว ๘ จงหวด ไดแก จงหวดสโขทย ลำพน

หนองคาย สรนทร จนทบร เพชรบร สงขลา

และจงหวดสราษฎรธาน ทงน เพอสนบสนนใหม

การปฏบตงานของคณะกรรมการ ป.ป.ช. เชงรก

และสงเสรมสนบสนนใหภาครฐและประชาชนได

เขามามสวนรวมในการบรหารงานตามหลกธรรมา-

ภบาล การสรางความเขมแขงของชมชน ตลอดจน

การเสรมสรางและพฒนาเครอขายภาคประชาชน

ใหมสวนรวมในการตรวจสอบการใชอำนาจรฐ

๒.๒ คณะกรรมการ ป.ป.ช. ไดกำหนด

แนวปฏบต เพอใหพนกงานเจาหนาทและคณะ

อนกรรมการซงไดรบมอบหมายจากคณะกรรมการ

ป.ป.ช. ใหสามารถบรณาการขอมลไปใชประโยชน

ในการปฏบตหนาทตามพระราชบญญตประกอบ


การทจรต พ.ศ. ๒๕๔๒ หรอกฎหมายอนทกำหนด

ใหเปนอำนาจหนาทของคณะกรรมการ ป.ป.ช. และ

เพอประโยชนแกการตรวจสอบหรอไตสวนขอเทจ

จรง หรอพยานหลกฐานทมอยในเรองกลาวหารอง

เรยนเจาหนาทของรฐอน หรอทมอยในความครอบ

ครองของหนวยงานภายในสำนกงาน ป.ป.ช. มา

ประกอบการพจารณาดำเนนการในเรองกลาวหาอน

ทเกยวของกนได

๒.๓ ในระบบงานปจจบน คณะกรรมการ

ป.ป.ช. ไดใหความสำคญกบการพฒนาหรอการนำ

ระบบเทคโนโลยสารสนเทศทมประสทธภาพสง

มาสนบสนนการปฏบตงานตามภารกจหลกของ

คณะกรรมการ ป .ป .ช . ทงงานปองกนและงาน

ปราบปรามการทจรต งานตรวจสอบทรพยสน และ

งานบรหารจดการ

๒.๔ คณะกรรมการ ป.ป.ช. ไดเรงรดแกไข

ปรบปรงโครงสรางและอตรากำลงของสำนกงาน

ป.ป.ช. ใหสอดคลองกบอำนาจหนาทของคณะ

กรรมการ ป.ป.ช. และปรมาณงานทมอยเปนจำนวน

มาก พรอมทงไดแตงตงคณะอนกรรมการพฒนา

ระบบบรหารงานบคคลและพฒนาองคกรขนมาเพอ

ดำเนนการ และในป ๒๕๕๐ ไดออกเปนประกาศ

เพอดำเนนการปรบปรงการแบงสวนราชการภายใน

และอำนาจหนาทของสวนราชการในสงกดสำนก-

งาน ป.ป.ช. ใหเหมาะสมและสอดคลองกบภารกจ

ของสำนกงาน ป.ป.ช.

๒.๕ ภายในสนป ๒๕๕๐ คณะกรรมการ

ป.ป.ช. ยงไดจดทำยทธศาสตรชาตวาดวยการปองกน

และปราบปรามการทจรต แผนยทธศาสตรสำนกงาน

ป .ป .ช . และแผนปฏบตการสำนกงาน ป .ป .ช .

พ.ศ. ๒๕๕๑ – ๒๕๕๒ โดยมวตถประสงคเพอใหม

การกำหนดยทธศาสตรการปองกนและปราบปราม

การทจรตระดบชาต ทภาคทกภาคสวนรวมรบผด

ชอบและคณะกรรมการ ป.ป.ช. เปนองคกรหลกใน


129

การประสานความรวมมอการขบเคลอนยทธศาสตร

ชาต ใหมการสรางเครอขายพนธมตร เพอใหการ

ปฏบตภารกจหลกดานการปองกนและปราบปราม

การทจรตเกดประสทธภาพไดสงสด

๓. ดานบคลากรของสำนกงาน ป.ป.ช.

คณะกรรมการ ป.ป.ช. ไดดำเนนโครงการฝก

อบรมหลกสตร “การพฒนาเจาพนกงาน ป.ป.ช.

ระดบ ๖ ขนไป เพอแตงตงเปนพนกงานไตสวน”

เปนรนแรกในป ๒๕๕๐ เปนการเพมประสทธภาพ

ในการไตสวนขอเทจจรง รวบรวมพยานหลกฐาน

และสรปสำนวนเพอเสนอตอคณะกรรมการ ป.ป.ช.

รวมทงจด ฝกอบรมหลกสตรอน ๆ ตามนโยบายทจะ

พฒนาใหเจาพนกงาน ป.ป.ช. เปนมออาชพในดาน

การไตสวนเกยวกบการทจรตคอรรปชน สามารถ

ปฏบตงานในลกษณะกงตลาการ

๔. ดานวชาการ/วจย

๔.๑ คณะกรรมการ ป .ป .ช . ไดแตงตง

คณะอนกรรมการฝายวจยตงแตปลายป ๒๕๔๙ เพอ

รบผดชอบดำเนนงาน รวมทงปฏบตงานตามระเบยบ

คณะกรรมการ ป.ป.ช. วาดวยการสงเสรมและ

สนบสนนการวจย พ.ศ. ๒๕๔๖ การสนบสนนทน

วจย และการดำเนนการอนใดตามทคณะกรรมการ

ป.ป.ช. มอบหมาย รวมทงการจดทำระเบยบการ

สงเสรมสนบสนนเจาหนาทสำนกงานป.ป.ช. ดาน

การวจยทงในการปฏบตและการนำผลการวจยไปใช

ประโยชน

๔.๒ คณะกรรมการ ป.ป.ช. ไดกำหนด

นโยบายและแนวทางการดำเนนงานด านการ

ตางประเทศ ดานความรวมมอระหวางประเทศ และ

องคกรปองกนและปราบปรามการทจรตระหวาง

ประเทศ ไดแตงตงคณะอนกรรมการพฒนางานดาน

การตางประเทศเพอดำเนนการใหเปนไปตามนโยบาย

ดงกลาว โดยไดเนนการพฒนาใหมความโปรงใส

(Transparency) และการพจารณาพนธกรณตาม

อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการตอตานการทจรต

ท เกยวของกบอำนาจหนาทของคณะกรรมการ

ป.ป.ช. ดวย


130

In the past year and a half (July 6, 2006 – December 31, 2007), during which the present National Counter Corruption Commission has taken the Offi ce, the Commission had engaged in several kinds of operations to be summarized as follows:

1. Regarding Legal and Policy Frameworks

1.1 There were 14,441 cases to have been enquired into. Among these, 8,822 cases were concluded and 60 wrong doers were identifi ed. The Attorney General had entered 45 cases in the action to the Court. The police had issued the warrant of arrest of the 81 sentenced offenders. There were 113 cases involving 184 persons accused of wrong doing.

1.2 Until the end of 2007, the NCCC had notifi ed offi ce with which the accused persons – the government offi cials other than the Prime Minister, Ministers, the Representatives, and other kinds of political personnel, had affi liated, concerning the on-going case. The 5,117 notifi cations were to urge the superior of the accused offi cial to take the needed preliminary action against the person within the scope of their authority. The action might lead to the impeachment, or other consequences complying to the regulations set by the offi ce. The superior might also submit the case to the Assets Scrutiny Committee (ASC) to further investigate.

Summary of the Operation Under the Present NCCC

(July 6, 2006 – December 31, 2007)

Last but not least, the NCCC had set up the policy framework for the offi ce to quickly conclude the lower ranking offi cial cases in which there was no high ranking offi cial involved, and the loss was minimal.

1.3 The NCCC had speeded up the revision of the regulation, criteria, and the rules found obstructing the mission. Some of these revised ordinances included the NCCC’s regulations on the 2007 NCCC Meeting, and the general administration covering the organizational structure, personnel administration, budgeting, financial and asset matters, and other kinds of operation, as well as the 2nd version of the Regulations Concerning Salary, and Compensation of the NCCC offi cials and wage earners, 2006, for instances.

1.4 Sub-article 4 of the Articles 250 and 260, of the 2007 Kingdom of Thailand Constitution has clearly issued, in response to the NCCC’s recommendations, on the matter of the disclosure of the assets on the dates assuming and leaving the position, to set as the framework for the standard operational procedures including the types of assets to be disclosed and the amendments to the law to allow the NCCC to set up rule and standard operational procedures to enquire into the assets concerning the existence of them and the debts.


131

2. Regarding NCCC Operational System and Organizational Structure

2.1 At the present, the NCCC has launched the public education and community relations projects to build up the value of honesty in the target groups of the administrators and members of the local administrative organizations, including its public servants and personnel, as well as the leaders of the communities all over the country to take part in the prevention and suppression of the corruption. To achieve the goal, 851 training sessions covering 85,536 participants had been organized. Moreover, the NCCC has set up the provincial NCCC coordinating sub-committees on the pilot basis in 8 provinces, namely, Sukhothai, Lamphun, Nongkhai, Surin, Chanthaburi, Petchaburi, Songkla, and Surathani. All these efforts were offensively supporting the NCCC’s operation and encouraging the government and people sectors to take part in the effort to build up the good governance. They were to strengthen the people’s networks to take part in the monitoring the exercise of the state authority.

2.2 The NCCC has set up the standard operational procedures for it personnel and sub-committees’ members authorized by the NCCC to utilized the information to support their responsibility fulfi llment in compliance to the 1999 Constitution Annex Law on the Prevention and Suppression of the Corruption or other laws authorizing the NCCC or for the purpose of inquiry or regarding the evidences involved or existing under the authority of the operational units under the NCCC, to be part of the materials for the scrutiny or other related accusations.

2.3 Under the present operational system, the NCCC has emphasized the development and the use of the highly effi cient information technology in the realization of the missions in the works of the corruption prevention and suppression, asset scrutiny, and administrative and managerial systems.

2.4 The NCCC has accelerated the reorganization and personnel scheme to suit the its responsibility and workload now overwhelming. It has set up the sub-committee on personnel administration and organizational development. In 2007, it has issued the ordinance to revise and reorganization the operational units under the NCCC Offi ce to better fi t its missions.

2.5 By the end of 2007, the NCCC had proposed the national strategies regarding the prevention and suppression of corruption, the NCCC strategic planning, and the 2008-09 NCCC Operational Plan. All these were to synchronize the national strategies of corruption prevention and suppression efforts of every sector with the NCCC as the coordinating organization. The strategies were also to set up the allied networks to drive the action of the corruption prevention and suppression to its effectiveness.

3. Regarding the NCCC Personnel

The NCCC had launched the training programs entitled “The Upgrading of Class 6 and up NCCC Personnel to Become the Inquiry Offi cers.” The fi rst group was produced in 2007 which would increase the effectiveness of the inquiry process, the compilation of the evidence, and the fi le preparation to submit to the NCCC including the provision of other trainings to actualize the policy of boosting the NCCC personnel’s professionalism in doing their job dealing with the corruption and could work as a paraprofessional.

4. Regarding Academic and Research Mission

4.1 The NCCC had set up the research sub-committee since the end of 2006 to be responsible for operating and complying to the NCCC ordinance on the research promoting and supporting, issued in 2003, to encourage the research and other related actions designated by the NCCC.


132

4.2 The NCCC has set up the policy framework and guidelines to operate in regard to foreign affairs, international cooperation, and the international corruption prevention and suppression organizations. It had set up a sub-committee on foreign affairs to realize the goal aiming at building up the transparency in the country and to follow-up the commitment in complying to the UN Convention on Countering Corruption in the part related to the NCCC.


133

๑. เปนบทความวจยหรอบทความวชาการ

ทวไปดานการปองกนและปราบปรามการทจรต

๒. เปนบทความทไมเคยตพมพทใดมากอน

หรอไมอยระหวางการเสนอขอลงพมพในวารสาร/

สงพมพอน

๓. เนอหาตนฉบบภาษาไทย มจำนวนหนา

สงสดไมเกน ๒๕ หนาพมพ (กระดาษ A4) ตนฉบบ

ภาษาไทยพมพดวยขนาดตวอกษร ๑๖ แบบอกษร

Angsana New ตนฉบบภาษาองกฤษพมพดวยขนาด

ตวอกษร ๑๒ แบบอกษร Times New Roman

๔. สวนประกอบสำคญของบทความ

(๑) ชอเรอง หรอ ชอหวขอ ภาษาไทย

และภาษาองกฤษ

(๒) ชอผ เขยน ภาษาไทยและภาษา

องกฤษ (ระบสถานทตดตอ และ E-mail address,

โทรศพท/โทรสาร) ไวทายบทความ

(๓) บทคดยอ ภาษาไทยและภาษา

องกฤษ ประมาณ ๑๐-๑๕ บรรทด (ภาษาไทย) หรอ

ประมาณ ๑๐๐-๑๕๐ คำ (ภาษาองกฤษ)

(๔) เนอหา (คำบรรยาย) ประมาณ

๑๐-๒๐ หนา

(๕) รปและตารางประกอบ เทาทจำเปน

พรอมคำบรรยาย (อธบายประกอบภาพ) รวมแลว

ไมเกน ๔ หนา

หลกเกณฑการรบบทความลงพมพใน “วารสารวชาการ ป.ป.ช.”

(๖) สรป และขอเสนอแนะจากผลการ

วจย ประมาณ ๑๐-๑๕ บรรทด หรอรวมขอเสนอ

แนะแลวไมเกน ๒๐ บรรทด

(๗) เชงอรรถ เรยงลำดบหมายเลข

ในเนอหา และพมพรวมไวสวนทายของบทความ

(๘) เอกสารอางอง หรอ บรรณานกรม

หมวดภาษาไทยมากอนหมวดภาษาองกฤษ และ

หนงสอทมชอผแตงมากอนสงตพมพอนๆ ระบให

ชดเจนถงชอผแตง (ถาม) ปทพมพ “ชอเรอง” (ถาม)

ชอหนงสอ สำนกพมพ เมอง/ประเทศทพมพ ระบ

รหส ISBN/ISSN (ถาม) จำนวนหนา และหนาท

อางอง (ถาอางองเฉพาะสวนยอยหรอเรองยอยใน

เลม)

(๙) การอางอง Websites หรอสอ

Electronics ตางๆ หรออนๆ ใหเปนหมวดตอทาย

หนงสอสงพมพตางๆ ตามขอ (๘)

๕. ตวอยางการจดหนาพมพ

↔ ๔ ซม.

↔ ๒.๕ ซม.

↕ ๓ ซม.

↕ ๔ ซม.


134

๖. เงอนไขการรบพจารณา

(๑) บทความทไดรบการพจารณาให

ลงพมพในวารสารวชาการ ป.ป.ช. ตองผานความ

เหนชอบและหรอผ เขยนไดปรบปรงแกไขตาม

ขอเสนอแนะของกองบรรณาธการ (ถาม)

(๒) ผ เ ข ย นบทค ว า มท ไ ด ร บ ก า ร

คดเลอกใหลงพมพในวารสารวชาการ ป.ป.ช. จะได

รบคาตอบแทนผลงานละ ๕,๐๐๐ บาท

(๓) แจ งผลการพจารณาใหผ เ ข ยน

บทความทราบภายในไมนอยกวา ๘ สปดาหหลงจาก

ไดรบตนฉบบ

สถานทตดตอ

กองบรรณาธการวารสารวชาการ ป.ป.ช.

ศนยวจย สำนกงาน ป.ป.ช.

เลขท ๑๕๕๐ อาคารธนภม ชน ๑๘

ถนนเพชรบรตดใหม

แขวงมกกะสน เขตราชเทว

กรงเทพฯ ๑๐๔๐๐

โทรศพท ๖๖-๒๒๐๗-๐๑๗๑

โทรสาร ๖๖-๒๒๐๗-๐๑๗๑

อเมล [email protected]


135

Call for Papers National Counter Corruption Commission Journal

(NCCC Journal)

The Office of the National Counter Corruption Commission (ONCCC) wishes to announce the publication of an academic journal on counter corruption. The NCCC Journal in January each year, Article should be submitted before September to be considered for publication in January.

The NCCC Journal is a reference journal of social science and humanities, providing a forum for academics, researchers and practitioners to present their research fi ndings and viewpoints on anti-corruption activities and concepts.

Instructions to Authors

1. All manuscripts should be submitted with the understanding that they are original, unpublished works and are not being submitted for publication elsewhere.

2. Manuscripts must be submitted in double space with margins as shown, with references on separate pages and a maximum length of 25 pages including tables and fi gures. The fonts must be Angsana New 16 for articles written in Thai or Times New Roman 12 for papers in English.

3. The authors should submit two hard copies of their papers and a diskette or an e-mail attachment.

4. The manuscript should have the following components:

(1) Article Title in English and in Thai (if appropriate)

(2) Author’s name in English (and in Thai and English for Thai authors) with institutional affi liation and contact information: e-mail address, telephone, and facsimile

(3) Abstract in Thai and English of approximately 10-15 lines for Thai or 100-150 words for English

(4) Keywords (about 5 words) that describe the article’s focus.

(5) Content: about 10-20 pages.

↔ 4 cm.

↔ 2.5 cm.

↕ 3 cm.

↕ 3 cm.


136

(6) Figures and Tables must be numbered and have titles and captions. An article should not contain more than 4 pages of fi gures and tables.

(7) Conclusion and Recommenda- tions based on the research fi ndings or paper’s discussions, not exceeding 20 lines.

(8) Footnotes must be sequentially numbered and appear at the end of the article before the references.

(9) The bibliography or reference list should appear at the end of the text. The reference list should include every work cited in the text. Please ensure that the dates, spelling and title used in the text are consistent with those listed in the references. For articles written in Thai, works cited that are written in Thai should appear fi rst. The Journal prefers the reference system of the American Psychological Association (APA) which can be found at http://www.liu.edu/CWIS/CWP/library/workshop/citapa.htm Books appear before other kinds of materials and each reference should contain the author, year of publication, title, publisher’s name and town/city in which the publisher is located. Please include the ISBN/ISSN, if any. For references mentioned specifi cally in the article, the page(s) from which the quotation was taken must be in the reference.

(10) References to websites or other electronic forms should appear after the references to books and articles.

Manuscripts should be submitted to the Research Center, Office of the National Counter Corruption Commission at the following address:

Research Center

Offi ce of the National Counter Corruption Commission1550 Thanaphum Building, 18th Floor New Phetchaburi RoadMakkasan Sub-District Ratchathewi District, Bangkok 10400, ThailandTel. and Fax. 66-2207-0171E-mail: [email protected]

The Journal’s Editorial Board will notify the author of the review decision within 8 weeks of receiving the manuscript.

Should the author have any questions regarding the review process, please contact the Secretariat of the Research Center via the address shown above.


137

แบบบอกรบเปนสมาชก

“วารสารวชาการ ป.ป.ช.”

ชอ – สกล...............................................................................................................................................................

ตำแหนงงาน...........................................................................................................................................................

หนวยงาน/สงกด....................................................................................................................................................

ทอยทสะดวกในการตดตอ.....................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

โทรศพท/โทรสาร.......................................................................มอถอ..................................................................

E- mail...................................................................................................................................................................

ขอเสนอแนะ

ทานเหนวาเนอหาสาระในวารสารวชาการ ป.ป.ช. ควรจะใหความสำคญในเรองใด หรอประเดนใดบาง

โปรดระบตามลำดบความสำคญ

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................

สถานทตดตอ : กองบรรณาธการวารสารวชาการ ป.ป.ช. ศนยวจย สำนกงาน ป.ป.ช.

เลขท ๑๕๕๐ อาคารธนภม ชน ๑๘ ถนนเพชรบรตดใหม

แขวงมกกะสน เขตราชเทว กรงเทพฯ ๑๐๔๐๐

โทรศพท : ๖๖-๒๒๐๗-๐๑๗๑ โทรสาร : ๖๖-๒๒๐๗-๐๑๗๑

E-mail : [email protected]


138

NCCC Journal Subscription Form

Name-Last Name.........................................................................................................................................

Position........................................................................................................................................................

Agency Affi liated With................................................................................................................................

Postal Address..............................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

Telephone/Fax...............................................................Mobile Phone........................................................

E- mail.........................................................................................................................................................

Suggestions

In your opinion, what issue should the NCCC Journal emphasize?. Please list them in order of importance

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................

Address: Editorial Board, NCCC Journal Research Center, Offi ce of the National Counter Corruption Commission 1550 Thanaphum Building, 18th Floor New Petchaburi Road Makkasan Sub-District, Ratchathewi District, Bangkok 10400Telephone: 66-2207-0171 Fax. 66-2207-0171E-mail: [email protected]

วารสารวิชาการ ป.ป.ช. ปีที่ 1 ฉบับที่ 1

Documents

corruption prevention

corruption cases

concept of corruption

board professor

medhi krongkaew professor

research information

professor kasem watanachai

kowit kangsanun professor