tcvn t i ª u c h u È n v i Ö t n a m tcvn 6212 : 1996 iso ...t i ª u c h u È n v i Ö t n a m...
TRANSCRIPT
t I ª u c h u È n v I Ö t n a m
TCVN 6212 : 1996
ISO 6970 : 1994
m« t«, xe m¸yTHö §é ¤ NHIÔM - B¡NG THö C¤NG SUÊT
Motocycles and mopeds - Pollution tests - Chassis dynamometer bench
Hµ Néi - 2001
tcvn
TCVN 6212:1996
2
Lêi nãi ®Çu
TCVN 6212:1996 hoµn toµn t¬ng ®¬ng víi ISO 6970:1994
TCVN 6212:1996 do Ban kü thuËt tiªu chuÈn TCVN/TC 22 -
Ph¬ng tiÖn giao th«ng ®êng bé biªn so¹n, Tæng Côc Tiªu
chuÈn - §o lêng - ChÊt lîng ®Ò nghÞ, Bé Khoa häc, C«ng
nghÖ vµ M«i trêng ban hµnh
TCVN 6212:1996
3
M« t« vµ xe m¸y
Thö ®é « nhiÔm - B¨ng thö c«ng suÊt
!"#"$%&%'(*+,-*."/(-)*0*1"''2#3",*#()#)*0*45+))3)*-&,+.".(#($*6(,%5
1 Ph¹m vi
Tiªu chuÈn nµy quy ®Þnh tÝnh n¨ng cña b¨ng thö c«ng suÊt v¹n n¨ng vµ b¨ng thö ®· ®îc ®¬n
gi¶n hãa cã mét con l¨n ®¬n, dïng cho c¸c phÐp thö trong phßng thÝ nghiÖm ®èi víi xe m¸y vµ m«
t«. Tiªu chuÈn còng quy ®Þnh c¸c ®Æc tÝnh vÒ kÕt cÊu cña b¨ng thö.
B¨ng dïng ®Ó kiÓm tra khÝ x¶ ph¸t ra tõ xe m¸y vµ m« t«, nh ®· x¸c ®Þnh trong TCVN 6211:1996,
b»ng c¸c phÐp thö ®îc thùc hiÖn phï hîp víi TCVN 6012:1995 vµ TCVN 6207:1996.
Chó thÝch 1 - Trong tiªu chuÈn nµy, ®Ó m« pháng khèi lîng cña xe trªn ®êng, m« men qu¸n tÝnh
cña khèi lîng ®îc thªm vµo b¨ng thö ph¶i t¬ng ®¬ng víi qu¸n tÝnh cña xe trªn ®êng.
2 Tiªu chuÈn trÝch dÉn
TCVN 6211:1996 (ISO 3833:1997) Ph¬ng tiÖn giao th«ng ®êng bé - KiÓu - ThuËt ng÷ vµ ®Þnh
nghÜa.
TCVN 6012:1995 (ISO 6460:1981) Ph¬ng tiÖn giao th«ng ®êng bé - Ph¬ng ph¸p ®o chÊt khÝ «
nhiÔm ph¸t ra tõ m«t« l¾p ®éng c¬ x¨ng.
TCVN 6207:1996 (ISO 6855:1983) Ph¬ng tiÖn giao th«ng ®êng bé - Ph¬ng ph¸p ®o chÊt khÝ «
nhiÔm ph¸t ra tõ xe m¸y l¾p ®éng c¬ x¨ng.
3 §Æc tÝnh chung
B¨ng cho phÐp m« pháng mét xe ch¹y trªn ®êng b»ng ph¼ng ë tèc ®é trong kho¶ng tõ 0 ®Õn 100
km/h. B¨ng gåm c¸c bé phËn chñ yÕu sau:
3.1 HÖ thèng m« pháng qu¸n tÝnh cho phÐp t¹o ra t¸c ®éng cña khèi lîng xe ®îc thö.
3.2 C¬ cÊu phanh t¹o ra lùc c¶n khÝ ®éng mµ xe gÆp ph¶i trªn ®êng.
3.3 HÖ thèng lµm m¸t ®îc bè trÝ ë phÝa tríc cña xe, dÉn luång kh«ng khÝ vµo lµm m¸t ®éng c¬
theo c¸ch t¬ng tù nh khi xe ch¹y trªn ®êng.
Tiªu chuÈn ViÖt Nam TCVN 6212:1996
TCVN 6212:1996
4
4 TÝnh n¨ng b¨ng thö
4.1 Quy ®Þnh chung
N¨ng lîng do b¨ng thö hÊp thô ph¶i gÇn b»ng n¨ng lîng cÇn thiÕt lµm cho xe ch¹y trªn ®êng
b»ng ph¼ng ë mét tèc ®é æn ®Þnh.
4.2 §êng cong hÊp thô c«ng suÊt (n¨ng lîng)
C«ng suÊt yªu cÇu ®Ó lµm cho xe ch¹y trªn ®êng ®îc x¸c ®Þnh bëi ph¬ng tr×nh:
dtdv
mvBvAvP 3 ++=
trong ®ã
v lµ tèc ®é cña xe;
A vµ B lµ c¸c h»ng sè kÝch thíc, lµ hµm sè cña ®Æc tÝnh cña xe vµ ngêi l¸i;
m lµ khèi lîng chuÈn cña xe;
dtdv
lµ gia tèc cña xe;
Av3 t¬ng ®¬ng víi c«ng suÊt ®îc hÊp thô do lùc c¶n khÝ ®éng;
Bv t¬ng ®¬ng víi c«ng suÊt ®îc hÊp thô do lùc c¶n l¨n;
dtdv
mv t¬ng øng víi c«ng suÊt ®îc hÊp thô bëi lùc c¶n do khèi lîng cña xe.
4.2.1 M« pháng lùc c¶n khi ®éng, Av3
C«ng suÊt do phanh hÊp thô ph¶i b»ng c«ng suÊt cÇn thiÕt ®Ó th¾ng lùc c¶n khÝ ®éng mµ xe gÆp
ph¶i trªn ®êng. Cã thÓ b¶o ®¶m cho ®iÒu kiÖn nµy ®îc tháa m·n khi c«ng suÊt do phanh hÊp
thô Pa, bao gåm c¶ ma s¸t trong cña b¨ng thö, nh sau:
- §èi víi tèc ®é ®Õn vµ bao gåm c¶ 12 km/h:
0 ≤ Pa ≤ 50312
312 050050 vP,kv,kv ++
- §èi víi tèc ®é vît qu¸ 12km/h (ë ®©y kÕt qu¶ kh«ng thÓ lµ ®¹i lîng ©m):
Pa = kV3 ± 0,05 kv3 ± 0,05 Pv50
4.2.2 M« pháng lùc c¶n l¨n, Bv
Víi con l¨n cã ®êng kÝnh thÝch hîp, c«ng suÊt mÊt m¸t do sù tiÕp xóc gi÷a lèp xe vµ con l¨n ph¶i
b»ng c«ng suÊt mÊt m¸t do sù tiÕp xóc gi÷a lèp xe vµ ®êng. Cã thÓ tháa m·n ®îc ®iÒu kiÖn nµy
b»ng c¸ch dïng b¨ng thö cã l¾p con l¨n ®êng kÝnh 200400+ mm cã bÒ mÆt tr¬n nh½n b»ng kim
TCVN 6212:1996
5
lo¹i. Cã thÓ dïng con l¨n víi ®êng kÝnh kh¸c nhau víi ®iÒu kiÖn lµ c¸c kÕt qu¶ thu ®îc ph¶i
t¬ng ®¬ng víi c¸c kÕt qu¶ nh khi dïng con l¨n ®· ®îc x¸c ®Þnh ë trªn.
4.2.3 M« phßng khèi lîng, dt
dvmv
§Ó m« pháng khèi lîng cña xe trªn ®êng trong c¸c pha t¨ng tèc vµ gi¶m tèc, c¸c chi tiÕt quay
cña b¨ng thö ph¶i cã qu¸n tÝnh t¬ng ®¬ng víi qu¸n tÝnh cña xe ®a vµo thö. Qu¸n tÝnh t¬ng
®¬ng lµ m«men qu¸n tÝnh ®èi víi trôc quay cña con l¨n ®îc t¹o ra bëi khèi lîng ®Æt trªn chu vi
cña con l¨n, vµ b»ng c¸c khèi lîng qu¸n tÝnh quay cña b¨ng thö. Qu¸n tÝnh t¬ng ®¬ng ®îc
x¸c ®Þnh b»ng c¸ch céng thªm vµo qu¸n tÝnh c¬ së cña b¨ng thö qu¸n tÝnh cña c¸c khèi lîng phô
thªm.
Qu¸n tÝnh c¬ së cña b¨ng thö ph¶i b»ng 100 kg. Víi c¸c khèi lîng phô thªm, qu¸n tÝnh cã thÓ
biÕn ®æi trong kho¶ng tõ 100 kg ®Õn 400 kg víi c¸c nÊc (cÊp) biÕn ®æi 10 kg.
C¸c qu¸n tÝnh nµy ph¶i ®îc ®o vµ ghi l¹i víi sai lÖch ± 3 kg.
Cã thÓ dïng c¸c c¬ cÊu kh¸c víi ®iÒu kiÖn lµ kÕt qu¶ thu ®îc lµ t¬ng ®¬ng nhau.
4.3 §o qu·ng ®êng ®i
B¨ng thö ph¶i ®îc trang bÞ c¬ cÊu ®o qu·ng ®êng ®i ®îc cña b¸nh xe bÞ ®éng trong qu¸ tr×nh
thö. PhÐp ®o nµy ®îc thùc hiÖn víi sai lÖch giíi h¹n ± 2m.
4.4 §o tèc ®é
§o tèc ®é dµi cña con l¨n víi sai lÖch ± 1 km/h ®èi víi c¸c tèc ®é trªn 10 km/h.
5 TÝnh n¨ng cña hÖ thèng lµm m¸t
5.1 Tèc ®é dµi cña dßng kh«ng khÝ lµm m¸t
Tèc ®é dµi cña luång kh«ng khÝ lµm m¸t cña hÖ thèng, ®îc ®o t¹i t©m cña luång kh«ng khÝ vµ
c¸ch ®Çu ra cña hÖ thèng lµm m¸t 20 cm ph¶i phï hîp víi b¶ng 1.
B¶ng 1 - Tèc ®é cña luång kh«ng khÝ
KiÓu b¨ng thöTèc ®é con l¨n
VR
km/h
Tèc ®é kh«ng khÝVa
km/h
VR ≤ 10 0 ≤ Va ≤ 15B¨ng v¹n n¨ng
VR > 10 VR ± 5
B¨ng ®¬n gi¶n Cho mäi tèc ®é 25 ± 5
5.2 KÝch thíc ®Çu ra cña hÖ thèng lµm m¸t
TCVN 6212:1996
6
Luång kh«ng khÝ ®i ra ph¶i cã tiÕt diÖn tèi thiÓu lµ 0,4 m2
5.3 VÞ trÝ ®Çu ra cña hÖ thèng lµm m¸t
MÆt c¾t ngang cña luång kh«ng khÝ ®i ra ph¶i ®Æt vu«ng gãc víi ®êng trôc däc vµ c¸ch b¸nh tríc
cña xe trong kho¶ng tõ 30 ®Õn 45 cm. PhÇn thÊp nhÊt cña ®Çu ra ph¶i c¸ch mÆt ph¼ng ngang tiÕp
tuyÕn víi con l¨n trong kho¶ng tõ 15 ®Õn 20 cm.
6 Ghi nh·n
CÇn ghi nh·n bÒn v÷ng trªn tÊm biÓn g¾n cè ®Þnh víi c¸c néi dung sau:
- KiÓu b¨ng thö: v¹n n¨ng hoÆc ®¬n gi¶n;
- TCVN 6212:1996 (ISO 6970);
- Tªn c¬ së chÕ t¹o;
- KiÓu hÖ thèng m« pháng qu¸n tÝnh (c¬ khÝ, ®iÖn, ®iÖn tö...);
- KiÓu phanh.
7 §Æc tÝnh vÒ kÕt cÊu
B¨ng thö con l¨n ®îc cho trªn h×nh 1.
B¨ng thö con l¨n ®îc m« t¶ díi ®©y lµ mét vÝ dô cña mét kiÓu b¨ng sö dông kü thuËt ®¬n gi¶n vµ
®· ®îc chøng minh lµ tèt, phï hîp víi c¸c yªu cÇu kü thuËt cña tiªu chuÈn nµy.
ViÖc sö dông b¨ng thö con l¨n lo¹i nµy b¶o ®¶m kh¶ n¨ng tiÕn hµnh c¸c phÐp thö bÊt cø lóc nµo
vµ trong c¸c phßng thÝ nghiÖm kh¸c nhau.
B¨ng thö bao gåm:
- Mét con l¨n cã ®êng kÝnh ngoµi 400 mm;
- Mét phanh khÝ ®éng (xem 7.1) cã l¾p mét c¬ cÊu ®Ó ®iÒu chØnh c«ng suÊt (n¨ng lîng) ®îc
hÊp thô;
- B¸nh ®µ qu¸n tÝnh (xem 7.2);
- Mét thiÕt bÞ lµm m¸t.
Phanh khÝ ®éng vµ b¸nh ®µ qu¸n tÝnh ®îc l¾p trªn cïng mét trôc. Trôc nµy ®îc truyÒn ®éng bëi
m«t ®ai truyÒn cã r¨ng. Tû sè truyÒn gi÷a sè vßng quay cña con l¨n vµ sè vßng quay cña b¸nh ®µ
qu¸n tÝnh lµ 1:4.
ThiÕt bÞ còng bao gåm mét m¸y ®Õm vßng quay cho phÐp ghi l¹i qu·ng ®êng ®i cña xe trªn con
l¨n vµ mét m¸y ®Õm kiÓu lùc kÕ chØ tèc ®é cña xe ®îc thö.
TCVN 6212:1996
7
B¨ng thö nµy ®¸p øng ®îc tÊt c¶ c¸c yªu cÇu vÒ tÝnh n¨ng ®· quy ®Þnh trong c¸c ®iÒu tõ 3 ®Õn 6.
Ngoµi ra, b¨ng thö ®¹i diÖn cho c¸c ®Æc tÝnh vÒ kÕt cÊu ®· ®îc x¸c ®Þnh trong c¸c ®iÒu tõ 7.1 ®Õn
7.4.
7.1 Phanh
Dïng mét phanh khÝ ®éng gåm 2 c¸nh, cã m«®un µ tíi 14,57 mm vµ ®êng kÝnh ngoµi tíi 24 mm
(xem h×nh 2).
Phanh khÝ ®éng ®îc l¾p víi hai n¾p theo lç qua t©m cña c¸c n¾p. Khi c¸c n¾p tiÕn s¸t vµo nhau
sÏ ng¨n kh«ng cho kh«ng khÝ ®i qua c¸c c¸nh. §é biÕn ®æi cña c«ng suÊt do phanh hÊp thô lµ hµm
sè cña ®é më cña c¸c n¾p vµ ®îc ®Æc trng bëi sù t¨ng nhanh lóc b¾t ®Çu më sau ®ã sÏ gi÷ hÇu
nh kh«ng thay ®æi.
§êng cong trªn h×nh 3 chØ râ ®é biÕn ®æi cña c«ng suÊt do phanh hÊp thô lµ hµm sè cña khe hë
gi÷a c¸c n¾p.
B¨ng thö ph¶i ®îc trang bÞ c¬ cÊu lµm thay ®æi khe hë gi÷a c¸c n¾p, do ®ã cho phÐp ®iÒu chØnh
chÝnh x¸c c«ng suÊt hÊp thô phï hîp víi ®Æc tÝnh cña xe ®îc thö.
7.2 HÖ thèng m« pháng qu¸n tÝnh
Qu¸n tÝnh cña b¨ng thö khi kh«ng cã b¸nh ®µ (qu¸n tÝnh c¬ së) lµ 100 kg.
Qu¸n tÝnh nµy cã thÓ t¨ng lªn tõng cÊp 10 kg cho tíi khi ®¹t tíi 410 kg b»ng c¸ch dïng c¸c ®Üa
qu¸n tÝnh t¬ng ®¬ng víi 80 kg, 40 kg, 20 kg vµ 10 kg; c¸c ®Üa qu¸n tÝnh cã thÓ ®îc thªm vµo
hoÆc lÊy ra dÔ dµng khái b¨ng thö ®Ó ®iÒu chØnh ®îc qu¸n tÝnh cña b¨ng thö trong kho¶ng ±10 kg
cho phï hîp víi khèi lîng thùc cña xe, kÝch thíc cña c¸c ®Üa qu¸n tÝnh ®îc cho trªn h×nh 4. HÖ
thèng b¸nh ®µ qu¸n tÝnh ®· chØ ra trªn h×nh 4 ph¶i ®¬c chÕ t¹o b»ng thÐp.
7.3 HÖ thèng lµm m¸t
7.3.1 B¨ng thö v¹n n¨ng
B¨ng thö cã trang bÞ mét qu¹t lµm m¸t ®Ó t¹o ra luång kh«ng khÝ cã tèc ®é tõ 0 ®Õn 50 km/h. Tèc
®é nµy ph¶i kh«ng thay ®æi trªn toµn bé tiÕt diÖn ®Çu ra trong kho¶ng 10 % ë tèc ®é 50 km/h. Tèc
®é ®îc ®iÒu chØnh bëi tèc ®é con l¨n.
TiÕt diÖn ®Çu ra cã h×nh vu«ng víi diÖn tÝch ë trong kho¶ng 0,4 ®Õn 0,42 m2.
7.3.2 B¨ng thö ®¬n gi¶n
B¨ng thö cã trang bÞ mét qu¹t lµm m¸t ®Ó t¹o ra luång kh«ng khÝ cã tèc ®é 25 km/h. Tèc ®é nµy
ph¶i kh«ng thay ®æi trªn toµn bé tiÕt diÖn ®Çu ra trong kho¶ng 10 % ë tèc ®é 25 km/h.
TiÕt diÖn ®Çu ra cã h×nh vu«ng víi diÖn tÝch ë trong kho¶ng 0,2 m2 ®Õn 0,21 m2.
7.4 HÖ thèng kÑp chÆt b¸nh xe kh«ng ®îc truyÒn ®éng cña xe
TCVN 6212:1996
8
B¨ng thö ph¶i ®îc trang bÞ mét c¬ cÊu kÑp chÆt b¸nh xe kh«ng ®îc truyÒn ®éng cña xe. C¬ cÊu
nµy cã thÓ ®iÒu chØnh ®îc t¬ng øng víi ®êng kÝnh cña b¸nh xe ®¬c kÑp chÆt.
H×nh 1 - KÕt cÊu b¨ng thö
TCVN 6212:1996
9
24 µ
µ
µ
H×nh 2 - Phanh khÝ ®éng
TCVN 6212:1996
10
H×nh 4 - B¸nh ®µ qu¸n tÝnh cña b¨ng thö
TCVN 6212:1996
11
Phô lôc A
(quy ®Þnh)
Ph¬ng ph¸p chØnh ®Æt b¨ng thö c«ng suÊt
A.1 Quy ®Þnh chung
Phô lôc nµy giíi thiÖu ph¬ng ph¸p hiÖu chØnh ®ång hå chØ thÞ c«ng suÊt (nÕu cã) vµ kiÓm tra sù
phï hîp cña ®êng cong c«ng suÊt ®îc hÊp thô bëi b¨ng thö víi ®êng cong yªu cÇu theo TCVN
6012:1995 (ISO 6460:1981), ®iÒu 5.3.1 vµ TCVN 6207:1996 (ISO 6855:1983) ®iÒu 5.3.1.
C«ng suÊt hÊp thô ®o ®îc bao gåm c«ng suÊt ®îc hÊp thô bëi ma s¸t còng nh c«ng suÊt ®îc
hÊp thô bëi phanh, kh«ng kÓ c«ng suÊt bÞ mÊt m¸t do ma s¸t gi÷a lèp xe vµ con l¨n.
A.2 Nguyªn lý
TÝnh c«ng suÊt hÊp thô b»ng c¸ch ®o thêi gian gi¶m tèc cña con l¨n, ®éng n¨ng cña hÖ thèng bÞ
tiªu t¸n bëi phanh vµ ma s¸t trong b¨ng thö c«ng suÊt.
Ph¬ng ph¸p cã kÓ ®Õn sù biÕn ®æi c¶ ma s¸t trong æ truc con l¨n do träng lîng cña xe g©y ra.
A.3 Qu¸ tr×nh chØnh ®Æt
A.3.1 Cho hÖ thèng m« pháng qu¸n tÝnh ho¹t ®éng phï hîp víi khèi lîng cña xe ®îc thö.
A.3.2 §iÒu chØnh phanh sao cho c«ng suÊt phï hîp víi mét trong c¸c gi¸ trÞ ®· cho trong TCVN
6012:1995 (ISO 6460:1981) b¶ng 2 hoÆc TCVN 6207:1996 (ISO 6855:1983) b¶ng 2.
A.3.3 Cho con l¨n ch¹y tíi tèc ®é v ± 10 km/h.
A.3.4 Ngõng truyÒn ®éng ®Ó vµ cho phÐp con l¨n gi¶m tèc tù do.
A.3.5 Ghi l¹i thêi gian ch¹y cña con l¨n tõ khi gi¶m tèc tõ v + 5 km/h ®Õn v - 5 km/h.
A.3.6 TÝnh c«ng suÊt hÊp thô bëi b¨ng thö c«ng suÊt Pa, tÝnh b»ng kil«o¸t, theo c«ng thøc:
t
Mvxx,Pa
310782 −=
trong ®ã
M lµ qu¸n tÝnh t¬ng ®¬ng, tÝnh b»ng kil«gam.
v lµ tèc ®« thö, tÝnh b»ng mÐt trªn gi©y, ®îc dïng trong A.3.3;
t lµ thêi gian tr«i qua, tÝnh b»ng gi©y, ®Ó cho con l¨n gi¶m tèc tõ v+5 km/h ®Õn v - 5 km/h.
A.3.7 Cho con l¨n ch¹y tèc ®é v.
A.3.8 Ghi l¹i sè ®äc cña c«ng suÊt hÊp thô
TCVN 6212:1996
12
A.3.9 VÏ ®êng cong c«ng suÊt ®· chØ thÞ ®¬c hÊp thô bëi b¨ng thö ®éng lùc häc ®èi víi c«ng
suÊt ®· chØ thÞ (xem h×nh A.1) øng víi tèc ®é v ®îc dïng lµm tèc ®é thö trong A.3.3.
A.3.10 LÆp l¹i qu¸ tr×nh thö ®· m« t¶ trong c¸c ®iÒu tõ A.3.3 ®Õn A.3.9 ®èi víi ph¹m vi tèc ®é tõ 10
km/h ®Õn 50 km/h víi cÊp thay ®æi 10 km/h cho c¸c lÇn chØnh ®Æt c«ng suÊt kh¸c nhau trong ph¹m
vi c«ng suÊt ®· quy ®Þnh trong TCVN 6012:1995 (ISO 6460:1981), b¶ng 2 hoÆc TCVN 6207:1996
(ISO 6855:1983), b¶ng 2.
A.3.11 VÏ ®êng cong c«ng suÊt hÊp thô lµ mét hµm cña tèc ®é (xem h×nh A.2).
A.3.12 KiÓm tra ®Ó b¶o ®¶m ®êng cong nµy n»m trong dung sai ®· cho trong TCVN 6012:1995
(ISO 6460:1981), ®iÒu 5.3.1 hoÆc TCVN 6207:1996 (ISO 6855:1983), ®iÒu 5.3.1.
TCVN 6212:1996
13