download-thesis.com€¦ · web viewبا یاری از خداوند سبحان و اعتقاد...

در کامل متن دانلودdownload-thesis.com

اسالمی آزاد دانشگاهآباد خرم واحد

M.A ارشد کارشناسی درجه دریافت برای نامه پایانفارسی ادبیات و زبان رشته:

عنوان: در مالپريشان ديوان تحليل و بررسيموالنا عرفانی هایانديشه با مقايسه

راهنما: استادالهی فتح علی دکتر

مشاور: استادوندیسپه مسعود دکتر

نگارش:.........................

1391 زمستان

http://download-thesis.com/


نامه پایان یا رساله اصالت تعهد / ناپیوس++ته ارشد کارشناسی مقطع آموخته دانش ........................ اینج++انب ت++اریخ در که فارسی ادبیات و زبان رشته در تخصصی ای. دکترایحرفه دکترای

تحليل و بررسي"عن+++وان: تحت خ+++ود / رس+++اله نامهپای+++ان از29/11/1391 کسب با" موالنا عرف;;انی ه;;ایانديشه با مقايسه در مالپريش;;ان دي;;وان

شوم: می متعهد بدینوسیله ام نموده دفاع عالی درجه و18 نمره بوده اینجانب توسط شده انجام پژوهش و تحقیق حاصل / رساله نامه پایان این(1 نام++ه، پای++ان از )اعم دیگ++ران پژوهشی و علمی دس++تاوردهای از که م++واردی در و

م++ورد منبع نام موجود، رویه و ضوابط مطابق ام، نموده ...( استفاده و مقاله کتاب،ام. کرده درج و ذکر مربوطه فهرست در را آن مشخصات سایر و استفاده

/ رساله نامه پایان این (2 ترپایین سطح، )هم تحصیلی مدرک هیچ دریافت برای قبال س++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ایر ب++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++االتر( در یا

است. نشده ارائه عالی آموزش موسسات و ها دانشگاه از اعم ب++رداری به++ره هرگونه و اس++تفاده قصد تحص++یل، از فراغت از بعد چنانچه(3

مع++اونت ح++وزه از باش++م، داش++ته نامه پای++ان این ... از و اخ++تراع ثبت کت++اب، چ++اپنمایم. اخذ را مربوطه مجوزهای واحد پژوهشی

آن از ناشی ع++واقب ش++ود، ثابت فوق موارد خالف زمانی مقطعی هر در چنانچه(4 مق++ررات و ض++وابط مط++ابق اینج++انب با است مج++از دانش++گاهی واحد و پذیریممی را

داشت. نخواهم ادعایی گونههیچ امتحصیلی مدرک ابطال صورت در و نموده رفتار

خانوادگی: نام و نامامضاء: و تاریخ

ف;;اکس22582780 و22588167 الی72 تلفن نهم، نیس;;تان ته;;ران: پاس;;داران آدرس466/19585 پستی صندوق– 19 پستی منطقه22549606

دانش;;;گاه آزاد

اسالمی س;;;ازمان

ت;;اریخ: ………………....……

ش;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;ماره:..………………………

پیوس;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;ت:



معاونت پژوهش و فن آوریبه نام خدا

منشور اخالق پژوهش با یاری از خداوند سبحان و اعتقاد به این که عالم محضر خداست و همواره ناظر بر اعمال انس++ان و ب++ه منظ++ور پاس داشت مقام بلند دانش و پژوهش و نظر به اهمیت جایگاه دانش++گاه در اعتالی فرهن++گ و تم++دن بش++ری، م++ا

گردیم اصول زی++ر را در انج++ام فع++الیتزاد اسالمی متعهد میآدانشجویان و اعضاء هیات علمی واحدهای دانشگاه های پژوهشی مد نظر قرار داده و از آن تخطی نکنیم:

- اصل حقیقت جویی: تالش در راستای پی ج++ویی حقیت و وف++اداری ب++ه آن و دوری از ه++ر گون++ه پنه++ان س++ازی1حقیقت.

- اصل رعایت حقوق: التزام به رعایت کامل حقوق پژوهشگران و پژوهیدگان )انسان، حی++وان و نب++ات( و س++ایر2صاحبان حق.

- اصل مالکیت مادی و معنوی: تعهد به رعایت کامل حقوق مادی و معنوی دانشگاه و کلیه همکاران پژوهش .3 - اصل منافع ملی: تعه++د ب++ه رع++ایت مص++الح ملی و در نظ++ر داش++تن پیش++برد و توس++عه کش++ور در کلی++ه مراح++ل4

پژوهش . - اصل رع+ایت انص+اف و ام+انت: تعه++د ب+ه اجتن++اب از ه+ر گون+ه ج++انب داری غ++یر علمی و حف+اظت از ام+ول،5

تجهیزات و منابع در اختیار. - اصل رازداری: تعهد به صیانت از اس++رار و اطالع++ات محرمان++ه اف++راد ، س++ازمان ه++ا و کش++ور و کلی++ه اف++راد و6

نهادهای مرتبط با تحقیق - اصل احترام: تعهد به رعایت ح+ریم ه+ا و ح++رمت ه++ا در انج++ام تحقیق++ات و رع++ایت ج++انب نق++د و خ++ودداری از7

هرگونه حرمت شکنی. - اصل ترویج: تعهد به رواج دانش و اشاعه نتایج و تحقیقات و انتقال آن به همکاران علمی و دانشجویان به غیر8

از مواردی که منع قانونی دارد. ای و اعالم موضع نس++بت ب++ه کس++انی ک+ه ح++وزه- اصل برائت: التزام به برائت جویی از هرگونه رفتار غیر حرفه9

علم و پژوهش را به شائبه های غیر علمی می آالیند.



به تقديم و اميد دردمن++دان، درده++اي التي++ام بخش امك++ان، ع++الم قطب مق++دس پيش++گاه

است ه++ديه اي فرجش انتظار )عج( كه صاحب الزمان حضرت مستضعفان، منجيبود. خواهد منتظرانش روان سالمت تأمين كننده ي كه سبحان خداوند جانب از

انتظار در مي دهد را هديه هابردبار كار خوب خداي كآن(5/1750)مثنوي



سپاس و تقدير

خداوند ش;;کرگزار ني;;اورد، ج;;اي به را ش;;كرمخلوق كه كس آن »هربود.« نتواند

فتح الهي علي دك++تر آق++اي جن++اب برجسته، و توانا مؤلف و فرزانه عزيز، استاد از اس++تاد از همچنين و بوده اند جانب اين راهنماي پايان نامه اين نگارش و تدوين در كه

مش++اور كه ون++دي س++په مسعود دكتر آقاي جناب اخالق خوش و وگرانمایه ارزشمندسپاسگزارم. صميمانه كاربوده اند، اين در جانب اين

كه فرداد علي دكتر و رومياني فرهود دكتر آقايان فارسي ادبيات گروه اساتيد از و تش++كر م++يرزايي فرش++اد دك++تر آقاي همچنين و داشته ام را اشان شاگردي افتخار

ك++ار كه سپهوند الله عزت آقاي گران سنگ استادان از مي نمايم. همچنين داني قدردارم. سپاسگزاري و تشكر كمال دارند، عهده به را پايان نامه اين داوري



چکیده در که است هج++ری نهم و هش++تم س++ده وارس++تگان و عارفان از یکی پریشان مال

لرس+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++تان دلف+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ان منطقه ما اطالعات و نیست دست در چندانی اطالع عارف، این زندگی است. از زیستهمی

این فرهنگ دوس++تداران توسط که است مختلفی ه++اینوشته دست به محدود فقط ف++ردی مالپریش++ان که است این رسدمی نظر به اس++ت. آنچه ش++ده آوریجمع خطه

نه++ایت ودر گ++راییفرقه به که ایعده است. برخالف بوده امامیه شیعه و مسلمان و نبوده حروفیه اهل ایشان اند،کرده اشاره وی بودن حروفیه و بیست از اگر احیانا هشت و بیست از را آنها ان++د،نموده اشاره یا و کرده استفاده نیز الفبا حرف هشت رم++وز نه باش++د،می ق++رآن رم++وز ح++روف این که است گرفته ق++رآن مب++ارک یسوره اح++ادیث آی++ات، به استناد با عرفانی اصطالحات از مالسرشار حروفیه. دیوان فرقه

لکی زب++ان از خ+ود ش++یعی اندیش++ه-ی بی++ان ب+رای باش++د. مالمی روایات و معصومین ب++رای وی اس++ت. دی++وان ب++وده پ++ردازی آرایه گویی، فارسی مخالف و کرده استفاه

و درک قابل غ++رب ش++مال کرده++اي از غير كرد مردم و زبان لک جوامع اقشار تمام داش++ته، موالنا معن++وی مثنوی بر کامل احاطه آشناو موالنا اندیشه با است. مال فهم

س++ني و ش++يعه به را عرفا ت++وانمي س++ني! البته نه و اندش++يعه نه عرفا تعب++يري به و ب++وده تس++نن اهل م++ذهب بر موالنا وج++ود اين با ك++رد، تقس++يم اي شناس++نامه عرف+ان اس+ت! اما ب+وده تش+یع برمذهب هم مالپریشان و عل++وي خاس+تگاه اساس+ا

دارد. شيعي س++پس و ایمبرگردان++ده روان فارسی به را ابی++ات ابت++دا وی دی++وان تحلیل در ما

و عرف+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++انی اص+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++طالحات منابع از را هاادعیه و احادیث آیات، تمام یریشه و نموده مشخص را ادبی هایآرایه

ایم. کرده مقابله موالنا اشعار با نهایت در و نموده شناسایی اول دست متون وشهير زبان، لك، عارف، عرفان، مولوي، مالپريشان،كليدواژگان:



مطالب فهرست عن;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;;وان

صفحه

چکیده1...........................................................................................مقدمه

اول: فصلتحقيق كليات

14............................................................................مسأله - بيان1-118....................................................تحقيق پرسش هاي و ها - فرضيه1-218.........................................................................تحقيق - اهداف1-3

دوم: فصلتحقيق كليات

20.......................................................................تحقيق - پيشينه ي2-1سوم: فصلتحقيق روش

22..........................................................................تحقيق - روش3-122..........................................................................آماري - جامعه3-222................................................................داده ها گردآوري - ابزار3-323.................................................................تحقيق - محدويت هاي3-4

چهارم: فصلمالپريشان ابيات تحليل و تجزيه

25..................................................مالپريشان ديدگاه از - خداشناسي4-125.........................................................................الله - بسم4-1-140.................................................................خداوند - شناخت4-1-270.....................................................................بالذات - قديم4-1-3

77................................................مالپريشان ديدگاه از واليت و - نبوت4-277.............................................................................- نبوت4-2-1100...............................................................معصوم - چهارده4-2-2107....................................................................برنج و - شير4-2-3118..........................................................................- ياعلي4-2-4

127...............................................مالپريشان ديدگاه از كامل - انسان4-3127..............................................................اكرم نبي - معراج4-3-1152..........................................................انسان مقام - دربيان4-3-2155..............................................................پسنديده - صفات4-3-3

160........................................مالپريشان ديدگاه از وهوش عقل - تقابل4-4160..................................................هوش و عقل گوي و - گفت4-4-1

171.........................................نماها صوفي درباره پريشان مال - ديدگاه4-5171.....................................................................- خودستايي4-5-1175..................................................نماز منكران صوفيه رد - در4-5-2

1

الف



182..................................................مالپريشان ديدگاه از - مرموزات4-6182.................................................................مال - مرموزات4-6-1

پنجم: فصلپيشنهادات و گيري نتيجه تحقيق، ي خالصه

187.....................................................................تحقيق - خالصه ي5-1188..........................................................................گيري - نتيجه5-2190............................................................................- پيشنهادها5-3

191................................................................................مآخذ و منابع

2



مقدمه لرستان اجتماعي سياسي، شرایط

این س++اکنان اس++ت. اغلب ش++ده واقع ای++ران غ++ربی درش++مال لرس++تان منطقه ی از مخل+++وط قب+++ايلي كوچك لر می ده+++د. طوايف تش+++کیل لک و لر ق+++وم را منطقه

عجم، ع++راق و ع++رب ع++راق بين در هس++تندكه ايراني صغيرولرهای آسياي كردهای ح+اكمي كم++تر مي دادن++دو بغ+داد دي++وان به را خ+ود خراج و مي كردند قشالق و ييالق

ی دردوره عيالم و لرس++تان (،23:++ 1387 الل++ه، داشتند. )ر. ك. ميرنص++رت ازخود++ه( يا س++رزمين ج++زو كشوري تقسيمات ازلحاظ ساساني ++و( ب++وده )پهل اس++ت، )پهل

و )كوهس+تان( ناميدند جب++ال( یع+نی ) را آن اع+راب بع+دها كه ب+زرگي اس+تان يع+ني كرمانش++اه، هم++دان، ري، ش++هرهای: اص++فهان، ازجمله ای++ران از مختلفی من++اطق

است. می گرفته بر و... در قزوين قم، نهاوند، جانقذي، مهر ماسبذان، دينور، ت+++رتيب ولرس+++تان( به ن+++واحي)عيالم يادش+++ده ش+++هرهاومناطق این ازمي+++ان

ه++ردو است، مي شده منطبق بوده سیمره منطقه )مهرجانقذی(که بر)ماسبذان( و زم++ان اس++ت. در ب++وده درج ها ودركت++اب ج++اري برسرزبان اسالمي اول قرن تا نام

کمک ساس++انی دولت درتاس++یس اردش++یربابکان به سیمره منطقه مردم ساسانیاندرآمدند. مسلمان اعراب تصرف به هجری21 درسال سیمره منطقه مردم کردند،

( 14 – 13: 1378 )ر. ک. خودگو، نمي ش++ود تص++ور اما بودن++د، حنفي م++ذهب بر ش++اهزادگان و تيم++وري پادش++اهان

خ++ود م++ذهب از پ++يروي به را ش++يعيان و س++نت چون: اهل مذاهب ساير به معتقدان و ش++++اهان از ب++++رخي آزادمنشي و انديشي آزاد امر باش++++ند. این مجب++++وركرده

که وج++ودی می ده++د. با نش++ان حك++ومت و م++ذهب امر در را تيم++وري ش++اهزادگان گ++رفت ق++درت ش++یعه می کردن++د، پ++یروی حنفی م++ذهب از تیم++وری پادش++اهان

ان++دك اندك تسنن، مذهب از تيموري دولت دفاع وجود با وهشتم هفتم ودرقرن های خوان++ده ش++یعه امام++ان ن++ام به منابرخطبه بر و نهاد وقدرت قوت روبه تشيع مذهب

وامام++ان پیامبراس++الم ذک++رومنقبت به شیعه شاعران شد موجب وضعیت شد. این لب تس++نن اهل شاعران ازآن، بعد وکمی دوران درهمین که بپردازند. تاجایی شیعه

ب++رد. ن++ام می توان را نهم قرن شاعر جامی بین بازکردند. ازآن شیعه ذکرامامان به س++عی داش++ت، علیه الس++الم علی آل به خاصی ارادت که ش++اهرخ درزم++ان شیعیان

ب++رای امرمق++دمه ای نش++دند. همین موفق اما کنند مس++جل را خ++ود کردن++دموقعیت(.36 – 35: 1379 الله، ذبيح شد. )ر. ک. صفا بعدی دردوره های شیعه موفقیت

ام++رایی غض++نفري اس++فندیار مرح++وم توسط كه مالپريش++ان دي++وان مقدمه در اس++++ت. ايش++++ان ش++++ده اش++++اره حروفيه ذكرفرقه به اس++++ت، ش++++ده جمع آوري

لرس++تان در فرقه اين مبلغ+ان از و حروفيه ف+رقه ی پيروان از مال متذكرمي شوندكه

1



يا796 +++740) اس++ترآبادي نعيمي فض++ل الله حروفي++ه، فرقه اس++ت. مؤسس بوده اس+ت. )ر. ك. دي+وان مي زيس+ته هش+تم ق+رن دوم نيمه در كه ( ب+وده،804 +800

ث( + مالپريشان: الف ال+++دين( فرزند )جالل ش+++اه م+++يران دست ( به804 ويا800 يا796) س+++ال در

در اطالعي اس++ترآبادي نعيمي فض++ل الله زن++دگي ش++د. از س++وزانده و تيموركش++ته حل++ول م++دعي نعیمی }جاويدان{ كب++يردارد، نام اثرمشهوربه يك وی نيست، دست

وبی ارزش راباطل س++خنانش و افک++ار تا کرده اند س++عی فض++ل الله است. دش++منان اص++طالحات بی++ان ازرمزبرای اسماعیلیه مانندفرقه حروفیه فرقه چون، دهند جلوه

بدست فض++ل الله که این تا تنفربودن++د، م++ورد می کردند. سرانجام استفاده عرفانی ل++ر( )احمد ن++ام به او طرف++داران از یکی شد. سرانجام فرزندتیمورکشته میرانشاه

تا ش++دند، پراکن+ده اس++المی بالد در پیروانش سرانجام پرداخت، وی خواهی خون به ص++ورت به الفبا ازح++روف خ++ود عقاید بی++ان ب++رای پرداختن++د. این++ان تبلیغ به که این

که ب++اطن می کردن++د: یکی بی++ان دوبطن اش++یاء وب++رای می کردن++د، رمزاس++تفاده اس++ت. رویت وقابل محس++وس که ظ++اهر دیگ++ری اس++ت، روح وهم++ان نامحس++وس

وظاهرسی است ونامحس++وس ب++اطن که مطلق ذات هم++ان ازلی ق++وت درنتیجه الله می باش++د. )ر. ک. ذبیح ظ++اهر به ازباطن افاضه وسیله که الفباست، ودوحرف

(.39-38: 1379 صفا،

ساکنند؟ هستندودرکجا قومی چه لك ها درمن++اطق لک ها اس++ت، اي++ران كهن اق++وام ازق++ديمي ترين يكي لك قوم بايدگفت

ايالم لرستان، كرمانشاه، همدان، استانهاي بين آن وجنوب شمال زاگرس، مركزي ش+++امل منطقه مي گوين+++د. این لكس+++تان آن به و قراردارند خوزس+++تان ش+++مال و

ص++حنه، هرس++ين، كرمانش++اه، توس++يركان، نهاون++د، مالير، چون: اسدآباد، شهرهايي رومش++كان كوهدش++ت، الش++تر، نورآباد، بروجرد، خرم آباد، هليالن، جاللوند، كنگاور،

كه دارند لكي ن+++ام به مخص+++وص زب+++اني م+++ردم دارن+++د. اين ودره شهراس+++کان مش++ترك ريشه يك بختي++اري و اورامي ل++ري، كله++ري، باگويش ه++اي ازنظرريش++ه اي

(12: 1387 رشيد، دارند. )ر. ک. كوچكي

لر اقوام مذهب رواج درلرس++تان گون++اگوني مس++الك و م++ذاهب ت++اكنون ازاس++الم پيش دوران از

پيشرفته درقالب وچه توتميسم نظير ابتدايي قالب در چه مذاهب اين است، داشته م++رز اين ف++رهنگي و اجتماعي درزندگي شاياني نقش اسالم، و همانند: زرتشت آن ون+واحي زاگ+رس دره ه+اي س+اكنان باستاني مذهب اسالم از داشته اند. پيش بوم و

كه ط+++وری اس+++ت. هم+++ان ب+++وده رب االرب+++اب پرس+++تش مرکز اي+++ران، غ+++ربي برگزيدن++د. خ++دايي به بين النه++رين م++ردم را افس++انه اي قهرم++ان زم++اني)گيلگمش(،

ب++ردن درازبین پیروزس++عی مس++لمانان که ب++وده پرستشگاه هایی و معابد درلرستان که تس++نن اهل مذهب اسالم دین به لرستان مردم می کردند، اسالم دین وتبلیغ آنها واتابك++ان اي++ران بر مغ++والن ح++اكميت دوره هفتم آوردن++د.ق++رن روی ب++ود خلفا دین

درلرس++تان را پ++يروان بيش++ترين تس++نن م++ذهب دوره اس++ت. این ب++وده لربرلرستانبودند. بند پاي سخت سنت اهل مذهب به لركوچك ازامراي داشت. برخي

2



ه.ق( از640 +++658مس++عود) بدرال++دين ن++ام به مع++روف، ازامراي يكي كه چنان بعد به هش++تم ش++مارمي آمد. ازق++رن به ش++افعي س++ني درم++ذهب ب++زرگ فقه++اي

ب++رخي با همگام لرستان ومردم لركوچك اتابكان هشتم، قرن دوم ازنيمه بخصوص زم++ان دهم ق++رن پيداكردن++د. تاآغ++از گ++رايش تش++يع آيين به ت++دريج به اي++ران مناطق

آورده روي تش++يع م++ذهب به لرس++تان ازم++ردم كث++يري جمع ص++فويه دولت تش++كيل اش++اره م++وارد این به مي ت++وان را تش++یع م++ذهب به گ++رایش عوامل جمله بودن++د. از

م+ذهب به س++الطين از ب+رخي وگرايش ايلخانان مغوالن، مذهبي تساهل نمود: یکی ش++امل كه مق+دس آيين اين ل+واي تحت م+ردمي وجنبش ه+اي قيام ها شيعه. ديگری

است. معروف ترين بوده حروفيه و مازندران مرعشيان خراسان ، قیام: سربداران گ++رفت. شکل تيموري دردوره که بود، حروفيه قیام مذهبي و سياسي قيام هاي اين

تأويل و تفس++ير براس++اس تيموري++ان ی جابرانه حك++ومت با مب++ارزه قی++ام این ه++دف :1378بود. )ر. ک. خودگ++و، استرآبادي الله فضل جنبش رهبراين بود، الفبا حروف

158 – 163)

لكي زبان جغرافیایی گستره ی بيرانوند سلس++له، همانن++د: دلف++ان، لرس++تان ازطوايف بعضي دربين لكي زب++ان چشم ازلرس++تان درخ++ارج زب++ان اين است. گستردگی رايج طرحان طوايف وبرخي

دهس++تان هاي چ++ون: هرس++ين، كرمانش++اهان استان از وسيعي مناطق در گيراست، ايالت: جمله از )ون++د( دارند كه آنهايي مجمل التواريخ گفته ی به و جاللوند عثمانوند،

مافي وند، جليل وند، جالل وند، علي وند، قلي اقوام: احمد وند ،كاكاوند، و كلهر زنگنه، بودن++د، بوجولوند نانكي ون++دو زبيره ون++د، خواجه وند، خليل وند، قوريه وند، بهتولي وند،

هليالن درمنطقه اق++وام ش++مارمي آمدند. این به لرس++تان جزوپش++تكوه درگذشته كه لكي زب++ان مح++دوده همچ++نین بوده ان++د، س++اكن كرمانش++اهان اس++تان تا ايالم اس++تان

ت++اغرب داي++ره اي نيم ص++ورت به و شروع خرم آباد شرقي درشمال رازان ازمنطقه، در را ودلف++ان خ++اوه اليشتر، شامل: هرو، درلرستان مناطق است. این يافته ادامه

هرس++ين جن++وبي قس++مت هرس++ين، من++اطق ازكرمانش++اه س++پس اس++ت، برگرفته ق++راردارد(، کرمانش++اه هرس++ین درکنارج++اده ام++روزه منطقه )این درودفرام++ان

باگويش ه++ای: لرس++تان من++اطق لكي دربرمي گ++يرد. زب++ان را جالل وند و عثمان وند :1385 بهاروند، اللهی دارد. )ر. ک. امان فراواني همبستگي وكرمانشاهي گوراني

55 – 57.) کردنش+ین درن+واحی س++اکن م+ردم زبان هاولهجه های از دسته یک نام کردی زبان

-ک++ردی1می ش++وند: تقس++یم دودس++ته وبه است ترکیه و ای++ران کشورهای: ع++راق، است جن++وبی ن++واحی خ++اص گ++ورانی - كردی2است. غربی نواحی خاص که دملی

بیش++تر گ++ورانی ک++ردی زب++ان ودر می ش++وند تقسیم مختلفی لهجه های به وخودشان کرم++انجی را اخص ک++ردی می ش++ود. زب++ان نوش++ته ب++دان حق اهل م++ذاهب کتب

کرمانشاهی سنندجی، سلیمانیه ای، مکری، نام به مختلفی لهجه های به می نامندکه این وم++ردم است یکی غ++ربی بالهجه ش++مالی کردی می شوند. زبان تقسیم زندی و

اک++ثر مانند ب++ازهم همه این با اما می نویس++ند، زب++ان این به را خ++ود ادبی++ات منطقهاست. نمانده درامان همسایگانش زبان تأثیر از دنیا زبان های

3



پارسی زب++ان از میان++ه)پهل++وی( که فارسی زب++ان ش++امل جنوبی لهجه های و زبان بعدازظهوراس++الم به مرب++وط پهل++وی میانه فارسی آثارزب++ان می گ++یرد، سرچش++مه ق++رار اس++الم دین نف++وذ تحت وم++ذهبی اجتم++اعی ازنظرسیاس++ی، زب++ان اس++ت. این

اس++ت. پهلوی میانه فارسی زبان همان دنباله فارسی زبان دستوروقواعد می گیرد، ش++رقی ن++واحی ای++رانی لهجه ه++ای ت++اثیر تحت که است زب++انی تنها فارسی زب++ان

وبختی++اری زبان ه++ای: ل++ری ش++امل که جن++وبی لهجه ه++ای همچنین است، قرارگرفته نداش++ته اند. چن++دانی گسترش لهجه ها این اما شده اند، زبان)لری( معروف به است این تص++ریفی ص++ورت و ش++ده س++اده بس++یار گذش++ته ل++ری به نس++بت ام++روزی لری

ش++ده س++اده بس++یار لهجه ها در افع++ال صورت که تاجایی است، رفته بین از لهجه ها است یافته رواج افعال وجوه و زبان ها تفاوت ادای برای تازه ای است. صورت های

احس++ان، می ش++ود. )ر.ک. یارش++اطر س++اخته ومضارع ماضی دوماده از لری ولهجه1373 :18 – 20)

)كلهري( يع++ني گويش به كه كنند،مي تكلم لكي زبان به لرستان طوايف از برخي دارد. پيوند ش++وندمي جن++وبي( نامي++ده اص++طالح)ك++ردي به كه هاييازگويش اي شاخه ب++رد، مي نام مادها و پارسيان يعني باستان ايرانيان ازشعبات كه منبعي ترينقديمي س++ال2400از متج++اوز که اس++ت، نامداريوناني مورخ هرودت تاريخ( نوشته )كتاب زيس++ته مي پيش ازده است ك++رده دي++دن لرس++تان قيالب ازمنطقه اس++ت. ظ++اهرا

اللهی اس++ت.)ر.ک. ام++ان ب++رده آيندنام شمارمي به جزوآنها لرها كه پارسي طايفه(129 – 128: 1385 بهاروند،

اعتق++++ادي وج++++وه ودرتم++++ام هس++++تند همانند لرها با ومنش ازنظرفرهنگ هالك آث++اري ق++ديمي ترين رفتارند. از هم و همسان يكديگر با بومي و فرهنگي وكنش هاي

قط++ران و دوبيتي ه++اي: باباط++اهر رفته كار به فراوان درآن لري و لكي واژه هاي كه احس++اس و حماسه يا و اعتق++اد و عشق ح++ال، بيان و شعر زبان است. لكي تبريزي

رس++يده چ++اپ به درلرس++تان لكي زب++ان ش++عربه دي++وان روتعدادي است. ازاين بوده س++روده هاي غض++نفري، اس++فندیار توسط ل++ك، مالپريش++ان دي++وان اس++ت. ازجمله

دردره كه اس++ت، اي++راني اص++يل ق++وم ن++ام و.... لك س++وري ماشااله توسط يارسان اي++ران درجن++وب وخوزس++تان درش++مال اس++تان هاي: هم++دان بین فاصل حد س++يمره

س++يمره رودخانه دركناره++اي بش++ري ش++ده ش++ناخته تم++دن س++اکنند. ق++ديمي ترين ازواژه پر كه اس++ت: کهن زباني لكي است. زبان بوده آن اطراف وكوه هاودره هاي

است. يافته راه كمتردرآن بيگانه وواژه هاي است، هاواصطالحات آنها همه اس++ت، وك++ردي ل++ري زب++ان: لكي ، سه ش++امل سیمره دره ساکنین زبان

اين از از منظ++ور اس++ت. »اگر يافته بيشترگسترش درغرب لكي اما اند ريشه ازيك و لكي ولي است، درست باشد باستان پهلوي فارسي ريشه يك از زبان سه اين كه

و ريشه از ول++ري م++اد{اس++ت، }ق++وم غ++ربي ش++مال هاي خانواده ي ريشه از كردي س++پهوند( الله ع++زت دك++تر پارسي{ است.« )نظر }قوم غربي جنوب هاي خانواده ب++رخالف اس++ت، بيگانه واژه ه++اي برابر در ومق++اومت ايس++تادگي لكي زب++ان ويژگي

دره ساكنين است. امروزه یافته راه درآن زيادي بيگانه ی واژه هاي كه فارسي زبان ص++حبت لكي زب++ان و... به بيس++تون ص++حنه، هرس++ين، چ++ون؛ شهرنش++يناني سيمره

بس++يارنزديك ام++روزي فارسي وح++تي باس++تان اي++ران زبانهاي به لكي مي كنند. زبان بس++يارنزديك پهل++وي به لکی اس++ت. زب++ان بس++يارغني وواژه ها لغات كثرت وازحيث

4



كله++ر، ش++امل: س++نجابي، ام++روزه س++يمره دره س++اكنين ذكراست به اس++ت. الزم و... می باشد، كندوله دهلران، مهران، ايالم،سرابله، ول، چردا شيروان ماهيدشت،

ك++ردي، زبان ه++اي به ام++روزه می كرده ان++د. اما صحبت لكي زبان به گذشته ها در كه مانن++د: ش++ده اند دچ+ارآميختگي زبان ها از مي كنن++د. ب+رخي صحبت وسنجابي كلهري درم++رز كه بيس++تون واه++الي دينوري ها مث++ال عن++وان به ل++ري با لكي لكي، با ك++ردي

ناش++ناخته اي ب++اگويش قرارگرفته ان++د، وكرمانش++اه كامي++اران باكرده++اي لكس++تان يع++ني زب++ان؛ سه دينورمي++ان مي كنن++د. س++اكنين ص++حبت وك++ردي لكي بامشخص++ات

که قرارگرفته ان++د، س++نقر وترك ه++اي كردس++تان وكرده+اي وهرس++ين ص++حنه لك هاي زنداصيل ترين خان كريم سلسله مي برند. حتي رنج واساس بي پايه گويش ازنوعي ازبرگزي++دگان خان ايناق فرزندان، خان وصادق زند كريم خان است، ايراني سلسلهاس++ت. لكي زب++ان دارب++ودن وريشه براص++الت دال همه بوده ان++د. اين ها لك طايفه

(50 – 47: 1379 عثمانوندي، )ر.ک. رحيمي جن++وبي راجزك++ردي لكي دارد: یکی وج++ود لكي زب++ان درم++ورد مختلف دونظريه ايالمي و كرمانش++اهي كله++ر، چون، جنوبي كردي گويش هاي كه درحالي دانسته اند؛

اين دانس++ته اند، يكي اورامي با را لكي هستند. دیگری لكي زبان از شاخه اي هرسه اورامي زب++ان زيرمجموعه لكي بایدیادآورشدزبان نظرمی رسد، به درست تر نظريه

اش++كاني چ++ون باس++تان اي++ران ه++اي اززب++ان مان++ده هردوبج++اي دوزبان نيست. اين زب++ان كهن -لكي1عبارتن++داز: آن مختلف وگويش ه++اي لكي هستند. زبان وساساني

++ه، شامل: فهل++ه، فعلي لكي -زبان2 باستان ايالم -لكي3اوس++تا. لكي و پهل++وي پهل(25: 1387 رشيد، اوجي. )ر.ک. كوچكي و اورامي شامل: هورايي، اهوراييان س++اختار علت به اما اس++ت، ب++وده ش++فاهي و كت++بي دوص++ورت ازديربازبه ادبي++ات

به اس++ت. ادبي++ات داش++ته وج++ود غ++ني ادبيات اين نوشتار در مشكالتي لكي وگويش قصه، افسانه، آواز، شعر، ترانه ها، و بوده سينه به سينه شفاهي)فولكور(يا صورت

اس++ت. ش++ده منتقل ديگر نس++لي به نس++لي از حافظه م++دد به باورها یا و اس++طوره بر سرزمين اين مردمان از اثري كمتر بوده، ضعیف مكتوب ادبيات نظر از لرستان

بوده لرستان وفرهنگي اجتماعي اقتصادي، مسایل؛ هم آن است. علت مانده جای اس++ت. دردوره نب++وده بی ت++اثیر لرس++تان م++ردم نوش++تار و گفت++ار درش++يوه که است، اس++ت، ب++وده بي پيرايه و س++اده مردم زندگی شيوه اتابکان حاكميت دليل به اتابكان لركوچك اتابكان دوره است. شاعرمعروف مانده برجای ازآنان دیوان هایی درنتیجه

است، مالپريشان نيمه در که ب++وده، دلف++ان منطقه لرس++تان م++ردم از ایشان اصالتارایی لكي ش++يواي زب++ان به و است می زیس++ته هش++تم ق++رن دوم می ک++رده شعرس++

(174 – 169: 1378 است.)ر. ک. خودگو، كرمانش++اه، در: كلي++ايي هس++تندكه اي++ران ك++رد ايالت از لك: ]ل[}اخ{ ط++ايفه اي

دهس++تان هاي از دهي علي وردي، و چهارك++اوه افن++دآباد، اصفهان،كردستان، همدان، ودهي س++نندج شهرس++تان قروه هايدهستان از يكي نام اروميه، حومه ی بخش نازلو

در که ای++ران ک++رد ازایالت ط++ایفه ای نام سنندج. لک قروه از لو خدابنده دهستان از /1372:12دارن++د. )ر.ک.دهخ++دا، مس++کن کردس++تان اص++فهان، هم++دان، کرمانشاه،

خود تجمع و پيدايي آغاز در »چون (،17433 – 17432 بوده خانه صدهزار حدودا معني به و است اوستايي ايواژه لك ناميدند.« و صدهزارخانه )لك(يعني آنهارا اند،( 17433است. )همان: شمارش واحد هزار صد

5



++ك، اس++دي فارس فرهنگ است. در لرستان مردمان گويش دو ولري لكي لكا ]ل اك++راد بر را آن ق++اطع بره++ان اس++ت، دانس++ته م++ترادف س++رخ رنگ واژه والك[ با

ماهيدشت از را سلس++له و دلفان لك قوم مهاجرت رابينو كرده، اطالق صحرانشين(71: 1389الهي، مي داند. )ر.ك. فتح صفوي عباس شاه زمان در كرمانشاه

مالپريشان زندگي نامه ی اس++ت. قم++ري هج++ري هش++تم س++ده دوم نيمه وش++اعرمعروف عارف مالپريشان

مال به مع++روف دين++وري ابوالقاسم كي( مي گوي++د: مال ص++في زاده)ب++وره ص++ديق جا درهم++ان را عل++وم مب++ادي وی ي++افت، دينورتولد در هج++ري757 درسال پريشان

رافراگ++رفت، تفس++يروحكمت فق++ه، دين، عالمان درخدمت است. سپس فراگرفته در و برده بسر مردم وارشاد وعظ و تدريس به را زندگيش مابقي اجازه ازاخذ پس

تفسيرتبحرداشته و اصول درفقه، گفت. مال وداع را جهان قمري هجري835 سال نام: پريش++ان به وی وزيباست. ديوان اشعاراودلنشين است، مي سروده نيز شعر و

++رد مي باشد. مورخين وعرفاني فلسفي مذهبي، اشعار شامل و معروف همانن++د: ك دينورمي دانن++د. اهل را او زاده ص++في صديق زيباجويي، فتحعلي كردستاني، مردوخ

++ردرا نویس++ندگان بیانات سلطاني نيزدرحديقه سلطاني محمدعلي می کن++د. تأیی++د ک آدين++ه( به نشريه73) درصفحه ی اشرفي، ناهيد خانم نام به منصف نویسنده ای اما

اش++اره موض++وع این به اس++ت، موج++ود انگلستان دركمبريج مالكه ازديوان نسخه اي++ردی زب++ان به است. اش++عارمال دلفان اهل مال که می کند زب++ان اس++ت، کرم++انجی ک وجن++وب ایالم لرس++تان، همچ++ون: کرمانش++اه، اس++تان هایی م++ردم ش++اعران خ++اص

وازمح+دثان ب+وده حروفیه عقی+ده مالبر که می کند بی+ان اس+ت. وی ب+وده کردستان اس++ت. )ر.ک. ب++وده حروفیه فرقه اعتالی ودراوج ک++رده انتق++اد برسی ش++یخ فاضل

(77 – 76: 1380 کاظمی، نم++وده اس++تفاده ک++ریم ق++رآن مقطع ح++روف از که است ابی++اتی به ایشان استناد

ض++من حروفیه. در رمزفرقه نه است اسرارقرآنی حروف این که است. درصورتی نک++رده اس++تفاده باش++د، حروفیه فرقه به مرب++وط که رم++زی ح++روف از گاه هیچ مال

نویس++ندگان نباش++داین مغرض++انه اس++ت. اگر نداش++ته فرقه این به هم وگرایشی با ش++هیررا ع++ارف این خواسته اند یا نداشته، چندانی اطالع عرفانی رموز از محترم

مس++تندادت این با است بیندازند. امید ودانش فضل ازدیدصاحبان حروفیه برچسب مالپریشان بودن فکرحروفیه این است، شده آورده اصطالحات و اشعار دربیان که ومفس++ران ونویس++ندگان ش++ود پ++اک دوست فرهنگ خطه این اندیش++مندان ذهن از

نسل به هست ازآنچه رابیش گمن++ام ع++ارف این ش++ده، قلم به دست اندیش++مندان کنن++د. شایدسرمش++قی مع++رفی لک نش++ین ودیگرمن++اطق لرس++تان واندیشمند جوان درق++الب را آثاراندیش++مندخود تا باش++د، زب++ان لک وعارف++ان ش++اعران دیگر ب++رای

لک به ازپیش وبیش ک++رده درک را ت++اخود بشناس++انند، ع++ام و خ++اص به اش++عارلکیافتخارکنند. خود بودن

تحت درکت++ابی دینورکرمانش++اه، س++اکن ام++یری اقب++ال ن++ام به نویس++نده ای اخ++یرا به مع++روف دین++وری مالابوالقاسم اس++ت، نم++وده مکت++وب دین++ور ت++اریخ عن++وان

فارس++ی، عربی، درزبان های عصرخودمی باشد. وی نام به ازدانشمندان مالپریشان وی++انهم هش++تم درقرن های است. وی بوده خود روزگار سرآمدعصرو وکردی ترکی

6



دوست س++ال پنجاه مدت به برسی رجب باشیخ است. مالپریشان بوده درقیدحیات مال اس++ت. پس داش++ته ه. ق( حی++ات1008درسال) برسی رجب شیخ است، بوده

باش++یخ س++ال پنج++اه مدت است. مال زیسته می نهم واوایل هشتم قرن دوم درنیمه فارس+ی، برزبان ه+ای: ع+ربی، لک مس+لم اس+تاد این اس+ت، داش+ته دوستی برسی شیخ پیروان و حروفیه مذهب مبلغین از است. مالپریشان بوده استاد وکردی ترکی

ب++وده حی++ات قید ه. ق( در740درس++ال) نعیمی که اس++ت، ب++وده نعیمی فض++ل الله در اس++ت.نم++ونه ای آورده ک++ردی زب++ان اورابه ومثن++وی ب++وده فرقه پیرواین ومالهم،

می فرماید: بیان پاک یزدان وصفخور ژپی+رتو قم+ر ن++وربخششیرخور طفل آم++وز م++ژین ایمحالن ذاتش کنه و ب++ردن پیس+قالن کوت++اه ذاتش گ++وی ثنامطلب تتمه کر درک ژص+فاتلب بوس مانی عاجز چون ذات ژ

مکب ویش نداشت کار کوریوب++ن بل+++واته++++ا ژی بگ+++ذر مالپريش++ان،: می گوید ته++رانی ازعالمه الش++یعه تص++انیف الی الذریعه درکت++اب

نهم درق++رن وی. دارد ک++ردی زب++ان به دی++وانی و ب++وده برسی رجب شاگردش++یخ ب++وده مع++روف نامه مع++راج نام به که بیت، ازهزار بابیش داشته ودیوانی می زیسته

( 182 – 179: 1390امیری،. ک.ر. )است م++ردم بین رابطه حفظ بخ++اطر شاید دارد، اشاره بودنش وکرد لر به خود مال اما

ب++اهم زی++ادی اجتم++اعی ف++رهنگی، ق++رابت باش++دکه ولرس++تان کرمانشاه منطقه، دو.دارند قرآن ژ دلیل ماوردم چن هر

ایمان یخدر کرد ندر ال یا موات

وی ب++ودن لک به درمقدمه مال دی++وان گردآورن++ده، ام++رایی غض++نفری اس++فندیار منطقه اهل مالپریش++ان اظه++ارمی دارد، مال ازدي++وان بيتي به استناد با کرده، اشاره(چ: مالپريشان.)است ودلفان سلسله بین ما وند غیاث

پي++دام++يو ح++ق ژال++وارك++وهخ+زاي+ن+ه ال+جب+ال ف+ي ي++ام+ن

و حروفيه پ++يرامون مقاله اي ساكي محمد علي آقاي: »مي كند بيان کاظمی ایرج كيا دكترص++ادق جن++اب( گرگاني واژه نامه) ناگزيراز: دارد مضمون اين به مالپریشان

همزم+++ان: مي گويد خ+++ودش كه بط+++وري مالپریش+++ان. ش+++دم حروفيه ومت+++ون فاضل مح++دث، فقيه، برسي، حافظ به معروف برسي رجب محمدبن بارضي الدين

دراوج مالپريش++ان. است داشته ارتباط نهم سده واوايل هشتم اواخرسده ی واديب انتق++ادکرده برسی رجب ش++یخ علیه همچنین مي كرده، زندگي عقايدحروفيه اعتالي( 77 – 76: 1380كاظمي،. )«است وارس++ته ع++ارفي وي مي باشد غياثوند وازطايفه دلف++ان اهل ل++ك؛ ش++اعرتواناي»

.«دارد بس++ياربااليي جايگ++اهي غ++رب م++ردم دلهاي در که است ضميربوده وصوفي( 46: 1387علي، رضائي)

دلفان و سلسله اجتماعي و سياسي اوضاع

7



رخ++دادهاي از بودن دور و وجنگي تجاري شاهراه از دوري علت به دلفان منطقه باس++تاني دردوره ه++اي خودمحورحوادثی ليکن ندارد، تاریخ ركتب د نامي زمان ، مهم

ب++وده دشت نش++يني و غارنش++يني ازدوره ه++اي آثارتم++دن داراي اس++ت. دلف++ان ب++وده باستان شناس++ان کاوش ه++ای اس++ت. در غ++ني فرهنگ دارای ب++ابت اين از اس++ت،

بدست ازمیالد پیش هزارس++ال پنج به مرب++وط آثارتمدن، لرستان درغرب دانمارکی(284 - 283 ،1376 ايزدپناه، آمد. )ر. ک،

ش+مال از است لرس+تان پرجمعيت و كوهستاني وسيع بخش هاي از يكي »دلفان طرح++ان و چگ++ني بخشهاي به ازجنوب و گاماسياب رود و هرسين و نهاوند به غربي

به بررس++ی های نتیجه (،277محدوداس++ت«. )هم++ان: كرمانش++اهان به ب++اختر از و وج+زو جبال ایالت از قسمتي اسالم دوره در و پهله منطقه دلفان( جزو ) آمده عمل

اس++ت. )ر. ك. مي رفته كوفه به خ++راج اش كه است ب++وده1كوف++ه{ م++اه دين++ورو}-++ 311همان: آب خ++وش سرس++بز، حاص++لخیز، ازبخش های یکی سله سله (،312 )گ+++رین( که گ+++ری ک+++وه رش+++ته به ازش+++مال اس+++ت، لرس+++تان درش+++مال وه+++وا

بخش)دلفو( دلف++ان ازباختربه است، محصورکرده دیواری همانند را سرتاسراستان محدوداس+++ت. )ر. حم+++وه وبخش س+++فیدکوه به وجن+++وب ه+++رو بخش ازخاوربه و

(250-249ك.همان،

مالپريشان سخن سبك++ردي لكي گ++ويش وظرايف دقايق به كه كساني براي اشعارمالپريشان درك وك مهارت آرماني، وذوق برزيبايي عالوه اشعارمال است . ويژگي مشكل ندارد آگاهي

عرفاني محتواي بكر، افكار درقالب مضاميني بيان و خواسته ها تلفيق و تشبيه در زب++ان وگوياس++ت، زن++ده صانع واثبات معرفت درحوزه است. شعرمال آن معنوي و

هم++ان اس++ت، اس++تعاره اي هست که زباني وشكل هرهيأت در ايران شعرعرفاني آف++رينش منشأ كه پيدا نا ذات همان نيستان و مي داند انسان را ني موالنا طوركه

تالش اس++ت، نیس++تان از بخاطربري++دن ني اس++ت. ش++كايت پ++اكي و ومظه++رنيكي حق واله و محو درسرتاس++رديوانش برس++د. مالپريش++ان آن به دوب++اره تا مي كند علي)ع( حك++ايت حض++رت متقيان موالي به مالپریشان معنوي سرسپردگي است، ازاشعار نمونه اي به است. اینک همراه استواراو منطق با كه است، نيافتنی پايان

مي شود. اشاره ويبن++م++اي+++ي اررخ نع++وذب++ال+ل+هخداي+++ي ماچ+++ان ونشناخ++ته نيه س++++++++++++رپنجه داش++++++++++ت كي

خيبرگ++شاي+يمك+ـردخ+دايي بن++دگي ل++ـه ك+ي

نش++ان را خ++ود اگرص++ورت برخ++دا پناه مانندخدايي نشناخته و ابیات: نديده شرح درمق++ام کسی چه داش++ت، را خي++بر قلعه گش++ودن وت++وان ق++درت كسي چه دهي، (87 – 77: 1380دهد.)ر. ک. كاظمي، انجام را كارخدايي اين مي توانست بندگی نداشته ميانه اي وپيچيده مغلق وجمله پردازي هاي صيغه سازي با متفكر مرد اين

است: آورده که چنان است ، مي پسنديده را ساده نويسي نويسندگي ودركار را آن كوفه اهل كه ناميدند كوفه ماه را آن جهت بدين و است دينور ديگر اسم كوفه »ماه و شهراست معني به - ماه1

سپهوند الله عزت داور كردند.« نظراستاد فتح

8



ب+ي ترخ+وني+ه دراص+ل تـرخين+هس+ازي وصيغ+ه واي+رادگ+رت+ن ب++وده ترخونيه آن اصل ترخينه كه ط++وري هم++ان گ++رفت اش++كال و اي++راد نبايد

عم++وم ب++راي درك قابل و س++اده بايد زب++ان و لفظ داردكه اين به اس++ت. اش++اره ب++رعكس دانش++مند م++رد كنند. اينمي درك را سنگين مطالب عالمان وگرنه باشد،

ب++ازي زب++ان و پردازي دروغ و واغراق گويي باخرافه خود زمان قشري نماهاي مال و مي گويد س++خن مع++رفت و فض++يلت از جا همه اس++ت. مال ب++وده مخ++الف سخت

را نم+++ونه اي مي داند به+++ايم ن+++وع ت+++رين پس+++ت صف در را بي مع+++رفت انس+++انذكرمي كند.

افهم ونسناس ناس وشبه ناسعالم خ++داي ك+++رد خلق گروه سهوم چ++++ارده ن+اس به معص++ ن+اس ش++

بزانسلم++ان عم+ار، ب+وذر، م+قداد،

ب+ال+جم+ع مخ+++++++++لوق م++++++++ابقينسنـاس+ن

خ+دانشنـاس+ن ژوح++داني++ت

9



مآخذ و منابعها الف( كتاب

كريم ق;رآن چاپ ،نشرثالث ،بكتاش طريقة سيرتاريخي ،1389 ،.ع ،راد ابراهيمي-+ 1اول.دارصادر. ،2جلد ،المكيه الفتوحات تا، بي عربي، - ابن2 نهم. چاپ ،قلم شركت ،مثنوي كامل وشرح متن ،1387 .،م ،استعالمي- 3 چ++اپ ته++ران، آگ++اه انتش++ارات ،ل;ر قوم ،1385 س.، بهارون++د، اللهي - امان4

سوم.

10



چاپ شفيعي، انتشارات ،فلسفي اصطالحات فرهنگ ،1389 ،.م ،اميد-+ 5 .لاو

.لاو چاپ بستان، طاق انتشارات ،دينور تاريخ ،1390،.ا ،اميري- 6 چ++اپ طه++وري، انتشارات ،وتصوف عرفان مباني ،1386 .،ق ،انصاري-++ 7

اول. م،دو ويرايش ،2فارسي زبان دستور ،1380 گيوي، احمدي .،ح ،انوري-+ 8

.يكم و بيست چاپ فاطمي، انتشارات ،س++وم جل++دهاي لرس;;تان وت;;اريخي آثارباستاني ،1376 .،ح ،ايزدپناه-++ 9

سوم. چاپ ،آثارومفاخرفرهنگي انجمن انتشارات ترجمه كوربن، هنري تصحيح ،شطحيات شرح ،1382 ر.، شيرازي، - بقلي10

چهارم. چاپ طهوري، انتشارات اميرمعزي، محمدعلي آژن++ديعقوب، ترجمه ،تص;;وف ب;;رآيين درآم;;دي ،1389 .،ب س،تيتو-++ 11

دوم. چاپ مولي، انتشاراتدوم. چاپ ،توس انتشارات ،االسرار مخزن گزيدة ،1379 ،.ب ،ثروتيان- 12 دهق++ان، انتش++ارات ،قدسي حديث كليات ،1384 ،. ح.ا. م ،حرعاملي-++ 13.چهارم چاپ

صفي انتشارات ،حافظ غزليات ديوان شرح ،1381 ،.خ ،رهبر خطيب-+ 14ودوم. سي چاپ ،عليشاه

لرستان اجتماعي سياسي )تاريخ لركوچك اتابنكان ،1378 ،.س ،خودگو-+ 15دوم. چاپ ،افالك انتشارات لركوچك(، درعهداتابكان وايالم چ+اپ س++توده، انتش++ارات ،فارسي دستورزبان ،1388 ،.ا. ع ،خيامپور-+ 16

.چهاردهم ،(1)تص;;وف ت;;اريخ ،1388 ،. ا.ع. س ،ف+++رد ميرب+++اقري .،م ،هباشي- د17

اول. چاپ ،سمت انتشارات چ++اپ كب++ير، ام++ير انتشارات (،1جلد) الحكم امثال ،1374 ع. ا.، - دهخدا،18اول.

چ++اپ تهران، دانشگاه انتشارات ،12و4و1ج ،لغتنامه ،1373 ، - ++++++++++++19اول.

اول. چاپ تهران، دانشگاه انتشارات ،لغتنامه مقدمه ،1373 ، - ++++++++++++20 ،غ;;رب تا ش;;رق ام;;روز، تا دي;;روز موالنا ،1390 ف.، ل++وئيس، - دين21چهارم. چاپ مالك، نشر انتشارات الهوتي، حسن ترجمه

)تحقيقي مهرگ;;ان دره بومي;;ان ،1379 ،. خ.ر ،عثمانون++دي رحيمي-++ 22 ازعص++رحجرتاكنون( انتش++ارات س++يمره مهرگ++ان دره بومي++ان لك ق++وم پ++يرامون

اول. چاپ ،ماهيدشت ،اميركب++ير انتش++ارات ،صوفيه ميراث ارزش ،1380 ،.ا. ع ،كوب زرين-++ 23دهم. چاپ

،علمي انتش++ارات عبدالحس++ين، ك++وب زرين سرني، ،1390 ، - ++++++++++++++24سيزدهم. چاپ

جل++داول، ،لرس;;تان س;;رايان وس;;خن اديب;;ان ،1387 ع.، - رض++ائي،25اول. چاپ افالك، انتشارات

11



و اول جلد الزه++را، انتش++ارات ،مهي;;دالمبانيت ،1383 غ. ح.، - رض++انژاد،26اول. چاپ دوم،

،2جلد ،اسالمي بزرگ المعارف دايره ياسين آل ،1370 ع.، - رفيعي،27اول. چاپ

سيزدهم. چاپ ،اطالعات انتشارات ،نامه ني ،1387 ،.ك ،زماني- 28 ،1374 بروج++ردي، مصطفي كوشش سبزواري( به ه. )مالهادي - سبزواري،29اول. چاپ اسالمي، وارشاد فرهنگ وزارت انتشارات ،مثنوي شرح ،عرف;;اني وتعب;;يرات اصطالحات فرهنگ ،1389 ،.ج. س ،سجادي-++ 30

.نهم چاپ طهوري، انتشارات ،وتص;;وف عرف;;ان برمب;;انی ای مقدمه ،1388 ض. ا.، - س+++جادی،31

پانزدهم. چاپ سمت، انتشارات فروغی، محمدعلی تصحیح ،سعدی کلیات ،1374 م. ا.، شیرازی، - سعدی32

اول. چاپ رها، انتشارات انتشارات ،عشاق( )مرآت صوفيان اصطالحات ،1388 ،.م ،سليماني-+ 33.مدو چاپ فرهنگي، علمياول. چاپ ،صديق محمدزاده حسين تصحيح ،1389 م.، - شبستري،34 چاپ م،دو ويرايش ميترا، انتشارات ،معاني و بيان ،1387 ،.س ، شميسا-35 .سوم

چ++اپ ف++ردوس، انتش++ارات ،ب;ديع به ت;ازه نگ;;اهي ،1381 .،++++++++++++-++ 36.چهاردهم

ةمام;; اال ح;;ول ةمح;;اور م، 2004 – ه1424 ،.م ،الح++داد ش++وقي-++ 37 .الثالثه الطبعه لبنان، بيروت العالميه، التبليغ مؤسسه انتشارات ،ةوالخالف

فرهنگي. علمي انتشارات شركت ،مثنوي شرح ،1378 س. ج.، - شهيدي،38 چاپ فرهنگي، علمي انتشارات ،البالغه نهج ترجمه ،1380 - ++++++++++++++،39

بيستم. علميه ح++وزه اس++المي تبليغ++ات انتشارات ،آزاد فلسفه ،1377 ر.، - صدر،40

دوم. چاپ قم، ت++اريخ جل++دچهارم )خالصه س++ومجلد ادبي;;ات ت;اريخ ،1379 .، ا.ذ ،ص++فا-++ 41. چهارم چاپ ،فردوس انتشارات محمد، ترابي تلخيص درايران(، ادبيات /چه++اردهمجل++داول تفس;;يرالميزان ،1370 ،.ح. م. س ،طباطب++ايي-++ 42

چهارم. چاپ ،دارالعلم انتشارات جلد ،مك;;ارم ناصر نمونه تفس;;ير برگزي;;ده ،1385 ا.، باب++ايي، - علي43

اول. چاپ السالمي، دارالكتب انتشارات چهارم، كدكني، شفيعي محمدرضا تصحيح ،دیوان ،1383 ف. ا.، نيشابوري، - عطار44

اول. چاپ سخن، انتشارات ع;;ربی( وگ;;وی )گفت العربیة المحادث;;ة ،1369 ن.، عبدالل++ه، - علی45

اول. چاپ مجد، فرهنگی علمی مجمع انتشارات انتش++ارات ،پریش;;ان مال دی;;وان ش;;رح ،1387 ا.، ام++رایی، - غض++نفری46

اول. چاپ شاپورخواست،

12



انتش++ارات ،پریش;;ان مال دیوانه تصحيح ،1361 ا.، ام++رایی، - غض++نفری47اول. چاپ رشنو، فروشی کتاب ،فضيلت انتشارات ،مولوي درمثنوي پيامبراكرم ،1387 ،قادر فاضلي-+ 48دوم. چاپ

،مول;;وي درمثن;;وي قض;;اوقدر و جبرواختي;;ار ،1386 ، - +++++++++++++49اول. چاپ ،فضيلت انتشارات

،فض++يلت انتش++ارات ،مولوي درمثنوي خداشناسي ،1390 ، - +++++++++++50دوم. چاپ

نويس++نده، انتش++ارات ،تعليمي اسلوب ،1388 ع.، نظري، .،ع الهي فتح-51اول. چاپ

مع;;ارف موض;;وعي بازجست ،1389 م.، ون++دي، س++په ع.، الهي، - فتح52.اول چاپ شاپورخواست، انتشارات ،پارسي ادب در روايي و قرآني

البالغه درنهج ش;;يعي وتأثيررواي;;ات بررسي ،1380 ،ع. الهي، - فتح53 .اول چاپ مدحت، انتشارات ،عرفاني بامفاهيم آن وتطبيق

،لر ايالت شناسي درريشه كهن باورهاي تجلي ،1389 ، +++++++++++-+ 54 .لاو چاپ نشرنويسنده،

نهان ،1387 ،م. ون++دي، س++په ع.، الهي، فتح -55 و تص;;وف مب;;ادي در سر.دوم چاپ انتشارات: نويسنده، ،عرفان

حس++ين ترجمه ،مثن;وي قصص و اح;اديث ،1390 ،. ا.ب ،فر ف++روزان-++ 56.ششم چاپ اميركبير، انتشارات داودي، اول، دف++تر از نخست ج++زو ،ش;;ريف مثن;;وي شرح ،1373 ، - ++++++++++++++57

.هفتم چاپ فرهنگي، علمي انتشارات )ازدوره تص;;وف تح;;والت ،1381 ،.س ،مق++امي ق++ائم .،ي ،فض++ايي-++ 58

اول. چاپ ،كرج واحد آزاد دانشگاه انتشارات ،قاجار( عهد پايان تا تيموري الدين، سيدجالل آشتياني تصحيح ،المعارف اصول ،1362 ،.م. م ،فيض-+ 59

.مدو چاپ اسالمي، دفترتبليغات انتشارات الزم++ان ب++ديع تص++حيح ،قش;;يريه رس;;الة ،1383 ،. ه.ب. ع ،قش++يري-++ 60

چ++اپ ،فرهنگي علمي انتشارات احمد، بن حسن ابوعلي عثماني ترجمه فروزانفر،هشتم. ترجمه تفكري، حسن حاج تصحيح ،الجنان مفاتيح ،1389 ،. ع.ش ،قمي-+ 61.ششم چاپ قرآن، مفاتيح انتشارات اي، قمشه الهي

هریسی میرزاحسن خط آخوندزاده، ترجمه ،الجنان مفاتیح - ++++++++++++++++،62دستی. چاپ تا، بي علمی، چاپخانه المسکین، تبریزی افالک، انتش++ارات (،1)بخش ت;;اریخ گذر در دلفان ،1380 ا.، - کاظمی،63اول. چاپ

حض++رت )اح++اديثالفص;;احه نهج ترجمه ،1383 ،.ع ،فري++دني ك++رمي-++ 64اول. چاپ ،حلم انتشارات پيامبر(،

انتشارات درخشان، مهدی تصحیح ،اشعار دیوان ،1375 مروزی، کسایی -65چهارم. چاپ تهران، دانشگاه

13



الس++الميه، دارالكتب انتش++ارات ،الكافي ،1378 م. ب. ا.، رازي، - كلي++ني66چهارم. چاپ ،نويسنده انتشارات ،8جلد

تاريخ، پيرامون شوش)تحقيقي تا ازهگمتانه ،1387 ،.ر ،كوچكي-+ 67 ،ازعص;;رحجرتاكنون( لك كهن درق;;وم وموس;;يقي ادبي;;ات فرهن;;گ،

اول. چاپ افالك، انتشارات ينامه واژه و )فرهنگ كي;;ان فرهنگ ،1390 ك.، كوليون++د، - كي++اني68اول. چاپ سيفا، انتشارات (،1) جلد ،لكي( چ++اپ ،طه++وري انتش++ارات ،دراي;;ران خانقاه تاريخ ،1389 ،.م ،كياني-++ 69

سوم. (،8 و7)جل++دهاي تصوف اصطالحات شرح ،1382 ،.ص. س ،گوهرين-++ 70

اول. چاپ ،زوار انتشارات درعرف;;ان )س;;يري چيس;;ت؟ اس;;المي عرف;;ان ،1383 ،.م ، لينگز-71

اول. چاپ ونشرسهروردي، دفترپژوهش فروزان، راسخي ترجمه ،(1)(اسالمي انتشارات ،64و48 جلد ،االنوار بحار ق،1403/+ 1983 م. ب.، - مجلسي،72

الثامنه. الطبعة بيروت، الوفا مؤسسه ،2و1ج قياسي – الفب;;;ايي فارسي فرهنگ ،1382 م.، - مش+++يري،73

سوم. چاپ نشرآسيم، جل++دي(،6 دورة )برگزيدهجلدي يك فارسي فرهنگ ،1383،.م ،معين-++ 74

دوم. چاپ ،ساحل انتشارات ،ق;;رآن مودو لاو تفس;;يرجزء رحمت ب;;اران ،1387 ،.م ،معيني++ان-++ 75

اول. چاپ ،مفيد انتشارات انتشارات ،27 و20 ،13 جلد نمونه تفسير ،1371 ن.، شيرازي، مكارم -76

اول. چاپ السالميه، دارالكتب تنظيم مؤسسه ،حمد هس;;ور تفس;;ير ،1384 ،ر. ا. ،خمي++نيال - موس++وي77

سوم. چاپ ،خميني ونشرآثارامام فروزانف+++ر، الزم+++ان ب+++ديع تص+++حيح ،مافيه فيه ،1388 ،. م.ج ،موالنا-+++ 78

.لاو چاپ دانشگاهيان، انتشارات عبدالحمي++د، طباطب++ايي مش++ايخ تص++حيح ،معنوي مثنوي ديوان ، - ++++++++++79

تا. بي ،نشرطلوع گنجين++ه، انتش++ارات ،قرآن لغات فرهنگ ،1374 ،.ع ،شوشتري مهرين-++ 80.سوم چاپ

علي اهتم++ام به ،االب;;رار االس;;راروعدة كشف ،1371 ا. ر.، - الميب++دي،81پنجم. چاپ كبير، امير انتشارات حكمت، اصغر انتش+++ارات ،لرس;;;تان س;;;اله دپانص;;; ت;;;اريخ ،1387 ،. ا.ن ، م+++ير-82

اول. چاپ شاپورخواست، زاده، اسدالله ترجمه ،مسلمان عارفان عرفان ،1372 ر. ا.، - نيكلسن،83

اول. چاپ فردوسي، دانشگاه انتشارات ،موالنا معنوي يگنجينه ،1386 آ.، ش++يمل، و.، چيتي++ك، س. ح.، - نصر،84سوم. چاپ مرواريد، انتشارات الدين شهاب عباسي ترجمه

14



چ++اپ سمت، انتشارات ،فارسي دستورزبان ،1387 ك. ت.، - وحيديان،85سيزدهم.

عابدي، محمود تصحيح ،المحجوب كشف ،1389 ،. ا. ع. ب.ع ،هجويري-+ 86ششم. چاپ ،سروش انتشارات

جل++دهاي ،گوي;;د( مي چه )مولوي نامه مولوي ، 1366 ، . ا.ج ،همايي-++ 87ششم. چاپ ،نشرهما انتشارات دوم، و اول

چ++اپ مع++ارف، انتشارات ،دراسالم عملي عرفان ،1384 ،.ي ،يثربي-++ 88 .سوم

.لاو چاپ قم، اسالمي دفترتبليغات ،نظري عرفان ،1372 ، - +++++++++++89 فارسی وادبیات زبان پژوهشی علمی مقاالت ی ب( مجموعه

در اس;;تداللی و ش;;هودی مع;;رفت ،1389 ه.، خ++دیور، ر.، - توحی++دیان،1 وادب زب++ان عم++ومي و علمي ي نامه فصل ،شبستری دمحمو شیخ راز گلشنعرفان. و ادب فارسي

رویک;;رد چگونگی ،1388 تابستان ع.، نظری، پ.، رضایی، ع.، الهی، - فتح2 عل++وم پژوهشي +++ علمي فص++لنامه (،14) ش++ماره ،مس;;لمان عارف;;ان تأویلیاسالمي.

قص;;یده انگ;;اری نم;;اد ،26/12/1387 م++ورخ ع.، نظ++ری، ع.، الهي، - فتح3 ،14 ش++ماره ،مسلمان عارفان ی اندیشه در آن تاب باز و سینا ابن عینیه

فارسي. وادبيات زبان پژوهش پژوهشي، + علمي فصلنامه

15



Islamic Azad UniversityKhorramabad Branch

Thesis for receiving M.A. degree

Course: Persian Language and Literature

Title:The Survey and Analysis of Mollaparishan Bureau in Comparison with Mollana's Mystical Thoughts

Supervisor:Ali Fatholahi .Ph.D

Advisor:Masood Sepahvandi.Ph.D

By:...............................



Winter 2013



Abstract

Mollaparishan was one the theosophists and scholars who lived during eight and ninth century in Delfan, Lorestan province. There does not exist enough information regarding life of this prominent theosophist. What is available is only restricted to various manuscripts collected by adherents of Lorestan culture in this region. It seems as if he was a Muslim and Imamieh Shiite, Contrary to the fact that some pointed he was a supporter of sectarianism and literalism, he was not, in fact, an advocate of literalism. In the case he made use of and pointed to twenty eight letters of alphabet, he took them from twenty eight chapters of holy Koran in which the letters are regarded as secrets of Koran not the secret of literal sect.Mollaparishan bureau is replete with theosophical concepts attributed to verses of holy Koran,aphorisms of Imams, and sayings. Molla made use of Laki to express his Shiite thoughts and he hated using the Persian expressions and figurative language. His bureau in comprehensible for all Kurdish, Laki, and Lori speaking citizens. He was familiar with Mollana's thought and informative with regard to Masnavi Manavi .But in terms of religion he was against Mollana since Mollana was an adherent of Sunni Sect whereas Mollaparishan was an adherent of Shiite Sect. In other word, theosophists were neither Sunni nor Shiite. Theosophists, of course, can be classified into two groups including Sunni and Shiite regarding their identity. Mollana, however, was the adherent of Sunni whereas Mollaparishan was the adherent of Shiite. Mysticism is attributed to Shiite and Alavie.

With regard to analysis ofMollaparishan's bureau, the researchers converted literary text to simple Persian. They, then, specified all theosophical thoughts and metaphorical figures. Afterward the root of all verses of Koran,sayings, and prayers was extracted using the first-hand sources and texts. Finally they compared them with Mollana's poems

Key words: Molaparishan, Mollavi, Theosophy, Theosophist, Lacki, Language, promine.


download-thesis.com€¦ · web viewبا یاری از خداوند سبحان و اعتقاد...

Documents