การควบคมคณภาพการหลอเครองประดบทองดวยวธการออกแบบการทดลอง

โดย นายโอรส พนจรตนพนธ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการจดการงานวศวกรรม

ภาควชาวศวกรรมอตสาหการและการจดการ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2556

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

การควบคมคณภาพการหลอเครองประดบทองดวยวธการออกแบบการทดลอง

โดย นายโอรส พนจรตนพนธ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการจดการงานวศวกรรม

ภาควชาวศวกรรมอตสาหการและการจดการ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2556

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

THE QUALITY CONTROL OF GOLD JEWELRY CASTING PROCESS

: DESIGN OF EXPERIMENT APPROACH

By

Mr. Oros Pinitrattanapan

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree

Master of Engineering Program in Engineering Management

Department of Industrial Engineering and Management

Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2013

Copyright of Graduate School, Silpakorn University

6บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “การควบคมคณภาพ

การหลอเครองประดบทองดวยวธการออกแบบการทดลอง” เสนอโดย นายโอรส พนจรตนพนธ

เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาวศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการ

งานวศวกรรม

………………………………………..

(ผชวยศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย

วนท………. เดอน……….……… พ.ศ. ….……

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ผชวยศาสตราจารย ดร. นตพงศ 6โสภณพงศพพฒน

คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ

……………………………………….. ประธานกรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร. ธระศกด หดากร6)

…………. / ………………../ …….……….

………………………………………… กรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร. วลยลกษณ อตธรวงศ)

…………. / ………………../ ……..………

………………………………………… กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร. นตพงศ โสภณพงศพพฒน)

…………. / ………………../ ……….…….

ง

53405331: สาขาวชาการจดการงานวศวกรรม

7คาสาคญ : การหลอเครองประดบ/ วธการทากช/การออกแบบการทดลอง

นายโอรส พนจรตนพนธ : การควบคมคณภาพการหลอเครองประดบทองดวยวธการ

ออกแบบการทดลอง. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ: ผศ.ดร.นตพงศ7 โสภณพงศพพฒน. 107 หนา.

7การศกษานทาการวเคราะหและปรบปรงคณภาพงานหลอเครองประดบทอง เพอ7ลด

ขอบกพรองในงานหลอตวเรอนเครองประดบทอง โดยมวตถประสงค คอ การศกษาถงปจจยและ

อทธพลของตวแปรทมผลตอคาผลผลตในกระบวนการหลอเครองประดบทอง โดยใชวธการของ

ทากชในการสรางสมการจาลองของปจจยและตวแปร รวมถงหาระดบปจจยทเหมาะสม ทมผลตอ

ประสทธภาพคาผลผลตในกระบวนการหลอเครองประดบทอง

ผลของการทดลองชใหเหนวา อณหภมอบเบาปน อณหภมหลอมโลหะ และอณหภมเบา

ปนสาหรบการหลอ มผลตองานเสยและงานซอมการหลอเครองประดบทองอยางมนยสาคญ ดงนน

จงนาปจจยทมอทธพลตอการหลอมาทาการออกแบบการทดลองแบบทากช L9 3 ระดบ 3 ปจจย

โดยทาการทดลอง 9 จดการทดลองและทดลองซา 3 ครง เพอหาระดบปจจยทเหมาะสมดวยวธ

พนผวตอบสนอง ซงผลทได พบวา ระดบปจจยทเหมาะสมของอณหภมอบเบาปนคอ 710 องศา

เซลเซยส ปจจยทเหมาะสมของอณหภมหลอมโลหะคอ 1160 องศาเซลเซยส และระดบปจจยท

เหมาะสมของอณหภมเบาปนสาหรบการหลอคอ 580 องศาเซลเซยส

ภาควชาวศวกรรมอตสาหการและการจดการ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ลายมอชอนกศกษา ……………………………… ปการศกษา 2556

ลายมออาจารยทปรกษาวทยานพนธ …………………………………………..

จ

53405331: MAJOR: ENGINEERING MANAGEMENT

KEY WORD: JEWELRY CASTING/ TAGUCHI METHOD/ EXPERIMENTAL DESIGN

OROS PINITRATTANAPAN: THE QUALITY CONTROL OF GOLD JEWELRY

CASTING PROCESS BY EXPERIMENTAL DESIGN THESIS ADVISOR: ASST.PROF.DR.

NITIPON SOPONPONGPIPAT, D.ENG. 107 PP.

The purposes of this study were to analyze the cause of defects in gold jewelry casting

process and to propose an appropriate casting condition that can eliminate these defects. Taguchi

method was conducted to study factors that affacted the yield in casting process. Moreover, the

significance level of each factors were determined. Finally the equation to explain the casting

efficiency was obtained.

It was found that flask temperature, metal melting temperature and flask casting

temperature significantly affected casting process in gold jewelry manufacturing. To find suitable

temperature of the three main factors, Taguchi technique (L9 3 levels 3 factors) was repeatedly

used for testing 3 times in 9 positions of the surface. The result was found that the most suitable

temperature of flask temperature, metal melting temperature and flask casting temperature were

710 C, 1160 C, and 580 C, respectively.

Department of Industrial Engineering and Management Graduate school, Silpakorn University

Student’s Signature ……………………………………… Academic Year 2013

Thesis Advisor’s Signature …………………………………………..

ฉ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงลงไดดวยด เนองจากไดรบความกรณาและความ

อนเคราะหจาก ผศ.ดร.นตพงศ โสภณพงศพพฒน7 อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ทไดใหคาปรกษา

ความรทเปนประโยชนและแนะนาแนวทางในการทาวจย ตลอดจนชวยตรวจสอบแกไข

ขอบกพรองของวทยานพนธ นอกจากนผจ ดทาวทยานพนธขอขอบพระคณคณะกรรมการ

ผทรงคณวฒ และ ผแทนสานกงานคณะกรรมการอดมศกษาทไดใหความกรณาตรวจสอบพรอมทง

ใหคาแนะนา ขอเสนอแนะ ทเปนประโยชนตอการทาวทยานพนธใหสาเรจ

ขอขอบคณบรษทผผลตเครองประดบ ทอนญาตเออเฟอสถานทและอานวยความสะดวก

ในการทาวจย รวมถงการใหขอมลตางๆทเปนประโยชน ขอบคณผบรหารและพนกงานทกคนทม

สวนรวมและใหการชวยเหลอในการเกบรวบรวมขอมล

สดทายนขอกราบขอบพระคณบดา มารดา ญาต พนอง ทไดสนบสนนทนการศกษาและ

เปนกาลงใจใหเสมอมา ขอบพระคณครบาอาจารยทกทานทไดประสทธประสาทวชาความรใหทก

แขนง และ ขอบคณเพอนๆ ทกทานทไดสนบสนนเครองมอ ตาราเรยน เอกสารทจาเปน จนทาให

วทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงไดดวยด

ช

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย ………………………………………………………………………... ง

บทคดยอภาษาองกฤษ ……………………………………………………………….......... จ

กตตกรรมประกาศ ……………………………………………………………………....... ฉ

สารบญตาราง …………………………………………………………………………....... ฌ

สารบญภาพ ……………………………………………………………………………….. ญ

บทท

1 บทนา …………………………………………………………………………… 1

ความเปนมาและความสาคญของปญหา …………………………………… 1

วตถประสงคการวจย ……………………………………………..……....... 5

กรอบแนวความคด ………………………………………………………… 5

สมมตฐานทใชในการวจย …………………………….……………………. 5

ขอบเขตการวจย ……………………………………………………………. 6

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ …………………………………..……………. 6

นยามคาศพท ………………………………………………………………. 6

2 ทฤษฏและงานวจยทเกยวของ ………………………………………………….. 7

โลหะวทยาเบองตนสาหรบทองคา ……………………………………….... 7

การผลตเครองประดบแบบหลอ …………………………………………… 10

ประเภทการหลอ …………………………...……………………………… 15

ขอบกพรองในงานหลอตวเรอนเครองประดบ ……………...…………….. 17

การออกแบบการทดลอง …………………………………….…………….. 27

งานวจยทเกยวของ…………………………………………………………. 45

3 วธดาเนนงานวจย ……………………………………………………..………... 49

วธการศกษาทนามาใช ………………………………………...…………… 51

ขนตอนในการศกษา ………………………………….………………….... 51

เครองมอทนามาใชในการเกบขอมล ……...……………………….………. 63

เครองจกร เครองมอ และอปกรณทใช ……………………….…………….. 63

ประชากรและกลมตวอยาง …………………………………………..…….. 71

ซ

สารบญ

บทท หนา

สถานทเกบขอมล ………………………………………………………….. 71

ขอมลทใชในการทดลอง…………………………………..……………….. 71

วธการเกบขอมล ………………………………………………..………….. 71

4 ผลการศกษา……………………………………………..……………………… 72

ผลการวเคราะหระบบการวด …………………………….........…………… 72

ผลการวเคราะหความสามารถของกระบวนการผลต ……………………… 78

ผลการดาเนนการทดลองตามการออกแบบการทดลอง ……......….………. 80

ผลการทาการทดลองเพอยนยนผล …………………………...……………. 88

5 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ ……………………..……………………… 91

สรปผลการศกษา …………………………………………………………… 91

ปญหาและอปสรรคในการดาเนนงานวจย …………….…………………… 92

ขอเสนอแนะในการศกษาวจยครงตอไป …………………………………… 92

รายการอางอง ……………………………………………………………..……..………... 93

ภาคผนวก ………………………………………………………………………….……… 95

ภาคผนวก ก …………………………………..………….........…………… 96

ภาคผนวก ข ……………………………………………………..…………. 99

ภาคผนวก ค ……........................................................................….………. 101

ภาคผนวก ง …………………………………………………...…………… 105

ประวตผวจย ……………………………………………………………………….……… 107

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 ปรมาณของชนงานเสยและซอมเทยบกบปรมาณผลผลตทงหมด …………... 2

2 อนดบชนดของขอบกพรองทพบมากในชวงเดอนมถนายน-กนยายน 2554 2

3 ตารางออทอกอนอล อะเรย L8(27)…………………………………………… 36

4 ตารางปจจยรวมระหวางคอลมน L16 (215)……………………………………. 40

5 หลกการเลอกใชเทคนคการออกแบบการทดลองใหเหมาะสม ……………... 47

6 ผลการทดลองของกระบวนการสขาวระหวางเทคนคดงเดมกบเทคนคทากช . 48

7 ชวงการดาเนนงานในปจจบนของปจจยควบคมสาหรบการหลอเครอง

ประดบทอง…………………………………………….…………….. 55

8 แสดงปจจยคงท …………………………………………..…………………. 56

9 ระดบของตวแปรทใช�ในการทดลอง…………………………………..…….

60

10 แสดงการทดลอง Orthogonal Array L9 (33) ตามมาตรฐานของ Taguchi

Method ………………………………………………………………. 61

11 แสดงแผนการทดลอง Orthogonal Array L9 (33) ตามมาตรฐานของ Taguchi

Method ………………………………………………………….…… 61

12 แสดงลาดบการทดลองตามแผน Orthogonal Array L9 (33) ............................

62

13 ANOVA ของผลการทดลอง Orthogonal Array L9 (33)…………..….………

83

14 ผลการวเคราะหดวยวธการทากช……………………………………………. 85

15 ผลการตรวจสอบชนงานเครองประดบทมาจากกระบวนการหลอเครองประ

ดบทอง……......................................................................................... 89

ญ

สารบญภาพประกอบ

ภาพท หนา

1 แผนภมพาเรโตแสดงขอบกพรองตางๆทพบในชนงานชวงเดอน

มถนายน – กนยายน 2554 …………………………………………… 4

2 แสดงลกษณะชนงานทเปนตามด …………………………………………… 4

3 แสดงลกษณะของรพรนเนองจากการหดตวเมอสงเกตดวยตาเปลา ………… 17

4 แสดงลกษณะรพรนเนองจากแกสเมอสงเกตดวยตาเปลา …………………… 18

5 แสดงชนงานทนาโลหะไหลเขาโพรงแบบไมเตม …………………………… 20

6 แสดงลกษณะของผวชนงานทหยาบ ………………………………………… 21

7 แสดงลกษณะฟองโลหะบนชนงานหลอ ……………………………………. 23

8 แสดงลกษณะคราบนาบนผวชนงาน ………………………………………... 24

9 แสดงชนงานหลอเปราะ ……………………………………………………... 24

10 แสดงชนงานหลอเปนครบ …………………………………………………... 25

11 แสดงชนงานทมผวหยาบและดาเนองจากออกซไดซ ………………………... 26

12 แสดงชนงานหลอทมสงแปลกปลอมปน …………………………………….. 27

13 แนวความคดของการเทยบเคยงคา Z ………………………………………… 30

14 ความหมายของสญลกษณตารางออทอกอนอล อะเรย ………………………. 35

15 ลเนยรกราฟมาตรฐานของตารางออทอกอนอล อะเรย L8(27) ……………….. 36

16 การเปรยบเทยบในการพจารณาระดบขนความอสระ ……………………….. 37

17 ลเนยรกราฟ L4(23) …………………………………………………………...

39

18 แสดงลกษณะความเบรปทรงตางๆ ………………………………………….. 43

19 แสดงลกษณะความโดงในลกษณะตางๆ …………………………………….. 43

20 แสดงขนตอนในการศกษา …………………………………………………… 52

21 แสดงลาดบขนตอนของกระบวนการหลอเครองประดบ ……………………. 53

22 แสดงแผนผงกางปลาแสดงสาเหตทคาดวามผลตอปญหาของชนงาน

ฎ

เครองประดบทอง …………………………………………………… 54

23 แสดงหวเจาะอปกรณทใชในการทาพมพ …………………………………… 63

24 แสดงเหลกฝงพลอยประเภทตางๆใชสาหรบการทาพมพ …………………… 64

25 แสดงแมพมพยาง ……………………………………………………………. 64

สารบญภาพประกอบ

ภาพท หนา

26 แสดง ก) เครองอดแมพมพยาง ข) แผนประกบกรอบ ค) กรอบ (บลอก)

อะลมเนยม …………………………………………………………… 65

27 แสดงเทยนสาหรบฉดเทยนในงานหลอเครองประดบ ………………………. 65

28 แสดงเครองฉดเทยนระบบสญญากาศ ………………………………………. 66

29 แสดงเครองควานขนาดแหวน ตะไบเทยน และวงเวยน …………………….. 66

30 แสดงขผงดดจบพลอย ………………………………………………………. 66

31 แสดงอปกรณวดขนาดพลอย ………………………………………………... 67

32 แสดงหวแรงหรอปากกาเชอมเทยน …………………………………………. 67

33 แสดงฐานยาง ………………………………………………………………... 68

34 แสดงเครองชงน าหนกละเอยดแมนยาสง …………………………………… 68

35 แสดงกระบอกปน …………………………………………………………… 69

36 แสดงเครองผสมปน ……………………………………………………….... 69

37 แสดงเครองดดสญญากาศ …………………………………………………... 69

38 แสดงเตาอบปน ……………………………………………………………... 70

39 แสดงเครองหลอสญญากาศ …………………………………………………. 70

40 แสดงผลการประมวลผลการตรวจสอบคณภาพงานในระยะสน ……………. 73

41 แสดงการประมาณคาแบบชวงของเปอรเซนตคาการตรวจซา ………………. 74

42 แสดงผลการประมวลผลของระบบการตรวจสอบ …………………………... 76

43 แสดงแผนภมควบคมของขอมลทเกบเพอวเคราะหความสามารถของ

กระบวนการ …………………………………………………………. 79

44 แสดงผลการคานวณหาขนาดของสงตวอยาง ……………………………….. 80

45 แสดงการแจกแจงแบบปกตของคา Residual ………………………………… 81

ฏ

46 แสดงกราฟระหวาง คาความคลาดเคลอนกบคาพยากรณของขอมล ………… 82

47 แสดงการทดสอบขอมลเปนตวแปรสมและมความเปนอสระตอกน ………… 82

48 แสดงผลของอทธพลหลก …………………………………………………… 84

49 แสดงผลของอทธพลหลกของคา S/N ratios ………………………………… 86

สารบญภาพประกอบ

ภาพท หนา

50 แสดงกราฟเสนโครงรางของคาผลผลตจากอทธพลรวมของทง 3 ปจจย ........ 86

51 แสดงพนผวตอบสนองของอทธพลรวมระหวางปจจย ทง 3 ปจจย …………. 87

52 แสดงปจจยทบรเวณเหมาะสมของคาทง 3 ปจจย …………………………… 88

53 แสดงแผนภมควบคมของขอมลทเกบเพอวเคราะหความสามารถของ

กระบวนการ ………………………………………………………… 89

1

1

บทท 1

บทนา

1.1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา

อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบของประเทศไทย ไดมการพฒนาอยางรวดเรวมาก

เนองจากประเทศไทยมแหลงวตถดบทมความอดมสมบรณ ทาใหอตสาหกรรมอญมณและ

เครองประดบกลายเปนอตสาหกรรมทมความสาคญตอระบบเศรษฐกจของประเทศไทยมากขน

เนองจากเปนอตสาหกรรมทนาเงนตราตางประเทศเปนอนดบท 9 เขาสประเทศไทยไดเปนจานวนป

ละไมตากวาแสนลาน อกทงยงเปนอตสาหกรรมทกอใหเกดการจางงานจานวนมาก เนองจากการ

ผลตในอตสาหกรรมนตองใชความประณตทมความละเอยดออนของมนษย ซงเครองจกรไม

สามารถทดแทนไดและเปนอตสาหกรรมทกอให เ กดมลคา เพมสง ปจจบนการแขงขน

อตสาหกรรมอญมณและเครองประดบไทยตองเผชญกบอปสรรคทางการคาและการแขงขนท

รนแรงมากขน ทงในดานราคาและคณภาพ โดยเฉพาะประเทศจนและอนเดย แตเนองจากโรงงาน

ผผลตเครองประดบเงนและทองสวนใหญในประเทศเปนผประกอบขนาดกลางและขนาดยอม

(SMEs) ลกษณะการดาเนนงานใชแรงงานเปนสวนใหญ กระบวนการผลตตางๆ ยงอาศยเทคนค

ทางดานความชานาญของผปฏบตงานมาก ทาใหโรงงานเครองประดบสวนใหญยงขาด

ประสทธภาพในกระบวนการผลต จงกอใหเกดของเสยจานวนมากทไมสามารถควบคมได และ

เปนสาเหตสาคญทลดทอนความสามารถของการแขงขนทางธรกจ เนองจากมตนทนในการผลตท

สง ดงนน ทาใหผประกอบการหลายรายมงเนนไปทการลดปรมาณของเสยเนองจากการผลต

ผทาการวจยไดตระหนกถงความสาคญทกลาวมาขางตน จงทาการวจยกรณศกษาใน

โรงงานเครองประดบทกระบวนการหลอ ซงนบวาเปนกระบวนการทสาคญอยางมากในการผลต

เครองประดบ เนองจากเปนกระบวนการขนรปโลหะเพอใหเปนตวเรอนสนคา เปนกระบวนการท

เพมคาใหแกวตถดบเปนอยางมาก แตเปนกระบวนการทเสยคาใชจายมากในการดาเนนการมาก

เชนกน และเปนกระบวนการทสงผลใหเกดของเสยในกระบวนการผลตอยางเหนไดชด

กระบวนการหลอของงานวจยฉบบนจะมงประเดนไปทการหลอสญญากาศแบบขผงหาย

(Lost-Wax Vacuum Casting) ซงมหลายขนตอน โดยเรมจากการผสมปนเพอทาการหลอเบาปน

ปลาสเตอร, นาตนเทยนมาสวมกบกระบอกปนแลวพนดวยแผนพลาสตกรอบกระบอกปน, นาตน

เทยนสวมเขากบกระบอกเหลกแลววางในเครองสญญากาศ, เทปนปลาสเตอรลงในกระบอกปน

เพอหลอปนแลวทาการดดอากาศออกจากเบาปน, พกเบาปนทงไวระยะหนง เพอใหปนจบตวกน,

อบไลเทยน เพอกาจดขผงออกจากเบาปน ใหเปนโพรงแบบ, อบเบาปนโดยอนเตาอบ(Preheat),

2

2

หลอมโลหะทเปนวสดทจะใชเปนตวงานหลอ, นาเบาปนทผานการอบ Preheat แลวมาเขาเครอง

สญญากาศ เพอดดอากาศออกและเทน าโลหะเขาสโพรงแบบในเบาปน, พกเบาปนทงไวระยะหนง

เพอรอใหน าโลหะแขงตว, ลางปนเพอทจะนาตนงานออกจากเบาปนโดยการจมน าและฉดน า

แรงดนสง, นาชนงานจมกรดเพอทาความสะอาดผวชนงาน และตดชอเพอแยกชนงานออกจากตน

โลหะ

จากขอมลปรมาณการผลตตงแตเดอนมถนายน 2554 ถงพฤษภาคม 2555 พบวา มปรมาณ

การผลต 252,864 ชน โดยในจานวนชนงานทงหมดนจะมชนงานทเสยและชนงานทตองนากลบไป

ซอม 103,100 ชน ซงคดเปนรอยละ 40.77 ของปรมาณการผลตทงหมด (ดงตารางท 1) และจาก

รายงานปรมาณชนงานทเสยและชนงานทตองนากลบไปซอม พบวา เกดจากจดบกพรองหลาย

ลกษณะ เชน ตามด ผน หลอไมเตม ชนงานเสยทรง เปนตน เมอแยกปญหาแตละประเภทออกมา

พบวา ปญหาทเกดจากตามดมสดสวนทสงทสดคอรอยละ 27.18 ของปรมาณชนงานทเสยและสง

ซอมทงหมด (ดงตารางท 2)

ตารางท 1 ปรมาณของชนงานเสยและซอมเทยบกบปรมาณผลผลตทงหมด

เดอน ปรมาณทผลตทงหมด

(ชน)

จานวนชนงานทตองซอม

หรอหลอใหม (ชน)

เปอรเซนต

มถนายน 2554 14,160 5,345 37.75%

กรกฎาคม 2554 21,818 9,543 43.74%

สงหาคม 2554 25,222 12,347 48.95%

กนยายน 2554 26,369 12,467 47.28%

ตลาคม 2554 28,654 12,966 45.25%

พฤศจกายน 2554 29,898 12,794 42.79%

ธนวาคม 2554 26,459 11,562 43.70%

มกราคม 2555 14,688 5,219 35.53%

กมภาพนธ 2555 15,743 5,032 31.96%

มนาคม 2555 18,436 5,729 31.08%

เมษายน 2555 15,312 5,109 33.37%

พฤษภาคม 2555 16,105 4,987 30.97%

รวม 252,864 103,100 40.77%

ตารางท 2 อนดบชนดของขอบกพรองทพบมากในชวงเดอนมถนายน 2554 – พฤษภาคม 2555

ชนด

ขอบกพรอง

จานวนขอบกพรองของชนงานแตละเดอน (ชน)

6/54 7/54 8/54 9/54 10/54 11/54 12/54 01/55 02/55 03/55 04/55 05/55 รวม

ตามด 1,456 2,324 3,317 3,694 3,645 3,396 3,189 1,521 1,347 1,571 1,477 1,367 28,304

ตวเรอนผ 1,167 1,780 2,522 2,889 3,179 3,037 2,921 1,244 1,254 1,350 1,270 1,283 23,896

ขดไม

เกลยง 1,112 2,037 2,577 2,311 2,479 2,677 2,259 1,005 1,065 1,248 1,053 991 20,814

ผน 884 1472 2,237 2,073 2,021 2,048 1,740 844 823 882 768 824 16,616

ตวเรอน

เปนรอย 439 715 783 685 913 809 628 313 299 333 243 265 6,425

ตอกตรา 126 518 401 482 381 327 401 172 156 169 161 127 3,421

ตวเรอน

เปนคลน 78 313 316 177 163 234 246 67 51 76 62 71 1,854

รอย

กระดาษ

ทราย

48 242 141 84 114 156 138 42 27 58 53 32 1,135

อนๆ 35 142 53 72 71 110 40 11 10 42 22 27 635

รวม 5,345 9,543 12,347 12,467 12,966 12,794 11,562 5,219 5,032 5,729 5,109 4,987 103,100

3

1

1

ภาพท 1 แผนภมพาเรโตแสดงขอบกพรองตางๆทพบในชนงานชวงเดอนมถนายน 2554 –

พฤษภาคม 2555

ภาพท 2 แสดงลกษณะชนงานทเปนตามด

ลกษณะตามด (ดงภาพท 2) มลกษณะเปนร และลก มเปนบางจด แตไมกระจายทวชนงาน

ซงชนงานทปรากฏลกษณะดงกลาวจะตองนามาทาการแกไขงานใหม (Rework) โดยการนาไปขด

ผวใหม, ตผวเพอปดรพรน หรอชบเพอปดรอยพรน

เมอไดทาการวเคราะหสาเหตของปญหาการเกดตามดในเครองประดบทองโดยการระดม

สมองของผทรบผดชอบในกระบวนการผลตน พบวา การควบคมระดบอณหภมอบเบาปนอณหภม

หลอมโลหะ และอณหภมเบาปนสาหรบการหลอ

ตามด

ตวเร

อนผ

ขดไม

เกลย

ง

ผน

เปน

รอย

ตอกต

รา

อนๆ

แผนภมพาเรโตแสดงขอบกพรองตางๆทพบในชนงาน

4

2

2

1.2 วตถประสงคการวจย

1.2.1 เพอศกษาการตรวจสอบคณภาพและเกณฑในการยอมรบของชนงานในการหลอ

เครองประดบทอง

1.2.2 เพอศกษาปจจยตาง ๆ ทมผลตอรปทรง ลกษณะผวของชนงานในการหลอ

เครองประดบทอง

1.2.3 เพอศกษาระดบปจจยทเหมาะสม ในการหลอชนงานเครองประดบให 1ไดร1ปทรงและ

ผวชนงานตามทไดออกแบบไว เพอลดขอบกพรองในงานหลอตวเรอนเครองประดบ

1.3 กรอบแนวความคด

ตวแปรอสระ กระบวนการวจย ตวแปรตาม

1.4 สมมตฐานทใชในการวจย

การปรบเปลยนระดบปจจย อณหภมอบเบาปน อณหภมหลอมโลหะ และอณหภมเบาปน

สาหรบการหลอ จะมอทธพลตอจานวนชนงานทเปนตามดและขอบกพรองในงานหลอตวเรอน

เครองประดบมากนอยแตกตางกน และเมอชนงานมขอบกพรอง จงทาใหตองนามาทาการแกไขงาน

ใหม (Rework) หรอตองนากลบมาหลอใหมอกครง (Casting) ซงหากมการศกษาและควบคมปจจย

อณหภมอบเบาปน อณหภมหลอมโลหะ และอณหภมเบาปนสาหรบการหลอใหอยในจดท

เหมาะสมกจะทาใหจานวนชนงานทมขอบกพรองในงานหลอตวเรอนเครองประดบนอยลงดวย

- อณหภมอบเปาปน

- อณหภมหลอโลหะ

- อณหภมเปาปนสาหรบ

การหลอ

- ทฤษฎสถตเชงวศวกรรม - ทฤษฎวเคราะหระบบ

การวด - ทฤษฎวเคราะห

ความสามารถ

กระบวนการ - ทฤษฎการออกแบบการ

ทดลอง

-คาในแตละปจจยท

เหมาะสมตอ

กระบวนการหลอ

เครองประดบทอง

- เปอรเซนตของเสยและ

ชนงานทบกพรองจาก

กระบวนการหลอ

เครองประดบ

5

3

3

1.5 ขอบเขตการวจย

1.5.1 ทาการศกษาและวเคราะหเฉพาะกระบวนการหลอของชนงานเครองประดบ ซงเปน

ชนงานแหวนรหส R-10021 ตวเรอนทามาจากทองสขาว 18 กะรตผสมแพลเลเดยม (18 K

Palladium White Gold)

1.5.2 เลอกทาการศกษาปจจยเฉพาะอณหภมอบปน อณหภมหลอมโลหะ และอณหภมเบา

ปนสาหรบการหลอของกระบวนการหลอเครองประดบทอง

1.5.3 การออกแบบการทดลองดวยวธการทากชในการศกษาควบคมคณภาพเครองประดบ

ทอง

1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.6.1 สามารถอธบายปจจยทสงผลกระทบตอกระบวนการหลอเครองประดบทองได

1.6.2 เปนการปรบปรงกระบวนการหลอใหมประสทธภาพมากขน

1.6.3 เปนการลดของเสยและงานสงซอมเนองจากกระบวนการหลอ

1.7 นยามคาศพท

การหลอเครองประดบ (Jewelry Casting) หมายถง กระบวนการหลอเครองประดบดวยการ

หลอแบบประณต จะไดชนงานทมรายละเอยดดกวาแบบหลอชนดอนๆ มขนาดเทยงตรงและมการ

ตบแตงนอย

กระบวนการหลอประณต (Investing Casting) หมายถง กระบวนการหลอโลหะแบบหนง

ซงเรมจากการทาตนแบบ ซงมรปรางเหมอนชนงานจากขผง (Wax) หลงจากนนจะนาตนแบบขผง

นไปจมในสลปของวสดทนไฟเพอใหวสดทนไฟเกาะโดยรอบขผงจากนนจะนาไปใหความรอน

เพอไลขผงออกไป ทาใหเกดเปนแมพมพ ซงมโพรงภายใน ซงจะใชในการเทนาโลหะขนไปได ม

ความหมายเหมอนกบหลอแบบขผงหาย (Lost Wax Casting)

ทอง 18 K (Gold 18 Karat) หมายถง เครองประดบทใชทองเปนวสดหลกในการหลอตว

เรอน ซงตามขอกาหนดสานกงานมาตรฐานอตสาหกรรม ไดกาหนดใหใชทองเปนวสดหลกโดยท

ทองมความบรสทธไมตากวา 75.0 เปอรเซนต

6

7

บทท 2

ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาวทยานพนธนจดทาขน เพอศกษาปจจยทเกยวของกบกระบวนการหลอ

ผลตภณฑเครองประดบทองทเหมาะสม กรณศกษาโรงงานเครองประดบ และเพอแกไขปญหาเรอง

คณภาพของผลตภณฑ ลดของเสยและงานซอมจากการผลต โดยผวจยไดทาการรวบรวมเอกสาร

แนวความคด และงานวจยทเกยวของกบวทยานพนธ โดยเนอหาทเกยวของจะแยกตามสวน

ดงตอไปน

1.โลหะวทยาเบองตนสาหรบทองคา

2. การผลตเครองประดบแบบหลอ

3. ประเภทการหลอ

4. ขอบกพรองในงานหลอตวเรอนเครองประดบ

5. การออกแบบการทดลอง (DOE: Design of Experiment)

6. งานวจยทเกยวของ

2.1 โลหะวทยาเบองตนสาหรบทองคา

2.1.1 คณสมบตของทองคา (Properties of gold) (สมาคมทองคาแหงประเทศไทย) ทองคา เรยกโดยยอวา “ทอง” เปนธาตลาดบท 79 มสญลกษณ Au ทองคาเปนโลหะ

แขงสเหลอง เกดเปนธาตอสระในธรรมชาต ไมวองไวตอปฏกรยาและทนทานตอการขนสนมได

ดเลศ ทองคามจดหลอมเหลวท 1064 องศาเซลเซยส จดเดอดท 2701 องศาเซลเซส มความ

ถวงจาเพาะ 19.3 และมน าหนกอะตอม 196.67 ลกษณะทพบเปนเกลด เมดกลม แบน หรอรปราง

คลายกงไม รปผลกแบบลกเตา(Cube) หรอ ออคตะฮดรอน (Octahedron) หรอ โดเดกะฮดรอน

(Dodecahedron)

คณสมบตสาคญของทองคาอกประการหนง คอ ทองคาเปนโลหะทออนและ

เหนยว ทองคาหนก 1 ออนซ สามารถทาใหเปนเสนไดยาวถง 50 ไมล และสามารถตแผทองคา

ใหเปนแผนบางขนาด 0.00005 นวได (หรออาจบเปนแผนจนมความหนานอยกวา 0.0001 มลลเมตร

ได) นอกจากน ทองคายงเปนโลหะทไมละลายในกรดชนดใดเลย แตสามารถละลายไดอยาง

ชาๆ ในสารละลายผสมระหวางกรดดนประสวและกรดเกลอ

7

8

จดเดนสาคญของทองคาอยทส กลาวคอ ทองคามสเหลองสวางสดใส และมความสก

ปลง (Brightness) มประกายมนวาวสะดดตา นอกจากนยงไมเปนสนมแมจมดนจมโคลน มความ

แขงเหนยว เนอแนน ไมสกปรก ไมหมอง ไมเปนคราบไคลงายเหมอนวตถชนดอนๆ

คณสมบตเหลานประกอบกบลกษณะภายนอกทเปนประกายจงทาใหเปนทหมายปองของ

มนษยมาเปนเวลานาน โดยนามาตมลคาสาหรบการแลกเปลยนระหวางประเทศและใชเปน

วตถดบทสาคญสาหรบวงการเครองประดบ

ทองคาไดรบความนยมอยางสงสดในวงการเครองประดบ เพราะเปนโลหะมคาชนดเดยว

ทมคณสมบตพนฐาน 4 ประการซงทาใหทองคาโดดเดนและเปนทตองการเหนอบรรดาโลหะมคา

ทกชนดในโลก คอ

1. ความงดงามมนวาว (Lustre) สสนทสวยงามตามธรรมชาตผสานกบความมน

วาวกอใหเกดความงามอนเปนอมตะ ทองคาสามารถเปลยนเฉดสทองโดยการนาทองคาไปผสม

กบโลหะมคาอน ๆ ชวยเพมความงดงามใหแกทองคาไดอกทางหนง

2. ความคงทน (Durable) ทองคาไมขนสนม ไมหมอง และไมผกรอน แมวา

กาลเวลาจะผานไปนานเทาไรกตาม

3. ความหายาก (Rarity) ทองคาเปนแรทหายาก กวาจะไดทองคามาหนง

ออนซ ตองถลงกอนแรทมทองคาอยเปนจานวนหลายตน และตองขดเหมองลกลงไปหลายสบ

เมตรจงทาใหมคาใชจายทสง เปนสาเหตใหทองคามราคาแพงตามตนทนในการผลต

4. การนากลบไปใชประโยชน (Reuseable) ทองคาเหมาะสมทสดตอการนามาทา

เปนเครองประดบ เพราะมความเหนยวและออนนม สามารถนามาทาขนรปไดงาย อกทงยง

สามารถนากลบมาใชใหมไดโดยการทาใหบรสทธ (Purified) ดวยการหลอมไดอกนบครงไมถวน

2.1.2 คณประโยชนของทองคา (สมาคมทองคาแหงประเทศไทย)

2.1.2.1 วงการอตสาหกรรมเครองประดบอญมณ ทองคาไดครอบครองความเปน

หนงในฐานะโลหะทใชทาเปนเครองประดบ ทไดรบความนยมมากทสด จากอดตถงปจจบน

เครองประดบอญมณทองคาไดมสวนทาเปนฐานเรอนรองรบอญมณมาโดยตลอด จากรปแบบขน

พนฐานของงานทองทงายทสด ไปสเทคนคการทาทองดวยเทคโนโลยชนสง

2.1.2.2 ความมนคงทางเศรษฐกจการคลง ทองคามประโยชนในฐานะเปนโลหะ

สอกลางแหงการแลกเปลยนเงนตรา ทองคาถกสารองไวเปนทนสารองเงนตราระหวาง

ประเทศ เพราะทองคามมลคาในตวเอง ผดกบเงนตราสกลตางๆ อาจเพมหรอลดได ทองคาถกใช

เปนเครองมอในการเกงกาไรของตลาดการคา นอกจากนยงไดมการจดทาเปนเหรยญกษาปณ

9

ทองคา หรอแสตมปทองคา หรอธนบตรทองคา ซงถกผลตโดยรฐบาล หรอหนวยงานเอกชน ใน

วาระโอกาสพเศษตาง ๆ เพอกอใหเกดกระแสคานยมการเกบสะสมเปนทระลกอกดวย

2.1.2.3 ทองคาในอตสาหกรรมอเลกทรอนกส ทองคาถกนามาใหในวงการ

อเลคทรอนกสและการสอสารโทรคมนาคม อาทเชน สวตซโทรศพททใชเปนแผงตด เพอให

กระแสไฟฟาเดนไดสะดวก การใชลวดทองคาขนาดจวเชอมตอวสดกงตวนาและทรายซ

สเตอร การใชลวดทงสเตนและโมลบดนมเคลอบทองคาใชในอตสาหกรรมหลอด

สญญากาศ การเคลอบผวเสาอากาศดวยทองคาเพอการสอสารระยะไกล การใชตาขายทองคาเพอ

ปองกนการรบกวนจากคลนแมเหลกไฟฟาในระบบการสอสารการบนพาณชย การใชอลมเนยม

เคลอบทองในเครองถายเอกสารเพอทาหนาทสะทอนรงสอนฟราเรดไดอยางดเลศ การใชโลหะ

ทองคาเจอเงน และนกเกลประกบผวทองเหลองสาหรบใชในปลก ปมสวตซใชงานหนก หรอ

สปรงเลอนในลกปดเลอกเปลยนชองทว แผงวงจรตางๆ กมทองคาเปนตวนาไฟฟาเพอใหทางาน

ไดตลอดอายงานเนองจากทองคาอยตว และไมเกดฟลมออกไซดทผว

2.1.2.4 ประโยชนในการคมนาคมและการสอสารโทรคมนาคม ทองคาม

คณสมบตการสะทอนรงสอนฟราเรดไดด ทองคาจงถกนามาใชกบดาวเทยม ชดอวกาศ และยาน

อวกาศ เพอปองกนการแผรงสของดวงอาทตยทมากเกนไป กระจกดานหนาของเครองบน

คองคอรด จะมแผนฟลมทองคาตดไวปองกนรงสจากดวงอาทตย และปองกนการจบตวเปน

น าแขงหรอการทาใหเกดฝาหมอกมวกระจกดานนอกของเครองเปนทมสน าตาลหรอบรอนซจาง

ๆ และมองจากดานในจะเปนสน าเงนจาง ๆ กมชนฟลมทองคาตดไว เพอปองกนความกลาของ

แสงแดดและความรอนจากดวงอาทตย ใบจกรกงหนในเครองบนไอพน ถาไมมสวนผสมของ

ทองคาทจะประสานกบโรเตอร ยอมจะแตกแยกไดงาย ชนสวนประกอบสาคญของเครอง

คอมพวเตอรกมทองคาเปนสวนประกอบอยดวย อาคารสานกงานใหญ ๆ ของธนาคารกลางใน

แคนนาดา ในนครโตรอนโต กตดแผนฟลมทองคาดวยทอง 24 K มน าหนกรวมถง

77.7 กโลกรม เพอลดความรอนและปรบอณหภมในอาคารใหพอเหมาะและเพมความสวยของ

อาคารอกดวย

2.1.2.5 ประโยชนในวงการแพทยและทนตกรรม ความเชอเกยวกบการรกษา

โรคดวยทองคามมาแตครงเกากอน คนโบราณเชอวาเมอนาทองคาผสมกบยาจะเปนยา

อายวฒนะ ชวยใหมชวตยนยาว หมอแผนโบราณยงคงสง “ยามเมดทอง” ใหกนโรคหลายอยาง

รวมทงโรคเสอมสมรรถภาพทางเพศและการเปนหมน ในโลกยคปจจบนการแพทยสมยใหมกม

การทดลองใหทองคาเพอการบาบดรกษาโรคภย ทองคาถกนามาใชในการตอสกบโรคมะเรงใน

รายหนก ๆ แพทยจะฉดสารละลายของทองคากมมนตรงส แตปรมาณทองทใชในการแพทยรวม

10

แลวยงเลกนอยและไมมความสาคญอะไร ซ าราคายงแพงอกตางหาก การใชทองคาในการแผ

รงส การสอดทองใสในกลามเนอเพอใหมกาลงตอสกบความเจบปวย การใชทองคาเปนอก

ปจจยหนงในการแยกวเคราะหปอดและตบ ในดานทนตกรรม ทองคาถกนามาใชโดยวธการบม

แขงทองคา ไมเปนพษตอรางกาย และมจดหลอมตวปานกลาง ทองคาจงเหมาะสมในการถก

นามาใชในการอดฟน ครอบฟน ทาฟนปลอม การจดฟนและการดดฟน

2.2 การผลตเครองประดบแบบหลอ (เอกสทธ นสารตน, 2549: 8)

2.2.1 กระบวนการผลตเครองประดบแบบหลอ

กระบวนการผลตเครองประดบแบบหลอ มกระบวนการผลตหลายขนตอน มความแตกตาง

ทงลาดบในการทาแตละขนตอนตามแตละรปแบบของผลตภณฑ แตกระบวนการผลตหลกๆนนม

รายละเอยด ดงน

2.2.1.1 การออกแบบ (Design)

ฝายการตลาดจะรบออเดอรจากลกคา แลวแจงรายละเอยดทลกคาตองการแกแผนก

ออกแบบ การออกแบบจะเปนการวาดภาพชนงานซงยงไมไดพจารณาความเปนไปไดในการผลต

จรง เมออกแบบเสรจจะสงแบบใหฝายการตลาดพจารณาวาใชไดหรอไม ถาใชได ฝายการตลาดจะ

สงแบบใหลกคาด ถาลกคาพอใจ แผนกออกแบบจะสงใหแผนกทาแมพมพนาไปพจารณาทาเปน

ขอมลรายละเอยดของการผลต ถามรายละเอยดบางอยางทไมอาจผลตไดจรง จะมการแกไขแบบ

เพอใหมความเปนไปไดทจะผลตจรง

2.2.1.2 การทาแมพมพเงน (Model Marking)

เพอใชเปนตนแบบของผลตภณฑทจะผลต กรรมวธการขนรปแมพมพจะทาดวย

มอ โดยใชโลหะเงนแทงซงจะแยกทาชนสวนประกอบยอยกอน แลวนามาประกอบเปนตวเรอน

ของเครองประดบโดยวธการเชอมน าประสาน แบบแมพมพทไดนเปรยบเสมอนกระสวนของงาน

หลอทวไป ซงทาขนเพอใชเปนแบบของการทาแบบหลอ มขนตอนการทา ดงตอไปน

2.2.1.2.1 พจารณาแบบตวอยาง ซงอาจมาจากภาพถาย หรอเครองประดบ

จรง หรอออกแบบเอง

2.2.1.2.2 หลอมแทงเงนในเบาดนเลกๆ โดยใชน ามนเบนซนเปนเชอเพลง

และใชไฟขาตงเปนเครองมอเปาแบบหลอมแทงเงน หลงจากนนเทน าโลหะใสรางเหลกแลวนาไป

รดใหมความหนาตามขนาดทจะนาไปทาชนสวนประกอบยอย โดยใชเครองรดไฟฟา

11

2.2.1.2.3 ขนรปชนงานยอยใหมสดสวน และรปรางตามแบบทตองการ

แลวตกแตงโดยใชเลอยมอและตะไบละเอยด ขนตอนนจะมการสญเสยเนอเงนบาง ซงไดมการ

คานวณขนาดเผอเอาไวแลว

2.2.1.2.4 ประกอบชนสวนยอยเขาดวยกนโดยวธการเชอมน าประสาน

แลวตกแตงอยางละเอยดดวยสวานและกระดาษทราย วธการประกอบชนสวนยอยเขาเปนตวเรอน

เครองประดบ จะนาชนสวนยอยไปตดบนกอนดนน ามนใหอยในตาแหนงทตรงกบลกษณะรปราง

ของตวเรอน แลวใชปนปลาสเตอรหลอทบ เมอแกะกอนดนน ามนออกแลว ปนปลาสเตอรจะเปน

ตวชวยประคองชนสวนของตวเรอนเขาดวยกน วสดทใชในการเชอมประสานจะเปนชนดเดยวกน

กบวสดทใชทาแมพมพ ในการทาแมพมพมกจะเผอขนาดสาหรบการหดตวจากการหลอใหใหญ

กวาขนาดชนงานจรงทตองการไมเกน 10 เปอรเซนต

2.2.1.3 การทาแมพมพยาง (Rubber Mold Marking)

เปนกรรมวธการทาแบบหลอสาหรบการฉดหนขผง วตถดบทใชไดแกยางดบ ซงม

2 แบบ คอ ยางนอกและยางใน โดยยางนอกจะใชในการเตรยมบลอกยางบรเวณผวชนนอก ยาง

นอกเปนยางทมคณภาพตากวายางใน ซงมคณสมบตของการทนความรอนและแรงดนทสงกวา จง

ใชสาหรบอดภายในบลอกยาง ขนตอนการทาแบบแมพมพยางมดงน

2.2.1.3.1 การเตรยมบลอกยาง โดยนาแผนยางนอกมาตดใหมขนาดเทากบ

บลอกยาง แลววางยางนอกรองดานลางของบลอก 1 – 2 ชน จากนนวางแมพมพเงนลงในบลอก อด

ยางในทตดเปนชนเลกๆปดทบแมพมพใหแนนและมโพรงชองวางนอยทสด แลวปดทบดานบน

ดวยแผนยางนอกอกครง

2.2.1.3.2 การอดบลอกยาง นาบลอกยางไปอดดวยเตาอดยางโดยต ง

อณหภมประมาณ 60 – 140 องศาเซลเซยส ระยะเวลาทใชขนกบขนาดของบลอกพมพยาง เชน

บลอกขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดเลก ใชเวลาประมาณ 30 , 50 และ60 นาท ตามลาดบ

2.2.1.3.3 การผายาง ทาไดโดยยดบลอกยางดวยปากกาจบแบบหนบ

จากนนใชมดผาตดกรดบลอกยางเพอเอาแบบพมพเงนออกมา ขนตอนนตองอาศยฝมอและความ

ชานาญอยางมาก เนองจากในการลงมดกรดยางแตละครงจะมผลตอความสนทของรอยประกบ

ระหวางบลอกพมพยางชนบนและชนลาง อกทงตองกรดยางภายในบลอก ซงประกอบไปดวยสวน

ของไสแบบ และระบบจายนาโลหะ

2.2.1.4 การฉดเทยน (Wax Injection)

ขนแรกตองเตรยมขผงกอน โดยหลอมละลายขผงในหมอฉดเทยนและปรบความ

ดนลมและอณหภมทเหมาะสม ใชแผนเหลกหนา ผวเรยบ ประกบทงดานบนและดานลางของแบบ

12

พมพยาง เพอใหแรงกดกระจายสมาเสมอทวทงแบบพมพยาง ในการฉดเทยนใหกดตรงสวนททาไว

ใหขผงเหลวไหลผานเขากบหวฉดของหมอ เสรจแลววางทงไวใหแขงตว บางครงบรเวณหวฉดจะม

การอดตนของขผงทเกดการแขงตว กอนการฉดครงตอไปจงตองใชไฟลนตรงบรเวณหวฉดใหรอน

จนขผงสวนทแขงตวเกดการหลอมเหลวเสยกอนจงคอยฉด ไมเชนนนแลวจะทาใหเกดปญหาการ

ฉดไมเตมแบบ เนองจากการอดตนขวางทางเดนของขผงทแขงตว นอกจากนจะมการใชแปรงชบน า

พอหมาดๆแปรงบรเวณซอกมมของแบบ เพอใหเศษขผงทตดอยภายในแบบออกใหหมด การฉด

ขผงครงตอไปจงจะไดลวดลายทสมบรณ กอนการฉดครงตอไปจะตองมการลงแปงแลวใชปนลม

เปาลมลงบนแบบทลงแปงแลว เพอไมใหแปงตดแบบมากเกนไป และยงชวยใหแบบแหงอกดวย

2.2.1.4.1 การซอมแบบฉดทไมสมบรณ คอ การฉดไมเตมแบบ ถาแบบ

ขผ งไมสมบรณเพยงเลกนอย สวนทสาคญไมขาดหายไปหรอมขผ งสวนเกนตดออกมามาก

เนองจากการกดแบบยางไมแนน จะตองซอมโดยการใชน าตาเทยนเตมเตมสวนทขาดหายไป ใน

กรณทมขผงสวนเกนทบรเวณขอบแบบเทยนหรอมขผงสวนเกนมาปดรายละเอยดของแบบ เชน

รองจกไขปลา กจะใชมดแตงทมปลายแหลมลนไฟจากตะเกยงแอลกอฮอลทาการตกแตงแบบและ

ขดผวแบบขผงใหเรยบกอนนาไปตดตนเทยน

2.2.1.4.2 การตดตนเทยนหรอตดชอ จะตองทากานตนเทยนขนมากอน

โดยหลอมขผงเทลงในแบบกานเทยนซงทาจากโลหะอลมเนยม รอจนขผงเยนตวจงแกะออกมาจาก

แบบ ซงกานตนเทยนจะมรปรางเปนทรงกระบอกเกลยง ยาวประมาณ 6 นว จากนนจงทาการตดตน

เทยนโดยใชเหลกตดตนลนไฟจากตะเกยงแอลกอฮอลนามาแตะปลายกานแบบขผงจนขผงหลอม

จงนาไปตดกานตนเทยน โดยใหแบบขผงเอยงทามมกบกานตนเทยนประมาณ 45 องศา จานวน

แบบขผงทจะตดบนตนเทยนจะขนอยกบชนดของเครองประดบ

2.2.1.5 การหลอตวเรอน (Casting)

เปนกรรมวธการขนรปตวเรอนของเครองประดบโดยอาศยวธการหลอแบบตางๆ

รวมกน ไดแก การหลอแบบขผงหาย การหลอแบบปนปลาสเตอร และการหลอแบบเหวยง วตถดบ

ทใช ไดแก ทอง เงน ทองเหลอง ทองแดง ปนปลาสเตอร และสารชวยเพมคณภาพงานหลอ เชน

สงกะสแผน เปนตน การหลอตวเรอนเครองประดบมขนตอนดงตอไปน

2.2.1.5.1 การหลอเบาปนปลาสเตอร ผสมปนปลาสเตอรกบน าใน

อตราสวนทเหมาะสมในเครองผสมปนสญญากาศ โดยนาตนเทยนสวมเขากบเบาวางในเครอง

สญญากาศ จากนนเทปนปลาสเตอรลงในเบาเพอหลอปนทบพรอมกบดดอากาศไปดวย

13

2.2.1.5.2 การนงเทยน เพอกาจดขผงออกจากเบาปน โดยตงอณหภมของ

เตานงประมาณ 150-250 องศาเซลเซยส ประมาณ 2 ชวโมง ขผงจะหลอมละลายไหลออกมา และ

สามารถนากลบไปใชใหมได โดยนาไปลาง ตม แลวกรองใหสะอาด

2.2.1.5.3 การอบเบาปน โดยอนเตาอบทอณหภมประมาณ 300 องศา

เซลเซยส ประมาณ 1 ชวโมง เพมอณหภมใหสงขนทละ 100 องศาเซลเซยสทก 1 ชวโมงจนถง

อณหภมประมาณ 720 องศาเซลเซยส รกษาระดบอณหภมไวท 720 องศาเซลเซยสนานประมาณ 6

ชวโมง แลวลดอณหภมของเตาอบลงมาอยทระดบพอเหมาะกบประเภท ชนด และขนาดของ

ชนงานทตองการเปนเวลานานประมาณ 1 ชวโมง

2.2.1.5.4 การหลอมโลหะ ใหทาขณะทลดอณหภมของเตาอบลงมาจน

เกอบไดทแลว โดยหลอมวสดทจะใชหลอตวเรอนเครองประดบในเบาหลอมทอยในเครองหลอ

โดยวธการเปาดวยแกสออกซเจน

2.2.1.5.5 การหลอแบบสญญากาศ เมอหลอมโลหะหลอมเหลวแลวระบบ

สญญากาศจะดดนาโลหะเขาสโพรงแบบในกระบอกปน จากนนจะทาการหลอเปนเวลาประมาณ 5

นาท เมอทาการหลอเสรจแลวนากระบอกปนออกจากเครองหลอ มาผานกระบวนการทาใหเบาปน

ใหเยนตว

2.2.1.5.6 การแกะแบบปนปลาสเตอร เพอนาตนงานออกจากเบาปน โดย

วธการฉดนาแรงดนสงเขาทาลายปนปลาสเตอร พรอมกบทาความสะอาดชนงานไปดวย

2.2.1.5.7 การทาความสะอาดผวชนงาน ใชวธการแชน ากรดทมความ

เขมขน 35 เปอรเซนต นาน 15 นาท ตวเรอนเครองประดบทไดจากกรรมวธการหลอขางตนจะอยใน

รปของตนงานหลอทมตวเรอนเครองประดบวางซอนเรยงเปนชนๆในลกษณะเชนเดยวกบตนเทยน

การหลอตวเรอนเครองประดบถอเปนหวใจทสาคญทสดในการผลต

เครองประดบ เพราะเมอหลอเปนตวเรอนแลว หากชนงานทไดมความบกพรองมากกจาเปนตอง

หลอใหม ซงจะเกดความสญเสยหลายทาง ไมวาจะเปนการสญเสยเนอเทยนของหนขผงอนใหม

การสญเสยวสดสาหรบการหลอ เสยเวลาและพลงงานคอนขางมาก ตลอดระยะเวลาไมตากวา 10

ชวโมง ดงนน ผควบคมงานหลอจงควรเปนชางทชานาญงานและเปนผทชางสงเกต สามารถ

ปรบแตงสภาวะของการหลอไดอยางเหมาะสม เนองจากคณภาพของงานหลออาจขนกบปจจย

หลายอยาง

2.2.1.6 การแตงชนงาน (Filling)

14

เปนกรรมวธททาใหตวเรอนมขนาดรปรางและน าหนกตรงตามความตองการ และ

อาจมการประกอบชนสวนบางอยางเขากบตวเรอนดวยวธการเชอมน าประสาน วตถดบทใชไดแก

กระดาษทราย ลวดเงน นาประสานทอง เงน ทองเหลอง สารสม และลกเจยรกากเพชร

ขนตอนการตกแตงตวเรอนอาจแตกตางกนตามชนดของเครองประดบ อยางไรก

ตามจะตองควบคมน าหนกของตวเรอนใหอยในเกณฑทตองการ ปกตมกยอมใหมการสญเสยวสด

ของตวเรอนจากงานแตงไดไมเกนเกณฑทกาหนด โดยอยในรปรอยละของนาหนกตวเรอน เชน 1.5

เปอรเซนต เปนตน

2.2.1.6.1 การโม เปนการขดผวงานอยางหนง โดยอาจใชตวขดเปนเหลก

หรอเซรามกส การโมแบงเปน การโมดวยแมกเนตก (Magnetic) การโมลกเหลก และการโมดวย

การเจยรไน (Grinding)

2.2.1.6.2 การฝงพลอย เปนกรรมวธการประกอบอญมณและรตนชาต

ตางๆเขากบตวเรอนของเครองประดบ ซงโดยทวไปแลวงานฝงอาจเปน 4 ประเภทตามลกษณะงาน

ไดแก งานหนามเตย งานจกไขปลา งานกระเปาะหม และงานลอค

2.2.1.6.3 การขดเงาเปนกรรมวธการตกแตงงานอยางละเอยด เพอเพม

ความเรยบ ความมนเงา และความสวยงามของผวตวเรอนเครองประดบ วสดทใชไดแก ลกผา ลก

แปรง ยาดน ยาขาว ยาแดง สาล ผาดบ และแปรงทองเหลอง เครองมอทใช ไดแก มอเตอร และ

สวานมอ

2.2.1.7 การตรวจสอบคณภาพ (Inspection)

การตรวจสอบคณภาพของชนงาน แบงเปน

1. การตรวจสอบคณภาพในระหวางการผลต เปนการตรวจสอบภายหลง

การผลตทผานขนตอนการผลตหนงๆ ซงหากมขอบกพรองในระดบทสามารถนาชนงานไป

ซอมแซมได กจะเขาสระบบการซอมแซม แตถาหากมขอบกพรองในระดบทไมสามารถนาชนงาน

ไปซอมแซมได จะตองผลตชนงานชนใหม

2. การตรวจสอบคณภาพขนสดทาย เปนการตรวจสอบชนงานขนสดทาย

ภายหลงการผลตทผานกระบวนการผลตทกขนตอน

2.2.1.8 การบรรจภณฑ (Packing)

ภายหลงทไดชนงานสาเรจรปทผานขนตอนการตรวจสอบคณภาพขนสดทายแลว

จะมการนาชนงานมาบรรจใสถงขนาดเลกแยกเปนชนๆ และมการบรรจใสถงขนาดใหญตาม

จานวนทลกคากาหนดรายละเอยดไวในใบออเดอร เพอเตรยมสงใหลกคาตอไป

15

2.3 ประเภทการหลอ (เอกสทธ นสารตน, 2549: 21)

2.3.1 การหลอเหวยง

การหลอโดยใชแรงเหวยงหนศนยกลาง เปนกรรมวธหลอโลหะทมลกษณะพเศษจาเพาะ

คอ จะบรรจโลหะเหลวเขาสโพรงแบบในขณะทหมนอยรอบแกน และปลอยใหชนงานแขงตว

ในระหวางทโพรงแบบยงคงหมนอยเชนเดม แรงเหวยงหนศนยกลางทเกดขนเนองจากการหมน

ของโพรงแบบจะทาใหโลหะเหลวอดตวแนนเขากบผนงโพรงแบบ จงทาใหเกดรปรางของชนงาน

คลอยตามผวของผนงโพรงแบบโดยตลอดดวย นอกจากนนยงทาใหเกดระบบการปอนเตมท

แตกตางกนจากขบวนการหลอกรรมวธอนๆ แรงเหวยงหนศนยกลางทเกดขนจะมลกษณะคลาย

กบ แรงไฮโดรสเตตก ( Hydrostatic Force) ซงกอใหเกดประโยชนขน 2 ทาง คอ

1. ในขณะเทจะเหนวาแรงเหวยงน สามารถสลดโลหะเหลวใหกระจายแผออกไป

สมผสกบผวของผนงโพรง ลกษณะเชนนจะทาใหสามารถหลอชนงานรปทรงกระบอกกลวง

ภายในไดเลย รวมทงรปทรงแหวนอนๆ ดวย

2. แรงเหวยงหนศนยกลาง จะทาใหเกดความดนสงยงขนภายในชนงานขณะท

โลหะเหลวกาลงจะแขงตว ลกษณะเชนนหากทศทางการแขงตวเรมตนจากผนงโพรงแบบมงเขาส

จดศนยกลางของแกนหมนแลว ยอมจะชวยใหเกดลกษณะการปอนเตมทดขน และยงสามารถทา

ใหสงมลทนตางๆ แยกตวออกจากเนอโลหะและแรงเหวยงหนศนยกลางยงสามารถขบไลแกสให

ออกจากโมเลกลของโลหะเหลวอกดวย

2.3.1.1 การควบคมคณภาพชนงานหลอโดยใชแรงเหวยงหนศนยกลาง

การหลอเหวยงหนศนยกลางนนมองคประกอบทสาคญหลายประการ เกยวของ

กบการควบคมคณภาพของชนงาน เชน ความเรวในการหมนโพรงแบบ อณหภมเทหลอ อตรา

การเท อณหภมของโพรงโลหะ

1. ความเรวในการหมน การเลอกความเรวในการหมนโพรงแบบนนเปน

เรองสาคญทสดของกระบวนการ ในขบวนการหลอเหวยงหนศนยกลางแทจรงนน รภายในของ

ชนงานจะถกรงเอาไวดวยแรงดงดดของโลก แตแรงเหวยงจะชวยใหชนงานหลดพนจากการฉกราว

ตามแนวความยาวเนองจากแรงดงดดอยางมากมายตามแนววงแหวนทเกดขนจากแรงดงดดของโลก

สาหรบในขบวนการหลอกงเหวยงหนศนยกลางและขบวนการหลอความดนเหวยงนน จะตอง

พจารณาตามคาความดนในการปอนเตม ความเรวในการหมนโพรงแบบจะมอทธพลเหนอเมด

โครงสรางของโลหะงาน ถาความเรวในการหมนโพรงแบบเพมขน กยงจะทาใหชนงานทไดมผลก

แขงเมดละเอยดยงขนตามไปดวย ถงแมนวาโพรงแบบทหมนเรว ๆ นน จะทาใหโลหะเหลวเกด

16

การอลวนมากขนกตาม แตกยงจะดกวาการหมนรอบตาๆ ทงนการหมนรอบจดจะทาใหชนงานไม

เกดการฉกราวซงยอมจะใหคณประโยชนมคามากกวา

2. อณหภมเท จะเกยวของโดยตรงกบรปแบบการแขงตวของโลหะ การ

เทหลอเหวยงหนศนยกลางโลหะอณหภมตายอมจะทาใหผลกเมดเลกละเอยด เปนชนดเมดหลาย

เหลยมมมเทา (Equiaxed) ในขณะทอณหภมเทสงกทาใหไดเมดโครงสรางเปนผลกรปแทง

(Columnar) อยางไรกตามในทางจะตองใชอณหภมเทสงพอทจะใหความมนใจไดวา โลหะเหลวจะ

สามารถไหลแผกระจายโดยไมเกดความบกพรองเรองผวยน เหตนจงทาใหไมสามารถทหลกเลยง

ตอการกอรปผลกแขงหยาบ และยงเสยงตอการฉกราวเนองจากอณหภมละลายสงยงยวดมากเกนไป

3. อตราการเทมหลกการงาย ๆ อยวาจะตองเทโลหะใหเสรจสนกอนท

มนจะเกดการแขงตวพอกนนหรอไมไหลตวแผกระจาย ถงแมในบางครงจะตองใชอตราการเทสง

จนเกดการอลวนและฟ งกระเซนกตามในทางปฏบตควรจะใชอตราการเททตาเนองจากจะทาใหเกด

ประโยชนในการสรางทศทางการแขงตวของชนงานกบผวนอกของชนงาน (ตดผนงโพรงแบบ) ซง

จะชวยลดการเสยงตอเรองการฉกราวขณะรอนของชนงานหลอได

4. อณหภมของโพรงแบบการหลอเหวยงดวยโพรงแบบโลหะถาวร

ยอมจะทาใหไดเมดผลกของโลหะเลกละเอยดมากกวาการเทหลอในโพรงแบบทราย ซงอณหภม

ของโพรงแบบจะมอทธพลเปนอนดบรองในเรองทกลาวน อณหภมของโพรงแบบจะเกยวของ

โดยตรงในเรองการขยายตวของโลหะเสยมากกวา การอนโพรงแบบโลหะใหรอนไวกอนการหลอ

เหวยงนนจะชวยไลความชนออกใหหมด และชวยลดการเสยงตอการฉกราวขณะรอนของชนงาน

ในขบวนการหลอเหวยงหนศนยกลางแทจรง

2.3.2 การหลอสญญากาศ

เครองหลอสญญากาศ (Vacuum assisted casting machine) มระบบการหลอมดวยอนดก

ชน ทาใหโลหะหลอมเหลวและหลอลงในกระบอก โดยมระบบสญญากาศชวยดดน าโลหะเขาส

กระบอกปน แตเครองรนนไมสามารถเพมแรงดน (Over pressure) อดสงน าโลหะไดเหมอนกบ

เครองหลอดวยระบบสญญากาศแรงดน (Vacuum pressure casting machine) ทมระบบอดแรงดน

ในหองหลอมและมระบบดดสญญากาศในหองหลอดานลาง ซงทาใหเนองานแนนขน เครองรนน

เปนทนยมเนองจากมความทนสมยและสมบรณมากทสดในการหลอเครองประดบโลหะทองและ

เงน นอกจากนในเครองยงมระบบการวดอณหภมดวยเทอรโมคบเปลทจมอยในน าโลหะ ซง

สามารถวดอณหมไดเทยงตรงแมนยากวา อยางไรกตามระบบการวดอณหภมแบบน สามารถวด

อณหภมไดสงเพยง 1400 – 1500 องศาเซลเซยสเทานน ขณะทระบบวดอณหภมดวยแสงในเครอง

หลอเหวยง สามารถวดอณหภมไดถง 2500 องศาเซลเซยส แตการวดใชระบบการยงดวยแสง ทาให

17

ไดคาทไมแมนยานก ควรใชหลกการหาชวงการหลอมเหลว เชนวดหากราฟแสดงการเยนตว

(Cooling curve) สาหรบในกรณทตองการหลอชนงานจานวนมาก จะทาตนขนาดใหญ ชวยทาใหมกระบอก

ขนาดใหญนน ไดมคนเคยประดษฐเครองจกรทหลอชนงานทตดในกระบอกขนาดใหญออกมา

พบวา ผลทไดไมดนก เพราะการหลอชนงานตนใหญหรอตดชนงานจานวนมาก เพราะทาใหความ

ดน และอณหภมในแตละจดไมเทากน และคณภาพงานหลอทไดไมด คอ สวนยอดกบสวนปลายม

คณภาพไมเทากน ดงนน จงควรใชตนขนาดเลก และจานวนหลายตนแทนตนทมขนาดใหญ และตด

ชนงานจานวนมาก 2.4 ขอบกพรองในงานหลอตวเรอนเครองประดบ (เอกสทธ นสารตน, 2549 : 28)

2.4.1 รพรนเนองจากการหดตวของโลหะ (Shrinkage Porosities)

ขอบกพรองเนองจากการหดตวของนาโลหะนน เปนขอบกพรองซงพบไดบอยในชนงาน

ทมการเปลยนพนทหนาตดอยางกะทนหน, มเหลยมมมมากมาย และมพนทผวมาก โดยขอบกพรอง

ชนดนมลกษณะเปนรเหลยม มกจะมโครงสรางเดนดรตกอยภายในเกดขน เนองจากการแขงตวไม

พรอมกนของนาโลหะในชนงานหลอ

ภาพท 3 แสดงลกษณะของรพรนเนองจากการหดตวเมอสงเกตดวยตาเปลา

สาเหตของการเกดรพรนเนองจากการหดตวของโลหะ

2.4.1.1 การตดทางนาโลหะทไมถกตอง

การแกไข ตดทางน าโลหะเขากบสวนทมปรมาตรมากทสดในชนงานซงเปนพนท

ทแขงตวชาทสด เพอใหมนาโลหะเพยงพอกบการหดตวของโลหะขณะทแขงตว และควรใชทางน า

โลหะแบบหนาตดกลม

2.4.1.2 ใชขนาดทางนาโลหะทไมเหมาะสม

18

การแกไข เพมทางน าโลหะหรอใชทางเดนน าโลหะทมขนาดใหญขน ทางเดนน า

โลหะนนถกออกแบบมา เพอปอนน าโลหะเขาสโพรงแบบ ถาทางน าโลหะมขนาดเลกเกนไปจะ

สงผลใหมการแขงตวของนาโลหะกอนทชนงานจะไดรบนาโลหะทพอเพยงในการหลอ

2.4.1.3 อณหภมเบาสงเกนไป

การแกไข ลดอณหภมเบาใหต าลง ถาอณหภมเบาสงเกนไปจะทาใหเกดรพรน

เนองจากการหดตวของโลหะสงขน โดยทอณหภมเบาควรจะตาสดเทาทจะเปนไปไดตราบเทาทจะ

สามารถเตมน าโลหะเขาสโพรงแบบไดสมบรณ ควรใหชนงานทมปรมาตรและน าหนกเทากนอย

บนตนเทยนเดยวกน แตถาจาเปนตองตดชนงานทมขนาดและน าหนกตางกน ควรใหชนงานทม

ปรมาตรมากทสดอยใกลกบทางเขารเท และใหชนงานทมปรมาตรนอยกวาอยใกลดานบนของตน

เทยน

2.4.1.4 ชนงานหลออยใกลกบรเทมากเกนไป

การแกไข เวนระยะหางอยางนอย1นวระหวางปากรเทกบแถวแรกของชนงานหลอ

ปากรเทนนจะสมผสกบอากาศและเยนตวอยางรวดเรว การเยนตวนจะสงผลกบชนงานหลอทอย

แถวแรกอยางเหนไดชด ดงนน ถาแถวแรกของชนงานหลออยใกลกบปากรเทมากเกนไปจะทาให

น าโลหะบรเวณทางน าโลหะทตดกบชนงานแขงตวและทาใหเกดรพรน เนองจากการหดตวของ

โลหะ

2.4.2 รพรนเนองจากแกส (Gas Porosities)

ขอบกพรองเนองจากแกสนมลกษณะคลายรเขม (Pin Hole) บนพนผวของงานหลอ

ลกษณะของขอบกพรองชนดนจะตางจากรพรนเนองจากการหดตวคอ มลกษณะเปนรพรนทม

รปรางกลมและเรยบ บางครงรพรนเนองจากแกสนจะเกดขนอยางหนาแนนบรเวณใตผวของ

ชนงานหลอซงไมสามารถมองเหนไดดวยตาเปลา แตจะปรากฏขนตอเมอผานกระบวนการขดแลว

ขอบกพรองชนดนเกดขนเนองจากสองสาเหตหลก คอ การเกดปฏกรยาของปนหลอ และสงเจอปน

เนองมาจากการนาโลหะกลบมาใชใหม

ภาพท 4 แสดงลกษณะรพรนเนองจากแกสเมอสงเกตดวยตาเปลา

สาเหตของการเกดรพรนเนองจากแกส

19

2.4.2.1 ใหความรอนแกโลหะมากเกนไป

การแกไข ลดอณหภมของโลหะระวางการหลอ ถาโลหะถกใหความรอนมาก

เกนไปและเทลงในแมพมพซงรอนเกนไป ซงหมายความวาจาเปนตองใชเวลานานขนในการแขงตว

และทาใหผวชนงานสมผสกบปนหลอนานขน การเกดเหตการณเชนนจะเพมความเสยงของการเกด

แกสจากปนหลอ การลดอณหภมของโลหะจะทาใหสามารถลดเวลาทน าโลหะสมผสกบปนหลอได

2.4.2.2 อากาศภายในเตาไมถายเท

การแกไข เพมการถายเทและการระบายอากาศในเตาอบ ตรวจสอบเตาอบเพอให

แนใจวามอากาศไหลเขาและระบายออกอยางพอเพยง อาจจะเจาะรทประตเตาอบ 2-3 ร เพอให

แนใจวามชองระบายอากาศเพอไหมการไหลของอากาศอยางพอเพยง ถาสงเกตเหนรอยวงสเหลอง

บนปนหลอหลงจากทาการหลอมเรยบรอยแลว, ไดกลนคลายไขเนาเมอนาเบาหลอไปจมน า

หลงจากทอบเสรจแลว หรอปนหลอมสดาหลงจากทหลอเรยบรอยแลว สงเหลานเปนบงบอกวาได

เกดปฏกรยาของแกสกามะถนในเตาอบ การปรบปรงการไหลเวยนของอากาศและการเพมเวลาอบ

จะชวยกาจดปญหาเหลาน

2.4.2.3 เวลาอบปนหลอไมพอเพยง

การแกไข เพมเวลาในการอบปนทอณหภมสงสดในการอบ อะตอมคารบอนท

เหลอจากเทยนอาจจะทาปฏกรยากบโลหะในขณะไหลสแมพมพและทาใหเกดแกสขน แกสเหลาน

จะถกดกไวภายใตพนผวของโลหะทแขงตวแลวทาใหเกดรพรนเนองจากแกสขน

2.4.2.4 เบารอนเกนไป

การแกไข ลดอณหภมเบาลง การเพมอณหภมในบรรยากาศตาภายในเตาอบเปน

สาเหตกอใหเกดแคลเซยมซลเฟตภายในปนหลอเนองมาจากการสลายตวของผวปนหลอ และปลอย

ซลเฟอรออกมา เมอน าโลหะถกหลอภายในแมพมพจะเกดซลเฟอรไดออกไซดขน และถกดดซม

โดยโลหะในขณะทยงเหลวอยกอใหเกดรพรน เนองจากแกสซลเฟอร การลดอณหภมเบาจะทาให

โลหะเยนตวเรวขนจงทาใหผวของชนงานกลายเปนของแขงและไมสามารถดดซบแกสได

2.4.2.5 ใชเศษโลหะจากงานหลอเกามาหลอมใหมบอยเกนไป

การแกไข ทาความสะอาดโลหะกอนนามาหลอมใหม หรอใชเศษโลหะจากการ

หลอเกาไมเกน 50% การใชเศษโลหะหลอเกานนมโอกาสทาใหสงแปลกปลอมตางๆ เขาสน าโลหะ

ไดสงแปลกปลอมเหลานทาใหเกดปฏกรยาทางเคมซงมแกสเปนสารผลตภณฑ และนาไปสรพรน

เนองจากแกสในงานหลอเครองประดบ

2.4.2.6 มออกซเจนมากเกนไปในเปลวไฟหลอมโลหะ

20

การแกไข ใชเปลวไฟขนาดเลกลงในการหลอมโลหะ การปรบระดบออกซเจนท

ไมเหมาะสมนนอาจจะเกดจากความไมชานาญของชางหลอเครองประดบ จงทาใหเกดรพรน

เนองจากแกสขนระดบออกซเจนทสงเกนไปจะทาใหเกดปฏกรยาออกซไดซของโลหะ ดงนน จง

จาเปนทตองปรบออกซเจนในเปลวไฟใหอยในระดบปานกลางเพอปองกนการเกนปฏกรยา

ออกซไดซ

2.4.3 นาโลหะไหลเขาโพรงแบบไมสมบรณ

ภาพท 5 แสดงชนงานทนาโลหะไหลเขาโพรงแบบไมเตม

ขอบกพรองเนองจากน าโลหะไมสามารถไหลเขาโพรงแบบไดสมบรณ จะเกดขนใน

กระบวนการหลอ สาเหตของการเกดขอบกพรองเนองจากนาโลหะไหลเขาโพรงแบบไมสมบรณ

2.4.3.1 นาโลหะมอณหภมตาเกนไป

การแกไข เพมอณหภมน าโลหะ ถาน าโลหะมอณหภมทตาเกนไปจะมความเหลว

ไมเพยงพอตอการไหลเขาสโพรงแบบ น าโลหะจะเยนตวและแขงตวกอนทจะสามารถไหลเขาส

โพรงแบบไดเตม

2.4.3.2 อณหภมเบาตาเกนไป

การแกไข เพมอณหภมเบา เบาปนหลอมกจะมอณหภมตากวาโลหะเสมอ อยางไร

กตามถาอณหภมของเบาตาเกนไปจะสงผลใหน าโลหะเยนตวอยางรวดเรว เนองจากเกดการถายเท

ความรอนจากนาโลหะสเบาซงทาใหน าโลหะแขงตวกอนทจะไหลเตมโพรงแบบ

2.4.3.3 มความเปนสญญากาศไมพอในขณะหลอ

การแกไข ตรวจหารอยรวของเครองหลอสญญากาศ ในการหลอแบบสญญากาศ

นน โลหะจะไหลเขาสโพรงแบบ เนองจากสภาวะสญญากาศภายในโพรงแบบนน ถามรอยรวใดๆ

เกดขนจะสงผลใหสภาวะสญญากาศตาลง

2.4.3.4 ใชความเรวทไมเหมาะสมในขนตอนหลอเหวยง

21

การแกไข ปรบระดบความเรวจนกระทงน าโลหะสามารถไหลเขาสโพรงแบบได

สมบรณในการหลอเหวยงนนน าโลหะจะไหลเขาสโพรงแบบดวยแรงหนศนยกลางทเกดขนจาก

การเหวยง ถาความเรวในการเหวยงไมเพยงพอจะทาใหโลหะเกดการแขงตวกอนทจะไหลเขาส

โพรงแบบไดสมบรณ

2.4.3.5 ใชทางนาโลหะทไมเหมาะสม

การแกไข ปรบปรงทางน าโลหะ ทางเดนน าโลหะทดเปนปจจยสาคญททาใหน า

โลหะไหลเขาสโพรงแบบไดรวดเรวและงายดายซงสงผลใหเกดชนงานหลอทสมบรณ ขนาดทางนา

โลหะควรเหมาะสมกบขนาดของชนงานทตองการหลอ ทางนาโลหะทมหนาตดรปทรงกลมและผว

เรยบเปนทางเดนน าโลหะทมประสทธภาพดทสด เนองจากน าโลหะสามารถไหลไดอยางเปน

ระเบยบและไมเกดการกระเดนของน าโลหะภายในโพรงแบบ ในการหลอชนงานทมความซบซอน

อาจจะเพมทางนาโลหะหรอเพมขนาดของทางนาโลหะเพอประสทธภาพในการหลอ

2.4.3.6 การอบเบาหลอทไมสมบรณ

การแกไข เพมเวลาในการอบปนทอณหภมสงสดในการอบ การอบเบาปนทไม

สมบรณจะทาใหโพรงแบบเกดการอดตนซงทาใหน าโลหะไมสามารถไหลเขาสโพรงแบบได

2.4.4 ผวของชนงานหยาบ

ภาพท 6 แสดงลกษณะของผวชนงานทหยาบ

สาเหตของการเกดผวของชนงานหยาบมดงน

2.4.4.1 ผวของชนงานตนแบบหยาบ

การแกไข สรางชนงานตนแบบและแมพมพขนใหม ชนงานทไดจากการหลอนน

ไมมทางทจะดไปกวาชนงานตนแบบ ดงนนจงควรใหความสนใจในทกรายระเอยดของชนงาน

ตนแบบแมวาจะใชเวลาอยางมากในการสรางชนงานตนแบบกตาม การชบชนงานตนแบบดวย

โรเดยมสามารถปองกนการหมองระหวางการอบแมพมพยางได

22

2.4.4.2 ผวชนงานเทยนหยาบ

การแกไข ลดผงแปงทใชระหวางขนตอนการฉดเทยน การมผงแปงตดทแมพมพ

ยางมากเกนไปนนจะทาใหชนงานเทยนทไดมผวหยาบซงจะสงผลโดยตรงตอชนงานหลอ

2.4.4.3 เบารอนเกนไป

การแกไข ลดอณหภมเบา ถาอณหภมทใชอบเบาหลอสงเกนกวา 760 องศา

เซลเซยสจะทาใหปนหลอเรมแตกตว ดงนนน าโลหะจงสามารถแทรกซมไปตามรทผวของผนง

โพรงแบบได

2.4.4.4 นาโลหะรอนเกนไป

การแกไข ลดอณหภมการหลอ ถาอณหภมของโลหะสงเกนไปจะสงผลทาใหเกด

แกสซลเฟอร ซงแกสเหลานจะถกดกอยภายใตผวโลหะเมอขดชนงานแลวจะเหนเปนลกษณะคลาย

ผวหยาบ

2.4.4.5 ทางนาโลหะทไมเหมาะสม

การแกไข ปรบระบบทางนาโลหะ หลกเลยงการใชทางนาซงทาใหการไหลของน า

โลหะไมราบเรยบและทางน าทมความโคงมาก การไหลแบบปนปวนนนจะทาใหเกดการกดกรอน

ของโพรงแบบ ซงเปนสาเหตหนงททาใหงานหลอทไดมผวหยาบ ควรใหความใสใจตอการตดทาง

นาโลหะกบชนงาน

2.4.4.6 ใชเวลาในการละลายเทยนออกจากโพรงแบบนานเกนไป

การแกไข ใชเวลาในการละลายเทยนไมเกน 1 ชวโมง จดประสงคงายๆ ของการ

ละลายเทยนโดยใชไอนา คอ เพอกาจดเทยนซงอยในเบาปนเพอใหเกดโพรงแบบหลอ แตถาใชเวลา

ในการละลายเทยนมากเกนไปจะสงผลเสยตอปนหลอ เนองจากเกดการสกกรอน

2.4.4.7 เบาปนไมไดถกทงใหแขงตวนานพอกอนทจะอบ

การแกไข วางเบาปนทงไวอยางนอย 1 ชวโมงกอนทาการละลายเทยนออกจาก

โพรงแบบ ถาขนตอนละลายเทยนออกจากแมพมพเรวเกนไปจะทาใหผวงานหลอเกดการกดกรอน

ได

2.4.4.8 ใชอตราสวนผสมปนหลอกบนาไมเหมาะสม

การแกไข ผสมอตราสวนปนและน าตามทผผลตระบไว สาเหตหลกของการเกด

ผวชนงานหยาบ คอ อตราสวนผสมทมปรมาณนามากเกนไป

2.4.4.9 เบาปนไดรบความรอนเรวเกนไป

การแกไข อบเบาปนโดยทาตามวฏจกรการอบเบาปน ถาใหความรอนแกเบาปน

เรวเกนไป จะทาใหมเทยนหลงเหลอในโพรงแบบซงจะทาใหเกดการกดกรอนทผวของโพรงแบบ

23

จงทาโพรงแบบมผวขรขระ เทยนทใชทาสวนลาตนของตนเทยนควรจะมอณหภมหลอมเหลวตา

กวาเทยนทใชทาชนงาน เพอปองกนการเดอดของเทยนซงถกทาเปนชนงานหลอ

2.4.5 ปมหรอฟองโลหะบนชนงานหลอ (Bubble หรอ Nodules)

ภาพท 7 แสดงลกษณะฟองโลหะบนชนงานหลอ

สาเหตของการเกดปมหรอฟองบนชนงานหลอมดงน

2.4.5.1 ปนหลอไมรวมเปนเนอเดยวกนการแกไข ทาตามคาแนะนาของผผลตปน

หลอ สาเหตของการเกดฟองโลหะมหลายสาเหต

2.4.5.2 ปนหลอหนาเกนไป ถาปนหลอหนาเกนไปจะทาใหอากาศภายในปนหลอ

ไมสามารถเลดลอดออกมาได จงเปนสงสาคญมากทจะตองผสมน าและปนหลอในอตราสวนท

เหมาะสม

2.4.5.3 ปนหลอเรมแขงตวขณะททาการดดอากาศออกจากปนหลอทาให

ฟองอากาศ ไมสามารถเลดลอดออกมาได

2.4.5.4 เกดขอผดพลาดเนองจากการทางานของปมสญญากาศ

การแกไข ตรวจสอบขอตอและผนกของปม ถาปมสญญากาศทางานผดพลาดหรอ

เกดรอยรวจะทาใหประสทธภาพในการดดอากาศตาลง

2.4.5.5 เคลอนยายเบาปนขณะทาการอบ

การแกไข เมอเรมทาการอบเบาปนแลว หามทาการเคลอนยายใดๆ จนกวาจะเสรจ

กระบวนการอบ

2.4.6 คราบนา

คราบนาเปนรอยทเกดจากความผดปรกตของปนหลอ มลกษณะเปนรอยยาวจากกนจนถง

ปากเบาปน ซงคราบนานจะปรากฏอยางชดเจนในชนงานทเปนแผนเรยบ

24

ภาพท 8 แสดงลกษณะคราบนาบนผวชนงาน

สาเหตการเกดคราบนาทผวชนงาน

2.4.6.1 ไมทาตามคาแนะนาของผผลตในขนตอนผสมปน

การแกไข ทาตามขนตอนการผสมปนซงผผลตแนะนา ถาไมใชเวลาในการผสม

ปนทกาหนดจะทาใหเกดการแยกชนของปนหลอซงเปนสาเหตทาใหเกดคราบนา

2.4.6.2 ผสมนามากเกนไป

การแกไข ใชอตราสวนของนาและผงปนหลอตามทผผลตแนะนา

2.4.7 ชนงานเปราะ

ภาพท 9 แสดงชนงานหลอเปราะ

สาเหตการเกดขอบกพรองเนองจากชนงานเปราะแตกหกงาย

2.4.7.1 ใชโลหะอลลอยทไมเหมาะสม

การแกไข ใชโลหะอลลอยทมคณภาพ โลหะคณภาพตาจะมออกไซดและซลไฟด

ผสมอย ซงทาใหชนงานทหลอไดมความเปราะแตกหกงาย

2.4.7.2 อณหภมของนาโลหะตาเกนไป

การแกไข เพมอณหภมหลอ ถาน าโลหะซงเทเขาสโพรงแบบมอณหภมตาเกนไป

นาโลหะ จะเกดการเยนตวอยางรวดเรวทาใหเกดโครงสรางผลกเลกๆ ซงมความแขงแรงตา จงทา

ใหชนงานหลอทแตกหกไดงาย

25

2.4.7.3 อณหภมเบาตาเกนไป

การแกไข เพมอณหภมเบา ถานาโลหะถกเทเขาไปในเบาปนทมอณหภมตา จะเกด

การถายเทความรอนจากโลหะสเบาปนทาใหโลหะเยนตวอยางรวดเรว ซงกอใหเกดผลกเลกๆ ใน

ชนงานหลอทแขงตว โครงสรางโลหะชนดนมความเปราะบางสง จงทาใหแตกราวไดงาย

2.4.7.4 มอะตอมคารบอนอยในสวนทบางของโพรงแบบ

การแกไข เพมเวลาในการอบปนทอณหภมสงสดในการอบ อะตอมคารบอนทอย

ในสวนทบางของโพรงแบบจะทาใหเกดการสลายตวของปนหลอทอณหภมตากวา 750 องศา

เซลเซยสการทมสงแปลกปลอมอยในชนงานสวนทบางจะทาใหความแขงแรงของชนงานบรเวณ

นนตา จงแตกหกไดงาย

2.4.7.5 ใชปรมาณโลหะเกาในการหลอมากเกนไป

การแกไข ใชโลหะเกาในการหลอไมเกน50% หรอใชโลหะทสะอาดในการหลอ

การนาเศษโลหะหลอเกามาหลอมใหมอาจทาใหเกดออกไซดของทองแดงในการหลอม

2.4.8 ชนงานหลอเปนครบ

ภาพท 10 แสดงชนงานหลอเปนครบ

สาเหตการเกดขอบกพรองเนองจากชนงานหลอเปนครบ

2.4.8.1 ใชอตราสวนผสมปนหลอกบนาไมเหมาะสม

การแกไข ใชอตราสวนของนาและผงปนหลอตามทผผลตแนะนา

2.4.8.2 เรมอบเบาปนเรวเกนไป

การแกไข ทงเบาปนไวอยางนอย 1 ชวโมงหลงจากเทปนหลอเขาสเบาแลว ถาเรม

อบเบาปนเรวเกนไปน าทยงอยในเบาปนเดอดแลกายเปนไอดง ซงจะทาใหเกดรอยแตกในโพรง

แบบเบาปนทมขนาดใหญจาเปนตองใชเวลาการเซตตวและอบนานกวา

2.4.8.3 เบาปแหงสนทกอนทจะทาการอบ

26

การแกไข อยาปลอยใหเบาปนแหงเกนไป ถาเบาปนแหงเกนไปกอนทจะทาการ

อบอาจทาใหเกดการแตกราวทผวของโพรงแบบได

2.4.8.4 ใชผงปนหลอทหมดอายหรอจดเกบไมถกตอง

การแกไข ตรวจสอบวนหมดอายหรอบรเวณทใชเกบผงปนหลอ ผงปนหลอจะม

อายประมาณ 5-6 เดอน ควรตรวจสอบวนหมดอายและบรเวณทใชเกบผงปนกลองอยางสมาเสมอ

โดยเกบไวในบรเวณทแหง, เยน และควรปดถงปนหลอทกครงเมอไมไดใช

2.4.8.5 เบาปนไดรบความรอนเรวเกนไป

การแกไข ทาตามคาแนะนาอบเบาปนโดยทาตามวฎจกรการอบเบาปน ถาใหความ

รอนแกเบาปนเรวเกนไป นาทยงอยในเนอปนหลอจะเดอดกลายเปนไอซงทาใหผวของโพรงแบบ

หยาบและเกดรอยแตกได

2.4.9 ผวของชนงานมลกษณะหยาบและดาเนองจากออกซไดซ

ภาพท 11 แสดงชนงานทมผวหยาบและดาเนองจากออกซไดซ

สาเหตการเกดขอบกพรองเนองจากผวหยาบและมรอยเปอนสดา

2.4.9.1 อณหภมทใชอบสงเกนไป

การแกไข อณหภมอบไมควรเกน 730 องศาเซลเซยส ถาอณหภมของเตาอบสง

เกนไปจะไปทาลายการจบตวกนของยปซมและกอใหเกดซลเฟอรไดออกไซดหรอไทรออกไซด ซง

จะทาใหเกดรอยเปอนสดาบนชนงานหลอ

2.4.9.2 การใชออกซไดซงฟลกซ

การแกไข ใชน าประสานทองหรอบอแรกซฟลกซเทานน การใชออกซไดซง

ฟลกซ จะทาใหผวของชนงานเปลยนสหรอมรอยเปรอะเปอน

2.4.9.3 ความรอนมากเกนไป

การแกไข ทาความสะอาดโลหะทจะทาการหลอมและใชอณหภมหลอมทถกตอง

ถาใหความรอนแกโลหะมากเกนไป จะทาใหเกดผวหยาบสดาบรเวณทชนงานมความหนามาก

27

2.4.10 สงแปลกปลอมในงานหลอ

ภาพท 12 แสดงชนงานหลอทมสงแปลกปลอมปน

สาเหตการเกดขอบกพรองเนองจากสงแปลกปลอม

2.4.10.1 ทางนาโลหะมเหลยมมมและลกษณะโคงเกนไป

การแกไข แกไขทางน าโลหะใหมมมตางๆ มลกษณะกลมมนและมความโคงท

เหมาะสม ถามเหลยมมมตางๆ ในทางน าโลหะจะเสยงตอการทปนหลอแตกหกในขณะทน าโลหะ

ไหลเขาโพรงแบบ เศษปนหลอทแตกหกจะลอยอยทผวของนาโลหะ เมอโลหะแขงตวแลวจะเกดรท

ผวเนองจากเศษปนหลอน

2.4.10.2 เตาหลอมเกาและไมมประสทธภาพ

การแกไข เปลยนเตาหลอม เตาหลอมทนยมใชในการหลอมโลหะจะมแกรไฟตมา

เกยวของดวย ถาผงแกรไฟตเขาไปอยในน าโลหะจะสงผลตอผวของชนงานหลอ สามารถสงเกตได

โดยพจารณาตะกอนสดาททางนาโลหะหลก

2.4.10.3 เกดออกไซดในเตาหลอม

การแกไข ทาความสะอาดหรอเปลยนเตาหลอม โดยออกไซดทเกดขนนอาจเกด

จากกากโลหะหรอสงแปลกปลอมอนๆ

2.4.10.4 มสงแปลกปลอมหรออกไซดในโลหะ

การแกไข ทาความสะอาดโลหะกอนนามาหลอม

2.5 การออกแบบการทดลอง

2.5.1 วเคราะหระบบการวด

กตศกด พลอยพานชเจรญ (2546: 119) ไดกลาวไววา ในการศกษาความสามารถของ

กระบวนการวดแบบอาศยขอมลนบน จะเปนการประเมนโดยการเปรยบเทยบชนงานททาการ

28

ตรวจสอบกบพกดของขอกาหนดเฉพาะ ซงจะทาใหสามารถประเมนผลของขอมลออกมาเปนท

ยอมรบหรอปฏเสธ และผานหรอไมผาน จงไมสามารถประเมนผลไดวาคณภาพของงานท

ตรวจสอบไดนนดหรอไมดอยางไร

2.5.1.1 การประมวลผลระบบการตรวจสอบในระยะสน

ดาเนนการประเมนผลดวยดชนตางๆ ดงน

% รพททะบลตของพนกงานตรวจสอบ = จานวนครงทผลการตรวจสอบเหมอนกน (1)

จานวนชนงานตรวจสอบ

จานวนครงทผลการตรวจสอบ

% ความไมไบอสของพนกงานตรวจสอบ = เหมอนกนและถกตอง (2)

จานวนชนงานตรวจสอบ

จานวนครงทผลการ

% ประสทธผลดานรพททะบลตของการตรวจสอบ = ตรวจสอบเหมอนกน (3)

จานวนชนงานตรวจสอบ

จานวนครงทพนกงานตรวจสอบทกคน

% ประสทธผลดานไบอสของการตรวจสอบ = ตรวจสอบไดถกตองเหมอนกน (4)

จานวนชนงานตรวจสอบ

2.5.1.2 การวเคราะหผลของระบบการตรวจสอบ

แนวความคดของการทดสอบสมมตฐานจากตารางไขวจะพจารณาจากผลการ

ตรวจสอบทใหผลเหมอนกนของพนกงานทงสองคนโดยอาศย Cohen’s Kappa หรอสมประสทธ

ของ Kappa และ Kendall’s โดย

Kappa = P0 – P e (5)

1 - P e

เมอ P0 = ผลรวมของคาสดสวนของคาสงเกตในแนวทแยงมม

P e = ผลรวมของคาสดสวนคาดหมายในแนวทแยงมม

ในการวเคราะหผลการตรวจสอบนอาจจะทาการวเคราะหถงความสามารถของ

พนกงานตรวจสอบแตละคนได โดยการพจารณาถงความมประสทธผลของพนกงานแตละคน

29

(operator effectiveness index (O E)) ดชนการตรวจสอบทปฏเสธผดพลาด(false alarm index (I FA))

และดชนการตรวจสอบทยอมรบผดพลาด (index of a miss (I MISS)) โดยนยามวา

O E = จานวนครงทบงไดอยางถกตอง (6)

โอกาสทงหมด (opportunity) ทถกตอง

I FA = จานวนครงทปฏเสธผดพลาด (7)

โอกาสทงหมด (opportunity) ทปฏเสธผดพลาด

I MISS = จานวนครงทยอมรบผดพลาด (8)

โอกาสทงหมด (opportunity) ทยอมรบผดพลาด

นอกจากดชนทงสามแลว ยงอาจพจารณาถงดชนไบอส (Bias Index : IB) ได โดยท

คาไบอส หมายถง คาวดแนวโนมทพนกงานตรวจสอบจะกาหนดผลตภณฑทดสอบเปนดหรอไมด

โดยดชนดงกลาวจะเปนฟงกชนของ I MISS และ I FA คอ

IB = (9)

AIAG (2002, p.132) แนะนาการใชเกณฑตดสนใจสาหรบ O E , I FA , I MISS

2.5.2 การวดความสามารถของกระบวนการ (กตศกด พลอยพานชเจรญ, 2546: 2)

ความสามารถของกระบวนการ (Process Capability) หมายถง ความสมาเสมอ (Uniformity)

ของกระบวนการ ในงานวศวกรรมการตดสนใจเกยวกบประชากรมกจะคานงถง คาความเบยงเบน

ของประชากรในชวงทยอมใหเกด เพราะถาความเบยงเบนอยนอกขอบเขตทยอมใหเกดกจาเปนตอง

มการปฏบตการแกไขทนท

2.5.2.1 การประเมนความสามารถสาหรบขอมลแบบนบ

ในการประเมนดชนความสามารถของกระบวนการของขอมลแบบนบน จะอาศย

แนวความคดเดยวกบการประเมนความสามารถของกระบวนการสาหรบขอมลแบบวด คอใหทา

การประเมนความผนแปรของกระบวนการเปรยบเทยบความคลาดเคลอนอนโลมของขอกาหนด

เฉพาะเพอทาการกาหนดสดสวนของผลตภณฑบกพรองจากกระบวนการทศกษา แตเนองจาก

ขอมลแบบนบเปนขอมลทไมมคณสมบตอธบายความผนแปร จงมความจาเปนตองกาหนดขอมล

B FA

B MISS

30

นบใหอยในรปของจานวนผลตภณฑบกพรอง เพอการเทยบเคยงใหอยในรปของเสกลของการแจก

แจงแบบปกตมาตรฐาน (Z)

ภาพท 13 แนวความคดของการเทยบเคยงคา Z

ดงนน ในการประเมนความสามารถของกระบวนการสาหรบขอมลแบบนบน

จะตองเรมตนจากการหาคา p กอนเสมอ

โดยท p = จานวนผลตภณฑบกพรองโดยรวม (∑np ) (10)

จานวนตรวจสอบโดยรวม (∑n )

ดงน น ในการประเมนคา p จะตองประเมนจาก ขอมลโดยรวม คาดชนท

ประเมนจากคา p จงถอเปนดชนความสามารถของกระบวนการแบบระยะยาวเสมอโดย

ความสามารถดานศกยภาพของกระบวนการอาจจะประเมนไดในรปอตราสวนความสามารถ (PR)

หรอดชนความสามารถ (Pp) สาหรบความสามารถดานสมรรถนะของกระบวนการจะประเมนไดใน

รปดชนความสามารถ (Ppk) โดยมนยามเชนเดยวกบกรณขอมลแบบวด คอ

Pp Bench = Z Bench (11)

โดยท Z Bench จะไดจากกรณกาหนดใหสดสวนผลตภณฑบกพรองมคาเทากนทงสองดาน

PR Bench = (12)

PpkR Bench = Z Bench (13)

โดยท Z Bench ไดจากการกาหนดใหสดสวนผลตภณฑบกพรองอยทดานใดดาน

หนงของคากลางเพยงกานเดยว

สดสวนผลตภณฑบกพรอง

0.135 %

1

3

1 P p Bench

1

3

31

2.5.3 การออกแบบการทดลอง (Design of Experiment)

ปารเมศ ชตมา (2545: 5) ไดกลาวไววา การออกแบบการทดลองเปนการออกแบบ เพอ

ควบคมการทดลอง ดาเนนการทดลอง และเพอใชในการวเคราะหผลการทดลองจากปจจยตางๆ ท

ได ทงนเพอตองการหาขอสรปทมเหตผลสนบสนนกบปญหาททาการทดลอง โดยผลการทดลองท

ไดจะเปนประโยชนทางการพฒนาในสวนตางๆ ของปญหาททาการทดลอง เชน ทางดานวศวกรรม

กตองใชผลการทดลองทไดไปควบคมตวแปรและปจจยตางๆ ทมผลตอคาหรอ ผลลพธ ท

ทาการศกษา เพอพฒนาระบบหรอสวนทเกยวของใหมประสทธภาพมากทสด โดยสามารถแบง

ปจจยไดเปน

1. ปจจยทควบคมได (Controllable Factors) หมายถง ปจจยทสามารถกาหนดคา

ของปจจยทไดในการผลต

2. ปจจยทควบคมไมได (Uncontrollable Factors) หมายถง ปจจยทไมสามารถ

กาหนดคาไดในการผลต

สงทจาเปนจะตองนามาใชในการทดลอง การวเคราะหการทดลอง และการสรปผลการ

ทดลองนน คอ การใชวธเชงสถตเขามาชวย ซงเครองมอตวนเองจะมสวนสาคญอยางมากทจะชวย

แสดงใหเหนถงผลการวเคราะห ผลการทดลอง เพอชวยในการตดสนใจของผทาการทดลองวาควร

จะปรบเปลยนคาทเกยวของกบการทดลองอยางไร แนวทางในการออกแบบการทดลอง มขนตอนในการดาเนนการดงตอไปน

1. ทาความเขาใจถงปญหา ในขนตอนนตองพยายามพฒนาแนวความคดเกยวกบ

วตถประสงคเกยวกบการทดลอง และตองหาขอมลจากบคคลหรอหนวยงานตางๆทเกยวของ ถอย

แถลงของปญหาทมความชดเจนจะมผลอยางมากตอความเขาใจเกยวกบปรากฏการณและคาตอบ

สดทายของปญหานนๆ ดวยเหตนเองการออกแบบการทดลองทกครงควรจะมการทางานเปนทม

2. เลอกปจจย ระดบ และขอบเขต ผทดลองตองเลอกปจจยทจะนามาเปลยนแปลง

ระหวางทาการทดลอง กาหนดขอบเขตทปจจยเหลานจะเปลยนแปลงและกาหนดระดบ ทจะเกดขน

ในการทดลอง จะตองพจารณาดวยวาจะควบคมปจจยเหลาน ณ จดทกาหนดใหอยางไร และจะ

วดผลตอบไดอยางไร ดงนนในกรณเชนนผทดลองจะตองมความรเกยวกบกระบวนการอยางมาก

ซงความรนอาจไดมาจากประสบการณ และความรจากทางทฤษฎ มความจาเปนทเราจะตอง

ตรวจสอบดวา ปจจยทกาหนดขนมาทงหมดนมความสาคญหรอไม และเมอวตถประสงคของการ

ทดลองคอการกรองปจจย (Screening) เราควรจะกาหนดใหระดบตางๆทใชในการทดลองมจานวน

นอยๆ การเลอกขอบเขตของการทดลองกมความสาคญเชนกน ในการทดลองเพอกรองปจจยเรา

ควรจะเลอกขอบเขตใหมความกวางมากๆ หมายถงวา ขอบเขตทปจจยแตละตวจะเปลยนแปลงได

32

ควรมคากวางๆและเมอเราไดเรยนรเพมขนวาตวแปรใดๆ มความสาคญ และระดบใดททาใหเกดผล

ลพธทดทสด เราอาจจะลดขอบเขตลงมาใหแคบลงได

3. เลอกตวแปรผลตอบ ในการเลอกตวแปรผลตอบ ผทดลองควรจะแนใจวาตว

แปรนจะใหขอมลเกยวกบกระบวนการทกาลงศกษาอย บอยครงทคาเฉลยหรอสวนเบยงเบน

มาตรฐาน (หรอทงค) ของกระบวนการจะเปนตวแปรผลตอบ เปนไปไดวาในการทดลองหนง

อาจจะมผลตอหลายตว และมความจาเปนอยางมากทเราจะตองกาหนดใหไดวา อะไรคอตวแปรผล

ตอบ และจะวดผลตวแปรเหลานไดอยางไร กอนทจะเรมดาเนนการทดลองจรง

4. เลอกการออกแบบการทดลอง ถากจกรรมการวางแผนกอนการทดลองทาได

อยางถกตอง ขนตอนนจะเปนขนตอนทงายมาก การเลอกการออกแบบเกยวของกบการพจารณา

ขนาดของตวอยาง การเลอกลาดบทเหมาะสมของการทดลองทจะใชในการเกบขอมล และการ

ตดสนใจวา ควรจะใชวธบลอกหรอใชการแรนดอมไมเซชนอยางใดอยางหนงหรอไม ในการเลอก

การออกแบบ เราจาเปนจะตองคานงถงวตถประสงคของการทดลองอยตลอดเวลา ในการทดลอง

ทางวศวกรรมศาสตรสวนมาก เราจะทราบตงแตเรมตนแลววาปจจยบางตวจะมผลตอผลตอบท

เกดขน ดงนน เราจะหาวาปจจยตวใดททาใหเกดความแตกตาง และประมาณขนาดของความ

แตกตางทเกดขน

5. ทาการทดลอง เมอทาการทดลองเราจะตองตดตามดกระบวนการทางานอยาง

ระมดระวง เพอใหแนใจวาการดาเนนการทกอยางเปนไปตามแผน ถามอะไรผดพลาดทเกดขน

เกยวกบวธการทดลองในขนตอนน จะทาใหการทดลองททานนใชไมได ดงนน การวางแผนใน

ตอนแรกจะมความสาคญอยางมากตอความสาเรจทจะเกดขน

6. วเคราะหขอมลเชงสถต เราควรจะนาเอาวธการทางสถตมาใชในการวเคราะห

ขอมล เพอวาผลลพธและขอสรปทเกดขนจะเปนไปตามวตถประสงคของการทดลอง ถาการทดลอง

ไดถกออกแบบไวเปนอยางด และถาเราทาการทดลองตามทไดออกแบบไว วธการทางสถตทจะ

นามาใชนนจะเปนวธการทไมซบซอน ขอไดเปรยบของวธการทางสถตกคอ ทาใหผทมอานาจใน

การตดสนใจมเครองมอชวยทมประสทธภาพ และถาเรานาเอาวธการทางสถตมาผนวกกบความร

ทางวศวกรรมความรเกยวกบกระบวนการ และสามญสานก จะทาใหขอสรปทไดออกมานนม

เหตผลสนบสนนและมความนาเชอถอ

7. สรปและขอเสนอแนะ เมอเราไดวเคราะหขอมลเรยบรอยแลว ผทดลองจะตอง

หาขอสรปในทางปฏบตและแนะนาแนวทางของกจกรรมทจะเกดขน ในขนตอนนเราจะนาเอา

วธการทางกราฟเขามาชวย โดยเฉพาะอยางยงเมอเราตองการนาเสอนผลงานนใหผอนฟง

33

นอกจากนแลวการทาการทดลองเพอยนยนผล (Confirmation Testing) ควรจะทาขน เพอทจะ

ตรวจสอบความถกตองของขอสรปทเกดขนอกดวย

2.5.3.1 การทดสอบสมมตฐาน

กตตศกด พลอยพานชเจรญ (2539: 159) ไดกลาวไววา สมมตฐานทางสถต คอ

ประโยคหรอขอความทเกยวกบพารามเตอรของการแจกแจงความนาจะเปน อาจจะเปนจรงหรอเทจ

กได โดยจะเกยวของกบกลมประชากรหนงกลมหรอมากกวาหนงกลมกได

สมมตฐาน แบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1. สมมตฐานหลก (Null Hypotheses) หมายถง สมมตฐานทไมมความ

แตกตางกน แทนดวยสญลกษณ H 0

2. สมมตฐานรอง (Alternative Hypotheses) หมายถง สมมตฐานทมความ

แตกตางกน แทนดวยสญลกษณ H1

การทดสอบสมมตฐานแบงเปน 2 ประเภท คอ

1. การทดสอบสมมตฐานแบบทางเดยว

โดย กาหนดให H 0 : μ = μ0 โดยท H1: μ > μ0 หรอ

H 0 : μ = μ0 โดยท H1: μ < μ0

2. การทดสอบสมมตฐานแบบสองทาง

โดยกาหนดให H 0 : μ = μ0 โดยท H1: μ ≠ μ0

ในการทดสอบสมมตฐานจะเกดลกษณะยอมรบหรอปฏเสธสมตฐาน ถาหาก H 0

ถกปฏเสธ ทงท H 0 ถกตอง จะเกดความผดพลาดประเภทท 1 เกดขน แตถา H 0 ไมถกปฏเสธ ทงท

H 0 ไมถกตอง จะเกดความผดพลาดประเภทท 2 เกดขน

α = P ( Type I error) = P (reject H 0 when H 0 is true)

β = P ( Type П error) = P (fail to reject H 0 when H 0 is false)

2.5.3.2 การออกแบบการทดลองเชงแฟกทอเรยล

ปารเมศ ชตมา (2545: 217) ไดกลาวไววา การออกแบบการทดลองเชงแฟกทอ

เรยลใชในการออกแบบการทดลอง และมประโยชนอยางมากในกรณทปจจยในการทดลองมากกวา

2 ปจจยขนไป โดยจะพจารณาถงผลทเกดจากการรวมกนของระดบ (Level) ของปจจยทเปนไปได

ในการทดลองทงหมด

โดยการศกษาจะศกษาเกยวกบปจจยทมผลตอตวแปรตามหรอผลตอบ(response)

ตวเดยวกน เพอนามาวเคราะหความแปรปรวน ซงสามารถแสดงใหเหนไดในแผนภม 4 ลกษณะ

( ในกรณแสดงถงการวเคราะหแบบ 2 ปจจย)

34

2.5.4 วธการทากช (Taguchi Method)

แนวความคดของการออกแบบแผนการทดลองแบบอนทนอกเหนอจากการออกแบบ

แผนการทดลองแบบแฟคทอเรยลสมบรณ (Full Factorial Design) และการออกแบบแผนการ

ทดลองแบบแฟคทอเรยลบางสวน (Fractional Factorial Design) ทไดรบการยอมรบในเวลาตอมา

คอ แนวคดของ Dr.Genichi Taguchi นกวศวกรชาวญปน ผทไดเสนอปรชญาในการออกแบบทาง

วศวกรรม เพอมความประสทธภาพทวา ผลตภณฑควรจะออกแบบเพอใหไดผลในการทางานทด

และมความผนแปรนอยทสดตอผลการดาเนนงาน โดยเฉพาะอยางยงผลตภณฑควรถกทาให

Robust ตอความไมคงทของกระบวนการผลต การผนแปรของผใชและสงแวดลอม และตอ

องคประกอบททาใหคณภาพลดลง ซงแนนอนวาถาสามารถทาไดตามแนวคดนกจะทาใหผลตภณฑ

มความนาเชอถอ ดงนน จงมการนาวธการทางทากชไปใชอยางแพรหลายในภาคอตสาหกรรมเพอ

ปรบปรงทางดานคณภาพ

วธการทางทากชไดใหความสาคญกบการออกแบบททาใหสภาวะของกระบวนการ หรอ

ผลตภณฑดทสด ภายใตความไวนอยทสดตอสาเหตททาใหเกดความผนแปรตางๆ และผลตภณฑท

ผลตไดตองมคณภาพสง ดวยคาใชจายในการพฒนาและการผลตทตา นอกจากนวธการทางทากชยง

เปนการทดลองทสามารถศกษาปจจยหลายๆ ปจจยพรอมกน โดยมวธการคานวณทไมยงยาก และ

ใชจานวนการทดลองนอยกวาการออกแบบแผนการทดลองแบบอนๆ เชน การออกแบบแผนการ

ทดลองแบบแฟคทอเรยลสมบรณ (Full Factorial Design) โดยการใชเครองมอทเรยกวา ออทอกอ

นอล อะเรย (Orthogonal Array) ซงวธทางทากชเปนการศกษา เพอหาผลกระทบของปจจย และ

กาหนดคาในการทดลองมากทสด โดยวธทากชมรากฐานมาจากเหตผลทสาคญ 2 ประการ คอ

1. สงคมจะเกดความสญเสยทกๆ ครงทคณลกษณะของผลตภณฑไมตรงตามเปาหมาย

ดงนน Taguchi จงใหเหตผลวา การเบยงเบนออกไปจากเปาหมายเปนผลทาใหเกดความสญเสยและ

ใหคาจากดความคณภาพวา เปนความสญเสยทผลตภณฑสรางใหแกสงคม

2. การออกแบบผลตภณฑและกระบวนการผลตตองการระบบทสามารถพฒนา และม

ความกาวหนาในทกขนตอน ตงแตการออกแบบระบบ (System Design) การออกแบบพารามเตอร

(Parameter Design) และการออกแบบคาเผอ (Tolerance Design) Taguchi ไดเสนอแนะวา ผผลต

ควรทาการตรวจสอบและประเมนความสญเสยทงหมดของผลตภณฑอนเกดจากองคประกอบตางๆ

ทผนแปรไปจากคณภาพตามเปาหมายและหาวาเงอนไขของกระบวนการผลตเปนอยางไร เพอความ

แนใจวาผลตภณฑทเกดขนจะตรงตามเปาหมาย รวมไปถงคณลกษณะของผลตภณฑซงจะสงผลให

ผลตภณฑทนตอสภาพแวดลอมและปจจยอนๆ ทอยนอกการควบคม และไดจาแนกตวแปร

ออกเปน 2 กลม คอ

35

1. ตวแปรทควบคมได (Signal Variable) เปนตวแปรทเกดขนในกระบวนการผลต

และเปนตวแปรทสามารถควบคมได

2. ตวแปรทควบคมไมได (Noise Variable) เปนตวแปรทโดยทวไป เกดภายนอก

กระบวนการและยากทจะควบคมในระหวางกระบวนการผลต เชนการแปรปรวนของสงแวดลอม

ตางๆ (อณหภม, ความชน หรอ ฝ นผง) การออกแบบการทดลองในอตสาหกรรมปจจบน จาเปนตอง

ใชการออกแบบการทดลองทมจานวนการทดลองนอย เพอประหยดตนทนและเวลา รวมไปถง

ขอจากดอนๆ เชน ผลตอสงแวดลอม การทดลองแบบตองทาลายไมสามารถนากลบมาใชไดใหมได

หรอการมตนทนตอการทดลองสง ดงนน เพอเปนการลดปญหาตางๆ โดยทวไปจงนยมใชการ

ออกแบบการทดลองของนายทากช ทใชตารางออทอกอนอล อะเรย ในการทดลอง

5.4.1 ออทอกอนอล อะเรย (Orthogonal Array)

ออทอกอนอล อะเรย เปนตารางมาตรฐานทใชในการลดจานวนการทดลอง ซง

คดคนโดยศาสตราจารยฟสเชอร (R.A. Fisher) การนาออทอกอนอล อะเรย มาตรฐานมาใชงาน

ขนอยกบระดบปจจยและจานวนปจจยในการทดลอง ซงจะไดจานวนการทดลองตามมาตรฐานของ

ตารางออทอกอนอล อะเรย ซงตารางออทอกอนอล อะเรย นนจะใชสญลกษณ แอล (L) และตาม

ดวยตวเลขทบงบอกถงจานวนการทดลอง จานวนปจจย และระดบปจจย ดงภาพท 14 และตารางท

3 แสดงตวอยางตารางออทอกอนอล อะเรย L8(27) โดยในตารางจะมการกาหนดระดบปจจยไวใน

แตละคอลมนอยแลว ซงหมายเลข 1 ในตารางหมายถงระดบปจจยท 1 และหมายเลข 2 ในตาราง

หมายถง ระดบปจจยท 2

L8(27)

ภาพท 14 แสดงความหมายของสญลกษณตารางออทอกอนอล อะเรย (Belavendram, 1995: 84)

จานวน 8 การทดลอง

จานวนปจจยสงสด

ของตาราง

2 ระดบปจจย

36

ตารางท 3 ตารางออทอกอนอล อะเรย L8(27)

Trial

no.

Column no.

1 2 3 4 5 6 7

1 1 1 1 1 1 1 1

2 1 1 1 2 2 2 2

3 1 2 2 1 1 2 2

4 1 2 2 2 2 1 1

5 2 1 2 1 2 1 2

6 2 1 2 2 1 2 1

7 2 2 1 1 2 2 1

8 2 2 1 2 1 1 2

นอกจากนตารางออทอกอนอล อะเรย มาตรฐาน จะมลเนยรกราฟมาตรฐานเฉพาะของแต

ละตาราง (ลเนยรกราฟเปนเครองมอทชวยในการกาหนดปจจยลงในคอลมนของตารางออทอกอ

นอล อะเรย มาตรฐาน) โดยตารางออทอกอนอล อะเรย มาตรฐาน 1 ตาราง จะมลเนยร กราฟ

มาตรฐานของตารางนนไดหลายรปแบบ เชน จากตารางท 3 เปนตารางออทอกอนอล อะเรย

มาตรฐาน L8(27) จะมลเนยรกราฟมาตรฐานของตารางน 2 แบบดวยกน ดงภาพท 15

ภาพท 15 ลเนยรกราฟมาตรฐานของตารางออทอกอนอล อะเรย L8(27) (Belavendram, 1995 : 85)

การใชตารางออทอกอนอล อะเรย มขอด คอ ทาใหสามารถลดจานวนการทดลองให

นอยลงซงเปนผลใหลดเวลาและตนทนในการทดลองไดอยางมาก เชน

จานวนปจจย ระดบปจจย การทดลองปกต การทดลองทากช

7 ปจจย 2 128 การทดลอง 8 การทดลอง (L8)

11 ปจจย 2 2048 การทดลอง 12 การทดลอง (L12)

37

ดงนน ทาใหลดเวลาและตนทนในการทดลองไดอยางมาก รายละเอยดของตารางออทอกอ

นอล อะเรย

ตารางมาตรฐานออทอกอนอล อะเรย แบงตามระดบปจจยได 3 กลม คอ

1. ระดบปจจย ม 2 ระดบ ประกอบดวยตาราง L4(23), L8(27), L12(211), L16(215),

L32(231) และ L64(263)

2. ระดบปจจย ม 3 ระดบ ประกอบดวยตาราง L9(34), L27(313) และ L81(240)

3. ระดบปจจย ม 5 ระดบ ประกอบดวยตาราง L25(56)

5.4.2 ระดบขนความอสระ คอ ตวเลขทใชเปรยบเทยบระหวางระดบปจจยหลก

หรอปจจยรวม ซงจาเปนตองทาการกาหนดระดบใหไดคาเฉพาะทถกตองทสด ระดบขนความ

อสระอธบายไดจากภาพท 17 แสดงตนไม 3 ตน โดยท A สงเทากบ 1,B สงเทากบ 2, C สงเทากบ 3

สามารถบอกในลกษณะเปรยบเทยบไดวา C ตากวา A และ Bตากวา A จะเหนไดวา A หมดโอกาส

ในการเปรยบเทยบถงเพราะเปนผถกอางอง ดงนน ความอสระในการอางองม 2 คา คอ C เมอเทยบ

กบ A และ B เทยบกบ A เราจงสามารถบอกไดวาระดบขนความอสระมคาเทากบ 2

ภาพท 16 การเปรยบเทยบในการพจารณาระดบขนความอสระ (Belavendram, 1995: 87)

พจารณาคาระดบขนความอสระในการทดลองจะขนอยกบระดบปจจย โดยจาแนกประเภท

ของปจจยไดดงน (Peace, 1993: 247)

1. ปจจยหลก: คาระดบขนความอสระ = จานวนระดบของปจจย - 1 (14)

ตวอยางเชน ระดบปจจยเทากบ 2 จะมคาความอสระเทากบ 1

2. ปจจยรวม: คาองศาอสระ = ผลคณของระดบขนความอสระของปจจยหลก (15)

ตวอยางเชน ปจจย A มระดบปจจยเทากบ 2 และปจจย B มระดบปจจยเทากบ 2

38

ระดบขนของความอสระของปจจย A x B = (ระดบขนความอสระปจจย A)

x (ระดบขนความอสระปจจย B)

= (2-1) x (2-1) = 1

ระดบขนความอสระของตารางออทอกอนอล อะเรย (Peace, 1993: 250)

ระดบขนความอสระของตารางออทอกอนอล อะเรย จะมคาเทากบ ระดบขนความอสระของปจจย

ในแตละคอลมนคณดวยจานวนคอลมน หรออาจบอกไดวา ระดบขนของความอสระของตารางออ

ทอกอนอลอะเรย จะมคาเทากบ จานวนการทดลอง – 1

ดงนน ระดบขนความอสระของตาราง = (ระดบของปจจย-1) x จานวนคอลมน (16)

ตวอยางเชน ออทอกอนอล อะเรย L9(34) จะมคอลมนทงหมดเทากบ 4 และระดบปจจย

เทากบ 3

เพราะฉะนน

ระดบขนความอสระของตาราง = (ระดบของปจจย-1) x จานวนคอลมน

= (3-1) x 4 = 8

2.5.4.3 การเลอกตารางออทอกอนอล อะเรย (Belavendram, 1995: 87)

การเลอกตารางออทอกอนอล อะเรย จะพจารณาจากผลรวมของระดบขนความ

อสระของปจจยหลก และปจจยรวม แลวนามาพจารณาเปรยบเทยบกบระดบขนความอสระของ

ตารางออทอกอนอลอะเรย โดยมการคานวณดงน

การคานวณระดบขนความอสระของปจจยหลก และปจจยรวมในการทดลอง

ระดบขนความอสระของปจจยหลก = (ระดบปจจย-1) x จานวนปจจยหลก (17)

ระดบขนความอสระของปจจยรวม = (ระดบขนความอสระของปจจยหลกท 1) x

(ระดบขนความอสระของปจจยหลกท 2) x

จานวนปจจยรวม (18)

ระดบขนความอสระทงหมดของปจจย = ระดบขนความอสระของปจจยหลก +

ระดบขนความอสระขอปจจยรวม (19)

นาผลการคานวณระดบขนความอสระทงหมดของปจจย มาเปรยบเทยบกบระดบขนความ

อสระของตารางออทอกอนอล อะเรย มาตรฐาน โดยเลอกตารางออทอกอนอล อะเรย ทมระดบขน

ความอสระมากกวาหรอเทากบ ระดบขนความอสระทงหมดของปจจย

39

ตวอยางเชน กาหนดใหระดบของปจจยเทากบ 2 มปจจยหลก คอ A, B, C, D, E, F, G,H, I

และ J และปจจยรวมคอ A × B, A × C, C × D, E × F และ G × H (Peace, 1993: 168)

ระดบขนความอสระของปจจยหลก = (2-1) x 10

= 10

ระดบขนความอสระของปจจยรวม = (2-1) x (2-1) x 5

= 5

ดงนน ระดบขนความอสระทงหมดของปจจย = 10 + 5

= 15

จงเลอกตาราง L16(215) ซงมระดบขนความอสระของออทอกอนอล อะเรย เทากบ 15 เพราะ

มระดบขนของความอสระของตารางออทอกอนอล อะเรย เทากบ ระดบขนความอสระทงหมดของ

ปจจย ดงนนจากตวอยางจงเลอกตาราง L16(215) ได

2.5.4.4 ลเนยรกราฟ (Linear Graph)

ในการวจยปจจยทเกยวของกบการทดลองทมทงปจจยหลก และปจจยรวม ซงเรา

ตองกาหนดปจจยในการทดลองเหลานนลงในตารางออทอกอนอล อะเรย ลเนยรกราฟเปน

เครองมอชนดหนงของนายทากช ทชวยในการกาหนดแตละปจจยลงในตารางออทอกอนอล อะเรย

โดยนายทากชไดกาหนดลเนยรกราฟมาตรฐานของแตละตารางมาตรฐานออทอกอนอล อะเรย ไว

จากภาพท 18 เปนลเนยรกราฟ L4(23) ซงมปจจย 3 ปจจย ปจจยละ2 ระดบ โดยทปจจยท 3 เปน

ปจจยทเกดจากความสมพนธระหวางปจจยท 1 และปจจยท 2 ซงในกรณทมปจจยหลก 2 ปจจย และ

ปจจยรวม 1 ปจจย ปจจยท 3 จะเปนตวแทนของปจจยรวม

ภาพท 17 ลเนยรกราฟ L4(23) (Belavendram, 1995 : 86)

5.4.4.1 การกาหนดปจจยในลเนยรกราฟ

ในการกาหนดปจจยลงในตารางออทอกอกนอล อะเรย โดยใชลเนยร

กราฟปฏบตตามขนตอนดงน (Peace, 1993: 170)

1. การเลอกตารางออทอกอนอล อะเรย ในขนตอนนจะตองทาการคานวณหาคา

ระดบขนความอสระของปจจยหลกและปจจยรวม โดยระดบขนความอสระของปจจยททดลอง

จะตองนอยกวาหรอเทากบ ระดบขนความอสระของตารางออทอกอนอล อะเรยมาตรฐาน

40

2. วาดรปลเนยรกราฟของปจจยททดลอง โดยเขยนความสมพนธระหวางปจจย

หลกและปจจยรวม

3. เปรยบเทยบลเนยรกราฟของปจจยททดลองกบลเนยรกราฟมาตรฐาน โดยเลอก

ลเนยรกราฟมาตรฐานทใกลเคยงลเนยรกราฟของปจจยมากทสด

4. ปรบปรงลเนยรกราฟของปจจยททดลองใหเขาสลเนยรกราฟมาตรฐาน

5. กาหนดปจจยหลก และปจจยรวมลงในลเนยรกราฟ ทไดแปลงเปนลเนยรกราฟ

มาตรฐาน

6. ในกรณทลเนยรกราฟของปจจยททดลองสามารถแปลงเปนลเนยรกราฟ

มาตรฐานไดหลายรปแบบ ใหคานงถงปจจยทลาบากในการเปลยนแปลงคาในการทดลอง โดย

พจารณาปจจยทลาบากในการเปลยนแปลงคาในการทดลองนน ใหแทนคาลงในตวเลขนอยของ

ลเนยรกราฟมาตรฐาน

2.5.4.4.2 การแปลงรปแบบลเนยรกราฟมาตรฐาน

ในบางครงการแปลงลเนยรกราฟของปจจยไมสามารถแปลงเปนลเนยร

กราฟมาตรฐานได จงจาเปนตองมการแปลงลเนยรกราฟมาตรฐานใหเปนลเนยรกราฟทเราตองการ

เราสามารถใชตารางในการแปลงลเนยรกราฟ ทเรยกวา ตารางปจจยรวมระหวางคอลมน

(Interactionbetween two Column) ใชในการแปลงลเนยรกราฟ

ตารางท 4 ตารางปจจยรวมระหวางคอลมน L16 (215)

Trial

no.

Column no.

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

1 3 2 5 4 7 6 9 8 11 10 13 12 15 14

2 1 6 7 4 5 10 11 8 9 14 15 12 13

3 7 6 5 4 11 10 9 8 15 14 13 12

4 1 2 3 12 13 14 15 8 9 10 11

5 3 2 13 12 15 14 9 8 11 10

6 1 14 15 12 13 10 11 8 9

7 15 14 13 12 11 10 9 8

8 1 2 3 4 5 6 7

9 3 2 5 4 7 6

10 1 6 7 4 5

11 7 6 5 4

12 1 2 3

13 3 2

14 1

41

จากตารางท 4 เปนตวอยางของตารางปจจยรวมระหวางคอลมน L16(215) เชน ถาเรา

กาหนดให A เปนปจจยหมายเลข 3 และกาหนดให B เปนปจจยหมายเลข 9 เราจะไดปจจยรวมAB

โดยการตดกนระหวางแถวท 3 และคอลมนท 9 เพราะฉะนนจะไดหมายเลข 10 ดงนนจะกาหนด

ปจจยรวม AB ใหอยในคอลมนท 10

2.5.5.5 ปจจยสญญาณรบกวน (Noise Factor)

ปจจยสญญาณรบกวน คอ ปจจยทเราไมสามารถควบคมได หรอยากตอการ

ควบคมจงไมทาการควบคมในกระบวนการผลต เราจงกาหนดสงนนเปนสญญาณรบกวน ซงถอวา

เปนคาคลาดเคลอนในกระบวนการผลตททาใหเกดความแปรปรวน แตในการคานวณเราจะถอวา

ไมแสดงปจจยโดยจะถอวาเปนจานวนครงในการทดลอง (Belavendram, 1995: 90)

2.5.5.6 การลดคาอคตในการทดลอง

2.5.5.6.1 ความคลาดเคลอนหลก เรยกอกอยางหนงวา ความคลาดเคลอน

ระหวางการทดลอง ซงความคลาดเคลอนเกดขนขณะทมการเปลยนแปลงรปแบบการทดลองหนง

ไปเปนอกการทดลองแบบหนง โดยทวไปเกดจากการเปลยนกรรมวธการทดลอง คาความคลาด

เคลอนนสามารถลดไดโดยการลดจานวนครงในการเปลยนรปแบบการทดลองใหนอยทสด (การ

กาหนดปจจยลงตารางการทดลองออทอกอนอล อะเรย ควรใหปจจยทมความยงยากในการเปลยน

รปแบบการทดลองในลาดบตนๆ)

2.5.5.6.2 ความคลาดเคลอนรอง หรอเรยกอกอยางหนงวา ความคลาด

เคลอนภายในการทดลอง ซงเกดจากการทาการทดลองหลายครงในรปแบบการทดลองเดม ซงคา

ของการคลาดเคลอนรองนขนอยกบปจจยความคลาดเคลอนของระบบวด และความคลาดเคลอน

ตามธรรมชาตของการวด โดยทความคลาดเคลอนตามธรรมชาตของการวดแกไขไดโดยการหา

คาเฉลยจากการทาการวดหลายๆครง สวนความคลาดเคลอนของระบบ แกไขไดโดยฝกฝนการทา

การทดลอง และการใชเครองมอทาการทดลองทมความเทยงตรงสง

2.5.5.6.3 การสมการทดลอง ความคลาดเคลอนในการทดลองเกดจาก

ลาดบการทดลองทมคาเสอมสภาพในตวเองในการทาการทดลองหลายๆ ครง หรอการรวมตวเมอม

การทาการทดลองหลายๆ ครง ซงไมสามารถแกไขทางกายภาพได เราสามารถทาการลดปญหา

ความคลาดเคลอนน โดยการสมการทดลอง เพอการกระจายวามคลาดเคลอนออกไปอยางทวถงแต

กอาจจะเพมความคลาดเคลอนในรปแบบความคลาดเคลอนหลก เราอาจใชการทดลองแบบกลม

ของขอมลแทนการสมการทดลองของแตละลาดบการทดลอง

2.5.6 หลกการทางสถตทจาเปนในการวเคราะหขอมล

42

Montgomery (1996: 75) การวเคราะหขอมลไดแสดงการวเคราะหขอมลและจดเรยงลาดบ

ตามลกษณะสมบตดงนคอ

2.5.6.1 การวเคราะหคาการกระจายของขอมล ในการวเคราะหคณภาพของขอมล

ไดพจารณาถงขนาดความเบยงเบนทเรยกวา การกระจายและสามารถวดไดจากหลกสถตหลายตว

ดงน ความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ความแปรปรวน (Variance) เปนตน

2.5.6.1.1 ความแปรปรวน (V:Variance)

ความแปรปรวน = ผลรวมกาลงสอง(ss) (20)

องศาแหงความอสระ(df)

จาก ผลรวมกาลงสอง(ss) = ∑n

=i 1

(yi – คาเฉลย)2 (21)

องศาแหงความอสระ( df :Degree of freedom ) = n-1 (22)

ดงนน คาความแปรปรวน (S2 หรอ σ2) = ( )

1

-2

1∑

-=

n

yyn

ii

(23)

โดยท n คอ จานวนสงตวอยางทตองการ

iy คอ ขอมลของสงตวอยางทนาสนใจ

y คอ คาเฉลยของขอมลของสงตวอยางทสนใจ

2.5.6.1.2 ความเบยงเบนมาตรฐาน (σ : Standard Deviations) ความ

แปรปรวนทไดจะมคามากกวาความเปนจรง เนองมาจากยกกาลงสองของคาความเบยงเบน ดงนน

จงสามารถหาคาความเบยงเบนทแทจรงไดดวยการถอดรากทสองของคาความแปรปรวน และเรยก

คานวา ความเบยงเบนมาตรฐาน ซงจะเปนคาทใชอนมานความเบยงเบนของประชากรไดดทสด

S หรอ σ = ( )

1-

-2

12∑

n

yyS

n

ii

== (24)

2.5.6.2 การวเคราะหพารามเตอรรปทรงของรปแบบขอมล โดยการวเคราะหทง 2

ประเดนนเปนเพยงการวเคราะหเพอพจารณาถงลกษณะสมบตของขอมลวามคณภาพตรงตามขอมล

ธรรมชาตหรอไม หากไมแลวกมความจาเปนตองมการสอบยอนกลบเพอแกไขขอมลกอนจากนน

ดาเนนการวเคราะหเพอการตดสนใจ โดยการวเคราะหถงการวเคราะหคาแนวโนมสศนยกลางของ

ขอมล

2.5.6.2.1 ความเบ

43

ความเบ หมายถง ถาหากขอมลมรปทรงการกระจายทสมมาตรรอบคาท

ควรจะเปนแลวจะพบวาคาเฉลย คามธยฐาน และคาฐานนยม จะเปนคาเดยวกน แตถาหากรปทรง

ของขอมลมความเบแลวคาเฉลย คามธยฐาน และคาฐานนยมจะมคาไมเทากนคอ

ถาคาฐานนยม < คามธยฐาน < คาเฉลย แลวรปทรงของการกระจายจะเบ

ขวา

ถาคาฐานนยม > คามธยฐาน > คาเฉลย แลวรปทรงของการกระจายจะเบ

ซายลกษณะรปทรงความเบในลกษณะตาง ๆ ไดแสดงไวในภาพท 2-19

ภาพท 18 แสดงลกษณะความเบรปทรงตางๆ (Montgomery, 1996: 78)

2.5.6.2.2 ความโดง

ความโดง หมายถง ลกษณะสมบตของรปทรงของรปแบบขอมลทใช

พจารณาวารปแบบของขอมลมความสงเพยงใด ความโดงของรปแบบของขอมลจะจาแนกลกษณะ

ของรปทรงไดออกเปน 3 ประเภท โดยภาพท 20 ไดแสดงรปทรงความโดงในลกษณะตาง ๆ คอ

ภาพท 19 แสดงลกษณะความโดงในลกษณะตางๆ (Montgomery, 1996: 79)

ก.โดงปกต คอความโดงทสอดคลองกบลกษณะสมบตของรปทรงแบบ

ปกต

ข.โดงมาก คอคาความโดงมากกวารปแบบของขอมลปกต ซงจะม

รปแบบของขอมลทมความเบยงเบนคอนขางตา

ค. แบนราบ คอรปแบบของขอมลทมรปแบบความโดงตากวารปแบบ

ขอมลปกตซงจะมรปแบบขอมลทมความเบยงเบนคอนขางสง

44

2.5.6.3 การวเคราะหคาแนวโนมสศนยกลางของขอมล

คาแนวโนมสศนยกลางของขอมล หมายถง คาทควรจะเปนของขอมลซงจะ

สะทอนใหทราบถงผลจากปจจยทไดรบการควบคมขณะเกบขอมล

2.5.6.3.1 คามชฌม (Mean) หรอคาเฉลย (Average Out)

คาเฉลย หมายถง คาทไดจากการกาจดทง (Average Out) ผลของตวแปร

ทไมสามารถควบคมไดทอยในขณะเกบขอมล โดยหมายถงผลของปจจยสามารถควบคมไดใน

กระบวนการและใชคานเปนคาในการตดสนใจในขอมล

n

yy

n

ii∑

1== (25)

คาเฉลย( y ) เปนตวสถตทใชวดคาแนวโนมสศนยกลางของขอมลทเปน

ปกตเทานน คอขอมลทตองมรปทรงของรปแบบทคอนขางสมมาตรและเปนแบบมยอดเดยว

นอกจากนยงตองเปนขอมลทรวบรวมมาจากประชากรทมความเบยงเบนคงทดวย

2.5.6.3.2 คามธยฐาน (Median)

คามธยฐาน เปนตวสถตทใชวดคาแนวโนมสศนยกลางโดยพจารณาจาก

คาควอไทลท 2 ซงแบงขอมลออกเปน 2 สวนทเทาๆกน ถาให y(1),y(2),…,y(n) หมายถง ขอมลท

ไดรบการจดเรยงลาดบตามขนาดของขอมลไวแลว โดยให y(1) หมายถงขอมลทมคานอยทสดและ

y(n)หมายถงขอมลทมคามากทสดแลวจะสามารถหาคามธยฐาน โดยทวไปมกแทนดวย ỹ

2.5.6.3.3 คาฐานนยม (Mode)

คาฐานนยม เปนตวสถตทวดแนวโนมสศนยกลางโดยพจารณาคาทม

ความถมากทสดคาฐานนยมเปนตววดแนวโนมสศนยกลางทดทสดแตเนองจากคาฐานนยมมกจะไว

ตอขอมลมาก คอ ถาขอมลมคาเปลยนไปจะทาใหคาฐานนยมเปลยนแปลงทนท ดวยเหตนในทาง

วศวกรรมจงไมนยมใชคาฐานนยมมากนกแตคาฐานนยมจะเปนตววดทดสาหรบขอมลเชงคณภาพ

เชน เพศ วฒการศกษา ประเภทโลหะ เปนตน ซงไมอาจวดไดดวยคาเฉลยและคามธยฐาน การ

คานวณคาฐานนยมควรจะมเพยงคาเดยวสาหรบขอมลทมการกระจายแบบยอดเดยว และอาจม

หลายคาสาหรบขอมลทมการกระจายแบบหลายยอด

2.5.6.4 การทดสอบสมประสทธของการตดสนใจ (R - square) เปนการวเคราะห

วาการออกแบบทไดออกแบบขนมาใชในการทดลอง มความเหมาะสมเพยงใด ซงในการทดลองทก

ครงจะตองมความผนแปรทอธบายไมได หรอ ความคลาดเคลอนทเกดขนเสมอ การออกแบบการ

ทดลองทดจะตองทาใหเกดความผนแปรทอธบายไมไดนอยทสด

45

สมประสทธของการตดสนใจ(R - Square) = ความผนแปรทอธบายไมได x 100% (26)

ความผนแปรทงหมด

ถาคาสมประสทธของการตดสนใจ (R - Square) มคาตา สามารถแกไขไดโดย

5.4.4.1 เพมจานวนซาในการทดลอง

5.4.4.2 ตรวจสอบหาปจจยอนทเกยวของแลวออกแบบการทดลองใหม

5.4.4.3 ถาทาการเพมปจจยอนแลวคาสมประสทธของการตดสนใจ (R -

square) ยงตาอย แสดงวา ผลจากปจจยรบกวนมมากตองทาการบลอกเพอลดปจจยรบกวน

2.6 งานวจยทเกยวของ

การศกษาเรองการควบคมคณภาพการหลอเครองประดบทองดวยวธการออกแบบการ

ทดลองผวจยไดศกษาเอกสารและผลงานวจยทเกยวของเพอเปนพนฐานสาหรบการดาเนนงานวจย

โดยสามารถสรปสาระสาคญไดดงน

2.6.1 งานวจยเกยวกบกระบวนการหลอเครองประดบ

ในอตสาหกรรมเครองประดบ กรรมวธทใชในการผลตของผประกอบการมากกวารอยละ

95 คอ การหลอตวเรอนเครองประดบโดยใชวตถดบ เงนและทองคาเปนวตถดบหลก รวมไปถงการ

ใชเทคโนโลยในการผลต ซงสวนมากจะใช 2 วธการหลกๆ คอ การหลอโดยใชสญญากาศและการ

หลอโดยใชแรงเหวยงหนศนยกลาง จากความแตกตางทางดานเทคนคการหลอตวเรอน

เครองประดบแสดงใหเหนความพยายามของผผลตทจะคนหาวธการหลอตวเรอนเครองประดบทด

ทสดทงทางดานคณภาพและการลงทน

งานวจยททาการศกษา คอ การศกษากระบวนการหลอผลตภณฑเครองประดบทเหมาะสม

สาหรบเครอขาย วสาหกจชมชน กรณศกษา กลมพลอยไพลนนลเมองกาญจน (ภทราพร บาเพญ

ศล, 2549: 92) ไดทาการศกษากระบวนการหลอผลตภณฑเครองประดบ และทาการเปรยบเทยบ

กระบวนการหลอแบบเหวยงหนศนยกลางและกระบวนการหลอแบบสญญากาศ เพอหา

กระบวนการทเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการของกลมเครอขายวสาหกจชมชน ซงทา

การทดลองเปรยบเทยบระหวางกระบวนการหลอทง 2 แบบ เปรยบเทยบกระบวนการละ 2 โรงงาน

ซงไดแก โรงงานตวแทนของกลมเครอขายวสาหกจชมชนและโรงงานทกาหนดใหเปนมาตรฐาน

จากการศกษาดานกระบวนการหลอ เครองจกรทใช จานวน และลกษณะของเสยทเกดขน แบบทใช

ในการทดลองคอ แหวน จ และตางห อยางละ 20 ชน ทระดบความเชอมน 95 % จากผลการศกษา

46

ทางดานเทคนคและดานเศรษฐศาสตร พบวา กระบวนการหลอเครองประดบทเหมาะสมกบทาง

กลมเครอขายวสาหกจชมชน คอ กระบวนการหลอแบบเหวยงหนศนยกลาง

2.6.2 งานวจยเกยวกบปจจยทมผลตอการหลอเครองประดบ

กระบวนการหลอเครองประดบเปนกระบวนการทสาคญอยางมากในการผลต

เครองประดบ เนองจากเปนกระบวนการขนรปโลหะเพอใหเปนตวเรอนสนคา ซงเปนกระบวนการ

ทเพมคาใหแกวตถดบเปนอยางมาก แตเปนกระบวนการทเสยคาใชจายมากในการดาเนนการมาก

เชนกน และเปนกระบวนการทสงผลใหเกดของเสยในกระบวนการผลตอยางเหนไดชด

งานวจยททาการศกษา คอ การพฒนาประสทธภาพงานหลอเครองประดบดวยการ

ออกแบบการทดลองและวเคราะหผลการทดลอง กรณศกษา : โรงงานเครองประดบจากขอมล

(ปาณกา เสนาะดนตร, 2549: 104) พบวา มของเสยเปนจานวนมากในกระบวนการผลต

เครองประดบ เมอพจารณาของเสยทเกดขน เกดจากจดบกพรองหลายลกษณะ เชน ตามด ผน หลอ

ไมเตม ชนงานเสยทรง เปนตน เมอแยกปญหาแตละประเภทออกมาของเสยทเกดจากการเกดผน

บนผวชนงานเปนจานวนมากถง 54.18% เมอไดทาการวเคราะหสาเหตของปญหาการเกดผนใน

เครองประดบเงนโดยการระดมสมองของผทรบผดชอบในกระบวนการผลตน พบวา การควบคม

ระดบอณหภมการหลอ อณหภมน าโลหะ เวลาอบ, ขนาดทางเดนน าโลหะ และมมเอยงชนงาน

เปนจดทสาคญซงมอทธพลทาใหเกดปญหาผนในเครองประดบเงน

งานวจยททาการศกษา คอ การศกษาปจจยทมผลตอกระบวนการหลอพรอมฝง กรณศกษา :

วสาหกจชมชนพลอยไพลนนลเมองกาญจน (เบญจกล องศรรตน, 2550: 100) พบวา กระบวนการ

หลอพรอมฝงของกระบวนการผลตเครองประดบและปจจยตางๆทมผลตอกระบวนการหลอพรอม

ฝงของเครองประดบนล จากการวเคราะหสาเหตของปญหาการแตก/ปนของอญมณในการหลอ

พรอมฝงเครองประดบนล โดยการระดมสมองของผทรบผดชอบในกระบวนการผลตน ซงม 3

ปจจย ประกอบดวย อณหภมอบเบาปน อณหภมหลอมโลหะ และอณหภมเบาปนสาหรบการหลอ

เปนจดทสาคญซงมอทธพลทาใหเกดปญหาการแตก/ปนของอญมณในการหลอพรอมฝง

เครองประดบนล

2.6.3 งานวจยเกยวกบหลกการเลอกใชเทคนคการออกแบบการทดลองใหเหมาะสม

การออกแบบการทดลองเปนเทคนคทมความสาคญยงในการปรบปรงคณภาพของ

กระบวนการหรอผลตภณฑโดยสามารถลดความผนแปร เพมประสทธภาพ และความสามารถของ

กระบวนการ (Jiju Antony, 2003: 473) เทคนคนนยมใชอยางแพรหลายในงานวศวกรรมคณภาพ

และการอบรมการใชโปรแกรม โดยทวไปมการสอนการใชงานแบบใดแบบหนงระหวางการ

ออกแบบการทดลองแบบดงเดมกบการออกแบบการทดลองแบบทากชขนอยกบประสบการณการ

47

ทางานของวทยากร (Jiju Antony, 2006: 227) งานวจยน จงทาการเปรยบเทยบหลกการทเหมอนกน

และแตกตางกนระหวางเทคนคการออกแบบการทดลองแบบดงเดมกบการออกแบบการทดลอง

แบบทากชจากผเชยวชาญหลายทานเพอสรางแนวทางในการเลอกใชเทคนคการออกแบบการ

ทดลองไดอยางเหมาะสม ดงแสดงในตารางท 5

ตารางท 5 หลกการเลอกใชเทคนคการออกแบบการทดลองใหเหมาะสม

ลกษณะปญหา เทคนคทากช เทคนคดงเดม

สามารถหาคปจจยทกคทมผลกระทบระหวางกน X ⁄

สามารถหาคาทดทสดของเงอนไข X ⁄

สรางสมการทานายคาเปาหมายทเพมสมรรถนะใหกระบวนการ X ⁄

สามารถหาคาปจจยหลกและปจจยทเกดผลกระทบรวม X ⁄

สามารถนาไปประยกตใชงานไดงาย ⁄ X

สามารถลดความผนแปรของกระบวนการ ⁄ X

สามารถหาปจจยทควบคมได และควบคมไมได ⁄ X

สามารถใชคาความคลาดเคลอนของปจจยทกระบวนการ

สามารถยอมรบความผนแปรทเกดขนได

⁄ X

ทมา: Jiju Antony. (1997). “A strategic approach to the use of advanced statistical methods for

quality improvement.” PhD thesis, Portsmouth Business School , University of Portsmouth.

เมอพจารณาลกษณะของปญหา พบวา ถาผทดลองตองการทราบคปจจยทกคทเกดผล

กระทบระหวางกน ตองการหาคาทดทสดของเงอนไขในกระบวนการ สามารถทานายคาเปาหมายท

เพมสมรรถนะใหกบกระบวนการและสามารถตงคาของปจจยหลกและปจจยทเกดผลกระทบ

รวมกน ดงนน ใหผทดลองเลอกใชเทคนคดงเดมในการทดลอง แตถาผทดลองตองการเทคนคทใช

งานงายตองการลดความผนแปรของกระบวนการ โดยหาปจจยหลกทควบคมไดและควบคมไมได

เพอใหการทดลองมความมนคงขน ตองการลดความผนแปรของกระบวนการทาใหคาทไดเขาใกล

คาเปาหมายมากขน และสามารถใชคาความคลาดเคลอนของปจจยทกระบวนการสามารถยอมรบ

ความผนแปรทเกดขนได ผทดลองจงเลอกใชเทคนคทากช (Jiju Antony, 1997: 227) และงานวจย

เพอการพฒนาคณภาพของกระบวนการสขาว พบวา ทากชเปนเทคนคทดกวาเทคนคด งเดม

เนองจากไดคาปจจยทมผลตอคณภาพของกระบวนการสขาวเหมอนกน แตเทคนคทากชใชเวลา

และตนทนในการทดลองนอยกวา เพราะเทคนคดงเดมทาการทดลองดวยการทดลองแฟกทอเรยล

48

แบบเตมสวน (Full Factorial Design) ดวย 6 ปจจยหลก 2 ระดบ ทาซ า 3 ครง และม 6 เงอนไขการ

ทดลอง จงมการทดลองทงหมด 1,152 การทดลอง แตเทคนคทากชทเงอนไขเดยวกนศกษา 6 ปจจย

หลก 2 ระดบและมปจจยรบกวน 6 ปจจย ใชการจดเรยงแบบออโธกอนอล (Orthogonal Array; OA)

L12 ทาซา 3 ครง มการทดลองทงหมด 432 การทดลอง ดงแสดงในตารางท 6

ตารางท 6 ผลการทดลองของกระบวนการสขาวระหวางเทคนคดงเดมกบเทคนคทากช

Approach ระหวางเทคนคดงเดมกบเทคนคทากช Estimate Mean

(head rice yield) Factor A B C D E F

Classical 1050 1050 1050 1.5 1.5 1.5 67

Taguchi 1050 1050 1050 1.5 1.5 1.5 67

ทมา: Worlaluck Jankrajang. (2003). “Design of Experiment Approach for Improving Rice

Milling Quality.” M.S. Thesis, Industrial Engineering, Kasepsart University.

ผลการศกษา พบวา ขอดของเทคนคดงเดม คอ เปนเทคนคทสามารถวเคราะหผลทางสถต

ทดสอบสมมตฐานในการหาความสมพนธระหวางคาเฉลยและคาความผนแปร เพอวเคราะหวา

ปจจยใดสงผลตอผลตอบททาการศกษา แตมขอเสย คอ จานวนครงการทดลองสง สงผลใหเกด

คาใชจายสง สวนขอดของเทคนคทากช คอ ใชตารางการจดเรยงแบบออโธกอนอลมาออกแบบการ

ทดลอง ลดจานวนการทดลอง ทาใหประหยดเวลาและคาใชจายในการทดลอง

(WorlaluckJankrajang, 2003: 45) ทาการวเคราะหผลดวยคาอตราสวนสญญาณไปยงสงรบกวน

(Signal-to-noise ratio; S/N) ซงเปนคาทวดประสทธภาพของกระบวนการรวมกนระหวางคาเฉลย

กบคาผนแปร(single performance measure) จงไดคาทเหมาะสมโดยลดความผนแปรของ

กระบวนการ สวนขอเสย คอ ไมสามารถหาคาของคปจจยทมผลกระทบตอกนบางคา คาผลตอบท

ไดเปนคาทรวมกนระหวางคาเฉลยกบคาความผนแปรซงไมสามารถแยกกนไดเหมอนเทคนคดงเดม

ทาใหไมสามารถเปรยบเทยบคาเฉลยและคาความแปรปรวนของปจจยทศกษาในการทดลองได

(Jiju Antony, 2006: 227)

การออกแบบการทดลองทดสามารถนาไปประยกตใชในการหาเงอนไขทเหมาะสม, การ

ปรบปรงคณภาพตลอดจนหาคาทเหมาะสมทสดของปจจยในกระบวนการตางๆได ในอตสาหกรรม

ทเกยวกบอปกรณคอมพวเตอรมการประยกตใชการออกแบบการทดลอง เพอศกษาอทธพลตอการ

เกดรอยบนและรอยราวในกระบวนการตดขนตอนสดทายของการตดหวอานเขยนขอมลของ

ฮารดดสกและการหาเงอนไข หรอวธการปรบปรงทเหมาะสม จากการวเคราะหทางวธทางสถตโดย

49

ใชการออกแบบการทดลองแบบแฟรกชนนอลแบบครงหนงของวธแฟกทอเรยลสามารถหาปจจยท

มอทธพลอยางมนยสาคญตอการเกดรอยบนและรอยราว คอ ความเรวรอบในการตดและทศทางใน

การตด (กฤษดา อศวรงแสงกล, 2542: 34)

2.6.4 งานวจยเกยวกบการประยกตใชเทคนคทากชในกระบวนการผลต

อตสาหกรรมการผลตในอดตมงเนนการพฒนาคณภาพทสงผลตอกระบวนการผลตและ

ผลตภณฑทไดมากกวาการออกแบบและพฒนาขนตอนของกระบวนการผลต (W.Y. Fowlkes and

C.M. Creveling, 1995: 75) แตปจจบนอตสาหกรรมผลตใหความสาคญกบการออกแบบและพฒนา

อตสาหกรรมการผลตในอดตมงเนนการพฒนาคณภาพทสงผลตอกระบวนการผลตและผลตภณฑท

ไดมากกวาการออกแบบและพฒนาขนตอนของกระบวนการผลต (W.Y. Fowlkes and C.M.

Creveling, 1995: 75) แตปจจบนอตสาหกรรมผลตใหความสาคญกบการออกแบบและพฒนา

กระบวนการผลตใหสอดคลองกบความตองการของลกคาในอนาคต เทคนคทากชมประสทธภาพ

สงในการออกแบบกระบวนการและผลตภณฑรวมถงการพฒนาขนตอนของกระบวนการ แตตอง

วางแผนการใชงานอยางรอบคอบและตองมความรในการวเคราะหผลการทดลอง (Genichi

Taguchi, 1999 : 348) ปจจบนการประยกตใชเทคนคทากชในอตสาหกรรมการผลตยงมไมมากนก

เนองจากองคกรนยมใหนกวชาการทางสถตและทปรกษาภายนอกองคกรมาแกไขปญหาทเกดขน

ทาใหกลมวศวกรขององคกรไมมโอกาสเรยนรและออกแบบการทดลองเพอแกปญหาทเกดขนจาก

งานหลก ดงนน บคลากรภายในองคกรควรเพมการตดตอสอสารระหวางกลมวศวกร ผบรหาร และ

นกสถต เพอแลกเปลยนความรความเขาใจในหลกการและประสบการณในการนาเทคนคทากชไป

ใชประยกตใชในงานขององคกรอยางมประสทธภาพ (Jiju Antony, 1999 : 136)

การปรบปรงคณภาพ งานหลอนกเกล - อลมเนยม บรอนซ โดยวธของทากช The

Improvement of Nickel-Aluminum Bronze Casting by Taguchi's Method (กตตกร ฤทธสงหและ

คณะ, 2546: 82) พบวา นกเกล - อลมเนยม บรอนซ เปนวสดทใชผลตอะไหล ชนสวนเครองจกรกล

มกพบปญหาจากผลตภณฑ มความแขง และเปราะ จงทาใหยากตอการแปรรป เชน การกลง และ

เกดขอบกพรองในงานหลอ เชน งานหดตว โพรงอากาศ งานไมเตม เปนตน ทงนการพฒนาและ

ปรบปรงคณภาพของงานหลอนเกล - อลมเนยม บรอนซดงกลาว โดยการใชวธทากช (Taguchi's

Method) ทเปนแนวคดทจะรวมคณภาพใหอยในผลตภณฑ และเปนวธทมประสทธภาพในการ

สรางคณภาพใหกบผลตภณฑ วธการของทากชพยายาม ทาใหกระบวนการทาไดตามทถกออกแบบ

ไวและควบคมตวแปรทมผลตอการเปลยนแปลงในกระบวนการใหเกดความแนนอนมากขน และ

ทาใหทราบถงตวแปรทตองมการควบคมตามเงอนไขและสภาวะตางๆ วธการทดลอง กาหนดปจจย

ไว 4 ตว คอ อณหภมเท %นเกล %อลมเนยม และ %สงกะส โดยแบงปจจยเปน 3 ระดบ ทาใหได

50

แผนการทดลองแบบ L9(34) และทาการวเคราะหผลโดยใช คา S/N-Ratio และการวเคราะหคาเฉลย

ANOM ผลการศกษา พบวา ปจจยทสงผลตอคณภาพมากทสด คอ ปจจยอณหภมเท รองลงมาคอ

สวนผสมอลมเนยม ปจจยและเงอนไขทดทสด คอ ปจจยอณหภมเทท 1350 ๐C, นเกล 14% ,

อลมเนยม 12 % และสงกะส 8 % ผลการทดสอบสมบตของ นเกล-อลมเนยม บรอนซดขนและลด

จานวนของเสยใหนอยลงได

การศกษาปจจยทเหมาะสมในกระบวนการพนสเฟอรนเจอรไมโดยการออกแบบการ

ทดลองของทากช กรณศกษา : โรงงานผลตเฟอรนเจอรไม (เปมกา สวรรณมณ, 2548: 98) จาก

การศกษาสภาพปญหาในแผนกทาสของกระบวนการผลตเฟอรนเจอรไม พบวา มของเสย ทเกดจาก

การพนสทไมไดมาตรฐานเปนจานวนมาก ซงปญหาของเสยทพบมากทสด คอ ปญหาส เปนผวสม

ดงนน การศกษานจงมวตถประสงค เพอหาคาระดบปจจยทเหมาะสมของการพนสท ทาใหเกดของ

เสยสเปนผวสมนอยทสด โดยใชหลกการออกแบบและวเคราะหการทดลอง เมอวเคราะหสาเหต

ของปญหา มปจจย 5 ปจจย คอ ความสงของหวปนพนส (ระยะหางระหวาง งานกบหวปนพนส)

ความเรวของหวปนพนส ความเรวของสายพาน แรงดนลม และความหนดส ททาใหเกดปญหา

ดงกลาว ดงนน จงนาปจจยดงกลาวมาออกแบบการทดลองโดยใชเทคนคการออกแบบการทดลอง

ของทากช พบวา ความหนดส และแรงดนลม มอทธพลตอปญหาสเปนผวสมอยางมนยสาคญท

ระดบ α = 0.05 สวนความสงของหวปนพนส ความเรวของหวปนพนส และความเรวของสายพาน

ตามมาตรฐานการทางานปจจบนไมมนยสาคญตอการเกดปญหาน และเมอนาปจจยทง 2 ปจจยทม

อทธพลตอการทดลองมาทาการทดลองเชงแฟคทอเรยล 3 ระดบ เพอหา ระดบปจจยทเหมาะสม

ดวยเทคนคพนผวตอบสนอง พบวา ระดบปจจยทเหมาะสมของความหนดส คอ 10-10.5 วนาท และ

คาแรงดนลมทเหมาะสม คอ 4 บาร และจากการนาผลการวจยไปใชในการทางานจรง ทาใหจานวน

ของเสยสทเปนผวสมลดลงอยางมนยสาคญจากเดมมงานเสยเฉลย 532 ชน/เดอน ลดลงเหลอ 210

ชน/เดอน และสามารถลดคาใชจายในการแกไขงานจากเดม 306,432 บาท/ป เหลอเพยง 120,960

บาท/ป หรอคดเปนคาใชจายในการแกไขงานลดลง 60.53 %

51

บทท 3

วธดาเนนงานวจย

การศกษาวทยานพนธในครงน มง เนนศกษาทปจจย ท มผลตอกระบวนการหลอ

เครองประดบทอง เพอหาระดบพารามเตอรทเหมาะสมทสดของกระบวนการหลอเครองประดบ

ทอง ซงในการวจยมลาดบดงตอไปน

1. วธการศกษาทนามาใช

2. ขนตอนในการศกษา

3. เครองมอทนามาใชในการเกบขอมล

4. เครองจกร เครองมอ และอปกรณทใช

5. ประชากรและกลมตวอยาง

6. สถานทเกบขอมล

7. ขอมลทใชในการทดลอง

8. วธการเกบขอมล

9. การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะห

3.1 วธการศกษาทนามาใช

วธการศกษาทนามาใชในการศกษาปจจยของกระบวนการหลอเครองประดบทอง เปนการ

ศกษาวจยเชงทดลอง โดยเปนการวจยทใชขอมลจากการทดลอง การวจยประเภทนตองอาศยความร

เกยวกบเรอง การออกแบบการทดลอง ซงเปนวธตางๆทใชในการวางแผนการทดลอง เพอใหการ

ทดลองกระบวนการหลอเครองประดบทอง เปนไปอยางมประสทธภาพ แลวไดขอมลทถกตองท

สามารถเชอถอได

3.2 ขนตอนในการศกษา

ทาความเขาใจถงปญหา ศกษากระบวนการหลอเครองประดบจากสอความร, จากสถาน

ประกอบการ และสอบถามผร/ผเชยวชาญ กระบวนการหลอเครองประดบทอง

1. เลอกปจจย ระดบ และขอบเขต เพอทาการทดลอง กาหนดขอบเขตทปจจยเหลานและ

กาหนดระดบทจะเกดขนในการทดลอง

2. เลอกตวแปรผลตอบ โดยตองมนใจวาตวแปรนจะใหขอมลเกยวกบกระบวนการทกาลง

ศกษาอย และวธวดตวแปรเหลาน กอนทจะเรมทาการทดลองจรง

51

52

3. เลอกการออกแบบการทดลอง โดยจะเกยวของกบการพจารณาขนาดของตวอยาง

การเลอกลาดบทเหมาะสมของการทดลองทจะใชในการเกบขอมล และตวสถตทจะใชในการ

ทดลอง

4. ทาการทดลอง เมอทาการทดลองจะตองตดตามกระบวนการทางานอยางระมดระวง

เพอใหแนใจวาการดาเนนการทกอยางเปนไปตามแผนทไดวางไว

5. วเคราะหขอมลเชงสถต ทาวเคราะหขอมลเชงสถตแลวนามาผนวกกบความรทาง

วศวกรรม ความรเกยวกบกระบวนการ และสามญสานก จะทาใหขอสรปทไดมเหตผลสนบสนน

และมความนาเชอถอ

6. สรปและขอเสนอแนะ คอ หาขอสรปในทางปฏบตและแนะนาแนวทางของกจกรรมท

จะเกดขน ทาการทดลองเพอยนยนผล เพอตรวจสอบความถกตองของขอสรปทเกดขน

ภาพท 20 แสดงขนตอนในการศกษา

ทาความเขาใจถงปญหา

เลอกการออกแบบการทดลอง

ทาการทดลอง

วเคราะหขอมลเชงสถต

สรปและขอเสนอแนะ

เลอกปจจย ระดบ และขอบเขต

เลอกตวแปรผลตอบ

53

3.2.1 ขนทาความเขาใจถงปญหา

3.2.1.1 กระบวนการหลอเครองประดบ

กระบวนการหลอเครองประดบ สามารถแสดงไดดงน

ภาพท 21 แสดงลาดบขนตอนของกระบวนการหลอเครองประดบ

การขนพมพหรอตนแบบ

การทาแมพมพยาง

การฉดเทยน

การตดชอ

การไลเทยน

การอบเบาปน

การหลอเบาปน

การตกแตงชนงาน

การแกะปน

การหลอมโลหะและการหลอ

การฝงอญมณ

การขดมน

54

3.2.1.2 ระบปญหา

จากขอมลปรมาณการผลตตงแตเดอนมถนายน 2554 – พฤษภาคม 2555 พบวา ม

ปรมาณการผลต 252,864 ชน โดยในจานวนชนงานทงหมดนจะมชนงานทเสยและชนงานทตองนา

กลบไปซอม 103,100 ชน ซงคดเปนรอยละ 40.77 ของปรมาณการผลตทงหมด พบวา สวนใหญเกด

จากขอบกพรองจากงานหลอเครองประดบ คอ ตามด รพรน และผน โดยมตามดมสดสวนทสงทสด

คอ รอยละ 27.18 , 21.05 และ 16.79 ของปรมาณชนงานทเสยและสงซอมทงหมด ตามลาดบ

3.2.2 การวเคราะหหาสาเหตของปญหา เพอกาหนดพารามเตอรทจะนามาศกษา

3.2.2.1 การวเคราะหความสมพนธระหวางสาเหตและผล

ในการวเคราะหหาสาเหตทคาดวามผลตอปญหาททาใหเกดของเสยและงานซอม

โดยวธการระดมสมองของวศวกรและหวหนาแผนกงานหลอของโรงงานตวอยาง เพอชวยกน

วเคราะหหาสาเหตในแตละกระบวนการและระบสาเหตทคาดวามผลตอปญหาของชนงาน

ผลตภณฑเครองประดบทองโดยผานแผนผงกางปลา ตามภาพท 22

ภาพท 22 แสดงแผนผงกางปลาแสดงสาเหตทคาดวามผลตอปญหาของชนงานเครองประดบทอง

ของเสย

เมดทองไมสะอาด

55

3.2.2.2 ปจจยปอนทนามาทาการวเคราะห

จากปญหาทดงกลาวมาแลวในเบองตนนน ผวจยจงไดทาการศกษาปญหานโดย

การใชการออกแบบการทดลองของทากชเพอทาการปรบปรงคณภาพงานหลอเครองประดบ

เพอใหไดชนงานทมคณภาพตามทลกคาตองการ โดยกาหนดปจจยและการตงพารามเตอรตาม

รายละเอยดดงน

3.2.2.2.1 ปจจยควบคม (Control Factors) ปจจยควบคมและระดบท

กาหนด ไดจากเงอนไขการผลตของโรงงานและจากการประชมรวมกบวศวกร หลงจากไดศกษาผล

ของแตละปจจยแลว เพอหาชวงความเชอมนของปจจยตามตารางท 7 ซงแสดงถงรายละเอยดการ

กาหนดระดบของปจจยประกอบดวย 3 ปจจยคอ

1. อณหภมหลอมโลหะ เปนอณหภมทหลอมจนเนอโลหะละลายเปน

ของเหลว ซงสงผลตอการไหลของน าโลหะเขาสโพรงแบบ และการชดเชยน าโลหะ เมอโลหะเกด

การหดตวขณะเยนตว ทาใหสามารถหลอชนงานมาไดเตมตามแบบทตองการ

2. อณหภมเบาปนสาหรบการหลอ เปนอณหภมทใชในการควบคมการ

เยนตวของน าโลหะในโพรงแบบ ซงเกดจากการถายเทความรอนจากน าโลหะสเบาปน ททาใหน า

โลหะทไหลเขาสโพรงแบบไดเตมตามแบบทตองการ

3. อณหภมอบเบาปน เปนการอบเพอใหเกดการจบตวกนของปนยปซม

ในโพรงแบบใหมผวทเรยบ และแขงแกรงทนทานระหวางการหลอ ทสงผลตอลกษณะผวชนงาน

ในการหลอเครองประดบ

ตารางท 7 ชวงการดาเนนงานในปจจบนของปจจยควบคมสาหรบการหลอเครองประดบทอง

ปจจยควบคม ชวงการดาเนนงานในปจจบน

1. อณหภมหลอมโลหะ 1080– 1160 o C

2. อณหภมเบาปนสาหรบการหลอ 550 - 650 o C

3. อณหภมอบเบาปน 650 - 750 o C

3.2.2.2.2 ปจจยคงท (Held-Constant Factors) เปนปจจยทไมไดสนใจใน

การทดลองครงน แสดงไวตามตารางท 8

56

ตารางท 8 แสดงปจจยคงท

ปจจยคงท หนวยวด คาควบคม

ขนาดทางเดนนาโลหะ เซนตเมตร 3

มมในการตดตนเทยน องศา 60

ชนงานแหวนเครองประดบตอชอ ชน 10

ระยะเวลาในการอบเบาปน ชวโมง 12

ระยะเวลาในการหลอมโลหะ นาท 3

ระยะเวลาทใชในการหลอ นาท 5

3.2.2.2.3 ปจจยควบคมไมได (Noise Variable) เปนตวแปรทโดยทวไป

เกดภายนอกกระบวนการและยากทจะควบคมในระหวางกระบวนการผลต เชน อตราการหดตว

ของปนหลงการอบเบาปน อตราการเยนตวของกระบอกปนหลงการหลอเครองประดบ เปนตน

3.2.3 ขนเลอกตวแปรผลตอบ

หลงจากทไดทาการคดเลอกปจจยปอนเขาทคาดวาจะมผลตอรปทรง ลกษณะผวของ

ชนงานในการหลอเครองประดบทองแลวขนตอนในการดาเนนงาน คอการเลอกตวแปรผลตอบ

โดยทตวแปรนจะใหขอมลเกยวกบกระบวนการทกาลงศกษาอย

3.2.3.1 ตวชวดของโครงการ (Project Metric)

ตวชวดโครงการนคอ การไดคาในแตละปจจยทเหมาะสมตอกระบวนการหลอ

เครองประดบทอง ทเมอหลอมาแลวไดชนงานตามทออกแบบไว

3.2.3.2 ตวชวดทางธรกจ (Business Metric)

ตวชวดทางธรกจของโครงการในงานวจยนคอการลดเปอรเซนตของเสยและ

ชนงานทบกพรองในงานหลอตวเรอนเครองประดบ

3.2.3.3 บทสรปผลการดาเนนการวจยในการเลอกตวแปรผลตอบ

จากผลการสารวจงานหลอเครองประดบทองในกระบวนการผลต พบวา

ขอบกพรองในงานหลอตวเรอนเครองประดบ คอ ตามด รพรน และผน ซงสงผลตอตนทนการผลต

และความพงพอใจของลกคา ผวจยไดใชแนวทางสถตมาควบคมคณภาพการหลอเครองประดบของ

แผนกผลตโดยหาคาในแตละปจจยทเหมาะสมตอรปทรงและลกษณะผวของชนงานในการหลอ

เครองประดบทอง เพอลดเปอรเซนตของเสยและชนงานทบกพรองในงานหลอตวเรอน

เครองประดบ

57

3.2.4 ขนเลอกการออกแบบการทดลอง

3.2.4.1 การวเคราะหระบบการวด

เนองจากคณลกษณะทศกษางานหลอเครองประดบทองเปนคณลกษณะเชง

คณภาพ คอ ความละเอยดของผวงาน และรปทรงและขนาดผลตภณฑ ซงในการศกษาระบบการวด

จะเปนการประเมนโดยการเปรยบเทยบชนงานในการหลอเครองประดบททาการตรวจสอบกบ

มาตรฐานการตรวจสอบคณภาพของงานหลอเครองประดบ ซงจะทาใหสามารถประเมนผลของ

ขอมลออกมาเปนทยอมรบหรอปฏเสธ และผานหรอไมผาน ซงเปนการประเมนผลและระบบการ

ตรวจสอบเมอเปนขอมลนบ

3.2.4.1.1 การประเมนผลระบบการตรวจสอบในระยะส น เปนการ

ประเมนผลออกมาในรปของความมประสทธผลของการตรวจสอบ ซงเปนความสามารถของระบบ

การวด (หรอตรวจสอบ) ในการแยกแยะงานไมดออกจากงานทด โดยมลาดบขนตอนการ

ดาเนนงาน ดงน

1) ทาการเลอก “คณะผช านาญการ” ซงเปนบคคลทม

ความสามารถเปนพเศษในการแยกแยะคณภาพของผลตภณฑทด/เสย และลกคาใหการยอมรบใน

การตรวจสอบดงกลาว

2) ใหกาหนด “ลอตมาตรฐาน (Standard lots)” สาหรบใชในการ

ตรวจสอบเพอประเมนความสามารถของระบบการตรวจสอบ

3) ทาการเลอกพนกงานวดหรอพนกงานตรวจสอบงานมา 2- 4

คน โดยพนกงานทเลอกมาจะตองเปนพนกงานทมหนาทประจาในการตรวจสอบคณภาพ และได

ผานการฝกอบรมอยางด พรอมผานการสอบประเมนผลแลว โดยเฉพาะอยางยงการตรวจสอบท

อาศยความรสก เชน ขนาดของจดบกพรอง ความละเอยดผว ฯลฯ

4) ทาการกาหนดจานวนชนตวอยางงาน และจานวนครงในการ

ทดสอบซา โดยจานวนดงกลาวจะขนอยกบจานวนของพนกงานทดสอบ

5) ใหสมพนกงานตรวจสอบขนมาคนหนง แลวใหตรวจสอบ

ตวอยางงานแบบสม เพอประเมนผลคณภาพของสงตวอยางวา “ผาน (Good-G)” หรอ “ไมผาน (No

Good- NG)” พรอมการบนทกผลในตารางการทดสอบ

6) ทาการสมพนกงานมาอก แลวดาเนนการเหมอนขนตอนท 5

ทาเชนนไปจนครบการประเมนผลจากพนกงานทกคน

7) ดาเนนการประเมนผล ดวย % ประสทธผลดานรพททะบลต

58

ของการตรวจสอบ โดยใชโปรแกรม MINITAB วเคราะหถงความสามารถในการตรวจสอบไดผล

เหมอนกนของพนกงานแตละคน

3.2.4.1.2 การวเคราะหผลของระบบการตรวจสอบ จะดาเนนการทดสอบ

เชนเดยวกบการประเมนผลระบบการตรวจสอบทกประการ เพยงแตจะทาการพจารณาถงการ

ทดสอบสมมตฐานความมประสทธผลของพนกงานทละค โดยมขนตอนในการดาเนนงาน ดงน

1) ทาการเลอก “คณะผช านาญการ” ซงเปนบคคลทม

ความสามารถเปนพเศษในการแยกแยะคณภาพของผลตภณฑทด/เสย และลกคาใหการยอมรบใน

การตรวจสอบดงกลาว

2) ใหกาหนด “ลอตมาตรฐาน (Standard lots)” สาหรบใชในการ

ตรวจสอบเพอประเมนความสามารถของระบบการตรวจสอบ

3) ทาการเลอกพนกงานวดหรอพนกงานตรวจสอบงานมา 2- 4

คน โดยพนกงานทเลอกมาจะตองเปนพนกงานทมหนาทประจาในการตรวจสอบคณภาพ และได

ผานการฝกอบรมอยางด พรอมผานการสอบประเมนผลแลว โดยเฉพาะอยางยงการตรวจสอบท

อาศยความรสก เชนกลน รสชาต ส ฯลฯ

4) ทาการกาหนดจานวนชนตวอยางงาน และจานวนครงในการ

ทดสอบซา โดยจานวนดงกลาวจะขนอยกบจานวนของพนกงานทดสอบ

5) ใหสมพนกงานตรวจสอบขนมาคนหนง แลวใหตรวจสอบ

ตวอยางงานแบบสม เพอประเมนผลคณภาพของสงตวอยางวา “ผาน (Good-G) หรอ “ไมผาน (No

Good- NG)” พรอมการบนทกผลในตารางการทดสอบ

6) ทาการสมพนกงานมาอก แลวดาเนนการเหมอนขนตอนท 5

ทาเชนนไปจนครบการประเมนผลจากพนกงานทกคน

7) วเคราะหระบบการตรวจสอบดวยสมประสทธแคปปา

(Kappa) โดยใชโปรแกรมนแทป วเคราะหถงความสามารถของแตละคน และโอกาสในการตรวจ

พบผลตภณฑบกพรองอยางถกตอง

3.2.4.2 การวเคราะหความสามารถของกระบวนการผลต

ในการทดลองเพอศกษาปจจยทมผลตอกระบวนการหลอเครองประดบทกาหนด

พารามเตอรแบบเชงคณภาพ อาท ความสวยงาม รพรนในงานหลอ จงจาเปนตองแปลงขอมลใหอย

ในรปแบบการนบ ซงในการประเมนความสามารถของกระบวนการของขอมลแบบนบ จะม

ขนตอนการดาเนนงาน ดงน

59

3.2.4.2.1 ทาการเกบขอมลผลตภณฑบกพรองของเครองประดบทผาน

กระบวนการหลอเครองประดบทองจากการสมเลอกลอตจากแผนกควบคมคณภาพ โดยทพนกงาน

ควบคมคณภาพทปฏบตงานไดผานการอบรมอยางด และเปนทยอมรบของกลมลกคา จานวน

ทงหมด 10 ลอต

3.2.4.2.2 ทาการวเคราะหความมเสถยรภาพของกระบวนการโดยใช

แผนภมควบคมพชารท (P-Chart)

3.2.4.2.3 ทาการวเคราะหความสามารถของกระบวนการดวยคาดชน

ความสามารถดานสมรรถนะของกระบวนการ (Pp k Bench) 3.2.4.3 การออกแบบแผนการทดลอง (Design of Experiment) ในการทดลองในแตละครงมตนทนทคอนขางสง การทดลองแบบแฟคทอเรยลเตมรป

(Full Factorial Design) จงไมเหมาะสมในแงของคาใชจายในการทดลอง แตอยางไรกตามยงมการ

ออกแบบการทดลองโดยใชตารางออทอกอนอลอะเรย ซงสามารถลดจานวนครงของการทดลอง

ได ผวจยจงเลอกใชตารางออทอกอนอล อะเรย ในการออกแบบการทดลอง เพอเปนการลดจานวน

การทดลองใหเหลอนอยลง โดยมขนตอนดงน

3.2.4.3.1 ทาการคานวณหาคาขนาดสงตวอยางทเหมาะสมทใชในการวจย

1) กาหนดความผดพลาดประเภทท1 (α) ซงเปนคาท

กาหนดการปฏบตงานฝายตรวจสอบคณภาพของโรงงานกรณศกษาทควบคมการปฏเสธ (Reject)

ชนงานเครองประดบทองทมคณภาพตรงตามความตองการของลกคาไมใหเกนคาทกาหนด โดยใช

คาอางองท 5% หรอระดบนยสาคญ 0.05 2) กาหนดสมมตฐานสดสวนตวอยางของขอมลสดสวนทยอมรบ

ได = 0.5 และ สดสวนทยอมรบไมไดเทากบ 0.5 ในกรณทไมทราบสดสวนของชนงาน

เครองประดบทอง แลวกาหนดคาสดสวนของชนงานเครองประดบทอง (Alternative Proportion)

เทากบ 0.4 จากขอมลขอเสยการผลตตงแตเดอนมถนายน 2554 ถงพฤษภาคม 2555 เพอหาความ

แตกตางคาสดสวนเปรยบเทยบกบการตงสมมตฐาน

3) กาหนดคากาลงการทดสอบ (Target Power) เทากบ 0.9 ซง

กาหนดมาจากเกณฑการยอมรบของโรงงานกรณศกษา กรณทสงชนงานเครองประทบทองคนกลบ

จากลกคาใหนามาแกไขทบรษทไมเกน 10 %

3.2.4.3.2 พจารณาตวแปรทมผลตองานหล�อ โดยพจารณาเลอกตว

แปรท

ตองการศกษา เชน อณหภมอบเบาปน ขนาดทางเดนน าโลหะ เปนตน สวนตวแปรทไม�ตองการ

60

ศกษาจะตองกาหนดวธการควบคมตวแปร เพอใหความแปรปรวน เนองจากปจจยภายนอกเกดขน

นอยทสด

3.2.4.3.3 กาหนดตวแปรทมผลตองานหล�อ ซงไดแก อณหภมเบาปน

อณหภมหลอมโลหะ และอณหภมเบาปนสาหรบงานหลอ จากการประชมรวมกบวศวกร, หวหนา

ชางหลอเครองประดบ และขอจากดทางเทคนคของโรงงานกรณศกษาในการกาหนดตวแปรในการ

ทดลอง

3.2.4.3.4 กาหนดระดบของตวแปรทใชในการทดลอง โดยกาหนดให

ปจจยหลกม 3 ตว (อณหภมหลอมโลหะ, อณหภมเบาปนสาหรบการหลอ และอณหภมอบเบาปน)

และระดบแตละปจจยม 3 ระดบ ดงแสดงในตารางท 9

3.2.4.3.5 ทาการออกแบบแผนการทดลองแบบแฟคทอเรยลบางสวนโดย

การศกษาเฉพาะผลกระทบจากปจจยหลก ทง 3 ปจจย (อณหภมหลอมโลหะ, อณหภมเบาปน

สาหรบการหลอ และอณหภมอบเบาปน) จงทาการทดลองแบบ Orthogonal Array L9 (33) ดงแสดง

ในตารางท 10 และตารางท 11

3.2.4.3.6 ทาการกาหนดจานวนการทดลอง โดยการทดลองทไดออกแบบ

มทงหมด 9 จดการทดลอง โดยจะทาทดลองซ าแตละจดการทดลองจานวน 3 ครง ดงนน ทาการ

ทดลองทงหมด 27 จดการทดลอง ซงในแตละครงการทดลองจะทดลอง 10 ชน จะตองเตรยม

ชนงานเทยนรวมทงหมดเทากบ 10 × 27 = 270 ชน

3.2.4.3.7 การกาหนดลาดบการทดลอง เพอใหการทดลองนประหยดและ

ไมเกดความสญเสยมากในการทดลอง จงจาเปนตองกาหนดลาดบการทดลอง โดยยดปจจย

อณหภมอบเบาปนเปนอณหภมหลกในการทดลอง ซงจะควบคมการทดลองตามตารางท 12

ตารางท 9 ระดบของตวแปรทใช�ในการทดลอง

ระดบ

(LEVEL)

ปจจย (Factor)

อณหภมหลอมโลหะ

(o C)

อณหภมเบาปนสาหรบ

หลอ (o C)

อณหภมอบเบาปน

(o C)

1 1,080 550 650

2 1,120 600 700

3 1,160 650 750

61

ตารางท 10 แสดงการทดลอง Orthogonal Array L9 (33) ตามมาตรฐานของ Taguchi Method

ลาดบการ

ทดลอง

คอลมน

A B C

1

2

3

4

5

6

7

8

9

-1

-1

-1

0

0

0

+1

+1

+1

-1

0

+1

-1

0

+1

-1

0

+1

-1

0

+1

0

+1

-1

+1

-1

0

ตารางท 11 แสดงแผนการทดลอง Orthogonal Array L9 (33) ตามมาตรฐานของ Taguchi Method

จดการ

ทดลอง

ปจจย (Factor) ททาการควบคมในการทดลอง

T หลอมโลหะ T เบาปนสาหรบหลอ T อบเบาปน

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1,080

1,080

1,080

1,120

1,120

1,120

1,160

1,160

1,160

550

600

650

550

600

650

550

600

650

650

700

750

700

750

650

750

650

700

62

ตารางท 12 แสดงลาดบการทดลองตามแผน Orthogonal Array L9 (33)

จดการทดลองท 1 2 3 4 5 6 7 8 9

ลาดบการทดลอง 7 5 3 4 2 9 1 8 6

ทดลองซา (ครง) 3 3 3 3 3 3 3 3 3

3.2.5 ขนทาการทดลอง

เมอทาการทดลองจะตองตดตามกระบวนการทางานอยางระมดระวง เพอใหแนใจวาการ

ดาเนนการทกอยางเปนไปตามแผนทไดวางไวแผน แลวเกบผลในการทดลองจะแบงออกเปน 2

กลม คอ กลมท 1 คอ ชนงานทด ผวของชนงานหลงขดไมม ตามด ผน หรอปญหาจากงานหลอ และ

กลมท 2 คอ ชนงานทมตามด ผน หรอปญหาจากงานหลอทผวหลงขด โดยผททาการตรวจสอบคอ

พนกงานฝายควบคมคณภาพของโรงงาน

3.2.6 ขนวเคราะหขอมลเชงสถต

หลงจากนาคาจานวนงานดและเสยทเกดจากงานหลอเครองประดบของชนงานทไดตาม

ขอกาหนด ทไดในแตละการทดลอง ปอนลงในโปรแกรม จะมวธขนตอนในการวเคราะหขอมล

ดงน

3.2.6.1 ตรวจสอบความถกตองของแบบจาลอง จากการวเคราะห โดยใชกราฟของ

คาผดพลาด (Residual Plot) เพอตรวจสอบการกระจายของคาผดพลาด (Residual ) เปนแบบแจก

แจงปกต (Normal Distribution)

3.2.6.2 การวเคราะหขอมลจากการทดลองเบองตน ดวยการวเคราะหความ

แปรปรวน (Analysis of Variance : ANOVA) เพอพจารณาวาระดบทแตกตางของปจจยแตละตว

แปร และปฏสมพนธระหวางปจจย ทมผลกระทบตอตวแปรตอบสนองหรอคาผลผลต (Yield) ของ

เครองประดบทอง

3.2.6.3 การสรางสมการทานายหลงจากตรวจสอบความพอเพยงของแบบจาลอง

แลว นาคาของปจจยทไดจากการวเคราะห ไปเขยนสมการสาหรบทานายคาของดทไดจากการหลอ

เครองประดบทอง

3.2.6.4 หาคาผลอทธพลหลก (main Effects Plots) โดยแสดงเปนแผนภมคาเฉลย

ผลผลต (Yield) ของแตละระดบปจจย

63

3.2.6.5 หาคาปจจยทเหมาะสมในโปรแกรม Minitab มฟงกชนพนผวผลตอบ

(Response Optimization) เพอใชสาหรบหาจดทเหมาะสมของปจจย ทเปนจดทดทสดของชดการ

ทดลองทศกษาน

3.2.7 ขนสรปและขอเสนอแนะ

เมอเราไดวเคราะหขอมลเรยบรอยแลวผทดลองจะตองหาขอสรปในทางปฏบตและแนะนา

แนวทางของกจกรรมทจะเกดขนในขนตอนนเราจะนาเอาวธการทางกราฟเขามาชวยนอกจากนแลว

การทาการทดลองเพอยนยนผล (Confirmation Testing) จะทาเพอทจะตรวจสอบความถกตองของ

ขอสรปทเกดขนอกครงหนงโดยมขนตอนการดาเนนงานดงน

3.2.7.1 ทาการหลอเครองประดบภายใตระดบของปจจยตามขอสรปททาให

ชนงานทหลอออกมาสามารถยอมรบได จานวน 4 เบา เบาละ 10 ชน แลวทาการเกบขอมล

3.2.7.2 ทาการวเคราะหความมเสถยรภาพของกระบวนการโดยใชแผนภมควบคม

พชารท (P-Chart)

3.2.7.3 ทาการวเคราะหความสามารถของกระบวนการดวยคาดชนความสามารถ

ดานสมรรถนะของกระบวนการ (Pp k Bench) 3.3 เครองมอทใชในการเกบขอมล

3.3.1 กลองถายรปดจตอล ใชในการบนทกรปภาพชนงานเครองประดบและกระบวนการ

ผลตเครองประดบ

3.3.2 แบบฟอรมการบนทกขอมล ใชในการเกบผลของขอมลจากทไดออกแบบไวใน

แบบฟอรมบนทกขอมลอยางเปนระบบ

3.3.3 สมดบนทก ใชในการจดบนทกการสอบถามหรอสมภาษณผปฏบตการ, เจาหนาท

และผเชยวชาญดานการผลตเครองประดบ

3.4 เครองจกร เครองมอและอปกรณทใช

3.4.1 การทาตนแบบ

3.4.1.1 หวเจาะอปกรณทใชในการทาพมพ ประกอบดวยหวสวาน เมดมะยม

(Round Bur) ดอกสวานจานบน (Hart Bur) ดอกสวานกรอทนงพลอย (Stone Setting Bur) และ

เหลกครอบ (Cup bur)

64

ภาพท 23 แสดงหวเจาะอปกรณทใชในการทาพมพ ก) หวสวาน ข) เมดมะยม ค) ดอกสวานจานบน

ง) ดอกสวานกรอทนงพลอย จ) เหลกครอบ

3.4.1.2 เหลกฝงพลอยประเภทตางๆ ประกอบดวยเหลกคมมด (Knife Graver)

เหลกรปตวว (V-shape Graver) เหลกรปตวย (U-shape Graver) และเหลกตด (Flat Graver)

(เนองจากเหลกทใชในการฝงเครองประดบดวยมอ มชอเรยก และรปทรงทแตกตางจากเหลกทใช

สาหรบการทาตนแบบงานฝงพรอมหลอ ดงนน ในหนงสอเลมนจงขอใชชอเรยกตามการถายทอด

จากวทยากรผสอนหลก

ภาพท 24 แสดงเหลกฝงพลอยประเภทตางๆใชสาหรบการทาพมพ ก) เหลกคมมด ข) เหลกรปตวว

ค) เหลกรปตวย ง) เหลกตด

3.4.2 การทาแมพมพยาง

3.4.2.1 แมพมพยาง อาจเปนยางธรรมชาต ยางสงเคราะหหรอยางซลโคน

65

ภาพท 25 แสดงแมพมพยาง

3.4.2.2 เครองอดแมพมพยางและกรอบ (บลอก) อะลมเนยมแผนประกบ

ภาพท 26 แสดง ก) เครองอดแมพมพยาง ข) แผนประกบกรอบ ค) กรอบ (บลอก) อะลมเนยม

3.4.3 การทาชนงานเทยน

3.4.3.1 เทยนควรมคณสมบตตางๆ เชน มจดหลอมเหลวตาเมอหลอมเหลวแลวม

อตราการไหลด เมอแขงตวควรรวมตวเปนเนอเดยวกน มผวเรยบ เพอใหฉดเขาไปในแมพมพยาง

แลวแบบเทยนจะเหมอนตนแบบทกประการ มความเหนยว ไมแตกงาย ไมกรอบ มอตราการหดตว

ตา มการจารปทดเพอรกษารปรางเดมไวไดเมอแกะออกจากแมพมพยาง เทยนทดควรมอายการใช

งานยาวนาน และมความยดหยนสง สามารถถอด/แกะออกจากแมพมพยางไดงาย ตวอยางชนดเทยน

ทมความยดหยนสงเหมาะกบการฝงพลอยบนชนงานเทยน ไดแก Plast-O-Wax, Flexiplast, Magna

66

Ject หรอยหออนๆทมคณสมบตใกลเคยง สาหรบการเลอกใชเทยนในชนงานทมความหนามาก ควร

เลอกใชเทยนทมความโปรงแสงสง หากสองชนงานเทยนภายใตแสงไฟ

ภาพท 27 แสดงเทยนสาหรบฉดเทยนในงานหลอเครองประดบ

3.4.3.2 เครองฉดเทยน ตองม 2 ระบบ คอระบบความรอนและความดนอยภายใน

เครอง นอกจากนอาจมระบบอนเพมเตมเขามาในเครองฉดเทยนบางแบบ เชนระบบสญญากาศ

ระบบความดนนวเมตก เปนตน

ภาพท 28 แสดงเครองฉดเทยนระบบสญญากาศ (Wax Injector with Vacuum)

3.4.3.3 เครองมอพนฐานสาหรบการแกะเทยนขผง เชน เลอย เครองควานขนาด

แหวน ชดแกะสลกเทยน วงเวยน ตะไบทใชในงานเทยน และอนๆ

67

ภาพท 29 แสดงเครองควานขนาดแหวน ตะไบเทยน และวงเวยน

3.4.4 การฝงพลอยในชนงานเครองประดบ

3.4.4.1 ขผงดดจบพลอย ใชสาหรบจบหวพลอยระหวางการวางพลอยในชนงาน

เทยน

ภาพท 30 แสดงขผงดดจบพลอย

3.4.4.2 อปกรณวดขนาดพลอย ใชระหวางการฝงพลอย และแผนกควบคมคณภาพ

พลอย

ภาพท 31 แสดงอปกรณวดขนาดพลอย

3.4.5 การตดตนเทยน

3.4.5.1 หวแรง หรอปากกาเชอมเทยน ใชสาหรบซอมแซมเมดไขปลา หนามเตย

หรอเพอสงผานความรอนในการฝงพลอย

68

ภาพท 32 แสดงหวแรงหรอปากกาเชอมเทยน

3.4.5.2 ฐานยาง เปนฐานทใชในการตดตนเทยน

ภาพท 33 แสดงฐานยาง

3.4.5.3 เครองชงน าหนกละเอยดแมนยาสง ใชชงน าหนกเพอใหไดคาทถกตองและ

แมนยา เชน ชงน าหนกเนอโลหะเงน พรอลลอยดสาหรบผสมโลหะเงน น าหนกของตนเทยนพรอม

ฐานยาง เปนตน

69

ภาพท 34 แสดงเครองชงน าหนกละเอยดแมนยาสง

3.4.6 การทาปนหลอแบบ

3.4.6.1 กระบอกปนแบบเจาะรทไมมปก เปนกระบอกปนทเหมาะสาหรบการ

หลอดดสญญากาศทอปกรณยกกระบอกปนจากดานลาง ปจจบนเครองหลอสญญากาศสวนใหญ

จะใชกระบอกปนชนดน

ภาพท 35 แสดงกระบอกปน

3.4.6.2 เครองผสมปนและเครองดดสญญากาศ เปนการตปนเพอใหสวนผสมของ

ปนเปนเนอเดยวกน

70

ภาพท 36 แสดงเครองผสมปน

3.4.6.3 เครองดดสญญากาศ เปนการดดอากาศออกจากปน จนปนมลกษณะคลาย

นาเดอด

ภาพท 37 แสดงเครองดดสญญากาศ

3.4.7 การไลเทยนและการอบปน

3.4.7.1 เตาอบปนทมระบบการไลเทยนและอบเปาปนไปดวยในเครองเดยวกน

โดยเจาะรทพนเตาเพอใหเทยนออกและสามารถอบปนตอไปได

71

ภาพท 38 แสดงเตาอบปน

3.4.8 การหลอเครองประดบ

3.4.8.1 เครองหลอสญญากาศ เปนเครองททาใหโลหะเกดการหลอมเหลวแลวทา

การหลอลงในกระบอกปนโดยมระบบสญญากาศชวยดดนาโลหะเขาสกระบอกปน

ภาพท 39 แสดงเครองหลอสญญากาศ

3.5 ประชากรและกลมตวอยาง

จากการศกษาการทดลองไดกาหนดประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร คอ เครองประดบจากกระบวนการหลอเครองประดบทอง

กลมตวอยาง คอ ชนงานแหวนรหส R-10021 ตวเรอนทามาจากทองสขาว 18

กะรตผสมแพลเลเดยม ( 18 K Palladium White Gold)

72

3.6 สถานทเกบขอมล

สถานทเกบขอมลในการศกษา คอ โรงงานเครองประดบ

สถานททดลอง คอ โรงงานเครองประดบ

3.7 ขอมลทใชในการทดลอง

แบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก ขอมลปฐมภมและขอมลทตยภม

3.7.1 ขอมลปฐมภม ไดแก ขอมลจากการหลอชนงานดวยกระบวนการหลอเครองประดบท

โรงงานตวอยางและขอมลจากการทดลองการหลอเครองประดบทอง

3.7.2 ขอมลทตยภม ไดแก ขอมลจากทฤษฎและขอมลทมการบนทกหรอเกบรวบรวมไว

แลว จากหนงสอ และงานวจยทเกยวของ 3.8 วธการเกบขอมล

3.8.1 เกบขอมลของกระบวนการหลอเครองประดบ วามลาดบขนตอนของกระบวนการใน

แตละขนตอน จากโรงงานตวอยางแลวบนทกการเกบขอมลการหลอเครองประดบ

3.8.2 เกบขอมลปญหาของชนงานหลงจากผานกระบวนการหลอเครองประดบจากการ

สอบถามผเกยวของ และบนทกประวตงานเสยและงานทนากลบมาทาใหมแลวบนทกขอมลปญหา

ของงานหลอเครองประดบ

3.8.3 เกบขอมลวธการตรวจสอบชนงานจากแบบฟอรมรายการตรวจสอบชนงาน

เครองประดบ (QC Sheet) ทโรงงานตวอยาง

3.8.4 เกบขอมลจากการทดลองตามการออกแบบการทดลอง (โดยใชตารางออทอกอนอล

อะเรย) ดวยแบบฟอรมบนทกผลการทดลอง

72

บทท 4

ผลการศกษา

จากการศกษาเรองการควบคมคณภาพการหลอเครองประดบทองดวยวธการออกแบบการ

ทดลอง ผทาการวจยไดเกบรวบรวมขอมลเพอนามาวเคราะหโดยนาหลกโดยใชการออกแบบการ

ทดลองทางวศวกรรมใหเหมาะสมกบปญหาในดานตาง ๆ ของกระบวนการหลอเครองประดบทอง

โดยขอมลดงกลาวทนามาวเคราะหไดผลการทดลองดงตอไปนตามลาดบ

1. ผลการวเคราะหระบบการวด

2. ผลการวเคราะหความสามารถของกระบวนการผลต

3. ผลการดาเนนการทดลองตามการออกแบบการทดลอง

4. ผลการทาการทดลองเพอยนยนผล

4.1 ผลการวเคราะหระบบการวด

ในการศกษาความสามารถของกระบวนการวดแบบอาศยขอมลนบนจะเปนการประเมน

โดยการเปรยบเทยบชนงานเครองประดบททาการตรวจสอบกบพกดขอกาหนดเฉพาะของลกคา

ซงจะทาใหสามารถประเมนผลของขอมลออกมาเปนยอมรบและปฏเสธ หรอผานและไมผาน ซง

สามารถทาการวเคราะหระบบการวดแบบขอมลนบของชนงานเครองประดบไดดงน

4.1.1 การประเมนผลกระบวนการวดในระยะสน

ผลจากการตรวจสอบชนงานเครองประดบประเภทแหวนจากเจาหนาทตรวจสอบ

และควบคมคณภาพ โดยการตรวจสอบชนงานวาผานหรอไมผาน จากคณภาพงานหลอ

เครองประดบ ซงสามารถดรายละเอยดการตรวจสอบผลไดจากภาคผนวก ก ซงจากการประมวลผล

ดวยโปรแกรม MINITAB ไดผลดงน

72

73

Attribute Agreement Analysis for C2, C3, C4, C5 Date of study: Reported by: Name of product: Misc: - Within Appraisers Assessment Agreement Appraiser # Inspected # Matched Percent 95 % CI 1 100 100 100.00 (97.05, 100.00) 2 100 99 99.00 (94.55, 99.97) # Matched: Appraiser agrees with him/herself across trials. Each Appraiser vs Standard Assessment Agreement Appraiser # Inspected # Matched Percent 95 % CI 1 100 98 98.00 (92.96, 99.76) 2 100 95 95.00 (88.72, 98.36) # Matched: Appraiser's assessment across trials agrees with the known standard. Between Appraisers Assessment Agreement # Inspected # Matched Percent 95 % CI 100 97 97.00 (91.48, 99.38) # Matched: All appraisers' assessments agree with each other. All Appraisers vs Standard Assessment Agreement # Inspected # Matched Percent 95 % CI 100 95 95.00 (88.72, 98.36) # Matched: All appraisers' assessments agree with the known standard. ภาพท 41 แสดงผลการประมวลผลการตรวจสอบคณภาพงานในระยะสน

74

21

100

98

96

94

92

90

Appraiser

Perc

ent

95.0% C IPercent

21

100

98

96

94

92

90

Appraiser

Perc

ent

95.0% C IPercent

Date of study: Reported by: Name of product: Misc:

Assessment Agreement

Within Appraisers Appraiser vs Standard

ภาพท 42 แสดงการประมาณคาแบบชวงของเปอรเซนตคาการตรวจซา

จากภาพท 42 พบวา คาการตรวจสอบซ า (repleatability) ของพนกงานททาการ

ตรวจสอบ ตลอดจนประสทธผลดานการตรวจสอบของกระบวนการตรวจสอบ โดยท โปรแกรม

MINITAB จะมไดแสดงถงประสทธผลดานความโอนเอยงของการตรวจสอบ (Bias) ของระบบการ

ตรวจสอบ ซงจากภาพท 42 จะแปลผลไดวา

1. เปอรเซนตการตรวจสอบซ า ของพนกงานตรวจสอบคนท1 และ 2 มคา

เทากบ 100 เปอรเซนต, 99 เปอรเซนต ตามลาดบ ซงแสดงวาพนกงานตรวจสอบคนท 1 มการ

ตรวจสอบแตละครงจะใหผลการตรวจสอบเหมอนกนทกครงในแตละชนงานทตรวจสอบ แต

พนกงานตรวจสอบคนท 2 ใหผลการตรวจสอบชนงานเดยวกนไมตรงกน 1 ครง

2. ประมาณคาแบบชวงความเชอมน 95 เปอรเซนต สาหรบคาการ

ตรวจสอบซาของพนกงานแตละคนไดคอ

- คาการตรวจสอบซ าของพนกงานตรวจสอบคนท 1 จะอยในชวง 97.05

เปอรเซนต ถง 100 เปอรเซนต

- คาการตรวจสอบซ าของพนกงานตรวจสอบคนท 1 จะอยในชวง 94.55

เปอรเซนต ถง 99.97 เปอรเซนต

75

3. เมอนาผลการตรวจสอบของพนกงานแตละคนมาเปรยบเทยบกบ

มาตรฐานจะไดวา % ผลการตรวจสอบของพนกงานคนท 1 และคนท 2 เมอเปรยบเทยบกบ

มาตรฐาน คอ 98 เปอรเซนตและ 95 เปอรเซนต ตามลาดบ และเมอประมาณคาแบบชวงความ

เชอมน 95 เปอรเซนตสาหรบผลการตรวจสอบของพนกงานคนท 1 มาเปรยบเทยบกบคามาตรฐาน

จะอยในชวง 92.76 ถง 99.76 เปอรเซนตและพนกงานคนท 2 อยในชวง 88.72 ถง 98.36

เปอรเซนต

4. ประสทธผลดานการตรวจสอบซ า (% Screen Effect Score) เทากบ 97

เปอรเซนต แสดงวาในการใชพนกงานตรวจสอบ 2 คนตรวจสอบงาน 100 ชน งานทตรวจสอบไดม

ผลลพธเหมอนกนทงหมดทง 98 ชน

5. ประมาณคาแบบชวงความเชอมน 95 เปอรเซนต สาหรบประสทธผล

ดานการตรวจสอบซา จะอยในชวง 91.48 เปอรเซนต ถง 99.76 เปอรเซนต

6. % คะแนนของคาแอตทรบวต (% attribute screen effective score) ท

แสดงถง ประสทธผลดานความพองกนระหวางพนกงานแตละคนกบมาตรฐาน เทากบ 95

เปอรเซนต และเมอประมาณคาแบบชวงความเชอมน 95 เปอรเซนต สาหรบ % คะแนนของคา

แอตทรบวต จะอยในชวง 88.72 ถง 98.36 เปอรเซนต

ดงนน พบวา พนกงานตรวจสอบทง 2 คนมความสามารถของการตรวจสอบ

(ระบบการวด) ในการแยกแยะชนงานไมดออกจากงานทดได

4.1.2 การวเคราะหผลของระบบการตรวจสอบ

ในการวเคราะหผลของระบบการตรวจสอบ จะใชผลการตรวจสอบคณภาพงานในระยะ

สน มาประมวลผลดวยโปรแกรม MINITAB ไดผลดงน

76

Attribute Agreement Analysis for C2, C3, C4, C5 Within Appraisers Fleiss' Kappa Statistics Appraiser Response Kappa SE Kappa Z P(vs > 0) 1 G 1.00000 0.1 10.0000 0.0000 NG 1.00000 0.1 10.0000 0.0000 2 G 0.95429 0.1 9.5429 0.0000 NG 0.95429 0.1 9.5429 0.0000 Each Appraiser vs Standard Assessment Agreement Appraiser # NG / G Percent # G / NG Percent # Mixed Percent 1 1 1.16 1 7.14 0 0.00 2 1 1.16 3 21.43 1 1.00 # NG / G: Assessments across trials = NG / standard = G. # G / NG: Assessments across trials = G / standard = NG. # Mixed: Assessments across trials are not identical. Fleiss' Kappa Statistics Appraiser Response Kappa SE Kappa Z P(vs > 0) 1 G 0.916944 0.0707107 12.9675 0.0000 NG 0.916944 0.0707107 12.9675 0.0000 2 G 0.804539 0.0707107 11.3779 0.0000 NG 0.804539 0.0707107 11.3779 0.0000 Between Appraisers Fleiss' Kappa Statistics Response Kappa SE Kappa Z P(vs > 0) G 0.920251 0.0408248 22.5415 0.0000 NG 0.920251 0.0408248 22.5415 0.0000 All Appraisers vs Standard Fleiss' Kappa Statistics Response Kappa SE Kappa Z P(vs > 0) G 0.860741 0.05 17.2148 0.0000 NG 0.860741 0.05 17.2148 0.0000 ภาพท 43 แสดงผลการประมวลผลของระบบการตรวจสอบ

จากภาพท 43 พบวา คาสมประสทธแคปปา (Kappa) ของพนกงานตรวจสอบทง

สองคน ซงสามารถแปลผลไดดงตอไปน

1. ผลการตรวจสอบชนงานชนเดยวกนไดผลเหมอนกนของพนกงาน

ตรวจสอบคนท 1 และพนกงานตรวจสอบคนท 2 คอ

77

1.1 พนกงานตรวจสอบคนท 1 ตรวจสอบชนงาน พบวา ผาน

เหมอนกนในชนงานเดยวกนมคาสมประสทธแคปปา เทากบ 1.00 และคาคลาดเคลอนมาตรฐาน

เทากบ 0.1 และพนกงานตรวจสอบคนท 2 มคาสมประสทธแคปปาเทากบ 0.95429 และคา

คลาดเคลอนมาตรฐานเทากบ 0.1

1.2 พนกงานตรวจสอบคนท 1 ตรวจสอบชนงาน พบวา ไมผาน

เหมอนกนในชนงานเดยวกนมคาสมประสทธแคปปา เทากบ 1.00 และคาคลาดเคลอนมาตรฐาน

เทากบ 0.1 และพนกงานตรวจสอบคนท 2 มคาสมประสทธแคปปาเทากบ 0.95429 และคา

คลาดเคลอนมาตรฐานเทากบ 0.1

2. ผลการตรวจสอบของพนกงานแตละคนเมอเปรยบเทยบกบผลการ

ตรวจทเปนมาตรฐานใหผลดงน

2.1 พนกงานตรวจสอบคนท 1

ใหผลการตรวจสอบวาไมผาน แตผลการตรวจสอบมาตรฐานคอ

ผานเทากบ 1.16 เปอรเซนต

ใหผลการตรวจสอบวาผาน แตผลการตรวจสอบมาตรฐานคอไม

ผานเทากบ 7.14 เปอรเซนต

ใหผลการตรวจสอบทไมแนชดวาชนงานผานหรอไมผานเทากบ

0 เปอรเซนต

2.2 พนกงานตรวจสอบคนท 2

ใหผลการตรวจสอบวาไมผาน แตผลการตรวจสอบมาตรฐานคอ

ผานเทากบ 1.16 เปอรเซนต

ใหผลการตรวจสอบวาผาน แตผลการตรวจสอบมาตรฐานคอไม

ผานเทากบ 21.43 เปอรเซนต

ใหผลการตรวจสอบทไมแนชดวาชนงานผานหรอไมผานเทากบ

1 เปอรเซนต

ดงนน สมประสทธแคปปาแตละคนเมอเปรยบเทยบกบผลมาตรฐานจะไดผลดงน

พนกงานตรวจสอบคนท 1 ตรวจสอบชนงานวาผานสอดคลองกบผล

มาตรฐาน พบวา ผานมคาสมประสทธแคปปาเทากบ 0.916944 และคาคลาดเคลอนมาตรฐานเทากบ

0.0707107 และพนกงานตรวจสอบคนท 2 มคาสมประสทธแคปปาเทากบ 0.804539 และคา

คลาดเคลอนมาตรฐานเทากบ 0.0707107

78

พนกงานตรวจสอบคนท 1 ตรวจสอบชนงาน พบวา ไมผานสอดคลองกบ

ผลมาตรฐานทชนงานไมผาน มคาสมประสทธแคปปาเทากบ 0.916944 และคาคลาดเคลอน

มาตรฐาน เทากบ 0.0707107 และพนกงานตรวจสอบคนท 2 มคาสมประสทธแคปปาเทากบ

0.804539 และคาคลาดเคลอนมาตรฐานเทากบ 0.0707107

3. ผลการตรวจสอบชนงานระหวางพนกงานทงสองคนทตรวจสอบไดผล

เหมอนกน ไดผลดงน

3.1 ตรวจสอบไดผลวาผานเหมอนกนทงสองคนในชนงาน

เดยวกน มคาสมประสทธแคปปาเทากบ 0.920251 คาคลาดเคลอนมาตรฐานเทากบ 0.0408248

3.2 ตรวจสอบไดผลวาไมผานเหมอนกนทงสองคนในชนงาน

เดยวกน มคาสมประสทธแคปปาเทากบ 0.920251 คาคลาดเคลอนมาตรฐานเทากบ 0.0408248

4. ผลการตรวจสอบชนงานของพนกงานทงหมด เมอเปรยบเทยบกบผล

การตรวจสอบมาตรฐาน ไดดงน

4.1 ตรวจสอบไดผลวาผานเหมอนกบผลการตรวจสอบมาตรฐาน

ไดคาสมประสทธแคปปาเทากบ 0.860741 คาคลาดเคลอนมาตรฐานเทากบ 0.05

4.2 ตรวจสอบไดผลวาไมผานเหมอนกบผลการตรวจสอบ

มาตรฐาน ไดคาสมประสทธแคปปาเทากบ 0.860741 คาคลาดเคลอนมาตรฐานเทากบ 0.05

ดงนน พบวา พนกงานตรวจสอบทง 2 คนสามารถตรวจสอบชนงาน โดยใหผล

การตรวจสอบของทงคเหนพองกนดมาก และยงใหผลการตรวจสอบเหนพองกบผลการตรวจ

มาตรฐานด

4.2 ผลการวเคราะหความสามารถของกระบวนการผลต

ในการทดลองเพอควบคมคณภาพการหลอเครองประดบทองดวยวธการออกแบบการ

ทดลองจะทาการพจารณาความผนแปรในชวงระยะเวลาสนๆ และความผนแปรตลอดชวงเวลา

4.2.1 ผลการตรวจสอบชนงานเครองประดบทบกพรอง

ผลการตรวจสอบชนงานเครองประดบทบกพรองจากกระบวนการหลอเครองประดบท

แผนกควบคมคณภาพ ซงสามารถดรายละเอยดการตรวจสอบชนงานทบกพรองไดจากภาคผนวก ข

จากนนนาไปพลอตแผนภมควบคมเพอวเคราะหความมเสถยรภาพของกระบวนการ ซงสามารถ

แสดงไดดงภาพท 44

79

10987654321

0.3

0.2

0.1

0.0

Sample

Pro

po

rtio

n

_P=0.1469

UC L=0.3476

LC L=0

108642

18

16

14

12

10

Sample

%D

efe

ctiv

e

Upper C I: 1.1958

%Defectiv e: 14.69Lower C I: 11.59Upper C I: 18.24Target: 0.00PPM Def: 146868Lower C I: 115888Upper C I: 182441Process Z: 1.0500Lower C I: 0.9061

(95.0% confidence)

Summary Stats

806040

30

20

10

0

Sample Size

%D

efe

ctiv

e

201612840

4

3

2

1

0

%Defective

Fre

qu

en

cy

Tar

ผลการตรวจสอบช◌◌นงานเคร◌◌องประด◌บท◌◌บกพร◌องจากแผนกควบค◌มค◌ณภาพP Chart

Tests performed w ith unequal sample sizes

Cumulative %Defective

Rate of Defectives

Histogram

ภาพท 44 แสดงแผนภมควบคมของขอมลทเกบเพอวเคราะหความสามารถของกระบวนการ

ซงจากภาพท 44 พบวา แผนภมควบคมพชารท (P-Chart) ไมมจดทออกนอกชวงการ

ควบคมแสดงวากระบวนการผลตมเสถยรภาพและความผนแปรของขอมลทเกบกเปนความผนแปร

จากสาเหตธรรมชาต ดงนนขอมลจงมคณภาพเพยงพอทจะดาเนนการวเคราะหความสามารถของ

กระบวนการตอไป

4.2.2 ผลการวเคราะหความสามารถของกระบวนการ

จากการวเคราะหความมเสถยรภาพของกระบวนการแลว ตอมาจะเปนการวเคราะห

ความสามารถของกระบวนการ ซงสามารถประเมนได 2 ดานคอ ความสามารถเชงศกยภาพของ

กระบวนการ และความสามารถดานสมรรถนะของกระบวนการ โดยใหผลดงตอไปน(สามารถด

รายละเอยดการคานวณไดจากภาคผนวก ค)

1. คาดชนความสามารถเชงศกยภาพของกระบวนการ คอ

Pp Bench = 0.483

2. คาอตราสวนความสามารถของกระบวนการคอ

PR Bench = 2.07

3. คาดชนความสามารถดานสมรรถนะของกระบวนการคอ

Pp k Bench = 0.35

ผลการตรวจชนงานเครองประดบทบกพรองจากแผนกควบคมคณภาพ

80

ดงนน จากคาดชนความสามารถเชงศกยภาพของกระบวนการเทากบ 0.483 และคาดชน

ความสามารถดานสมรรถนะของกระบวนการเทากบ 0.35 แสดงวามความสามารถเชงศกยภาพของ

กระบวนการและความสามารถดานสมรรถนะของกระบวนการตา

4.3 ผลการดาเนนการทดลองตามการออกแบบทดลอง

ใชการทดลองแบบแฟคทอเรยลบางสวน เนองจากมประโยชนอยางมากตองานทดลอง

ในชวงเรมแรก ซงทาใหเกดการทดลองจานวนนอยทสดทสามารถจะทาได เพอศกษาถงผลของ

ปจจยทงสามปจจย

4.3.1 ผลการออกแบบจานวนสงตวอยาง

ควบคมคณภาพการหลอเครองประดบทองดวยวธการออกแบบการทดลองมปจจยท

ตองการศกษาอย 3 ปจจย คอ อณหภมอบเบาปน อณหภมหลอมโลหะ และอณหภมเบาปนสาหรบ

การหลอ ซงในแตละปจจยจะทาการทดลองเปน 3 ระดบ คอ คาตาสด (-1) คากลาง (0) และคาสงสด

(+1) โดยทดลองแบบ Orthogonal Array L9 (33)

จากการหาจานวนชนงานตวอยางท งหมดทใชในการทดลอง เมอลองคานวณดวย

โปรแกรมมนแทปไดผลดงรป

Power and Sample Size Test for One Proportion Testing proportion = 0.5 (versus not = 0.5) Alpha = 0.05 Alternative Sample Target Proportion Size Power Actual Power 0.4 259 0.9 0.900549 ภาพท 45 แสดงผลการคานวณหาขนาดของสงตวอยาง

จากการคานวณดวยโปรแกรมคอมพวเตอรจะเหนไดวา กรณทไมทราบสดสวนของเสยใน

กระบวนการ เราจะทาการกาหนดคาสดสวนของเสยสงสด เทากบ 0.5 (p = 0.5) ในระดบความ

เชอมนเทากบ 95 เปอรเซนต ถาคาความแมนยาทตองการของกระบวนการเทากบ 0.4 จะใชขนาด

ของสงตวอยาง 259 ตวอยาง ซงใหคากาลงทดสอบ (Power of the Test) ท 0.900549

ดงนน จะตองใชจานวนตวอยาง (Sample Size) ทงหมดอยางนอย 259 ตวอยางในการ

ทดลอง ซงจากการออกแบบการทดลองแบบ Orthogonal Array L9 (33) ใชจานวนตวอยางในการ

ทดลองทงหมด 270 ชน จงเพยงพอสาหรบการทดลองในครงน

81

4.3.2 ผลการทดลองสาหรบการทดสอบแบบ Orthogonal Array L9 (33)

4.3.2.1 ผลการทดลองการหลอเครองประดบทองซงสามารถดรายละเอยดคณภาพงาน

หลอเครองประดบไดจากภาคผนวก ง

เมอไดผลการทดลองการหลอเครองประดบทองแลวทาการทดสอบความถกตอง

ของตวแบบ ซงมการทดสอบดงน

1. การทดสอบการแจกแจงแบบปกตของขอมล

2. การทดสอบวาขอมลมความแปรปรวนคงท

3. การทดสอบขอมลเปนตวแปรสมและมความเปนอสระตอกน

กอนทจะนาขอมลจากการทดลองทไดไปวเคราะห ตองทาการตรวจสอบความถกตองโดยมการ

พลอตกราฟ ดงน

4.3.2.1.2 ผลการทดสอบการแจกแจงแบบปกตของขอมล

1050-5-10

99

95

90

80

70

60504030

20

10

5

1

Residual

Perc

ent

Normal Probability Plot(response is yield)

ภาพท 46 แสดงการแจกแจงแบบปกตของคา Residual

จากภาพท 46 พบวา กราฟการกระจายคาผดพลาด (Residuals) เปนแบบเสนตรง แสดงวา

คาผดพลาด (Residuals) มการแจกแจงแบบปกต

4.3.2.1.2 ผลการทดสอบความแตกตางกนของคาความแปรปรวนของขอมล

82

80706050403020

10

5

0

-5

-10

Fitted Value

Res

idua

l

Versus Fits(response is yield)

ภาพท 47 แสดงกราฟระหวาง คาความคลาดเคลอนกบคาพยากรณของขอมล

จากภาพท 47 พบวา กราฟคาผดพลาด (Residuals) มการกระจายตวอยางสมาเสมอรอบเสน

กงกลางศนย แสดงวา คาความคลาดเคลอนมความแปรปรวนคงท

4.3.2.1.3 การทดสอบขอมลเปนตวแปรสมและมความเปนอสระตอกน

2624222018161412108642

10

5

0

-5

-10

Observation Order

Res

idua

l

Versus Order(response is yield)

ภาพท 48 แสดงการทดสอบขอมลเปนตวแปรสมและมความเปนอสระตอกน

83

จากภาพท 48 พบวา กราฟคาผดพลาด (Residuals) มการกระจายตวแบบสมรอบกงกลาง

ศนย แสดงวา ขอมลเปนตวแปรสมและมความเปนอสระตอกน

4.3.3 ผลดาเนนการทดลองโดยใชแฟคทอเรยลบางสวน

1. ผลการวเคราะหความแปรปรวนของขอมลจากการทดลอง Orthogonal Array L9 (33)

2. ผลของอทธพลหลกของแตละปจจย

3. ผลของกราฟเสนโครงรางของคาผลผลตจากอทธพลรวมของทง 3 ปจจย

4. ผลของปจจยทบรเวณเหมาะสมททาใหผลการวดคาผลผลตสงสด

4.3.3.1 ผลการวเคราะหความแปรปรวนของขอมลจากการทดลอง Orthogonal

Array L9 (33)

นาผลการทดลองมาวเคราะหผลสาหรบใชในการหาปจจยทเหมาะสมโดยวธเทคนคพนผว

ตอบสนอง (Response Surface Methodology) ไดดงตารางท 13

ตารางท 13 ANOVA ของผลการทดลอง Orthogonal Array L9 (33)

Response Surface Regression: yield versus T หลอม, T หลอ, T อบเบา

Estimated Regression Coefficients for yield

Term Coef SE Coef T P-value

Constant 67.7778 1.9245 35.218 0.000

T หลอม 16.6667 0.7857 21.213 0.000

T หลอ 3.8889 1.1111 3.500 0.003

T อบเบา 0.0000 1.1111 0.000 1.000

T หลอม*T หลอม 2.2222 1.3608 1.633 0.120

T หลอ*T หลอ -3.8889 1.5713 -2.475 0.024

T อบเบา*T อบเบา -7.7778 1.5713 -4.950 0.000

T หลอม*T หลอ -6.6667 1.5713 -4.243 0.000

T หลอม*T อบเบา 2.2222 1.5713 1.414 0.174

S = 3.33333 PRESS = 450

R-Sq = 96.63% R-Sq(pred) = 92.43% R-Sq(adj) = 95.14%

จากตารางท 13 พบวา อณหภมหลอมโลหะ และอณหภมเบาปนสาหรบการหลอ เปนปจจย

หลกทสงผลกระทบตอคณภาพงานหลอเครองประดบทองอยางมนยสาคญ เนองจากคา P-value ม

คานอยกวา 0.05 (α = 0.05) และปจจยรวม (Interaction) ระหวางอณหภมหลอมโลหะ และอณหภม

84

เบาปนสาหรบการหลอ สงผลกระทบตอคณภาพงานหลอเครองประดบทองอยางมนยสาคญ

เนองจากคา P-value มคานอยกวา 0.05 (α = 0.05)

ผลการวเคราะหสมการถดถอยทเหมาะสมคอ Yield = 67.78+16.67X1+3.89X2-3.89X22-

7.78X32-6.67X1X2 โดยสมการถดถอยน สามารถอธบายคาผลผลต (R-Sq(adj))ได 95.14 เปอรเซนต

4.3.3.2 ผลของอทธพลหลกของแตละปจจย

116011201080

80

70

60

50

650600550

750700650

80

70

60

50

T หลอม

Mea

n of

Mea

ns

T หล◌อ

T เบ◌า

Main Effects Plot for MeansData Means

ภาพท 49 แสดงผลของอทธพลหลก

จากภาพท 49 ผลของอทธพลหลกแตละปจจย พบวา เมออณหภมหลอมโลหะสงขน

สงผลใหชนงานหลอเครองประดบทองมเปอรเซนตผานการตรวจสอบคณภาพเพมขน (ดทสดท

อณหภม 1160 องศาเซลเซยส) สวนอณหภมเบาปนสาหรบการหลอ จะสงผลใหชนงานหลอ

เครองประดบทองผานการตรวจสอบคณภาพสงทสดทคาปจจยระดบกลาง คอ อณหภม 600 องศา

เซลเซยส และอณหภมอบเบาปนจะสงผลใหชนงานหลอเครองประดบทองผานการตรวจสอบ

คณภาพสงทสดทคาปจจยระดบกลาง คอ 700 องศาเซลเซยส

85

ตารางท 14 ผลการวเคราะหดวยวธการทากช

Taguchi Analysis: yield versus T หลอม, T หลอ, T เบา

The following terms cannot be estimated, and were removed.

Response Table for Signal to Noise Ratios

Larger is better

Level T หลอม T หลอ T เบา

1 32.88 34.62 34.48

2 35.56 35.88 36.02

3 37.92 35.87 35.87

Delta 5.04 1.27 1.55

Rank 1 3 2

Response Table for Means

Level T หลอม T หลอ T เบา

1 45.56 57.78 56.67

2 60.00 63.33 64.44

3 78.89 63.33 63.33

Delta 33.33 5.56 7.78

Rank 1 3 2

จากตารางท 14 พบวา ปจจยทมผลตอคา Signal-to-Noise Ratio (S/N) เรยงลาดบจากคา

ผลตาง (Delta) มากไปนอย คอ ปจจย อณหภมหลอมโลหะ มผลตางเทากบ 5.04, ปจจย อณหภมอบ

เบาปน มผลตางเทากบ 1.55 และปจจยอณหภมเบาปนสาหรบการหลอ มผลตางเทากบ 1.27

ปจจยทมผลตอคาเฉลยเรยงลาดบจากคาผลตาง (Delta) มากไปนอย คอ ปจจย อณหภม

หลอมโลหะ มผลตางเทากบ 33.33, ปจจย อณหภมอบเบาปน มผลตางเทากบ 7.78 และปจจย

อณหภมเบาปนสาหรบการหลอ มผลตางเทากบ 5.56

86

116011201080

38

36

34

650600550

750700650

38

36

34

T หลอมM

ean

of S

N ra

tios

T หล◌อ

T เบ◌า

Main Effects Plot for SN ratiosData Means

Signal-to-noise: Larger is better

ภาพท 50 แสดงผลของอทธพลหลกของคา S/N ratios

จากภาพท 50 ผลของอทธพลหลกของคา S/N ratios ของ Taguchi Method พบวา จดทให

ผลงานหลอเครองประดบทองดทสดททาใหคา S/N มคาสงทสด (Max S/N) ดงน ปจจยอณหภม

หลอมโลหะสงทสด คอ 1160 องศาเซลเซยส มคาเทากบ 37.92 สวนอณหภมเบาปนสาหรบการ

หลอสงทสด คอ อณหภม 600 องศาเซลเซยส มคาเทากบ 35.87 และอณหภมอบเบาปนสงทสดคอ

700 องศาเซลเซยส มคาเทากบ 36.02

4.3.4.3 ผลของกราฟเสนโครงรางของคาผลผลตจากอทธพลรวมของทง 3 ปจจย

T หล◌อ*T หลอม

115011251100

650

625

600

575

550

T อบเบ◌า*T หลอม

115011251100

750

725

700

675

650

T อบเบ◌า*T หล◌อ

650625600575550

750

725

700

675

650

T หลอม 1080T หล◌อ 550T อบเบ◌า 650

Hold Values

> – – – – – < 30

30 4040 5050 6060 7070 80

80

yield

Contour Plots of yield

ภาพท 51 แสดงกราฟเสนโครงรางของคาผลผลตจากอทธพลรวมของทง 3 ปจจย

87

จากภาพท 51 พบวา อทธพลรวมระหวางปจจยอณหภมหลอมโลหะกบอณหภมเบาปน

สาหรบการหลอททาใหคาผลผลต (Yield) สงทสด อยในชวงอณหภมหลอมโลหะท 1160 องศา

เซลเซยส และอณหภมเบาปนสาหรบการหลอท 600 องศาเซลเซยส

อทธพลรวมระหวางปจจยอณหภมหลอมโลหะกบอณหภมอบเบาปนทาใหคาผลผลต

(Yield) สงทสด อยในชวงอณหภมหลอมโลหะท 1160 องศาเซลเซยส และอณหภมอบเบาปนท

700 องศาเซลเซยส

และอทธพลรวมระหวางปจจยอณหภมเบาปนสาหรบการหลอกบอณหภมอบเบาปน ทาให

คาผลผลต (Yield) สงทสด อยในชวงอณหภมเบาปนท 650 องศาเซลเซยส และอณหภมอบเบาปนท

700 องศาเซลเซยส

65040

600

60

80

10801120 550

1160

yield

T หล◌อ

T หลอม

750

50 700

60

70

80

10801120 650

1160

yield

T เบ◌า

T หลอม

750

70 700

75

80

85

550600 650

650

yield

T เบ◌า

T หล◌อ

T หลอม 1160T หล◌อ 650T เบ◌า 750

Hold Values

Surface Plots of yield

ภาพท 52 แสดงพนผวตอบสนองของอทธพลรวมระหวางปจจย ทง 3 ปจจย

จากภาพท 52 พบวา เมออณหภมน าโลหะสงขน ชนงานเครองประดบทองจะทาใหคา

ผลผลต (Yield) เพมขนและเมอลดอณหภมไปทระดบตาสดทาใหคาผลผลต (Yield) กจะลดลงอยาง

ตอเนอง สวนอณหภมเบาปนสาหรบการหลอ จะสงผลใหชนงานหลอเครองประดบทองมคา

ผลผลต (Yield) สงทสดทคาปจจยระดบกลาง และอณหภมอบเบาปนจะสงผลใหชนงานหลอ

เครองประดบทองมคาผลผลต (Yield) สงทสดทคาปจจยระดบกลาง

88

CurHigh

Low0.84152D

Optimal

d = 0.84152

Maximumyield

y = 87.3213

0.84152DesirabilityComposite

650.0

750.0

550.0

650.0

1080.0

1160.0T หล◌อ T อบเบ◌าT หลอม

[1160.0] [582.3232] [707.3103]

ภาพท 53 แสดงปจจยทบรเวณเหมาะสมของคาทง 3 ปจจย

จากภาพท 53 พบวา คาปจจยทบรเวณเหมาะสมททาใหไดคาผลผลต (Yield) มากทสด คอ

บรเวณทระดบของปจจยตางๆไดดงน

1. อณหภมหลอมโลหะ อยทระดบ 1160 องศาเซลเซยส

2. อณหภมเบาปนสาหรบการหลอ อยทระดบ 582.32 องศาเซลเซยส

3. อณหภมอบเบาปน อยทระดบ 707.31 องศาเซลเซยส

แตในการปฏบตงานจรงไมสามารถปรบระดบปจจยไดละเอยดตามผลจากโปรแกรม

ดงนนจงเลอกตาแหนงทใกลเคยงทสด ซงจะใชเปนจดเหมาะสมในการปรบปจจย คอ

1. อณหภมหลอมโลหะ อยทระดบ 1160 องศาเซลเซยส

2. อณหภมเบาปนสาหรบการหลอ อยทระดบ 580 องศาเซลเซยส

3. อณหภมอบเบาปน อยทระดบ 710 องศาเซลเซยส

4.4 ผลการทาการทดลองเพอยนยนผล

ในการทดลองเพอยนยนผลนจะทาการพจารณาความผนแปรในชวงระยะเวลาสนๆ และ

ความผนแปรตลอดชวงเวลา ซงมผลการดาเนนการดงตอไปน

1. ผลการตรวจสอบชนงานเครองประดบทมาจากกระบวนการหลอเครองประดบ

ทองภายใตระดบของปจจยททาไดคาผลผลต (Yield) ดทสด

2. ผลการวเคราะหความมเสถยรภาพของกระบวนการ

3. ผลการวเคราะหความสามารถของกระบวนการ

89

4.4.1 ผลการตรวจสอบชนงานเครองประดบทมาจากกระบวนการหลอเครองประดบทอง

ภายใตระดบของปจจยททาใหผลลพธดทสด ดงตอไปน

ตารางท 15 ผลการตรวจสอบชนงานเครองประดบทมาจากกระบวนการหลอเครองประดบทอง

เบา จานวนตรวจสอบ

(n)

จานวนผลตภณฑ

บกพรอง (np)

สดสวนของเสย

(p)

1 10 1 0.1

2 10 0 0

3 10 1 0.1

4 10 2 0.2

ผลรวม 40 4 -

4.4.2 ผลการวเคราะหความมเสถยรภาพของกระบวนการ

จากขอมลทไดจากตารางท 15 นามาพลอตแผนภมควบคม ไดดงภาพท 54

4321

0.4

0.2

0.0

Sample

Pro

po

rtio

n

_P=0.1

UC L=0.3846

LC L=0

4.03.53.02.52.01.51.0

20

15

10

5

0

Sample

%D

efe

ctiv

e

Upper C I: 1.9122

%Defectiv e: 10.00Lower C I: 2.79Upper C I: 23.66Target: 0.00PPM Def: 100000Lower C I: 27925Upper C I: 236637Process Z: 1.2816Lower C I: 0.7172

(95.0% confidence)

Summary Stats

210

2

1

0

Observed Defectives

Ex

pe

cte

d D

efe

ctiv

es

20100

2.0

1.5

1.0

0.5

0.0

%Defective

Fre

qu

en

cy

Tar

ผลการตรวจสอบช◌◌นงานเคร◌◌องประด◌บทองท◌◌แผนกควบค◌มP Chart

Cumulative %Defective

Binomial Plot

Histogram

ภาพท 54 แสดงแผนภมควบคมของขอมลทเกบ เพอวเคราะหความสามารถของกระบวนการ

ผลการตรวจชนงานเครองประดบทบกพรองจากแผนกควบคมคณภาพ

90

จากภาพท 54 พบวา แผนภมควบคมพชารท (P-Chart) ไมมจดทออกนอกชวงการควบคม

แสดงวากระบวนการผลตมเสถยรภาพและความผนแปรของขอมล เปนความผนแปรจากสาเหต

ธรรมชาต ดงนน ขอมลจงมคณภาพเพยงพอทจะดาเนนการวเคราะหความสามารถของกระบวนการ

ตอไป

4.4.3 ผลการวเคราะหความสามารถของกระบวนการ

จากการวเคราะหความมเสถยรภาพของกระบวนการแลว ตอมาจะเปนการวเคราะห

ความสามารถของกระบวนการ ซงสามารถประเมนได 2 ดานคอ ความสามารถเชงศกยภาพของ

กระบวนการ และความสามารถดานสมรรถนะของกระบวนการ โดยใหผลดงตอไปน (สามารถด

รายละเอยดการคานวณไดจากภาคผนวก ค)

1. คาดชนความสามารถเชงศกยภาพของกระบวนการ คอ

Pp Bench = 0.55

2. คาอตราสวนความสามารถของกระบวนการคอ

PR Bench = 1.82

3. คาดชนความสามารถดานสมรรถนะของกระบวนการคอ

P pk Bench = 0.43

ดงนน จากคาดชนความสามารถเชงศกยภาพของกระบวนการเทากบ 0.55 และคาดชน

ความสามารถดานสมรรถนะของกระบวนการเทากบ 0.43 แสดงวา มความสามารถเชงศกยภาพของ

กระบวนการและความสามารถดานสมรรถนะของกระบวนการพอใช

จากการทดลองเพอยนยนผล พบวา ระดบของปจจยท ง 3 ทไดจากคาปจจยทบรเวณ

เหมาะสมททาใหคาไดคาผลผลตมากทสด เมอทาการหลอเครองประดบทองตามคาปจจยดงกลาว

ทงหมด 40 ชน ไดชนงานเครองประดบทองทผานการตรวจสอบถง 36 ชน หรอคดเปน 90

เปอรเซนต ของชนงานเครองประดบทองทงหมด

91

บทท 5

สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

จากการศกษาเรองการควบคมคณภาพการหลอเครองประดบทองดวยวธการออกแบบการ

ทดลอง มวตถประสงคทสาคญคอ ทาการศกษากระบวนการหลอเครองประดบทอง และทาการ

เปรยบเทยบปจจยทมผลตอกระบวนการหลอเครองประดบทอง เพอหาคาปจจยทเหมาะสมกบการ

หลอเครองประดบทอง จากการศกษาสามารถแยกเปนหวขอไดดงน

- สรปผลการศกษา

- ปญหาและอปสรรคในการดาเนนงานวจย

- ขอเสนอแนะในการศกษาวจยครงตอไป

5.1 สรปผลการศกษา

5.1.1 การวเคราะหระบบการวด (Measurement System Analysis)

ผลการตรวจสอบคณภาพงานในระยะส น พบวา พนกงานตรวจสอบท ง 2 คนม

ความสามารถของการตรวจสอบ (ระบบการวด) ในการแยกแยะชนงานไมดออกจากงานทดได

ผลจากการวเคราะหผลของระบบการตรวจสอบ จะพบวาพนกงานตรวจสอบทง 2 คน

สามารถตรวจสอบชนงาน โดยใหผลการตรวจสอบของทงคเหนพองกนดมาก และยงใหผลการ

ตรวจสอบเหนพองกบผลการตรวจมาตรฐานด

5.1.2 การวเคราะหความสามารถของกระบวนการผลต

ผลจากการวดคา Pp Bench ซงเปนดชนความสามารถเชงศกยภาพของกระบวนการเทากบ

0.483 แสดงวามความสามารถดานศกยภาพตา

ผลจากการวดคา Ppk Bench ซงเปนดชนความสามารถดานสมรรถนะของกระบวนการเทากบ

0.35 แสดงวากระบวนการมสมรรถนะตา

5.1.3 การดาเนนการทดลองตามการออกแบบการทดลอง

จากผลการทดลอง Orthogonal Array L9 (33) สามารถสรปไดวา อณหภมหลอมโลหะ และ

อณหภมเบาปนสาหรบการหลอ มผลตอกระบวนการหลอเครองประดบทองอยางมนยสาคญและ

ปจจยรวม (Interaction) ระหวางอณหภมหลอมโลหะ และอณหภมเบาปนสาหรบการหลอ สงผล

กระทบตอคณภาพงานหลอเครองประดบทองอยางมนยสาคญ

คาปจจยทบรเวณเหมาะสมททาใหคาไดคาผลผลต (Yield) มากทสด คอบรเวณทระดบของ

ปจจยตางๆสรปไดดงน

91

92

1. อณหภมหลอมโลหะ อยทระดบ 1160 องศาเซลเซยส

2. อณหภมเบาปนสาหรบการหลอ อยทระดบ 580 องศาเซลเซยส

3. อณหภมอบเบาปน อยทระดบ 710 องศาเซลเซยส

5.1.4 การทาการทดลองเพอยนยนผล

จากการทดลองเพอยนยนผล พบวา ระดบของปจจยท ง 3 ทไดจากคาปจจยทบรเวณ

เหมาะสมททาใหคาไดคาผลผลตมากทสด เมอทาการหลอเครองประดบทองตามคาปจจยดงกลาว

ทงหมด 40 ชน ไดชนงานเครองประดบทองทผานการตรวจสอบถง 36 ชน หรอคดเปน 90

เปอรเซนต ของชนงานเครองประดบทองทงหมด

5.2 ปญหาและอปสรรคในการดาเนนงานวจย

5.2.1 การใชแรงในการขดมากเกนไปหรอไมไดระมดระวงในการขด ทาใหเกดรอยขดขด

บนผวชนงานเครองประดบ และอาจซงผลตอการบดเบยวของชนงานในจดทบอบบางของชนงาน

ได ทาใหตองเสยเวลาในการนาไปแตงใหมหรอกลายเปนของเสยทตองนาไปหลอมโลหะใหม

และสงผลตอการวเคราะหผลการตรวจสอบคณภาพผวของชนงาน

5.2.2 การควบคมเวลาและลาดบขนตอนการอบเบาปนในเตาอบปนทใชในการทดลอง

โดยไมใหสงผลกระทบตอตารางการผลตเครองประดบของโรงงานกรณศกษา เพอเปนการ

ประหยดเวลาและคาใชจายในการอบเบาปน

5.3 ขอเสนอแนะในการศกษาวจยครงตอไป

5.3.1 การออกแบบทางเดนน าโลหะควรทาการออกแบบทางเดนน าโลหะใหหลากหลาย

เชน ขนาดของทางเดนน าโลหะ ตาแหนงการตดทางเดนน าโลหะ เปนตน เพอศกษาหาความ

เหมาะสมของทางเดนนาโลหะในแตละแบบ

5.3.2 การหลอมโลหะ ควรเพมเพมการทดสอบอลลอย (Alloy) แตละชนดทใชในงานหลอ

เพอศกษาสมบตการไหลของนาโลหะ การหดตว และความสามารถในการลดออกซเจน

5.3.3 หาระดบแรงดนกาซสนาโลหะระหวางการหลอทเหมาะสมกบงานเครองประดบทอง

ในรปแบบตางๆ

93

รายการอางอง

ภาษาไทย

กตตศกด พลอยพานชเจรญ. (2546). การวเคราะหระบบการวด. กรงเทพมหานคร: สมาคมสงเสรม

เทคโนโลยไทย-ญปน.

กตตศกด พลอยพานชเจรญ. (2546). การวเคราะหความสามารถกระบวนการ. กรงเทพมหานคร:

สมาคมสงเสรมเทคโนโลยไทย-ญปน.

กตศกด พลอยพานชเจรญ. (2539). สถตสาหรบงานวศวกรรม. กรงเทพมหานคร: สมาคมสงเสรม

เทคโนโลย ไทย – ญปน.

ขจพร วงศปรด. (2549). เทคนคหลอพรอมฝงพลอย. กรงเทพมหานคร : กรมสงเสรมอตสาหกรรม

กระทรวงอตสาหกรรม.

ปาณกา เสนาะดนตร.(2549). “การพฒนาประสทธภาพงานหลอเครองประดบดวยการออกแบบการ

ทดลองและวเคราะหผลการทดลอง กรณศกษา:โรงงานเครองประดบ.” วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต สาขาวชาวศวกรรมอตสาหการ, สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระ

นครเหนอ.

ปารเมศ ชตมา. (2545). การออกแบบการทดลองทางวศวกรรม. กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย

ภทราพร บาเพญศล, วษา พนมาน, อรณรตน บราณเดช (2549). “การศกษากระบวนการหลอ

ผลตภณฑเครองประดบทเหมาะสมสาหรบเครอขายวสาหกจชมชน กรณศกษา: กลม

พลอยไพลน นลเมองกาญจน.” ปรญญานพนธวศวกรรมศาสตรบณฑต สาขาวชา

วศวกรรมอตสาหการและการจดการ, มหาวทยาลยศลปากร.

เอกสทธ นสารตน. (2549). คมอแนวทางแกไขขอบกพรองในชนงานหลอเครองประดบ.

กรงเทพมหานคร: บางกอกบลอก.

เอกสทธ นสารตน. (2549). เทคนคการหลอเครองประดบ. กรงเทพมหานคร : กรมสงเสรม

อตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม.

ภาษาองกฤษ

Dieter Ott. (1991). Defect in Jewelry a New Version of and Old Problem. The Santa Fe

Symposium on Jewelry.

94

Jiju Antony. (1997). “A strategic approach to the use of advanced statistical methods for

quality improvement.” PhD thesis, Portsmouth Business School , University of

Portsmouth.

Jiju Antony. (2003). Design of Experiments for Engineers and Scientists. Oxford :

Butterworth-Heinernann.

Jiju Antony. (2006). Taguchi or Classical design of experiments: a perspective from a

practitioner. Emerald, 26 : 227-230.

Mongomery , D.C. (1996). Introduction To Statistical. 3rd ed. New York : Jonh Wilay & Sons

: 75-453.

Phillip J. (1996). Taguchi Techniques for Quality Engineering. 2nd ed. New York: McGraw-

Hill.

Richard V. Carrano. (1990). Sterling Silver Casting Problem. The Santa Fe Symposium on

Jewelry. Worlaluck Jankrajang. (2003). “Design of Experiment Approach for Improving Rice Milling

Quality.” M.S. Thesis, Industrial Engineering, Kasepsart University.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก

ผลจากการตรวจสอบชนงานเครองประดบประเภทแหวน

จากเจาหนาทตรวจสอบและควบคมคณภาพ

ตวอยาง

ท

คณภาพ

งานท

แทจรง

พนกงาน

ตรวจสอบ

คนท1

พนกงาน

ตรวจสอบ

คนท2

ตวอยาง

ท

คณภาพ

งานท

แทจรง

พนกงาน

ตรวจสอบ

คนท1

พนกงาน

ตรวจสอบคน

ท2

1 2 1 2 1 2 1 2

1 NG G G G G 26 G G G G G

2 G G G G G 27 G G G G G

3 G G G G G 28 G G G G G

4 G G G G G 29 G G G G G

5 G G G G G 30 G G G G G

6 G G G G G 31 G G G G G

7 G G G G G 32 G G G G G

8 G G G G G 33 G G G G G

9 G G G G G 34 NG NG NG NG NG

10 G G G G G 35 G G G G G

11 G G G G G 36 G G G G G

12 NG NG NG NG NG 37 G G G G G

13 G G G G G 38 G G G G G

14 G G G G G 39 G G G G G

15 G G G G G 40 G G G G G

16 G G G G G 41 G G G G G

17 G G G G G 42 G G G G G

18 NG NG NG G G 43 G G G G G

19 G G G G G 44 NG NG NG NG NG

20 G G G G G 45 G G G G G

21 G G G G G 46 G G G G G

22 G G G G G 47 G G G G G

23 G G G G G 48 G G G G G

24 G G G G G 49 G G G G G

25 NG NG NG NG NG 50 G G G G G

ตวอยาง

ท

คณภาพ

งานท

แทจรง

พนกงาน

ตรวจสอบ

คนท1

พนกงาน

ตรวจสอบ

คนท2

ตวอยาง

ท

คณภาพ

งานท

แทจรง

พนกงาน

ตรวจสอบ

คนท1

พนกงาน

ตรวจสอบคน

ท2

1 2 1 2 1 2 1 2

51 G G G G G 76 G G G G G

52 NG NG NG NG NG 77 G G G G G

53 G G G G G 78 NG NG NG NG NG

54 G G G G G 79 G G G G G

55 G G G G G 80 G G G G G

56 G G G G G 81 NG NG NG G G

57 G G G G G 82 G G G G G

58 G G G G G 83 G G G G G

59 G G G G G 84 NG NG NG NG NG

60 G G G G G 85 G G G G G

61 NG NG NG NG NG 86 G G G G G

62 G G G G G 87 G G G G G

63 G G G G G 88 NG NG NG NG NG

64 G G G G G 89 G G G G G

65 G G G G G 90 G G G G G

66 NG NG NG NG NG 91 G G G G G

67 G G G G G 92 G G G G G

68 G G G G G 93 G G G G NG

69 G G G G G 94 G G G G G

70 G G G G G 95 G G G G G

71 G G G G G 96 G G G G G

72 NG NG NG NG NG 97 G G G G G

73 G G G G G 98 G G G G G

74 G G G G G 99 G G G G G

75 G G G G G 100 G NG NG NG NG

ภาคผนวก ข

ผลการตรวจสอบชนงานเครองประดบทบกพรองจากกระบวนการหลอเครองประดบ

ทแผนกควบคมคณภาพ

ผลการตรวจสอบชนงานเครองประดบทบกพรอง

กลมยอยท รหสสนคา จานวนตรวจสอบ

(n)

จานวนผลตภณฑ

บกพรอง (np)

สดสวนของ

เสย (p)

1. R-10020 #M 53 5 0.0943

2. R-10020 #O 61 8 0.1311

3. R-10020 #Q 40 5 0.1250

4. R-10020 #T 28 4 0.1429

5. R-10019 76 12 0.1579

6. R-10020 #O 62 11 0.1774

7. R-10015 38 5 0.1316

8. R-10019 #L 42 6 0.1429

9. R-10018 #N 35 7 0.2000

10. R-10017 #P 28 5 0.1786

ผลรวม 463 68

ภาคผนวก ค

ผลการวเคราะหความสามารถของกระบวนการ

จานวนผลตภณฑบกพรองโดยรวม∑np จานวนตรวจสอบโดยรวม∑n

68

463

ผลการตรวจสอบชนงานเครองประดบทบกพรอง

กลมยอยท รหสสนคา จานวนตรวจสอบ

(n)

จานวนผลตภณฑ

บกพรอง (np)

สดสวนของ

เสย (p)

1. R-10020 #M 53 5 0.0943

2. R-10020 #O 61 8 0.1311

3. R-10020 #Q 40 5 0.1250

4. R-10020 #T 28 4 0.1429

5. R-10019 76 12 0.1579

6. R-10020 #O 62 11 0.1774

7. R-10015 38 5 0.1316

8. R-10019 #L 42 6 0.1429

9. R-10018 #N 35 7 0.2000

10. R-10017 #P 28 5 0.1786

ผลรวม 463 68

จากตารางท ค-1ผลการตรวจสอบชนงานเครองประดบทบกพรอง นามาวเคราะห

ความสามารถของกระบวนการ แสดงรายละเอยดคานวณไดดงตอไปน

จากแผนภมควบคม p ในการประเมนความสามารถของกระบวนการสาหรบแบบ

นบจะตองเรมตนจากการหาคา p กอน

p = = = 0.1469

Z 0.1469 = 1.05, Z 0.07345 = 1.45

ในการประเมนความสามารถดานศกยภาพจะถอวากระบวนการมคาเฉลยอยทคา

กลางของพกดขอกาหนดเฉพาะ จงหาคาเทยบเคยงดวยการใหคาสดสวนผลตภณฑบกพรองเทากน

ทแตละดานของการแจกแจง (ในทนคอ 0.1469/2 = 0.07345) ซงจากตารางแจกแจงแบบปกต

มาตรฐาน จะไดคา Z Bench = Z 0.07345 = 1.45 ดงแสดงในรปท ค-1 (ก)

คาดชนความสามารถเชงศกยภาพของกระบวนการ คอ

Pp Bench = 31

Z Bench =31

(1.45) = 0.483

คาอตราสวนความสามารถของกระบวนการคอ

PR Bench = pBenchP1

=483.01

= 2.07

สาหรบการประเมนความสามารถดานสมรรถนะของกระบวนการ จะพจารณาโดย

ถอวาผลตภณฑบกพรองทงหมดอยทดานใดดานหนงของการแจกแจงแบบปกต ดงรปท4-3 (ข) ซง

จากตารางการแจกแจงแบบปกตมาตรฐาน จะไดคา Z Bench = Z 0.1469= 1.05

จะไดดชนความสามารถดานสมรรถนะของกระบวนการคอ

P p k Bench = Z Bench = 31

(1.05) = 0.35

จานวนผลตภณฑบกพรองโดยรวม∑np จานวนตรวจสอบโดยรวม∑n

4

40

จากหวขอ 4.5.3 ผลการวเคราะหความสามารถของกระบวนการ จากการทดลองเพอยนยน

ผล แสดงรายละเอยดคานวณไดดงตอไปน

p = = = 0.1

Z 0.1 = 1.28 , Z 0.05 = 1.64

ในการประเมนความสามารถดานศกยภาพจะถอวากระบวนการมคาเฉลยอยทคา

กลางของพกดขอกาหนดเฉพาะ จงหาคาเทยบเคยงดวยการใหคาสดสวนผลตภณฑบกพรองเทากน

ทแตละดานของการแจกแจง (ในทนคอ 0.1/2 = 0.05) ซงจากตารางแจกแจงแบบปกตมาตรฐาน จะ

ไดคา Z Bench = Z 0.05 = 1.64

คาดชนความสามารถเชงศกยภาพของกระบวนการ คอ

Pp Bench = 31

Z Bench=31

(1.64) = 0.55

คาอตราสวนความสามารถของกระบวนการคอ

PR Bench = pBenchP1

=55.01

= 1.82

สาหรบการประเมนความสามารถดานสมรรถนะของกระบวนการ จะพจารณาโดย

ถอวาผลตภณฑบกพรองทงหมดอยทดานใดดานหนงของการแจกแจงแบบปกต ซงจากตารางการ

แจกแจงแบบปกตมาตรฐาน จะไดคา Z Bench = Z 0.1 = 1.28

จะไดดชนความสามารถดานสมรรถนะของกระบวนการคอ

P pk Bench = Z Bench = 31

(1.28) = 0.43

ภาคผนวก ง

ผลการทดลองการหลอเครองประดบทอง

การทดลอง

ปจจย ผลการทดลองชนงานหลอ

T หลอมโลหะ

(°C)

T เบาปนสาหรบการ

หลอ (°C)

T อบเบาปน

(°C) ด เสย

ผลผลต

(% yield)

1 1080 550 650 3 7 30

2 1080 600 700 5 5 50

3 1080 650 750 5 5 50

4 1120 550 700 6 4 60

5 1120 600 750 6 4 60

6 1120 650 650 5 5 60

7 1160 550 750 8 2 80

8 1160 600 650 8 2 80

9 1160 650 700 8 2 80

10 1080 550 650 3 7 30

11 1080 600 700 5 5 50

12 1080 650 750 5 5 50

13 1120 550 700 6 4 60

14 1120 600 750 6 4 60

15 1120 650 650 6 4 60

16 1160 550 750 8 2 80

17 1160 600 650 7 3 70

18 1160 650 700 8 2 80

19 1080 550 650 4 6 40

20 1080 600 700 6 4 60

21 1080 650 750 5 5 50

22 1120 550 700 6 4 60

23 1120 600 750 6 4 60

24 1120 650 650 5 5 60

25 1160 550 750 7 3 80

26 1160 600 650 8 2 80

27 1160 650 700 8 2 80

ประวตผวจย

ชอ-สกล นายโอรส พนจรตนพนธ

ทอย 720 ถ.เพชรเกษม ต.พระประโทน อ.เมอง จ.นครปฐม 73000

ททางาน บรษท ทพเอน ไรซมล จากด

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2550 สาเรจการศกษาปรญญาตร หลกสตร วศวกรรมศาสตรบณฑต

สาขาวศวกรรมอตสาหการและการจดการ มหาวทยาลยศลปากร

พ.ศ. 2553 ศกษาตอระดบปรญญาโท หลกสตรวศวกรรมมหาบณฑต

สาขาการจดการงานวศวกรรม ภาควชาวศวกรรมศาสตร

และเทคโนโลยอตสาหกรรม มหาวทยาลยศลปากร

จงหวดนครปฐม

ประวตการทางาน

พ.ศ. 2550-2551 วศวกร บรษท ทพเอน สตลกรป จากด แขวงบางกระด

เขต แสมดา จ. กรงเทพมหานคร

พ.ศ. 2551-2552 หวหนาแผนกประกอบ บรษท พเพล (ประเทศไทย)

อ .สามพราน จ.กรงเทพมหานคร

พ.ศ. 2552-2553 สมาชกทปรกษาระบบคณภาพ บรษท ซเคอ แอน เอส จากด

อ.กระทมแบน จ.สมทรสาคร

พ.ศ. 2553-2554 สมาชกทปรกษาระบบคณภาพ บรษท เมวนเทค จากด

อ.วงนอย จ.พระนครศรอยธยา

พ.ศ. 2554-ปจจบน สมาชกทปรกษาระบบคณภาพ บรษท ทพเอน ไรซมล จากด

อ.แมจน จ.เชยงราย