empresa chiki juni 2013

Upload: empresachiki

Post on 03-Apr-2018

228 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    1/20

    10/11WannaGo Outdoors:negoshi di hbi

    Abo mester taun embahador

    4Ken/kon ta pagalogeerbelasting?

    www.empresachiki.com

    Keda kompetitivokomo destinashon

    18

    5

    12

    Kalidat di servisioden turismo

    GRATIS yni 2013

    pgina

    pgina

    pgina

    pgina

    pgina

    pgina 12 pgina 12

    pgina 5 pgina 5

    Dispensashon takonta pa Trolly

    Dispensashon takonta pa Trolly

    Un publikashon mensual di Kmara di KomrsioUn publikashon mensual di Kmara di Komrsio

    turismo

    Dominio di idioma a bai atras

    Dominio di idioma a bai atras

    Nos tin futuro den 2-15 &18pginanan

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    2/20

    Algun aa atras tabatin un kampaa promoshonal di ofisina di turismo ku tabatin komo lema: Tu-rismo tin futuro aden pa bo tambe!. E kompaamentu musikal pa e kampaa aki a pega maneraun bon bals. Te dia djawe hendenan por kanta e lema. E kampaa tabatin komo meta pa konvensnos hendenan ku nan por gana nan pan di kada dia trahando den e ramo di turismo. En bista kuturismo ltimo 10 pa 15 aa a krese supstansialmente, por konklu ku e mensahe a drenta nos

    poblashon i ku mas hende lokal a haa trabou den e ramo aki. Pa basta tempu kaba turismo ta undi e pilnan mas fuerte di nos ekonomia i ku potensial pa sigui krese i bira mas fuerte.

    Unabes ku no tin nodi splika tur hende mas ku turismo tin futuro aden pa hopi di nos, ta bon panos para ketu na kiko nos mester hasi pa manten e trabou i engrandes e ramo asina importante.Ta bon pa tende di hende ku eksperensia largu i amplio den turismo kiko ta spera di kada ken kuta gana su pan den e ramo aki. Den diferente entrevista den e edishon aki nos ta laga hende napalabra ku ta tuma nan fishi den e industria aki mash na serio. Nan ta splika e difikultatnan kunan mester a super pa yega kaminda nan ta. Nan ta splika kon nan a kumpli ku e loke turistananta antisip di topa na nos isla. Nan ta splika ku no ta tur ora ta fsil pa kumpli ku tur espektativa dituristanan, pero si bo logra gana nan pa bo i pa bo isla, nan ta bini bk.

    Un gran mayoria di esnan entrevist di un manera f otro ta depend di turismo pa nan bib. Nanta realis ku ta tur turista mester haa e mih servisio pa nan por sirbi komo un promotor di turismodi nos isla. Si nan pasa un eksperensia malu, ta malu pa nos tur aki na Krsou no solamente pa

    esnan ku ta traha den turismo. Si esun hasi su bst pa akomod e turista di tur manera pa e kedaku un rekuerdo plasentero di nos isla i nos hendenan, i despues pasa djis un hende ku ta laga emesun turista aki pasa malu, nos turismo ta sinti e sla inmediatamente. Pesei ta importante pa kedaenfatis den tur gremio i na tur nivel di nos komunidat ku nos mester trata turista manera nos ke paotronan trata nos ora nos ta den eksterior. Si nos trata bishitante di af manera nos trata nos famiai amigunan, di mes e straeronan ta bira amigu nobo pa bida di nos isla.

    Turismo no ta pa tur hende, pero si skohe pa turismo, mester tene kuenta ku algun aspekto mas.Un elemento ku ta resalt for di e diferente entrevistanan ta ku nos mester ta habr pa desaroyonobo den tur sentido di komunikashon (ku potensial turista), di formalis reservashon pa pasashi,pa kamber di hotl, pa areglo di fakansi, etc. Hasta taksista awendia por keda den kontakto riba unbase regular ku kliente ku a gusta e servisio ku a duna nan pa nan por konta ku e mesun shofr ora nan bolbe nos isla. Ta interesante pa mira ku taksista ku ta hasi e esfuerso kstra aki, ta desa-roy nan forma di trabou pasando lmitenan tradishonal, i asina ta gana tereno riba nan koleganan.Sinta warda turista yega na bo outo, no ta produs sufisiente klientela mas.Manera ta e kaso den tur faseta di nos bida den turismo tambe tin lei ku kada un di esnan aktivoden e ramo mester tene kuenta kun i kumpli kun. E regla i leinan aki ta pa perkur pa un desaroyosano i balans di e ramo i e impuestonan spesfiko aki ta garantis sufisiente entrada pa nos por sigui promov nos isla den eksterior. Algu ku ta kumbin nos tur.

    Awor aki nos no ke djis deklar ku turismo tin futuro aden nos ta enfatis awor ku hopi mas di noshendenan por tin futuro den turismo. E ta reker un ke otro di kada un di nos den e forma ku nos taanda ku turista, sea ta ku benta di produkto f brindando servisio na e straeronan ku a disid pasaka plaka pa bini nos isla pa bin pasa un fakansi agradabel. Mas bon e pasa serka nos, mas tantugana e tin pa regres, pa trese mas hende huntu kun i pa e rekomend otronan pa nan tambe binpasa nan fakansi serka nos. E konklushon korekto ta ku nos mes ta nos mih embahador.

    22

    Nos mes ta e mih embahadorpa nos turismo

    Empresa Chik ta un publikashon di

    Kmara di Komrsio i

    Industria di Krsou

    Su meta ta pa inform i

    eduk empresario chik

    pa e por sigui kontribu

    na desaroyo

    ekonmiko di Krsou.

    Redakshon:Un tim di Kmara di Komrsio

    huntu ku diferente kolaborador

    Telefon: 461-3918

    Aviso:

    Spotlite Productions

    Farley Lourens

    Telefon: 767-0907

    Telefon: 560-8284

    E-mail:

    [email protected]

    Kompaginashon i imprenta:

    Drukkerij Amigoe

    Kordinashon:

    Intermediate N.V.

    Telefon: 737-1070

    Tur derecho reserv

    Empresa Chik - Tambe ribaFacebook!

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    3/20

    Tanya Kooyman: E siste-ma ta meskos ku vakan-tie-veilingen riba Internet.Nos wpsait ta ofres dife-rente produkto i servisio naun preis mnimo. E ofertaaki ta keda blido durantesierto periodo. Bo por subie sait i chk e produkto f servisio ku nos ta ofresi si bo ta interes, bo por registr i bider riba dje.Esun ku bider mas haltudenter di e periodo stipul,ta gana e produkto.

    ProduktoProduktonan ku tin aktual-mente riba e sait ta entreotro un anochi di estadiana Plaza Hotel, kursonandi training profeshonal die empresa Lemon ku ta

    spesialis den entre otromerkadeo, investigashonen konekshon ku kliente-la i on the job training.Tambe tin MCO Trainin-gen ku entre otro ta orga-nis kurso di idioma onlinei Smart Play Tennis. Paloke ta kursonan online , eganad por hasi uso djeoferta durante un aa.Prksimamente lo tin mastipo di produkto, maneraartkulo di beyesa, trata-mentu na spa i prendaprodus na Krsou. Diaku ta kumins ku e su-basta, e tler ta kuminskore. Siguiente 2 pa 4 dia- esaki ta depend di eprodukto - interesadonanpor bider durante 24 orariba e produkto. Ora esunku bider mas haltu ta kono-s, ta apares riba e saitte ki fecha e premio tablido i ta manda datonandi e ganad pa esun kua pone e oferta. Despuese ganad por reklam su

    premio serka Coconut Dis-counts.

    Esnan ku ta biderTanya Kooyman: Pa loketa esnan ku ta bider, awor aki tin 50 kliente registr.Hopi di ta Krsou, perotambe tin straero ku tabider regularmente. Ora bosubi Coconut Discounts, tapidi bo datonan pa nos por lokalis bo si bo resulte ganad. Registrashonta grtis. Si despues diun siman bo bolbe subie sait, ainda bo por usabo nmber di miembresia i

    password pa bo por bider.Di mes preis di produktoofres ta mas barata kuora bo kumpra e produkto

    online.Tambe nos ta publik unnieuwsbrief pa esnan kuta registr kaba i ku regu-larmente ta partisip na esubasta.

    EmpresarioPa e empresario esaki ta unmanera niko pa eksponprodukto f servisio grtis.No tin gastu mar na eoferta di bo produkto ribae sait. Ta solamente ora eprodukto bende bo ta pagaun komishon. Tur e tempuku bo produkto i servisiota riba e sait, bo propa-ganda ta sigui kore. Bono tin mester di paga 50%manera serka otro tipo diservisio online i bo mes tadetermin e informashonku bo ke pone den e oferta.Tanya Kooyman: Mayoriaoferta ta keda ripit, perotambe nos a organis su-basta pa un bes so paun kliente ku kier a bendetelefon i tambe tabatin unkompania elektrniko ku aofres produkto via subas-ta riba nos wpsait. Pues,esei tambe ta otro posi-bilidat ku nos ta ofres eimpresario.

    Tanya KooymanTelefon: 521 1114E-mail: info@tkmarketing.

    org www.coconutdiscounts.

    com

    Eksposishon i merkadeo grtis di bo produkto f servisio i ofres kliente produkto na un bon preis na kliente. Esei tameta di Coconut Discounts, un sistema lokal di subasta online. Tanya Kooyman ta eksperto riba tereno di merkadeoi e ta alabes e motor tras di e proyekto aki ku ofisialmente a kumins entrante 18 di yanari di e aa aki.

    33

    Tanya Kooyman: Kliente por bider serka nos.

    Logo di CD

    E website di Coconut Discounts.

    Coconut Discounts.com:

    Eksposishon online grtisdi bo produkto f servisio

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    4/20

    Pa ken e ta?E adaptashon na aa2009/2010 tabata pa e lo-geergastenbelasting nobopor a hasi uso posibel difondonan adishonal ku binidisponibel pa hasi inver-shonnan nesesario dene sektor di turismo. E lo-geergastenbelasting bieutabata papia di un impues-to pa e hotlnan. Esta, eimpuesto tabata mar nae prmit di hotl. E tabatanifik tambe ku personan-an partikular ku tabata hr nan kas f apartamentu kuturista no tabatin mester dipaga e logeergastenbelas-ting; solamente omzetbe-lasting . Sinembargo, esakia kambia i awor e logeer-gastenbelasting ta kontapa e grupo ei tambe.

    Ken ta paga?Ta e wspet ta paga e lo-geergastenbelasting ; esta,den e kaso aki e turista.Pero e doo f manehaddi e lug ku ta hr e espa-sio tin di entreg e sn aki,ya ku ta un impuesto eta, meskos ku ta konta kupago i entrega di e omzet-belasting na gobirnu. Diotro banda, e propietariopor tuma e impuesto aki

    pa su kuenta, pero e ora eie ta bira esun ku ta obligna paga e impuesto nagobirnu.

    Meskos ta konta pa e per-sona ku ta fungi komo inter-mediad den hrmentu diun kas f apartamentu ku

    finnan turstiko. Teniendona kuenta ku e propietariomes den hopi kaso ta bibaden eksterior, e intermedi-ad ta keda responsabelpa e transferensia di e lo-

    geergastenbelasting .

    Ken ta e wspet? Awor, ken ta e wspet denkaso di un logeergastenbe-lasting ? Segun lei, ta papiaaki di tur persona ku ta hr un akomodashon na Kr-sou pero ku no ta inskribden e registro sivil na Kr-sou. Mayoria biaha e tipodi personanan aki nos tayama turista.

    Kiko ta e tarifa?E tarifa di e logeergasten-belasting ta 7% riba e preispa e kamber f kas, peroku no ta inklu kuminda ninada kstra ku ta bini aser-ka. Pero loke si ta inkluden e preis, di mes e preisdi e akomodashon huntuku servisio i uso di energia(si tin esaki). Si ta trata diun akomodashon all inclu-sive , e ta bira e 7% riba60% di e preis.

    Si ta trata di un akomo-dashon di timesharing , ebelasting tin tarifa stipulku no ta surpas 7%. Por ehmpel, si ta un studio , esuma ta 70 florin pa simani si ta un unidat di un kam-ber f mas ta papia di unsuma di entre 80 pa 90

    florin pa siman.Kon pago ta sosod?E logeergastenbelasting ntes tabata kai bou di edepartamentu di finansa.

    Awor e ta kai bou di CTB.Na fin di aa e propietariota haa un kara indikandokiko e tin di paga. E tin dibai paga denter di 15 diana e ofisina di ontvanger.Den kaso ku e propietariono haa e formulario dideklarashon pa paga, emes por bai buska esakii kumpli ku e impuesto.Tambe por impon un but

    si paga lat f keda sinpaga. CTB por impon unbut di 2500 florin pa pagolat di e impuesto i si kedasin paga e but por subi tena 10 mil florin.

    Pa edishon digital di e revista aki bishit:

    www.empresachiki.com

    Kiko e ta i kon ta paga logeerbelasting?

    44

    Logeergastenbelasting ta un impuesto ku ta eksist for di 1992,pero ku nan a adapt na 2009/2010. E ta un impuesto ku ta sirbi

    pa gener fondo pa por promov Krsou internashonalmentekomo destinashon turstiko. CTB ku ta e instansia enkarg kupromoshon di turismo pa Krsou ta konsider turismo un di e pilarnanimportante pa ekonomia di Krsou i tambe pa krea puestonan di trabou.

    Turismo di Krsou tin hopi di brinda na famia kompleto

    di turista, pero hotlnanmester kumpli ku lei tambe pa sigui promov turismo.

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    5/20

    Taxi Max: Presensia online ta hopi importante

    Sektor di turismo mester ta prepar pa duna servisio na nivel profeshonal

    Presensia online Awendia un bon presensiaonline ta importante pataksistanan tambe. Algunedishon pas seora Marydi e taksi Lady M a kontaku e tabata un di e pionero-nan na Krsou pa loke tatrata un presensia online di su servisionan i kon esakia duna fruta na operashondi su negoshi di transportedi bishitante. ltimo tempupor a nota ku mas taksistaa bira aktivo riba Interntku su aktividatnan. E per-sona en kestion ta brand su mes online komo TaxiMax. Den nos bskedariba karetera digital mun-dial por topa e empresariotras di e seudnimo i asinanos a haa kontakto kuMax Tjoen Tak Seu.

    Dushi pa propagpais

    Taxi Max, manera kari-osamente e ta konos densektor di turismo tambe,a konta na Renaissancehotl ku e tin dos aa imei ta traha komo hulp-chauffeur . E tin eksperen-sia vasto den e industria diturismo for di otro funshoni trabou ku e tabatin denpasado. Mi a traha komo

    weiter den Horeca na Kr-sou i tambe komo supervi-sor di seguridat na hotl-nan. Den e funshonnan eimi tabatin hopi kontakto kuturista i tambe ku klienteku ta suministr hotl kuservisio i produkto. Tambemi tabatin oportunidat patraha komo guia di grupodi turista ku kier a konos

    mas di Krsou. Mi gusta ditin kontakto ku turista i tana nan servisio. Mi ta sintbon ora mi por propagnos pais i mi a pensa ku

    komo taksista mi tin kon-takto direkto i riba un basediario ku turista, Max akonta.

    Kliente ta buskakontakto

    Kmbersando ku Maxyamadanan tabata drentadi hende ku tabata desesu servisio. Riba e pre-gunta kon e klientenansa di dje, el a kontest:Esei ta di diferente mane-ra. For di un prinsipio mia estables kontakto kuinstansianan den horeca ia base di mi servisio mi akrea un base di kontaktoku negoshi i kliente. Otroforma naturalmente ta viae sentral di taksi, pero epersonanan ku a kaba dibl aki a ha mi riba yel-low pages online . Tin orae klientenan ta tuma kon-

    takto ku nos prom ku nanyega Krsou komo ku p.e.mi tin un kuenta tamberiba LinkedIn i Facebook.LinkedIn, banda di ku e tahasi posibel ku klientenanta tuma kontakto ku nos, tahasi posibel tambe pa nosta den kontakto ku kolegataksista den region ku kuanos ta interkambi di idea iinformashon. Negoshinaninternashonal ku ta brindaservisio den mundu turs-tiko internashonal tambesa tuma kontakto ku nosvia LinkedIn pa reservnos servisionan adelant.

    Facebook groupsMax ta hopi aktivo ribaFacebook i hasta a kreaFacebook groups maneraTourism Industry i CuraaoNorth Sea Jazz Festival.CNSJF ta un evento hopi

    importante pa nos sektor diturismo i nos ekonomia i mia duna mi kontribushon pamedio di e pgina di grupoaki riba FB pa promov eevento na honor di e fun-dashon Bon Intenshon i sutim di maneho. Pa mantene pginanan/ FB groups mita risib masha bon kolabo-rashon di Ever-On Ansje iWillem da Costa Gomez diCaribSeek. Ta kumbin nospa uni forsa i usa medio-nan manera esaki pa pro-mov tur e kosnan bunitaku nos pais tin di ofres. Ami a kumins ku Face-book masha tempu kaba iora mi no tin kareda mi ta

    post informashon. Tambemi ta usa e oranan ku mino tin kareda pa buskainformashon riba Internt.Esei a yuda mi mashahopi. Hasta el a yud miden mi afan kontinuo pamehor mi konosementudi idioma ku nos ta usamas tantu pa komunik kukliente internashonal.

    Dominio di idioma i vestuario

    Komo taksista abo tae prom kontakto ku unbishitante i ta bon natural-mente ku bo por hiba un

    kmbersashon. E dominiodi idioma manera Ingles,Hulandes i Spa ta disumo importansia. Si bopor subi e abilidatnan papapia mas idioma, mihainda. Krda ku nos tatrahando duru riba merka-donan nobo manera Ale-mania i Brazil. E kmber-sashon ta e prom pasopa krea un relashon di kon-fiansa i pa e bishitante sin-ti na kas serka nos, Maxa sigui bisa. Pa promove konfiansa ta importantetambe pa ta honesto kue turista i purba di ta maskortes posibel. Bo mester mira ku abo ta un embaha-dor di Krsou.Bisti na un forma adekui representativo tambe tarekomendabel pa e tipo ditrabou ku nos ta hasi. Edresscode representativota importante pa e klientemira bo komo un profesho-

    Den industria di turismo rnt mundu taksistanan ta un wowoimportante den un kadena di empresa ku ta brinda servisio i

    produkto den e industria aki. Un taksista na hopi okashon ta eprom kontakto ku un bishitante tin ora e yega un pais straero, seata pa vakashon f negoshi. Taksista mayoria biaha ta oper manera unempresa chik. Ban tira un lus riba algun faktor ku un taksista mester tene kuenta kun pa su empresa chik keda kompetitivo. Banda dimester keda al tantu di loke ta pasando den su merkado i e merkadointernashonal, pasobra ta importante pa e tin un vishon riba futuro i taprepar pa desaroy su negoshi konforme e vishon.

    Skirb pa Farley Lourens

    Taxi Max: Taksista tin kontakto diariamente ku turista.

    Taxi Max: Social media ta brinda hopi oportunidat di kontakto ku turista i ku kolega den region.

    pgina 6 >>>>

    5555

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    6/20

    nal den bo trabou. Nos tur ku ta traha den e sektor mester proyekt un bonimgen di Krsou komoun destinashon interesantepa bishit. Ami ta nota kue klientenan ta dispuestopa paga algu mas pa nanhaa servisio na nivel.

    Trabou profeshonalMax mas aleu a bisa nos kue ke keda inov i mehorsu presensia online . Nosta trahando duru riba noswebsite i ampliashon dinos ntwrk lokal i inter-nashonal. E kompaniananinternashonal den mundudi turismo i bishitantenanindividual awendia ta baionline pa buska mas tantuinformashon posibel di undestinashon prom ku nan

    bishit. Esaki tabata dis-tinto na loke tabata e kasontes. Pues, nos ku tatraha den e sektor di turis-mo mester keda profesho-nalis nos forma di traha.Krsou tin hopi potensial.

    Ami lo hasta bisa Krsou, Aruba i Boneiru. Tur tresisla tin potensial i kosnanniko pa ofres. Pues, mita di opinion ku nos mester bende e turista mas tantue posibilidat pa konos tur tres isla den un biahe. Epakete ei ta hasi ainda masinteresante pa un turistabini den nos direkshon. Epotensial tei! Ta na nos kuta traha den e sektor pabrinda servisio profesho-nal i produkto di kalidat,segun Taxi Max.

    Taxi Max Telefon: 697 6302

    Facebook.com/Curacao-TaxiMax

    Ofisina pa Propiedat Intelektual ta informYni 2013

    E balor di e Derechi Moral

    E esensia di e definishon di e derechi di Outor ta: e derechieksklusvo di e kread di un obra di literatura, siensia f arte, pa

    publik i multiplik su obra. Un otro palabra pa e derechi pa

    publik i multiplik ta: Derechi di Eksplotashon. Banda di ederechi di eksplotashon, e lei di Derechi di Outor ta stipul ku eoutor tin tambe derechi moral. E derechi moral ta enser erelashon estrecho ku tin entre e outor i su obra. Den e artkulo akinos lo trata e derechi moral i tambe su balor.

    E Derechi Moral ta regl den artkulo 25 di e Ordenansa Nashonal di Derechi di Outor. E artkulo aki ta stipul entre otroku no ta prmit pa hasi ningun kambio den e obra sin prmit di eoutor. Tampoko ta permit pa hasi kambio den e nmber di eobra i indikashon di e outor, te asina leu ku nan ta menshon ribaf den e obra.

    Violashon di e derechi moral ta algu serio. Una bes ku evioalshon keda konstat, e outor por bai korte i ora ku eviolashon keda prob, e akusador por ha ta paga dao di

    perhuiso. Ehmpel di esaki ta e kaso di un artista lokal, sr. E.J.Ocalia. Despues di a hiba e persona ku a viol su derechi dilanti

    korte, e violad mester a paga Nafl. 9.146,35 na e outor.Resintemente a sali publik den korant, e kaso kaminda sr. W.Vargas a paga 13 mion Peso Dominkano na e ko-kompositor die piesa El baile del Perito. Loke ku a pasa ta ku ora e piesa aser publik den aanan 90, e nmber di e ko-kompositor, sr.Paulino, no a aparese den relashon ku e piesa. E piesa a ser

    publik ku sr. Vargas komo e niko kompositor di e piesa. Esakitabata e motibu pa e ko-kompositor hiba sr. Vargas korte paasina haa un kompensashon pa e echo ku su nmber no a ser menshon den relashon ku e obra ku el a yuda kompon.

    edit pa: Ofisina pa Propiedat Intelektual Krsou

    pa registr bo markapa proteh bo patntpa proba ku ta B kreashon

    Berg Carmelweg 10Telefn: 465-7800

    Email: [email protected]: www.bip.an

    66

    Taxi Max: Nos mester profeshonalis den turismo.

    Taxi Max: Presensia online ta hopi importante

    Sektor di turismo mester ta prepar pa duna servisio na nivel profeshonal

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    7/20

    Remco Ernandes di Curaao Eco City Products:

    Produktonan lokal ta bende deneksterior di sn ta keda pa Krsou

    Drenta outobs i bai St.Joris pa bo sera konosku Curaao Eco City Pro-

    jects NV ku tin e brand-ing name CurAlo naWeg naar Groot St. JorisWest z/n. Esaki ta keda nakuminsamentu di kamindapa The Ostrich Farm.Einan tambe tin un shpdi CurAlo, den Rif Forti pronto lo habri un shpnobo na Curaao BLVD(Mambo Beach).

    Remco Ernandes, repre-sentante komersial di eempresa, ta duna infor-mashon adishonal riba enegoshi pekuliar aki. Tin20 persona ta traha serkanos i nos ta spera ku pa f indi aa lo tin 27 hende masta traha na e empresa.Segun seor Ernandes,por krea mas konsienti-sashon den komunidat pabalor di e tipo di empre-sanan aki enfatisando ebalor agreg importante kue ta duna nos isla. Mi takere ku konsientisashon dikomunidat por mehor sinos papia di e importansiadi sosten un kompania kuprodukshon lokal maneraesun di nos. Den e kuadroturstiko, nos produktonan

    natural di CurAlo tahopi popular i ta bendebon den nos shpnan nae plantashi i na Rif Fort,pero tambe den e shpnandi mayoria hotl i na aero-puerto. Loke hopi hendeno ta para ketu ne ta kukada dler f euro ku unturista gasta na Krsou tasn nobo ku ta drenta nosekonomia. Ta sn ku nosno tabatin i ku awor si tei iku ta kumins drai den nosekonomia mesora, asinaseor Ernandes a enfatis.Esei ta pone ku tur kompa-nia ku turista ta saka sn

    na dje ta importante pa nosEkonomia. Loke ta hasi unkompania ku produkshonlokal manera esun di noskstra interesante ta kumas tantu di e dler ku unturista ta saka na Krsouta keda Krsou, asina Sr.Ernandes ta sigui splika.

    Kon esaki tafunshon

    1. Kompania normal: E takumpra suvenir made in

    Jamaica na Jamaica pa 10dler i ta bende esaki pa15 dler. Di e 15 dler akita 5 ta keda Krsou; 10dler ta bai Jamaica.2. Kompania ku produk-shon lokal: Tur gastu diprodukshon ta lokal. Pues,e ta kontribu mas dor di

    krea puesto di trabou, etc.Di un produkto ku ta bendepa 15 dler, un gran parti die 15 dler te keda Krsou.Ku otro palabra, kamin-da por, sosten produktolokal! Ku sosten mi kemen den forma di kum-pra produkto lokal i pro-mov nan. No ku medidadi protekshon. Mi ta pro un

    merkado habri i ta kere kukompanianan lokal mester perkur pa un kalidat haltudi produkto i servisio, mes-kos ku kualkier otro kom-pania internashonal, asinaseor Ernandes a enfatis.

    Subi merkadointernashonal

    Seor Ernandes a bai trahana CurAlo pa kumpli kue tarea di promov bentaden eksterior. A aserkmi pa yuda e kompaniakrese den e sekshon dieksportashon. Aktual-

    mente nos produktonan tabende na Boneiru i Hulan-da via representantenandi CurAlo. E plannan tapa kumins na Aruba, St.Maarten i Srnam pa fin die aa aki i nos ta prepa-rando pa otro merkadonaninternashonal mas grandi.E motibu ku nos ta tuman-do nos tempu pa hasi eseita dor ku nos ta den eproseso di adapt i mehornos branding i imgen dinos produktonan komple-tamente. Tambe nos tainvertiendo den nos fbrikador di upgrade nos ma-

    shinnan i e rea di produk-shon. Un manera ku nosta purba di promov nosplantashon komo atrak-shon turstiko ta ku nosta invertiendo den kosnanmanera un Mega Palapa,un shp nobo, mih ekipopa hndel un volmen masgrandi di bs, etc. Nos tapurba semper di mehor eeksperensha di nos bishi-tantenan, asina seor Ernandes a sigui splika. E

    empresa ta haa sosten dihendenan lokal pa purbae produktonan. Nos metata pa hasi CurAlo un die produktonan must tryi must buy ora un tur-ista bishit Krsou. E mes-ter bira parti di e lokalexperience, asina el akoment. Pero alabes nosta spera ku nos hendenanlokal tambe lo kumpra nosproduktonan di CurAlo.Nan ta optenibel na tur bonbotika i supermerkado.

    Benta via Internt Anto e produkto lokal tabende hopi riba merkadointernashonal via Inter-nt: Si, masha hopi mes.Diariamente nos produk-tonan ta bai pa mas ku 15pais den eksterior, maneraMerka, Hulanda, Alema-

    nia, Canada, Suisa, Dina-marka, Colombia i hastaChina. Hopi turista ku takumpra nos produktonanora nan ta na Krsou. Sinan gusta, nan ta poneenkargo via nos Internetsite . Tambe no s ta invertden merkadeo via Interntku ta hisando nos bentaon-line . Nos benta on-line ta mas f mnos 15% dinos benta total pero ta kre-siendo hopi lih, segunseor Ernandes. Promo-shon riba merkado inter-nashonal ta un reto: Esakita un pregunta difsil komoku no ta na tur instante tabon pa mara bo produktona nmber di nos isla. Nosta konsentr por ehmpelriba krea pakete di nos

    produktonan pa bendekomo suvenir na otro isla-nan turstiko. Den e kaso einos produktonan NO mes-ter tin un konekshon bisto

    Nos ta pasa hopi tempu pa lesa, mira i skucha kuantu problemafinansiero tin rnt mundu i kon paisnan ta sobreviv e reseshon

    ekonmiko ku tin. Pero kuantu di nos ta para ketu na proyektonanlokal ku ta gener plaka for di nos suela pa nos pais. Bo ke ehmpel?Tin, anto ehmpel masha bon mes.

    Remco Ernandes

    ...produkto for di nos suela ta duna nosisla promoshon den eksterior....

    pgina 8 >>>>

    77

    Kada dlerf euro ku un

    turista gasta naKrsou,

    ta sn nobo kuta drenta nos

    ekonomia

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    8/20

    ku Krsou komo ku eseilo baha nos benta den emerkadonan ei. Den e kasodi por ehmpel Srnam f Hulanda si tin mas afini-dat ku Krsou kaminda por usa esei na benefisio di bobenta i promov nos islaalabes. Tambe nos ta yudaCTB, por ehmpel, ku re-galu di nos produktonan kunan ta usa den konferen-shanan internashonal, etc.Si bo mara bo produkto nanos isla den bo merkadeo,esei ta un desishon ku tadiferente pa kada kompa-nia i kada produkto. Denkaso di Curaao Liquor,por ehmpel, ta hopi bonpa mar na Krsou komoku tur hende konos enmber Curaao pa ku elikr i pa bo bisa bon klaku esaki ta esun original diCuraao ta un statement hopi fuerte den bo merka-deo, asina seor Ernandesa sigui splika. Den kasokaminda no ta adeku pa

    mara e produkto muchuna Krsou, nos ta bisaku e CUR den e nm-ber CurAlo ta bini di epalabra Ingles cure, estakura. Pero den gran mayo-

    ria di kaso maramentu dinos produkto na nos dushiisla Curaao ta un benefi-sio den nos merkadeo i nosta orguyoso di hasi esaki,asina seor Ernandes a

    bisa finalmente.

    Remco ErnandesRepresentante Komersial

    Curaao Eco City Projects NV (Home of

    CurAlo)Ofisina: 767-5577

    Skype name:Remco.ernandes

    www.aloecuracao.com>>>

    w w w

    . e m p r e s a c h i k i . c

    o m

    Pa edishon digital die revista aki bishit:

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    9/20

    Tico Lourens: E mester duna bon servisio i konos su isla.

    Mester tin regla pa esun ku ke bira taksista Despues ku Sinusta notabata eksist mas ungrupo di taksista a biniriba e idea pa lanta unfondo di spar pa asinanan tin algu un dia. Namomentu ku nan a kumin-s ku e asuntu di spar-mentu, mas idea a subimesa, entre otro pa kuekareda huntu. Pa nanpor sali un paf, bandadi buska radio huntu pakomunik, nan a yega nae idea pa bisti un unifrmi asta pa yega na mesuntipo di taksi. E ltimo akino a logra ainda.

    Tur esaki a kumins 5aa pas. E kol hel dinan kamisa nan a skohepasobra e hel ta yamati-vo. Asina nan ta distingumih i den eksterior orata kue taksi tambe ta wakesnan bist na kamisa hel.Semper tabatin hende,segun seor Lourens, kuno tabata kere den bis-timentu di unifrm. Peroora nan a kumins bistie unifrm nan a sinti nanmes representativo, tantupa nan ku nan mes komoden bista di e turista.

    Thirty Steps te ainda tin40 miembro pero kadabes ta krese mas i mas.

    Tico Lourens ta un per-sona bon konos den emundu di empresario,mirando ku e tabatinnegoshi den pasado. Kusu mes negoshi el a yegana su sirkulo di klientelokal i internashonal.

    Bon base, bonkonosementu

    Aktualmente Tico Lourenstin 17 aa aktivo komotaksista. Prom e tabatamtenar na e kompania diaeropuerto ku despues abira Curinta. El a bai trahana GGD den e parti ku tahasi pago na terseronan.Despues Tico a krda kusu mayornan, despuesku nan a fayes, a lagaalgu pe i e kier a purbaalgu riba su mes. El akumins ku bendementudi kuminda na hotl, entreotro Holiday Beach i Hil-ton hotel. Dado momentuesei no a sigui mas i pano keda prnada na kas,Tico Lourens a bai trahana Carmabi trahando na

    parke Kristf. Por bisa kuaya Tico Lourens su kono-sementu i eksperensia kuturista a kumins. E taba-ta risib turista, e tabatatrein paranan yagd i epor a domin tur idiomabastante perfekto. E takonsider su mes komoun persona ku ta domine rea di turismo bonmirando e base ku e tin.

    Regla pa e taksistaTico Lourens no por sopor-t pa mira un hende trahamal trabou i pio ainda den

    e sektor di taksistanan.El a splika ku pa haaprmit di taksi ta un listadi espera tin. E hende kuun prmit di taksi por hr su prmit na un shofr ousiliar ku ta sperando paun dia un prmit bira liber

    pe tambe. Tico Lourensta haa ku mester konsi-der pa e hende ku ke birataksista. Krsou ta konoskomo un isla ku bon kono-sementu i dominio di idio-ma, pero e situashon adeterior i a bira ku si ehende ku ta mtsla i notin trabou den konstruk-shon pe e ta disid di baikore taksi. E prmit e nota haa sin mas, pero ehende ei por tin un tioku taksi i esaki por hursu prmit. Pero e hendeei no ta apto pa anda kuhende, mnos ku turista.E no tin e konosementureker pa esaki i ta husta-mente aki Tico Lourensta keda ku mester poneregla. E kambionan di leipa e taksista awe stp ditraha na 65 si no ta bonpasobra ku edat ei taun bo taksista ta bai kas.Por laga un kuring mdikodetermin si e hende kuta doo di su number por sigui kore taksi tg, segunLourens.

    Bida di taksistaTico Lourens, taksistapa 17 aa kaba, ta haae bida di taksista no taasina fsil. ntes tabatinairlift pa Krsou i eseitabata trese trabou. Antese taksista por kore paran-

    da, gasta su sn i baitraha i gan bk. Antespor a mira turista dentaksi i asta riba bahul di etaksi por a mira bultonanmar. Esaki a kambia iawor e ilegalidat den tak-sistanan a bira grandi. Kue ilegalidat Tico Lourensa mustra ku no tin kontrlden e rea aki. Hendenanku no ta taksista ta baikue kareda, asta na aero-puerto. Por ehmpel, ela mustra kon bsnan kuntes no tabata transpor-t turista, awor ku e kam-bio ku e bus tambe por para te dilanti di e sala disalida i yegada di aero-puerto Hato, nan tambeta kue turista hiba. Mes-kos el a bisa kon a biniku un taksi riba laman takue e turistanan kruserohiba Caracasbaai, loke tastroba e trabou pa e tak-sista. Asina, segun TicoLourens, e por menshonhopi mas situashon ku tahasi e bida di e taksistamas difsil.

    Tourism AwarnessProgram (TAP)

    Sinembargo, dunandobon servisio na e turista,e ta bira bo kliente ki oraku e yega Krsou. TicoLourens tin vrios turistaku ta su kliente fiho i kuta manda mas kliente petambe. Esaki un biahamas ta danki na e servisiokomo taksista ku konosKrsou i ku bon manera.Tico Lourens ta un di epokonan den e taksista-nan ku a sigui e kurso diTAP organis pa CTB. Ekurso aki tabata unu dialgun luna, intensivo peroku un kontenido te ay. Ekurso aki tabata duna boe sabiduria pa konos boisla bon mes.

    E kurso di TAP parse taeksist ainda, pero hopimas kompakto i krtikukompar ku esun di ntesdi 8 luna ku tabata na unnivel hopi haltu.Tico Lourens ta kere tabon pone un inspektor,por ehmpel na barku,pa kore ku e hende ku kebira taksi pa wak kon suaktitut i konosementu ta ipa e pasa e informashonei pa Verkeer en Vervoerpa konseho si e hende eipor traha komo taksista isi e por traha komo tak-

    sista ku ta kore keiru ku eturista. Hasiendo e traboubon ta bon pa e taksistames tambe den eheku-shon di su funshon.

    Idea

    Tico Lourens a lansa eidea pa un bentana di Lostand Found den Punda f Otrabanda kaminda, por ehmpel, e taksista por bai deposit loke turistaa lubid den su outo. Eofisina di Lost and Foundei por bai buska pa sa tadi ken i mand pe. E mesa haa un kmara densu outo i no sa ta di ken. Ainda e tin e bon wardi e ta haa un lstima kue doo no por haa supropiedat bk djis paso-bra e no sa ta di ken e ta.

    Taxi 84Tico Lourens

    Telefon: 560-9367 E-mail: albertico161@

    yahoo.com

    Thirty Steps Association a lanta despues ku Sinusta ku tabatarepresent taksistanan prktikamente a muri. Albertico konos komo Tico Lourens di Taxi 84 ta un di e personanan ku a para na

    kuna di lantamentu di e unidat Thirty Steps Association.

    Thirty Steps Association ta duna servisio profeshonal na turista.

    Tico Lourens: Bida di taksista no ta tan fsil.

    99

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    10/20

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    11/20

    Ellemieke van Beek di WannaGo Outdoors:

    Negoshi di hbi a krese te hasta kreando espasio pa mas tipo di negoshi

    mentu, evento mas plasen-tero di yega na teambuild-ing , i por konsentr ribaempresanan ku ta mira enesesidat pa teambuilding .

    Awendia mas empresa tamira e balor i importan-sha pa krea seshonnan pabini ku asina yam outdoor teambuilding huntu ku incompany training , segunEllemieke van Beek a siguisplika. E temanan ku taaplik ta: Leaderschip Accountability Teambuilding Communicatie Customer Service.

    Algun ehmpelnan mashabunita ku nan ta aplik ta: Moordspel na Lant-

    his Asencion Teambuilding Maya

    stijl na LAldea Survival in South Africa

    na Ostrich Farm Solving the mystery on

    Caracasbaai, Daaibooi Beach Olympics Teambuilding ku

    perkushon, baile i pin-tamentu na LanthisBrakapoti

    Proyektonan di ECOteambuilding (adoptun trail ).

    E eventonan aki ta pa tur hende. Loke nos ta hasi pakondishon ta krea espasiopa nos sia algu adishonal.Nos ta kombin tareanan

    fsiko (no muchu difsil)ku retonan mental pa gru-ponan traha huntu di un

    forma kreativo. E timnan tahasi repartishon di respon-sabilidatnan i di e formaaki ta deskubr talentonannobo kaminda bo mes nota spera,asina seora VanBeek ta splika.

    Prinsipionan dinegoshi

    Seora Van Beek ta aplike teoria di 3 Ps den sunegoshi: Profit, Peopleand the Planet. Nos ta unkompania komersial i sem-per mi ta buskando poten-sial nobo. Mi ke desaroyesaki kaminda ta krea erspt pa hende i natura-lesa. Nos ta hasi esaki den

    tim fiho di 2 pa 3 hendei tambe di persona free-lance na Krsou i Aruba,

    asina el a sigui splika.Ku orguyo e ta bisa kuWannaGo Outdoors a logra

    hopi kaba. E kompania abira eksitoso kreando unret amplio pa pone ideananbira realidat na Krsou i na

    Aruba. Komo empresariohben seora Van Beek abai hopi riba kaya. Su retodi mas grandi ta pa pushakos pa nan logra, pero kupasenshi.

    WannaGo OutdoorsManaging Director Elle-

    mieke van Beek Caracasbaaiweg 231

    Telefon: 525 3720 E-mail: ellemieke@wanna-

    go-outdoors.comWebsite: www.wannago-

    outdoors.com

    WannaBike semper a organis kareda di baiskel pa grandi i chik.

    Gerensia di Marriott Hotl a laga suempleadonan forma un tim.

    Mas hende di Marriott ku a uni forsa pa proyekto konkreto. Na playa e empleadonan di Equity a traha huntu.

    Personal di Curaao Airport Partners a hasi na teambuilding.

    1111

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    12/20

    E kambionan pa loke ta OBta enser ku a redus esaki

    riba diferente produkto diprom nesesidat: di 6% pa0% OB. Di otro banda aoument e tarifa pa dife-rente produkto i servisiodi 6 pa 9%. Un sektor kumester atend ku retodi oumento di e grupo diprodukto i servisio ku takai bou di e tarifa di 9%, tae sektor turstiko. Ta aplik9% riba entre otro kumindai kos di bebe ku ta kon-sum den restorant, kaf,bar, hotl, etc., pero tambepor ehmpel riba entradapa teater, sine, establesi-mentu di dibertishon, hr di vehkulo, boto, ekipo dibuseo, partisipashon nawega den kasino, etc.

    InkietutSeor Julian LopezRamirez aktualmente tapartner na Deloitte DutchCaribbean. Den pasado etabata direktor di duana iimpuesto i konsehero paministernan pa bastanteaa. E por konta di detayetokante e diferensiashon diOB i kon e ta mira e influ-ensia riba entre otro e indu-stria turstiko teniendo efaktor di oumento na kuen-ta.El a inform ku e desishon-nan pa e reformanan pri-mordialmente ta tum pagobirnu i ku sektor privno tabatin muchu di bisaden esaki. Tabatin siertogrupo ku tabatin opheshoni a haa reakshon posi-tivo riba nan yamadanan inan inkietut, pero otronanno a logra pa nan a tenekuenta ku nan proposi-shonnan den esaki. Un die sektornan ku no a haaresultado riba su opheshontabata e sektor di turismo.Tg no tur e reformananta negativo pa e sektor mimester bisa. Si ntes tur produkto por ehmpel kuun restorant tabata atker

    tabatin 6% OB riba djei ora proses pa bentamester bolbe agreg 6%,awor nos por bisa ku hopiprodukto bsiko pa konsu-mo ta 0%. Fruta i brdurapor ehmpel i tambe webui otro produkto di nesesidatbsiko a bira 0%. Sinem-bargo, mayoria otro kosku e sektor ta usa si a bira9%.E logeergastenbelasting pa hotl a keda meskos,esta 7%. Seor Lopez

    Ramirez a bisa ku den elei a traha espasio pa kitalogeergastenbelasting ikambia esaki pa OB. Tapremir ku e kambio akipor drenta na vigor na 1di yanari 2014. Tur kosta indik ku e OB ku baikobra na komienso di otroaa lo bira 7% i e ora eilo elimin e asina yamlogeergastenbelasting . Teawor hende ku tabata hr apartamentu ku turistatabata eksoner di OB.

    Posishon kompetitivoMas a aleu seor LopezRamirez a konta ku hore-ca , ku ta un parti di sektor di turismo, mester atendku e oumento komo ku

    riba tur kuminda i kos dibebe awor mester kobra9% OB. Si por ehmpelun restorant mester pre-par un salada di krpslai webu, e por kumpra eproduktonan bsiko mane-ra e webu i e krpsla ku0% OB, pero e loke e kkimester duna komo balor agreg pa e salada biraunu spesial i atraktivo tahasi ku mester rebend esalada kobrando 9%.Tg e no ta kere ku eseita afekt nos posishon

    kompetitivo. Mi ta kereku e efekto lo ta mashachik. E oumento di 3%riba kumind, kos di bebe,entrada pa sentronan diatrakshon etc. mi ta kereku lo tin un efekto mnimal.E parti mas grandi di gastudi un turista su fakansi, tasu estadia. Den esei no abin kambio pa loke ta trataimpuesto kompar ku lokee tabata paga ntes.

    Mi ta di opinion ku panos keda kompetitivo nosmester subi produktivi-dat i duna e mih servi-sio posibel, seor LopezRamirez a sigui bisa. Sinos duna e bishitante balor pa su sn, nan no ta pre-kup pa paga algu mas.

    Duna servisio i produkto dikalidat ta hopi importantepa keda kompetitivo. Mita di opinion ku e efektodi oumento di OB mes taminimal. Loke mi ta mira taku e efekto di adaptashonden operashon di tantu eempresario, komo servisiodi impuesto, pa gener eentrada kstra pa impues-to, si lo ta grandi. E gas-tunan pa implementashonta varia pa kada instan-sia i mi no ta kere ku ahasi e klkulo aki kaba.E partinan ei di kambio dioperashon (e asina yambedrijfsvoering) si por tinkonsekuensia signifikativopa e sektor. E oumento di 6pa 9% bo por hink den bo

    preis mesora, pero esun digastu di implementashonbo no por hasi un bes.Tampoko lei ta prmit pabo kobra un adelanto riba eoumentu di gastu ei. Finaldi kuenta, si e empresa-rio mester hinka e faktor di mas gastu operashonalden e preis na konsumid,esei tin efekto sigur ribabenta. Esei ta nifik ku unempresa ta bai hasi mnosganashi ku e konsekuen-sia ku invershon por biramnos. Riba trmino kr-

    tiku mi no ta mira ku eoumento di OB lo tin efek-

    tonan grandi, pero riba tr-mino largu posiblementesi.

    KontrlNos mester tene kuenta siku gobirnu mester a ge-ner mas entrada pa kitae medida di Aanwijzingku tabatin i tin ainda ribaPais Krsou. Esei riba sumes ya tabata un sealhopi negativo pa nos desa-royo ekonmiko. Final dikuenta, gobirnu mester a hasi reforma pa genermas entrada. Bo por tinpregunta si esaki tabata eforma mih pa hasi, peroesei ya tabata un stashonku nos a laga atras. Epartinan ku mi ta mira tabira difsil ta e kntrl kumester ehers. Si ntesbo tabata sali kome ku bokasa ant e kuenta suma100 florin, ta 106 bo tabatapaga. Awor esei ta bira 109florin. Si e servisio ku bota haa ta bon i e kalidatdi kuminda tambe ta bon,bo no ta prekup pa pagae 3 florin kstra. Loke si tabira frfelu ora ku e komer-siante subi por ehmpel edos platonan di kuminda di100 sin mas pa 125 anti kobra 9 % riba dje. Eseisi ta pone ku e kliente tapens basta biaha promku e sali kome i bebe algupaf di kas.

    Buska konsehoSeor Lopez Ramirez afinalis e entrevista kualgun konseho na empre-sarionan. Ami lo konsehempresarionan pa buskakonseho serka profesho-nalnan ku konosementu die materia. Mi ke enfatisku den e leinan nobo aoument e medidanan kupor tuma kontra hendenanku no ta kumpliendo. Buskainformashon i konseho paevit ku bo ta haa bo

    den problema. Nos komoDeloitte por ta un partner pa duna konseho i guia ino mester pensa ku nostei pa grandinan so. Nosta na servisio tambe paempresanan mediano ichik.

    Julian Lopez Ramirez Partner Deloitte Dutch

    CaribbeanTelefon: 433-3333

    E-mail: [email protected]

    Julian Lopez Ramirez: E no ta kere ku oumento di OB loafekt e posishon kompetitivo seriamente.

    Julian Lopez Ramirez di Deloitte Dutch Caribbean:

    Mester duna e mih servisio pa keda kompetitivo komo destinashon turstiko

    Durante e prom lunanan di e aa aki gobirnu i parlamentu

    di Krsou a introdus diferente reforma den nos sistema diimpuesto pa gener mas entrada i asina trese presupuesto di

    pais bk den balanse. Entre e reformanan por menshon ku pa 1 dimei a introdus un asina yam diferensiashon riba e impuesto OmzetBelasting (OB)

    Skirb pa Farley Lourens

    1212

    Pa ekambionan den

    lei di OBtin di buska

    konseho i guia

    serkahende ku sa di e

    materia

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    13/20

    Sharella Coffie Island Experience:

    Komo Yu di Krsou mi ta hinka pashonpa mi pais i mi hendenan den e negoshi

    Gana sn no ta tur kos den hasi negoshi! Kon a realis e

    negoshiSeora Coffie su basedi bon ehmpel di dunaservisio a kumins trah-ando na ALM. Trahandona ALM i stima di trahaku hende, mi a gusta mase rea di duna servisio iyuda hende i tambe ora difakansi tur hende ta eksiti kontentu, asina seo-ra Coffie ta splika. IslandExperience ta papia pasu mes. Bo ta realmenteeksperensh e isla densu totalidat. Ku esaki mike men, kos no ta kabana djis kumpra pasashiyega Krsou, drenta unhotl, kome, landa, shp;no, asina seora Coffie asigui bisa. Pa seora Cof-fie esun ku ta bini nos islamester eksperensi e kul-tura, e hendenan, e munduriba suela, e mundu boudi awa, e diversidat di ehabitantenan, i eksperen-sh ku na Krsou nos tinhende di kol i blanku kuta biba den armonia kuotro i asta kasa ku otro itin yu bunita, manera e yudi Krsou.

    Kumins negoshi ku vishonMi a lanta e negoshi akiku e vishon aki, pasobrae ta hasi falta den turismoaki na Krsou. E nfasisno ta mi mes negoshi,sino e nfasis ta e lokeku ta hasi falta den sek-tor turstiko: un negoshiku ta brinda tur e posi-bilidatnan aki. Asina kumi a ripar ku esei ta hasifalta, mesora mi a disiddi kumins, asina seoraCoffie a splika. E ta mus-tra riba e echo ku no taimportante pa su persona,

    ku e ta doo di e negoshi,sino mas bien e posibilidatku e ta trese kun ku unturista por skohe tur kospa su vakashon na un soloadrs. E parti di prosespasashi so Island Experi-ence no ta hasi.

    Promoshon via website

    Via Internt kompani-anan ku tin disiplina por promov produkto i ser-

    visio. Island Experienceno ta un eksepshon. Mitin un website ku tur lokemi ta ofres i mi mes tamerkade mi produkto iun boka a bisa otro i awor mi ta haando kliente kuta bisa ku nan a tende kumi ta bon den pone kossosod pa famia, grupoi individuo. Mi a ripare rspns inmediato kunos ta duna nan asinaku e petishon drenta. Kli-entenan ta apresi eseimasha tantu. Kasi nunkami ta bende un no. Mi ta

    buska semper e posibili-dat pa kumpli ku e klientesu deseo. Tambe e aten-shon personal. Klaro kubo ta komersial tambe i eresultado final ku ta laga ekliente sinti ku e ta impor-tante i no un number dene mundu turstiko. Tur kosa bira sn so pa motibuku kompanianan a birata prefer masa pa ganamas plaka rpidamente.Mi no tin mester di bira

    grandi, pero loke ku mi taofres, tin hende ta deseesaki i nos tei pa nan,asina seora Coffie a bisaenftikamente.

    E diferensha di hasinegoshi

    Seora Coffie tin su pro-pio filosofia pa su negoshidrai bon i esei ta dunabon servisio. Mi ta un yudi Krsou, ku un pashonpa mi pais i mi hendenan.Esei mi ta trese dilantiden tur loke ku mi ta hasiden mi negoshi; asta dis-kulpa pa mi hendenan kufaya na sierto lug. Por

    ehmpel, pidi despensakaminda ku nan no a haabon servisio, kisas denrestorant, taksi, bus, lokesea. Anto no ta nada kumi no tin nada di haber kun. Mi ta pidi despensapa e yu di Krsou ku no ayega einan (servisio opti-mal) ainda. Semper mi tahaa e smail i mi a drechae turista su beis, asina ela splika. Pa seora Coffienos mester por promovdiversidat di e seis islananruman ku ntes tabata unibou di e bandera Antiano:Mi ke pa mundu hinter mira e seis islanan Hulan-

    des, kon kada unu ribasu mes ta asina bunita iasina diferente i pa mundusa ku aki nos ta biba kuasina tantu tipo di religion,rasa, kol i kultura i nos tamaneh, asina el a bisafinalmente.

    Sharella Coffiewww.island-experience.

    com

    Sera konos ku e trayekto di E bon yu di Krsou. Sharella Coffiea kumins su negoshi for di e pashon di duna bon servisio nasu hendenan i esnan ku ta bishit nos isla. Island Experience

    ta un negoshi ku ta un kombinashon di tour operator, travel guide,wholesaler i DMC pa promov nos isla. Su meta prinsipal ta pa promovtur e islanan Hulandes Karibense pa turista por mira nan diversidat.Anto seora Coffie tin e ehmpelnan klsiko pa mustra ku esaki ta dunaresultado den prktika:

    Sharella Coffie e sonrisa ribasu kara ta mustra pakiko e ta

    para pa servisio.

    Logo di Island Experience

    Un grupo di China ku pa dos aa konsekutivo ta bishit Krsouriba un island hopping tour den Karibe.

    1313

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    14/20

    OumentoPa hopi aa kaba CTB tahasiendo su mksimo patraha huntu ku otro stake-holders pa promov Kr-sou den eksterior. Atravesdi konekshon areo masmih, spesialmente for diEuropa i Latino Amrika imas merkadeo i PR (pu-blisidat). Paisnan kamindata hasi mas propagandata Hulanda, Merka, Ve-nezuela, Alemania, Aruba,Brazil i Colombia. E kre-sementu di turismo naKrsou ta resultado di eesfuersonan di tur stake-holders den e industria diturismo ku tur dia di nobota sru pa e mih servisioi atenshon na bishitan-tenan pa Krsou. Konsien-tisashon di komunidat diKrsou di e importansia pakuida nos produkto turs-tiko i posishon nos islakomo un di esnan riba listadi faborito (favorites list) di hopi biahero internasho-nal, ta un trabou di ekipo.Na 2012 mas ku nunkaa probech di oportunidatpa merkade Krsou inter-nashonalmente, hasiendouzo di tur kanal i kontaktoku a benefisi un desaroyoduradero di nos produktoturstiko.

    Mas subidaFor di Venezuela i Alema-nia tabatin mas kresemen-tu na 2012. Venezuela akrese total ku 34% (82.789turista) i Alemania a kreseku 93% (15.589 turista).Regionnan Sur Amrika,Nort Amrika, Europa iregion Karibe a krese res-pektivamente ku 48%, 8%,7% i 5% pa loke ta kantidatdi anochi.

    Na luna di desmber 2012,por ehmpel, Sur Amri-ka a registr un oumen-

    to signifikante di 42% iNort Amrika a krese ku12%, mintras ku Karibea oument leve ku 5% iEuropa a registr krese-mentu di 12%. Na desm-ber 2012 tambe a ana-lis e perfil di bishitante;for di esaki por konklu ku76% di e bishitantenanta skohe Krsou komoun destinashon turstiko;47% di e totalidat a bishit

    Krsou pa prom biaha,11% a yega di bishit Kr-sou previamente i 20% ayega di bishit Krsou kuun frekuensia di entre 2pa 5 biaha previamente.For di e totalidat, 57% arespond di lo bishit Kr-sou den futuro. For di esifranan aki por konklu kua logra e meta pa atrabishitantenan nobo, esta efirst timers ; mirando ku un47% di e totalidat ta bishi-tantenan ku a yega nos isla

    pa prom biaha.

    Stimul turismoPor stimul turismo ku unaserkamentu planifik,atker mas konekshonareo i keda kuida i mehornos produkto turstiko.Semper ta importante papor motiv e biahero sufi-sientemente pa e skohe paun vakashon na Krsou,seguidamente lo traha ribae posibilidat di hasi un

    repeat vacationer . Esakita logr por ehmpel kukampaanan lokal manera

    Dushi Hende kaminda tatraha entre otro riba e kon-sientisashon di un bon ser-

    visio. Esaki tambe a logra,mirando ku 20% a binibk na desmber 2012.E trabounan promosho-nal di Ofisina di Turismo(CTB) den eksterior ta digran importansia. Sifra-nan manera esaki ta kom-prob ku tur esfuerso ribanivel internashonal ta dunaresultado.

    Sektor importanteTurismo ta un sektor impor-tante, segun CTB. Nanta bisa ku e ta kontribuna empleo, na entrada pagobirnu i na nos reser-va di divisa. Tambe e tayuda manten nos kulturai historia bibu i aksesibel.Pues, en general e ta kon-tribu na kalidat di bida dinos hendenan.E empresario di su partipor stimul empleadonanpa duna bon servisio nakliente, krea produkto i ser-visio nobo i eksitante pa eeksperensia di e turista naKrsou ta inolvidabel.

    Bon desaroyoE turismo riba nos isla tadesaroyando hopi bon. Tinmas interes den e tpiko,tin mas hotl di marka,mih produkto di komprai mas hende ku ke invertden e produkto turstiko.

    Curaao Tourism Bureau(CTB)

    Christine Campagnard Telefon: 434-8203

    Ta importante pa motiv e biaherope skohe pa un vakashon na Krsou

    Esifranan di turismo stay-over (trasnoche) i krusero ta kresiendodelaster aanan. Pa ta eksakto: den ltimo aa a konos unkresementu bunita. Na 2012: 419.810 turista stay-over a bishit

    Krsou. Na 2011 esaki tabata 390.111 turista stay-over. Pues, unkresementu di 8%. Pa loke ta trata kantidat di anochi tambe a registrun kresementu: na 2012 huntu e turista nan a hosped un total di3.6 mion anochi, mintras na 2011 esaki tabata 3.2 mion, loke ta unkresementu di 15%. Turismo krusero a krese ku 8% na 2012. Na 2012 aregistr un total di 432.910 turista krusero; na 2011 esaki tabata 400.850.

    Ata un bunita bista di un playa na Krsou.

    1414

    Ken mih pa promov nos produktonan ku turista si no ta nos mes hendenan.

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    15/20

    Artkulo no 7 den e leiaki ta stipul ku asina botransport hende riba viapbliko kontra pago, bomester tin un prmit. Of mester pidi pa un dispen-sashon ( ontheffing ) di e lei.Lei konos kuater katego-ria di transporte di hendepa kua ta eksig prmit: Taksi, di kual tin 200 na

    Krsou; Bs di ABC Autobus-

    bedrijf, ku tin prmitpa kore ku un kantidatilimit di konvoi riba e16 rutanan ku nan tin;

    Bs mediano: en totaltin 40 ku ta kubri Ban-dabou;

    Bs chik di kua tin 360na Krsou

    Tourwagen vergunning (TW): Tin 15 empresaku tin e permit aki ikada un por tin 5 bsgrandi den uso

    Tambe tin algun empre-sa ku prmit ekonmiko,manera Atlantic Adventurei Delta Fly, i tin solamenteun agensia di viahe, Doesen Cadushi Travel, ku tinprmit pa transporte di tur-ista.

    Dispensashon Ademas ta posibel pa pididispensashon di e pr-

    mit pa tg por transportpersona kontra pago. Nota fsil pa haa e dispen-sashon aki. Ta dun sola-mente den kasonan spe-

    sial manera transporte dimucha pa skol mainta imrdia, transporte di per-sona ku ta den rlstul i

    e Trolly Train ku ta koreden Punda i Skalo. ntesempresanan ku ta hr li-musin tambe a hasi uso die dispensashon aki.

    Na 2010 tambe a duna dis-pensashon na Tuk tuk , untipo di golfcar ku ta moveden rea serka di hotl, por

    ehmpel di Marriott pa ITC,rutanan ku taksi no ta korenormalmente. E komishonku ta evalu petishon paprmit di transporte a avisgobirnu pa no duna pr-mit pa e Tuk tuk na 2010pa no perhudik e taksistalokal. Gobirnu a opta padiversifikashon den trans-porte turstiko i tg a otorge prmit i te ku awor el arenob esaki kada aa. Pa2013 nan a haa esaki kue aviso si ku no tin magdi sali for di e rutanan sti-pul. Hotl ku ta no ta densentro di siudat tambe tindispensashon pa di modaku un bes pa dia nan por transport turista di hotlpa Punda i vise vrsa.Remarkabel ta e kaso di unempresa di sambuyamen-tu ku a haa dispensashondespues ku taksistanan aninga di transport pasa-hero ku paa muh dennan vehkulo. Ora nan amira kon bon e negoshitabata drai i kuantu klientenan tabata prd, nan a

    bin ku e solushon di furanan stulnan ku plstik f usa srbt pa protehnan stulnan i e empresario

    a prd su dispensashon.Traha dil

    Hopi empresa ta pidi panan haa dispensashon paevit tantu gastu na taksi.Pero reglanan stipul denlei ta proteh taksista i eniko solushon pa hopiempresa e ora ei ta padrenta un dil ku esnan kusi tin prmit.Hotlnan ku taall-inclusive, por ehmpel, ta sera dil kukompania ku tin e prmit diTW pa por transport nanklientenan f ta hasi uso disierto taksista ora mester di transporte pa un bishi-tante so. Otro empresa,manera L Aldea, ta trahaun dil den finansiamentudi e vehkulo di transportedi esun ku tin prmit paasina bishitante dje atrak-shon por haa transportemas kumbiniente. E Trollytrain ku ta para na pala-sio di gobernad tambe tinkonvenio ku 6 a 7 taksi patransport turista kruseropa yega na e trolly.

    Taksistanan mester tene nan mes na tarifa-nan ku a keda stipul paMinisterio pa AsuntunanEkonmiko. Pa regla tak-sistanan mester tin e listaei den nan vehkulo. Kon-trl di esaki ta den mandi Servisio di Kontrl iSeguridat, SKS. E prob-lema ta ku hopi bes kehotokante tarifa demasia-do haltu ta yega despuesku e transporte a tuma lugkaba. Den mayoria kasoesaki ta en konekshon kukareda pa Santa Barba-ra Resort f Kur Hulan-da Lodge na Westpunt.Un tempu a kumins kuintrodukshon di meter dentaksinan, pero e proyektono a duna fruta.

    Petishon pa prmitPa por haa prmit bomester ta entre 25 i 65 aai bo no por tin otro entrada.Den kaso di bus chik itaksi ademas bo mester ta hulp-chauffeur . Mester hasi un kurso di Veilig Ver-keer i mester tin por lomnos MAVO pa sigui unkurso adishonal na Fef-fik. E ltimo kurso aki tainklu desaroyo personal,konosementu di Krsou,Ingles, Spa i prinsipio-

    nan bsiko pa por komu-nik ku turista.Un persona por bira hulp-chauffeur den mnos ku1 luna. Pa bira doo di unprmit di taksi por dura 2aa, pa bus chik esaki takuater aa e i tur dos pr-mit ta blido te ora e shofr hasi 65 aa. Den kaso diun empresa ku tourbus ,komo nan ta un NV i tinrechtspersoon , nan prmitta kaduk na momentu kunan mes pidi pa esaki f ora e kompania bai fayit.Empresa por pidi prmitvia un karta pa departa-mentu di Trfiko i Trans-porte i dentro di un luna tahaa un reakshon. Por logeneral prmit ta dura nomas ku 3 aa i e dispen-sashon semper ta blidopa un aa.

    Servisio di TransportePbliko

    Seor Rignald ChristinaParera sin number (Edifi-

    sio bieu di Selikor )Telefon: 839 2141

    1515

    Hasta pa e trein den Punda ta konta regla pa garantisseguridat di tur hende.

    T

    ransporte di persona riba kaminda pbliko a keda regl den lei paprom be den un eilandsverordening di 1969. Despues a adapte lei aki den e Landsverordening personenvervoer na 1992 i

    entrante 10.10.10 e lei aki ta esun blido pa Pais Krsou.

    Transporte pa kore rnt ku turista ta mar na reglanan estrikto.

    Prmit pa transporte dipersona kontra pago

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    16/20

    YniLICENSING INTERNA-

    TIONAL EXPO 2013Brand Licensing Expo

    Las Vegas, Nevada,Merka, 18 20 yni 2013

    Lug: Mandalay Bay Con-vention Center

    Website: www.licensing-expo.com

    BIOFACH AMERICALATINA 2013

    World Organic ProductsExpo. Trade Show & Con-

    gressSo Paulo, Brazil,27 30 yni 2013

    Lug: Transamrica ExpoCenter

    Website: www.biofach-americalatina.com.br

    YliCOSMOPROF NORTH

    AMERICA 2013 All- encom passing busi-ness-to-business beautytrade show event in North

    America. Cosmetics Per-sonal Care, Packaging,Contract Manufacturing &Private Label, Spa & Well-ness and Professional

    Hair, Nails & Tools

    Las Vegas, Merka,14 16 yli 2013

    Lug: Mandalay Bay Con-vention Center

    Website: www.cosmoprof-northamerica.com

    INTERLOG 2013 Aftermarket, Service and

    Support ConferenceDallas, Merka,

    11 13 yli 2013Lug: Dallas, TX

    Website: www.wbresearch.com

    INTERNATIONAL FOOT-WEAR & LEATHER

    SHOW 2013Leather Articles, Shoes

    and Supplies ExhibitionBogot, Colombia,

    30 yli 02 ougsts 2013Lug: Corferias - Centro de

    ConvencionesWebsite: www.ifls.com.co

    Ougsts

    MODE ACCESSORIES2013

    Exhibition devoted toWomens Fashion. Prod-ucts at Mode Accessoriesrange from handbags, jew-ellery, hats, scarves, hair accessories, sunglasses,belts, watches, hosiery,apparel, beauty products,body fashions, umbrellas

    to shoes and other accessories

    Toronto, Canada,11 ougsts 13 ougsts

    2013Luga: Double Tree Interna-

    tional Plaza HotelWebsite:

    www.mode-accessories.com

    EXPO COMIDA LATINA -LOS ANGELES 2013

    Hispanic Food & Bever-

    age Show. Expo ComidaLatina focuses on bringingauthentic, specialty, gour-met & mainstream prod-ucts from around the globeto retail & foodservice buy-ers looking to meet thedemands of todays His-panic American U.S. popu-

    lationLos Angeles, California,

    Merka, 18 ougsts 20 ougsts 2013

    Luga: Los Angeles Con-vention Center

    Website:www.expocomidalatina.

    com

    GREENBUILDINGBRASIL 2013

    Sustainable ConstructionIndustry Conference &

    ExhibitionSo Paulo, Brazil,

    27 ougsts 29 ougsts2013

    Lug: Expo Center NorteWebsite: www.expogbc-

    brasil.org.br

    Sptmber TRADEXPO 2013

    Professional exhibition.General/specialized hyper-market distribution buyers,central purchasing depart-ments, wholesalers, retaildealers, mail order sell-ers and other distributorsto buy according the bestquality/price report prod-

    ucts - non alimentaryParis, Fransia, 8 sptm-ber 12 sptmber 2013

    Lug: Parc des expo-sitions du Bourget,93350 Le Bourget

    Website:www.tradexpo-paris.com

    SOLE COMMERCE 2013Leather & Fashion TradeShow. SOLE COMMERCEis a trade show dedicat-

    ed exclusively to upscalefootwear and handbagswith the best domestic and

    international retailersNew York, Merka,17 sptmber

    19 sptmber 2013Lug: Jacob K. JavitsConvention Center,655 West 34th Street

    Website:http://www.enkshows.com

    FLORIDA RESTAURANT& LODGING SHOW 2013Florida Foodservice Indus-try Trade Show. At the Flor-ida Restaurant & Lodging

    Show, youll find everythingyou need to profit from thelatest trends, charm your guests, inspire your team

    and reduce your costsOrlando, Florida, Merka,

    22 sptmber 24 sptmber 2013

    Lug: Orange County Con-vention Center, 9800 Inter-

    national DriveWebsite: www.flrestau-rantandlodgingshow.com

    Eventonan internashonal

    Website ku informashon balioso

    www.americaeconomiabrasil.uol.com.br E website aki tin un revista America Economia ku un artkulo di Krsou. Les i

    inform bo mes kon ta promov Krsou na Brazil.

    www.facebook.com/BonServisioSoUn pgina interesante riba Facebook ku ta papia di e empresanan ku ta duna

    bon servisio.

    www.openideasolutions.comUn website ku informashon pa empresarionan ku ta interes den diseo di web-

    site f kurso.

    www.proffid.comEmpresario si bo tin un empresa di spa, hotl, restorant f retail ta bon pa bishit

    e website aki ku diferente informashon i servisio di e.o software pa e tipo diempresa aki.

    www.teamworkcuracao.comBo ta un empresario ku mester di training pa abo i bo empleadonan f bo mester

    di trahad. Bishit e website aki i risib mas informashon.

    www.twitter.com/kvkcuracaoKeda sigui nos riba Twitter i risib mas informashon i update di nos proyektonan

    nobo i otro informashon di Kmara di Komrsio.

    www.simanaki.comUn website interesante ku diferente informashon, notisia i oportunidat di negoshi.

    Bishit i risib mas informashon.

    www.inc.com/hollis-thomases/best-and-worst-ways-to-get-online-publicity.html

    Bishit e website aki pa risib informashon kon ta e maneranan pa no merkadebo empresa i kon si ta mih.

    www.facebook.com/empresachiki

    Nos ta keda krda bo riba nos pgina di Facebook pa mas informashon tokanteKmara di Komrsio.

    www.globalgcsm.comBishit e website aki kaminda tin un revista The Winners. E revista aki tin dife-rente artkulo di Krsou. Les i inform bo mes kon ta promov Krsou na Brazil.

    1616

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    17/20

    Publikashonnan nobo

    E biblioteka di Sentro di Informashon Komersial di Kmara di Komrsio di Krsou ta konten mas di 5000dokumento. E biblioteka ta ofres un variashon amplio di rekurso pa hasi investigashon. E biblioteka takonten un kolekshon grandi di dokumento relashon ku komrsio riba merkado mundial.

    Resientemente nos a risib e siguiente publikashonnan dennos biblioteka na Sentro di Informashon Komersial.

    - The Winners Prime Leaders magazine 2013

    - America Economia no 423

    - International Cruise & Ferry review Port Resources Spring/Summer 2013

    - Coaching Het vakblad voormanagers en professionals op Curaao nummer 2 / 2013

    - Amsterdam seaports The beating heart of the Amsterdam port region 2013/nr1

    - Amsterdam seaports Port Guide 2013

    - Ruta Curaao Intermodal South America 2013

    E orario di apertura di e biblioteka ta di djaluna te i ku djabirn di 8 or mainta te 4 or atardi.

    LokalTa Bende

    Ta bende un empresa Signmaker. ku por traha tur tipo di diseo. Ta bende tur ekipo i inventario. Huntuku empresa e kumprad

    lo haa tambe tur e klien-tenan.

    Ta BendeTa bende un inventariokompletu pa empresario-nan interes pa habri unpakus.

    Ta Bende4 mashin di eis markaScotsman den bon kondi-shon. Por usa e mashin-

    nan aki na hotl, restorant,kontratista, etc.

    Ta BendeTa bende un minimarket kutur su inventario. E ta kom-pletamente ekip i ta situsentral den kaya grandi diMarie Pampun.

    Ta Buska sosio f bende un negoshi

    Empresa di paa,sapatu,tas i asesorio, situden Otrabanda ta buskaun sosio f un personainteres pa kumpra enegoshi.

    Ta Buska un sosioPa un tienda ku ta situ

    den e rea di Otrobanda.Tur prmit di e tienda tana rdu. E rea di servisiodi e tienda ta komersial iturstiko.

    Ta Hr Ta hr dos unidat ku por usa komo ofisina. A kabadi renob e unidatnan i nanta keda na e di dos piso die edifisio ku ta keda na DeRuyterkade 13-14.

    Ta Hr Dos piso di un edifisio denPunda, 60m 2 kada un. Por hr un parti f henter e edi-fisio. Hopi interesante paesnan ku ke hasi negoshiden e rea di Punda.

    InternashonalCaribbean Energy

    Control SystemTa buska distribuid i/odiler ku ta traha den readi energia.E-mail: [email protected]: www.caribbean-energy-control-system.com

    TransMotion MedicalTransMotion ta un empre-

    sa Merikano ku ta trahastulnan elektrniko (rlstul)pa pashnt ku mester ditratamentu f ku mester transport.1440 Wolf Creek TrailP.O. Box 302Sharon Center, Ohio44274-0302 MerkaTel: 330-239-4192Faks: 330-590-8111E-mail: [email protected]

    Website: www.transmoti-onmedical.com

    Durham MFGDurham MFG ta un empre-sa speshalis den kashi kupor usa komo depsito.201 Main Street, Durham,CT 06422Tel: 800-243-3774 /860-349-3427Faks: 800-782-5499 /860-349-8235E-mail: [email protected]: www.durhamm-fg.com

    Viking SpasViking Spas ta un empre-sa ku ta traha hot tub ita buska distruibuido pa

    su produkto.E-mail: [email protected]: www.Vikingspas.com

    [email protected].

    Oportunidatnan di negoshi

    Si abo tin un oportunidat di negoshi ku bo ke pone den e rbrika aki f pa mas informashon tokante di un di esnan menshon, tuma kontaktoku Sentro di Informashon Komersial di Kmara di Komrsio na tele-fn 461-3918, faks: 461-5652 f e-mail nos na businessinfo@curacao-

    chamber.an

    1717

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    18/20

    Den un artkulo ku nos a publik na yli2012, nos a indik tokante e proyekto dikalidat di servisio ku nos ta ehers pa CTB,kaminda ta hasi evaluashon den e sektor di restorant. E tempu ei nos tabata denpreparashon pa kumins ku e evaluashonden e sektor aki i entretantu nos a evaluun total di 18 restorant. Pa hasi e diferenteevaluashonnan nos a uza stndertnan diTrinidad & Tobago, ISO, kdigo di higiena,Green Globe i tambe algun kdigo di ForbesMagazine pa midi kalidat na un forma masophetivo posibel.

    Meta di e programa di kalidatE metanan di e programa di kalidat ta: Pa haa rekonosimentu; Pa midi e kalidat di servisio;

    Pa manten konsistensha den e sektor; Pa hisa satisfakshon di kliente; Pa komparashon; Pa guia e empresario.For di investigashon ku DiPietro, Parsa iGregory (2011) a hasi na Merka, nan a sakaaf ku tin un relashon positivo entre kntrleksterno i hasi ganashi. Kntrl eksterno taenser ora un kontrolad ku no tin ningunrelashon ku e empresa ta skrudi di unforma krtiko tur e operashonnan i ta dunakonseho ophetivo riba e parti operashonal iservisial di e empresa.

    Tres diferente evaluashonNos ta evalu e restorant na tres manera.Nan ta haa un evaluashon di higiena,kalidat di servisio general i kumprad miste-rioso ( mystery shopping ).

    Evaluashon di higiena - E evaluashon dihigiena ta bai bas riba e kdigo di higiena.

    Evaluashon general - Den e evaluashongeneral, ta wak kiko e restorant tin di ofre-s na su klientenan i tambe ta wak si tinprosedimentunan ku nan ta sigui pa man-ten kalidat di servisio.

    Kumprad misterioso - E kumprad miste-rioso ta bai na e restorant i ta hasi maneraun kliente komun. E ta kumpra i hasi pedido

    manera tur hende ta hasi normalmente i eta evalu na final entre otro kon e kumindatabata, kon e servisio tabata i kon e pre-sentashon di e restorant ta.

    Benefisio di e programa di kalidat

    Kompromiso di e restorant pa mehorashon- E doo di restorant ta kompromet pa taparti di un programa ku ta yud drecha kali-dat di su servisio. E ta haa guia di eksper-tonan riba e rea di kalidat di servisio i higie-na i e por haa un bista kiko klientenan tapensa di su r estorant.

    Merkadeo di CTB - CTB ta sru pa e parti dimerkadeo di e restorant ora e pasa e evalua-shonnan ku ksito. Pa esaki e restorant tahaa un plaka di rekonosementu ku e seadi approved riba dje ku ta nifik aprob: eempresa a pasa e evaluashonnan ku ksito.E logo aki ta bira konos ku klientenan taidentifik un restorant ku a pasa den eprograma di kalidat asina e drenta. Si erestorant tin e logo aki ta nifik ku ta su kali-dat ta evalu peridikamente i nan ta tratana mehor nan kalidat konstantemente.

    Re- evaluashonDespues di e prom rndu di evaluashone tim di evaluashon ta bai pa e siguienterndu. Aki ta wak si e restorant a drecha epuntonan mnos bon ku a menshon na eprom evaluashon i si ta asina, nan ta pasae evaluashon di e programa di kalidat di

    servisio ku ksito.InnovatieCentrum Curaao i CTB ta invittur restorant pa partisip na e programaaki pa garantis kalidat di servisio di nanempresa.

    Kalidat di servisio den sektor turstiko

    1818

    Nos turismo ta un pil hopi importante pa nos ekonomia. Den kuadrodi esaki InnovatieCentrum Curaao (ICC) den koperashon ku CuraaoTourist Board (CTB) ta yuda halsa kalidat di servisio den e sektor aki.

    Hotl, apartamentu, restorant, taksi, i skolnan di buseo; tur ta traha den e sektor aki ku diferente meta. Loke mester keda kla den henter e sektor turstiko ta kukualke establesimentu f kualke servisio ku un establesimentu ta duna den esektor aki, mester ta di un kalidat superior pa laga e kliente, espesialmente eturista, keda satisfecho ku e servisio ku el a haa.

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    19/20

    1919

    Seis tep krusial pa bo kompania den e neokonomia

    1. Sea un Empresario NO un Oportunista2. Distingu Bo mes for di bo kompetid3. Maneh dor di por Midi4. Revis Bo Base di Dato di Klientenan

    Eksistente5. Aplik Teknologia Smart denBo Negoshi6 . Hasi Tumamentu d i Kontakto ku Bo

    Negoshi un Arte Elev

    1. Sea un Empresario NO unOportunista

    Sa e diferensia entre ser un empresario i serun oportunista ta esensial i vital pa ta eksi-toso den tur tipo di negoshi ku bo hasi. Hopihende ta kumins un negoshi sin hasi nanmes e pregunta fundamental aki: Mi ta unempresario f un oportunista? Awor, si bono por konfirm na bo mes kua di nan bo tadi un forma konvinsente, opservashon propiota algu nesesario.

    2. Distingu bo mes for di bokompetid

    Puntra bo mes Kiko ta e kos nan ku mi pordistingu mi mes for di mi kompetid? Kuata e abilidat mi tin f kon leu mi ta dispuestopa bai en komparashon ku mi kompetid? Atenshon na e kliente: Mi ta duna e aten-shon na mi kliente un kstra dimenshon?Si ta asina, den kua sentido? Sertifikashoni training tambe ta algu ku bo a konsider?Loke por mustra irelevante pa bo por ta eloke ta kibra f sera un deal ku bo kliente!Un manera proaktivo di aserk eksperienshapositivo i satisfakshon di kliente ta hasi bosemper un ganador!

    3. Maneh dor di por midi

    Hopi biaha simplemente pone propagandaden media no ta hasi e diferensha. Lanta foisoo!Den mes un merkado ei tin empresario kuta bombardi merkado ku propaganda i tagrita mas duru ku bo. Lo bo no resaltden tur e otro nan ei, si bo no sa kon i kiora tin ku grita pa nan por skucha ; mi tabisa ksprs skucha bo, pasobra hendepor tende sin komprend e mensahe ... ;).Kustumbr di aplik teknologia nobo den bonegoshi usando stratgikamente: Diferen te vershon d i bo propaganda

    di produkto/servisio nan den diferentemedio off-line (korant, televishon, radio)i on-line ( e-mail , website , social media )di forma ku bo por kaptura eksaktamente

    riba kua tipo di propaganda bo klientepotensial a reakshon, pa asina por midinan interes riba bo website.

    Desaroy bo propio niche ofresiendobo produkto/servisio ku kstra tasteagreg pa asina distingu bo mes fordi kompetid den eksperiensha positivodi kliente, dunamentu di servisio, etce-tera. (Niche=parti di merkado ku bo pordestak den dje)

    4. Revis bo base di dato di klienteeksistente

    Feedback di bo klientenan eksistente tayabi pa bo tin relashon prolong ku bokliente i hasta un negoshi eksitoso. For di

    datonan di bo klientenan eksistente, por hasienkuesta ribaProdukto i servisionan i asina puntra klien-tenan kon nan ta pensa pa bo mehor nan,sosten i tambe e manera ku bo ta aparesden merkado. Ofres na klientenan progra-manan ku nan por afili ne, kampaananlimit ku ofertanan speshal i hopi atraktivo.Sea un empresario kreativo, pa asina porsurpas tur lmite i barera.

    5. Aplik teknologia smart den bonegoshi

    Awendia Internt, smartphones , tablet iICT ta un parti krusial di bo negoshi.Tene na kuenta ku nos a drenta un era

    nobo di informashon i Internt. Teknologiadi Informashon i Komunikashon (ICT) ta unparti stratgiko di bo negoshi pero tg hopiorganisashon no ta konsider. Mayoria biahaesaki ta e motibu prinsipal dikon kompania-nan no ta sembra e potensial enorme di nanmerkadeo i eksperensha ku kliente. Modifike perspektiva i krea un kultura ku ta orientriba servisio. Na momento ku bo integr ICTpa forma parti di bo prosesonan den bonegoshi, e lo ofres bo negoshi e potensialpa ehers un karakter proaktivo. Ku esaki bota servisio di kliente lo atra mas kliente nalug di prd nan. Awor ta e momento pa bo determin pa bonegoshi ki strategia di ICT bo ke imprenta fbira opsoleto pa siguiente aanan benidero.Semper e lo keda bo eskoho.

    6. Hasi tumamentu di kontakto kubo negoshi un arte elev (fsil, sin

    gran esfuerso)Mi no por pone nfasis sufisiente riba losiguiente. Ofres bo kliente(nan) diferentemanera grtis pa nan por drenta den kon-takto ku bo kompania. Un problema hopibisto ku tin awendia ta ku klientenan ku tin kuwarda bastante tempu na lia pa yuda nanmanera debe ser. Esaki ta trese hopi gastuinnesesario pa e kliente: gastu hopi haltu ditelefon i iritashon!Si un kliente di bo mester eksperensha alguasina aki, den kuantu lapso di tempu bo tapensa ku e kliente lo keda bo kliente si emester haa yudansa te despues di un kehoku e tin tokante bo servisio of produkto?

    Memoris esaki atrobe! Present bo infor-mashon na un manera ku ta evit tur e op-

    stkulonan aki ku ta kousa un barera pa boklientenan por drenta den kontakto ku bo. Elista akibou ta mustra diferente manera grtisi efisiente ku por uza pa keda den kontaktoku bo kliente(nan) Skype What sApp Viber Twitter (Mensahe nan direkto) Google Hangout (tremendo reunion/pre-

    sentashon online) BBM (if you have BB) Informashon di e-mail i Chat I por ltimo number di telefon/selular Pa mas informashon adishonal, tepnan stra-tgiko i konseho riba Bo Kompania denNeokonomia

    Bishit http://bit.ly/business- in-newconomy. X-p lor ian, Ingemar R Weder foor emai l: paris@x-plo rian.com of info@x-plor ian.com.Usuario di smartphone scan aki

    Ingemar R. Wederfoor di X-plorian.

    E logo di X-plorian.

  • 7/28/2019 Empresa Chiki Juni 2013

    20/20

    Na kuminsamentu di yniKmara di Komrsio aselebr kolega seoraRoseline Zimmerman su25 aanan den servisio.Despues di a traha algunaa na departamentu diInformashon, seoraZimmerman a muda pae departamentu di sek-retaria, kaminda el aopten tambe su diplomadi Sekretaria di Direktiva.Durante e selebrashontabatin un spich di direktor seor John Jacobs kamin-da a rekord e 25 aanandi seora Zimmerman na einstituto i kaminda a tendetambe diferente ankdotaku pa hopi hende tabatanobo.Seora Zimmerman a ris-ib regalo di presidente diKmara di Komrsio seor Billy Jonckheer i di su kole-ga sekretaria di direktiva

    seora Edna Cardoze. Pafinalis e okashon aki taba-tin un brndis ku kolegananden ouditorio di Kmaradi Komrsio. Direktiva idemas koleganan a felisitRoseline Zimmerman i adese hopi aa mas dibon servisio den e orga-nisashon.

    2020

    Presidente di Kmara di Komrsio Billy Jonckheer aentreg nvelp ku kontenido na e hubilario.

    E koleganan a bini huntu den ouditorio pa selebr.

    Roseline Zimmerman (robes) ta risib regalo di su kolegadirekto Edna Cardoze.

    Direktor John Jacobs di Kmara di Komrsio a sorprendku algun ankdota.

    Aniversario di Roseline Zimmerman

    Djabirn 31 di mei a tuma lug e di ocho Fatum Pensioen enBedrijvendag. Sinku orad, entre kua e minister demisionario paekonomia, Dr. Steven Martina, a tene un diskurso pa un salakompletamente yen na Santa Barbara Hotel & Resort.

    Plan Curacaos Economic DevelopmentDr. Martina a present e plan Curacaos Economic Development,den kua el a ilustr e potensial ku Krsou tin pa logra un kresementuekonmiko. Nos ekonomia ta kresiendo hopi mnos ku region i nosmester kambia e kurso di ltimo aanan. Nos mester pensa i aktuadiferente si nos ke logra algu diferente.

    Dr. Martina a mustra ku mester hasi un inyekshon di 500 mion orinden proyektonan duradero, produktivo i rendabel pa logra un senariocatch up i hasta un senario take o . Gobiernu tin e rl di duna

    guia i hasi invershonnan direkto. Gobirnu mester ta un akshonistaproaktivo den su empresa - i fundashonnan i mester krea fasilidatnanpa stimul sektor priv pa hasi invershon. Krsou ta bendishon kupotensial. Nos mester yega na un mindset kolektivo pa desaroy epotensial aki.

    Subi produktividatE siguiente orad, Sr. Steven Countinho, di RBC Financial Caribbean,tambe a enfatis riba kambio.Bienestar no ta solamente e sifradi Produkto Nashonal Bruto, pero tambe repartishon. Un faktorimportante ku ta determin prosperidat ta produktividat. Nos mesterhasi ehersisionan pa subi produktividat.

    Krea mas kupo di trabouSr. Jason Nisbet i Sr. Fong-Mang Cheong di KPMG, na nan turnoa elabor riba diferente efekto ku e oumento di edat di AOV tatrese kun. Esei ta nifk e.o. ku 6000 hende lo mester keda traha,mintras ku 7500 mucha ta buska pa drenta merkado laboral tur aa.Motibu di sobra pa traha dirig riba un kresementu ekonmiko i kreamas kupo di trabou.

    Kumins spar pa penshunSr. Valery Sinot, di Fatum, a profundis riba e lei (den konsepto)tokante Penshun Obligatorio. El a mustra ku hopi hende no tin unareglo di penshun a base di nan trabou, i esnan ku tin mes, mayoriabiaha esaki no ta yega pa un futuro sin prekupashon. Banda di esaki

    AOV tambe ta bou di preshon i e fondo no ta garantis.Mi mensaheta pa kumins spar pa un penshun awor.

    Fatum Best in Business AwardNa fnal di e atardi a tuma lug presentashon di e sinku empresanannomin pa Fatum Best in Business Award 2013. Un kantidat rkorta inskrib e aa aki pa e tan kodisi premio ku a ser otorg na eempresa NetSys. E kompania a risib komo premio prinsipal NA .10.000 di Fatum. Na di dos lug a result DHL Curacao i na di tresWoodzz Design. CHATA i ChopStix tabata e otro dos nominadonan.

    Pa mas informashon bishit fatum.com

    Eksitoso Fatum Pensioen en Bedrijvendag

    i Fatum Best in Business Award 2013