nnnc t(')r earlos malbdr~ dias t:pj ri :jost ]oubtrt ehaou...

36
nn nc T (') R earlos Dias t:PJ ri >ll :Jost ]OUbtrt ehaou A"ignJtuia oara PortugaL colonias e He soa nha Auignatu•a COllj•ncla do Seculo .do Supplemsnlo H umo•i slicodoSeculo e da lllustra9ão Portugueza l"ll\•),. ... PQATl,.IC;At... C:: Qt..ONIA$ li; MC$ ,.ANHA .. :. ........ :.: .. :::: 1 A1>:-1 1:-.1sr1< A\ 1> a,; ot ' l' lc.:1:-. A#i - J:aa Formosa 0 1 .\ f•RHU:lk..\ J:Xl>OSIÇ.Ao l>'\IHf: í>A dt,l.l:ST'1A(,At) Pt·H>·TI tit:.f'./.\•, t.·bJ.o ... lt. ,,,..,il 1,1 fto;l'Ell\l!;.1-0 . 1 o:.l 16 P 11.1.1 H.-Ji FESTA Oc_) FF-UBRIC110 l.ATINO 01 í'ARI'-. nrn l 111.t ..,T,-O'- J)A tiRANDI; ORC:llfS· TRA PORTLGLIEZA. <:0"4 h 11,1,t'S'r.-os <Jl ·\IHl'OS OE NO 80\\ IF.;.ts DO \\OSH. <;w . \\A. um ma 101 .'t\o,;o..'ft-;IL:.0, l'Ol>& _1 11.1 t :->T. -,\ JiO JJ.\fU.il.\ff'ffO, COtil J 11.1.r..,1 ·. Ul.Tl.\\Of. COMl<.:10' l)f. <'0'4 3 11.T.C:>.T A\\\NJl.i. ANfM ..\ UOll..\, 1·1u.o V!cToR R111f.IR:O, ('OM ;i; lLl.l">I , l'M. Lll SOL·" LUZ ElfCTfUCo\, cu•: 1\ llU.'ST., •:1<'. t\H

Upload: phamquynh

Post on 10-Apr-2018

221 views

Category:

Documents


6 download

TRANSCRIPT

Page 1: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ r i >ll :Jost ]OUbtrt ehaou A"ignJtuia oara PortugaL colonias e Hesoanha Auignatu•a COllj•ncla do Seculo .do Supplemsnlo Humo•islicodoSeculoe da lllustra9ão Portugueza l"ll\•),. ... ,i~g()o') PQATl,.IC;At... C::Qt..ONIA$ li; MC$ ,.ANHA

~::~~~~:: ·:::::.:·:::::. :::::: .. :. ::~::: ~~~:!~~·.·;e:.:-.:::::::·: :: ........ :.: .. :::: :~ 1 !;~~Jt~~~,"\:;~~;;:: :···· ~1'.I•.\ «."\'·'''· A1>:-1 1:-.1sr1< A\' Ã1> a,; ot' l' lc.:1 :-. A#i - J:aa Formosa

0

1 .\ f•RHU:lk..\ J:Xl>OSIÇ.Ao l>'\IHf: í>A dt,l.l:ST'1A(,At) Pt·H>·TI tit:.f'./.\•, t.·bJ.o ... lt. ,,,..,il 1,1 fto;l'Ell\l!;.1-0 . 1 o:.l 16

P 11.1.1 H.-Ji FESTA Oc_) FF-UBRIC110 l.ATINO 01 í'ARI'-. nrn l 111.t ..,T,-O'- CO'.':fTPTO~ J)A tiRANDI; ORC:llfS· TRA PORTLGLIEZA. <:0"4 h 11,1,t'S'r.-os <Jl ·\IHl'OS OE ~EQUffo!., NO 80\\ IF.;.ts DO \\OSH. Pl~l.O <;w • . \\A. um ma 101 N\:t-:~ • .'t\o,;o..'ft-;IL:.0, l'Ol>& _ 1 11.1 t :->T. -,\ REPl{f.~tNTAyÃO ~~ Jt>R.,..t.U~TA~ JiO JJ.\fU.il.\ff'ffO, COtil J 11.1.r..,1·. O~ Ul.Tl.\\Of. COMl<.:10' l)f. Ll~BOA, <'0'4 3 11.T.C:>.T A\\\NJl.i. ANfM ..\ UOll..\, 1·1u.o ~R . V!cToR R111f.IR:O,

('OM ;i; lLl.l">I , l'M. Lll r~o SOL·" LUZ ElfCTfUCo\, cu•: 1\ llU.'ST., •:1<'. t\H

Page 2: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

lLLUHTUAÇAO PORTUUUEZA

COMPANHIA

PAPEL DO PRADO Sor1td1dt anon}m:t dt ruponS1bili1lallf'

lirui11Ja

Proprletaria das C.n.brica~ llO Pradc. Ma­rlanaia e Sobreirinbo 1Tho1nar•,

Peoedo • Casal d'Bermjo t[..ouxJlt Valle Maior (Albergaria• v.ib•I

l•t.'-'lh,b• pan. Uata prodllf'(A• ........ ~ tt• l"4) U1llt6r• de Í.iJo• df' pa.piol f' Jl .. .a• dM •t­thlnt•1nOll m .. '1 apt"TPl'r"ti.alos vara• •u• tft-Ju ..

Ir~; á~ ..:?f;!~7:t~.!~.~.~~~r~t~1~~t~: ~ti. 11 f'IHIJC\ pr mpum .. ni. l'DC.OMM""Qda-t ti• rll f 1brlor:11f&1 f'apeda.""!I df' •1ud11Ul't qun.llJ.adé Jo rc(l!•I \l.t machiaa conlfRU.) uu tt'<IODda f' d~

flM. CiCIUP"TORIOS 1 Oll'O~n·o~

LISBOA 270, Ria 4a Prl1cm, 276 PORTO 49. R11 de Passes Maml. 51

1:r144. ~ ~bicos: &..1.:-1l0&, COMP.l1'81A PR&L,0.

, OKIO-PR4h0-U'bo&: Nuru('r0 &t>~bu•I· 00 :ol,lf.

LICOR VEGETAL

O melhor r•medlo e purllloador

1

d• Iodas as moleall.as prmnlentea da lm~~~~~n&u

1 frasco. lfOoo,..,. 7 t .. ••coa 8$000 r4'1a

Para pmi1c11 PORTE GRATIS TodM ot ped M dru• ttt 1111~

..... a: l'IURllACH 811.\ZILEIRt

IS, L. dt s. Domlnqu, l!ô-1 L I SBOA

CASA &SPECIAL D& C!F~ DO BRAZIL

~- Telles l C: a .. o•n•tt ll01C!Lla4o>.LllaO&-aaa ll•••••••••••••lllii •• 4a Baad.etra, 11 . •OBTO

nno610VuLCAlrt HORA

EXACTA

: ;

fltl.lt'UOlll. a.• 1 UI!

car! especial de llnas Geraes 1Brum f t:...t• deu .. 1~ ntf • ._,,,. ..,. •• • ,.a...tar

~ :d~r::=·:.~:=::':~·=

li 8.ERJ.I

e Sodatlvo BEIRAO

ANTl-DTSlíNORRBEICO K' o mal1 W11qiudt e : •1.11."nlo m"4~

11\1'.Qto par• lodo~ 01 MlfrlMf!OIQ• Ql.li' P.~· m ou •l'Oml'lanham H men.&tu:t­o6eJ lrr~ulart11 (dy•menorrbe.t J, Cma oa &JJlvl!i •t wJlea; ol"rin~oe e 40., ou.• rio,, as •IOr0t non+·u~ mulW> vlol<·nu., na ut"'\·a, •llOD'IAaO. ft>ftlNI e ~1u~drl•, 'ft.tllfi(l"n~, soe•tno•, ronvul..ó-s, .,~'lu·· oeoo~os. by"'9dtt>t • oulros: .. ,,,98, voatiGOll. Jbtrllf'a, atat.- :a • k!uo,:io .Je

:~·:: -::::~~~~4!': IDCATlaoidariU q ... llllOJl.O (lllftltltntll at m- 1.aro *" htil'lul:\.ret.. o a.a.au .. •B 6ltl•• •rllla rc>m ~·IJ"'('i.\Ji4* • br~ o uiero. i.ra;lOt anruorooe e dflll"ll•

~~~~-~d~~'~('n~:,·'I!: :!1:~~~i~~·t~~; na alonla dll't ovitr~i)\ 11 tl'I llebill.Ja.•1•• uu CrA•lll"'U do""''º· "' h1dJ<pe0"1.'\\l'I ni ameoorrhl'i\ 11«ldflnl1I º" iU.tJICn<lo \U• bil.a dou tten• (M)r #Sl>Ho do ,.,. .. ,, .. ,. n)l'Olo,. rmoçlooe ou •USIC<ll. o S.daU· •o Belrlo w11tm Pf"P•~e~ kit .. u ... •J·ll'IOC-·llo· • aJ1tJ..1•ph~a-. mauo .~ ,.._ drr.-uar • luto bnac. • k'N ,._. • ._, Clt•,.,rMo.

0 .... ti•• •8•Sti•• t de a:u.S.. ftlOr tlw-nptt1 llotoo •• ...,.llOl*U..a ..

~~~ :.~11!ui:;~!10 ·~,~~~;·:~:. t1"1li"º"· º""*º" o rl'aul3r m ''lm-onlo

:-:!!~~:~~ ~1~• ~~~ro't~,~~~~~~:·r~llri~ ., su51en1.aroh> 1.lll 1tr1tvt1?1 P"'rto tb,Ç(\e•

:~~:i~~t11:.:;,;.~~~mi:u~.t1~iuC~ri·~~ cl~ub(Jo' t(•l>l'(}IW!tnr"""'I\'- aa.<•lbo,. O" perlia"h d.11 •Upr fJUlllUOcla d .. <:t.Do IC1lt! t1dfoeultH ...,.~ .... ,.,., solwio'f"f• pela (li"'<~·· llhl 4-rt "*'"°""' """"' ::~.-ç.~:i!!'.t :=· ~.::!: aas r,_•lla• •"'tl1.a .. ~ deli• on.r*­qoe dl!"l>l"ll•J'"m dfl .....W. d'.queu • w• dos ciu d1 lntllr\~llÇiO d rurgk.a..

OK~OSl'rOS AOOTOIUSADOS: 6m Port .. gal: Ph;1 · ma~1a f .ibc·

~b.':"'ir͕ da Liberdade, 161;

Pharm1c:11 do Padr;io - BM ,.,._.., 10, p-.

l"!J""-º • "º"""ª" Mr l Wymto.

Exron On11t1t11t. 68 t 69, S. ,.,r,;u &.. Loo"""· E. e r~1:~:!~ .. : ~;,f"!-;::: ::~~~~;~ :0.~l~:1~':h;.~:. G:,,rr~~~"'=•d41~ IMt\yrlo • n11aOu ""J." fk'Pdl• ot llfll.· \l.f0$.

Fvl •"li•• d'H~H •rlid. qu• o -• •• ,~ ...... , ........ o . . ...... . ,.. ""'" l"9 P•t•ln •• ........... o 5"IOJw1 S.lri · An\l...i)' .. •av.rT~ko. <!9)0 ... lqtl ...... \.I~ - -'•fia-• MP°fU,

Tiro.llo ",.,.._. • ._ ·~ ~••t l"lt9teOlll ... ·- .................. . ••"> •• •• ,,. .... ,.. .. r~ 'Ili..,. ., ""'"'' .,,.,.... ... ••ON rqei.r••W _ .... ,..

Kt• fio• ""••dlfll t'aMlrot De'll d111 Jll!• r m11th1111 J6m•I• •·• .. •I 111m •Hhlo

PvrW. 11'111 •• 8. 1 .... ,0. t!ll, ~1111 IO d .. no•111mbro •• 1--.B•lll• A\wtll• Ferfl••de•

ci; ... ., ... o -••hec!lll'el'llo cio i.btllll11 A11t.on1.1 ft..1~• d'A•11ll• r l.

ln-crur•io:,ft1 P"llt l'us~ ea potHI• 01 ... -~..-• ... ftaQÇllb, .. ,. .. .tb1c H ltal~ 1. .. all-· ••ad. ea .... laabl.;. f'tl ratte .. f'tl hl'r.w>l-1..-.

t.- T•llea A O,• , «• lUo BraDOO, &•lado •• - •1••• O•r••• • alO ~ot.•11 •l•l•Pll d• -~ ~I• alra .... To4o o ooapradcr t•• dJ.

r•lto • tomar ••• olla•••• "• oatt sre . ............ .. ,.u •••• ,.

Page 3: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

O renMrlml'Hlo que ao celio­c:n na ourh1•aria é, por ora, wal8 toclmlco quo prop1·ln·

monto arti.&Hco. polo menoe no eoutl· cio mn.b aUo 'lU4' (WJtl\ pala\'"ra ro­Tee&o. r\iio a:lo oe (':N•adoree que 10 atnrmam. delin0ftn1lo formaa noTu l'OJlro.ontatb·fte da cpoca prcwonto. <>ll pr~orando clnr ás aoUgn~ uma toiçào e rorACto.r que na ~ &ornt\ tAoto qnnnto possh·el, do r)- ..:.-~SJ' hoj" & AS adapl(> li..~"J'! iít ftl""'S.idadNe ~'º.·=--~ no m""'º de 11or '~\ aohud. N'oato i/ o e 11011th1o, pttl'âllO· e a IAmont ~ ao mui l: fo qu('I nas ron •184 l<•m íeilo a ll I u 1 Iro arliota 1r.• D. lIRri1' An· guat!\ Bordallo, 16 un. fili~ran,. alguma ~oisa 16 toin foito do ver. d1uletramPn&e no­t:n•el.

Oe mn!s lm· portautM oxorn· JI lart'a creaclo~

l'wqu"ua õae. JoA<fa de lloual nho de Alb•· q\wrqt.te,.Q&ttt lu. fcdizment6 fiU · t<>nle da expool · ç4o agora a be:-la ao publico no1a 4

li\o do festas d1~ lll1ufra~·ür. /'or1" .'l"":ci, :marohaw t.o<lo. na mo11111a ee&eira. Delinoa· 1loe e modeladoe por ar,igtu no­tM·eil : Colun,i. lni.uo, HAphaoJ llordallo e T•l · .\Oira Lopes. lo nAo o.lo oopl ..

~en·ln t' atHrmann o tn.fonio de oom· poe;lçilo dOfJ seus anC'tort.•B. asson&am enlrt•t.aulo sobre moldtJB conh&f'i doa. H&phael BllH"ilnllo foi talvez o u.nlco a quom l' ra p••rmittlda umA maior lll><•r<lade. C..ube-llto nm <e· lylo ainda por formar, eolylo por 6150 IUJoQrto do r 1.1M1U o peias, mat so o eou gl'attdieitimo talento \,ri . l ha "' f'8IJU.Ç06 tt'f\HA obrt1 tecbnl· eamtmto uot.a.vel. a 'º"' falta do ec.luc.ttçAo oepecial n o pouoo contlua· sla:!imo rom que a 1foliuooo tazem com quo casa haixflli.n não 1oja o q no po<Ha !or sido.

A. l"(lllR!Jeonça., 01n mol<lo& rencr vadOll, da filigrana, rf\nasoonça om

Oi\l'ersos • lq'lf(l O!'l do SaJJo de k'stas d.J 11111,,,.r,_,. n.r1.,...1 que M omponham AI l.ree. casai a que ai1"8nte noe ffferimos,. efl.6A é

n'e<ilet nllltnoe annoe, " bali:ella Barabo- jA um pouco maio ouoada. Eisa anllquias.ima ln· nn, a bal.xolla do v1aoondo do S. Ia.lo da duetriA arUatica quo, com aa outra• do ouro, teve

Page 4: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':
Page 5: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

a aua opoca do n.pogeu nos seculoa XV e XYI, quando, parallelamenCe ao quo se fazia para oe objeatoa de cu.Uo religiOB<>, se guar.ooeiB.lu os mo­veis daa oawaras dae fidalga& e mulheres t•lCAf:i de outilo com os cofl'()8 o hahus <le filigranas cheios de polvilhOB o perfumes, transformou·ao. presente· mente, elo um typo e:hn ples de joRlheria doorulcnte1

n'mu t.ypo l'iquiasimo ele joalharia composita.. A cnsa Leitão, ife Liaboil, foi a primcirHo a seguir eeee caminho. Foi ella qno1 trazoudo, do Gondo· mar pAr:\ Ll&boa, algtrns leitorea d'esso anllquis· aimo ramo do out'ivosaria., o allin.1Hlo a.o SJrahe6co do flo do ouro a la·anslncidoz do crystal, a qu&. mais to.relo, juntou a riquoz.n. dos C6lllaltcs o a po· lychromia barbara e rioamonto hyBBntinB das i» dra.a, oha.iuon verdadeira mon!<I a atwn~no geral par• esse ramo t:-"io popular, mae Ião desprcsado. da nossa arto do metal. Ha nnn06 já que n. propagandã cte Jofl· q uim de V nscoucollo& e Ramalho Q,.llgilo so fazia n'eese sentido, nrna. CfllrtO eompre. a lição \"i l"tt. do objooto fab1·icaclo prevnJo­oon &obre aa thooriRfS itn­p.l'<lflB•• ltlo mp!dameule Ji. da& como esquooldas.

ILLUSTRAÇÃO POUTUGUEZA - !>85

foesem doanppareoendo, sue006sinmonle luudidos ou leV"ados p<lra fóra do paiz. O que faz oom que sejnm raros os exemplares que nos J"OIStam ctaa taças, pratos, gomie, ju&&R.s, confcUeirasl albar· t•adas (1) o bernagae& que, n'essa opoca, cobl'iain 01 boft:iea, couta.dores e CS"edcncias das noaeaseneag uo­bre.s, ao rue&motempo quoas 0011deEBaaeaçaratead0 obra do prata pejavam, carregada.e com &6 mate for· .moens pec;aa de costurA, aa lJJezaa e arcazes. t2)

Só a. ontivesaria. religiosa ca<'apou a. este dee· ba!;le. O e<>11\imenlo da epoea t'oz com quo, feliz· lnente, fossem reepeHaclo& a maior parto dos oxe1n· piares fabricados para o culto. lil é sobretudo para. !amontar aquolla <le1tru.lçào, porque, polos in'l'en­tarios iia epoca, &e..,. vê quilo varia.doa eram osrea

moclelos. Sem tradições como a

onri f'CBtuia roligiosa, a ou­rh·eaarja pro!ann,prO'\'"en<lo 43 necesidadee do momen­to na epoca om quo o ouro dR Inàia inundava. o nosso pa.iz,coano mais tordeoiunu· rlou o do Brl\%11, <l06&ntra. nhou se em formas mu1ti· plae, tantas como as pha.u .. taaiaB dos consuuii<loree e com.o os mi.bterca qnoeram t"hn.mndas a preencher, e que ialll dC!Eéle os m&ia So· lemnea ntá aos mais reeer· vado& e oomm uns oomo oa cl~ Borviço de r·1c1Un(lr(J e <lo ""inhn. (a)

El osta prop•ganda, frn· oti.Jlcanclo, trouxe ti lental!­va do rennaoonça ela nossa onriveeartA nov-o• elemon· &os. Do oryBtnl, om q uo n renda das fillgranns ganha t.ã-0 grando roloYo, pnssou· so para a cera1niea. e1 como Raplrnol Bo.rdallo viesse ao t.ltnpo restiseltaudo tod.., as formas maia puraa da nossa velha olaria, dosdo o pncnro do Estremo• ao pot.i d& Chaves, a prata e o ouro que, aó até onti\o, tinham sorvido para a affir· mnçlio do talentodoe einze­lMloroa e Ja,7ante& on para ongast.i do gemma& pre­oioeae, começaram a alUar· so ao bRrro to.soo e l'idra· do~ pns1rnndo maie tarde

Gumil Renascença cm pr.:lta cln.z.elada

N'ostas oondições, a re­cotlBfünição dos velho• ty· pos é difllcilima. Reduzido a pouqnli;sitno n'ease ponto o noaso patrimonlo, e eaao moamo capalhado por dif· torentee rogiõee, e nu mãos de partlcularea, q lle, JJ a maior par&e, de ttm mes· mo jogo de peças só calão de posso de uma p<>qnena ]l&rcolla, o nosso trabalha· dor do ouro, só li custa ele peno808 eaerificioa, eonse· gue reuinlr elementos que lhe poirwlttam uma ro-

lambem a sul>stlluir·se porv&z06 a estee maleriaes. N'&Ble ponto, som •• aahlr do campo d& repr<r

ducção daa velhas formas, tem·oe oblldo effeilos lln· dlsshnoe. As formaa pesada& do cangfràoo da talha, ornat11entadaa na maneira fa.netno&.'\ deD. João V, o .fundidas em prata, ganlta.w um encank> e ma· geatade qu& lhee dão apparonoia de Inédita•, o as reducções dos velhoe oonladorea de iorcidos, o dos olaselcoe artiazca do faces lizas, oom applicaçôea do prat&, teom um graJJde e lyplco sabor.

)Ias, mosmo n'eate campo reatrioto, o trabalho lém sido e sorti arduo. Portugal contra a opiniilo OQ.rrente, cotno o domon&tron oer. Joaquim de Vos­ooncellos (1), foi rico na ou ri ,-cearia profana. Mas a evolução do goelo e as neecasidados de momento fizeram oom qno uma grande parle dos objecloa de onrlv&Baria, oreadOll nos •eouloe XV o XVT.

(1) Â ourlTNarla profana, EIJ-htdo a~ .Jo.iiq11ia11 Ya.•U)011t'elh>9' P•· bUcado 11a ,jrl• .rorlll1Nto.

oon.atitu1ição racional e ho· neala. Columbano, que foi o delinesdor da bal· xella B&rahona em que se pNlC..r• reatar a tra· cllçAo interrompida doado moail•o do eeculo XVII!, s&bo bem "" diffiouldades q1"" lhe trouxe essa. ll>lla á realisação da su& obra, por tanlos titulo• notavel. Els&a baixell<>, reconst.itllição da obamada varianta D. João V, sobre ter todoa os raraetorie~ iieo• da maneira oscolhidat é Gf$&enoiab:oente cone­trueii va. A sua decoração, l1111damentaltuenle rica. e magesloaa, em nada pr<>judlca a elegancia da au• structura, antea lhe dá relevo, naaoondo logica. monle d'aqu&lla para s;u maior 'l'<l&lce e onoanlo.

D'eeta diffionldade na acqnlsiç!lo do elemenloa, uma coisa resalta: a J:tt)Ctiesidada tta crooção de um museu de arte& decoraliTaa. oreaQilo por que

fl) Valfol> eom at:a5_, om. qntt •• eQ-\ama p6r fJOr•J. 81utoaa, •o· cahalar10.

f2J Ton<11Uea.. dl>cumeut.o. eolllgldoe por &ddgo Vkenl• d'A,I. m1ida.

LS) Oudve..,ria pl'Of.ua. JoaqaJtn. d• Va.coa~lit l!i.

Page 6: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

()li(• ILLl.:STIU<~\ll I~ >RTU<;UEZ \

d'e&tn m'J.(Attisn.çi\o atflr· won·n. oeto J)fliz n n ox po aiçilo de 1900, jrl nos obje· ctoe oxpo1to1, já na tt1a· neira dA llHl ap~nl:u:ào.

Sem iato. anila 60 farA.

ba ponoosannos tant.o hatn.lhon Oorloe Malheiro Dloo, o •1uo, por vorgonha noetu,, uft.o foi le•·adJ> a cabo. Só ealah<•le. ccn(lo om Lisboa e Porto cur 109 eeperiae& de ornamento e ercnnd.., eeae mual'u, com trn­&ro l\eeMIOrial D<' Porto. oar" rou 1iAo de iodoeoeufotnontoa do volor, e isso exhlblnrlo-°" ou noR &Ema odglonC'lft, ou (l m ro11laa, te1fas na mosmn. mnto· ri~ <lo origlnAI, ou moldndCWl em gofleo e deeonhadoe em va rfo1 upoctoa, 10 poderá ior·

/JomtJmu'h-,. JC' 'rvsttil (OIU applicaçõe.,. de hliKran:i. de ouro e t\m.lltt"\ <:aiu cm viJro r 1\f,'\tit eln· xel~J:\ -Cf'~t:l ..i~ filigr<\na de ouro (om t .. m:\lte~

- S.a.h'a Jt rrJ.t1 tm estylo Rt"na111i.:ton;;•

Os ouri , ... e oa ou&r.....a cul· to rua dai a r\M a ppltc.ad:ui acabar.lo por d('fianimar. e a odnraçno cio a rlillce que já ao 111(11 <l<~v(', 00111 na fs u. R s rOC'<>natt•ul"Çõee cl <18 boua modol06 nntig08, du pouco eorvirá, porquo o arlia&a f'!r('lndor por quem

oar ria•el o movl1JJ~nto de ario que oe no .. 08 onrl.,.M e oe cuJlo,.... daa onln• lndunrlaa arlloll cat tontam le"'ar n rabo oom fAo louv&1'fli1 oaror· ~· E jrl nAo •or4 sem lempo. Exeepçào feila ti" l<ln · IAllvr> brilhanle devida a Augn• lo Gouç•l~e•, om Ooltubra, tentativa que o E11tado d e,·cria proto;.eor. njurtando e pro.tt()V;.\ndo " croação do in1tHui('C'X>e llmU&rN noa prittdlJAel C(lontros itulu&&rlRC6 do pala. entraremos no moYlmcnto oom maia de Yin&e annoa de atraio. \ J ndatenn. que o inl,.1011 com Ru1tih e Brow~n. a que a& tégn_iram rlopol1 llur· nt\yonea e lforrib. <'l"dou o S.Outh-Kensim;ton hA qna.· 11 melo soeulo. e t\l ttnçôetqaw lhoscgulra.m o oxem· pio, oomo a. Franca o n Anatrln. ba wullo qno P°"· enoin oe sons mu1oue o •'Bl"olne de n.riee <loj\ornH· vai.

O eonde de l.iabor,lo foi o primeiro a fazt'r em Jo'ranea a propaganda. Aeuacelehrephra10 dvqoo .1 .. arla élal•nl d-rmal1 la plue pul.unnlo hlA­

<"htn~ tle l'ia.duatl"ln~. foi, por auim di~r. a 1 .. 0. doira da cUnlon C..olralo dee beaux nri. appli· qn<'e ~ l'lndnstrio• f1U1dada em 18G!. o quo, mal• tnl"rlo1 taaionada.C"Om • ·So~i"l41de la muat'-~ dt,. fttt• dooorntlf8', d~u n. cUnlon Centra.lo d.e arlo do<'o­rallf~· ninda hojo 0>11!011 !0 o que so pódo ronal· dt'rnr eomo a or~Rnian.dora do 1\lnseu d1v1 A rt<'& Doot>raUvas. a,..tualmt'ntlJ, inatallado junto dn l;ou· Tre, no Pa-rilhà-0 'faraan. A. Austria dlddo o ou· tino da arte daooraUTa om. da.as ca&ho.:;orlna df..,. lln<la•: enaillo artilUoo e eulno 1-cbo!N>. :Ili· nlolrando o t.• no cMuoen de Arle e lnduolrla · e na cE•cola de artes e ofRoloe-, e o 2.• na1 l'8l"Oln1 de bordadoe, rendai, lecelagom, elo. ID a vanta~~"'

e1&e1 arUatna. auim prcpa.radoe. MJl('ram, não agr.. giri nuu('a. E1 '6 surgi~ leria 1ftiri luctar com poa· sibilidarlu de tahes nunca YOU<wr.

A u&ili.aft<'llo da art.o li~A a mnla luUmamen~ i vida. Por ('Onetantorne11te om eout.noto oomn06CO, R obra de arto oppllonda revoeto para nós uma li· Çl\o couth\Uto, cuja. ncçllo ó tnnt.o mala e fHcaz <' enorgit'a quanto maia ins~111lvol o lenta. )Tas o artista d'<lfll\ natureza. por iMo mNmo que nall· BA pora &01loe. o não para raroe "pt'naa, t'Ollcoben· do e er..,ubudo o objeclo a.coul ••I a rkoe o po breo, nlo pó lo lrlnmpbar eom quo o pnbllco esk>ja j6 preparado o Apto a eomprohond•I o o rccobol o. E esea proparac;-Jlo ex:igo mno rn:t U('IAÇl'io gora) para quo todo. oe meios são necel!.hllrlo1, o nm d'esaeg t\ certinuent-0 r• organtsac;-n.o do um museu do ark~ det"orta.tl \'"' t'm que. ao lado do oxpoelçõee do go nero d'eeta quo "direcção tia J/Ju.,,,,,~·tio P1>r1ug1111 :a abriu a 1.mblico. hajs. OQ.t.m pe-rmanente com poola de modoloa doe diJferonwa p•b<'8 o epoca•. proferidoe. nlo pela sua raridade e nlor ex-.,pcio nat. m111 ~la sua elegancl11. C-XN:llçi\o raciona-1 e pedelti. aproprlaç~ do maf.<.rlAl 0111 fórma.. E1 ses mod~IC'll di1postoe rarionAlmonte, conatitui;.;.. tlo euor<'Hh'09 gabinete• elo a mRdorcs, e nJlo 1·ouui<loe oni Ar npna, TPpr<.~outarl\01 Sobretudo. um& lição 110 bom gcoto. Liç5o "61A indlepensa""l " tod06. porqu1>, na phrai;e de nm orllico celobre (1), em toda• aa arte., ma.a sobretudo llAI decor atiTaa. não 116 o aril.eta e o critiro d'art.o, mas ainda o amador. •nlo de"'em ignorar o puu.do nem de.· presar o preeente•.

Page 7: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

11.Lll/;TRA<;ÀO PORTUGU~.ZA 68;

boradore& (1), de.laearomoo, enlre· lanlo, oo dolo ,......,.. boju<loe, em robro martollado, guarneddoa rom !ri- de praia om oolylo runuron· ta. F: l•lo, ullo pel& lmporl1ncla ar • Uelka cl'e18C8 vaso1. po11 outrKS po­('Rff maia valios.n.1 ha no. expotlçilo, mAft P"' I" inton çõ.o n'elluis rovolada.

Como na a.rch iioctnra, etn que to· doe 01 matoriae& trlumphtiw, preaen· 10m•nle, <lOlde a podra ot~ ao for­ro vU, apron~itadoa ·~imuUaooanwn· te como elemento con1trurth'o e dOC"oraUvo. bA onri:reurta. o ouro e a prata vêem o seu campo invaclldo 1aor oe maia diveriso11 naakrl•t'I. cm· pmndoe, alio' como geralmenlo •t<I MJUi, em razão do e~u valor ln·

irinBN"o, ma• em razno do 1on \•nlor como olow<'uto do­-coruU vo o C'Onetrn· ctivo.

IAHque, qu~ foi, pode dlzor·•o. o creador do novo mo­-vimento na joalhe­ria, l<>m llrado d'eo­sae comt.loa('ÔC"a o• maio bollo1 ol!dloe, e a sua arto que, como a de todoo 01 grande• CJ'OAdor«•, aó lom o dor<,ilo

A oxpo•i· çào agora o.horta no JJB· lilo d& J/11u tração Porlu· gut:a raltn • !'Ot" oapll•l da C"Al<A qu"' a o~ani1n:a eepadn ele bon.ra oft'un-• rida a Mou­oinho tio AI· buq_ uorq ut' pola lnlri•tl· va. ela }.110 r ioçilo Coni.

Centro dt n1c•.,, em ci.tylo O. lo.to V, em prat.:1 cin1el;1J1 Cofre tm th:tno e r rata -

Yn~o de cobrt com ttpplicsçOes em vrot!I

mertial do Porto. Circumetaoc-foe oepociaf"•,cl~ todo o pouk> ru1polttH"oie, nllo permitUrum, iutolbmon~. a ex.hlbit;llo d'oee& &rab.,,lho l"Ordad11lr1unflinte notn­vel. Dolluoa<lo em eeiy!o renoa<'etat•. pt"riodo qui­nhonlltla, 1.,10 Uludro eaculpl<>r Tdsrlra Lopes. ate arU"tn. rt10l~en o problen1a por umn manf'ira telicif;&lmn. 1-~ OI t'XOCutoree tiraram todo O JtArfülo quo cr& poHl\'ol, t'llll'Tprttando a ('!Otnpo11ção do grande ettntnftrlo com um $Pntimentt1 qut1 N trans· formou em 1eus collaboradoreo. Anloulo Anoyo. n'uma lut-OttH"'llf.e monograpbin. quo flUhHcon 80• bre euo trnbalho, ci t.nt e con1 J·nzí\01 no IA<lo de Joaé llOflne, oe nomoe doa funditlol'~8, J,;rn.vartor(l6 e etu?.olntl01'(1t qno 00111 cllo irA.balharn.m. 'l'odos gA.o, n.'ll-Jmt•nt.o. dJg11os cfoe maiorcl Joul"Or4.'18.

De eolro oo ohjoolos oJ:pooloo. noo Nq uf'Cendo algumao llllgranae de uma abeolula IOl(lra e de um ,:rendo e grn<-ioso on<-anto. nem • l't"produC'Çlo mara,·llh-moni. rii:orooa d'um c<>ll•r o la(O do -ulo XVlll. erovado a •grampa>, nem ainda os dola p;omla. """ª•""n~a e O. João "\",o primeiro doe qune1 prov~ no fali• delin<'&tn(\nto dn. 1ua ai.a. a luOuenola bonoftca da obra de Tolxolra Lopeo eobre n orltnla~no arU.llca dot onrlvot eon• 00111 ·

du tea· IC'r\ leio fll\ rn.o &ppaJ"<1<1l11wn· to de '°41& Utnl\

infinita lt.-,,:lAo <),, dolo•laT•i• Imito· dores. •' hoje a arlê ctl' um lrium· phador coneAgrn · elo. Ha Jn uiio q U('I

O JtlUS(liQ <fo J,u. XCIU bOUfR 11 O dftl a rt('& cloeorAU\•M ela i_.-irAnÇa o de outrol pnlzo1 lho abriram •• po1·1 ... Lnliqno, ni'lo lo!. por~m, o e11g­g01Uouadnr do •r. Josó Rceaa, o aittda bom porque a arlo ele 1 .. 1tqno, 10 nào vae at~ <la ou1adlat da obra do """ eogaldor René Foy, quo quor a joia pars oxprlmlr maia do que ella permlU~, penten· do-1e coneequ<'ti~mcnt.&, por veze.. em exeeum que " prejudicam. é entretanto uma arte para a6 eer a~oida por a.rti1t.Aa c.om elemenioe que o ar. BOia.a,

Page 8: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

pelo meno1 por agora, nlo tem

lrn mal& acceealvoia, eujn lnif'la.ção nllo offcrcco ~ porigoe em q uo 5Cl61

1obram a maioria doe quo Ylo na ._....,ira da obra d'aqitello. T"m ~ Tbondoro LRn•herl. oujoo lraba lhoa 60 roconnnendtuu por umn a1~11oluto. 1ol1rleclade. Pl'(l(lominam n'<-llCb os ornAfo• lineah·1, 11mo­trlcGe., geralru(lnto monõt"h rom06, n'um tom avtll'melhado ou ee'f"cr· deMlo, realçndoo por vez<• unie•· monto peln. J1oh\. diaorotn d'umu pcrola. Oulro 41 .llfarecl Blni:, qito tom nm dolt~ado scntim(lttto da rórma (t do f'Olõrido, 0 t"Uj"• obra.i.. 1fto exocuta<la1 rom uma ~randt.• A amoros" mlnnci ..

A' mocforna ar· lo da Joalhoria in· gleza J><lclom Iam bem oa noeeoajoa· lhoirol!,•onJnncta­men $0 oom as propor\'ÔOtl oobri&6 erigoroeantf\ntear­chilo<-loul•ftO do­modelOé, Ir l)SIU·

dar o otnprego ra­cional o moderno da l)il3dra q u(', co--1110 o motal, não ~ ji ~Ili pregada uni.oanwnto pele> aeu vuloJ' mouot&·

Com ªªP""" 1tr1, de qn~ o ar. Roaa1 moolr&JA lor ""' rolaU· vo eonh8C'I· monto om 1'1gum1u das pequo· naa jolAI qoe '-"'JIÕ<', e oe eemal· Ice traullo· o:idoa, cuja reoonolllu\. ~lo 41 uma

Um.i; Gandeia ~ um ~nt1ieiw etc ttreltt, tllt>ISt'los en1 pr.at.1-Tintcim en1 pr3.ta moJ.el~do por icíxe1r•1 J.opcs

Vaso J_,. <Ohfl"' e pratn

du maravilha• do ... Mio quo 6odoo, Lellque oYoca, nu aune Joi.a1, todo o encanto da vida rollbologio• ou actunl, erguendo o naenr da cnr· uaçllo romlnina entro AfJ maia dooora&i1"'&8 o o• lranh•• eoilyliMQOOa. Nymphaa brincam i beira de um l•i:o do eamalle em que aftora'11 llrleoi. o o ambiento, em que u folhas Ji amarellocidaa dao ArTorea cAom placidnmonte corno na e•oe-o.çllo de 111DA ballndn antiga. ~ cheio do oonho e myalorlo. E eeoe quadro de coros diaphanao que lembra. no tom cropuoeular, um Heuner lrao1planlado a ,-J. Irai, 6 aOnal o lecho-pendenle d'um eollar om toujo cadMdo d'ouro 110 perdem at rntzaa Ua1 AJ'f'O· r·eo d'ooea ftor...,la do londa. Serpo11lo8 fabuloo••· 1)11 peixe• domonioa, on1 cnju orbUu doatn('!lurA· .tamente ~randes brilha o 1sn_gue d'nm rnbl. en· roecam·lt't em conionõee e.paemodJe:u, o o aro ~~m que ae on•olYem e&1"4 crea.çiõee qno. na 1ua dell­radeza mon1truoaa., teom oqner qno 6 da po<lorotn e requlnloda arte orlenllll, é o do um anoel cro11do por eeee admiravol arlllla. E, como e'8a& croaçôee. outra. egoalmento bellu e marnUboua.

Mao, parallelamenl6 a Lallq uo, alguno orthla•

rio, ma1 pela bolloz" da Aua fórm11 e eõr. O dlamnnte que. em Porlugal. lo· \'8 O 9'\U porio­dO A lll'M DO BOOU·

lo XVJll,qnau· do do Bra•U noo Tinham em lllt> grande quanti· dacl,.. q:ie eramQI oe ae-us fornooodorM para toda a Europa (1), vlllnhn ago,... na modorn"' Joalberla it1gloza com pedras vulga:ro1 o d& pouco ouato. E. tanto 011aa como '" podraa prt'ldoeaa silo apr-oen· ta.da• d& todaa •• manoiraa, taoctadae como o di&­maol<~ bl-eladH, ooriadu a direito no lórma do oha:nado diamanl i1, tnbú, ou polldaa n& lllO fórma nn.tur:il, om coboclrnn, o quo rlA tia peça• om ouja

lll Rd•._ Bbtetl ..... • A..re ............. ••VW.a• ~ • • ,... r.7 '1.• .... 1.1

Page 9: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

compoelç.ilc~ ontrnw nma dquoz~ barbara, quo lom· bra otu multo" ourivo1mrlr\ byeantlna.

ILLUSTR.\<,' \( l PORTUGUl!.Z \-<>'l<l

•a~auklmonte eingul•r. como ornamou&o e rema­lo do jolao.do maia roquinlado gooto. Dºum" gran·

do bo14toza, f.om.10 abus&rlo d'eeae Gl(limeutA> docorativo, limitando...,, dia a dla, mail o emprego da perola ,,.,. e:ular em m~!o da aua cnia· oente car€'&tia.

Aeairu " joalboria lngl& in que. ainda hontern, póde dlzor·&e t.enln.va, ~owoanos­"n, OS Seue J'lrltuclrôll VÔOI na rooonalitui('AO dos T'elhoe molde&. qunsJ <"om111ctamen· lo e&l•e<.'hl<>I. JA hoje, <le<de f"-.Aa8 prtmt"!irne ioutatiYRs, otn qu0 logo IUTgiu um J.(rAnde tutietR, Aehbee, tem pl'reorrictlo um lonl'.?;O o glo­rln10 ea.Jniuho. .A. obra dos eeue arai8tn.1 o A ena in· n Uf'IDCiA. em <i UO ~ f1rIDAm oe que .,.êe1n Ot perigos a quo pótl•em ronilu1ir os ex­t•t•esos roo al~una cultorce da ohamnflB 1uto nnvn, ahi es­Ulo n atleel "1·o.

E' osto um ('l(~mplo que podia aprorollar-n0t . .A.esim nóe to..:Oei, ~o\·C\raanU.S ego-­vo?nadoa. o l')nboss.omoe oomprohendor o 1ego1r.

E 1\ proocoupaçl\o do om· pr~o o ullllaaçilo d'o•I<• oll» oloruo11to <! ial quo. ulllnu .. monta. ae t.em dN ·obf.r&o pllra .. ,. fim, eopo<IAILla doo do poeiras quo, ai~ a11ul, ora.m QUft&i dcsoonhflrLIM, o quo, ullo podt>ndo clRbSlli· cnr AO do vordadolramouto pret·ioene, ailo 00111turlo, nn. 9tUl maloria1 ba&t.An1~ ra. rttL N'e.taa condi('ÕOI. o <'n· 1.ro 111 m•l'f emp~atlu, !Ombrnremot ae opala• mo­xteanae, ou de fogo, cujn lrrn.doaccmcia é rul\r,.\'llho-­an, o lafli&·Jazzuli, n 1111\lfl­clii~. a H3ll.J:'ik\ a mArmoro do Cornnomara, a a 111azo nlle, A chryeopJ11.., A • lu· mtlrbolla hungara. e.&A ulU· nu\ ('lonetituilta por uma "JU rio do M9('R8 fOS!!.OÍI •'nYOI· vlclRa por uma conclrn 1111\l•, do cõr protn. As {'f1f!4'n1 cio uma admiravol irrft.dlA(1lo, r.ebadat. (lm geml, do rõrce YÍTU, t('Cm qualidl\lh·• or­namt•nlA.N do tal ordem q uo 1no rarieeimns n.pctAr tlaa difílouldodee que Ili\ 0111 n• obter o tr11bt>lhnr. Mns, rnnlo alnd" do que todne °"lno, d oaa<lA & peorola irr~olar. oo baroc<'O. apro,..eitnda 11~ •U4 fórma., por VOIM f\l.tra.

~ 1wn.1 ~ rub dmcbJ.a prrtrn.;ent.e a S "'·a f(,unh:t

Page 10: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

Jfad,.n1<t•ulk Oddl' Xai·1á- d~ (àrt·allw, t·estuto d,. lavrad~ira do .Jlúth() ModeMm~l'lú 041,.u,. .AGVIÚ dr Con·alho , ti m4H}1u::a LJe 11/GmraN• d,. //"l(g-#al, tticr(Jruid~nte 44 •.'i>ttt•t11ur- ,\'fll'Mand>

'IN" (lj/l'rl'u a 1aro da OrtAIOCt nâa "º' IH41Nlla nos s<ibl'ra'lfos "' .A»-1-ural

Page 11: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

O PR1NEIRO CONCERTO S Y~PMONICO D~ GMtr amsl'M ~

Ha i:) 4nnos, trt•,:; gr3ndes. oom~..s. extra11;e1ro~ toJ,l:o, as:'iombrararn Lt:.boa com a rcgeucia m.tghtral J.i SU3 b:.· lula ei.raol3d.1:-íoram Rubieri, Colonne e Ul)jJolT. To­doi se aoccomram de mu,:;ico~ ex.clwi"a.ineu&e, fi:C"uuma· 01•nld por1ugut•10•. lluiios d'olles dc.app•n«r•m u• more". E ciuin-so, 3inda hoje, os nome& d1' al~ma o:~m ?)audide e eom re:,peito. Foi o in'>igne coutraba~:i.1·-L:t. Jobé 1':irciso da Cuuh:i. eSiln, p3&dcJoãoE. dl Cuul1:i 1•Sil\'a, bojo proíussor do nosso Conscrvatorio, co11trali:t:-os1sla l'Jni­neuie, quu sustf'nta com todo o Lrilho OS.!ta l 1 ~1rançtl do um­ta re~ponsnhilid:adc; foi esse boheruio 8\!rgio, cujo prrfil magoado Fialho J'Almeida nos tra(a luminus3ml'llk u'um volume dos Gatos t que acabou o:. ~eu~ lrhles dt:t-" a :tr­

tancar gritos de J'l3iiio entre a í.adb1.a«em da \fonraria.: foi o Crontr do olu.! e o Crouer d• Hauia: foi o t:.mp<» do rla-rineL,..~ foi o ~tnpartb, inimi1nel 00 fajlOIO ,

o go..io d<> povo rortuguez pela musica foi sempre:rnul­lo pronnnci»ll. Ji em t~, Philippe do C•nettl, uo .eu li•ro .1 .. ,auw"' P.•po!J"l ti e• Portu,..i, o apooia· va e commeauu por e;tas phras.e.s; •F.4le ['01'"0 ddleita· se muilo oom os 1o~trumeol0s mu~ico~ e a mw1c.a, a roo­to de pl'C>lar a 1n~1or &116ntão ao ruido de olú .. , qua instn.1meutos \o$CO.S e csíregaodo os dedo1 uns llOi ou· tros .. ·•

Hoje,""'ª '>rcdilor.~5.o tom requinteis. J:\ não é a· iuge11u1' e melancolica ílnuta Jfl cauna que nos eultlva, uNn a gaita. de folio~ UO'l ÍllX !l:lir dd C.3.~a p.3.ra a ouvir toc~r 0°11111 ~a. lio. Temo:; o pal:i.1br mais. afio.aJo. aoJ .. lUmlJO$ como f'St.1mos a ouvlr mu.,ic.a,-o da m"lflit)r. '111 toifas u tt!u· UÜ1'a.i p.:ira rtvin~r o:> graui!es agrup~m •ntos J , ml1s1Qtt

portugauc'. sob a ~g<ncia de um IIlt.:.alre enLCDdido, fn. ('.b~ram ate o.t·~., uhimos tt-r1 ..

flO!. foi o '" \lich•l Aogolo Llm1*rtiiü •1uem op('l'Oll os~1· mifogre, cwm a uma 11'um fim altruii;ta tt bu111aulta1•io, - n ereaç.ão dm uma. C.11\,1 de au xilio par:a mu~icos pobrf•:-i . Hf'uniu 8(0 ligur.1~: e foi t.':)te

e$CO!hido 1011cleo dõ arti.:1tas " amadores 1que a6s ou,.1mos com delicia e c<om orgulho. ""' um dos uhim0>< domio0o>, DO ..Jio da Triudadle.

Df:lpoi~ d't··:-:t 1:id10:-a 11ríma· "cr;l t.lc lllUl'it°il, ,.it·1:1111 l 1,.i:ihoa a orclwt-trn J.·1111t1un•ux l' a or­cllOSlrà Ch(i,·ill:11 d ~ mas er:im to­dos musico:i c.1>..tr:mgeiros, gran· de~ summ1dadr-. :\lguos, mt:,tre..i entn!I os m•·,lf~.i, é ç~rto. Orei~· tra portugue1.a, aud1~n1ic.a. 1od;. nossa. nuata mai~. '1~ i:s&o é cerra forte • r~uuda onde a mÜ­siu tem raízes íundas e relllQoo u.s. Theophilo ílragtt dta, o'uma das suas obra~. O!i ios.trumentos mu.sioos popul:u·<t~ mais us.::idos em Portugal: - :\ cJwranulla, usada ~lo g1.,•1.1110 do c.:11111Jo, fei· la do c>una ou do páo, é > dotai­ºª do ltlmpo do ll. Jo1o II, a ti/no '1<11 antigo,, ui como Hon­cio a daicre""; a "'"''ª dt pau, mai$ couh ·c:ida l"Hlre nó.i pelo nome do 9•1/a J, r•podor, por­que ' pelo &or11ue d'rSti' ins.tru· meato prirniti\·o ciue o.s c.orudo·

Todos O::, joruaus d1anu11 dti Lisboa se acferir;im a cn6 acori· tecimento arti~tico, quo ttnu uma cous~graçào c.spoulrmea e cheia de C:IJtlJu~ja-.;mo. o~ Ph•· prios triclit.:Q3 ci.;nÍeHam que aquillo «ia multo além d1.1 uma '11rilatln• e 11ue a cu.la est4n. a regurgitar de ou,io1c...,,, apeur do e.i.v uw dia mador. •

O .u . . .\\1flt 1 Aflle-Jo L..11111hertfnl. o .t1re...."tor e OfR.1.0is.adOr

d.1_<JranJe Orthbtu. Portuzuu.a É o maior el~w <1uo •• possa ÍUt!r. Tin:mos uu pn:>-­gramma io•:sa lumiuo•a o OODI·

pluta 1n11dade: Wagner, na ouoerlwe dos Jf,.tm Ca•­tores; Boothoven, na Primeira sympJ1-0nia, e Grit•g, na Smtt. lsto lé,tlosdu o alto classicismo reprcsemado por Roolbovcn até ao uoruoguoz Griog, ainda não "Ili.torado das 1ran;cendn11ciu clas;icas,-brilhoole, cheio de uma alegria Ido •in ello lfUO nlo nasceu no paii do 'º'· do uuJ 1 do amor e do aonlio t

res se dio a eouhccer pelas aldeia:;, é 1:11nht•m ua-. cidades usada pelos amoladores do 1o<ou1·>< o nava­lhas; A gaita d4 /ollt1, conbecidtl e 111 t0dl\ n [WnÍll'ill· Ja hispanica polo nome de gaitá galle9a, por ao ler tornado o instrumento nacional na Galliia; é moda aimfa fim &odo$ os! arraiats de dPYO(ão das Dt.1ssas aldeias a gu1lnrrn ~ a tiola; os c.ara.quilllÃot, que apparecem em algum3t phi· lannonicu umpnin.a~; a rio/a .U arro, Dou~ c1u•' no> ._lo. X V o X \'I se dna i rabeu; o :ob•iw&a du ru­ma.riu do Minho; os ferri.Jwt, in~tn11nt•nl0 commum i ngiio do DOM de Portugal; a iowfona, ooj• O ithlrameu­lo predilecio dos ~os.

A gralllk orrlvslro l""l•gur.a está cruda. l\3o a dei­••°"" nlu esmoreur !irando-lhe o ioeoa~•• quo tlo ne­a.s~o • a Wites tmr~reheodimentos reali'-ld.u• em riuro amor da Ar~-a coocorreoeia is suas feat.u, qu.e ""'6tn um int111to &âo ~)·mpalhiro de philantropia.

Page 12: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

==~ A

o

Page 13: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

J_OÂO CAltUJI [l" (.'.O!'>TA

n·iofr/d 1

Page 14: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':
Page 15: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

(l wllrto)

Page 16: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

F: !'.A'lt'O'i

'º'"''Jlha!t,

Page 17: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

OS QUADROS DE SEQUEIRA Nü BOM JESUS DO MONTE 0 VOTO OR l'EOl-to J0~1': DA SILVA

Por 1$0$ àClianiada O<A jll "fabrica <lo tomplo do Bom-Jesus de Braga, qno ~1lbs· titui 1 o q uo o al'cobispo D. 1-todrigo <lo Moura TellM orgnera.

A bolsn. maia: farta, qno iufatig,•volmon· to 1:10 1'b.r1n. para o custeio da fürvoro.sa conetruc<;il.o, orn. a, do brac}1are'.1&& Paclt'Q Jol3é dl\ Silva, opnlouto nogo--iaute tla pra· ça de Ueboa.

ltioo do bens, teliz na. snu vida comwor­oial, por um radica.~tosontiwento 1·0ligioso que tudo fA~ donondor da omLtipohnd1\ <liYiua, uilo f&.Cl'ectitfwa, tlocert-0, no ol.Uo dn. sua saga.ci<fa<lo omprehencledorn <~ na sogurauc:a do seu ti· noiul :ninifdrnti V'080lll à intorvouçíl.o dn VOl1 ·

tsul1é'cel~st..4\quese mi~· nHestM'a ~ratd. auto a dM .. oçào faunticn o ~rdoJ1l.G que ollo tri· botava HO Bom·J<.'SUfi.. E, nssilll, 11:1 propor· çào das l;en~.:loii pro· plcilla q1le inc-ffan)l· mou&o desciam <lo nl­to, ui\o fn.Havn111 ns dndi Yae n ('S&e Ccl.it":he, a cnjn som h:rll bcne· fica se ncolhorn. e l~ quem do corr•ciio so ligárn.

Sim uUaucamNat.u. pois, os seus ncgo<'ios e o crcsdmouto do edilkio roligiot;o ea­miul1a1n.m p:no1h111; nn. &ranqnllla o <loco corrente da Sorte.

Orn 1 DO Anuo aci· w:i nllufüdo, lova11ta. v;_~ ferro o sou un.vio Smtf11 Cm: p:n-a moroadojar no OJ·ieut.o. A carg11. que onror.ra Yá on v-il'i:~ a on.ce1•rtu· Q.rn ~ urnh; vnlios~~ o :n--ulta la quo 0111

"ous clias ln.n{'n.va á in.cert.ozn ela onda. P~­dro .fosjS da Sil\t"a euti\o .rl)c:orurne,ulou·o e l"Oofiou o ao patl'ociliio elo Bom Je-Stt!i cio llouto. (A trA<li<;i'lf). aqui. P"1h' licc1u.·I\ pnt•a tH'Crcacout~&t', es"'JarocullClO qlw O pied06o morcauto lhe prornettou wotndl) nos lucros). A omharea1,·:1o se.guitl o sou rumo o regressou, u.o quo pari"º· com uxi­to. pois, no nnno imm!)(liato. D<ltlll1tgo!) &q noil'll porpe&u.~va llà tela o r~rnstr>:ro voto.

O rnvorocido. c.om offoit1), 11i"10 so f.:\l'i­min i:~ nar um Pnbli"o testnm u11ho do sup posto 111·odigio o o insiguo artista, q uo po&&uin n. amizade poderosa do ri,..aço doYo~o. foi quotu o oxprt~Ou. u JX>J" um:l &ingulnr o curiosa maneÍL'1l.

Ú COlAl.u-O alintor anhordinôu 1L r,()111·

posi<,~:lo á formlila do ex-xoto prpnlar: o minucioso rolu&o figm·ado com a lcgonda info:rior. E, llíl. vo.rdado, o <lopoiruo1~to iCOJlO~rn.plticamonto interpretnti\·o do fa· cio caWl eom1>leto.

No cnber,o potibnlar o Chrl.ato proemi· ttente aobro a oruz, com a cabeça pon· didu. pola. mol.·t.e, a carno oxanimo, esmn-e· e ida e 11 '' ida; {t. 1·otla do mallei..ro dois vn 1-tos judaicos, at~ui.tos, dnas fttontos de lo· ~iou.nrios nsaombmdos, Joã.-o ~,·n.n~olistfl, O$'>i r/1'1ttnl llisiipulo tuua.tlo,o ms duas 1uu· lhor .. ~a por quem por,'outurtlpatlpitou apni xn11ncla.tuonte o coraç:lo do hormem do con·

<lemuado. Em hnixo,supplic~,

o crento 'e Ycuhtroso commeroiauito iu d i­r-anelo. eottU n do:th·a, o unvio 1·er:om m<rn<la· do q uo so faz ao lnr· go e sogurat1c10. com 1' mão <m<pieJ·da. o li­vJ"<> em cujas pagina.a nborlas se Jeom n'umn., <li versos psnl~ moseprov-erbios bibli· <"O&, n'outra., a .l)eg:uin­to iusorip.çilo voliva:

Ao 1Ju111 J1·~m du Mo11Je Rt~11r1r'1' s~u.s t'Q/tJs PudrQ Jose

tia Stlva. :mi vcazilio d1.• faz,.,- t'Úlgem

7uu-a. l/Jn11gufo, A.:;w o uru Am:il)

dt"'flQlllÚll<Ufo

~t:mJa Cr"z Amw lde 1808

Do111i~19rm .luto11iu J,. '::)i•quuiru i11r.

t' f'frf «!MIO f809 O t1ua lro é 1.uu documento tsdutiUauto

1ltl capaoi<laflO n.r\L~ii<'a flO au.rtor. N:lo é, porr·m, h~entô tle clofoitos o o• m.:lis <los· to:u1r.o lo6o 11e t&f)Or~ebe na fü;1ura prinei­v:•I; was o cabGÇB do Petlro Jo>sé ''" S!lv11 d tàosoli1fatnl)Uto modelnílo.. cl~«ttua tãooor• 1'eota o firme ~X.pressão do Hulhas, d'llntn tão si11cera e fü~g.['anto reali<l:mt(l, q 110 do· mi1rn. o absoh·o n.,q•1wl1eril'OUlCtfOe assonh.

Com este ma.~nHico es: vo~o n gl'~lu 1.lo ) At·to dcseet.t n enfileirar, n"nwa cnmara· , (la~om do cr~nças1 com ns laeauhns c-0n· ~opçõ.;iiij populnres q uo perpottuu11 Btra.vez <los ijei~ttlos o oteruo giro da ili us.ilo. p:>is j:t. o 1·01nano penduran~ uos te1oplos na f ·1h1tf,J,• rdtúi1t", fi. aemelh~nl}o. elo hollono o tio egypcio, qno n 1iuuo. evoca mais cl~tn.n to o nobn tosa, pntont.ea ram. por ideuUea foewa, á.s dh·iudi:ules, o 1·oconho ·imouto dM mijret!S infinitas.

M .... !ttuE1 .... MoS:TEuto.

Page 18: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

• E''TltFGA DAS•t.1·11r,;-P:JotTAÇÕ1"5nOSJOU .. ALl!TÃ~ f/I U!'i8:()A t. tOllT~Á ç:,oua ... 1)01t Jlf.PUTAJJQJI i..o DIA ti ng Dltzis•••O A cr•r(" <<.trJniEflo ~- :mpU'!U; diliginc!c--1e ao r•il•mrnto ((11.Jtt .Atta,~J-0 sr. Uulhtlo PlltO a1radecendo as manifesta.

çcn. dcs jcrnalli:.tu- 0 t r. Bulhao Pato, •«mr1nh1c!o ~tio Sr. dtrut1do Moreira d'AlmelJa, d1rector d'O Di4, e t rtlo Hu ic.trlrto u. t>.tro E'ult-10 P•to, rt4actc;r d'O ~,. "'"· in~o •O er.c()ntro da craock co111•issJ.o 41 leprensa

- 0 n. <CrHlhtiro J4'1• ArtO)'\ Calllff a:tntarc.'O o H. 2ulhlO PaitO no atrlo de S. Btftto (O&r•ls B<'W.01"1)

Page 19: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

A~J'IC'l'.tO ~m conjunc.to do comido o i..'.'0.Mlt'.1{) ttRP'lllLIC.u .. o JllU.1.lSAOO KM Llflll'lA, t.'Utoi1\ T&kkB:NOS º" AVlll;:"(IU,\ li, .\"li LIA. KM 16 Of. 1)1.ti'~'ltlla.O

- ( C7irAls tb IIN1Clk1'

Page 20: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

UMA CATASTROPHE FERRO- VIARIA O lJl-"°'C KKI "· '.\: '.">11 ' Zl·~ll\l(O

P<1r um ongaao do Agulhn., o OOlll•

boto q110 enl10 á~ õ hOJ'llij Q 34 )111•

nutve 11" tnrtlo d·1 Th•rrt"'iro tmra Yil· la H<"l\l tio Sanl1• .. \.ntoniõ,oqnf) erii. con1Utul1lo por tlun1 rarru.a~on1 1lo :t• t'IUS<'. doa-.. de 2.•, uma de 1.· n•g,...n l"l•t.nnrnnlA' ,_ 1tnl''ª· cm J~"" tln (111rn1111nhnr-11tt~ pnln. lluhu..dh'ortn ''ntrou nn rhunm cln Hulu' elo ctu•1 .. rn• ou do 1·oacr,·n. ,·tnill) B peanrh l~omoti\'A elb&r· rar no cnes a l .. 1l11 a voloci lad•'­<'nf roohoeanilr)-5: 09 \'A~OU8, C"Uj1~

foj1111ílho1 YOnrAm NU ~·,.,tllhtv;os. \ rnnl"hlnn UráJ•11. rom '' pArt• tlinu t(li ra ('IOmpJ"tn· 1uo11t1\ <'"1nli.tnlhn· tlR ~\ o C"Om holo ri•· óuzl1loa um mn11° tAo tln tlf'tõ~o;. ') rlamor de• J'll ... Ui;t<'lroaat/>rra1lrs o 01 lnnclnantNt rzrllo• elos frri lC'! cll\\'Am ft.O cl~sU· tr(1 ft.I &rft!:i!"lllJ nr-­'l:lr<ml"'iftl elo nmn C"olnatrophe.

No rombolo Mf'·

1tnln111 \"lnto ll"i.. llfi:.!('llrna. (.; rn.-il dt' rn l""uln r o ti-.r· ror qnf'I ele to<lCl!i fc Apo1lf'rnu. O }N&onl,quo 16<'D·

coat.ra'·" "" t!Aln~o. correra immMlntnnumte pan o ·~nl cio 1lo1>1ulre <'. J a~•adoa oe print1•iroe m~ m1•nto' f10 paniro, A uxilia(fo por Rh:un1 puf.ft:!'ei· roa e e-m pr0Jie1Ulos quo seguiam no rnm holn, lrAtA· rn e.ln )ln)llar <>b priluciroa eorrorrM. 'r1úlo ra.· ru-"ia i mU("nr q no bOb aq u~lll'fJ {'lftr'OU1l11·M1 ltA.,·ia uuuw1·011111 \'Ít"timnR. A lo<>om0Uv11, q11t' suhtra á platur1'•rtuft. omlo 1lcrrubon n 111•m1111t1• fln z1nrn t•

tt.•rro. lc•''"'·a uum velod<lruh~ do MJ 1-llnn1<·troe á hoJ'n qun111lo, 1ul1itftmen&f'. lho havlnm fnlttHln °"

11111.i 1lelml:1.o das roJn~. Enlrt·lauto, co1n t•X('ep(àO J." l~ pa.·an~olro. <t,, :t• ('}Ul!lt'- " do gua~ln·rN'iO, mai1 OU mC'tt08 i:nnemen~ rf•rJdoa, n!lo fm'f"i8 1\ Jam1•niar qUA•'ti(!Uer ,-i~timas. ~ pro1 1 rJn1 mRt"hlnh·'A e f~m~iro, arremt..~dc;s a !:'f&hde 1lltit."locia. apro.<-ntta\·am nptna• leH~ C"Ontull-.@. 1 nr-xpllt'aTí•lm<'nie do torta aquclla amali:ama clQ fl'rro o madeira.. a Cra{!illdade humana uhira ine"'()luuu ...

l~ c-.ta •~na ôramatlra. illumlnacla ao clarão Termolbo 1lt1 arrhotu. que Jorgo Cola~. cb~ado ()("('lneion1tJD1t'D'6 á &tru:Ao dll )foltA n'um comboio ch,.crntl1•nk", moroentoa cfopoia <lo clO&RdrP, enul~ tAo impt-.•111hnnwnto r<>produd1' uo rrt)il"'~ magnifico C'OW quB i.:-~nHhuí'nto brin<lou a //"111'1-·1{/fo l'orlt1 g111:n.

Page 21: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

~~s:gr.MftNHif.~N61'~/\:RonrtF-9 ~

A~: ... ,_ .... ,, .:'1 r ...... ,,,,,. ~ .,,~::: ... ,, .. que 1.le t ;il!)~·" ti ,i-. loh"· WJ :.bm.·•~ p:'lr;t Ob\·i.ar ªº" 1ulauhr.1~1id., ri.1" • A h-l>tt •lõ\<t lütrrfa.-. / l'l'Ui.lh, éstaLclt!Cim-~t! p·otlt.:u 1ll'p•1t4 :t no" ·11ns d11 "'t>-.:utu XVIII • ruJ:i <las loteria::;,. t~reaJ:li cm ti~!. ~m~·i''<·'l" ~~"~:~~ ,~,.~~~~1t~ ~.1l:i J!ls extn.:.;•ie:> d.;.i l·1~rrt.i u;l S.1nta ãüL a lutdar prouecçio ~ 1llwlro 11u XtX • s. (OJ.t J()~ l'n1e1t.1.. Ca5.;1. d.t .'f\ strlcMJi.:1 tfUd dd Laíõ-:~. Jo~ r a rQJ.a Ju ll)C na~ .- Cum> se faz. e -.e vtn- :-\t) J\1110 na.o partiu a 11l,•.t, o pe1J11.W Ja coufu111 J:i ~Jefro h~h~ <ti i•rg3.:i r.,r~~~~"Jr~s ~~<; .::: \Ji~noo1dl:l lllr.t :l Côll ~i:UCI da ... noicn~-s leYO UO ID· pubff'S • ~ qae se h.tb 1:1• .;j º' p:il~t~s.., > 1eJl1g-1?ntoee~tud1~~UDtbhrJ.i.\caJ.lemialle:kld1.>:--.e1eu Jia J...,. ~tr2 .. ~so • C ):li} tt.:a r.11 t;ll e .:oqa3 e ci;u o nuis incondicional apoio. hotc • A' ro..bt • o .. •l~rMro~ + kt<l.~." f)d!!Cre&ode lSdcnof"embrode,l;~3deiennm.iuc.oow =~~ ~ lot~rt.1 ~'~1n~ ~\~2~ "~ elL·u darer1am ruti;31'-$C em. benelkiêo d'1s ho~pilaes, dot anoos • A "'~ iterai +: o:-. que rt.::<!btro o PI?- e111 iudos e tl:l n:uetn~ .\eaJ~mil. af".m""uu.udo l.lim1, 11110 e ~ l,;:n 1l:r~ec:::~ ~e:!~~l:,r~~.:eher. 0"> com 0$ IUCroli 1lojo,:o CllU;-,t>UtiJ,>. a C.a:ridadeca~l11~11r.ea.

Oi .tc.1den11c):§ a~rJ. l•~t"r.1111 Sl•llici1ios ao miui•trn, ~ ae ~ , t'r\cl •O \"'~:sC'OUd" 111! \" 11l:l

A Fvrlunal Ut•unu· 11(, ~ ~.,,..,,1n._"'-t_ . Nov:..:i._ J;t C·•1\e1p,.s11v porO:':l l' itm.111 .. 1.11111•, •lllt'I íl" J:XTJt.If'fio MI ~~ .. ' .J• f'RIMUrR.i. ce:s~w1 _ J._. Pu111l111 o .11111 adt>j:\ no rum.lo 1ll'l1ul11~11 'r- - ~ ~ ,4 " ~o 1m111110 l11J J1111ue dn de todo o iJt•<il 11.l 1111· .,,J,Y:l).'l ,. ~ ! .. \ ~YA Lafü)e~, o lw_11Pliri11. ~" OHlUlll:tdt~. l' a 11u1•J11. /I~- ._.... wA,- ~Ua..A.f'l-1 •1ue Vl\"t.~U o 111:-.111111-;.m como dit La l-\1ut:111w, ::::-.::,~ ~'::::..:'~ .. ..,. !:'... Lc0t"uu·111a alt'• t7~11J. o na adora\'t'l si111t•li1·ulailu -..~,...... • ....... ,_.., ""' • , :'lo Jlu•tUQ l'll\'1;1r11111 111111

d.1s :ma:"> fab11la .. , aUn· / d1~p1u1.:1i;ão :l tnh11';.1· ,, buimos S•'lll(líO O l1Nll e ~nu<f;(!_~ .,,,€.. .. ~"'.fJ-~~... :-.1•u tr~ 111111L~i11u.•ntu, J1•:t.• «? mal •rue 111H 1n1«L·1lel ~7..::......:.... . - /- .~ foduaudo n't!:slc acto o E a di~us.a fa\·1,rtt.1 tios mar<j1uez de p ... n:.ha, "°" jiJSad•m.·s.. arlutn• J01 br~ o 1Jd11go ac:ul ~m ~us dl.':"otioos, adorada co. mm SoOn"tu gr.uu!ato. por ª'tuellu ~ qunu .:t no. ,;orio >c~ri~i>. • auu!d1 .\ loeena rou(ed1J• ~d1 ror CIUIUW,, U~\'CU• era 1 pRUf.:Í('IO Utna ~ <:nel maco.ra d1!."Qp1(,,•tb· auuw;r.I aLu"'-'U•IO 1o0-darut•u1c., l"-"™'Su~·• récn IO!bo da 1Jéa. º"

Acalt'uta o .a11ai1011a go,·t-erno:_.., wud >·A lu· a maio1 ia J°"' t'"l•into~. c::rat1n·a, lau~Aram·•l' 110 SC(npn_~ :°lliJt~!lo Ju IJI~~· c-:,..'\1Jlql0 110\"0 d:tjo,c3liU3, tcrio.$a:oi plia111a-.1a:1, c~ 1 1 (':;1afül•lcn·11do por 1• .. 111 soohaJos 1d1•;11·a o du n· :;'1:>ht•!ll;t r11111modo J1• 11"1· sonh~s tuirJ(:(t'H~. c~t:l Ll11~11çri•> l'1tl1\'ouçci1•:< a 1'1· tent.a<lurJ an·n1t1ra ll;i. tti.bPJ'lt-'tmwutn':i u á de"I'''" Jorte, tomo uu11 ·u1 a a t11• zas 1mu1 Jiwr~:u. ducç.ão Ja:; Ji;1vu1 d11:i ~'ãzt•nm·-;e e ptoJt'" horóscopo:s '' tlo111 pro· t'taram•"t' lnl•'lÚ" 11 rif.1:\ guosti(O:'>. ~l~ :l pJ•ht3çôes \ '1f13S ti

A loteri11 toruolMlt, a J•~ 'fari:i.Jo! 1•~111io~. ia~tituit~o vllit1JI JoJu· l'm:a .... \"ete:s er:im J!J lu· go 1 li.:ito, 1.1ue a mor:il U°t'"" da loten:a J;i S1n puLlica cousent" e 'I~· u C1~1 repart1J1Jj para :o.ub o ~1rocu110 ~· ªI" a Ca.s.a Pia, par~ u"" plu:ai;io c.arit.ah\":t, \"l\e CX>lhida ... do 1\ ,..o, par•

e 1•ro~pc·1a 110; p.11ws , .. ._ ... t.ilbet: d:i lot~.3 1.T. -'llSl'UCúl'Jt~ m • ' a Lm b!lhr-te cb a ,·ac-: 11a~o do _remo, culto:oi 111• h11lo o mun· mu!D.i Mrl".:1. ~ t!t:-. 3 _Um ~ lhct.e J lnt"SJU lcMri.i l'"!ll 11156 dei •1u1.• a \r~em1a ~UI· do. c1arahJu\a\e:JS cxpeni:u· , Curio:-a w11n·1dl'11n:d O jogo. rou1lemu:1d" por_ahau... c1u, outras\1'Lt!.\ í:itl:im·:· .. · a·dOlflría-:- ru.aes, ia~ 1 0\'8ll\:llda rt·µio!> dl'-.d~· n•111ulni 11·111pos, \"t>lll .l ser ~li a form3 tli> 1 '.a,a Pi;t, uu .h 1l1•,1m:1J;t,,;; a cos~ar ~i... ulu-:1-. 1lo:S thcalrO:, loteria ofli1_·1alme11ltt t•iHali1·ler1J1J, l'IU e..;1rc1ta. ~ siugular d1• ~. t!;1 lu .. , d:a H11a dni Co11d1•:-. e d.., ~. J11~n 1lo Porlu. u alJ1auça, tll'ha1xo du<i lllf''illln" '''.l'lü" c-0111 a rod:1 dos enj•·t· ~ 111il 111111·.H ·q111li•·:11;i\P,., O:. IJ1-t>m111:-- •'l'._1111 ··1111liul11:m;, lad.Oi. Ju1110 d',!.ila 1r11l1i •jllP Prn~t ":rn111m·, p1>I' um 1•11,,. 1•111 lu·nl.111··" 1• l1·1.11·1:1 .. du Estatl.o. •>U 1•m l1tuli1:," pc11:..Õijd

Page 22: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

70: - ILLUSTRAÇAO PORTUCUEZA

'ilLalic1.1S~ tm"' prtdim, tm livro>, etc.

D'f,1a írLro de 1ogo pu· blico, qoo as l\litirricordia .. de Li>bo.,, Por10 e Rio acobt•rtanm rom a "'u~

"''pe•labilidodo, a loteri1, r1uo :i principio era u11ui ,:o.tl a11nual, p:t .. sou a tri· me.Irai. der •1 .. a lrim•·n· ... aJ, e. a d''-'IH"ito d:a..s cri~ soa 1emporari.:u, chegou 11

todos a allicia.r geua." ~ ;:l•ral d:i.s mai' baixas ca­madas 1toc.iacs, r3pa1~. mulbcres1 v3dios, 1lr1jad1;s f't meodi1011 para faur numero t concorrtnC"ia. disputando em U"01wl, em de>euconlr3dos apmões. a "ºª vei de tutt:lr na ... ala ond~ ... 1_• tO'eetui a Tf'D·

da suspirada dos b1lh eles . Foi sempre lornu•n los~

auingir o giro et\panto:<.o tle m11:5 de i:!SOO CODIQ.. Bilhete J.t ">tefta. ib Mi$er'Jcor • cm 1~ ·"

esta operaçlo, te11111~1 hoo­n em qu•• d~ '"~prra 1a i. turba dr m:1.ltrap1Jt111., lO· dl." rtis por anuo n'uma ro--

tatlQ wnstante de cx1racç.lf• ~manacs. Ao passo quo um provedor enersico, o marqU('7, de Rio

Mainr. extinpaia a ver~onhou lnslltuitão da roda dos en· j•itados, a toda a hora do dia e da noiie aberta. pan, a cada campainhada, ~e rl'lmia violenta, receber o íructo do crime qno pnes dcshumano.s lançnvam á v~r:.gcm do inviolavel Sf"grtdo, a outra. roda-a das loter1:as sorve· 1l<mro insaciud, ~us1eoudo pefo petulio da mi .. ~ria e pela oimhitlo dos jO@'ldo"'s,-p .. r.isua e pro<reraval

~· revista do anno de 187i, Baplisia Macliodo regis· ia•• o fac10, dizendo:-•Feebou·~ • rod• da )lisericor· cfü e ficou a roda da lo1erial•

il LanCC'mos uma rapida vi!il3 de olhos sobrt\ :111. variadas

8il~tr da Jotf'rla '11. .a.e.a...,. Real d.a s..:J~ndas rara as ~J't'za..." da vacdna~" na Córte e Reino 11115)

mar logar no largo de S. lloqno, <l\lO os1cn1ava o ª'P"' cto piw-1n·~co de uma feira ou arraial, onde fif1urava o •endedo< ambulaui. obrigaiorio em ue., ajuntamenl•'- Os veodedo<h lormuam biduJ l"'lo largo, at6 á po1 .. atorio. Abriam-se as portas de madrugada, com interferencia de forças mili1ares, muitas. vezes impotentes. par3 conter a turbuJ~uta populata. Os cambistas incitavam os was mandatarios, e laota,·1m-lhe1 para u jan .. Has do primeiro andar o dinheiro ~ 1uc julgavam preciso para as compm que iam ordcoaudo. Tumultuosa bolsa de loteria.,, cm que não raro ha\·ia entalõe.s. tsmagamrnlO~. pessou rerâ· duecontum.

Adquirido o bilb~16, o eambi<ta-, para facilitar •ind• a venda a•é is classes menos abasu.dact, lflnlando assim o pobre com os sonhos dourado• da &Orlt, abr.- o em cau/J. l<u. Quanias cosas ll'em obtido u'esle ntf:')CiO popular,.. nome e mais ou mf'nos a'fuhada.s f011una."I

É lembrado aind• o celebro rambista o Pl/IJ 'f11'1'1<, de nome l\fonucJ Luit, quo em lrmpo começãra a vida Teo· dendo ples quente! n'uma minuscuJa iaberoa da rua do Amparo. E.•tabeleuu·se dtpoi• no ROClo, onde e.tio oojt a cbaptlaria Saoios o a tabacaria Monaco, eali creou fama como um dos primcirns cambistas da cidade. Cantnam os eautc1eiros. para dar venda ás ~uas cautella~ (di1-nos Ti~op, de5enbaudo <>ria! Ílfllll"U do oulros ll'ml""), o es1rih•lho, que em •ou>< rouí•nlw •e ou•·ia ª" ahu horas p<'la ci· dade:

Quem a< qnet do Pão queoll' Que faz feliz muita genie.

uperações e scrví~s CUJO ç-011junc10 çonstilue a J,01eria da Succedeu·lbr na mesma loja o Andrade. cosido com S•ulA C..sa. um• filha do Alanuel Luiz. e hou•e a seguir o Ptre> da

Nb ol!W:iou 1ypo~ ... r·hic&>, montada. em 1891! na cal· rua do Arsenal, ond• com"t'>u por empttgado o d•poi• e.. t•da da Gloria, impnm•m·i& os bilhtll's, segundo o plano lebre Aniooio lgnacio da Foo•ec:•, e modtm•men16 asco. superionnentc approvado. nhccida• casa. do C..mpiào, do Silva, do Testa e IADlts

No ~eculo X\'111 a~ primeiras lott'riu tinham 2~:500 outra~. bill,..l•>. a 6.J.\00 réis coda um, <cm di"'ilO a 7;833 pre· A cauldla, n:Yl•ta e au1hon11cada pcola officina do Ca· miM, M'ndo o n>aior d• li ~réis, O> 1mmediaio. ri•bo, na Santa Casa, espalh•·<e pela cidade, pelu ••IJ"a. dr 1;:800,$000 r 1:600.$000 e o minimo de~ réis. das. 1>elnsfeiras, pelo.caml"''·l"'loscaíé•• pelas labernas.

t,;,1rs bilhelcs eram iodivisos, do rorma10 pequeno, im· Nada menos de '.!'10:000 cauwllas de dilrerentes pr~s, pre»õ:> com chapa de cobre, gravada• buril: em 1862 em cada lowria onlinaria semanal de 12 coutos de réio .U di•idiram·o' tm qutrtos, para faciliiar a •euda, depois p"'m10 maior. 280.llOOcaoU'lunasde~woios,600;000 em quinto•, 'm nonos, quando eram do P"\" IO· A tal d~ uma hbra, e por flm em decimo• e em v1gesi· ,L' ') ~ /Ç•;.""'""-•;.~ ,..--?.,.,..e;~ mo~.tmpr~~1o t; a re\'isioou conrerc:ncia do..ib1lltt·tt,j, W--.ur1r "'lÂ> M.t_!/.~t~ º' '#IJD ni>1r'1''- 1

~~"" . ..,. " '""""· '"...-"" l "r''"'-"'~· '; . ,,..- ' 'equere. m a mais cuidadosa e senr:i fü.ca.lisação. Re- " .1.' ,.,.... ._ ,....- ,,.....,..,. •• ,_, j incuidos por Jlm â lhe~ouraria abr~·•e a t:tmda, que ::t::=:•:.=.e!:~!,,.. ,,.....:;;;., ~,._...,, ' tt:m judo scmprt1 e ainda hoje é basLantes •ew um ~- .,_ -'-• - ,. ............ --=::;::::;: ~~ 0>1""'laClllo curioso. Surge-nos OQUi o numeroso e!&- ... · ~ · - • ~0·- • ~ - •

meulO dos re•endedore> ~dos seus •missario•,-os ~.;.~.o/:'~ ~~~,d. carnb1Sias e os cau1ellmro1. 7 ,O ,,_,? ~ .4jí2.

De•de o dioheiroso cambisia e do captllista labili- ~ taJo, ai~ a. wodedor ambulauie, a auciedade ele _...... aç.amharrar n mitfor numtr0 de billttttJ os obri~a a R:Uhet~ da lottr11 da Ml$tricordt1 em 1a.2

Page 23: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

u VOLUME .P de dezembro de 1900

Officin:'I typogn.phk3 ~la 1otei1u

na do Saolo Antonio r· 1.400:000 na loi.ri• grande do Natal, passam pela chancella e ve1·ilita~ão da C•sa do Ca­rimbo, da. Mi::;ericordia. o so \'endem Je1>0is pelo paizl

São realmonie espantosos ,~~t1's uumerosl llilll3res de misera,·eis, alguns <la iufüua ralé das cida­

dd, t!m cuja Côrte <ÍIJ$ ruiú.1gn:s se acham alist:l.d..>s, per­whrucm o alfacinha ludoleuie, avésso a d1tig1'ncias fodi­,gosas em quo proC'ure melhorar as suas oondicões finau­-eeiras, mas sempre prompto a confiar na. sorte l1ue a 1'-0da. <la fo11una Jhe h• de preparar.

João de Oi!us estigmatisou o vicio, que alimenla. o ocio ~ l[UCbranta o amor pelo 1rabalho, nos vtirso.:l. a que deu por titulo - Lott-,.ia:

Por aml)içào ou mania (Se antes não íoi matcficio. Nigromancia ou bnixaria I Contraio o maldito vicio De jogar na loteria: E eu que d'antf!s nem .sahia. Fiado cm que me de.vi~ Raiar um dia propicio, DMde então (<1uem tal diria 1) Acho 3 e.asa uma enxovia, Acho o trabalho um >upplic10, Etc .. ..

A toda a hora do dia e da noite o cauwllciro apregôa, iui;istente, os numeros. rmportunado o mesmo poou pela gri1aria infernal do cau1elle1ro, <1uea deshoras, com dc.es· pera.do e monotono pregão o pro,•oca\·a, Bscrovou a 3eer:ida satyra a quo põz por titulo- 9:342 ·

D~sde p~la manhã até depois, Ja depois do sol poslo, este e.ir11eiro

Tbesour~ria da J\\lserlcor .. fü•. onde se \•eitdem os bi lhet~s e st pagam os premios da l!)teria.

ILLUSTRAÇÃO PORTvGURZA 703

A berrar doz mil vezes, trinta mil. Noiie frf:ZNtUJs quarenta f doi.s J • ••

Maldito cautelleiro 1

Oh Policia ••. incivil E \'ÓS outros tambem, quem quer <ju.e sois, A quem toca a policia da cid•de 1

Falo·vos a verdade : DeclMO·\•os que um dia.

Á fa lta do r~vóh•er, no 1iote11'()J

Por fim. tenttl.do eom o illusorio o \lterno tl1ema da bon­dade do numero, do perigo de o re.iroitar para outro afor­tunado quo ba. de vir, o afíacioha, se1mprc ospel"aoçAdo nos doces ideaes da riseuha sori., alcacnçada sem trab>lho, compra, eompra o .•• quasi sempre [7Jerde.

Era pelo 1nooos o <rue sur"'°dia am bom do lo«' Daniel -que na ~ua Vi:>.: da Fortm1a 1 em l82't, em rima nol-o diú3:

Eu se vou ás loteria:i. Que tem fo1lo gente rYica. Ou só tiro quanto dento, Ou Indo por lá me fio:a.

Offidna do cnrimho das cautells.s

O vendedor de t'.àutdla,:; ooosti1uu H1ma da.$ mais ricas. das mais originMscollc~oos do IJJlO•i 1•opulares dacid•de, dcsdo o ramoso Uma joit.i, que a.nthava de rerragoldO ou gabinardo de pa.nno de varas castanlm, barrele preto e pés descalço~ (como nol-o pinta o sem(llre noticioso Tiuop). singul:irb;ando-se pelo pregão- Qit.ttm fJfl# 1tma 101al Quem qutr mna joia! - até ao uão cmenos popular Es&a. nislau. immortalisado por Bordallo, e <que, filho da roda da Miscricordia, só na loteria achou o ,ganh~·pâo e a gloria de triste popularidade. Mntando pel81s ruas, eoOl sua vot o3Salada o mono1ona-Á11ianM é qwe anda a rodai Áma· nliâ i q11• a11d<> a rodai

Não ha muitos aonos ainda outro pregão pinoresco re­soan pelas ruas de Lisboa, alegrcmemte rntoado pelo cau· telleiro, que assim se IA>rnou cooheci<llo. Cantava ello:

Oh meninas d'e>ta rua Cheguem todas i jauella 1 Se quiierem ser felizes É comprar·me eSla caut.ella 1

Nas ruas e nos larP,'OS, principalmente cm S. Roque, e em frente das casas dos cambistas, nos dias de andar " roda, aturdc·nos a grilaria desenfreada dos vendedor~•: -J!; a ultima J.,,;s, qU<m me acaba o re.to, hojei 9•• anda G roda/

Aqui e além improvisam-se ''t.mdas. mais ou menos pil· torcscas, a uma esquina, em um recanto qualquer.

Page 24: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

704-ILLVSTRAÇÀO PORTl'<;LJfi.ZA li VOLUME ~ 31 <le rl<"7.Cmbrô d<' rqo6

Vae pau m:us de 30 au. nos que um v(.•ndedor, :\le1ja­do> cstaheJec<'u banca. con• mostrador de çautellas, no J'P­

c.':lDlO do cunhai da cgreja d1· R. Roque. En\'('lheccn e mor· '"'tl o alrijado . substituiu fl a sua viu,·a. uma parai~ 1iC':1. t:11nbem j:l fallt•cida, e a filh:. n·ccheu em herau~a o minus­rnlo ('i;tabelecimerllo. ;w ar livre, {lll<' rm \·e~pl'í<\." dt• e:<lracç.ão ali ~e cous1~rvava :i noite inteira \'t•1Jdend<1 an:-. transl'nnte~ u·esuout:~do:-: .

Grupo de tmprcg:tdo:- da S.11\la C;tSa, lncumhtdoc; dos SCr\'iço-s $iuperiores d;t lotertll

pitf." de <1uc a sorcc é C3pri· t•oosa.. sem predilecções. r­lanto que a1C ns numero .. mai~ dosprC',,,;:ados do~ cnm­pradores l('('m titlo a suspi­rad3 sortu ~r::indc . .A ind:t h:i h~m pouco, na lot.('ria dt' ~3 tlc urwcmbro. oht"''<' a :-;or~ grando o n.0 .f. fl UC'

um jn~ador apaixon:ido 1

r.l'r:-is&cnte compr:t\'3. ha,•ia 30 anuo!' sem alcançar pn.•· mio. O ã:OOO. qu:1udo <·r:i o numero ultimo de uma lo .. ." •~ria. teve• t:1mbcrn a !'.Ofll'

Quantos typos c.·urioi:.o;; dccautellPÍr(l!' podrriamos apo11-t.1r-o do burrinho f<•herio Jc ct1utelk1:;., forno moi>tradnr llmhul:m11\, o do <.'asJCo, ~gualmenlC' rer~nn::iJo d{~ ,.j~esi ­mo~ ~ C':\Hlcllas , 0 pn•l<l fJlH' dá 3. µfftC'. OS ('t'~O:-. ô :ilei j!td<> da cadeira do ro<l:t~. qnC' Y(•nti4• 11n Hófit"I, o A11P Nov:i. e tAnto~ outros. c.:uj:i refação :-(' tomari:i intermint•· veJ.

Che'2'a flualmente e• d1:1 ... 11sp1.-.1do Todo:; º"' fOWp1 :i­dores SOfrlt'lU. por se :u h:m•m /udniJtado.s fl i(Ul' à .;M!t> l•eueJka os co11tum11lc. Todo~ \"c~ni (~ remiram os l'cu ... uumeros. numer<i-: fl·li7.f'.: por c.•110, t· dritam c~1kn!os a,('I

Quem quer <l sorte '

futuro. enge­n ha ndo na 01ente phanta .. ::-10 .. a inil W· ulws dourado!". d(~ {[O~n.:, d~ d..Jidti.... E f!: sei U

1t':ilà pc .. nodo (11~ ('.;('\f'· rança.;, q 11 <' 1·111b:il:im o r~· p1ruo. qur u jo;,!ador tem a:: 1 0:1i~ da~ ,~,.. r..es o :;uprrmo

goso de ::anca reaHi:u.los. idP3f'~ ! rus compram ao ar:i.~o. irresol lllO~ OU d1·~crtDIC.;:

oulros obedecem crµanwnt" :IO:i pnlpitf,,, liti.n1·~·· em 1111-mC'ros que sonharam. <'nlrf'j::lm·!"P <'t1111iad:inie111e :1 uma in~piratào, eomo \·id< nlr.: . l e\·:ido~ pelo i m(')til~n ior:x­plicavcl do deslino. l"n:o:. odeiam os numero~ ftt· rados, isto é. cm quC' veem zeros intercal:idos nos OulrôS alg::irismos: alguns apreciam muito o uumero n.•jeiia.do por oulro comprador; e~t(• quer num<'ro do tl'<'s ai· gari~mos, aqnC'llc pmcu ra O\'itar terias r d1·1rr­min~das uuinerti~Õt-1\.

E' vul~ar ouvir·H·~ da bocca do caulelleirw•. <"O­rno apperllÍ\'{l ao ralpit1· dô comprador, esl:t nota curiosa e ridente de pr~­conceitos popul:ires: -Compra·•J~t estaraut,.Jta, q1" já foi 1·,1rito1fo por um ~fffc.a/

granllC'. Pob bou,•e tempo:.;.em qur nillJ!U<'mq11<'ria o n.0 l pohn~ bc.fa r1~ 1mJiada p1·los palpiws do!'jo;;:idC'rt·~ 1~ t1.m­b"m o n.0 2 teve :i. sorte: graude, e, por si~n:; I , ll'IHIO ~ulo :ifw110 rm 1::iu1i•Jl;1:- pdu antigo c:11nbi!"l:t Perl·~. estt' fochou a por1:i. qnC' "°" jogadl">rC·~ irados prcternltr3m ti.rromba1 1 •

lo((ó 1lt·riu1'- liquidou, ll1·i xando arruinado o 114.."g<1cio. A alm:i. f•Opubr. o 1•spir1to dn jognd11r jJrOft.>~sn. sempl'f'"

:i,·iclus d,• ma1anll1t1~ idl':ili1.:ula~. ert<.·111 C(1fll íé ardtnt<' uos 7ml11i.lr~. C41mo ~erultl:.> :inl<''- ci·iam 11n :;eba!'!it1.nismo. 11:i. ... 11ro1•lwcia" 1)1) B:uu.b 1·r.1 e nas prt!tlic~õcs oo h·mpo da:i. f<1ll1iul1:1t' cio ROJ·d({ ,rA.1111n.

€ ~·hrga.tfo o dia da eMr:tt,ào, em qu~ milh:1re~dc c:-.p1-ri to.; pcln 1·enlP!'i11rn. pl'ia m1lesima ''ei, vão ..:cr ft•r1d0i> d(" cruel Jc.::iltnsão J

C.-m1cmpl"mot' agon1 de rela1H;.r o e;-.pec1.ac~ 1l o.:.o 1111:t1lm. 'Iºº ch:1m:i :-t"mpr1• L'ont·o1n ucia do a ncio~os 011\·intt•s, t'U:-·

fl.C' ll~M 1f11., ':'111 10.., dM pr<'goeirtis- Uma exll -ari:~-O d:l lo~•· 11:1 .

1'.-:i 11:-p«rle111o·u<1:-: a 4785 e obser\1emos como ('lla('l1làô ,,. rt>ahz:1r:1.

H:w1a 11·:i.11tu IJ. ti•ml'º uma t'-0 lo1c·1 ia annu:t!, como dr:-· :;1·mo.;. nuu. ~::)00 liill1eks. A exr..-acção <lm·av:'l :H dia.. ... ~ f:ma-~•· ron1 gr:iudc solcuiuidadc. as:-i:.tindo a <'ll:i uma. commi:-~iio d~ P<':'::O.as <.1uatiUeadas que a me:_(a da ~füeri­rordia nompav:i. Abria-se A !'al;i ~$ 7, 8 ou 9 horas da mílnhâ, ('Om uma gua.-da dA dc7.oito solda.dos e um cal'k1 do a·1'gimen10 di· Albuquerque. Dentro de duas grandes. ru<l:i~. rc·it.1$ <'m 178-'1 por J. Francisco C.1gniard, c-.sta"am .1::> i'Ort.ei', qllf' í'ram papelinho~ doh1a.Jos e nnmcrado-s á pemw. como :i. (h~nna rram tambem numerados M bilhP· tes <JU6 sil veud1am ao publico, u~ e!'tA.': qn•~ pe1·si:;t1u até 11ãu li;, muito~ annos. Doi~ rapazinhM, qnc a ~anta. C.ls:1 ''Ct'ti:i :l ~ua t:nsta,

tir 1\'am ~·s ... ortpi> d:t..:; rll­das. dando-.;~ aos {llt'­;.coeiro.;, que 11:.m e apri?­go.'I \'30t o numero e o pn•111io. no:-- papelinho~ 11ue ~~ i:un excrainllo. A•1u~1 ..... Nn 'Ili•' 11:i.da havia e:;.cr1pto eram O:i> brancos. llt• 110mi~aç~o r1ue ~e i.:nn~r,•ou. 1ue~­

plica.vt~ hoje, IJara "' uumcros que n'um:l ex~ traqào firam sem prt·· mio. F.s.ta monotona ope­ração para"ª á uma hora para 1'4~começar no dia seguiult\ tirando :.$ ro .. das ~uardada.s á visu por SPntmcllas.

Não se lembram el:'· tes adoradore• dos pnl-

Antiga ~:tia das extracções. hoje trnnsfonn.:hl:\ em mu«;eu i.lll Ct'1pe113 de s. Jo:lo H:tp0~1 ;1

Em {86~ a 1nesa da ~fo:cricordia. para acudir â drc:ul1·uda 1;:111 que a!\ lot~ria$ iam sen.sivcf ...

Page 25: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

mtu&.c '""mf\rrc,.udll, remoei. hm toJo, •'!iih ,1. a11acl1nimt'<h ""ll'f\ ~ ..... ,\n 1'2i"'"'' 11ut d1,·1dia o-. hill.ctrs rln 4111ar10 .... ol111r,t1a 1111f' a 1·\U wção ..... fiu•-.-.,• ~ó 11•" um 11um"w dl"

H1rte:1 t>gual ao 1!11. 1•n·uu1_1-. Ju pla110 t• 1•11rom­mt11ul,w:. :111111

:1rtl~1" nacio-11 n l, J11a1111im l'(Jl'O mt .. •1ru 11.1 Cl1-.1.'.l Jlol­ln·man. :t. <·x.1·­nu;ãud .. um m:a-

o c.aute-lleiro do burr nho

rhin1.;mo t·m •1u1• ~" t>xlrarçúes ~'"' 1111':0..;1·111 1·on1 111;11oi r:1· 1•idf't.., !l.1'~111 :11n::\ (, 11ní"i~;io.

ílN•Plll('l<'nl1011•-t(\ raJ1~1luumt.- <• artilie(\, c'M1 .. 1111111du a:-.

~';·~~~;~~!~~;., 1~~J:~:~·;:;~l ~JI~ !':~: d~·:;~~~·~i~~. C~:~:11;::;:;1'::1t•1:(~~ roda.;. dn loto, Fio auim::ida-. d·~ mo\ i1111•11to clr n•t.1~io, dado pi1r um \'• lauh•. m:mua'mt'nt.- 1ocad11, chi rnod<> 11uf" 1Je cad:t um3 ,J'ell:u .;:te uma Jda. ad:. ,.,.1 ('º"um d..,. ... "'"º~ (lólo=s, \'rm ,.nC"Onlnr 113 parlt"' 111krior o l•3ti 111.1• que­º f"'("t'r3. [)e U01J 4'~l1btra ~.::ie O JIOlllf'ro, dl Ol,ID O prt'-­mio t·orn-:-pr,n1l1·ntr.

Tim m111l:i1lo muito o esr;cta('u!o ~:u 1'.''.\.traf(t'X-~, ma:' -..·mpre e;:u:1l111111tr foocorridü. A ªR'•~u:!11, 1111111\1mr11111 dt> l:•fp!I\, ond1~ wudilliões apregoam r~1.-.t;11d1:tot, _.t.ulus, liur­riés, limu11n1la~ 11 a.l!ll:t fresei. n :i;.:1.domPr:tt.1u à pnrt:i. j(U~rd:ula por rnu11i1·ipa.1•s, tudo flP111111c·in :10 111a1s di!ot­trahido trl\Hsl'lmlt\ o dia dCL extrac~ão.

P<·nNr1•ruos ua ... :ila rr· rentemrnli' 4.."no ... t.n1ida. para tf.1" '~l«Urnlo 11u­hliro. C.c\JJM'(a a e.xtra· rrio â~ f t hora..". ~· .. l"f'·

ri'nto a;glomen•ifl' a mu1-ttdào. (ÃJn ... titut-·"(' ~' lri· lmn3I, rj)m pMid1""'11tP, 1•mp1'1~3do~. rn"fNt'iro11. ~·ni11iuuo", mu111ripa1·~., ·

PÕ(>nMr,11 :\)! roclt1s <'m mo,•imr1110. OU\'f·~t · drn­tm d:i~ 4'~11hrr:u tl1· n•du mt'tJillic'a o !lus~urro das bola~ qu,. Jn1t:im1·ute '{\ •l··~IO<"arn; carm u t~a~ fLj uo pratl), ,. ns rrtj:otJt'09 rom vor cad~ncild.1 d··· danm o nuIDf"mfl o pre- • mio. rnttt,randn-a~ aos \.: ronít•rrult' .... nu" 111fta-1. -3~ tr~u·mn11l1:t"' tio aclo

que 3~ \·i.- JU((HJÍonwnte ealiaudo 1111 1ramci1-. d,, ~o brla ... cada um

O calor tku1ro do rte:ml1> e abraz:;;dor, hto1.1tnJor. 4 ~ ~1 a pino, !llrn•;f"11lt> cio du ,·iJ.ru, rcqueunao:Herrhri~. o ~uor t·~o:1n1• CC(llO ... ll 'm lod.1s ª" fa1 t>S OODE~Sliou:11li". Pui... :t :IDl'Ía 110 1111 ro ~' nlf•ft! e:o.per<1t.ln foz n m 11110 11 pu bli..-o m1· ... 11111 110 ... 1h:1" tnrri1Jo~ de ago~ll' rt'"-Ufa 111111.1Y1· d1l :l loclo:-. t•,~1'.'i lur111i>ntus inq11isiton:IL1S1 •flll' un~ 11:\· 7.f.'m :í rn1·11ll' ,·1 J, 111ltran1:a do~ ci1•t•udos do i11íl'run p111l:1· do~ na l li\'i11,1 C111111·1l 1a daut.e..,ca.

rma l1i •.I 11:trl•· tio audilf1í1Ué C(lD"litlUida pelo' \'l'lH)t•i1·1-

rt~ de C'luldlas, m111k• ... d1•:i lfU:'les são n~ ·1lri~ar·n101 n oridarilliõl, 1oeita1los 1•f'l11s c.am~i~la~ ,p.: 1-:. 1r, 1u 1~ ,. : 1 t"

a. Í•11'"-L1 D ll(U da 11al11da. Cuno;o- l)J<J· & um otogioal sport!

lleforttdo• da.' e>n< la-, c>ltad0< •~ "' 113lOS dt• trança Otl ... 3(i:Udh '('\l'f'r. IL'tll•

Jo ir.r em rorriJ3., :w 1l1>sal o l'JO ,. I • d:11!.·1ni... mulurilhrw. 'Jlll' i1• d1·~bd1<im í1'1"nt:11w11t~ n.as tcnm·ira!ll t·ru 111w 111-.pu· 1;1111 O prt llllO CtlU11 ClllO C J.i ll~n SC'f 1•111

1·1•11m1wrnJ1 .... 11tlo:-:. tl':1111h1~t:1~. ffa ah·ii.;;1n·iro-. tJ,. um11t":ub. \1•1Ja-

1l1·11:.- n•ld1ridach·:" t'llln· a 1t11l1;1 multa 1los r:i.uk>tlt•iro:< e tfm r. p.1Í;,1b dH n1:is. \lguns lit-•tn:iram ti1111111ph:n11cs n~u·or­r.d:is prdi::-.1re-.. dl'I \1.:11dedo11' dr J*f ui~. n:i .\ ·1i~nid3 tD1 lOO\. \li f:ª' nlt:ar:im ,rrtmK'~"' º' Jl/odo, o Jcd p,.. h;, O (,n1Jo, que ltMU por omretido-l"f"'t o l:ltirll d,. .~ .. (,.'/111$/otao 1..1 JtJ60> dn.J f;111lo1lia( ~ IJutto .. ouuo~.

()uautlo u 11m111·ro 11f11 !<:ilw da t•:-plb-t ra, 1• 1lo l:11Ju11J'('t•H1_1 :o>f' ;qm·gfl:l o 1·11·111in ~it111t.I•'. o af1.·i~·aut1rt> po.111· t'"mu 11m

101110 1111:1 1101w lúrn, • m dt·~alinadn •('Olncla. Ai d" 11111 m adt,aOll' cJ't·llf' ~·· 1·111·,11111 arl Qu;111l;b l\'idi111:1s h m h;I\ i1l1• d'•,:-t,a~ <-orn·ri;1.; loura~! 'Ell1•..., al1i ,.~io, 1lt·~•·tu1lri 1s 1·sca· dinhas <lo lh1111w a c1ua1ni e 11uatro, ;:ui·· 1·11fülf• 111 111 lu e>!'• tahelt>CiDl('l110, <11T1p11l('..S, mal podrudlo ratar. li 11t•111·111am .se u~ ... tJpa .. ~m 1 ll()t'( :'t 1

AlfUD!\ lt3 T•,,. fl PE.1ID priwiro qnae a pan'c1paç.10 ldP· phoo1ca l'Oni1ui"t3ndo co1r. a ~i~uihnatil"a ('I ron' uctt 1 :1.l pa.lm3d:l oo l·nk!io, a ~u:.i1irad:i ~orr<tll~

Em lbfii. na prinlf'ira lott~r i4- d .. ttem ronto'.l. o aluta reiro ao ~.1l1ir tln t>d1hc10 d~rruhnu \uun dt.,,~1 :1ç:11l.1 !t-t"·

nhora, •(Ud 11:1-.-...;h';L lll:l:'.,,.~1 SP d1+rr, pro:-f',.11111 11;') nu-· rc>ira. Ou1ro 1'111 tUOO, p··lo i\atal, df'füou pn1 h•H;1 11111 .;;1· loio. que, d1~tr<1hi1ln1 nflo ponde suLtrt(lhi1 ·~e :m 1•11rn11t1.r10.

E qu:111tns clramas rNniros e lat1<t.•iu:1uli's :1 11nl11"1.l 1la '!'Otte· . ..:1:mtl•' l•Ju 11n11lu­zi1to JlM. esroll~11tos da -.nr((•11 O.· um:. \·rz um la,·rauSor. que roruprára um tt ilhe~ d..-, um.a lott-.. ria dle dozo contos, a~~ ... ! ... ti& cor 010 'Ulract5o e ouwindo aprr~r o riu­mero• ()Ue 1raua ?•) alt'.1-heira.. br;iilon - <:1r "'t<i file, rlf n.tá tllr! t• louco de .:.1ft"~ria rnm·11 111fa pnrt.:a (6ra A alfUl1~ l•·u~ já si11.lu fo1a) t""l.l 11np1··~· 11ào. l ma rria,la d1· ~'T~ vir a qut·m 1<.:it11u a ~· 1 lé ~nde. ao om ir a nc1\-a. 1"'!3 qual lio M 11 ..- 4t~ \"l:l f'\"pulu. cam ~em sentiJM: qusndo wdtou a ~i fl*COnhecerarn com esp:into •Jllfi 1 a mi""·ra

Page 26: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

700 - ILl.l'!''I R.\!, AO PORT\ 'GUF.ZA n \'OLUME ,\1 cl< dezrmbro dr 1906

RELAÇÃO D.OS~NUMEROS Que sahirão premiados nn NONA ·• , " PARTE da Loteria do QUARTO

TRIMESTRE do corrente nu no 'de • 184$, que se exlrabio pela Commi.t-eão AdminU.trativa da Santa Ca aa da Misericordia detla Corte.

f hrMH O• Pasauo• ~OMU.01 Pa&Mh11 N•kC8CI r ... 10• Nawao. Paouo• l\c-MUOI r.~. 1\ ~MQ09 l'anu J)',)(IJ . .,...., "'"" . ...... sao111 -.. . .... SHfO • '''°° ~--:-4,M 118H.~tt ..,,_ ...... 'Ili - . .. ,..., 6> - ''"°" H I - •1ew t 97 - ,,.~, ~ - ., .. ...... .,,ou 71U· ...... ... ..... .., _ ... tl.IO bit. ..~ 8•8. ,., • ..... . 1/tW 'IM • • ,.w ... ''""' .... CJ!tOO 610. 411 Ct.IO l~l • l ' t ., ... .,.ou , .. _ ., ..... .., _ .,..,. "" - 11c1>1.1 1u.. •a•.iu ª'" . •Jt .... ,, ,w <;90 .. . ., ..... " - .,..., J.JI • 14wu Ci~ - lllUU a.&7 • Clf .., - . , .... 'l'lll .. . , .. Jtl " - ··- .... ' ' ""' •11 - • I M tu . c1t .. ,. ...... 1VJ .. - tU••"-' ... ., .... ªJ" . '~ '"· ••""" au . .. .., ... '" . . ·~-

,.. - ··- ... . ...... .. Lista antiga, oo~ numeros prcmi .. do~ n~ loteria do .... mmestre Je 1145

&inha eolouqw•c.itlut Onrros, não :it.flcados de subita. loll · cura, perdcm~1:- hrihian!l regr:idol> de admini .. tração, e, lia.· dos uas boa,., l'r.1i;.1" J;t fortuna. tornam·:-.f' perdulario", di:-sipa.udo a bn'1' trecho o que o'um dia a ~·>rte lhes lrou· uni

1-b ojo-i:t.Jor pc-1"iil.~·nti~. que C()mpra, C<impn. 3em11re, df'$atiuadau1t•uk', lJllfllt'~pnJo no jugo o melhor dos ~l'll~ recursos~ c~tc. 1•rn g1·f<tl, é iufohi; enr<11veee-se1 amaJJj. çõa a sorte e a lotl'd:\, d~clara.-su ronb:ulo. Outros, os í!!li .. ic:o1, jo-óam pourn, l'l'lll p<1lpi lc, p<>r llc111ais; a este~ ue .. lhh preruio .an11ud 1Ja. .. Yez.c.s. Acuuh·l·tu. por exemplo. ~uo wo al.btraacu, J • lieona, e~rcYl"U ~ra a lla:terio::ir· dia de Li.:Woo, l"'t:ºº~ºdo u cooJ1t&s Ja loa.ria porlo· gucu, de qu" 1•;)1 acaso ou,·ira f.1.lari eurnmmendou um Lil11ele, ponl'w d1•,1•java vér um J'ea.,e:; docunwnl.01'1, o logo n .. aquolle t•uinplar,que por mcracuriosidadcobtivora, uhiu Jhe o sl'Jftuulo premlo o'uma loloria ex1raordinaria, um pl'emio d1· ll••z « outo3 de réis J

Gt!ralm.:nM u s.orte~ grand1·.;. d.1-. 1?randes loterias re­aem em pe»so=&1 dt-,. aTUltado~ b.1·01, r:araz~ dtl uri...ea.r a~ iu~ do jo;:o o cu~'° de um .b1lht>le 1.akiro. Se a :-orw fa,·uror1.• purciTI um billwte d1ndido, qua.uLas fanu­liu ~e ale~r:uu, e.orno em l OOi l»Ut:~dcu ao IJCssoal dt guaroiçlo Ôu nuudor S. Gabrirl.

Alguns rcw111fodorts jogam ua pl'im1>ira meia l1orn da exlra.c~ào ~ so a f.01·'8 os bafeja, 1·rf".AlanH10 com o prt!mio; se n:i.d.1 lh1·, u.e, correm aioda 1···la cidade procura.rufo YlitD~r os \·1gN11mw e aoteilu que po:,!-uem a 1.uc.auioi compr•d•x·b. )l:io 6 raro ganharem o' .. tejo,,"O ong1oal; ainda bil Oorn (HJU(.O o conhecido ,.t•nd~dor, .alcunhado o Ar,ia.s, lOVf.) 11tum b1lhece inteiro' a Jorie graode do:1 doie conto;_, e outro cnuwlloieiro chama.·

. do Ce.sar l'\:CCbl'U um conlo e oitoreu· tos mil réis.

o iotere;se rtl• euracção •• aoi­m><;âo d3 '••da aupnwn, J<>bom .ao maior auge, 11a' loterias exlraord1~ narias, quo. $tguuJo o noYo regula· mcuto, se realisam duas vezes por anuo. Escolhr1·am·so. para ellas~ a prlucipio, u foj la5 130 nacionacs do S•olO Anaooio e da Seohora da l.An· ceitõo. Recoohec•ndo-se, ponim. a cooveoieocia de •fTecauar a segunda pela me.m> 0<01i3o da loteria gnodo do Madrid, lrftn>lcriram-a p:>.ra a< Tesperas do NAt:ú.

Aiud• cm 180~ e {$9~ andarain A 7 de dezembro modesta$ loterias do 6-0 e MS eootos, do premio maior, m.u em 189i e.aroodNu pelacidade o caw oovo, :-eu...c1ooal de umaloceria~&l)o

• de, do premiu d• CRIO OODIO$. 011.em

os joruaC-j Ju tmn1m que nuuc.\ r-m l..i :\hoa so prostwc1• 1ra um ~~pt!Cl.aculo ~imilhanie: a afllmmcia. aos camhisu:. ~'ra toonne, ~ cautt-lltiros eu!'.>urJ~·r1·:uo a cidadu. e com· quauioolar):'o Jo ~. R'>'1ueouuC3 rl1~11~a ter o "-'jlee:&o da l'uerta dd :><li, q1110do e-w p>r• w1ir "l""'"" gor'1<>, romtudo m1 ... trau no dil ':!'l de cJ,•zeiobro d'aqudle auno dó.>U:iada conoont·ttcia. Depol~. d1• ;111110 r~ra aWJu foi l'ft\~· cendo o (111tl111"i:lo;mo e snUiudo o 111·é1oio grande do too a t~S. a t NO o, 11ur Jim, a 200 coutu-:;,

l~te primf'iro premio df' 4."1'111 coukH ~hiu no o.• ã:7~a: o d6 trof{. 11ue 1·ra J~ t'i::l rontos, .111hiu no o.• \.7Gd ao opuleu&o utgoci.anl.$ o propri••lano d_, 1·mbarca(õcs 1r. \u· ~to llathaJo, •(U,.. DO aooo aat.t•rior, peJa me~ma Ppoc:t do a.nno, ti,·era a lgrada,·d •ortt· <lo lhe appaf'l"et•r urn barco 'Iº" ja '"putava perdido, u 'Jll& •lle esairna•a "'" 11 contos de rt\1$.

Em t 8!rJ suhin o premio a HlO C>lUIOS o saiu o<> 11 .• 6:320 ao "r. NuM$ d~ Carvalho, abastado lavra1lur em Torre> ledra-.

Xo auoo d" lDOO, t~aJ pnm10 ~in ao g . 8tl'°ino V1

re~ ooulH't'iJo droJ.!ui~ta da nia d2 Prata., no o.• 7 ;i~~ &cul11p1o. n:i f!:lu>tilha d'O S«ulo, registava ora.cio, la·

mcnt.audo fl 'IU.1 d1~sdita por uào trr ~ido COOtempladO dil 110,.tt, dizeudo:

Ni'm o ,-;lc•r 11•' um r1•al. \ mais rrl1•!i raraH>lla.

°X1""'m cinr,(l r+i-.. afinal ~aiu na m111h.1 unh'lla lh a.Inda do Naull

Vendedora ' MQUIM da etnia 4o l.ureto

Page 27: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':
Page 28: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

7o8 li.LUSTRAÇÃO POlffUGUF.ZA

Qua.si chorei sou ll>Ps frao<o, . .\o vér na li:;t.a andada, tJue percorTi n·um arranw, Uae não tioha ntJa, u.i..Ja, Oue tinha "ahido Lr.1ucu l

\h maldito canl4•11t•iru Q11e a cautclla mu i111ping1~tn Tumba, maroto, 1Jn1J.wiro, ~Jut! me déiia~te tão 1ri~t1,, ~"UI cauttlta e ~L'fll llinlw1ro

~. di:poi~ d" ,·('r ~ füta, •}!.ie ao inferNo o diit.o mande, \I .. animou um nun·lli1~ t.},t~ S3hira a sort" grando \ om cc·nh1xido drogni~u.

•:111 1001, com a lok·ria do ~:i.111, "';11t .. q\H\t.• a rnaut,,ru· r:a~;'º J;a 'ª'ª uo,·a, o quo amaluu <lh grtl11J1_\ multidão do curio~o~. O prernio graudo :iahiu 110 11.º 3:002. Nu a.uno •wi.;11111(1• o COlllClllJ)lado roí o sr. vi:-wouJu Jo G:1bode Sauta \form. ()UO hari3 Ires ~ono~ jo~:L\'l\ com um uun~l!rO da d1·i··n:1 de 3:G.3t a 3:(Vi0, e que poum aut~' r~l:'bera da li1lf•ria •l~ ll!!'l'ªuba uma l>Orl ... \ dtt 000 Nnti•-.. O 11um"ro 11,...miad<J li1i :J.tHO.

t-:m tU03 coube a :;one. no 11.• :i:8!.JC-J. ao ~r. Rulloo de <Ãnalhu º";;():iante de Teid, «{Ue ,·111l1a a raminho de 1•oi 1u"'al. onde não t"ohan ha,·ia ~O 1rrnu .. . drpoi:õ. ~ \l'r pa3J.J.~o \Ida tonn~nto~a. rhei.l dt! r1•v1•11· .. e ioíotluoio. .. , uai uo~iu ... -611.mia~ da .\íric:1. Ori1•nl.:1I. L"mLrid~ e.;tão 1111di a, p1•np1:'Ciil:i ioten.·:>.;.Jnt""" da f l1rgatla do sr. llulino 1lt) Cttr\':~lho, e das sutts rel~br\1.d:t." g1•1111ro~idades.

No "''"º de t!JO\, o b1lhcoo foht f.lr• comprodo doso­t:rncladu 11elo pc.:;soal llú rogo tfa 2! hrigada do cruzador S. Gnbnrl, •1ue e.!it.'\\'A 11'aqnrllo mnmN1to cm Mo.:ssame· JI',., Era o ri.• 3:305. Xo :urno p:al\~ido, liaahneute, os too t:out.oio <'Ouber3m ao n.• ~:Gat, 11ur um dito-'º mer­«e1ro d> "" do \farechal Saldanha p>rhlhita oom mui­tos rndividuo .. , ~nlr6 th q111"3 itr:-uns mc><'<h• de fretes da ~furna proxim~.

)'P..31.3 mlne1ra a$ ;randes loll'r1.it e1.tra1>rdioarias d() ..anuo l"Oint1dem wm o.s trad1cion1.· .. r11~tcjo.t na:s ruas e na.:; pr•t•• do »olAl p<>pular • com a fo.ia f1m1liar da noite da t\a~'I. propvreiouando a mai• gorda e Juiida penla ao jo­~ad<1r .:L 1~uem coube a folicidnde da «Jrtn.

® O •' (>1lo~o da loteria é a füta geral, r1uo 1ev.'.L a todos os

mc.:mto!lt do paii, 3pregoada poloJ wndl"CJOrej. tantas aJo. ~ria11 e muito maior numero de Je~engauo!I..

folhas t"OlaoLes se imprin.em :Á. prt,n. ua ancia de ser cada um• d'eUh a primeira a »ir do prelo ea e.palhar-se pol1 c1d1de. São o To•ro. a ,\lfllrol"· ~ l.Atl'r.rJ, a lista ollieial do llisericordia. os jorna<" da iarde e da noite. o .. urnbl~tu mandam deiL&.r areia Yennetba. na rua. em lreole da.s suas portas; a r>f'>iiada grila pelas ruas: - Otll'm '11''' rir a U.Jln g"al 1 Oi curioio.s agrupam-se á~ port.u 11os e:1t3bele1!im11nto~ fU1tfo a füta á 3ftJtada. e

11 .• .vo1~u:us 31 de d1•..:cmorf> de 1qoó

ondo em grand('s Jettreiro:; r.& lér'.m ~'s unml•ros dos pít'· mios maior~ ... da ettru.(âo do dia 1

:-to rect•b1rueot.o do pf\illio ·urias ~iu,.:11lar1Jade.; .;e ma­oií~tam, l'. ns ,-l-em apressad.amf"n_h.'. no proprrn dia, como :i~ 1101,:rcco 1m•.st·utu~euto lh'o ad1vrnha-,se, "~hra~audo a m3la, p:uttml no primeiro comboio 1~~ra ll:ulnd, para l~a­ns, a gl)s:\r a {1111 de nt'l d'csto nol\·aJo rom a fortuna; outros, n·<'~\Mo" dl! si mesmo~. ou prat.t•ndnndo prolongar o ~oso, ''tlo rc.xheudo ó premia por 1>1\ rfclla$, como um d1101to 11110 ha pouco~ aano3 rcccht•u o pn•m10 grande de u111.:1 lo1i•ri:1 aos dedmo..,, quo ia cort.tudo Jo l11lhete, para rt"l·t·~·r r~ida um de mei; a mPz; outros 1 ~11r fün. 111•.;euida· dos ou \'1Clirn.a .. d·· qualquerfat;,lid2rtéine111l1.:.anl, nunca ch1"'ga111 :1 n.~·lu o premiu du; .. ~us lulhele~. E ... i..~ facto e raro r.m prem1os :,:r.iodes, pon'm aio vao muito longe o U-10 dt lt<r prrvripliJ a Í.a'for da '11setÍ(ord1a um prcmio Je ~O contoi d"- réis, uuuc.1. n~lauu 1.,. {\.>S prcm1c,~ pe­qw•1101 e~lo d,·~leixo é vul~ar, P a .. omm:\ dr.i ti~º' o-s pre­mio .. 11111• º"' jog:adore'\ deixam d,, n~:1·he 1 11~,,. tfu.tlquer moti\·11 a~4'.1• 1 11fo :ionu:llmente a re:;pei1avol 11u.1n11a tlc al­gun~ t'Onlo"- J,, .-.:.i~.

Sulu 1.! ;1!'1 l 1'.'llt\s ~xcrccm o:ç jngadort'"' os ~ •'llli estudos e c:ôg1t.'l.ç,·14''• 11 ª':,1m como nn rolru. vi~iou:U'ios exa.ltado:0r r1·c1t•ud1•111 1'lh'Olltrar proCC,SO;o, (' calculo" (1Ar3 ctitQ se. guru ua. .. ub~N1ueute:-; loteria~. ~3 maior ou uu·uor S&­

qut!ucia der wze ... c1ue rer1J.1~ un11t••m1 •1•ru~·m ua lista f.l"'Ullld~.i;, rroc:urapt fundalllt>llU.r ralculos de pmbab1· hd~)l!j, l>ni1 cunos.os. f'e\'c< ... tido .. dd r~citncia, colheram d:u li:Jtu publicaJ~ uma Rrlorão Jl'tl n1ut1""'°" :mai.1 ,,..,. m1ul"' d,,J,, l~t att tOOI. O r~~ti~io. 1111·- alguu d'e...;. t··~ r~'llrnl1~ta"' tl't'lo obtido iwlm: a crt1tul1Jad•• J., e:tpirito; t:iranlin,. í~ dtv~r.a"' curioso. Elog1:\11do o tal1•uto cakuli:ita. dü um J'cs"i11:; jactaucios(Js jog:acJort·:i, 1l1zia-me um pobre diabo, 1!10 lolo como ígnor:mt&: - i\ h 1 4\ hommn mm to ia· 11~llig1rnll• I .'1t6 C.Ou$Cgoiu por calrulo~ du prob:\hilidades sa­ber º" nurnl'ro:it 4"ft1e a SQrte do preíercnda ha do bafejart

@

Gir3 d IHll,µ:ríde a '·icion in-stituitlo da J,.otP1·1a, a.oober­ud.a. com a 1d1•a altruistadabeoefkent:1:a,(()moi-m Fra.n(a, corno oa .\lltimauha, na Hungria , no Brazil, ua lt.alia, na v1~inba lf.tjp~uhl. lim:as ~o empre1.H dl) t;: .. udo, oulras de in .. tilutÇÜ•b pia~ ou C4>rllONrrial't:\ d1vmu. Quaut1),.., porém, no HObl p.3i&, vivem e lucram com a lo11•ria, desde o thesouro publico que d'ella~ u-.ufru*' o melhor l(Uinhio, do~ qu~tro grand..!• cstabelocirncutoi li., lnrnetir1~ncia-a Misol'1Cmxlia, o:s hospitac3 dos enfermos, a Ga"la Pia" o Asylo llt> Meudic1dado, com sua:i f.>Cret.1111rtgc11i no:; lucros, -3tÓ ao!l c;:'mbilJtas o ºB'rossoexercito dnt rovtmdodoros, de vadio:;, dn alcijadps, misera veis que vão do 1,orta rm porta. de. ru!l. ('lll ru:i., pelas estradai, pelos c..iíéJ. pdas taverna..., ou Jocanda.s lnntando a miseria, provocando ao \'itio a nu· menua duse do3 proteta.rios, qud, aeorMatadoi u traba· Jho. fatilnu.101.0 ~ deixam sedwir pel3 d ;urada min;em d" nunca auiogidas riqueu.s. e !f'it..am aQj uu,.jJ0j1 o.Hnn i.n1adora o agu1lboan1e prome<-<a, o pregil> tiopopulor:­Aq•• nt4 1'4'ª a graruk I º"'"' ,., co111p1·a a •li""" Amnn4d anda a rodai qt<tm l{tVf' a tlll"'1n I

V ICITOR .R.wllJRO

Hnulo J'.mn1s .!J. Santa Ch.l J.1 ,'f\\..,.ri..:nr J11

Page 29: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

r .. A~IA1lU' l•V f'l;JlllO - U"' aou)!l ~ lth.01" IC , .. ~···­

'lAlt• •1u:va.- ".;; ""V••""s

O fumo lom lhtdaa pbanl"8i•a-dhla·me o P"ela -por l.aoo, aqui bem 1onlado n'eel" larga ~Adoira, en goolo de o Têr ~altk do mon olgArr<> o pa••o

horaa a 1oguil·o com a viata. UmDB vozca \é olnro o rovoltcauW, f outrn.1 Aoln zm1tado e <'•lmo; por momontot ''ao em <'Oh rue.u tor cidaa n'uma J:•l~a em!q no a.e pareco v~r roatoe, aulmn<·• e até

- p1lavn1•, d1•pol1 lom· t>ra umn. IAJltR flL&, lo-­go uma bruve linha. NAo é bano!; nunor so mnnlfofJtA clt~ moa· mo. fórmn. J-0 ts-erupre original, por i&eo o teubo como o molbor doe compAnhc.lroe. 1 dlaa não 6 aó o fqmo broTe do mou dgarro que ou ado · ro: é lodo ellel 1': o qoe aabe em rolos forlee e nogroo daa ebamlné1 daa fabrl· cas como uma turba revoltada 11'uma noli<l lraglOR o o q uo •o OVO·

! la maneo d'urn bra zelro eomo a deeo

1

nbar IU&Tldadot, MU• eas melo ape11adaa,

. objoeloo do oon !.o, va· Anror~ _ "" ·'. 414/ ,.,,. f~r..-o fqr.

1 li ri'• d'

•Ad., "'' untlo x1· gaa gu -" evOt' .... çllo;é o qaeM>rre por

sobre aa looomoUYaa TI.ndo do cano dA m•~hlna o que recorda oaraae agllac!M d'exoreilOI no .. paço e lambem o quo aabo d0& lhuribuloo, • que parooe formar grandoo prceliloo ondo vão •i.N!one o onde .-ão prooo1; ó n ;~& floa noa arca oomo nm adolll qn•ndo oo tJ&quoi<le deaapparooom o o qno 1aho dos inoondioa-alm, meamo ooso - quo tlArooo en· ramar ftoNllllAI, gorar batalhas rspldaa, de1011rolar ban.dolru ut•gra.e e 1er oomo um largo panno • ooouHa.r a infamt.a que a chamma., 1ua mio ... ~ oommoUoado .

• ~ oom o fgmo e oom as nuTena do * que eu me enlrelonbo, porque 1e um me d' .. 111ulaqõeo rspld ... aa lmpreoeõel BOgUida•, 1'olu.-~ll e phan· taatical, ae outna dlo-Jne o m91mo, mala doYaga.r, maa oom a cor, a rubra doe poeniee • a doa.rada du aurorae, a ••ul doe dias llndoe, 1.1 nogru doe lnvornoo fortea, a alTa de que aó goolo h lardoo o

que por f'f\.._,. rot'Orda eorraniaa nlplnat col1t1rlae de- DOl'O.

Ãa!im talou o poola n 'o.ma TIO• ilolrtnto. 1onh•· dora e apah:onthln. "- Pkl\IEIRA ILLlMI'- \Çl.O UO l".\Cltl•J A L..UHAOA -,\-,

1 . .\.\11'.lD\I• OV. v•;kRO E 0" T(_ ti lli.0'11

Dfflpol• foi moll con oretoo ; doolaron. quo o seu mmor por OflK.nl LitJ· das Jphantnelu do fumo o lewára A ~ntro\"~r to da wma longa ht1torJa: R da. illumlna~Ao.

Cromo 1110 mo pare· ceuee ilemalliad1 mf'nle p&ral<loxal e Olll&<lo, o poolla expll•ou onlào:

·Ao Têr artlor um l"m '--,uli,•l d<> .,, •'· XfJ foi:ue d9 ramo11 no oam·

po wnre<o mn vêr ain­da o homoru no ff.Oll poriod1 apenrnti nnl111~~1. tendo dOBOOl.>OrlO 0 fogo O 1lht1Uitta1tdlo O 1111~ t'!aVl'rUft.. Vejo-o enülo uM ospJrn.l'a 11 1 1"·~.;.,'1~ fumo, h"rhudo e acocorado, C'Om a1 armas do l>t~ilra ao lado vlglanclo n pro le adorm8("ldL Jt~ol aqneila a prlmol· ra illucnlnaçAo do mU11dO aem falar no eol e na lua, to· goe que nós uno nc· cenden1oe, luzoe q uu ni\o podomoe r~gu lar. Vejo.o aln<la fo1·mando oom bar­ro " aoa lnmpa<b. pequonlna o blon· da como u qno • &opam oOI mu .. a• e nu ruinaa do Pompeia. E lam­bem nae ''•K•• n1t· Teneinhaa quo d'el· lae gahottt ouAndo as aecondo, Porq uo tenho nlgnmAlh vo· jo o Jáa ~amtnboda civllis&('Ao, obrol:rn a fazer aa primolrae ca&&S. marloh(lllro • Yog&r nu prlmol· ru jangadH, IOf:O a eri:uor pyraml· doa, do Mll:Dlda " escrever o prlmolro abeedarlo.

cO fumo q ae 1ahe To<liâro ~• /~rro /ú11a.1., d08 a_rohotOI 1'811110. do Ufri/u .\"I '

Page 30: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

710 - IU.l'STRAÇÃO PORTllGUEZA

aoe e d'enaa velai lar­ga• o amarellacl"8 <IA· me a lmproasão d'ou· tr& maneira. maia mo· derna, ma& ainda do 1..-nloa, do homem q uo ' 1ua lua ae agi&a,·a.

cSAo &1 largaa ca1&1

com u auas mOll\1 poetall o em volta CA· vnllolroe forl'adoa do ferro a devorn.rom viandA1; aão &a mu· lheree roclio.adas nOI eeMbelloa e oe peõoo llOIJ:U!11ndo eEBas hlzt'I que 81 illnminavam. .,:, " opoca do brnndAo a m-dor n'um período modlevo .

• A111 vAlhae lRn~r· aa.a tfo fBl'ro eua~n.· •aa doa teckl6 aba•· ladoa. oa grandce oloa d<' forro no Jlftroo"*

ondo BB colli <'•vnm os brandõce, 01 to<'.heiroe Jllama11oe, os eecrn.· ""°' segurando OI groHoa arcbo­lea, Indo ilao cu ~eJo no tomo qoo sahe d'-ea rol08 largoa que Uhamina.ram o homom n'outra1 eras.

• Aashn com (11ua Yaga pbanta­ai& d'tunà JtU\'(\tu oatumnda eu atrave1ao Os •t•t'uloa. U

•t en1Ao pMiUT'amente a' &o· cba que eh<,:& no 1ecwo X\ " quando a T~jo ainda hoje ardl'r, naa egrojaa, rolando lagrimu ~rMl!AB de t~ra, 11lngalbando urn pranto de lmi:•• rapidaa, j>('nlO var ninda a QJ'A em que cllA ilhuninava Thm1 UNI altarra, <'O· mo hojo .. e tnmllfim o homew no •eu lar.

e Aquelle t«!'U rumo di·tne a vt.Ao de bnt.alba<lor .. a repouaan· do •pó• na lldt'I em ooehlno fO· toe e do frafü 1 doutos o 61lblOI bu•cnndo Bf\~rnfoe 110 fundo dn11 1nn1 ccllas, tra.:·nu~ a marca dt' amor~s rcrJlunda1 em balcÕ<.'e emquanto J' d~1ntro a chamma hirta da locha !Ilumina retJatoa de ª""'~º"'ª' doe; e tam!J<.m n1~ traz vull(iji de loquif.idorea Julgando o ro1ul, tonando s<!mpro <' <-'Orlojo1 lu· gnbreo de bomN•• e mulheres do enmbenllo e rn· rocha. &egurando " eun T"ela a raminho da foguelrn do expla~ilo.

•Â b'ha. e a aua <'Ollgenef'fl~ o rolo curto que .e mottia em l"o&.cornaa; o auUe e oe oleca que eo p'Pnham em JampadaB, illumiuaram " Tida P' rlu· ~ue .. até ao -11!0 X\II.

•E e-u VC\jo a toda no fumo d'(·llfi<'I brandõos que ardem ain<ln. nn1 f'lgrojoe, pareço Avl.dar rostoa HO· brea e btmdeirne cruzad1UJ do vormolho. cava.Jga· du onde ludo ano sedas o ao longo mares que ae aolcam pela 1•rlmeira Te11.

os c .... ...-111Eia08 D8 1..u-io- .u. Y•L4!o TO&CU)4 ... - "" )l!J>SJA.8 Z 0~ PE"a.\ TA.J

•ElltAo na Ju1 mansa e J:IO fumo brove do cau·

11 \ol.CMP: - ,\1 de d("xc-mbro de a~;,i.JIJ

dlelro de ll'QI blooa quo ao aegulu odeqno h• uma variedade enormo desdo o do lc•mpo doe Flllppo1 até ao quo illuminou o eoroo doe noosoa avóa, 0 11 vejo lawbom a vida do aeu 1<i111po. Sllo as reoama ras onde oe ooohlcham oonjoraa e°" leiloe alita com santo. embatidos na1 tabeooiraa, ontfo 1e abrsçam amani. fogidoa, elle oacapado da boelo, olla temoro1a do cott,•ento; alo cabec:a. branra1 de velhinha• aonhadora.a q uo rN"ord&m com a. mt'llnn· rholia qno julgo vêr 1101 sous olhoe a pagina no grado AlrarOl'·Klblr. &lo ah1dn l'Rruelrns quo 1>011· aam oe pé<! noe 011triboa largo• rloa rochce coaea • inccsloe o ainda batalhas.

•Depoia.n'Gltaa meemaa nuvoo1defumo que 1ahft doa blooa doacan<lioir<l&queillumlnaram iuo tudo· r.andieiroe do prata com o leu P'nt·luz o o 1ou ('to!·

povilador do latAo, de bojo rotundo, de dolo o do troe biroa ou v"jo lambem na coita• das monJ••·

«Essa• ou us&vam apotrns o brancUl.o eeraphtco á Luz do qm~l orAvam a Dou• ou ont.l.lo om rollRe rl cas na JampRcln11 onde a1dlam oleos a:romnUroe ., ainda a volA tottlda en!eltada " ouro e oolorld•. o •irlo, que lhN IUuminau •• pompe• e dororl<> lhN queimava aa consciencle1.

cO tomo d'uma d'e&BRB volu1dnhaa dá·mo ainda Rgora rneemo ni vJeAo tl'u1n souu1o do JJ<!l'l\flao o do rozaa: ó o Ml<'lllt X V 111 no l<lu doei ln ar.

•'V ojo as ll<lalg•o meenn>lrao nu t:l"ftcles dog conventt., Oli JXN'."'81 latnt'­C"hna glosando mo&oa, vojo u togee t<'dando o lourodoa a111 .. 1mo1 q uo o tum O pat-eoo dOlt\11 hr\r mala M'C"Oll iundamonte o.o \Htnovoltu'·so.

cNns a.lco,·aa brancas qno t'lll''* t'Oloridns velaa llluminam, c.reati('M ft.lal~a dormem, Tl..rgen& de boa ra· \,. aonbam com oa amorea e tom o ot-o e pare('O TOl·at em toda a ah·un ~ia. •m" carno e om todl\ ,. nedblll. dacle doe eou11 ciorpos subirom rflRI. monto pâl'R 01 <apaÇ<lll n'&filft• DU•

,·~natnba.s bnncaaque aahêm daa volae do ao­oulo XVIII q no nindn hoje ae ra. hrlc-am.

.. Eaom~­mo tempo v~jo lambem na ruaa O.CUJ'ftl a~ esse tempo o Tojo·OR • .. im no momento oxt1·omo em que • vela w•lnnto oscil· lR a aua d~ri·&dC'il'A ch&lt:l· ma n'uma c-onntlaão éle agonia.

1.:owo ~u 11.L\"Nl"'A\A l.l .. tlOÃ -l')NA. MAJ',;llJl'R I,; (>li>

l.ATOSlaoi,-A l.\lMl1'-AklA

.. As ruaa, ou ante& ea - Tiellu •lrellaa onde era perigoao lranailar por deshorae, aó Unham a illuminal·•• a luz bran·

1tH"Ãr•ro Nn """'""''" r~wlpi.!a

do /HH dt1 UNl/Q \'I

Page 31: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

n vou1MK \1 dr dt1.cmbro de 1<)06

("#UI ""'"'"""' d ,,/, do u.:wlo .\ 1 li. ( .Jlusn~ d•1 /4•rl·

/ai l"nd'l

e• da 1 ua, •l· gume lampada de nicho do•&n· to ou. • rarol in­wr•alloe .. lan· ~rnaa com quo t,. IACaioe all u miavam aa p-ae:· 1adu dcm lienho· -· cE onllo OVOC&•IO sinda tt'uma nu.vem do fumo cl'essas vola11, ua hora cm quo ae vão extinguir, ospa· dn.e qno so cru· iam, pelloa q uo •O rasgam, len· çoa que ao enso­pam ~m sangue, bandid .. qno •~ arouYm nM os· qulnu, iodo o horror daa noi­

~ n~raa o vê 10 Pina ll!anlqno com o •eu. tricoroe o " eul\ luneta A Pombal l11U1Ulnar a ohlodo por um oogooh080 procoeao.

II.LUSTRAÇÃO PORTl'•;t"F,Z,\ 71 1

diat do grande ~ala, lanterna.a q uo depola de 1ervirem para O regooljo pD• blico .... Tio Olpo!Mnaaqul· tancla1 '101 v o n d eclore1 ambnlonl<lo.

e.A prinanr• \"OI que Li1boa ceve ae ouaa ruae lllu111ln0<lna foi • 17 de dezembro do 1780, 010 qno fazia t\ltnoa

f"' Lomdlt'f1•' 114' 11:1'1/1' d" U(U/I) .\., /// lf1•>1· '"-~ue:). (;1!1111'11 1(11' ,,,,,r11a.\ r·,,.dn

•Foram lau­tornae ftlJllm qno enrv-lr1uu pnm lllnmlno•· Liabon ntAI que• um eclit()clo ln· tNtilí\nto ordc1 nou aos lote)('!· '°" d~ oldodo q u e forllOtW:• som caita nm 1ei a lampoõe• o aõll monulo­n. .. qno oe •li· men&:tMem. J<~ T'ejo ~nt4o a citla<le n'oma mC1la trova com a~ luz"• do• nl­cl1oa o rnm n q uot" lloe mn rAdOJ'N:ti,

D. Maria I. Maulquo 01~louou que todo• oe mom­dore• illuminM11'm "' euRe oaao.s e ist-0 dnron atá 1792.

cÉ 0 qoo j)OUO "V~T Aluda n'eeaas luminaria.8 doa

ria quo hojo10 01Tu1oa diante dll oloolt·lolda· de JA foi 101,... rana.1

O mou awi.­go poeta paro· ela acrordar do aeu aonho1t.l'oe­oa phanlaolA loucn e1n que ello aoompa· nhava aa nu.­Tl'!UI do tu.mo a mtU't'ar roruo o homem doe aocoo1 rnmoe pM,Ara a lllu· mittftl"•l(.1 OOnt oe ar<'hotofJ o ª" ll\11l]l8d88 do torro. romo so~ulra paru o brtu11l"o <' pa­"" o c-andfotro dolreabtooedu d lvoraoa g0o no ... ; d1•pol1 a '·el" gal&n &.e. o <"irlo ma· nolrlnho. at~ quo a Janti•r.tta ao impust1ra a lllumiuar nAo

IÓ •• ºª'"' mAI l\I rnae ..

cA lumlntt·

SorrlA eoUlo ,,,,. c.:mdiein> de a:rfle d" UCNl.J .\TI/ oomo r1u1çado (J1rsfl<1111t1111

Page 32: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

712 li.LUSTRAÇÃO PORTUGUE7.A

de t.er ooguido n'nma galgada 0110. oxtr• nh a phantRaia do famo a do ... Jhe TI• aões e c:onoluia ao cabo d 'une momen­"'8:

-EnlAo podia 10 oonha~ n1tlm. O gaz maiou OI sonhos.

ooru elle descia 1850; a~o­rl\. ontrou n'utn mo11opo· llol ...

cDepoil,nofamo negro do pelroloo, olo lorea blll'· guoaee e cuaa de mia& rias, o piano o as roupoe rotne, oa pnoe cm volta. tl1> mesa, o Jo~o do loto e ~ oar&a de namoro com o eeu ()l')l'aÇÃO o a aua

v rEx IS T.' hf Z l U o c.A :t 1etta. ~:TÃ L~ ·~~~~~~~ •E ainda eonho no tuo-N. • 1 - 'Jt1At1.:1·os. monto e1n quo Lisboa já C ANUI 1 1 llOl!I TJ::)f uno tom 'Um IÓ IJ.oco BOtu

~;-.~.:=~-u~;~~ lu1, um .:16611

rocanto sem6

H ilt• Jt-aro 'ffd •u ~,,. '"'/.fJ n"uwA \.'RL A o .: um C8tt'I e .ro, uma 8 1...-i:I X I'/

~ J1dr• rvl.is u1,10 ->KIO •lclla 15em. utn blt"O dogaz, .D. foJ .. V(t" d, .Q•·1• 6) tl'Otlle gas que tornou tudo burg11ez o no qual nlo

•Foi eose perdulario fidalgo, lilo pe.rdulario co- contigo vêr o quo vojo n88 oepiraes de fumo. Elle tllO a.dlt;tf\, quo qneJ-en<lo dnr ás &UBI featua uma ~ Clgnal, pro.Uoo, positivo; B IUB Ohamnul Ó J1onoa-nOW. rija do phaolula, alimentar o luxo oom as tn, nllo é voluvol. l1l um" luz l"'ra pácaloa o d'•lll lnnovaçõM, que !lluminou as Laran· 08 9:182 randiclroo que 10 es-golraa a iias ahi por 18'0. . ~'Am por ""ª" cidade fóra

•Fillppo t ••bon inT• n"m Neo sy• deeclo •• portas d'Alg~I On· le)lla d'\lluminação no com<ço do do oolll o n.• 1, por todo• os eoottlo XIX o logo o }<'arrobo, ao ••· lndoo, por tod•• 111 artorin •. ber quo lá f6r• o luxo, n moda, es· por lodoe os sllloe, como tava n'iAeo, o trouxe par11a1 enas fce· n'atua confa.SA rêdf\. atP o t.aa. Eua luo crua, hoje J~ Ião irri· ulUmo 1l'olles, o do numero tautemento baça, lembra·me aJnda o mal• all<>, fioar no largo do tempo em qu e foi introoludda ontre Matadouro, Junl<> no logar ttófJ.. .Ma• já nllo é o eouho como uo onde 10 vao levantar o mo--rumo quo enl1ô. É n. rcnlldndo o é o numcnto n. J0&é FontAnl\. ronalllurlonnHamo. Aquoll .. homon1 •Ó ultlmo candlolro bur· de casara TCrde garrafa oorn botooe gocs Ulumlnar• doutro e1n d'OIU'O, Jll IOm eepada, de eabelloe pouro a face do pedra do rorladoo, u rAmlsaa po!Ulhadaa com primolro C10Cinllsta d'Cllk's brilbanlet a tremttluzlrom no reto- l'elnos, até que a oloctrloida lbado dos bofoo, aquelln1 mulher<>• de, quo já comcÇI\ • oh•· do cabollolrno cm aaoarolhoa, as pejar aa ruas aalaa abl>loadoo, oa pel101 mal conli- da b1\lsa, a Tá d oa nos dec'O&.e•, aq nellaa mu1kaa que i 11 u n1 l n ar -vam, aquelleo e1r .. que parliam lambem. no theairo, OI amores doe bo1quee de •Ogfts c'le•· buxo e aa dan('aa no ealAo oudo go lro orn pouco continua.Ta A amar, tt)rAm Ol!I ultimoa ontrar& na sonbadorco o 01 prhue!rce parce por· ai:oulR, a ol&o 111..:ue• .. que oe eolaearom Aludo cl rio Idade r••· Depoia nfto houTe mail roman- roin•J'' em ttcoe a nAo ""' ..._ ooporadicOL abeoluto. oreaturu dõ<'ntee, phoaomonoe d'al· - E folga• -~~~~~~ ~~~ troe eoouloe n dormir no fundo sonbA-dor, que

dtuma lapa, ecgoetofnhlo como eu, q a.e do teu ri~ar-ainda teimo em ro o o doo in-•ê.r nu espi· oondiolt daa ruo ao epooo.a locomoll vao e illurninadu l.ampada ~lulrtt:a par-a ill1mu'nt1(ll'1 publka do& thurihn-polae maiorias loeY 1111 d'on<lo PB&ea roloe 1abt1m. Sitn ... - dtue, n'um rompan-

•Slm, eo - bradou o poe- te. o caro poeta.- Porque ' oua lo• IA - eu qne •lnda eonbo 1omlll"' egual e ""m oecillac;6oe, ln· qnando desde 1810 illonAo toou e forte, on poderei otnd• 1&

ee ras; eu que 101 como oe gulr ae poquenlnaa nuvena <lo fltmo dot primeiros candlolroa do o u 1naa phant .. 1a1 elernu nioomo ~·· do Farrobo mataram aa aa d11:uua fum.&H11ta candeia daa

1 .. ,...,,;,;,. 4' ouiJ, llluollee. Qao faria depoiltl n0t1U pobreo ooslnbaa aldeia ou u " ' 11.10 (.11•' "" O ga• foi tornado e:r:tenai- d'llma vela de oobo em pleno -o·

""' /•"'"'" l'ndu) •o. A cidade Ulumin- lo du •.. 111 ... 1 R. M.<11Tll<L

Page 33: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

UMA te:fRA DE PERt:~ AsfNao ao Larro tk S. Dotnützos rta.,Ma,.luJ do 1Jo d, Na.141

Page 34: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

A ADORAÇÃO DOS MA(;OS ~''"'1"'' ,J,t t'U11/<.1 1um,.1tJ.f". ,.,tJ,,.,,,,. 11n ,l fur,.11 tlaf ja11d/aJ l'n1ú ..

Page 35: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

NOVO DIA~ANTE A~ER.I<C::A.NO RUA DE SANTA JUSTA, 96-JUNTO AO ELEVADOR

.111a.t.i m:L&oo86!~j!~ b1r:~!ie~°. ·~h~J! .. ~~~~::,~~~ A;,':;.tt~-67;1~ ';!':.. 1~~ .. ~1~~~~~~~.:1l: ~:~_:e/r;K.oT~'f.11~ª;~~-ª:!:?J'!i.~::!1!: prata oa our· d o loi. Nll(t ~nC1n1dlr a n°""ª eoa.n.

Bicyc1e-t1tes 11.~~.a;. b~!~e~~~~~ : ~~~~~b~:O;e::11d~:ª!ªv~~~! =: .. ~;:~u~ B~:rcl:i:!~s-:: plt1:r•, •B. s. A .• . Lino•. lte1-.b• U•11e ""º"ª f'elllNU 4• IWH• tJ:l&lll'CA d• blt-J'Cl•tto. •lmperlal>, nlthn.amel)lo 11.dquir da por' e11I• ealMl e q ao Uo 11401,1 .. il-o aeo1himaeoto tem t;do d•T1do zi_Ao •Õ ' sua eh.o,ga1;1"1A • boa q11al.ldade de tabr1co e de M>cto~ oo; ae.•N.-orioll' eoo·no ~m eamalt.da e dto qudro 1raeeJado que t>& ,endem a pl'$Ç08 &em co•tieiencia.. Gr...n1u.1 ~·1rtUm.eoco de proiecto,..• lllglnee. bn-a•o&1o1, l&nM:lro.s. t>'"'"Uiot&, et•·., etc. Ja •4~ em dl&trU.1ul(Ao o mnvo C'atu.loiro de 1006-1907. De11· ('(IU$<1• par11. re•e der. J. O••t•ll<> Br•D•<>, r•la (\o Soceorro. '8., • rua de S.tilo Antlo, 8':? i> si - l..li;l\AA.

~ Union Maritime e Mannheim ~ ~ Companhia de seguros postaes, maritimos de transportes""' Ê de qualquer natul'1ita ~ ...., A Companhia La Union y EJ Feni• Espaiiol, R. ~ L&J da P .. ata, 59, 1.~, effeotua seguro• aobre a vida ii !!; medlente varias condições, inclusivé o segurei ,..., t- denominado •Popular• p3ra o q .. al não é nece•• Õ: •ario ct.trtificado medioo. ,,.,

; DJreotorea Cn-1 Lt•b<>B- =rr

~ Lim.a ;;;;:

:z

Mayer & C: ~ => RUA DA PRATA 59 1 .•

OS ~IEh«ORES C«ARUJIOS DA ACTUDúlDADE FUlEM OS CllRIJT~

Reput1ican11 . 31 ríiil Congressidas 30 Regeneradtm. 31 lariaJ1nos .. . .... ... 51 lavams.. .. . . . . . . . 61 lguilla . . . . . . . . . .•• 80 • \ _. L1 Gorona de Hespana.. 101 • ifl

11U111"'1ti<Gl1ou TJMtar&Ut ' ~ Utct llNIT::JllO!

<::;:~~:~~~:;:?~~:;!'::~·~.i:.:::::. -i~ ·

1 Alfrtdl llru Martins

___ _..•53 ........ _Ru_a ~1:5-LISaOA

Page 36: nnnc T(')R earlos malbdr~ Dias t:PJ ri :Jost ]OUbtrt ehaou …hemerotecadigital.cm-lisboa.pt/OBRAS/IlustracaoPort/1906/N45/N45... · Jbtrllf'a, atat.-:a • k!uo,:io .Je :~·:: -::::~~~~4!':

luLUNTRAÇAO PORTUUUl'lZIA -----U passad•, presente e laturt rmlad11 pela

m Is rtlehre cbiromante e ph!slonnm1sla da loropa, lladame llrou11lar4

Dll • pu.du •• ~, ... ~...ui. .. ftlhlro '°• nratldlih • r ... dira r IMO• Pllranl •• nrUtl•loe. ,.... .......... q1111 "' du ••~•. c.blr\llrldfh ;.oruAGIO-

~~~J~~~~=~• iurit\ .. -~1.!':·f:.. t.rrollt<t. LA• b ~1a11t" 1t'ãrr,.•111c1111,

Mall1un,. l:ln1U Uud lf'm l"'rc.t.rr.-t 1 • Prlndf•M'!I c.M1M1t11 da 111r.,1• ~ i.• ..,.-1,_.. 011.i.- IOI admirada , ... 10~ aucn""°' • c.U.el '"• dJi mi1b ai~ f'•lhl""ir<M'M • ·14..-rn or•

RUA DO OUROs 110 :aa,.at.11• .. • • ••. :S-0 ....

Sucou r a aJ tio - .. LIUBO..A. ~

NESTLÉ :;;.~~ "::: : :.:s::;~,~;~F:~ :'11 1 • FARINHA LACTEA ..... ~ .. 11-1 ª'"""'*"' ........ .....-.

Di COD.lultu tiaria1 d.u 9 t mlDlli à 1t da noite, em aeu 2ablnele, '3, Ro ~• Cumo, 1ob ... ·l•J•. CoD.1u!La1 a ttllOO, 2isoc 6'000 r.U.

32 med .. lh•• de our-o incruindo • contorfda n• E•poa6(1.ao Agri(;Ola de Lisboa

P r eço 400 r é is

A mais importante casa de automoveis em Portugal

; •

~ :l ~ 8

SM TODA A PA .. Ta

R. Arco Bandeira, 21&, s.• LISBOA

· Bilhetes postaes illustrados a cõres · · Raul i>ot'&" Loiro, participa que acaba do ,.c .. hM ,, "'"" t-•lli·

Q!o' de.po1Jiw.- llh tMlr1ulo1ule llowo Redondo o Benguel-1a, com Tiet.M, lreohM du razandaa, pl\iaaw;~1u, 11rnq:•1n111i tln rio' ll'8unsa, co11tumM africane»• "!t•l--u•um1,toa1le i11k--- · Bee.bem peJIJo.em Lbboa:Li..-raria Bertl'Qmt, run t.l.tr-ret, 73; útTrarla Fernlra • OllTelra.. rua Aahft, 13::1• Oil· Te\f'&t ll.acbado. 6 l>unte, ma da Prata. 8R a 7-&;'" )1a1ra • Roque.roacloAnon.al;JSO.

No Porto: Ll'9'rsriadeLeno • Irmlo, na do.a C-.rmf'1tW. 13'.NaAftlca Oõcld•atat: I..oa11da. ~trb, PerrnlraA: C'l'lm~; :'io•o RAooc1nndo9 lla'Cll Lelro; &ngu,.ua, Coo-ta Jun or & <'. t QnimhaUe, Oll.-111trM à n.•; Blh~, Ah·1A-t11 ltednlf'Dll.

'Pedido• para re•tnder a R•ul Le1PO - No•o ReJnndo Oatza • • oorr • to a ,• a