ระบบนิเวศและมลพิษสิ่งแวดล้อมelsd.ssru.ac.th/pawinee_ra/pluginfile.php/158/course... ·...
TRANSCRIPT
ระบบนเวศและมลพษสงแวดลอม
เรองท 1 กระบวนการถายทอดพลงงานในระบบนเวศ
➢ Tropic Levels ในระบบนเวศ
ผผลต (Producer) คอ สงมชวตทสามารถสรางอาหารเองได
(Autotroph) เชน พช และสาหรายตาง ๆ สามารถน าพลงงานจาก
แสงอาทตยมาสงเคราะหอาหารข นไดเองดวยแรธาตและสสารทมอยตาม
ธรรมชาต
ผบรโภค (Consumer) คอ สงมชวตทไมสามารถสรางอาหารเองได
(Heterotroph) เชน ผบรโภคพช (Herbivore) ผบรโภคสตว (Carnivore) ผบรโภค
ทงพชทงสตว (Omnivore) และผบรโภคซากพชซากสตว (Detritivore)
ผยอยสลาย (Decomposer) ท าหนาทเปลยนอนทรยสารกลบไป
เปนแรธาตหรออนนทรยสาร เพอหหผผลตสามารถน ากลบมาหชประโยชน
ไดอกครง เชน รา แบคทเรย และจลนทรย
➢ โซอาหาร (Food Chain)
Predator chain หรอ Grazing food chain พลงงานหรอสารอาหารถายทอด จากผผลต คอ พช ผานไปยง
ผบรโภคล าดบตางๆ จนถงผบรโภคล าดบสดทาย
detritus food chaian พลงงานหรอสารอาหารถายทอดจากการสลายซากพชซากสตวของผสลาย
สารอนทรยผานตอไปยงผบรโภคล าดบตางๆ
parasitic food chain พลงงานหรอสารอาหารถายทอดจาก Host หหกบปรสต และตอไปยง
ปรสตอนดบสงกวา ตวอยางเชน สนข เหบ แบคทเรย
Mixed food chain เปนการถายทอดพลงงานระหวางสงมชวตหลายๆ ประเภท อาจมทงแบบ
ผลา และปรสต เชน จากผผลตไปยงผบรโภคพช และไปยงปรสต
➢ สายใยอาหาร (food web)
➢ พระมดทางนเวศวทยา (Ecological Pyramid)
กฎ 10 เปอรเซนต
พลงงานศกยทสะสมหนรปเนอเยอของ
ผบรโภคแตละล าดบขนจะนอยกวา
พลงงานศกยทสะสมหนเนอเยอผบรโภค
ล าดบขนต ากวาทถดกนลงมาประมาณ
10 เทา
➢ การถายทอดสารพษในโซอาหาร
Biomagnification การเพมขยายทางชวภาพ การถายทอด
สารพษหนโซอาหาร โดยสงมชวตหนล าดบทายจะเกดการสะสม
สารพษเปนทวคณ จากสารพษทสะสมอยหนเนอเยอรางกาย
ของสงทมชวต (Bioaccumulation) แลวถายทอดตอไป
ตามล าดบขนการกนทสงข น
เรองท 2 ลกษณะของไบโอม
Biomes (ชวนเวศ) คอระบบนเวศทมองคประกอบของปจจยทางกายภาพ เชน อณหภม ความชน และ
ปจจยทางชวภาพ เชน พชและสตว ทคลายคลงกนกระจายอยหนเขตภมศาสตรตางๆ
➢ terrestrial biomes
tropical rain forest (ไบโอมปาดบช น หรอปาฝนเขตรอน)
◆ พบบรเวณหกลเขตเสนศนยสตรของโลกหนทวปอเมรกากลาง ทวปอเมรกา
หต ทวปแอฟรกา ทวปเอเชยตอนหต และบรเวณบางสวนของหมเกาะแปซฟก
◆ ลกษณะของภมอากาศรอนและช น มฝนตกตลอดป ปรมาณน าฝนเฉลย
200-400 เซนตเมตรตอป
◆ ปาไมผลดหบทมความอดมสมบรณและมอนทรยสารสง
temperate deciduous forest (ไบโอมปาผลดหบหนเขตอบอน)
◆ พบกระจายทวไปหนละตจดกลาง
◆ มปรมาณน าฝนเฉลย 100 เซนตเมตรตอป
◆ พชสวนหหญมหบกวาง จะผลดหบกอนทจะถงฤดหนาวและจะเรมผลหบอก
ครงจากฤดหนาวผานพนไป หรอเมอฝนตก
coniferous forest, taiga, boreal (ไบโอมปาสน,ปาไทกา, ปาบอเรยล)
◆ ปาประเภทเดยวกนทมตนไมเขยวชอมตลอดป โปรงไมผลดหบ
◆ พบไดทางตอนหตของแคนาดา ทางตอนเหนอของทวปอเมรกาเหนอ
ทวปเอเชย และยโรป
◆ อณหภมเฉลยต ากวาจดเยอกแขงนาน 6 เดอน ปรมาณน าฝนเฉลย
25-75 เซนตเมตรตอป
◆ พชเดนทพบ ไดแก พชจ าพวกสนทโตหนสภาพทดนเปนกรดไดด
temperate grassland (ไบโอมทงหญาเขตอบอน)
◆ เปนเขตทมทงหญาปกคลม เชน ทงหญาแพร (prairie) พบหนตอนกลาง
ของทวปอเมรกาเหนอ และทงหญาสเตปส (steppes) ของประเทศรสเซย
มปรมาณน าฝนเฉลย 25-50 เซนตเมตรตอป พชเปนพวกพมไมหนาม
ไมลมลก ไมทนแลง
ดนมความอดมสมบรณสงมหญานานาชนดข นอย พบมการท าเกษตรกรรม
ควบคหนพ นท
savanna (ไบโอมสะวนนา)
◆ เปนทงหญาทพบไดหนทวปแอฟรกา ทวปอเมรกาหต ทวปออสเตรเลย
และพบบางทางตะวนออกเฉยงหตของทวปเอเชย
◆ พชทข นสวนหหญเปนทงหญาเขตรอน และปากงผลดหบ
◆ ปรมาณน าฝน 100-150 เซนตเมตรตอป
◆ มไฟปาเกดข นบอย พชตองปรบตวไดดและสามารถเกบน าได
desert (ไบโอมทะเลทราย)
◆ ทะเลทรายซาฮารา (Sahara) หนทวปแอฟรกา ทะเลทรายโกบ (Gobi)
หนประเทศสาธารณรฐประชาชนจนและทะเลทราย โมฮาว (Mojave) หนรฐ
แคลฟอรเนย ประเทศสหรฐอเมรกา
◆ หนพ นททมปรมาณฝนตกเฉลยนอยกวา 25 เซนตเมตรตอป อตรา
การระเหยของน าสงกวาทไดรบ 5-7 เทา
◆ พชทพบมการปองกนการสญเสยน าโดยหบลดรปเปนหนาม ล าตน
อวบเกบสะสมน า เชน กระบองเพชร หรอพชบางชนดมการหยงรากลกลงไปหน
ดนเพอดดน า
tundra (ไบโอมทนดรา)
◆ เปนเขตทมฤดหนาวคอนขางยาวนานฤดรอนชวงสน ๆ ลกษณะเดนคอ
ชนของดนชนบนลงไปจะจบตวเปนน าแขงอยางถาวร
◆ พบทางตอนเหนอของทวปอเมรกาเหนอ และยเรเซย
◆ พบพชและสตวอาศยอยนอยชนด เปนพวกไมดอกและไมพม มหบเลก
และมข ผงเคลอบหบเพอลดการคายน า
➢ aquatic biomes
freshwater biomes (ไบโอมแหลงน าจด) marine biomes (ไบโอมแหลงน าเคม)
เรองท 3 วฏจกรสารในระบบนเวศ การเปลยนแปลงแทนท
วฏจกรของสสาร (matter cycling)
Hydrologic cycle Gaseous cycle (Atmospheric cycle) Sedimentary cycle (Lithospheric cycle)
Water Cycle Carbon-Oxigen Cycle
Nitrogen Cycle
Caclium Cycle
Sulfur Cycle
Phosphorus cycle
➢ Water Cycle
➢ Carbon-Oxigen Cycle
➢ Nitrogen Cycle
1. Nitrogen Fixation 2. Ammonification
3. Nitrosification and Nitrification 4. Denitrification
➢ Sulfur Cycle ➢ Phosphorus cycle
➢ ความสมดลของระบบนเวศ
stability
➢ การเปลยนแปลงแทนทในระบบนเวศ
การเกดแทนทชนบกเบก
(Primary succession)
การแทนทของสงมชวตในขนทดแทน (Secondary succession)
เรองท 4 ปญหาการขาดแคลนทรพยากรธรรมชาต และมลพษสงแวดลอม
➢ประเภทของทรพยากรทางธรรมชาต และปญหาการขาดแคลนทรพยากรธรรมชาต
ทรพยากรธรรมชาต (natural resources) หมายถง สงตาง ๆ ทเกดข นเองตามธรรมชาต และมอย
ตามธรรมชาต โดยมนษยสามารถน ามาหชประโยชนไดไมทางหด
กทางหนง เชน บรรยากาศ ดน น า ปาไม ทงหญา สตวปา แรธาต
พลงงาน และก าลงแรงงานมนษย เปนตน
ประเภทของทรพยากรธรรมชาต
1.ทรพยากรธรรมชาตหมนเวยน หรอทรพยากรธรรมชาตทใชแลวไมหมดสน (inexhaustible
natural resources/non-exhaustible natural resources)
2.ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวทดแทนได (renewable natural resources)
3. ทรพยากรธรรมชาตทใชแลวหมดสนไป (exhausting natural resources)
➢ ปญหาและผลกระทบทมตอทรพยากรธรรมชาต
1. ทรพยากรดน 2. ทรพยากรแหลงน า 3. ทรพยากรปาไม 4. ปะการง 5. สตวปา
➢ ปญหามลพษสงแวดลอม (Environment pollution)
มลพษสงแวดลอม หมายถง ภาวะสงแวดลอม ซงปนเปอนดวยมลสารหรอพลงงานทมผลท าหห
สขภาพทางกาย หจ และสงคมเสอมลง กอหหเกดผลกระทบตอมนษยทงทางตรงและทางออม
มลพษทางน า (Water Pollution) มลพษทางอากาศ (Air pollution)
Air pollution
มลพษทางดน (Soil Pollution)
➢ แนวทางการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและการแกไขปญหาสงแวดลอม
การแกไขและฟนฟ
แกไขปรบปรง บ าบดฟนฟหหอยหนสภาพด
การปองกน
การออกกฎหมาย หหความรแกประชาชน
อนรกษ
แกไขปรบปรง บ าบดฟนฟหหอยหนสภาพด
เรองท 5 ประชากร
ประชากร คอ สงมชวตชนดเดยวกนอาศยรวมกนหนพ นทหนง ณ เวลาหดเวลาหนง ซงปจจยตาง ๆ จะ
สงผลกระทบกบประชากรของสงมชวตทอาศยหนพ นทนน
➢การศกษาความหนาแนนของประชากร
1. Crude Density (การค านวนหาความหนาแนนอยางหยาบ)
2. Ecological Density (การหาความหนาแนนเชงนเวศ)
ค านวณหาความหนาแนนของประชากร =
N คอ จ านวนประชากร
A คอ พ นทหรอปรมาตร
NA
วธการประมาณคาความหนาแนนของประชากร
Quadrate Sampling Method (การสมวางแปลงส ารวจ)
Mark and Recapture Method (การท าเครองหมายและจบซ า)
P = (T2 X M2) / M1
P = ประชากรทตองการทราบ
M1 = จ านวนของสตวทจบไดหนครงแรกทท าเครองหมายแลวและ
ปลอยไป
T2 = จ านวนสตวทงหมดทจบไดทงทมและไมมเครองหมาย
M2 = จ านวนสตวทมเครองหมายทจบไดหนครงท 2
1. ศกษาประชากรหญาเจาชหนาหองปฏบตการวทยาศาสตร ซงมเนอท 50 ตารางเมตร โดยหชกรอบไมขนาด 1
ตารางเมตร สมตวอยางหญาเจาช 5 ครงอยางอสระ ผลการสมพบวา นบจ านวนประชากรจากการสมแตละครงได
เทากบ 5, 10, 15, 7 และ 12 ตน ตามล าดบ จงหาประชากรหญาเจาชทงหมดทบรเวณหนาหองปฏบตการ
วทยาศาสตร
2. A เลยงกบไวหนบอขนาด 50 x 50 ตร.ม. และตองการทราบวาหนบอทเลยงนมกบอยหนาแนนมากนอยเทาหด จง
ไดทดลองหาความหนาแนนของประชากรแบบท าเครองหมายและจบซ า ไดขอมลดงน
กรณท 1 A จบกบข นมาครงแรก ไดกบ 1,350 ตว ท าเครองหมายแลวปลอยกบลงหนบอ โดยทงระยะเวลา
พอสมควร จากนนจบกบข นมาเปนครงท 2 พบวามกบทมเครองหมายอยจ านวน 435 ตว และไมมเครองหมาย
195 ตว จากนนปลอยกบลงบอ เมอเวลาผานไประยะหนงเขาจงท าการจบกบข นมาจากบอเปนครงท 3 ไดกบทม
เครองหมาย 613 ตว และไมมเครองหมาย 365 ตว กบทเลยงไวหนบอจะมจ านวนประชากรทงหมดเทาหด
กรณท 2 ถานาย B ทดลองจบกบจากบอนอกครง ไดจ านวนกบทงหมด 1,750 ตว เปนกบทมเครองหมาย
อย 365 ตว แลวท าเครองหมายหหกบกบทยงไมมเครองหมาย จากนนปลอยกบลงไปหนบอเหมอนเดม วนรงข นจบ
มา 1,530 ตว พบวามเครองหมายทงหมด 1,170 ตว ประชากรกบทอยหนบอทงหมดมจ านวนเทาหด
➢การแพรกระจายของประชากร (Population dispersal)
1. Random Dispersion (การแพรกระจายแบบสม)
2. Clumped Dispersion (การแพรกระจายแบบรวมกลม)
3. Uniform Dispersion (การแพรกระจายแบบสม าเสมอ)
Population dispersal ผลด ผลเสย
Random Dispersion - ไมมการแกงแยงกนระหวางสมาชก - สงมชวตจะไมรวมกนเปนหม เปนพวก ท าหหยาก
หนการทจะศกษาชนดของประชากรนน ๆ
Clumped Dispersion - อยรวมกน สามารถศกษารายละเอยดตางๆ
ของประชากรแบบนไดงาย และเปนการ
แพรกระจายมากทสดหนธรรมชาต
- ตวออนมพอแมเลยงด อตราการอยรอดจะสง
- สงมชวตจะเกดการแกงแยงกนหนกลม มการ
สบพนธหนเครอญาตอาจท าหหไดพนธ ทไมแขงแรง
และลกษณะดอยมโอกาสปรากฏออกมาไดมาก
Uniform Dispersion - มการแพรกระจายแบบนนอยหนสภาพ
ธรรมชาต
- มการแกงแยงกนอยางรนแรง
- มการปลอยสารพษมายบยงสงมชวตอน
➢ลกษณะรปแบบการเพมของประชากร
1. Single Reproduction
2. Multiple Reproduction
แบบแผนการเพมของประชากร
Exponential Growth
แบบ idealized crircumstances
Logistic Growth
carrying capacity หรอ K คอ ความสามารถหนการรองรบประชากร เปนจ านวนทมากทสดของประชากร
สงมชวต ทสงแวดลอมขณะนนสามารถรองรบได
1
3
2
4
1. ระยะทมการเพมประชากรอยางชา ๆ
2. ระยะทมการเพมประชากรอยางรวดเรว
3. ระยะทมอตราการเพมประชากรชาลง
4. ระยะทมอตราการเพมประชากรคงท
➢ปจจยทมอทธพลตอขนาดของประชากร
1. Density Dependent Factor (ปจจยทข นกบความหนาแนนของประชากร )
2. Density Independent Factor (ปจจยทไมข นกบความหนาแนนของประชากร)