hoofdstuk 39 - audesirk
DESCRIPTION
spieren, skeletTRANSCRIPT
![Page 1: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/1.jpg)
Action and Support:The Muscles and Skeleton
Hoofdstuk 39
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 1
![Page 2: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/2.jpg)
Voortbeweging
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 2
![Page 3: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/3.jpg)
Voortbeweging
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 3
![Page 4: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/4.jpg)
Voortbeweging
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 4
![Page 5: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/5.jpg)
Voortbeweging
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 5
![Page 6: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/6.jpg)
Spieren
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 6
willekeurig, dwarsgestreept
meerkernig
bewegen botten
onwillekeurig, dwarsgestreept
hart
onwillekeurig, gladde spieren
verteringsstelsel
aders, slagaders
![Page 7: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/7.jpg)
Bouw skeletspier
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 7
pees
skeletspier
spiervezel (cel)
myofilamenten
myofibrillen
plasma membraan
kernen
![Page 8: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/8.jpg)
Skelet
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 8
206 botten
![Page 9: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/9.jpg)
Spierbeweging
• Spieren werken door samentrekking
– Skeletspieren in antagonistische paren
• flexor vs. extensor
– samentrekken = verkorten
• delen van het skelet bewegen
– pezen
• verbinden botten aan spieren
– ligamenten
• verbinden botten aan botten
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 9
![Page 10: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/10.jpg)
Flexor vs. extensor
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 10
![Page 11: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/11.jpg)
Bouw skeletspier
• Spiervezel = cel
– bestaat uit myofibrillen
• in secties verdeeld: sarcomeren
• Sarcomeer– functionele eenheid van
spiersamentrekking
– afwisselende banden van dunne (actine) en dikke (myosine) eiwitketens
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 11
![Page 12: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/12.jpg)
Sarcomeer
• Interactie eiwitketens
– Dunne ketens• Actine
• Tropomyosine
• Troponine
– Dikke ketens• Myosine
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 12
![Page 13: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/13.jpg)
Dunne keten: actine
• Eiwitcomplex
– streng van actine moleculen en tropomyosine vezels• tropomyosine vezels verankerd met troponine moleculen
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 13
![Page 14: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/14.jpg)
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010
Dikke keten: myosine
• Enkel eiwit
– myosine molecuul• lang eiwit met ‘kop’
14
bundel myosine eiwitten:‘koppen’ dezelfde richting
![Page 15: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/15.jpg)
Actine & Myosine
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 15
![Page 16: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/16.jpg)
Interactie actine en myosine
• Verbindingen tussen actinefilamenten en uitsteeksels van myosinefilamenten– worden met ATP verbroken en verderop hersteld
• filamenten schuiven in elkaar
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 16
![Page 17: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/17.jpg)
ATP?
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 17
3
4
1 2
1
1
1
ATP ADP zorgt ervoor dat de ‘myosinekoppen’ aan actinefilamenten binden
thin filament(actin)
thick filament(myosin)
ATP
myosin head
bindingvormen
binding site
ADP
bindingverbreken
sarcomeerverkort
1
![Page 18: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/18.jpg)
Close-up spiercel
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 18
![Page 19: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/19.jpg)
Organellen spiercel
• Sarcoplasma
– cytoplasma van spiercellen
– bevat veel mitochondria
• Sarcoplasmatisch reticulum (SR)
– vergelijkbaar met ER
• netwerk van buizen
– opslag Ca2+
• uitgescheiden door SR via kanalen
• Ca2+ wordt hersteld door Ca2+ pompen– pompt Ca2+ vanuit cytosol
– ATP nodigSint Oelbertgymnasium - 2009/2010 19
![Page 20: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/20.jpg)
Spier in rust
• Interactie eiwitketens
– troponine moleculen zorgen ervoor dat tropomyosine vezels de bindingsplaatsen voor myosine op de actinevezels blokkeren
• troponine heeft Ca2+ receptoren
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 20
![Page 21: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/21.jpg)
Het signaal: motorneuronen
• Motorneuronen zorgen voor spiercontractie
– afgifte acetylcholine (neurotransmitter)
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 21
![Page 22: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/22.jpg)
Het signaal: motorneuronen
• Signaal via T tubuli
– stimuleert SR om het opgeslagen Ca2+ af te geven
– spiervezels ‘gedrenkt’ in Ca2+
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 22
![Page 23: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/23.jpg)
Ca2+ leidt tot spiersamentrekking
• In rust: bindplaatsen myosine geblokkeerd
• Ca2+ bindt troponine
– vormverandering
– verschuiving tropomyosine
– bindplaatsen myosine vrij
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 23
![Page 24: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/24.jpg)
Ca2+ leidt tot spiersamentrekking
• Actine bindt aan myosine
• Vezels schuiven langs elkaar
– ATP nodig
• Spiervezel verkort
• Spier ontspant nadat Ca2+ is teruggepompt
– ATP nodig
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 24
![Page 25: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/25.jpg)
Samengevat
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 25
ATP
ATP
![Page 26: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/26.jpg)
Samengevat
1. Actiepotentiaal leidt tot afgifte Ca2+ uit SR– bindt aan troponine
2. Tropomyosine wordt verplaatst; bindingsplaats myosineop actinefilament vrij
3. Myosine bindt actine
4. Myosine trekt aan actinefilamenten
5. Sarcomeer verkort1. afstand tussen Z-membranen korter
6. Gehele spiervezel verkort spiersamentrekking!
7. Ca2+ pompen pompen Ca2+ naar SR ontspanning!
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 26
![Page 27: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/27.jpg)
Energieverbruik spier
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 27
![Page 28: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/28.jpg)
Rigor mortis?
• Waarom treedt dit op?1. geen leven, geen ademhaling
2. geen ademhaling, geen O2
3. geen O2, geen aerobe dissimilatie
4. geen aerobe dissimilatie, geen ATP
5. geen ATP, geen Ca2+ pompen
6. Ca2+ blijft in het sarcoplasma
7. spiervezels blijven aanspannen
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 28
![Page 29: Hoofdstuk 39 - Audesirk](https://reader034.vdocument.in/reader034/viewer/2022052622/5596f31d1a28ab5d4b8b4597/html5/thumbnails/29.jpg)
Einde
Sint Oelbertgymnasium - 2009/2010 29