focused and quick (faq) issue 80 ณัฐิกานต์ วรสง่า ......focused and...

FOCUSED AND QUICK (FAQ) Issue 80 บทเรยนประชานยมบนเสนทางกรซและละตนอเมรกา

ณฐกานต วรสงาศลป April 2, 2013

ฝายวจยเศรษฐกจ ธนาคารแหงประเทศไทย | ณฐกานต วรสงาศลป 1

*

ประสบการณตางประเทศสะทอนวา

การขาดวนยทางการคลง ไมเพยงท าใหประเทศ

ไมเหลอ “เสบยง” ไวดแลเศรษฐกจ

ยามเผชญกบความผนผวน แตอาจเปน “ระเบดเวลา”

ทางเศรษฐกจได

* Source: [Pozorblog] n.d. [image online] Available at: <http://www.pozorblog.com/2009/11/populism-and-extremism-in-foreign-policy/>

Summary

ประสบการณของประเทศซงน านโยบายประชานยมมาใช ทส าคญไดแก กรซ และกลมละตนอเมรกา เปนตวอยางทชใหเหนผลกระทบทางเศรษฐกจของนโยบายน และใหบทเรยนตอการด าเนนนโยบายเศรษฐกจประเทศอน

กรซ เนนนโยบายประชานยมดวยการขยายสวสดการใหครอบคลมประชาชนในวงกวาง และจายเบยบ านาญในอตราสงเกนฐานะของประเทศ หนสาธารณะตอ GDP จงเรงตวและอยในระดบสง รวมถงการเพมคาจางขนต าตอเนอง โดยไมค านงถงศกยภาพของแรงงาน ผลตภาพ (Productivity) จงอยในระดบต า ประเทศขาดความสามารถในการแขงขน และบญชเดนสะพดขาดดลในระดบสงตอเนอง ขณะท กลมละตนอเมรกา อาจมภาระรายจายดานสวสดการไมสงเทากรซ แตทท าใหมปญหารนแรงมาจากการใชนโยบายทมผลบดเบอนกลไกตลาดรนแรง อาท การคมครองอตสาหกรรมภายในประเทศมากเกนไปจนการผลตไมมประสทธภาพ ขณะเดยวกน นโยบายเพมคาจางแตไมใหผผลตเพมราคาสนคา ท าใหผผลตขาดแรงจงใจในการผลตสนคาทมคณภาพ โครงสรางเศรษฐกจจงออนแอ ขาดเสถยรภาพ ทส าคญ ทงสองตวอยางมอตราแลกเปลยนทไมเออตอการปรบตวทางเศรษฐกจ ขณะทโครงสรางเศรษฐกจภายในขาดความสมดล เมอเศรษฐกจโลกถดถอย ประเทศทงสองจงเขาสวกฤต

ประสบการณจากกรซ และละตนอเมรกา ใหแงคดการด าเนนนโยบายตอประเทศอนทส าคญ ไดแก (1) การกอหนสาธารณะในระดบสงในชวงปกต จะลดทอนศกยภาพของภาครฐในการบรรเทาผลกระทบในชวงวกฤต และความรนแรงของวกฤต สวนหนงขนกบระดบหนสาธารณะทพรอมจะเพมขนจากเศรษฐกจตกต า โดยเฉพาะการกอหนตางประเทศ จะสงผลใหหนในรปเงนสกลทองถนเพมขน เพราะในยามวกฤตคาเงนจะออนคาอยางรวดเรว (2) การด าเนนนโยบายดานสวสดการตองพจารณาการจดเกบรายไดใหเพยงพอครอบคลมถงภาระในอนาคต และความสามารถในการจายสวสดการยามประเทศเขาสวกฤต (3) นโยบายทบดเบอนกลไกตลาด จะสรางความเสยหายตอประเทศ เพราะท าใหโครงสรางเศรษฐกจออนแอ เปราะบางตอ Shock และหากอตราแลกเปลยนขาดความยดหยนทจะชวยใหเศรษฐกจปรบสมดลไดดขนยอมเพมโอกาสในการเกดวกฤต

FAQ ISSUE 80 บทเรยนประชานยมบนเสนทางกรซและละตนอเมรกา April 2, 2013


บทน า

วนยทางการคลงเปนเปาหมายส าคญในการรกษาเสถยรภาพเศรษฐกจ ดวยการดแลฐานะการคลงใหมความเขมแขง และเกบ “เสบยง” พรอมรบมอกบความผนผวนทางเศรษฐกจ1 ทางเศรษฐกจไดโดยเฉพาะในยามทนโยบายการเงนไมสามารถท างานไดเตมท ดงนน หากรฐบาลใชจายเกนตวจนขาดวนยทางการคลงไมเพยงไมเหลอ “เสบยง” แตอาจเปน “ระเบดเวลา” ทางเศรษฐกจได

นโยบายประชานยมเปนนโยบายหนงทสรางความกงวลตอการขาดวนยทางการคลง กลาวคอ ธรรมชาตของนโยบายประชานยมทมกไดรบการสนบสนนจากประชาชนกลมใดกลมหนง ทไดผลประโยชน แตกลบสรางผลลบ (Negative Externality) เชงนโยบายตอประชาชนสวนใหญ2 ทส าคญคอ ประเดนนถกหยบยกมากลาวถงมากขน เพราะทศวรรษทผานมา การแขงขนระหวางพรรคการเมองไทยดวยนโยบายนมากขน ในรปแบบทหลากหลายจากอดตทจ ากดเ พยงการด า เนนนโยบายผานงบประมาณแผนดนโดยตรง มาผานการใชจายเงนนอกงบประมาณ3เพมขน ท าใหภาครฐม

1 สมชย สจจพงษและคณะ, การศกษาวนยทางการคลงของประเทศไทย (อดตสปจจบน) และแนวทางในการเสรมสรางวนยทางการคลงตามหลกสากล, ส านกนโยบายการคลง ส านกงานเศรษฐกจการคลง, กนยายน 2551. 2 Daron Acemoglu, Georgy Egorov and Konstantin Sonin, A Political Theory of Populism, NBER Working Paper No. 17306, September 2012. 3 การใชจายเงนนอกงบประมาณ หรอกจกรรม “กงการคลง” หมายถง การใชจายตาง ๆ ตามนโยบายของรฐบาล ทรฐบาลไมไดจดสรรเงนงบประมาณให (ไมผานกระบวนการทางรฐสภา) โดยสวนใหญจะด าเนนการดวยหนวยงานอนทไมใชรฐบาล เชน ธนาคารเฉพาะกจ รฐวสาหกจ และธนาคารกลาง นอกจากน รฐบาลยงมการด าเนนกจกรรมนอกงบประมาณในรปแบบอนดวย เชน การด าเนนนโยบายผานกองทนหมนเวยน การรวมลงทนกบเอกชน (Public Private Partnership : PPP) และการแปลงสนทรพยเปน

ภาระทซอนเรน (Contingent Liability)มากขน รวมถงพฒนารปแบบเปนการแทรกแซงกลไกตลาด4 อาท นโยบายคาจางขนต า โครงการการรบจ าน าขาว จงเ พมความเส ยงดานการคลง และอาจท าใหโครงสรางเศรษฐกจออนแอได

บทความน จงมวตถประสงคเพอชใหเหนผลกระทบทางเศรษฐกจของนโยบายนและนยตอการด าเนนนโยบายเศรษฐกจไทยในระยะตอไป ดวยการรวบรวมประสบการณของประเทศทไดรบผลกระทบในเชงเศรษฐกจจากการน านโยบายนมาใช ไดแก (1) กรซ ทด าเนนนโยบายนจนเศรษฐกจสะสมความเปราะบางและไมสามารถทนตอ Shock จนน าไปสวกฤตของกลมประเทศยโร (2) กลมละตนอเมรกา ทผลของนโยบายนท าใหเศรษฐกจตกต าอยางหนกในทศวรรษท 1980 จนถกมองวา เปน “Lost Decade” ของภมภาคน5

1. กรซ กรซด าเนนนโยบายประชานยมมากวา 3

ทศว ร รษ ง านศ กษ า ส ว นหน ง 6 ช ว า พ ร ร ค Panhellenic Socialist Movement หรอเรยกสนๆ วา “PASOK” น านโยบายนมาหาเสยงครงแรกในป 1981 ท าใหพรรค PASOK ชนะการเลอกตงและไดจดตงรฐบาลเปนสวนใหญตงแตนนเปนตนมา (รปท 1) นโยบายน จงไมไดสรางความนยมในหม

หลกทรพย (Securitization) ผาน Special Purpose Vehicle (SPV) เปนตน (รายละเอยดด ณฐกานต, 2008) 4 คณะอนกรรมาธการ การเงน การคลง และงบประมาณ ในคณะกรรมาธการการเงน การคลง การธนาคาร และสถาบนการเงน, การวเคราะหและศกษาผลกระทบนโยบายประชานยม คาแรงและเงนเดอนของนโยบายรฐบาลชดใหมท าไดจรงหรอ?, 2554. 5 ณฐกานต วรสงาศลป, วกฤตหนสาธารณะในละตนอเมรกา : บทเรยนทไมควรละเลย, บทความ FAQ ฉบบท 67, 17 เมษายน 2555. 6 George Alogoskoufis, Greece’s Sovereign Debt Crisis: Retrospect and Prospect, Hellenic Observatory Papers on Greece and Southeast Europe, No.54, January 2012.



รปท 2 Social Insurance Fund System ในกรซ แบงตามหนวยงานทดแลกองทน

Total Number of Funds 173 - Ministry of Labor and Social Insurance 95 - Ministry of Defense 10 - Ministry of Economy and Finance 1 - Ministry of Marine 7 - Ministry of Agriculture 1 - Hellenic Parliament 1 - Insurance Agencies 1 - Mutual Aid Societies 54 - Occupational Funds 3 ทมา : IMF Country Report, January 2006. รปท 3 รายจายดานสวสดการของกรซ

ทมา : OECD Statistics

77% 73% 78% 79% 77% 80% 74% 73%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

0

10

20

30

40

50

60

1980 1985 1990 1995 2000 2005 2008 2009

Other Social Policy Areas Unemployment Health Old Age Old Age+Health/Total Welfare Expenditure(RHS)

พนลานยโร

รปท 4 สดสวนอายเฉลยประชากรกรซ

ทมา : Eurostat

-

20

40

60

80

0–14 15–64 65+

1991 2011 รอยละ

ประชาชนเท านน แตย งอ านวยประโยชน ใหนกการเมอง จงเกดการเสพตดทงผใหและผรบ

1.1 นโยบายประชานยมในกรซเปนอยางไร?

กรซเนนขยายสวสดการ และเพมคาจางขนต าตอเนองโดยไมค านงถงศกยภาพแรงงาน จงสรางภาระรายจายผกพนภาครฐ และการแทรกแซงกลไกตลาดไดสรางความไมสมดลในระบบเศรษฐกจ กลาวคอ

(1.1.1) การสรางภาระรายจายผกพน จากการขยายสวสดการใหครอบคลมประชาชนในวงกวาง และใหความส าคญกบกลมแรงงาน จงมกองทนเพอสวสดการสงคมมากขนเปนล าดบ โดยในป 2004 มจ านวนมากถง 173 กองทน7 (รปท 2) ในจ านวนนเปนกองทนทดแลสวสดการแรงงานสงถง 95 กองทน และสวสดการทใหจะเนนการจายเบยบ านาญใหผสงอาย (Old Age) โดยใหผลตอบแทนสงสดในกลม OECD (BOX 1) ทงทความสามารถในการหารายไดภาครฐอยในระดบต า เ ม อ เ ท ย บ ก บ ก ล ม OECD8 แ ล ะ จ า ย ค ารกษาพยาบาล (Health) คดเปนสดสวนรวมมากกวารอยละ 70 ของรายจายสวสดการทงหมด

7 คาดวา เปนจ านวนสงสด เพราะในป 2008 ลดลงเหลอ 133 กองทน และกองทนการเงนระหวางประเทศ ศกษาระบบสวสดการในกรซ และแนะวา กรซควรปฏรปและควบรวมกองทนตางๆ เปนกรณเรงดวน (IMF Country Report No. 09/244, August 2009) 8 OECD, Greece at a Glance Policies for a Sustainable Recovery, 2009.

(รปท 3 เสนสฟา) ทส าคญ รฐบาลกรซมแนวโนมจดสรรสวสดการ โดยไมค านงถงภาระทเกดขนในอนาคต เพราะรายจายสวสดการทเรงตวขนในชวงหลง สวนหนงมาจากโครงสรางประชากรทมคนวยท างาน (อาย 15-64 ป) นอยลง แตมผสงอาย (อาย 65 ปขนไป) มากขน (รปท 4)

รปท 1 พรรคการเมองทไดจดตงรฐบาล

หมายเหต : ND คอ New Democracy Party ทมา : George Alogoskoufis, 2012.

1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010

PASOK PASOK PASOK

ND/ National Unity ND



BOX 1 : การจายเบยบ านาญในกรซ

การจายเบยบ านาญในกรซเปนประเดนทมการกล าวขานกนมาก เพราะก รซจ ายเบ ยบ านาญให ผเกษยณอายสงสดในกลม OECD ทงทมขนาดเศรษฐกจทเลก และรายไดตอหวไมมากเมอเทยบกบกลม OECD โดยผเกษยณอายจะไดเบยบ านาญคดเปนรอยละ 96 ของผลตอบแทนทไดรบกอนเกษยณ (รปท 1.1) เปนผลจากวธการก าหนดฐานเงนไดเพอค านวณเบยบ านาญเปนหลก โดยกรซใชฐานเงนไดเฉลย 5 ปสดทาย ซงเปนชวงอายทมเงนไดสงสด (เงนไดสวนใหญเพมตามอายงาน) ขณะทประเทศอนจะใชฐานเงนไดตลอดชวงอายท างานหรอปทใหผลตอบแทนดทสด 15-35 ปยอนหลง (รปท 1.2) รายจายสวนนจงมสดสวนเกอบครงหนงของรายจายดานสวสดการทงหมด

รปท 1.1 Average Pensions of Previous Earnings in Gross Term

ทมา : OECD (2009), Pensions at a Glance

รปท 1.2 ระยะเวลาอางองในการค านวณเบยบ านาญ

Greece Last 5 years Canada Best 34 years France Best 25 years Germany Career Italy Career Japan Career Portugal Career Spain Best 15 years United Kingdom Career United States Best 35 years ทมา : OECD, Pension at a Glance, 2009

รปท 5 สดสวนรายจายดานสวสดการเทยบกบ GDP และรายจายรวม

ทมา : World Economic Outlook, October 2012

10% 16% 17% 18% 19% 21% 22% 24%

38% 42% 39% 41% 41%

47% 44% 44%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

1980 1985 1990 1995 2000 2005 2008 2009

Public Social Expenditure/GDP Public Social Expenditure/Total Expenditure

ดงนน รายจายสวสดการตอ GDP ของกรซจงเพมขนตอเนองจากรอยละ 10 ในป 1980 เปนรอยละ 24 ในป 2009 (รปท 5) หมายความวา รายไดของประเทศเตบโตชากวาความตองการดแลสวสดการประชาชนของภาครฐ และสดสวนมากกวารอยละ 40 เทยบกบรายจายภาครฐทงหมด แสดงวา รฐบาลใหความส าคญกบรายจายสวนนมากจนเบยดบง รายจายส าคญอนๆ อาท รายจายลงทนทถกลดความส าคญลงไปอยางหลกเลยงไมได

(1.1.2) การแทรกแซงคาจางแรงงาน โดยก าหนดใหเพมคาจางขนต าตอเนอง9 อยางไมสอดคลองกบศกยภาพของแรงงาน โดยรฐบาลกรซไมเพยงก าหนดใหเพมคาจางขนต าตอเนอง (รปท 6) แตใชกลไกภาครฐเปนเครองมอดงคาแรงขน ดวยการขยายการจางงาน10 และจายคาแรงรฐวสาหกจมากกวาภาคเอกชนถงรอยละ 3211 ในชวงกอนเกดวกฤต ซงสอดคลองกบงานศกษาของ OECD ในรปท 7 จะเหนวา รฐบาลกรซจายคาแรงใหขาราชการคด

9 Takis S Pappas, The Causes of the Greek Crisis are in Greek Politics, Open Democracy, 29 November 2010. 10 OECD, Greece at a Glance Policies for a Sustainable Recovery, 2009. 11 Rebekka Christopoulou and Vassilis Monastiriotis, The Greek Public Sector Wage Premium Before the Crisis: Size, Selection and Labor Market Fairness, Working Paper.



รปท 8 ตนทนแรงงานตอ 1 หนวยการผลต (Unit labor cost)

ทมา : Roubini, Post on Credit Write downs, 2011.

รปท 7 จ านวนและผลตอบแทนแรงงานในภาครฐเปรยบเทยบ

ทมา : OECD, 2009.

รปท 6 คาจางขนต าและดชนคาจางเฉลยตอป drachma ดชนป 2000 = 100 (สกลทองถนของกรซ)

ทมา : OECD Statistic

500

600

700

800

90

100

110

120

130

2000 2002 2004 2006 2008 2010

คาจางเฉลยตอป คาจางขนต า (RHS)

เปนรอยละ 32 ของรายจายคาแรงแรงงานทงประเทศ (แทงสน าตาล ถาเปนประเทศอนจะเปนแทงสแดง) แตรฐบาลมการจางงานเพยงรอยละ 24 ของการจางงานทงหมด (แทงสน าเงนเขม ถาเปนประเทศอนจะเปนสฟา) หมายความวา รฐบาลจายคาแรงตอหวสงกวาภาคเอกชนโดยเฉลย นอกจากน เมอเปรยบเทยบระหวางประเทศ พบวา รฐบาลกรซจายผลตอบแทนตอหวสงทสดใน OECD (ประเทศอนมสวนตางของแทงสแดงและแทงสฟาไมมากนก) ทงทความสามารถในการหารายไดอยในระดบต า ประกอบกบภาครฐมการจางงานสงถง 1 ใน 4 ของการจางงานทงหมด (รปท 7 แทงสน าเงน) จงมอทธพลตอการปรบคาจางภาคเอกชนในระดบหนง และคาจางโดยภาพรวมเพมขน

ผ ล ก ร ะ ท บ โ ด ย ต ร ง ค อ ก ร ซ ส ญ เ ส ยความสามารถในการแขงขนเมอเทยบกบประเทศสมาชกในกลมยโร เพราะตนทนแรงงานตอหนวย (Unit Labor Cost) ทสะทอนการเปลยนแปลง

คาจางเทยบกบการเปลยนแปลงผลตภาพของแรงงานของกรซเพมขน (รปท 8) กลาวอกนยหนง ผลตภาพของแรงงาน12 (Labor Productivity) เ พ ม ข น ช า ก ว า ก า ร ป ร บ ต ว ข อ ง ค า จ า ง ม า ก ความสามารถในการแขงขนจงอยในระดบต าทสด

1.2 ผลการใชนโยบายประชานยมในกรซคออะไร?

ผลการใชนโยบายประชานยมในกรซทส าคญคอ

(1.2.1) หนสาธารณะอย ในระดบสง กลาวคอ การใชนโยบายประชานยมมากและยาวนานท าใหสดสวนหนสาธารณะตอ GDP ของประเทศเพมขนจากรอยละ 23 ในป 1980 เปนรอยละ 60 ในป 1989 แตรฐบาลค าประกนเงนกในสวนของรฐวสาหกจและเอกชน13 เพมขน ในเวลาไมกปสดสวนหนสาธารณะเรงตวมาอยทประมาณรอยละ

12 การรวมกลมทางการคาท าใหกลมประเทศยโรไมมการเกบภาษน าเขาระหวางกน ในทางทฤษฎ ราคาสนคาของประเทศสมาชกปรบตวใกลกนมากขน หมายความวา ความสามารถในการแขงขนระหวางประเทศจะขนอยกบผลตภาพ (Productivity) เปนส าคญ ซงเครองชระดบผลตภาพส าคญคอ ตนทนแรงงานตอหนวย (Unit Labor Cost) ซงสะทอนการเปลยนแปลงคาจางเทยบกบการเปลยนแปลงผลตภาพของแรงงาน 13 George Alogoskoufis, Greece’s Sovereign Debt Crisis: Retrospect and Prospect, Hellenic Observatory Papers on Greece and Southeast Europe, No.54, January 2012.



รปท 9 สดสวนหนสาธารณะตอ GDP ของกรซ รอยละ

ทมา : World Economic Outlook, October 2012.

0

50

100

150

200

1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010

100 ในป 1993 (รปท 9) สะทอนวา หากรฐบาลใชจายอยางไมระมดระวง หนสาธารณะสามารถเรงตวขนไดอยางรวดเรว ซงกรณนชไดชดเจนวา ในเวลาเพยง 14 ป สดสวนหนสาธารณะตอ GDP เพมขนถงรอยละ 80 ทส าคญ กอนทกรซจะเขามาเปนสมาชกกลมประเทศยโรไดพยายามลดสดสวนหนสาธารณะใหอยในกรอบ (รอยละ 60) แตไมส าเรจ14 จงเชอไดวา เปนแรงจงใจหนงทท าใหรฐบาลกรซตบแตงสถต จนเปนประเดนทมการกลาวขานกนมากในชวงตนป 201215

เ มอเกด วกฤต เศรษฐกจโลกป 2008 รฐบาลไมสามารถตออายหน (Refinance) ได16

จงมผลใหกรซเขาสวกฤตในทสด ทส าคญ ในชวงวกฤต เศรษฐกจตกต า หนสาธารณะเรงตวขน ความนาเชอถอรฐบาลลดลง และดอกเบยเงนกทรฐบาลตองจายเพมขน ขณะเดยวกน รายไดไมสามารถจดเกบไดตามเปาหมาย จงยงซ าเตมใหหนเพมสงขนเปนวงจรเลวรายตอเศรษฐกจ (Vicious Cycle) และภาคการคลงท ควรมบทบาทในการบรรเทาผลกระทบจากวกฤต กลบสรางปญหาใหเศรษฐกจออนแอลง

นอกจากน รฐบาลจะไมสามารถลดทอนรายจายลงไดเรวนก แมประเทศเขาสวกฤต และเมอรฐบาลประกาศลดรายจายสวสดการลงท าใหเกด

14 George Alogoskoufis, January 2012. (อางแลว) 15 Michael Lewis, Boomerang : Travels in the New Third World, W. W. Norton & Company, 2011. 16 George Alogoskoufis, , January 2012. (อางแลว)

แรงกดดนในหมประชาชน และเปนสวนหนงท าใหเกดการจลาจลในกรซ ท าใหประเทศตองขาดเสถยรภาพทางเศรษฐกจ และความมนคงในประเทศในทสด

(1.2.2) บญชเดนสะพดขาดดลในระดบสง (รปท 10) จากนโยบายเพมคาจางขนต า โดยไมค า น ง ถ ง ศ ก ย ภ า พข อ งแ ร ง ง า น ท า ใ ห ก ร ซ มความสามารถในการแขงขนต า แตปญหาหนทเพมสงขนสวนหนงมาจากการเปนสมาชกกลมประเทศยโร เพราะ (1) รฐบาลสามารถออกพนธบตรดวย

ตนทนทางการเงนทต ากวาความเสยงทแทจรง17 และ (2) การใชเงนสกลยโรทไมปรบคาตาม พนฐานเศรษฐกจของกรซ18 ท าใหกรซใชเงนสกลทแขงคากวาเศรษฐกจ หมายความวา ประชาชนสามารถน าเขาสนคาและบรการในราคาทต ากวาความเปนจรงเทากบเพมอ านาจซอทางออม จงกระตนการใชจายภาครฐและเอกชน เทากบซ าเตมใหปญหาการขาดดลบญชเดนสะพดรนแรงขน ทส าคญ ปญหาน สะทอนวา กรซมการกอหนตางประเทศในระดบสงอกทางหนงดวย (เงนออมภายในประเทศไมเพยงพอใชจาย)

17 ณฐกานต วรสงาศลป, วกฤตหนสาธารณะในกลมประเทศยโร : นยตอการด าเนนนโยบายเศรษฐกจ, บทความ FAQ ฉบบท 68, 8 พฤษภาคม 2555. 18 ในทางทฤษฎ พนฐานเศรษฐกจทออนแอจะสรางแรงกดดนใหเ งนสกลทองถนออนคาลง ราคาสนคาน าเขาเพมขน ในทสดการบรโภคในประเทศลดลง ดลบญชเดนสะพดปรบตวดขน

รปท 10 สดสวนดลบญชเดนสะพดตอ GDP เฉลย รอยละ

ทมา : World Economic Outlook, October 2012

-20

-15

-10

-5

0

1980

1983

1986

1989

1992

1995

1998

2001

2004

2007

2010



รปท 12 สดสวนการใชจายสวสดการสงคมของภาครฐ ตอ GDP เฉลยระหวางป 1970-2000

หมายเหต : สวสดการครอบคลมถงคาใชจายดานการศกษา สขภาพ ประกนสงคมและสวสดการอนๆ ทมา : Huber, Mustillo and Stephens, 2008

0

5

10

15

20

ARG BRA CHI COL MEX PER URU VEN

คาเฉลยทวโลก 8.8%

รอยละ

2 กลมละตนอเมรกา

งานศกษาจ านวนหนง19 ชวา จดเรมตนของนโยบายประชานยมในกลมละตนอเมรกามาจาก กลมขาราชการคดมาตรการเพอชดเชยใหแกครอบครวของผไดรบผลกระทบจากปญหาความไมสงบทางการเมองภายในประเทศ ประกอบกบปญหาความเหลอมล าดานรายไดในระดบสง โดยรายไดเฉลยของคนรวยสดสงกวาคนจนสดโดยเฉลยสงถง 21 เทา (คาเฉลยเอเชย 9 เทา) ในชวงปลายทศวรรษ 1960-ตนทศวรรษ 1970 (รปท 11) จงเปนแรงจงใจใหนกการเมองฝายซาย20 (Left-wing Political Parties) น านโยบายประชานยมมาใชอยางจรงจง

2.1 นโยบายประชานยมในละตนอเมรกาเปนอยางไร?

นโยบายประชานยมทกลมละตนอเมรกาใชคลายกรซ แตทท าใหกลมละตนอเมรกามปญหารนแรงมาจากการแทรกแซงกลไกตลาดรนแรง เชน 19 Andres Solimano, Political Violence and Economic Development in Latin America: Issues and Evidence, United Nations: ECLAC, Santiago, Chile, October 2004. 20 Andres Solimano, October 2004. (อางแลว)

สรางแรงจงใจทไมถกตองแกภาคเอกชน เมอประกอบกบการกอหนตางประเทศภาครฐในระดบสง เศรษฐกจจงสะสมความเปราะบางและน ามาสการไรเสถยรภาพในทสด

(2.1.1) การสรางภาระผกพนจากรายจายสวสดการภาครฐ โดยในชวง 3 ทศวรรษระหวางป 1970-2000 หลายประเทศมสดสวนการใชจายดานสวสดการสงคมของภาครฐตอ GDP สงกวาคาเฉลยทวโลกซงอยทรอยละ 8.8 โดยเฉพาะอรกวย (URU) ทมสดสวนสงถงเกอบรอยละ 20 (รปท 12) สวนหนงเพราะประเทศเหลาน เรมจดสรรสวสดการใหกบประชาชนกอนประเทศอนในภมภาค21 ภาระผกพนตางๆ ขยายตามโครงสรางประชากรและความครอบคลมทเพมขนเปนล าดบ22 สวสดการทใหสวนใหญ คอ การประกนสขภาพและเบยบ านาญคลายกรซ แตเนนดานสขภาพ โดยมสดสวนมากทสด23

(2.1.2) นโยบายท มผลบดเบอนกลไกตลาด ตวอยางนโยบายท ร ฐบาลอาร เจนตนา 21

James W. McGuire, Social Policies in Latin America: Causes, Characteristics, and Consequences, ACSPL Working Paper Series Volume1 Article1, 9-13-2011. 22 เรมตงแตกอนทศวรรษ 1940 ขณะโคลมเบย (COL) เปร (PER) และเวเนซเอลา (VEN) เรมจดสรรสวสดการในทศวรรษ 1960-1980 จงท าใหสดสวนนไมสงนก 23

James W. McGuire, , 9-13-2011. (อางแลว)

รปท 11 การกระจายรายไดโดยเฉลยในชวงปลายทศวรรษ 1960 – ตนทศวรรษ 1970*

เทา

หมายเหต : *สดสวนรายไดเฉลยของกลมทมรายไดสงสดเทยบกบกลมทมรายไดต าสด เมอแบงประชากรเปน 5 กลมตามรายได ทมา : Berg and Sachs, 1988

0

10

20

30

40

50

Ecua

dor

Braz

il Pe

ru

Pana

ma

Colo

mbi

a Ve

nezu

ela

Costa

Rica

M

axico

Tr

in&To

b Ag

entin

a Ur

ugua

y

Mala

ysia

Philip

pine

s Th

ailan

d Ho

ngKo

ng

Singa

pore

Ind

ones

ia Ko

rea

Taiw

an

คาเฉลย 21 เทา

คาเฉลย 9 เทา



รปท 13 ทมาของการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของละตนอเมรกา ในชวงป 1960-2003

Output per

Worker Contribution of :

Capital TFP 1960-1970 2.8 1.1 1.6 1970-1980 2.7 1.6 1.1 1980-1990 -1.8 0.5 -2.3 1990-2003 0.3 0.5 -0.2 1960-2003 1.0 0.9 0.1

ทมา : Anoop Singh and Martin Cerisola, 2006

น ามาใช เชน ในชวงทศวรรษ 1940 รฐบาลประกาศควบคมราคาอาหาร ควบคมคาเชาในเมองหลวง สงลดคาโดยสารรถราง ซงเปนการอดหนนรายจายใหแกประชาชนเปนหลก แตในทศวรรษ 1950 ระดบการบดเบอนกลไกตลาดรนแรงขน ดวยการสนบสนนการพฒนาอตสาหกรรมของภาคเอกชน โดยใหความชวยเหลอทางการเงน การใหอตราแลกเปลยนในอตราพเศษ การตงก าแพงภาษคมครอง การจ ากดและหามน าเขาสนคาบางอยางทเปนคแขง และสนบสนนรฐวสาหกจท าอตสาหกรรมหนก และไดรบการสนบสนนเหมอนเอกชน รวมถงยดกจการบางอยางทอยในมอของชาวตางชาตมาเปนของรฐ โดยเฉพาะกจการโทรคมนาคม และรถไฟ24 นอกจากน ในชวงตนทศวรรษ 1970 ไดประกาศควบคมราคาสนคาในประเทศ เพอลดแรงกดดนดานเงนเฟอจากราคาน ามนทเรงตวสงขน พรอมกบเพมคาจางแรงงาน โดยมเปาหมายใหแรงงานไดรบคาจางเพมขน และลดชองวางรายไดระหวางคนรวยคนจนใหเทาเทยมกนมากขน

2.2 ผลการใชนโยบายประชานยมในละตนอเมรกาคออะไร?

รายจ ายด านสวสดการแมจะภาระตอภาครฐแตโดยภาพรวมมไดสงเหมอนกรณกรซ แตการใชนโยบายประชานยมในการลกษณะบดเบอนกลไกตลาดรนแรงท าใหเศรษฐกจละตนอเมรกาสะสมความเปราะบางและน ามาสการไรเสถยรภาพและเกดวกฤตในทศวรรษท 1980 กลาวคอ

(2.2.1) โครงสรางเศรษฐกจออนแอ จากการสนบสนนการพฒนา อตสาหกรรมของภาคเอกชนในลกษณะคมครองมากเกนไป สรางแรงจงใจในการพฒนาอตสาหกรรมในระยะเรมตน (Infant Industry) อยางไมถกตอง ท าใหโครงสรางอตสาหกรรมภายในประเทศออนแอ และการผลตท ไ มมประสทธภาพ โดยผลผลตตอหนวยของ

24 ไสว บญมา, ประชานยม ทางสความหายนะ, 2555.

แรงงานลดลงเปนล าดบ ตงแตทศวรรษ 1960 เปนตนมา และตดลบในชวงทศวรรษ 1980-1990 (รปท 13) สะทอนวา อตราการขยายตวของผลผลตทเกดขนต ากวาอตราการขยายตวของปจจยการผลตทเพมเขาไปในกระบวนการผลต

(2.2.2) ผผลตขาดแรงจงใจในการผลตสนคาคณภาพและกลไกตลาดไมท างาน จากนโยบายเพมคาจางแรงงาน พรอมกบควบคมราคาสนคาในประเทศ ผลคอ ระยะสนแรงงานมรายไดเพมขน ขณะทการควบคมราคาสนคามผลให (1) ผผลตขาดแรงจงใจในการผลตสนคาทมคณภาพ และ (2) เกดตลาดมด มผลใหราคาสนคาทแทจรงเ พ ม ข น ส ง ผ ล ต อ เ ส ถ ย ร ภ า พ ใ น ป ร ะ เ ท ศ ขณะเดยวกน สนคาสงออกไมสามารถแขงขนกบตางประเทศได จากตนทนคาแรงเพม และวตถดบตองน าเขาจากตางประเทศ (คณภาพสนคาในประเทศไมมคณภาพพอ) ท าใหดลการคาและดลการช าระเงนขาดดล สงผลใหคาเงนทแทจรงออนคาลง แตรฐบาลไมยอมลดคาเงน เนองจากภาครฐและเอกชนมหนตางประเทศในระดบสง (BOX 2 หนตางประเทศภาครฐมาจากไหน?) สงผลใหทนส ารองระหวางประเทศลดลง25 และเสถยรภาพตางประเทศอยในระดบต า

25 Jeffrey D. Sachs, Social Conflict and Populist Policies in Latin America, NBER Working Paper Series No.2897, March 1989.



BOX 2 : หนตางประเทศภาครฐในละตนอเมรกา มาจากไหน?

หนตางประเทศของภาครฐเพมขนจากการสนบสนนใหรฐวสาหกจด าเนนกจการสาธารณปโภคและเปนผกขาดการสงออกน ามน และสนแร ประกอบกบในชวงตนทศวรรษ 1970 ประเทศตางๆ ในภมภาคนเรมทยอยเปดเสรทางการเงน ท าใหอปทานเงนจ านวนมากไหลเขามาในภมภาคตามการขยายตวของระบบธนาคารระหวางประเทศ รฐวสาหกจสวนใหญ จงหนมากเงนจากตางประเทศมากขนเพราะมอตราดอกเบยต ากวาในประ เทศ ขณะท ประ เทศเหล าน ใ ชน โยบายอตร าแลกเปลยนแบบคงท เมอเงนทนไหลเขามากและการน าเขาเพมขน จงเกดปญหาการขาดดลบญชเดนสะพด สงผลใหคาเงนแขงกวาพนฐานทางเศรษฐกจ เมอเกดวกฤตน ามนโลก อตราเงนเฟอสงขน และเพอรกษาเสถยรภาพดานราคาธนาคารกลางหลายแหงจงน าระบบอตราแลกเปลยนทยดหยนขน (Crawling Peg Regime) มาใชในชวงปลายทศวรรษท 1970 คาเงนในภมภาคจงออนคาลงจงสงผลใหภาระหนตางประเทศเพมมากขนเมอเทยบกบสกลเงนภายในประเทศ จงท าใหสดสวนหนตางประเทศภาครฐตอ GDP ของทกประเทศในภมภาคเรงตวขนเสถยรภาพตางประเทศของภมภาคนจงเปราะบางมาก

ดงนน เมออตราดอกเบยในสหรฐฯ ซงเปนประเทศผใหกส าคญของภมภาคน เรงตวสงขน ตงแตเดอนสงหาคม 1979 และเคลอนไหวอยในระดบสงจนถงป 1982 (รปท 2.1) เพอแกปญหาเงนเฟอสง สภาพคลองในละตนอเมรกาจงลดลงอยางหลกเลยงไมได พรอมกบอตราดอกเบยปรบตวเพมขนอยางรวดเรว ตลาดการเงนภายในภมภาคตงตวขนเปนล าดบ ในทสดไดน าไปสปญหาลมละลายของผก และเงนทนจ านวนมากไหลออกอยางตอเนอง และธนาคารพาณชยจ านวนมากตองปดตวลง ในทสด ภมภาคนตองเผชญกบวกฤตการเงนการคลงรนแรง ทประวตศาสตรโลกตองจารกไว

รปท 2.1 อตราดอกเบยนโยบายสหรฐ

ทมา : Federal Reserve

รปท 14 สดสวนหนตางประเทศภาครฐตอ GDP

ทมา : Kenneth and Edwin, 2004

0

20

40

60

80

100


1965-1973 1974-1982

1983-1990 1991-2003

รอยละ

รปท 15 อตราเงนเฟอเฉลยตอป

ทมา : Kenneth and Edwin, 2004

0

10

20

30

40


1950-1973 1974-1982

1983-1990 1991-2003

รอยละ

10,000

1,000

100

1

เมอมแรงกดดนจากภายในและตางประเทศในท ส ด ร ฐบาลตองลดค า เ ง น และท า ใหหนตางประเทศเพมขนมากในชวงป 1983-1990 (รปท 14)

การสะสมความเปราะบางเชนน เ มอเศรษฐกจโลกถดถอย ปญหารายได ไมพอกบรายจายยงทวความรนแรงขน รฐบาลจงด าเนนมาตรการเพอแกปญหาการขาดดลดวยการออกพนธบตรระดมทนในตางประเทศในจ านวนทมากขน แตพนธบตรของรฐบาลไมไดรบความเชอถอ เนองจากเศรษฐกจไมมเสถยรภาพ จงไมสามารถระดมเงนไดเพยงพอกบการชดเชยขาดดล และหนสนสวนเดมไมตอสามารถตออายได สงผลใหหลายประเทศ อาท อารเจนตนา บราซล และเปร เปลยนมาแกปญหาโดยใหธนาคารกลางพมพธนบตรขนมาซอพนธบตรรฐบาลเพอชดเชยการ



ขาดดล จนท าใหประเทศเหลานตองเผชญกบปญหาเงนเฟอรนแรง (Hyperinflation) (รปท 15)

ทส าคญ ผลทคาดหวงจากการด าเนนนโยบายกลบซ า เตมใหปญหารนแรงมากขน กลาวคอ การเพมคาจางแรงงานโดยหวงเพมรายไดใหแรงงาน แตแรงงานตองเผชญกบปญหาเงนเฟอ และการวางงานจากการผลตในประเทศไมสามารถแขงขนกบสนคาน าเขาได ขณะทราคาปจจยการผลตอน โดยเฉพาะทดน ปรบเพมขนตามเงนเฟอ จงท าใหผลประโยชนสทธตกแกเจาของทดนคอ กลม ชนชนสง จงยงท าใหความเหลอมล าทางเศรษฐกจสงขน

3. บทเรยนจากกรซและละตนอเมรกาตอการด าเนนนโยบายในประเทศอน

ในการก าหนดนโยบาย หนวยงานดานเศรษฐกจตางพยายามท าใหประชาชนมความเปนอยทด ภายใตบทบาทหนาทและความรบผดชอบทตางกน อยางไรกด ประเดนทปฏเสธไมไดคอ ในชวงทศวรรษทผานมา ไทยน านโยบายประชานยมมาใชเพมขนหลายเทา (รปท 16) แมจะเปนเวลาไมนานนกเมอเทยบกบกรซและละตนอเมรกา แตการเรงตว และรปแบบนโยบายทเรมมการแทรกแซงกลไกราคา โดยเฉพาะโครงการการรบจ าน าขาว ทท าใหระดบการค าประกนหนจากสถาบนการเงนเฉพาะกจเรงตวขน (กราฟเสน) นอกจากน ภายใตเศรษฐกจโลกทมความผนผวนระดบสง หลายประเทศในและนอกภมภาคเรมเกบ “เสบยง” (รปท 17) พรอมรบมอกบวกฤตทอาจเกดขนในระยะตอไป แตไทยยงเรงกอหนสาธารณะ

ผลการด าเนนนโยบายประชานยมในกรซ และละตนอเมรกา จงใหแงคดตอการด าเนนนโยบายนในประเทศอนทส าคญ ไดแก

3.1 การกอหนสาธารณะในระดบสงในชวงปกต จะลดทอนศกยภาพของภาครฐในการบรรเทาผลกระทบในชวงวกฤต ดงนน ในชวงปกต

การรกษาวนยทางการคลง และการกอหนสาธารณะตามความจ าเปนมความส าคญเปนล าดบแรก

ปจจย เร าท ส ง เสรมใหหน สาธารณะเพมขนทส าคญคอ การกอหนตางประเทศภาครฐ ในยามวกฤต คาเงนมกออนคาลงอยางรวดเรว หนตางประเทศในรปเงนสกลทองถนจะเรงตวขน เชนทเกดในกลมประเทศละตนอเมรกา และภาคการคลงทควรมบทบาทในการบรรเทาผลกระทบจากวกฤต จะกลายเปนผสรางปญหาและเหนยวรงการฟนตวของเศรษฐกจได

รปท 16 รายจายประชานยมในงบประมาณ และ หนสาธารณะจากการค าประกนหนของ

สถาบนการเงนเฉพาะกจ

ทมา : กระทรวงการคลง และส านกบรหารหนสาธารณะ รวบรวมโดยธนาคารแหงประเทศไทย

0

100,000

200,000

300,000

400,000

500,000

FY20

02

FY20

03

FY20

04

FY20

05

FY20

06

FY20

07

FY20

08

FY20

09

FY20

10

FY20

11

FY20

12

อนๆ กองทนหมบาน ประกนรายไดเกษตรกร และรบจ าน าสนคาเกษตร เบยผสงอาย เรยนฟร 15 ป โครงการประกนสขภาพถวนหนา การค าประกนหนของสถาบนการเงนเฉพาะกจ

ลานบาท

รปท 17 ประมาณการสดสวนหนสาธารณะตอ GDP ของไทยเทยบกบภมภาค โดย IMF

ทมา : World Economic Outlook, October 2012.

0

20

40

60

80

100

120 2012 2013 2014 2015 2016 2017 รอยละ



นอกจากน ความโปรงใสของขอมลหนสาธารณะเปนส งส าคญ เพราะหากร ฐบาลพยายามตกแตงขอมล เพอผลประโยชนเชนกรซ ยอมพอกพนปญหาใหใหญขนโดยไมจ าเปน

3.2 การด าเนนนโยบายดานสวสดการตองพจารณาการจดเกบรายได ให เพยงพอ ครอบคลมถงภาระในอนาคต และความสามารถในการใชจายยามประเทศเขาสวกฤต เนองจากการใชจ ายดานสวสดการ เปนภาระผกพนทขยายตวตอเนองตามอายและจ านวนประชากร และไมสามารถยกเลกไดโดยงาย โดยเฉพาะในยามวกฤตทประชาชนมรฐเปนทพงส าคญ การลดทอนสวสดการในยามทประชาชนก าลงสนหวงทางเศรษฐกจอาจเปนชนวนน าไปสจลาจลจนประเทศไรเสถยรภาพเชนทเกดในกรซได

3.3 นโยบายทสรางความเสยหายตอประเทศรนแรง คอ การบดเบอนกลไกตลาด แมวา จะไมสรางภาระในรปตวเงนตอภาครฐ แตท าใหเศรษฐกจสะสมความออนแอ และขาดเสถยรภาพทงในและตางประเทศ และสามารถน าพาประเทศเขาสวกฤตไดโดยงาย นอกเหนอจากการทกลไกตลาดไมสามารถจดสรรทรพยากรไดอยางมประสทธภาพ และสรางตนทนทางเศรษฐกจใหกบประเทศ

4. สรป

กรซ และกลมละตนอเมรกาน านโยบายประชานยมมาใชมผลใหสดสวนหนสาธารณะตอ GDP อยในระดบสง ประเทศขาดความสามารถในการแขงขน โครงสรางเศรษฐกจเปราะบาง เมอเศรษฐกจโลกตกต า ประเทศตองเผชญกบวกฤตเศรษฐกจ

บทเรยนเชงนโยบายทส าคญ คอ (1) การกอหนสาธารณะในระดบสงในชวงปกต จะลดทอนศกยภาพของภาครฐในการบรรเทาผลกระทบในชวงวกฤต และความรนแรงของวกฤต สวนหนงขนกบระดบหนสาธารณะทพรอมจะเพมขนจากเศรษฐกจตกต า โดยเฉพาะการกอหนตางประเทศ ทยาม

วกฤตคาเงนจะออนคาอยางรวดเรว สงผลใหหนในรปเงนสกลทองถนเพมขน (2) การด าเนนนโยบายดานสวสดการควรพจารณาถงภาระในอนาคต และความสามารถในการจายสวสดการยามประเทศเขาสวกฤต (3) นโยบายทบดเบอนกลไกตลาด จะสรางความเสยหายตอประเทศรนแรง เพราะท าใหโครงสรางเศรษฐกจออนแอ เปราะบางตอ Shock และหากอตราแลกเปลยนขาดความยดหยนทจะชวยใหเศรษฐกจปรบสมดลไดดขนยอมเพมโอกาสในการ เกด วกฤต นอกจากน ประเดนทตองระมดระวง คอ ความโปรงใสของขอมล เปนสงทจ าเปน

Contact author :

ณฐกานต วรสงาศลป

เศรษฐกรอาวโส ฝายนโยบายเศรษฐกจการเงน

สายนโยบายการเงน [email protected]

บทความนส าเรจลลวงไปไดดวยดเพราะความชวยเหลอและค าแนะน าจากคณทรงธรรม ปนโต คณพรเพญ สดศรชย คณขจร ธนะแพสย คณสรช แทนบญ คณศภโชค ถาวรไกรวงศ คณจารพรรณ วนชธนนกร คณฉนทวชญ ต น ฑ ส ท ธ แ ล ะ ท ม ว เ ค ร า ะ ห ก า ร ค ล ง ผ เ ข ย นขอขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ ทน

mailto:[email protected]



References (in English) (1) Andres Solimano, Political Violence and Economic

Development in Latin America: Issues and Evidence, United Nations : ECLAC, Santiago, Chile, October 2004.

Anoop Singh and Martin Cerisola, Sustaining Latin America’s Resurgence: Some Historical Perspectives, IMF Working Paper, WP/06/252, November 2006.

Berg, A., and J. Sachs, The Debt Crisis: Structural Explanations of Country Performance, Journal of Development Economics, Vol. 29, No. 3, 1988.

Colin Jennings, The Good, the Bad and the Populist: A Model of Political Agency with Emotional Voters, Discussion Papers in Economics No.09-09, Glasgow, 2009.

Daron Acemoglu, Georgy Egorov and Konstantin Sonin, A Political Theory of Populism, NBER Working Paper No. 17306, September 2012.

Daron Acemoglu, Georgy Egorov and Konstantin Sonin, Political Selection and Persistence of Bad Governments, September 2008.

Daron Acemoglu, Simon Johnson, Jame Robinson and Yunyoug Thaicharoen, Institutional Causes, Macroeconomic Symptoms: Volatility, Crises an Growth, National Bureau of Economic Research, Working Paper 9124, September 2002.

Geoffrey K.Turnbull, The Overspending and Fly Paper Effects of Fiscal Illusion : Theory and Empirical Evidence, Journal of Urban Economics 44, 1-26, 1998.

George Alogoskoufis, Greece’s Sovereign Debt Crisis: Retrospect and Prospect, Hellenic Observatory Papers on Greece and Southeast Europe, No.54, January 2012.

Georgy Egorov, A Populist Paradox, Kellogg Insight Focus on Research, , November 2010.

International Monetary Fund, Greece: 2009 Article IV Consultation—Staff Report, IMF Country Report No. 09/244, August 2009

James W. McGuire, Social Policies in Latin America: Causes, Characteristics, and Consequences, ACSPL Working Paper Series Volume1 Article1, 9-13-2011.

Jeffrey D. Sachs, Social Conflict and Populist Policies in Latin America, NBER Working Paper Series No.2897, March 1989.

Kenneth Coates and Edwin Rivera, Fiscal Dominance and Foreign Debt: Five Decades of Latin America Experience, CEMLA Paper, 2004.

Kris Cox and Chad Stone, “Principle for Fiscal Stimulus”, Center on Budget and Policy Priorities, 11 January 2008.

Nouriel Roubini, The Eurozone Could Break Up Over a Five-Year Horizon, Post on Credit Writedowns, 20 June 2011.

References (in English) (2) OECD, Greece at a Glance Policies for a Sustainable

Recovery, 2009. Paulo Reis Mourao, Sin of the Elder: Fiscal Illusion in

Democracies, Hacienda Publica Espanola, 196, 2011. Rebekka Christopoulou and Vassilis Monastiriotis, The Greek

Public Sector Wage Premium Before the Crisis: Size, Selection and Labor Market Fairness, Working Paper.

Roberto Frankel and Martin Rapetti, A Concise History of Exchange Rate Regimes in Latin America, 2010.

Rudiger Dornbusch and Sebastian Edwards, The Macroeconomics of Populism in Latin America, NBER Working Paper No. 8295, January 1991.

Stuti Khemani and Waly Wane, Populist Fiscal Policy, Policy Research Working Paper 4762, The World Bank Development Research Group, October 2008.

Tyler Cowen, It’s Time to Face the Fiscal Illusion, The New York Times, March 5, 2011.

References (in Thai) คณะอนกรรมาธการ การเงน การคลง และงบประมาณ ใน

คณะกรรมาธการการเงน การคลง การธนาคาร และสถาบนการเงน, การวเคราะหและศกษาผลกระทบนโยบายประชานยม คาแรงและเงนเดอนของนโยบายรฐบาลชดใหมท าไดจรงหรอ?, 2554.

ณฐกานต วรสงาศลป, เครองชแรงกระตน และตวคณทางการคลงของไทย, บทความประกอบการสมมนาวชาการรายเดอน ธนาคารแหงประเทศไทย, 2551.

ณฐกานต วรสงาศลป, วกฤตหนสาธารณะในละตนอเมรกา : บทเรยนทไมควรละเลย, บทความ FAQ ฉบบท 67, 17 เมษายน 2555.

ณฐกานต วรสงาศลป, วกฤตหนสาธารณะในกลมประเทศยโร : นยตอการด าเนนนโยบายเศรษฐกจ, บทความ FAQ ฉบบท 68, 8 พฤษภาคม 2555.

สมชย สจจพงษและคณะ, การศกษาวนยทางการคลงของประเทศไทย (อดตสปจจบน) และแนวทางในการเสรมสรางวนยทางการคลงตามหลกสากล , ส านกนโยบายการคลง ส านกงานเศรษฐกจการคลง, กนยายน 2551.

สฤณ อาชวานนทกล, เทคนคการซกหนของรฐบาลกรก, กรงเทพธรกจ, 9 มกราคม 2555.

ไสว บญมา, ประชานยม ทางสความหายนะ, 2555.

focused and quick (faq) issue 80 ณัฐิกานต์ วรสง่า ......focused and...

Documents