1

โรงเรยนอสสมชญ แผนกประถม

งานวจยในชนเรยน / งานวจยเชงปฏบตการ

ชองานวจย

การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนเรอง “ภมศาสตรนาร” วชาสงคมศกษา ศาสนาและ

วฒนธรรม โดยใชชดแบบฝกเตมค า Mind Mapping ของนกเรยนระดบชน

ประถมศกษาปท 6 โรงเรยนอสสมชญแผนกประถม เขตสาทร กรงเทพมหานคร

ชอคณคร มสสกญญา วเชยรดลก

กลมสาระฯ/งาน สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชน ป. 6

โรงเรยนอสสมชญ แผนกประถม

แขวงยานนาวา เขตสาทร กรงเทพมหานคร

ปการศกษา 2561

วช.022

2

สารบญ

หนา

บทคดยอภาษาไทย

บทคดยอภาษาองกฤษ (ถาม)

กตตกรรมประกาศ

1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 4

1.2 วตถประสงคการวจย 5

1.3 สมมตฐานการวจย (ถาม) 6

1.4 ขอบเขตการวจย 6

1.4.1 พนท/สถานทศกษา

6

1.4.2 ระยะเวลาทศกษา 6

1.4.3 ประชากรและกลมตวอยาง 7

1.4.4 ตวแปรทใชในการวจย 7

1.5 กรอบแนวคดในการวจย 8

1.6 ขอตกลงเบองตน (ถาม) 8

1.7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 8

1.8 นยามศพทเฉพาะ 8

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 10

3 วธด าเนนการวจย 24

3.1 วตถประสงคการวจย 24

3.2 วธด าเนนการวจย 24

3.2.1 ประชากรและกลมตวอยาง 24

3.2.2 ตวแปรทศกษาและเครองมอทใชในการวจย 24

3.2.3 การเกบรวบรวมขอมล 26

3.2.4 การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล 27

3.2.5 การทดสอบสมมตฐาน (ถาม)

4 ผลการวเคราะหขอมล 29

5 สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ 31

5.1 สรปผลการวจย 31

5.2 อภปรายผล 31

5.3 ขอเสนอแนะ 32

บรรณานกรม 33

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก .......................................................................... ...................................................35

3

ภาคผนวก ข ........................................................................... ..................................................40

4

บทคดยอ

ชองานวจย (ไทย)

…………การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนเรอง “ภมศาสตรนาร” วชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม โดย

ใชชดแบบฝกเตมค า Mind Mapping ของนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนอสสมชญแผนก

ประถม เขตสาทร กรงเทพมหานคร……….

2561

บทคดยอ

การวจยครงน มวตถประสงคเพอศกษา ผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา

ศาสนาและวฒนธรรม เรอง “ภมศาสตรนาร”ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทไดรบการจดการ

เรยนรโดยใชชดแบบฝกเตมค า Mind Mapping

ประชากรทใชในการศกษา ไดแก นกเรยนเพศชายชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนอสสมชญแผนก

ประถม เขตสาทร จงหวดกรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 จ านวน 45 คน

เครองมอทใชในการวจย คอ

1. แผนการจดการเรยนรโดยใชชดแบบฝกเตมค า Mind Mapping วชาสงคมศกษา ศาสนาและ

วฒนธรรม เรอง “ภมศาสตรนาร” ชนประถมศกษาปท 6

2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมเรอง “ภมศาสตรนา

ร” ทผศกษาสรางขน เปนปรนย แบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ

สถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. การหาประสทธภาพชดแบบฝกโดยใชสตร ( E1/ E2 ) 2.สถตทใชในการทดสอบความแตกตางของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนโดยวดกอน

เรยนและหลงเรยนโดยคานวณจากสตร t-test dependent (pretest-posttest)

ผลการวจย พบวา

1.ชดแบบฝกเรอง “ภมศาสตรนาร”ของนกเรยนเพศชายชนประถมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

ปการศกษา 2561 โรงเรยนอสสมชญแผนกประถม จ านวน 45 คน ทไดรบการจดการเรยนร โดยใช

ชดแบบฝกเตมค า (Mind Mapping) มประสทธภาพ 80.15/80.37 ถอวามประสทธภาพตาม

เกณฑทตงไวคอ80/80

2.การทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6/5 จ านวน 45 คน

ทไดรบการจดการเรยนร โดยใชชดแบบฝกเตมค า (Mind Mapping) มคะแนนเฉลยเทากบ 16.51

คะแนน และ20.38 คะแนนตามล าดบและเมอเปรยบเทยบระหวางคะแนนกอนและหลงเรยนของนกเรยน

สงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

5

บทท 1

บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา

เนองจากการศกษาเปนเครองมอทมความส าคญและมประสทธภาพมากทสดในการพฒนามนษย

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และ (ฉบบท

3) พ.ศ.2553 เปนกฎหมายวาดวยการศกษาแหงชาต จงไดก าหนดความมงหมายและหลกการของการจด

การศกษา ตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและ

คณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสขและใน

กระบวนการเรยนรตองมงปลกจตส านกทถกตองเกยวกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนม

พระมหากษตรยทรงเปนประมข รจกรกษาและสงเสรมสทธ หนาท เสรภาพ ความเคารพกฎหมาย ความเสมอภาค

และศกดศรความเปนมนษยมความภาคภมใจในความเปนไทย รจกรกษาผลประโยชนสวนรวมและของประเทศชาต

รวมทงสงเสรมศาสนา ศลปะ วฒนธรรมของชาต การกฬา ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทย และความรอนเปน

สากล ตลอดจนอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มความสามารถในการประกอบอาชพ รจกพงตนเอง

มความคดรเรมสรางสรรคใฝรและเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง(กระทรวงศกษาธการ,2546) หลกสตร

แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 มงพฒนาผเรยนใหเปนคนด มปญญา มความสข ม

ศกยภาพในการศกษาตอและประกอบอาชพ จงก าหนดเปนจดหมาย เพอใหเกดกบผเรยน คอผเรยนมคณธรรม

จรยธรรม และคานยมทพงประสงคเหนคณคาของตนเองมวนยและปฏบตตนตามหลกธรรมของพระพทธศาสนา

หรอศาสนาทตนนบถอ ยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มความรอนเปนสากล และมความสามารถในการ

สอสาร การคด การแกปญหา การใชเทคโนโลย และมทกษะชวต มสขภาพกายและสขภาพจตทด มสขนสยและ

รกการออกก าลงกาย มความรกชาต มจตส านกในการเปนพลเมองไทยและพลเมองโลก ยดมนในวถชวตและการ

ปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มจตส านก ในการอนรกษวฒนธรรมและภม

ปญญาไทย การอนรกษและพฒนาสงแวดลอม มจตสาธารณะทมงท าประโยชนและสรางสงทดงามในสงคม และ

อยรวมกนในสงคมอยางมความสข (กระทรวงศกษาธการ, 2551)

ในปจจบนสถานการณทงดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคมทมการเปลยนแปลงไปรวดเรว ซงสะทอน

ใหเหนวา การศกษามความส าคญมาก โดยเฉพาะการพฒนาคณภาพคนในสงคมไทยใหมคณธรรมและมความ

รอบรอยางเทาทน ใหมความพรอมทงดานรางกาย สตปญญา อารมณ และศลธรรม สามารถกาวทนการ

เปลยนแปลงเพอน าไปสสงคมฐานความรไดอยางมนคง แนวการพฒนาคนดงกลาวมงเตรยมเดกและเยาวชนใหม

พนฐานจตใจทดงาม มจตสาธารณะ พรอมทงมสมรรถนะ ทกษะและความรพนฐานทจ าเปนในการด ารงชวต

อนจะสงผลตอการพฒนาประเทศแบบยงยน (สภาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต 2549) ซงแนวทาง

ดงกลาวสอดคลองกบกรอบและแนวทางในการพฒนาเยาวชนของชาตทจะเขาสโลกยคไทยแลนด 4.0 โดยมง

6

เสรมผเรยนใหมคณธรรม รกความเปนไทย มทกษะการคดวเคราะห สรางสรรคนวตกรรม มทกษะดาน

เทคโนโลย สามารถท างานรวมกบผอนและสามารถอยรวมกบผอนในสงคมโลกไดอยางสนต

วธการเรยนร ความร ความสามารถในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชเทคโนโลยและการม

ทกษะชวต ตองมการปรบเปลยนใหทนกบสถานการณใหมๆอยเสมอ ดงค ากลาวทวา ผเรยนเปนศนย และจะตอง

เรยนดวยความเขาใจ โดยผเรยนตองมความสามารถในการรบและสงสาร มวฒนธรรมในการใชภาษาถายทอด

ความคด ความรความเขาใจ ความรสก และทศนะของตนเองเพอแลกเปลยนขอมลขาวสารและประสบการณอนจะ

เปนประโยชนตอการพฒนาตนเองและสงคม รวมทงการเจรจาตอรองเพอขจดและลดปญหาความขดแยงตางๆ การ

เลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผลและความถกตองตลอดจนการเลอกใชวธการสอสารทมประสทธภาพ

โดยค านงถงผลกระทบทมตอตนเองและสงคม มความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดอยาง

สรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดเปนระบบ เพอน าไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศเพอ

การตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เปนหนงในแปดกลมสาระการเรยนรท

สถานศกษาตองใชเปนหลกในการจดการเรยนการสอน และเปนกลมสาระการเรยนรทผเรยนทกคนในระดบ

ประถมศกษาและมธยมศกษาตองเรยนใน 5 สาระหลก ดงน สาระศาสนา ศลธรรม จรยธรรม สาระหนาท

พลเมอง วฒนธรรม และการด าเนนชวตในสงคม สาระเศรษฐศาสตร สาระประวตศาสตรและสาระ

ภมศาสตร(กรมวชาการ, 2551) ซงโดยธรรมชาตวชาของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และ

วฒนธรรม เปนวชาทวาดวยความสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมทงทางธรรมชาตและสงคม มงให

ผเรยนรจกการปรบตวใหสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมทงทางธรรมชาตและสงคม มงใหผเรยนรจกการ

ปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมนน ผเรยนจะตองรจกการพฒนากระบวนการเรยนรโดยรจกการคด

วเคราะห คดสงเคราะหมวจารณญาณ มความคดสรางสรรค คดไตรตรองและมวสยทศนสามารถเผชญ

สถานการณทเกดขนและมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในชวตประจ าวนได โดยเรยนรดวยวชาการทหลากหลาย

เรยนรจากขอมลขาวสารทงภายนอกหองเรยนและภายในหองเรยน ซงเปนความรใหมๆ ทเกดขนอยางตอเนองและ

จ าเปนตองแสวงหาความรตลอดเวลา โดยใชเทคโนโลยและสอ สารสนเทศตางๆไดอยางเปนประโยชน ผเรยน

สามารถเรยนรแกปญหาทเกดขนดวยตนเองไดอยางมประสทธภาพ รจกท างานรวมกนเปนหมคณะตามระบอบ

ประชาธปไตยบนพนฐานของหลกคณธรรม จรยธรรมและคานยมอนพงประสงค การจดการเรยนการสอนกลม

สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ใหผเรยน มคณลกษณะอนพงประสงคตามมาตรฐาน

การศกษา ครผสอนเปนผมบทบาทส าคญอยางยง จงตองรจกน าวธการสอนหรอเทคนคการสอนทหลากหลายมา

ใชในการเรยนการสอน ในการจดกระบวนการเรยนร ตองจดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจ

และความถนดของผเรยน ค านงถงความแตกตางระหวางบคคล และจะตองรวธการฝกผเรยนใหมทกษะการคด

การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใช(กรมวชาการ, 2551) และการจดการเรยนรควร

เนนการเรยนรตามสภาพจรง การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรรวมกน การเรยนรจากธรรมชาต การเรยนรจาก

การปฏบตจรง และการเรยนรแบบบรณาการ(กรมวชาการ,2545) จะเปนการกระตนใหผเรยนสนใจและเอาใจ

ใสตอบทเรยนมความเขาใจในบทเรยนดยงขน

จากสภาพการจดการเรยนการสอนของนกเรยนรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ของ

โรงเรยนอสสมชญแผนกประถม ทผานมา ยงไมประสบผลส าเรจตามความมงหมายเทาทควร กลาวคอ นกเรยนม

ผลสมฤทธทางการเรยน รายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ต ากวาเกณฑทโรงเรยนก าหนด ดงนน

7

ครผสอน จะตองแสวงหาวธการสอนทจะชวยใหผเรยน สามารถเรยนรไดอยางมประสทธภาพ ซงเปนรากฐานท

ส าคญส าหรบการศกษาตลอดชวต การจดการเรยนการสอนทมประสทธภาพ คอ การ จดกจกรรมการเรยนการ

สอนโดยจดสภาพแวดลอมและสอการเรยนรไวอยางเหมาะสมและเพยงพอ(วมลรตน สนทรโรจน,2549) ซง

สอดคลองงานวจยของ อญชล ตนานนท; และคณะ(2542) ไดศกษาผลของการใชแผนภมมโนทศน ในการ

สรปบทเรยนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน โดยการพฒนาแผนการสอนเพอเสรมทกษะการคดในหลกสตร

โรงเรยนมธยมศกษา วชาสงคมศกษา ภาษาไทย วทยาศาสตร คณตศาสตร ภาษาองกฤษ และภาษาฝรงเศส

ผลการวจยพบวา การสอนโดยใชแผนภมมโนทศนในการสรปบทเรยนท าใหผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน

ดขน ภทราภรณ พทกธรรม (2543) เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนความสามารถดานการคดวเคราะหและ

เจตคตตอวชาสงคมศกษาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทไดรบการสอนแบบสบเสาะหาความร โดยใช

กจกรรมสรางแผนภมมโนทศนกบการสอนตามคมอคร ผลการวจยพบวานกเรยนทไดรบการสอนแบบสบเสาะหา

ความร โดยใชกจกรรมสรางแผนภมมโนทศนกบการสอนตามคมอครมผลสมฤทธทางการเรยนแตกตางกนอยางม

นยส าคญทางสถตทระดบ .01 ศรพร ทรเครอ (2544) ศกษาผลของการเรยนแบบรวมมอโดยใชแผนผงมโน

ทศนทมตอผลสมฤทธทางการเรยนและความคงทนในการเรยนรกลมสรางเสรมประสบการณชวตของนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 4 ผลการวจยพบวานกเรยนทไดรบการเรยนแบบรวมมอโดยใชแผนผงมโนทศนมผลสมฤทธ

ทางการเรยนและมความคงทนในการเรยนรสงกวานกเรยนทไดรบการสอนตามปกตอยางมนยส าคญทางสถตท

ระดบ .01

การศกษางานวจยดงกลาวจากผลของการวจยจะพบวาการจดการเรยนรโดยใชผงมโนทศน (Mind

Mapping) ดงกลาว สามารถพฒนาการเรยนรของผเรยนจนท าใหมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน ดงนน ผ

ศกษาวจยจงสนใจทจะน าวธการนมาทดลองสอนนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เพอศกษาผลสมฤทธทางการ

เรยนรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ของนกเรยนทไดรบการจดการเรยนรโดยใชผงมโนทศน อกทง

เพอเปนแนวทางในการพฒนาแผนการจดการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ใหมประสทธภาพตอไป

จดมงหมายของงานวจย

1. เพอหาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

โดยใชชดแบบฝกเตมค า Mind Mapping เรอง “ภมศาสตรนาร”ของนกเรยนชนประถมศกษาปท

6

2. เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง “ภมศาสตรนา

ร” ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 กอนการทดลองกบหลงการทดลอง

สมมตฐานการวจย

1. แผนการจดการเรยนรโดยชดแบบฝกเตมค า Mind Mapping รายวชาสงคมศกษา ศาสนาและ

วฒนธรรม เรอง “ภมศาสตรนาร” ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จะมมประสทธภาพมากกวา (80/80)

สามารถท าใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขนได

2. นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทไดรบการจดการเรยนรรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

เรอง “ภมศาสตรนาร” โดยใชชดแบบฝกเตมค า Mind Mapping จะมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

8

ขอบเขตของการวจย

พนท/สถานทศกษา

โรงเรยนอสสมชญแผนกประถม แขวงยานนาวา เขตสาทร จงหวดกรงเทพมหานคร

ระยะเวลาทศกษา

ระยะเวลาทใชในการศกษาครงนการทดลองใชเวลาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 จ านวน 5

คาบเรยน

ประชากรและกลมตวอยาง

1. ประชากรทใชในการศกษา

ประชากรทใชศกษาเปนนกเรยนเพศชายชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนอสสมชญแผนกประถม เขต

สาทร จงหวดกรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 จ านวน 11 หองเรยน

2. กลมตวอยางทใชในการศกษา

กลมตวอยางทใชศกษาเปนนกเรยนเพศชายชนประถมศกษาปท 6/5 โรงเรยนอสสมชญแผนกประถม

เขตสาทร จงหวดกรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 จ านวน 45 คน โดยการเลอกแบบ

เจาะจงเพราะเปนหองเรยนทมผลการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมไมคอยดเทาทควรเนองจากขาด

สมาธในการเรยน

ตวแปรทใชในการวจย

1.ตวแปรตน ไดแก การจดการเรยนรรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง “ภมศาสตร

นาร” โดยใชชดแบบฝกเตมค า Mind Mapping

2.ตวแปรตาม ไดแก ผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง “ภมศาสตร

นาร”

กรอบแนวคดในการวจย

ตวแปรตน ตวแปรตาม

การจดการเรยนรรายวชาสงคม

ศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

เรอง “ภมศาสตรนาร” โดยใชชด

แบบฝกเตมค า Mind Mapping

ผลสมฤทธทางการเรยนวชา

สงคมศกษา ศาสนาและ

วฒนธรรม เรอง “ภมศาสตรนา

ร”

9

ขอตกลงเบองตน

1. ผสอนท าการวเคราะหผเรยน และวางแผนในการก าหนดเปาหมายของการเรยนรในหองเรยน ในกลมของ

ผเรยน

2. ความพรอมตอการเรยนร ความสนใจและพฤตกรรมการเรยนรของผเรยนสามารถเปลยนแปลงไดตาม สถาณ

การณหรอบรบทการเรยนรของผเรยน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ไดแนวทางการจดการเรยนรวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง “ภมศาสตรนาร” ของนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 6 โดยใชชดแบบฝกเตมค า Mind Mapping

2. คนพบรปแบบการวจยในการพฒนาการจดการเรยนรวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง

“ภมศาสตรนาร” ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

3. ไดแนวทางพฒนาประสทธภาพในการจดการเรยนรของครผสอนรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

เรอง “ภมศาสตรนาร” ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

นยามศพทเฉพาะ

1. Mind Mapping หมายถง การถายทอดความคด หรอขอมลตางๆทมอยในสมองลงในกระดาษ

โดยการใชภาพ ส เสนและการโยงใยแทนการจดยอแบบเดมทเปนบรรทดเรยงจากบนลงลาง

2. วธการจดการเรยนรโดยใชชดแบบฝกเตมค า Mind Mapping หมายถง การจดกจกรรมการเรยน

การสอนทผศกษาน าการใชชดแบบฝกเตมค า Mind Mapping มาจดกจกรรมระดมความคดโดยผาน

กระบวนการอานแลวถายทอดโดยการเตมค าลงใน Mind Mapping สวนทหายไปมขนตอนการจดการเรยนร

ดงน

ขนท 1 ครบอกชอเรองทก าหนดใหนกเรยนอาน และสนทนาเกยวกบชอเรอง เพอสรางความสนใจและโยง

ประสบการณเดมของนกเรยนกบเรองทอาน ครเขยนประสบการณของนกเรยนแตละคนเปน Mind Mapping

ขนท 2 นกเรยนศกษาใบความรเรอง Mind Mapping

ขนท 3 นกเรยนแบงกลม กลมละ 5 คน อานเนอเรองทละตอน สรปสาระส าคญและรายละเอยดของเรองจาก

ค าถาม เชน เรองนเปนเรองเกยวกบอะไร ใจความส าคญในแตละยอหนาคออะไร มขอความใดสนบสนนบาง

แลวถายทอดลงใน Mind Mapping สวนทหายไปตวแทนกลมอธบาย Mind Mapping ทเขยนขน คร

เสนอแนะเพมเตม

ขนท 4 นกเรยนศกษาเนอหาความร เรอง “ภมศาสตรนาร”

10

ขนท 5 นกเรยนทบทวนความรรวมกนโดยใช Mind Mapping และอภปรายของเรองทไดอาน

ขนท 6 ครก าหนดเรองทจะใหนกเรยนเขยนโดยแบงกลมๆละ5 คน

ขนท 7 นกเรยนแตละกลมเขยนสรปเนอหาเตมสวนทหายไปเปน Mind Mapping ครตรวจแกไข นกเรยนน าไป

ปรบปรง

ขนท 8 นกเรยนแตละกลมเขยนสรปเรอง“ภมศาสตรนาร” จาก Mind Mapping แตละกลมน าเสนอผลงาน

ครและนกเรยนรวมกนพจารณาแกไข

3. ผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง “ภมศาสตรนาร” หมายถง

ความสามารถของนกเรยนดาน ความร ความจ า ความเขาใจ การน าไปใชและการคดวเคราะหของนกเรยนทวด

จากคะแนนการท าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง “ภมศาสตรนาร” แบบปรนยเลอกตอบ จ านวน

30 ขอ ทผศกษาสรางขน

------------------------------

11

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาครงน ผศกษาไดศกษาและคนควาเอกสารและงานวจยทเกยวของ เพอเปนแนวทางในการศกษา

ผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง “ภมศาสตรนาร”ของนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 6 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชชดแบบฝกเตมค า Mind Mapping ตามล าดบดงน

1. เอกสารหลกสตร

1.1 หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

1.2 สาระการเรยนรแกนกลางกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม พทธศกราช

2551

1.3 เอกสารเกยวกบหลกสตรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ส 16101 ตามหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551(ปรบปรง 2556) ชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนอสสมชญ

แผนกประถม

2. เอกสารทเกยวกบเนอหาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง ภมศาสตร

2.1 สงคมศกษาฯ

2.2 ผลสมฤทธทางการเรยน

2.3 การวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษาฯ

2.4 การประเมนผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา

2.5 สาระท 5 ภมศาสตร

3. เอกสารทเกยวกบการสอนโดยใชแผนผงความคด

3.1 ความหมายของ Mind Mapping

3.2 ลกษณะของแผนผงความคด

3.3 การน า Mind Mapping ไปใชประโยชน

3.4 องคประกอบของแผนผงความคด

3.5 ประเภทของแผนผงความคด

3.6 การเขยนแผนผงความคด (Mind Mapping)

4. งานวจยทเกยวของ

1. เอกสารหลกสตร

1.1 หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

แนวคด

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผเรยนทกคน ซงเปนก าลงของชาตใหเปนมนษยทม

ความสมดลทงดานรางกาย ความร คณธรรม มจตส านกในความเปนพลเมองไทยและเปนพลโลก ยดมนในการ

ปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทง เจตคต

ทจ าเปนตอการศกษาตอ การประกอบอาชพและการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนผเรยนเปนส าคญบนพนฐานความ

เชอวา ทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ

12

หลกการ

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มหลกการทส าคญ ดงน

2.1 เปนหลกสตรการศกษาเพอความเปนเอกภาพของชาต มจดหมายและมาตรฐาน การเรยนร เปนเปาหมาย

ส าหรบพฒนาเดกและเยาวชนใหมความร ทกษะ เจตคต และคณธรรมบนพนฐานของความเปนไทยควบคกบความ

เปนสากล

2.2 เปนหลกสตรการศกษาเพอปวงชน ทประชาชนทกคนมโอกาสไดรบการศกษาอยางเสมอภาค และมคณภาพ

2.3 เปนหลกสตรการศกษาทสนองการกระจายอ านาจใหสงคมมสวนรวมในการจดการศกษา ใหสอดคลองกบ

สภาพและความตองการของทองถน

2.4 เปนหลกสตรการศกษาทมโครงสรางยดหยนทงดานสาระการเรยนร เวลาและ การจดการเรยนร

2.5 เปนหลกสตรการศกษาทเนนผเรยนเปนส าคญ

2.6 เปนหลกสตรการศกษาส าหรบการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย ครอบคลมทกกลมเปาหมาย

สามารถเทยบโอนผลการเรยนร และประสบการณ

จดหมาย

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผเรยนใหเปนคนด มปญญา มความสข มศกยภาพ

ในการศกษาตอ และประกอบอาชพ จงก าหนดเปนจดหมายเพอใหเกดกบผเรยน เมอจบการศกษาขนพนฐาน ดงน

3.1 มคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค เหนคณคาของตนเอง มวนยและปฏบตตน

3.2 มความร ความสามารถในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชเทคโนโลย และมทกษะชวต

3.3 มสขภาพกายและสขภาพจตทด มสขนสย และรกการออกก าลงกาย

3.4 มความรกชาต มจตส านกในความเปนพลเมองไทยและพลโลก ยดมนในวถชวตและการปกครองตามระบอบ

ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

3.5 มจตส านกในการอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย การอนรกษและพฒนาสงแวดลอม มจตสาธารณะท

มงท าประโยชนและสรางสงทดงามในสงคม และอยรวมกนในสงคมอยางมความสข

สมรรถนะส าคญของผเรยน และคณลกษณะอนพงประสงค

ในการพฒนาผเรยนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงเนนพฒนาผเรยนใหมคณภาพตาม

มาตรฐานทก าหนด ซงจะชวยใหผเรยนเกดสมรรถนะส าคญและคณลกษณะ อนพงประสงค ดงน

4.1 สมรรถนะส าคญของผเรยน

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงใหผเรยนเกดสมรรถนะส าคญ 5 ประการ ดงน

4.1.1 ความสามารถในการสอสาร เปนความสามารถในการรบและสงสาร มวฒนธรรมในการใช

ภาษาถายทอดความคด ความรความเขาใจ ความรสก และทศนะของตนเองเพอแลกเปลยนขอมลขาวสารและ

ประสบการณอนจะเปนประโยชนตอการพฒนาตนเองและสงคม รวมทงการเจรจาตอรองเพอขจดและลดปญหาความ

ขดแยงตาง ๆ การเลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผลและความถกตอง ตลอดจนการเลอกใชวธการ

สอสาร ทมประสทธภาพโดยค านงถงผลกระทบทมตอตนเองและสงคม

13

4.1.2 ความสามารถในการคด เปนความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดอยาง

สรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดเปนระบบ เพอน าไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศเพอ

การตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม

4.1.3 ความสามารถในการแกปญหา เปนความสามารถในการแกปญหาและอปสรรคตาง ๆ ทเผชญได

อยางถกตองเหมาะสมบนพนฐานของหลกเหตผล คณธรรมและขอมลสารสนเทศ เขาใจความสมพนธและการ

เปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ ในสงคม แสวงหาความร ประยกตความรมาใชในการปองกนและแกไขปญหา

และมการตดสนใจทมประสทธภาพโดยค านงถงผลกระทบทเกดขนตอตนเอง สงคมและสงแวดลอม

4.1.4 ความสามารถในการใชทกษะชวต เปนความสามารถในการน ากระบวนการตาง ๆ ไปใชใน

การด าเนนชวตประจ าวน การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรอยางตอเนอง การท างาน และการอยรวมกนในสงคม

ดวยการสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคล การจดการปญหาและความขดแยงตาง ๆ อยางเหมาะสม การ

ปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม และการรจกหลกเลยงพฤตกรรมไมพงประสงคท

สงผลกระทบตอตนเองและผอน

4.1.5 ความสามารถในการใชเทคโนโลย เปนความสามารถในการเลอก และใช เทคโนโลยดานตาง

ๆ และมทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย เพอการพฒนาตนเองและสงคม ในดานการเรยนร การสอสาร การ

ท างาน การแกปญหาอยางสรางสรรค ถกตอง เหมาะสม และมคณธรรม

4.2 คณลกษณะอนพงประสงค

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค เพอให

สามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ในฐานะเปนพลเมองไทยและพลโลก ดงน

1.) รกชาต ศาสน กษตรย

2.) ซอสตยสจรต

3.) มวนย

4.) ใฝเรยนร

5.) อยอยางพอเพยง

6.) มงมนในการท างาน

7.) รกความเปนไทย

8.) มจตสาธารณะ

นอกจากน สถานศกษาสามารถก าหนดคณลกษณะอนพงประสงคเพมเตมใหสอดคลองตามบรบทและจดเนนของ

ตนเอง

มาตรฐานการเรยนร

การพฒนาผเรยนใหเกดความสมดล ตองค านงถงหลกพฒนาการทางสมองและพหปญญา หลกสตร

แกนกลางการศกษาขนพนฐาน จงก าหนดใหผเรยนเรยนร 8 กลมสาระการเรยนร ดงน

1.) ภาษาไทย

2.) คณตศาสตร

3.) วทยาศาสตร

4.) สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

14

5.) สขศกษาและพลศกษา

6.) ศลปะ

7.) การงานอาชพและเทคโนโลย

8.) ภาษาตางประเทศ

ในแตละกลมสาระการเรยนรไดก าหนดมาตรฐานการเรยนรเปนเปาหมายส าคญของ การพฒนาคณภาพ

ผเรยน มาตรฐานการเรยนรระบสงทผเรยนพงร ปฏบตได มคณธรรมจรยธรรม และคานยมทพงประสงคเมอจบ

การศกษาขนพนฐาน นอกจากนนมาตรฐานการเรยนรยงเปนกลไกส าคญ ในการขบเคลอนพฒนาการศกษาทง

ระบบ เพราะมาตรฐานการเรยนรจะสะทอนใหทราบวาตองการอะไร จะสอนอยางไร และประเมนอยางไร รวมทง

เปนเครองมอในการตรวจสอบเพอ การประกนคณภาพการศกษาโดยใชระบบ

การประเมนคณภาพภายในและการประเมนคณภาพภายนอก ซงรวมถงการทดสอบระดบเขตพนทการศกษา และ

การทดสอบระดบชาต ระบบ การตรวจสอบเพอประกนคณภาพดงกลาวเปนสงส าคญทชวยสะทอนภาพการจด

การศกษาวาสามารถพฒนาผเรยนใหมคณภาพตามทมาตรฐานการเรยนรก าหนดเพยงใด

1.2 สาระการเรยนรแกนกลางกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม พทธศกราช 2551

วสยทศน

สงคมโลกมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวตลอดเวลา กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และ

วฒนธรรม ชวยใหผเรยนมความร ความเขาใจ วามนษยด ารงชวตอยางไร ทงในฐานะปจเจกบคคล และการอย

รวมกนในสงคม การปรบตวตามสภาพแวดลอม การจดการทรพยากรทมอยอยางจ ากด นอกจากน ยงชวยให

ผเรยนเขาใจถงการพฒนา เปลยนแปลงตามยคสมย กาลเวลา ตามเหตปจจยตางๆ ท าใหเกดความเขาใจใน

ตนเอง และผอน มความอดทน อดกลน ยอมรบในความแตกตาง และมคณธรรม สามารถน าความรไปปรบใชใน

การด าเนนชวต เปนพลเมองดของประเทศชาต และสงคมโลก

พนธกจ

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมวาดวยการอยรวมกนในสงคม ทมความเชอมสมพนธกน

และมความแตกตางกนอยางหลากหลาย เพอชวยใหสามารถปรบตนเองกบบรบทสภาพแวดลอม เปนพลเมองด ม

ความรบผดชอบ มความร ทกษะ คณธรรม และคานยมทเหมาะสม โดยไดก าหนดสาระตางๆไว ดงน

ศาสนา ศลธรรมและจรยธรรม แนวคดพนฐานเกยวกบศาสนา ศลธรรม จรยธรรม หลกธรรมของ

พระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ การน าหลกธรรมค าสอนไปปฏบตในการพฒนาตนเอง และการอยรวมกน

อยางสนตสข เปนผกระท าความด มคานยมทดงาม พฒนาตนเองอยเสมอ รวมทงบ าเพญประโยชนตอสงคมและ

สวนรวม

หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวต ระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบนการปกครอง

ระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ลกษณะและความส าคญ การเปนพลเมองด ความ

แตกตางและความหลากหลายทางวฒนธรรม คานยม ความเชอ ปลกฝงคานยมดานประชาธปไตยอนม

พระมหากษตรยทรงเปนประมข สทธ หนาท เสรภาพการด าเนนชวตอยางสนตสขในสงคมไทยและสงคมโลก

15

เศรษฐศาสตร การผลต การแจกจาย และการบรโภคสนคาและบรการ การบรหารจดการทรพยากรทม

อยอยางจ ากดอยางมประสทธภาพ การด ารงชวตอยางมดลยภาพ และการน าหลกเศรษฐกจพอเพยงไปใชใน

ชวตประจ าวน

ประวตศาสตร เวลาและยคสมยทางประวตศาสตร วธการทางประวตศาสตร พฒนาการของมนษยชาต

จากอดตถงปจจบน ความสมพนธและเปลยนแปลงของเหตการณตางๆ ผลกระทบทเกดจากเหตการณส าคญในอดต

บคคลส าคญทมอทธพลตอการเปลยนแปลงตางๆในอดต ความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรมและภมปญญาไทย

แหลงอารยธรรมทส าคญของโลก

ภมศาสตร ลกษณะของโลกทางกายภาพ ลกษณะทางกายภาพ แหลงทรพยากร และภมอากาศของ

ประเทศไทย และภมภาคตางๆ ของโลก การใชแผนทและเครองมอทางภมศาสตร ความสมพนธกนของสงตางๆ

ในระบบธรรมชาต ความสมพนธของมนษยกบสภาพแวดลอมทางธรรมชาต และสงทมนษยสรางขน การน าเสนอ

ขอมลภมสารสนเทศ การอนรกษสงแวดลอมเพอการพฒนาทยงยน

สาระและมาตรฐานการเรยนร

สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

มาตรฐาน ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ

และศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรม เพออยรวมกนอยางสนตสข

มาตรฐาน ส 1.2 เขาใจ ตระหนกและปฏบตตนเปนศาสนกชนทด และธ ารงรกษาพระพทธศาสนาหรอศาสนาท

ตนนบถอ

สาระท 2 หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคม

มาตรฐาน ส 2.1 เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงาม และธ ารงรกษาประเพณ

และวฒนธรรมไทย ด ารงชวตอยรวมกนในสงคมไทย และสงคมโลกอยางสนตสข

มาตรฐาน ส 2.2 เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมน ศรทธาและธ ารงรกษาไวซงการ

ปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

สาระท 3 เศรษฐศาสตร

มาตรฐาน ส.3.1 เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภคการใช ทรพยากรทมอย

จ ากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกการของเศรษฐกจพอเพยง เพอการด ารงชวตอยางมดลย

ภาพ

มาตรฐาน ส.3.2 เขาใจระบบ และสถาบนทางเศรษฐกจตาง ๆ ความสมพนธทางเศรษฐกจและความจ าเปน

สาระท 4 ประวตศาสตร

มาตรฐาน ส 4.1 เขาใจความหมาย ความส าคญของเวลาและยคสมยทางประวตศาสตร สามารถใชวธการทาง

ประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ

มาตรฐาน ส 4.2 เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบน ในดานความสมพนธและการ

เปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความส าคญและสามารถ วเคราะหผลกระทบทเกดขน

มาตรฐาน ส 4.3 เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทยมความรก ความภมใจและธ ารง

ความเปนไทย

สาระท 5 ภมศาสตร

16

มาตรฐาน ส 5.1 เขาใจลกษณะของโลกทางกายภาพ และความสมพนธของสรรพสงซงมผล ตอกนและกนใน

ระบบของธรรมชาต ใชแผนทและเครองมอทางภมศาสตร ในการคนหาวเคราะห สรป และใชขอมลภมสารสนเทศ

อยางมประสทธภาพ

มาตรฐาน ส 5.2 เขาใจปฏสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมทางกายภาพทกอใหเกดการสรางสรรค

วฒนธรรม มจตส านก และมสวนรวมในการอนรกษ ทรพยากรและสงแวดลอม เพอการพฒนาทยงยน

คณภาพผเรยน

จบชนประถมศกษาปท 3

ไดเรยนรเรองเกยวกบตนเองและผทอยรอบขาง ตลอดจนสภาพแวดลอมในทองถนทอยอาศย และ

เชอมโยงประสบการณไปสโลกกวาง

ผเรยนไดรบการพฒนาใหมทกษะกระบวนการ และมขอมลทจ าเปนตอการพฒนาใหเปนผมคณธรรม

จรยธรรม ประพฤตปฏบตตามหลกค าสอนของศาสนาทตนนบถอ มความเปนพลเมองด มความรบผดชอบ การอย

รวมกนและการท างานกบผอน มสวนรวมในกจกรรมของหองเรยน และไดฝกหดในการตดสนใจ

ไดศกษาเรองราวเกยวกบตนเอง ครอบครว โรงเรยน และชมชนในลกษณะการบรณาการ ผเรยนได

เขาใจแนวคดเกยวกบปจจบนและอดต มความรพนฐานทางเศรษฐกจไดขอคดเกยวกบรายรบ-รายจายของ

ครอบครว เขาใจถงการเปนผผลต ผบรโภค รจกการออมขนตนและวธการเศรษฐกจพอเพยง

ไดรบการพฒนาแนวคดพนฐานเกยวกบศาสนา ศลธรรม จรยธรรม หนาทพลเมอง เศรษฐศาสตร

ประวตศาสตร และภมปญญา เพอเปนพนฐานในการท าความเขาใจในขนทสงตอไป

ของการรวมมอกนทางเศรษฐกจในสงคมโลก

จบชนประถมศกษาปท 6

ไดเรยนรเรองของจงหวด ภาค และประเทศของตนเอง ทงเชงประวตศาสตร ลกษณะทางกายภาพ

สงคม ประเพณ และวฒนธรรม รวมทงการเมองการปกครอง สภาพเศรษฐกจโดยเนนความเปนประเทศไทย

ไดรบการพฒนาความรและความเขาใจ ในเรองศาสนา ศลธรรม จรยธรรม ปฏบตตนตามหลกค าสอน

ของศาสนาทตนนบถอ รวมทงมสวนรวมศาสนพธ และพธกรรมทางศาสนามากยงขน

ไดศกษาและปฏบตตนตามสถานภาพ บทบาท สทธหนาทในฐานะพลเมองดของทองถน จงหวด ภาค

และประเทศ รวมทงไดมสวนรวมในกจกรรมตามขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม ของทองถนตนเองมาก

ยงขนไดศกษาเปรยบเทยบเรองราวของจงหวดและภาคตางๆของประเทศไทยกบประเทศเพอนบาน ไดรบการ

พฒนาแนวคดทางสงคมศาสตร เกยวกบศาสนา ศลธรรม จรยธรรม หนาทพลเมอง เศรษฐศาสตร

ประวตศาสตร และภมศาสตรเพอขยายประสบการณไปสการท าความเขาใจ ในภมภาค ซกโลกตะวนออกและ

ตะวนตกเกยวกบศาสนา คณธรรม จรยธรรม คานยมความเชอ ขนบธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรม การด าเนน

ชวต การจดระเบยบทางสงคม และการเปลยนแปลงทางสงคมจากอดตสปจจบน 1.3 เอกสารเกยวกบหลกสตรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ส 16101 ตามหลกสตรแกนกลางการศกษา

ขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนอสสมชญแผนกประถม

ค าอธบายรายวชา

17

ค าอธบายสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สาระการเรยนร พนฐาน/เพมเตม

รายวชา สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม รหสวชา ส16101

ชนประถมศกษาปท 6 จ านวน 40 ชวโมง

คนควา รวบรวมขอมลเกยวกบประวตศาสนาพทธ และศาสนาอนๆ ทส าคญในประเทศไทย

ชาดก พทธสาวก หลกธรรม ศาสนพธ การบรหารจตและการเจรญปญญาตามแนวทางของศาสนา และวน

ส าคญทางศาสนาพทธและศาสนาอนๆ ทส าคญในประเทศไทย สงเกต สนใจ ตดตาม ศกษาการเมอง

การปกครองของไทยในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยเปนประมข การเปนพลเมองดของประเทศ

ธ ารงไวซงวฒนธรรมอนดงามของไทย การปฏบตตามกฎหมายทจ าเปนในชวตประจ าวน และการเปนผมจต

สาธารณะ

คนควาเกยวกบหลกเศรษฐศาสตรเบองตน ในการบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภค

การใชทรพยากรทมอยอยางจ ากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงการรวมกลมเชงเศรษฐกจในรปแบบ

กลมออมทรพย กลมแมบาน และกองทนหมบาน อธบายท าเลทตงของประเทศไทย ลกษณะทางกายภาพ

สงแวดลอมทางธรรมชาต ปรากฏการณตาง ๆ ในประเทศ รจกการใชแผนทชนดตาง ๆ ตลอดจนการ

จดท าแผนท และเครองมอทางภมศาสตรประเภทตาง ๆ

โดยใชทกษะและกระบวนการตางๆ เชน ทกษะชวต การคด การแกปญหา การสอสาร

และเทคโนโลย เพอใหนกเรยนรและเขาใจและสามารถน าไปปฏบตในชวตประจ าวนได

มความรกชาต ศาสน กษตรย รกความเปนไทย อยอยางพอเพยง มวนย ใฝเรยนร

มงมนในการท างาน ซอสตยสจรต และมจตสาธารณะ

มาตรฐานการเรยนรและตวชวดชนป

ส 1.1 ป.6/1 , ส 1.1 ป.6/2 , ส 1.1 ป.6/3, ส 1.1 ป.6/4, ส 1.1 ป.6/5, ส 1.1 ป.6/6, ส

1.1 ป.6/7,

ส 1.1 ป.6/8, ส 1.1 ป.6/9

ส 1.2 ป.6/1 , ส 1.2 ป.6/2 , ส 1.2 ป.6/3, ส 1.2 ป.6/4

ส 2.1 ป.6/1 , ส 2.1 ป.6/2 , ส 2.1 ป.6/3, ส 2.1 ป.6/4, ส 2.1 ป.6/5

ส 2.2 ป.6/1 , ส 2.2 ป.6/2 , ส 2.2 ป.6/3

ส 3.1 ป.6/1 , ส 3.1 ป.6/2 , ส 3.1 ป.6/3

ส 3.2 ป.6/1, ส 3.2 ป.6/2

ส 5.1 ป.6/1 , ส 5.1 ป.6/2

ส 5.2 ป.6/1 , ส 5.2 ป.6/2 , ส 5.2 ป.6/3

รวมทงหมด 31 ตวชวด

สาระและมาตรฐานการเรยนร

สาระท 1 ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม

มาตรฐาน ส 1.1 ร และเขาใจประวต ความส าคญ ศาสดา หลกธรรมของพระพทธศาสนาหรอศาสนาทตนนบถอ

และศาสนาอน มศรทธาทถกตอง ยดมน และปฏบตตามหลกธรรม เพออยรวมกนอยางสนตสข

มาตรฐาน ส 1.2 เขาใจ ตระหนกและปฏบตตนเปนศาสนกชนทด และธ ารงรกษาพระพทธศาสนาหรอศาสนาท

ตนนบถอ

18

สาระท 2 หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคม

มาตรฐาน ส 2.1 เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงาม และธ ารงรกษาประเพณ

และวฒนธรรมไทย ด ารงชวตอยรวมกนในสงคมไทย และสงคมโลกอยางสนตสข

มาตรฐาน ส 2.2 เขาใจระบบการเมองการปกครองในสงคมปจจบน ยดมน ศรทธา และธ ารงรกษาไวซงการ

ปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

สาระท 3 เศรษฐศาสตร

มาตรฐาน ส.3.1 เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภคการใช ทรพยากรทมอย

จ ากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจ หลกการของเศรษฐกจพอเพยง เพอการด ารงชวตอยางม

ดลยภาพ

มาตรฐาน ส.3.2 เขาใจระบบ และสถาบนทางเศรษฐกจตางๆ ความสมพนธทางเศรษฐกจและความจ าเปนของ

การรวมมอกนทางเศรษฐกจในสงคมโลก

สาระท 4 ประวตศาสตร

มาตรฐาน ส 4.1 เขาใจความหมาย ความส าคญของเวลาและยคสมยทางประวตศาสตร สามารถใชวธการทาง

ประวตศาสตรมาวเคราะหเหตการณตางๆ อยางเปนระบบ

มาตรฐาน ส 4.2 เขาใจพฒนาการของมนษยชาตจากอดตจนถงปจจบนในดานความสมพนธและการ

เปลยนแปลงของเหตการณอยางตอเนอง ตระหนกถงความส าคญและสามารถ วเคราะหผลกระทบทเกดขน

มาตรฐาน ส 4.3 เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก ความภมใจและธ ารง

ความเปนไทย

สาระท 5 ภมศาสตร

มาตรฐาน ส 5.1 เขาใจลกษณะของโลกทางกายภาพ และความสมพนธของสรรพสงซงมผลตอกนและกนใน

ระบบของธรรมชาต ใชแผนทและเครองมอทางภมศาสตรในการคนหาวเคราะห สรป และใชขอมลภมสารสนเทศ

อยางมประสทธภาพ

มาตรฐาน ส 5.2 เขาใจปฏสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมทางกายภาพทกอใหเกดการสรางสรรค

วฒนธรรม มจตส านกและมสวนรวมในการอนรกษ ทรพยากรและสงแวดลอม เพอการพฒนาทยงยน

จากความหมายของการสอนตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานสรปไดวา การจดการเรยนการสอนสงคมศกษา

ศาสนาและวฒนธรรม ครผสอนตองเลอกกจกรรมการเรยนการสอนใหสอดคลองกบมาตรฐานและตวชวด

ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง สาระภมศาสตร (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2560)

มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ส 5.1 เขาใจลกษณะทางกายภาพของโลก และความสมพนธของสรรพสงซงมผลตอกน ใชแผนท

และเครองมอทางภมศาสตรในการคนหา วเคราะห และสรปขอมลตามกระบวนการทางภมศาสตร ตลอดจนใชภม

สารสนเทศอยางมประสทธภาพ

มาตรฐาน ส 5.2 เขาใจปฏสมพนธระหวางมนษยกบสภาพแวดลอมทางกายภาพทกอใหเกดการสรางสรรควถ

การด าเนนชวต มจตส านกและมสวนรวมในการจดการทรพยากรและสงแวดลอมเพอการพฒนาทยงยน

จากความหมายของการสอนตามหลกสตรการศกษาขนพนฐานสรปไดวา การจดการเรยนการสอน

19

สงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมครผสอนตองเลอกกจกรรมการเรยนการสอนใหสอดคลองกบมาตรฐา

น และตวชวด

2. เอกสารทเกยวกบสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

2.1 ความหมายของสงคมศกษา

กลมสาระสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมเปนกลมสาระทมขอบขายกวางขวางครอบคลมเนอหาหลายสาระ จง

ควรเขาใจความหมายใหชดเจน จากนกการศกษาและนกวชาการหลายทานไดใหความหมายของสงคมศกษาไว

ดงน

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 ไดใหความหมายวาสงคมศกษา หมายถงกลมสาระท

ประกอบดวยสาระภมศาสตร ประวตศาสตร หนาทพลเมองและศลธรรม

โกวท วรพพฒน (วเชยร อ าพนรกษ. 2537: 5; อางองจาก โกวท วรพพฒน. ม.ป.ป)กลาวถง กลมสาระ

สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมวาเปนกลมสาระทมความส าคญ และมความสมพนธกบการพฒนาประเทศใน

ดานการเตรยมคนใหเปนคนด มความรบผดชอบและมคณธรรม

เผดจ กลประดษฐ (2540: 7) ใหความหมายวาสงคมศกษาเปนกลมสาระทเกยวของกบความสมพนธระหวาง

มนษยกบสงแวดลอม การอยรวมกนของกลมชน ตลอดจนการปรบตวใหสามารถด ารงชวตอยในสงคมนนๆได

อยางมความสข

จากความหมายขางตนสรปไดวากลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมเปนกลมสาระทศกษาความสมพนธ

ของมนษยกบสงแวดลอมทางธรรมชาตและสงคม และเปนวชาทมความส าคญตอการพฒนาผเรยนใหเปนพลเมองด

สามารถจดการใหตนเองไดด ารงชพอยในสภาพแวดลอมทด และมความสข สบทอดวฒนธรรม ซงเปนเอกลกษณ

ของความเปนชาตไทย ในความเปนสากล ในยคแหโลกาภวตนไดอยางภาคภมใจ

2.2 ผลสมฤทธทางการเรยน

ผลสมฤทธทางการเรยน (Achievement) เปนสรรถภาพของสมองในดานตางๆ ทนกเรยนไดรบจาก

ประสบการณทงทางตรงและทางออมจากครนกการศกษา จงไดใหความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนไว

ดงน

พวงรตน ทวรตน (2530: 29) ไดใหความหมายของผลสมฤทธทางการเรยนไววา หมายถงคณลกษณะ

รวมทงความรความสามารถหรอมวลประสบการณทงปวงทบคคลไดรบจากประสบการณการเรยนการสอน ท าให

บคคลเปลยนแปลงพฤตกรรมดานตางๆ

2.3 การวดผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา

บลม (Bloom. 1976: 139) กลาววา การวดผลสมฤทธทางการเรยนจะตองสอดคลองกบวตถประสงคเชง

พฤตกรรม 3 ดาน คอ

1. ดานความรความคด (Cognitive Domain) พฤตกรรมดานนเกยวกบกระบวนการตางๆ ทางดานสตปญญา

และสมอง ประกอบดวยพฤตกรรม 6 ดาน ดงน

1.1 ดานความรความจ า หมายถง ความสามารถระลกถงเรองราวประสบการณทผานมา

1.2 ดานความเขาใจ หมายถง ความสามารถในการจบใจความ การแปลความการตความ การขยายความของ

เรองได

20

1.3 การน าไปใช หมายถง ความสามรในการน าความรหรอหลกวชาทเรยนมาแลวในกาสารสรางสถานการณ

จรงๆ หรอสถานการณทคลายคลงกน

1.4 การวเคราะห หมายถง ความสามารถในการแยกแยะเรองราวตางๆ หรอวตถสงของเพอตองการคนหา

สาเหตเบองตน หาความสมพนธระหวางใจความ ระหวางสวนรวมระหวางตอนตลอดจนหาหลกการทแฝงอยใน

เรอง

1.5 การสงเคราะห หมายถง ความสามารถในการน าความรมาจดระบบใหมเปนเรองใหมทไมเหมอนเดม ม

ความหมายและประสทธภาพสงกวาเดม

1.6 การประเมนคา หมายถง การวนจฉยคณคาของบคคลเรองราว วสดสงของอยางมหลกเกณฑ

2. ดานความรสก (Affective Domain) พฤตกรรมดานนเกยวของกบการเจรญเตบโตและพฒนาการในดาน

ความสนใจ คณคาความซาบซงและเจตคตตางๆ ของนกเรยน

3. ดานการปฏบตการ (Psycho – motor Domain) พฤตกรรมดานนเกยวของกบการพฒนาทกษะในการ

ปฏบตและการด าเนนการ เชน การทดลอง

สรปไดวา การวดผลสมฤทธทางการเรยนนน สามารถวดไดทงดานทกษะปฏบต โดยการใชแบบทดสอบ

ภาคปฏบตและการวดทางดานเนอหาโดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนใหสอดคลองกบวตถประสงค

เชงพฤตกรรม 3 ดาน

1. ดานความรความคด (Cognitive Domain) โดยวดพฤตกรรมดานความร – ความจ า ความเขาใจ การ

น าไปใช การวเคราะหและการประเมนคา

2. ดานความรสก (Affective Domain) พฤตกรรมดานน เกยวของกบการเจรญเตบโต และพฒนาการใน

ดานความสนใจ คณคาความซาบซงและเจตคตตางๆ ของนกเรยน

3. ดานการปฏบตการ (Psycho – motor Domain) พฤตกรรมดานนเกยวของกบการพฒนาทกษะในการ

ปฏบต และการด าเนนการ

2.4 การประเมนผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

กรมวชาการ (2544: 56) กลาววา ในการวดและประเมนผลสมฤทธทางการเรยน เพอใหไดขอมลทเนน

ความสามารถและคณลกษณะทแทจรงของผเรยนจะตองใชวธการและเครองมอทหลากหลาย เชน

1. การทดสอบ เปนการประเมนเพอตรวจสอบความร ความคด ความกาวหนาในสาระการเรยนร มเครองมอวด

หลายแบบ เชน แบบทดสอบเลอกตอบ แบบเตมค าสนๆ แบบถกผด แบบจบค เปนตน

2. การสงเกต เปนการประเมนพฤตกรรมการมปฏสมพนธของผเรยน เชน ความสมพนธ ในการท างานกลม

การวางแผน ความอดทน วธการแกปญหา การใชเครองมออปกรณตางๆ ในระหวางการเรยนการสอนและการ

ท ากจกรรมตางๆ โดยผสอนสามารถสงเกตไดตลอดเวลา ซงจะบนทกขอมลลงในแบบสงเกตทสรางขน

3. การสมภาษณ เปนการสนทนาซกถามพดคย เพอคนหาขอมลทไมอาจพบเหนไดอยางชดเจนในสงทนกเรยน

ประพฤตปฏบต

4. การประเมนภาคปฏบต เปนการประเมนการกระท า การปฏบตงานในการสรางผลงานใหส าเรจ โดยผสอน

ตองจดท าประเดนการประเมนและเครองมอเพอประกอบการประเมนดวยเชน Scoring Rubric, Rating

Scale หรอ Checklist เปนตน

5. การประเมนแฟมสะสมผลงาน เปนการประเมนความสามารถในการผลตผลงานการบรณาการความร

รวบรวมผลงาน การคดเลอกผลงานและศกยภาพในการเรยนร

21

วนเพญ วรรณโกมล (2542: 19 – 22) ไดกลาววา ในยคทมการปฏรปการศกษาของไทยตงแตป พ.ศ.

2540 เปนตนมา สงคมไทยจงมความตองการคนทมความสามารถในการคดวเคราะห สงเคราะห ตดสน

ประเมนคา เลอกรบขอมลขาวสารอยางเหมาะสม มความรทงหลกการและทกษะดงนน มตใหมของการจดการ

เรยนรกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม จงควรพฒนาให ผเรยนไดเกดทกษะกระบวนการคดทหลาก

ลายซงแนวความคดดงกลาวไดสอดคลองกบ

จากการศกษาคนควาดงกลาว จงสรปไดวา การเรยนกลมสาระสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมตองพยายาม

ยดผเรยนเปนศนยกลาง ผสอนตองแสวงหาวธการจดการเรยนรแบบตางๆ ใหเหมาะสมสอดคลองกบเนอหา

ความสามารถ และความสนใจของผเรยน เพอสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนร มทกษะในการคดอยางมเหตผล ม

คานยมทถกตอง สามารถน าความรไปปรบใชกบการด าเนนชวตไดอยางมความสข

3. เอกสารทเกยวกบการสอนโดยใชแผนผงความคด

แผนผงความคด (Mind Mapping)

ความหมายของแผนผงความคดวฒนา พรระงบทกข (2542 : 19-21) ไดใหความหมายของ

แผนผงความคดไววาแผนผงความคด (Mind Mapping) เปนการน าทฤษฎทเกยวกบสมองไปใชให

เกดประโยชนสงสดการเขยนแผนผงความคด (Mind Mapping) นนเกดจากการใชทกษะทงหมดของ

สมองหรอเปนการท างานรวมกนของสมองทง 2 ซกคอสมองซกซายและซกขวาซงสมองซกซายจะท าหน

าทในการ วเคราะหค าภาษาสญลกษณระบบล าดบความเปนเหตผลตรรก วทยาสวนสมองซกขวาจะท าหน

าทสงเคราะหคดสรางสรรคจนตนาการความงามศลปะจงหวะโดยมแถบเสนประสาทคอรปสคอโลซมเปน

เสมอนสะพาน

เชอมวมล รตนสนทรโรจน (2545 : 76) ไดใหความหมายของแผนผงความคด(Mind

Mapping) ไววาเปนการน าทฤษฎทเกยวกบสมองไปใชใหเกดประโยชนอยางสงสดการเขยนแผนผง

ความคดนเกดจากการใชทกษะทงหมดของสมอง

ศรกาญจน โกสมภและคณะ (2544 : 29) ไดใหความหมายแผนผงความคดไววาผงมโนภาพ

(Graphic Organizer) หรอแผนผงความคดหรอการสอนแบบโครงสรางความรเปนการน าหลกการ

ท างานของสมองมาใชใหเปนประโยชนเพราะการใชผงมโนภาพจะเกดขนไดจากการท างานของสมองทง 2

ซกคอสมองซกซายและสมองซกขวาโดยสมองซกซายจะท าหนาทในการวเคราะหค าสญลกษณตรรกวทยา

สวนสมองซกขวาจะท าหนาทในการสงเคราะหรปแบบสรปรางผงมโนภาพจะชวยประหยดเวลาในการคดระดม

สมองในเรองใหมๆในเรองการวางแผนการสรปการทบทวนและการจดบนทกซงมคณคายงผง มโน

ภาพแบบแผนผงความคด (Mind Mapping) เปนการแสดงแผนผงมโนภาพและกระบวนการคดตงแต

ตนจนจบเพอชวยใหเหนภาพรวมของเรองทกลาวถง

สวทยมลค าและอรทยมลค า (2545 : 174–192) ไดอธบายความหมายของแผนผงความคดวาเป

น สวนหนงในหลายๆรปแบบของการจดการเรยนรแบบการจดกรอบมโนทศนวา “มโนทศน” เปนค าทม

จากภาษาองกฤษวา Concept ซงมก าหนดคาอนขนมาใหในความหมายเดยวกนอกรายเชนความคดรวบ

ยอดมโนมตมโนคตมโนภาพสงกปเปนตนมโนทศนหมายถงความคดความเขาใจทสรปเกยวกบการจดกลมสงใด

สงหนงหรอเรองใดเรองหนงทเกดจากการสงเกตหรอการไดรบประสบการณทเกยวกบสงนนหรอเรองนนแล

22

วใชลกษณะคลายคลงกนจดเขาเปนกลมเดยวกนซงจะท าใหเกดความเขาใจสงตางๆไดงายดงนนมโนทศนจะ

ท าใหเราสามารถจ าแนกสงใหมๆและเขาใจไดรวดเรวตามประสบการณของเราทผานมาสรปการจดการเรยนร

แบบจดกรอบมโนทศนเปนกระบวนการทใหผเรยนมมโนทศนในเนอหาสาระทไดเรยนรมาจดระบบจดล าดบและ

เชอมโยงความสมพนธแตละมโนทศนทมความเกยวของกน เขาดวยกนท าใหเกดเปนกรอบมโนทศนขนโดยม

วตถประสงคองคประกอบและแนวคดเกยวกบกรอบมโนทศนหรอแผนภาพโครงเรองไวดงน

จดประสงค

1. เพอใหผเรยนรจกสงเกตเปรยบเทยบสรปและจ าแนกแยกแยะสงตางๆจดเปนระบบหรอหมวดหมไดอย

างถกตอง

2. ฝกใหผเรยนศกษาคนควาเพอใหไดความรและสามารถสรางความคดรวบยอดดวยตนเองเพอใหผ

เรยนสามารถสรางและสรปความรดวย

3. รปแบบในการจดกจกรรมการเรยนรแบบผงความคดรปแบบของกรอบมโนทศนหรอผงมโนทศนหรอ

ผงมโนภาพมโนทตหรอผงความคดสมพนธทางความหมายมผน าเสนอไวมากมายหลากหลาย รปแบบ

ส าหรบการน ารปแบบกรอบมโนทศนแตละรปแบบมาใชนนขนอยกบลกษณะของขอมลองคประกอบตางๆ

ของขอมลทมความเหมาะสมกบโครงสรางของกรอบมโนทศนตลอดจนความตองการของผใชในทนผเขยน

จะน าเสนอรปแบบของกรอบมโนทศนบางรปแบบทเหนวาผสอนสามารถน าไปใชในการจดกจกรรมการ

เรยนรไดอยางสะดวกและเกดประโยชนโดยมลกษณะทหลากหลายดงตวอยางตอไปน

1. Concept Map (ผงมโนทศนหรอผงมโนภาพ)

2. Mind Map หรอ Mapping (แผนผงความคด)

3. Web Diagram หรอ Spider Map (แผนผงใยแมงมม)

4. Tree Structure (แผนภมโครงสรางตนไม)

5. Venn Diagram (แผนภมเวนน)

6. Descending Ladder หรอ Time Ladder Map (แผนภมขนบนได)

7. Cycle Graph (แผนภาพวงจร, แผนภมแบบวฏจกร)

8. Flowchart Diagram (แผนผงการด าเนนงาน)

9. Matrix Diagram (แผนภาพหรอแผนรปแสดงความสมพนธ)

10. Fishbone Map (แผนภมหรอแผนผงกางปลา)

11. Interval Graph หรอ Time line (แผนภาพแสดงความสมพนธของเหตการณตางๆ)

12. Order Graph, Events Chain (แผนภาพแสดงล าดบเหตการณ)

13. Classification Map (แผนผงแสดงความสมพนธแบบจ าแนกประเภท)

ลกษณะการจดกรอบมโนทศนรปแบบ Mind Map หรอ Mapping (แผนผงความคด)

มเทคนควธการดงตอไป

แผนผงความคดใชแสดงความเชอมขอมลเกยวกบเรองใดเรองหนงระหวางความคดหลกความคดรองและ

ความคดยอยทเกยวของสมพนธพฒนาขนโดยโทนบซาน

(Tony Busan) ซงมรปแบบดงภาพประกอบ 5 ขนตอนการสรางแผนผงความคด

23

1. เรมเขยนหรอวาดภาพมโนทศนหลกหรอตวขอเรองตรงกงกลางหนากระดาษซงควรใชกระดาษไมมเส

นและวางกระดาษแนวนอนควรเปนภาพส

2. เขยนหรอวาดภาพมโนทศนรองทสมพนธหลกหรอหวเรองกระจายออกไปรอบๆมโนทศนหลก

3. เขยนหรอวาดภาพมโนทศนยอยทสมพนธกบมโนทศนรองแตกออกไปเรอยๆโดยเขยนขอความไวบนเส

นแตละเสน

4. ใชภาพสอความหมายใหมากทสด

5. เขยนหรอพมพค าดวยตวบรรจงขนาดใหญ

6. เขยนค าทมลกษณะเปนหนวย (เปนค าหรอขอความทมความหมายในตวเอง)

7. เขยนค าเหนอเสนแตละเสนตองเชอมตอกบเสนอนๆ

8. ระบายสใหทว Mind Maping

9. ขณะทเขยน Mind Maping ควรปลอยความคดใหอสระมากทสด

การน าไปใช

1. ใชระดมพลงสมอง

2. ใชสรปหรอสรางองคความรใหมๆ

3. ใชวเคราะหเนอหาหรองานตางๆ

4. ใชจดระบบความคดและจ าไดด

5. ใชน าเสนอขอมล

ซงประโยชนของผงความคด Mind Mapping ดงกลาวสามารถสรปได ดงน

1. ใชในการวางแผนการดาเนนงานตาง ๆ กอนลงมอปฏบต เพอใหงานนนดาเนนไป ตามขนตอน

สะดวกและงายขน

2. ใชเปนเครองมอในการเรยนรโดยการสรปความรทไดจากการอานเอกสารตารา ตาง ๆ

เขยนเปนผงความคดเพอแสดงความสมพนธของเนอหาทงหมด สามารถใชอานทบทวนไดเมอตองการ

และจดจาไดนาน

3. ใชเปนเครองมอในการประเมนผลการประเมนผลการเรยนรของนกเรยน โดยการใหสรปสงท

เรยนเปนผงความคด เพอตรวจสอบความเขาใจเนอหาทเรยน

24

4. งานวจยทเกยวของ

ทพาพร สบดด 2552 การพฒนาการจดกจกรรมการเรยนร กลมสาระคณตศาสตร เรอง ความ

สมพนธ ระหวางรปเรขาคณตสองมตและสามมต ชนมธยมศกษาปท 1 ทใช การสรป ดวยแผนผงความคด

(Mind Mapping) ประกอบดวยวธสอนของ สสวท. การศกษาคนควาอสระ

สนธชย ทพกล 2553 การพฒนาความสามารถในการอานและการเขยนสะกดค า โดยใช แผนผง

ความคด (Mind Mapping) ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 การศกษาคนควาอสระ

นางเตอนใจ แสงไกร 2549 การพฒนาทกษะการเขยนเชงสรางสรรค ของนกเรยนชนประถมศกษา

ปท 5กลมสาระการเรยนรภาษาไทยดวยกระบวนการกลมทใชแผนผงความคด (Mind Mapping)

แววมณ นลเชษฐ 2549 การพฒนาทกษะการเขยนภาษาองกฤษชนประถมศกษาปท 5 โดยใช

แผนผงความคด (Mind Mapping) การศกษาคนควาอสระ

สข วรรณกล 2551 การพฒนาแผนการเรยนรกลมสาระการเรยนรคณตศาสตรเรองการแปลงทาง

เรขาคณตชนมธยมศกษาปท 2 โดยใชแผนผงความคด (Mind Mapping) การศกษาคนควาอสระ

กณหา ค าหอมกล 2548 การพฒนาความสามารถในการเขยนสรปความของนกเรยนชนประถมศกษา

ปท 6 ดวยวธการจดการเรยนรแบบแผนผงความคด

นางรจนา ปอมแดง 2556 การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

เรอง หลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชผง

มโนทศน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556

25

บทท 3

วธด าเนนการวจย

จดมงหมายการวจย

1. เพอหาประสทธภาพของแผนการจดการเรยนรรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม โดยใชชดแบบฝก

เตมค า Mind Mapping เรอง “ภมศาสตรนาร” ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

2. เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง “ภมศาสตรนาร” ของ

นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชชดแบบฝกเตมค า Mind Mapping กอนการ

ทดลองกบหลงการทดลอง

วธด าเนนการวจย

การด าเนนการศกษาคนควาครงน ผศกษามจดมงหมายเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนสงคมศกษา

ศาสนาและวฒนธรรม เรอง“ภมศาสตรนาร” ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยด าเนนการดงน

1. การก าหนดประชากรและการสมกลมตวอยาง

2. การสรางเครองมอทใชในการศกษา

3. การเกบรวบรวมขอมล

4. การจดกระท าและการวเคราะหขอมล

1. การก าหนดประชากรและการสมกลมตวอยาง

ประชากรและกลมตวอยาง

1. ประชากรทใชในการศกษา

ประชากรทใชศกษาเปนนกเรยนเพศชายชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนอสสมชญแผนกประถม เขต

สาทร จงหวดกรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 จ านวน 11 หองเรยน

2. กลมตวอยางทใชในการศกษา

กลมตวอยางทใชศกษาเปนนกเรยนเพศชายชนประถมศกษาปท 6/5 โรงเรยนอสสมชญแผนกประถม

เขตสาทร จงหวดกรงเทพมหานคร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 จ านวน 45 คน โดยการเลอกแบบ

เจาะจงเพราะเปนหองเรยนทมผลการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมไมคอยดเทาทควรเนองจากขาด

สมาธในการเรยน

ตวแปรทศกษาและเครองมอทใชในการวจย

1.ตวแปรตน ไดแก การจดการเรยนรรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง “ภมศาสตร

นาร” โดยใชชดแบบฝกเตมค า Mind Mapping

26

2.ตวแปรตาม ไดแก ผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง “ภมศาสตร

นาร”

เครองมอทใชในการศกษา

1. แผนการจดการเรยนรโดยใชชดแบบฝกเตมค า Mind Mapping วชาสงคมศกษา ศาสนาและ

วฒนธรรม เรอง “ภมศาสตรนาร” ชนประถมศกษาปท 6

2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมเรอง “ภมศาสตรนา

ร” ทผศกษาสรางขน เปนปรนย แบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ

2. ขนตอนการสรางและตรวจสอบคณภาพเครองมอในการวจย

1. ศกษาและวเคราะหหลกสตรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

ศกษาหลกสตร ค าอธบายรายวชา และขอบขายเนอหาวชาหลกสตรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ชนประถมศกษาปท 6 ผวจยไดด าเนนการ

ดงน

1) วเคราะหองคประกอบของรายวชา โดยจ าแนกออกเปน 3 สวน คอ กจกรรม เนอหา และ

ตวชวด

2) วเคราะหกจกรรมรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม โดยน าเอากจกรรมทก าหนด

ในรายวชามาวเคราะหหารปแบบการสอน

3) วเคราะหสาระการเรยนรรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม โดยน าเอาเนอหาหลก

ของรายวชามาวเคราะหเนอหายอย

4) วเคราะหตวชวด โดยน าเอาตวชวดแตละขอมาจ าแนกเปนดาน คอ ดานความร ทกษะ

กระบวนการ และดานคณลกษณะ

2. จดหนวยการเรยนรรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

3. คดเลอกหนวยการเรยนรเพอการศกษา

4. ศกษา คนควา นวตกรรมการจดการเรยนร

5. เขยนแผนการจดการเรยนร

1.) ก าหนดขนตอนการเรยนร

ขนท 1 ครบอกชอเรองทก าหนดใหนกเรยนอาน และสนทนาเกยวกบชอเรอง เพอสรางความสนใจและโยง

ประสบการณเดมของนกเรยนกบเรองทอาน ครเขยนประสบการณของนกเรยนแตละคนเปน Mind Mapping

27

ขนท 2 นกเรยนศกษาใบความรเรอง Mind Mapping

ขนท 3 นกเรยนแบงกลม กลมละ 5 คน อานเนอเรองทละตอน สรปสาระส าคญและรายละเอยดของเรองจาก

ค าถาม เชน เรองนเปนเรองเกยวกบอะไร ใจความส าคญในแตละยอหนาคออะไร มขอความใดสนบสนนบาง

แลวถายทอดลงใน Mind Mapping สวนทหายไปตวแทนกลมอธบาย Mind Mapping ทเขยนขน คร

เสนอแนะเพมเตม

ขนท 4 นกเรยนศกษาเนอหาความร เรอง “ภมศาสตรนาร”

ขนท 5 นกเรยนทบทวนความรรวมกนโดยใช Mind Mapping และอภปรายของเรองทไดอาน

ขนท 6 ครก าหนดเรองทจะใหนกเรยนเขยนโดยแบงกลมๆละ5 คน

ขนท 7 นกเรยนแตละกลมเขยนสรปเนอหาเตมสวนทหายไปเปน Mind Mapping ครตรวจแกไข นกเรยนน าไป

ปรบปรง

ขนท 8 นกเรยนแตละกลมเขยนสรปเรอง“ภมศาสตรนาร” จาก Mind Mapping แตละกลมน าเสนอผลงาน

ครและนกเรยนรวมกนพจารณาแกไข

2.) ด าเนนการเขยนแผนการจดการเรยนร

3.) ประเมนแผนการจดการเรยนร โดยใชแบบประเมนแผนการจดการเรยนร น าขอมลทไดมาปรบปรง

แผนใหสมบรณ

4.) ใหผเชยวชาญตรวจพจารณาแผนการจดการเรยนร

5.) ปรบปรงและแกไขแผนการจดการเรยนรใหเปนแผนการจดการเรยนรทสมบรณ

6.) น าแผนการจดการเรยนรไปทดลองใชจรงกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6/5 โรงเรยนอสสมชญ

แผนกประถม ทเปนกลมตวอยาง ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561

6. การสรางและหาคณภาพแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม มขนตอนการสรางและ

การหาคณภาพตามล าดบ ดงน

1. ศกษาหลกการและเทคนคการสรางแบบทดสอบแบบเลอกตอบ

2. วเคราะห สาระการเรยนร และตวชวด เพอวางแผนการออกขอสอบใหสอดคลองกบ เนอหาและ

พฤตกรรมทตองการวด

3. เลอกประเภทของแบบทดสอบทจะวด คอ เปนแบบทดสอบชนดปรนยเลอกตอบ จ านวน 30 ขอ

4. เขยนขอสอบตามทวางแผนไว

5. น าแบบทดสอบทผศกษาสรางขนจ านวน 30 ขอน าไปตรวจสอบหาประสทธภาพ

6. จดฉบบ จดพมพเปนขอสอบชนดปรนย แบบเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ

3. การเกบรวบรวมขอมล

28

ผศกษาไดด าเนนการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 ตามขนตอนดงน

1. ทดสอบกอนการเรยน (Pretest) กบนกเรยนกลมทดลองและกลมควบคมดวยแบบทดสอบวด

ผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ศาสนาและวฒนธรรม

2. ด าเนนการทดลอง โดยผศกษาท าการสอนดวยตนเอง ใชวธการจดการเรยนรโดยใชผงความคด

3. เมอทดลองครบ 5 ชวโมงแลว ท าการทดสอบหลงการทดลอง (Posttest) กบนกเรยนดวย

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

4. ตรวจแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม แลวน าผลท

ไดมาวเคราะหโดยใชวธการทางสถต

4. การวเคราะหขอมล และสถตทใชในการวเคราะหขอมล

สถตทใชในการทดสอบสมมตฐาน

1.การหาประสทธภาพชดแบบฝกโดยใชสตร ( E1/ E2 )

1.1 การค านวณหาประสทธภาพของกระบวนการ (E1)

100

1

1

A

N

X

E

เมอ 1E แทน ประสทธภาพของกระบวนการ

1X แทน คะแนนรวมจากการท าแบบฝกหดหรอกจกรรมใน

ระหวางเรยนของผเรยนทกคน

N แทน จ านวนผเรยน

A แทน คะแนนเตมของแบบฝกหดหรอกจกรรมในระหวางเรยน

1.2 การค านวณหาประสทธภาพของผลลพธ (E2)

100

2

2

B

N

X

E

เมอ 2E แทน ประสทธภาพของผลลพธ

2X แทน คะแนนรวมจากการท าแบบทดสอบหลงเรยนของ

ผเรยนทกคน

N แทน จ านวนผเรยน

29

B แทน คะแนนเตมของแบบทดสอบหลงเรยน

2.สถตทใชในการทดสอบความแตกตางของคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนโดยวดกอน

เรยนและหลงเรยนโดยคานวณจากสตร t-test dependent (pretest-posttest)

--------------------------------

30

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

ผลการวเคราะหขอมล

ผลการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง “ภมศาสตรนา

ร”

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทไดรบการจดการเรยนรโดยใชชดแบบฝกเตมค า (Mind Mapping)

ในการวเคราะหขอมลมล าดบขนในการน าเสนอขอมล ดงน

ผลการหาคณภาพของชดแบบฝกเตมค า (Mind Mapping) โดยใช ( E1/ E2 )

ตารางท 1 แสดงประสทธภาพของชดแบบฝกเรอง “ภมศาสตรนาร”ของนกเรยนเพศชายชนประถมศกษาปท 6

ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2561 โรงเรยนอสสมชญแผนกประถม จ านวน 45 คน ทไดรบการจดการเรยนร

โดยใชชดแบบฝกเตมค า (Mind Mapping)

การทดสอบ E1 E2

ประสทธภาพ 80.15 80.37

แปลผล สงกวาเกณฑ สงกวา

เกณฑ

จากตาราง 1 พบวาชดแบบฝกเรอง “ภมศาสตรนาร”ของนกเรยนเพศชายชนประถมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

ปการศกษา 2561 โรงเรยนอสสมชญแผนกประถม จ านวน 45 คน ทไดรบการจดการเรยนร โดยใชชดแบบ

ฝกเตมค า (Mind Mapping) มประสทธภาพ 80.15/80.37 ถอวามประสทธภาพตามเกณฑทตงไวคอ

80/80ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว

ผลการเปรยบเทยบความกาวหนาผลสมฤทธทางการเรยนระหวางกอนเรยนและหลงเรยนโดยใช

t-test dependent

31

ตารางท 2 แสดงผลการเปรยบเทยบคะแนนเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนกบหลงเรยน

วชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง “ภมศาสตรนาร”ของนกเรยนเพศชายชนประถมศกษาปท 6 ภาค

เรยนท 2 ปการศกษา 2561 โรงเรยนอสสมชญแผนกประถม จ านวน 45 คน ทไดรบการจดการเรยนร โดย

ใชชดแบบฝกเตมค า (Mind Mapping)

ผลการทดลอง N

(30)

S. D. D S.D.D t Sig.

(1-

tailed)

กอนเรยน 45 16.51 2.79 3.87 1.49 17.45* 0.0000

หลงเรยน 45 20.38 3.07

จากตาราง2 พบวา การทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6/5 จ านวน 45 คน

ทไดรบการจดการเรยนร โดยใชชดแบบฝกเตมค า (Mind Mapping) มคะแนนเฉลยเทากบ 16.51 คะแนน

และ

20.38 คะแนนตามล าดบและเมอเปรยบเทยบระหวางคะแนนกอนและหลงเรยนของนกเรยนสงกวากอนเรยนอยาง

มนยส าคญทางสถตทระดบ .05

---------------------------------

32

บทท 5

สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

สรปผลการวจย

การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ของ

นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรอง “ภมศาสตรนาร” โดยใชชดแบบฝกเตมค า (Mind Mapping) ม

วตถประสงคเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ของนกเรยนทไดรบ

การจดการเรยนรโดยใชชดแบบฝกเตมค า (Mind Mapping) สามารถสรปสาระส าคญไดดงน

1.ชดแบบฝกเรอง “ภมศาสตรนาร”ของนกเรยนเพศชายชนประถมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา

2561 โรงเรยนอสสมชญแผนกประถม จ านวน 45 คน ทไดรบการจดการเรยนร โดยใชชดแบบฝกเตมค า

(Mind Mapping) มประสทธภาพ 80.15/80.37 ถอวามประสทธภาพตามเกณฑทตงไวคอ80/80

2.การทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6/5 จ านวน 45 คน ทไดรบการจดการ

เรยนร โดยใชชดแบบฝกเตมค า (Mind Mapping) มคะแนนเฉลยเทากบ 16.51 คะแนน และ20.38 คะแนน

ตามล าดบและเมอเปรยบเทยบระหวางคะแนนกอนและหลงเรยนของนกเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทาง

สถตทระดบ .05

อภปรายผลการวจย

1. แผนการจดการเรยนรรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เรอง

“ภมศาสตรนาร” โดยใชชดแบบฝกเตมค า (Mind Mapping) มประสทธภาพสามารถใชในการจดการเรยนร

ได มคา 80.15/80.37 ถอวามประสทธภาพตามเกณฑทตงไวคอ80/80ซงคณภาพอยในเกณฑทด ทงน

เนองมาจากแผนการจดการเรยนร ผศกษาไดสรางตามกระบวนการ กลาวคอมการวเคราะหหลกสตร กจกรรม

สาระการเรยนรและตวชวดของรายวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม น ามาจดเปนหนวยการเรยนร ได

ศกษา คนควา นวตกรรมการเรยนร คอ การจดการเรยนรโดยใชชดแบบฝกเตมค า (Mind Mapping) เปน

รปแบบในการจดกจกรรมการเรยนรทเปนทยอมรบอยางกวางขวาง มการใชสอ แหลงเรยนรอยางหลากหลาย

ตลอดจนมการวดประเมนผลตามสภาพจรง ท าใหแผนการจดการเรยนรมคณภาพ

2. ผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง “ภมศาสตรนาร” โดยใชชด

แบบฝกเตมค า (Mind Mapping) เทากบ16.51 ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน เทากบ 20.38และเมอท า

การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนระหวางกอนเรยนและหลงเรยน มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทาง

สถตทระดบ .05 แสดงวา หลงไดรบการจดการเรยนรโดยใชชดฝกเตมค า (Mind Mapping) แลวนกเรยนม

ผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

33

ขอเสนอแนะ

1.การสอนเขยนผงความคด (Mind Mapping) ควรเรมใหแนวทางการเขยน จากเรองทมความหลากหลายและม

เนอหาเขาใจงาย จากนนจงเพมเนอหาใหมากขน เพอพฒนาความเขาใจลกษณะของผงความคดและวธเขยนผง

2.ควรน าเอารปแบบ และกระบวนการศกษาในครงนไปท าการศกษากบเนอหาวชาของกลมสาระอนๆ

3.ควรศกษาผลการใชผงความคดกบตวแปรอน ไดแก ความคดสรางสรรค ความสนใจในการเรยน และการ

น าไปใชศกษาผลการสอนกบนกเรยนในระดบชนอนๆ

34

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ, 2551. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551และแกไขเพมเตม

พ.ศ.2560. กรงเทพฯ

กระทรวงศกษาธการ.พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และแกไขเพมเตม(ฉบบท 2 )

พ.ศ. 2546. กรงเทพฯ:โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ.

กระทรวงศกษาธการ.พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และแกไขเพมเตม(ฉบบท 2 )

พ.ศ. 2545. กรงเทพฯ:โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ.

นวลจตต เชาวกรตพงศ. (2537, ตลาคม- ธนวาคม). ความคดรวบยอดกบการเรยนการสอน,วารสารพฒนา

หลกสตร. 14(119): 55-60

พวงรตน ทวรตน. (2530). การสรางและพฒนาแบบทดสอบวดผลสมฤทธ. กรงเทพมหานคร : ส านกทดสอบ

ทางการศกษาและจตวทยา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

ภทราภรณ พทกษธรรม. (2543). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถดานการคดวเคราะห

และเจตคตตอวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทไดรบการสอนแบบสบ

เสาะหาความรโดยใชกจกรรมสรางแผนภมมโนทศนกบการสอนตามคมอคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การ

มธยมศกษา). กรงเทพฯ: บณทตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

มนส บญประกอบ. (2524 , กนยายน). แผนภมมโนทศนกบการสรางเสรม ส จ ป ล. วารสารบณฑตศกษา.

3 (3): 47-54.

วชย วงษใหญ. (2543) . ปฏรปการเรยนร: ผเรยนสาคญทสด สตรสาเรจหรอกระบวนการ, รวมคด

รวมเขยน ปฏรปการเรยนรผเรยนสาคญทสด. กรงเทพฯ: บรษทพรกหวานกราฟฟค จ ากด.

วชย วงษใหญ. (2537) . กระบวนการพฒนาหลกสตรและการเรยนการสอน: ภาคปฏบต. กรงเทพฯ:

สรรยาสาสน.

วมลรตน สนทรโรจน. (2549). การพฒนาการเรยนการสอนภาควชาหลกสตรและการสอน.มหาสารคาม :

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม.

วไลพร ธนสวรรณ. (2543). การพฒนากจกรรมผงมโนมตสมพนธเพอสงเสรมทกษะการอานและ

35

การเขยนภาษาองกฤษของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. วทยานพนธ ศศ.ม.(การมธยมศกษา). เชยงใหม:

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. ถายเอกสาร.

วไลวรรณ ตรศรชะนะมา. (2537, เมษายน–มถนายน). แนวคดบางประการเกยวกบความคดรวบยอด.

สารพฒนาหลกสตร. 13(117): 49.

ศรรตน เจงกลนจนทร. (2536). การอานและการสรางนสยรกการอาน. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช.

ศรพร ทรเครอ. (2544). ผลการเรยนแบบเครองมอโดยใชผงมโนทศนทมตอผลสมฤทธทางการเรยน

และความคงทนในการเรยนรกลมสรางเสรมประสบการณชวตของนกเรยนชนประถม

ศกษาปท 4. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การประถมศกษา). กรงเทพฯ: บณทตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรว

โรฒ. ถายเอกสาร.

ศนยพฒนาหลกสตร, กรมวชาการ. (2536). สรปการใชหลกสตรวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม

ศาสนาและวฒนธรรมและการประเมนคณภาพการเรยนการสอนสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ชน

มธยมศกษา. กรงเทพฯ: ศนยพฒนาหลกสตร,กรมวชาการ.. (2525). คมอครกรมวชาการ. กรงเทพฯ: โรงพมพ

ครสภา.

ศนยพฒนาหลกสตร, กรมวชาการ. (2543). การพฒนาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ:

โรงพมพการศาสนา กรมศาสนา.

สมาน ลอยฟา. (2542, พฤษภาคม). การจดบนทกดวยการใชแผนทมโนทศน. บรรณารกษาศาสตร

และสารนเทศศาสตร มช. 17(2): 1-9.

สน สอนตระกล. (2535). การพฒนาระบบการเรยนการสอนแบบจดกรอบมโนทศนสาหรบวชา

ชววทยา ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา).กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สนย เหมะประสทธ. (2543, มกราคม-เมษายน). ผงการวเคราะหเนอหา. วชาการศกษาศาสตร.

1(2): 49-50.

สมาล จนทรชลอ. (2533). ผลการฝกทกษะการรคดตอการคดรวบยอด. ปรญญานพนธ กศ.ด.

(การวจยและพฒนาหลกสตร). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ถายเอกสาร.

อนบาลนองหญง, 2551. เอกสารประกอบหลกสตรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. อบลราชธาน: โรงเรยนอนบาลนองหญง

36

อสสมชญแผนกประถม, 2561. เอกสารประกอบหลกสตรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ตามหลกสตร

แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551(ฉบบปรบปรง พ.ศ.2560).กรงเทพฯ: โรงเรยนอสสมชญ

แผนกประถม

37

ภาคผนวก

ตวอยางแผนการจดการเรยนรตามหนวยการเรยนร เรอง ภมศาสตรนาร ( เครองมอทางภมศาสตร )

1. มาตรฐานการเรยนร

ส 5.1 เขาใจลกษณะของโลกทางกายภาพและความสมพนธของสรรพสงซงมผลตอกน และกนใน

ระบบของธรรมชาต

ใชแผนทและเครองมอทางภมศาสตรในการคนหา วเคราะห สรปและใชขอมลภมสารสนเทศอยางม

ประสทธภาพ

2. ตวชวด

ส 5.1 ป.6/1 ใชเครองมอทางภมศาสตร (แผนท ภาพถายชนดตาง ๆ) ระบลกษณะส าคญทางกายภาพ

และสงคมของ

ประเทศ

3. สาระการเรยนรแกนกลาง

เครองมอทางภมศาสตร (แผนท ภาพถายชนดตาง ๆ) ทแสดงลกษณะทางกายภาพของประเทศ

4. สาระการเรยนร (Sub Concept และ Topic)

เครองมอทางภมศาสตรทแสดงลกษณะทางกายภาพของประเทศ

1. เครองมอทางภมศาสตร แผนท แผนผง

2. ภาพถายชนดตาง ๆ

5. สาระส าคญ

แผนท ภาพถายทางอากาศและภาพจากดาวเทยม จะใหรายละเอยดของสงตาง ๆ บนพนผวโลก

เกยวกบต าแหนง ระยะทาง ทศและระบบความสมพนธของสงตาง ๆ

6. จดประสงคการเรยนร (ดานความร/ดานทกษะ/ดานคณลกษณะ)

1. นกเรยนสามารถอธบายความหมายเครองมอทางภมศาสตรได (K)

38

2. นกเรยนสามารถใชแผนทชนดตาง ๆ ไดถกตอง (P)

3. นกเรยนสามารถอธบาย ยกตวอยางภาพถายชนดตาง ๆ ได (K)

4. นกเรยนสามารถเหนถงความส าคญของแผนทและภาพถายชนดตาง ๆ ได (A)

7. สมรรถนะส าคญของผเรยน

1. ความสามารถในการคด

2. ความสามารถในการแกปญหา

3. ความสามารถในการใชทกษะชวต

4. ความสามารถในการสอสาร

8. คณลกษณะอนพงประสงค

1. มวนย

2. ใฝเรยนร

3. มงมนในการท างาน

9. วธการสอน/เทคนคการสอน

วธการสอนแบบ Active Learning/STEP

10. กระบวนการจดการเรยนร/กจกรรม (จะตองม ค าส าคญ Key Word)

ขนท 1 แลกเปลยนประสบการณเดม (STE)

1. ครน าภาพแผนทชนดตาง ๆ ลกโลก โดยผานสอ Power point มาใหนกเรยนดแลวรวมกนสนทนา

ซกถาม แสดง

ความคดเหนโดยครใชค าถามดงน

* ภาพทครน ามาใหนกเรยนดเปนภาพเกยวกบอะไร

* สงเหลานมประโยชนตอนกเรยนหรอไมเพราะเหตใด

39

ขนท 2 เสรมความรใหม (STE)

2. ครใหนกเรยนศกษาเนอหาเกยวกบเครองมอทางภมศาสตร ภาพถายชนดตาง ๆ ในเอกสาร

ประกอบการเรยนจากนน

ครใชค าถามดงน

* สงใดทเปนเครองมอทางภมศาสตร

* นกเรยนรจกภาพถายชนดใดบาง

ขนท 3 ใหฝกปฏบต (STE)

3. ครใหนกเรยนแบงกลม กลมละ 4 – 5 คนเพอท ากจกรรม โดยครจดท าบตรภาพแผนทชนดตาง ๆ

และภาพถายชนด

ตาง ๆ จากนนใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนมาเลอกบตรภาพกลมละ 1 ภาพ แลวใหชวยกนศกษาหา

ขอมลเกยวกบภาพท

ไดเลอกไว

ขนท 4 จดใหน าเสนอผลงาน (STE)

4. ครใหนกเรยนแตละกลมออกมาน าเสนอผลงานหนาชนเรยนดวยการรายงาน การอภปราย การถาม –

ตอบ โดยครคอย

อธบายเพมเตมและใหค าแนะน า

ขนท 5 สรปหลกการน าไปใช

5. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรเกยวกบเครองมอทางภมศาสตร ภาพถายชนดตาง ๆ โดยครใช

ค าถามดงน (S)

* นกเรยนไดรบประโยชนใดบางจากการใชแผนทและภาพถายชนดตาง ๆ

6. ครใหนกเรยนท าแบบฝกผงความคด (Mind Mapping) (P)

11.สอและแหลงการเรยนร

40

1. ภาพแผนทชนดตาง ๆ ลกโลก โดยสอ Power point

2. เอกสารประกอบการเรยน

3. บตรภาพ

4. แบบฝกผงความคด (Mind Mapping)

12.วธการประเมน/การวดประเมนผล

สงทวด/พฤตกรรม วธการ – เครองมอ เกณฑการประเมน

1. อธบายความหมายเครองมอทางภม

ศาสตรได

2. ใชแผนทชนดตาง ๆ ไดถกตอง

3. อธบาย ยกตวอยางภาพถายชนด

ตาง ๆ ได

4. เหนถงความส าคญของแผนทและ

ภาพถายชนดตาง ๆ ได

1. แบบสงเกตพฤตกรรมการ

เรยน

2. แบบฝกหดในเอกสาร

ประกอบ

การเรยน

3. แบบฝกผงความคด (Mind

Mapping)

1. ผาน : คอ อธบายความหมายเครองมอทาง

ภมศาสตรได

ไมผาน : คอ ไมสามารถอธบายความหมาย

เครองมอทางภมศาสตร

2. ผาน : คอ สามารถใชแผนทชนดตาง ๆ ได

ไมผาน : คอ ไมสามารถใชแผนทชนดตางๆ

ได

3. ผาน : คอ สามารถอธบาย ยกตวอยาง

ภาพถายชนดตาง ๆ ได

ไมผาน : คอ ไมสามารถอธบาย ยกตวอยาง

ภาพถายชนดตาง ๆ ได

4. ผาน : คอ เหนถงความส าคญของแผนท

และภาพถายชนดตาง ๆ ได

ไมผาน : คอ ไมสามารถเหนถงความส าคญ

ของแผนทและภาพถายชนดตาง ๆ

41

13.เครองมอ

แบบฝกหดในเอกสารประกอบการเรยน

แบบประเมนการสงเกตพฤตกรรมนกเรยน

42

ค ำชแจง ใหนกเรยนบอกประเภทและชนดพรอมทงประโยชนของเครองมอทาง

ภมศาสตรลงในแผนผงความคด

เครองมอทาง

ภมศาสตร

1.1

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

……………………………………...........

1.3

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

1.2

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

……………………………………………

43

แบบทดสอบกลมสาระ สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

สาระท 5 ภมศาสตร

ระดบช นประถมศกษาปท 6

ค าอธบาย

1. ขอสอบเปนแบบ ปรนย 4 ตวเลอก จ านวน 30 ขอ

2. ใหเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว

1. แผนทใดแสดงรายละเอยดเกยวกบการปกครองและอาณาเขตของ

ประเทศ

1). แผนททางหลวง

2). แผนทภมประเทศ

3). แผนทภมอากาศ

4). แผนทรฐกจ

2. ลกษณะภมประเทศแบบใดทคนมกต งบานเรอนอาศยอยหนาแนน

1). ลกษณะภมประเทศทเปนภเขา

2). ลกษณะภมประเทศทเปนทราบสง

3). ลกษณะภมประเทศทเปนทราบและชายฝงทะเล

4). ลกษณะภมประเทศทเปนภเขาและทเปนทราบสง

3. ถาปาไมในประเทศไทยถกตดท าลายไปจดหมด นกเรยนคดวาจะเกดอะไร

ขนในอนาคต

1). พนดนจะแหงแลง แลวจะคอย ๆ กลายเปนทะเลทราย

2). พนทการเกษตรมเพมมากขน

3). ประชาชนมทอยอาศยเพมขน

4). มพนทต งโรงงานอตสาหกรรมเพมขน

4. การประกอบอาชพเพาะปลกในพนทตาง ๆ มความแตกตางกน เนองจาก

สาเหตใด

44

1). มฐานะทางเศรษฐกจตางกน

2). มคานยมตางกน

3). มสภาพแวดลอมตางกน

4). มการศกษาตางกน

5. ขอใดคอภมปญญาทองถนของคนในภาคเหนอ

1). การท าตวหนงตะลง

2). การท ามดอรญญก

3). การท าผามดหม

4). การท ารมบอสราง

6. พกดภมศาสตรใน 2 จงหวดใดมความใกลเคยงกนมากทสด

1). พงงา – สงขลา 2). พจตร -อางทอง 3). หนองบวล าภ -เลย 4). แมฮองสอน -นาน 7. จงหวดใดมแนวโนมประสบภยสนาม

1). ชลบร 2). ภเกต 3). ระยอง 4). จนทบร 8. เหตการณใดสงผลกระทบตอการสญเสยชวตและทรพยสนมากทสด

1). น าทวมบรเวณภาคกลาง 2). คลนยกษสนามบรเวณภาคใต 3). หมอกควนจากการเผาปาบรเวณภาคเหนอ

4). ปาไมถกทาลายบรเวณภาคเหนอและภาคตะวนตก

9. ลกษณะทางกายภาพใดทเหมาะสมตอการต งถนฐานมากทสด

1) ชมชนเสรภาพอาศยอยเชงเขา

2) หมบานนาดอาศยบรเวณทราบลม

3) หมบานโคกกระโดนอาศยอยบนทราบสง

45

4) ชมชนนาเคมต งบานเรอนอยบรเวณเกาะ

10. ภมลกษณใดทอยในภมภาคเดยวกนท งหมด

1) ทวเขาสนกาลาครแมน าปง

2) ทวเขาเพชรบรณแมน าตาป

3) ทวเขาพนมดงรกแมน าช

4) ทวเขาตะนาวศรแมน าบางปะกง

11. ตวเลอกใดแสดงความสมพนธระหวางลกษณะทางกายภาพกบ

ปรากฏการณทางธรรมชาตไดถกตองทสด

1) ทราบสง/ปญหาน าทวมตลง

2) ทราบลม/ปญหาดนพงทลาย

3) ทราบลม/ปญหาดนเสอมคณภาพ

4) ทราบสง/ปญหาน าปาไหลหลาก

12. ความสมพนธระหวางสงแวดลอมทางธรรมชาตกบสงแวดลอมทางสงคม

ขอใดไมถกตอง

1) ประชากรอาศยอยหนาแนนตามพนทราบสง

2) การปลกพชแบบข นบนไดบรเวณเชงเขา

3) การปลกขาวในพนทภาคกลาง

4) การพฒนาพนทชายฝงทะเลเปนแหลงทองเทยว

13. การท าลายทรพยากรธรรมชาตในขอใดทสงผลกระทบตอสภาพแวดลอม

มากทสด

1) แมน า

2) ปาไม

3) สตวปา

4) แรธาต

46

14. ขอใดกลาวไมถกตองเกยวกบสวนประกอบของแผนท

1)พกดภมศาสตรชวยแสดงทต งของดนแดนตางๆไดชดเจน

2)มาตราสวนชวยใหรระยะทางและขนาดของพนทจรง

3)ทศและชอแผนทเปนสวนประกอบของแผนท

4)สญลกษณสเปนสญลกษณใชเฉพาะบอกขอบเขตพนทของประเทศ

ตางๆแตใชแสดงภมประเทศไมได

15. สญลกษณสเขยวในแผนทเหมาะแกการประกอบอาชพใด

1) ประมง

2) เพาะปลก

3) เลยงสตว

4) ท าเหมองแร

16. อากาศในเขตรอนชนจะมเชอโรคทมผลตอคนในภมภาคนน โรคทมกพบ

คอขอใด

1). ไขเลอดออก 2). โรคไขหวด 3). โรคกระดก 4). โรคมะเรง

17. เพราะเหตใดลกษณะพนททเปนหบเขาจงมคนอาศยอยนอยแตเหมาะทจะ

เปนแหลงทองเทยว

1). มพนทส าหรบผจญภย 2). มแรอญมณมาก 3). มสภาพโดดเดยว เปนธรรมชาต 4). มทวทศนสวยงาม อากาศเยนสบาย 18. เขมทศ อาศยความรจากหลกการในขอใด 1). แรงหมนรอบตวเองของโลก

47

2). แรงเหวยงของแมเหลกเลกๆ 3). แรงดงดดของแมเหลกโลก

4). แรงโนมถวงของโลก

19. ประเทศไทยอยในเขตรอนทางซกโลกเหนอ มอณหภมเฉลยตลอดปเทาใด

1). 20 องศาเซลเซยส 2). 27 องศาเซลเซยส 3). 24 องศาเซลเซยส

4). 35 องศาเซลเซยส

20. ปรากฏการณน าขนน าลงมผลจากขอใด

1). การเอยงของข วโลกเหนอและใต 2). แรงดงดดของโลกและดวงจนทร 3). แรงดงดดของดวงจนทรและดวงอาทตย

4). แรงดงดดของโลกและดวงอาทตย

21. การประกอบอาชพในขอใดทไมสมพนธกบสภาพแวดลอม) 1). ทราบ ปลกพชผก ท าสวน 2). ทลม พชเมองหนาว อตอเรอ 3). ทดอน ปลกพชไร เลยงสตว 4). ชายฝง ประมง ปลกมะพราว 22. บานทอยในบรเวณพนทราบลมและบานทอยในบรเวณพนทดอนมกจะสรางบานทมใตถนสง ซงใตถนนมประโยชนหลายอยางยกเวนขอใด 1). ปองกนน าทวม 2). ใชส าหรบเลยงสตว 3). ปองกนความหนาวเยน 4). เปนทเกบอปกรณตางๆ 23. “บานของสชาต ต งอยบรเวณพนทสง น าทวมไมถง เขาและครอบครวประกอบอาชพท าไรและเลยงสตว” จากขอความน บานของสชาตนาจะต งอยบรเวณพนทใด 1). พนทชายฝงทะเล 2). พนทราบลม

48

3). พนทภเขา 4). พนทดอน 24. ความสมพนธระหวางสงแวดลอมทางธรรมชาตกบการประกอบอาชพใน

ขอใดไมถกตอง

1). อาศยอยในพนทราบลมประกอบอาชพท านา 2). อาศยอยในพนทราบสงประกอบอาชพเลยงสตว 3). อาศยอยในพนทใกลกบเชงเขาประกอบอาชพประมงน าจด 4). อาศยอยในพนทใกลกบชายฝงทะเลประกอบอาชพธรกจทองเทยว 25. “แกวตาเปนเกษตรกรทอาศยอยบรเวณทราบเชงเขา แกวตาและคนในชมชนตองการขยายพนทท ากน ใหกวางขน จงชวยกนตดตนไมบรเวณเชงเขาเพอขยายพนททางการเกษตร” จากการกระท าของแกวตา และคนในชมชนจะสงผลตอการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมหลาย

ประการ ยกเวนขอใด

1). ท าใหเกดดนถลม 2). ท าใหแหลงน าแหง 3). ท าใหสตวไมมทอย 4). ท าใหพชผลทางการเกษตรลดจ านวนลง 26. ภาคใดของประเทศไทยมลกษณะภมประเทศสวนใหญเปนทวเขา

1). ภาคใต 2). ภาคกลาง 3). ภาคเหนอ 4). ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 27. ประเพณใดเกดจากสภาพอากาศทแหงแลง

1). ประเพณทอดกฐน 2). ประเพณแหขนหมาก 3). ประเพณแหนางแมว 4). ประเพณแหเทยนพรรษา 28. ขอใดเปนจงหวดทอยทางภาคเหนอ และมพนทตดกบประเทศพมา

1). ล าปาง 2). ราชบร 3). อตรดตถ 4). แมฮองสอน

49

29. ภาคตะวนออกเฉยงเหนอมพนทสวนใหญเปนดนทราย จงเหมาะแกการเพาะปลกพชชนดใด 1). เงาะ 2). ล าไย 3). กาแฟ 4). มนส าปะหลง 30. ปานตองการไปเทยวทะเลบรเวณอาวไทย ปานควรเดนทางไปทจงหวดตอไปน ยกเวนขอใด 1). ตราด 2). กระบ 3). ชลบร 4). สราษฎรธาน