ศ.ดร.พฤทธิ์� ศ�ร�บรรณพ�ท กษ์�

1. วิ�กฤตการพ ฒนาท �วิโลก 11. การพ ฒนาตามอย่�างประเทศท!�

เจร�ญแล%วิ (Developed industrial country) คื'อ การพ ฒนาเศรษ์ฐก�จแบบท)นน�ย่มเสร! ท!�ม)�งคืวิามเจร�ญเต�บโตทางเศรษ์ฐก�จ

การพ ฒนาจากเศรษ์ฐก�จเป+นฐานเพ'�อแก%ป,ญหา

1)คืวิามย่ากจน (poverty)2) คืวิามไม�ร/% (ignorance)3) คืวิามเจ0บไข้%ได%ป2วิย่ (disease)

ทศวิรรษ์แห�งการพ ฒนาระย่ะท!� 1 พ.ศ -.2 5 0 3 2 5 1 3

วิ�กฤตการพ ฒนา 1) ทร พย่ากรธิ์รรมชาต�ร�อย่หรอลง 2 ) ข้องเส!ย่ สารพ�ษ์ มลภาวิะเพ��มข้67น 3 ) ประชากรก�อป,ญหา

ใน 1) และ 2) อย่�างต�อเน'�อง

คืวิามเจร�ญท!�มน)ษ์ย่�ชนะแต�

โลกหาย่นะ

ส��งท!�ท9าให%เก�ดวิ�กฤต

ในการพ ฒนาคื'อ

พระธิ์รรมป:ฎก (ป.อ.ปย่)ตโต 2539, )

12. ป,ญหาการพ ฒนาประเทศไทย่ 12. ป,ญหาการพ ฒนาประเทศไทย่

1.คืวิามข้ ดแย่%งในการแย่�งช�งทร พย่ากรจะร)นแรงข้67น2 .พ นธิ์ก�จด%านส��งแวิดล%อมจะเป+นภาระต�อต%นท)นการผล�ต3 .กระแสประชาธิ์�ปไตย่ในประชาคืมโลกม!อ�ทธิ์�พลต�อ แนวิคื�ดและคื�าน�ย่มในการพ ฒนาประเทศ

4 . กระแสการม!ส�วินร�วิมข้องประชาชนในการจ ดการ ทร พย่ากรธิ์รรมชาต�และส��งแวิดล%อมเป+นภาระ ท!�ร ฐต%องสร%างคืวิามเข้%าใจท!�ถู/กต%องเพ'�อลด คืวิามข้ ดแย่%งในส งคืม 5 . คืวิามโดดเด�นข้องเอกล กษ์ณ�วิ ฒนธิ์รรมไทย่ และภ/ม�ป,ญญาท%องถู��นท!�หลากหลาย่ในการสร%างคื)ณคื�า และม/ลคื�าเพ��มข้องประเทศ

2 .1 กระแสโลกวิ�าด%วิย่การพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น 21. กระแสโลกวิ�าด%วิย่การพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น

ป> 19842527 UN ต 7งคืณะกรรมการอ�สระ 22 คืน ก9าหนดกลย่)ทธิ์�ส��งแวิดล%อม

ระย่ะย่าวิส9าหร บช)มชนโลก(Elliott, 2006)

2. กรอบแนวิคื�ดการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น

ป> 1987 2530( ) World

Conference on Environment and

Development (WCED) พ�มพ�ราย่งานเร'�อง “Our Common Future” หร'อเร!ย่กวิ�า

“Brundtland Report” (WCED,

1987) ตามช'�อประธิ์าน ซึ่6�งเป+นนาย่กร ฐมนตร!นอรเวิย่� คื'อ

Gro Harlem Brundtland

ซึ่6�งม!การใช%คื9าวิ�า

“Sustainable Development”

ในแวิดวิงการเม'องและแนวิคื�ดการพ ฒนาข้อง

นานาชาต� ซึ่6�งต�อมาม!การแปลราย่งานน!7กวิ�า 24

ภาษ์า (Finger, 1994)

ป> 1992 2535( ) The United Nations Conference

on Environment and Development หร'อ “Earth

Summit” ท!� Rio de Janeiro, Brazil ซึ่6�งเป+นการประช)มนานาชาต�ท!�

ใหญ�ส)ด ม!ผ/%แทนกวิ�า 170

ประเทศ เข้%าประช)ม ม! NGO กวิ�า 2500 คืน ม!ส'�อมวิลชนกวิ�า 8000, คืน

จ)ดม)�งหมาย่ข้องการประช)มคื'อ การก9าหนดหล กการข้อง

การปฏิ�บ ต�การ ส/�การพ ฒนาท!�ย่ �งย่'นในอนาคืต ให%เป+นท!�ย่อมร บข้องผ/%น9าระด บส/ง ซึ่6�งเร!ย่กวิ�า

“การประช)มส)ดย่อดระด บผ/%น9าประเทศ”(Earth Summit)

(O’ Riordan, 2000)

ป> 1997 2540( )UNESCO ได%จ ด International Conference

“Environment and Society: Education and Public Awareness for

Sustainability” ท!�

เม'อง Thessaloniki ประเทศกร!ซึ่

โดย่เน%นบทบาทข้องการศ6กษ์า และคืวิามตระหน กข้องสาธิ์ารณชนเพ'�อ

คืวิามย่ �งย่'น พร%อมท 7งการระดมสรรพก9าล ง

ส/�จ)ดม)�งหมาย่ด งกล�าวิ(UNESCO, 1997)

ป> 2002 2545( ) UN จ ด World Summit

on Sustainable Development (WSSD)

ม!ผ/%น9าประเทศเข้%าประช)ม จ9านวิน 104 ประเทศ ท!�เม'อง Johannesburg ประเทศ South Africa

ม!ผ/%แทน NGOs จากประเทศก9าล งพ ฒนา เข้%า

ประช)มจ9านวินมาก และม!การน9าประเด0นส�ทธิ์�มน)ษ์ย่ชน

คืวิามเป+นธิ์รรมทางส งคืม และคืวิามร บผ�ดชอบข้องธิ์)รก�จ

(Elliott, 2006)

UNESCO ได%ก9าหนดให% ป> 2005-2014 เป+น

UNITED NATIONSDECADE OF EDUCATION

FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT

Asia-Pacific Region

22 คืวิามส9าคื ญข้องการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'นEARTH

SUMMITพ.ศ.2535

AGENDA 21

1. ประเทศสมาช�กต%องก9าหนดเปAาหมาย่การพ ฒนาแห�งสห สวิรรษ์ร�วิมก นภาย่ใน พ.ศ .

2558 เพ'�อย่กระด บคื)ณภาพช!วิ�ตและข้จ ดป,ญหาคืวิามย่ากจนข้องคืนในประเทศ

2. ประเทศสมาช�กคืวิรม)�งส�งเสร�มการพ ฒนาศ กย่ภาพมน)ษ์ย่� ซึ่6�งรวิมถู6งการพ ฒนาด%านการศ6กษ์าและการบร�การด%านส)ข้ภาพ

3. เสร�มสร%างส9าน6กเพ'�อกระต)%นให%ประชากรท �วิโลกตระหน กถู6งคืวิามส9าคื ญข้องการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'นโดย่ภาคืร ฐ ภาคืเอกชน และภาคืประชาชนต%องร�วิมก นเป+นห)%นส�วินเพ'�อการพ ฒนาและร�วิมก นพ�ท กษ์�ส��งแวิดล%อม เพ'�อให%เก�ดการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'นต�อไป

23 คืวิามหมาย่ข้องการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'นSustainable Development

23 คืวิามหมาย่ข้องการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'นSustainable Development

การพ ฒนาท!�ตอบสนองคืวิามต%องการข้องคืนในร)�นป,จจ)บ นโดย่ไม�ท9าให%คืนร)�นต�อไปในอนาคืตต%องประน!ประนอมย่อมลด

คืวิามสามารถูในการตอบสนองคืวิามต%องการข้องตนเอง

UNESCO, 1997, p.13

การพ ฒนาท!�ตอบสนองคืวิามต%องการข้องคืนในร)�นป,จจ)บ นโดย่ไม�ท9าให%คืนร)�นต�อไปในอนาคืตต%องประน!ประนอมย่อมลด

คืวิามสามารถูในการตอบสนองคืวิามต%องการข้องตนเอง

UNESCO, 1997, p.13

การพ ฒนาท!�ตอบสนองคืวิามต%องการข้องคืนในป,จจ)บ นโดย่ไม�ท9าลาย่

ทร พย่ากรซึ่6�งเป+นท!�ต%องการข้องคืนในอนาคืตCORSON, 1990, p.54

การพ ฒนาท!�ตอบสนองคืวิามต%องการข้องคืนในป,จจ)บ นโดย่ไม�ท9าลาย่

ทร พย่ากรซึ่6�งเป+นท!�ต%องการข้องคืนในอนาคืตCORSON, 1990, p.54

เป+นการพ ฒนาท!�ม!ล กษ์ณะบ/รณาการเป+นองคื�รวิมและม!ด)ลย่ภาพหร'อ

การท9าให%ก�จกรรมข้องมน)ษ์ย่�สอดคืล%องก บกฎเกณฑ์�ธิ์รรมชาต�

ป.อ .ปย่)ตโต 2541,

เป+นการพ ฒนาท!�ม!ล กษ์ณะบ/รณาการเป+นองคื�รวิมและม!ด)ลย่ภาพหร'อ

การท9าให%ก�จกรรมข้องมน)ษ์ย่�สอดคืล%องก บกฎเกณฑ์�ธิ์รรมชาต�

ป.อ .ปย่)ตโต 2541

24 แนวิคื�ดหล กข้องการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น 24 แนวิคื�ดหล กข้องการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น

“การพ ฒนาจะต%องเก�ดคืวิามสมด)ล ระหวิ�างเศรษ์ฐก�จก บธิ์รรมชาต�อย่�าง ย่ �งย่'น”

สม ชชาโลกวิ�าด%วิย่ส��งแวิดล%อมและการพ ฒนา (WCED)

การพ ฒนา คื/�ก บส��งแวิดล%อม

UNESCO“การพ ฒนาจะต%องเก�ดคืวิามสมด)ลระหวิ�างเศรษ์ฐก�จก บวิ ฒนธิ์รรมอย่�างย่ �งย่'น”

การพ ฒนา คื/�ก บ

วิ ฒนธิ์รรม

เปล!�ย่นกระบวินท ศน�การพ ฒนา (Paradigm Shift)

จากการพ ฒนาแบบคืนเป+นศ/นย่�กลาง (Human Centered)

เป+นแบบโลกเป+นศ/นย่�กลาง (Earth Centered)

การเต�บโตอย่�างม!คื)ณภาพ ท9าได%โดย่การให%คืวิามส9าคื ญก บการลงท)น 3 ด%าน

1. ท)นทางกาย่ภาพ (Physical capital) 2. ท)นมน)ษ์ย่� (Human capital) 3. ท)นธิ์รรมชาต� (Natural capital)

4. ท)นทางส งคืม (Social capital)

The Quality of Growth: การเต�บโตอย่�างม!คื)ณภาพ

The Quality of Growth: การเต�บโตอย่�างม!คื)ณภาพ

คื'อ การม!อนาคืตท!�ม!คืวิามร)�งเร'องทางเศรษ์ฐก�จ ม!คืวิามเป+นธิ์รรมในส งคืม และม!การปกปAอง คื)%มคืรองส��งแวิดล%อมธิ์รรมชาต�พร%อมๆก น

การพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น

การพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น

แผนภาพ

การพั�ฒนาเศรษฐก�จที่��ยั่��งยั่�น Sustainable Economic

Development

การอยั่��ดี�มี�สุ�ขของสุ�งคมี Societal Well-being

ค�ณภาพัสุ��งแวดีล้#อมีEnvironmental Quality

การพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น

ส งคืม ส��งแวิดล%อม

เศรษ์ฐก�จ

การพ ฒนาเศรษ์ฐก�จท!�ย่ �งย่'น Sustainable Economic Development

1. การเต�บโตท!�ย่ �งย่'น (sustainable growth)2. คืวิามม!ช!วิ�ตช!วิา (vitality)3. คืวิามเป+นธิ์รรม (equity)4. ประส�ทธิ์�ภาพ (efficiency)5. การแข้�งข้ นคืวิบคื/�ก บคืวิามร�วิมม'อ (competition/co-operation)

การอย่/�ด!ม!ส)ข้ (Societal Well-being)การอย่/�ด!ม!ส)ข้ (Societal Well-being)

1. การเสร�มสร%างพล งอ9านาจ (empowerment)2. การม!ส�วินร�วิม (participation)3. การเล'�อนช 7นทางส งคืม (social mobility)4. คืวิามสมานฉั นท�ข้องส งคืม (social cohesion)5. คืวิามหลากหลาย่คืวิบคื/�ก บเอกล กษ์ณ�ทางวิ ฒนธิ์รรม (cultural diversity/identity)6. คืวิามเป+นอย่/�และส)ข้ภาพท!�ด! (health and well-being)

1. การอย่/�ด!ม!ส)ข้ (well-being) 2. คืวิามสมบ/รณ�ข้องระบบน�เวิศน� (ecosystem integrity)3. คืวิามสามารถูในการรองร บข้องเส!ย่ (carrying capacity)4. คืวิามหลากหลาย่ทางช!วิภาพ (bio-diversity)

การม!คื)ณภาพส��งแวิดล%อมท!�ด! (Environmental Quality)

5. ประเด0นป,ญหาระด บโลก (global issues)6. การอน)ร กษ์�ทร พย่ากร (resource conservation)7. การปAองก นมลภาวิะ (pollution prevention)8. การลดข้องเส!ย่ (waste reduction)

Brundtland Commission

เสนอหล กการ การพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น 8 ประการ 1. การฟื้F7 นฟื้/คืวิามเจร�ญเต�บโต 2. การเปล!�ย่นแปลงคื)ณภาพข้องคืวิามเจร�ญเต�บโต 3. การบ/รณาการเร'�องข้องส��งแวิดล%อมส/�การต ดส�นใจ 4. การร กษ์าระด บจ9านวินประชากร 5. การก9าหนดท�ศทางใหม�ข้องเทคืโนโลย่!

และการบร�หารคืวิามเส!�ย่ง

6 . การอน)ร กษ์�และข้ย่าย่ฐานทร พย่ากร 7. การปฏิ�ร/ปคืวิามส มพ นธิ์�ด%านเศรษ์ฐก�จ

ระหวิ�างประเทศ 8. การสร%างคืวิามร�วิมม'อท!�เข้%มแข้0ง

ระหวิ�างประเทศ

การพ ฒนาท!�ย่ �งย่'นในบร�บทไทย่

เป+นการพ ฒนาท!�ท9าให%เก�ดด)ลย่ภาพข้องม�ต�ทางเศรษ์ฐก�จ ส งคืม ทร พย่ากรธิ์รรมชาต�และส��งแวิดล%อม เพ'�อเสร�มสร%างคืวิามอย่/�ด!ม!ส)ข้ข้องประชาชนตลอดไป

ม!กรอบแนวิคื�ดในการด9าเน�นงาน 3 ด%านคื'อ 1. การบร�หารจ ดการทร พย่ากรธิ์รรมชาต�

และส��งแวิดล%อมอย่�างย่ �งย่'น 2. การพ ฒนาเศรษ์ฐก�จอย่�างย่ �งย่'น 3. การพ ฒนาส งคืมท!�ย่ �งย่'น

25 การจ ดการทร พย่ากรธิ์รรมชาต�และส��งแวิดล%อมอย่�างย่ �งย่'น 25 การจ ดการทร พย่ากรธิ์รรมชาต�

และส��งแวิดล%อมอย่�างย่ �งย่'นหมาย่ถู6ง การใช%ทร พย่ากรธิ์รรมชาต�ในปร�มาณท!� ระบบน�เวิศน�สามารถูฟื้F7 นต วิกล บส/�สภาพเด�มได%การใช% ทร พย่ากรประเภท

-Non renewable

ต%องทดแทนด%วิย่ทร พย่ากรประเภท renewable

ต%องใช%ไม�มากเก�นข้!ดคืวิามสามารถูในการทดแทน

1. การปร บปร)งกระบวินท ศน�ด%านทร พย่ากรธิ์รรมชาต�และส��งแวิดล%อม

• ผ/%บร�หารประเทศ ต%องตระหน กวิ�า การพ ฒนาประเทศต%องม!คืวิามสมด)ลท 7งทางเศรษ์ฐก�จ ส งคืม และส��งแวิดล%อมไปพร%อมๆก น ทร พย่ากรธิ์รรมชา“ต�เป+นท)นประเภทหน6�ง”

กรอบแนวิคื�ดการจ ดการทร พย่ากรธิ์รรมชาต�และ

ส��งแวิดล%อมในบร�บทข้องการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น

• ประชาชนท �วิไป ต%องม!ท ศนคืต�วิ�า “ทร พย่ากรธิ์รรมชาต�เป+นท!�หวิงแหนข้องท)กคืน ในชาต� ” ต%องใช%อย่�าง

ประหย่ ด ม!ประส�ทธิ์�ภาพ และบ9าร)งร กษ์าอย่�างต�อเน'�องระย่ะย่าวิ

2. การบร�หารจ ดการทร พย่ากรธิ์รรมชาต�และ ส��งแวิดล%อมต%องย่6ดหล กการบร�หารจ ดการเช�งน�เวิศน�

• ต%องเข้%าใจข้!ดจ9าก ดและคืวิามสามารถู ในการรองร บข้องระบบน�เวิศน� • ต%องเปล!�ย่นร/ปแบบการบร�หารจ ดการ ตามเข้ตพ'7นท!�การปกคืรอง มาส/�การจ ดการ ภาย่ใต%ระบบน�เวิศน� เพ'�อให%เก�ดการบ/รณาการ โดย่การม!ส�วินร�วิมข้องช)มชน

3. การจ ดการส��งแวิดล%อมต%องหลากหลาย่ • ส��งแวิดล%อมช!วิภาพ/ทร พย่ากรธิ์รรมชาต�

ต%องน9ามาใช%อย่�างย่ �งย่'นและเก�ดประโย่ชน�ส/งส)ด • ส��งแวิดล%อมกาย่ภาพหร'อมลพ�ษ์ท!�เก�ดจากการใช% ทร พย่ากรธิ์รรมชาต� ต%องย่6ดหล กการ ปAองก นมากกวิ�าแก%ไข้

• ส��งแวิดล%อมทางมน)ษ์ย่�และส งคืม ศ�ลป วิ ฒนธิ์รรม ประเพณ!ท!�มน)ษ์ย่�สร%างข้67นเป+นส��งท!�ต!ม/ลคื�าไม�ได% แต�ม!คื)ณคื�าคืวิรได%ร บการอน)ร กษ์�ไวิ%

26 การพ ฒนาเศรษ์ฐก�จอย่�างย่ �งย่'น 26 การพ ฒนาเศรษ์ฐก�จอย่�างย่ �งย่'น

หมาย่ถู6งการพ ฒนาเศรษ์ฐก�จข้องประเทศให%เจร�ญเต�บโต 1. ม!คื)ณภาพ 2. ม!เสถู!ย่รภาพ

3. ม!คืวิามสมด)ล

ด%านมหภาคืม!เสถู!ย่รภาพทางการเง�นและการคืล ง ท9าให%เก�ดสภาพเอ'7อต�อการลงท)น และ การด9าเน�นธิ์)รก�จอย่�างม!ประส�ทธิ์�ภาพ และสามารถูแข้�งข้ นได%ด%านจ)ลภาคื ม!การเล'อกผล�ตอย่�างฉัลาด คื'อการให%คืวิามส9าคื ญก บการพ ฒนา อ)ตสาหกรรม และบร�การเปAาหมาย่ท!�ม! ศ กย่ภาพในการผล�ตภาย่ในประเทศท!� สอดคืล%องก บคืวิามต%องการข้องตลาด

ระบบเศรษ์ฐก�จท!�ม!เสถู!ย่รภาพประกอบด%วิย่

1. เสถู!ย่รภาพในประเทศ ได%แก� อ ตราเง�นเฟื้Aอต9�า ไม�ผ นผวิน หน!7สาธิ์ารณะข้องประเทศอย่/�ใน ฐานะท!�จ ดการได% เป+นต%น

2. เสถู!ย่รภาพด%านต�างประเทศ ท)นส9ารอง

เง�นตราต�างประเทศอย่/�ในระด บเพ!ย่งพอ ม/ลคื�าน9าเข้%าราย่เด'อนข้องประเทศท9าให% อ ตราแลกเปล!�ย่นข้องประเทศม!เสถู!ย่รภาพ ม!ป,จจ ย่การผล�ตท!�ม!คื)ณภาพไม�ท9าลาย่ ส��งแวิดล%อม (green productivity)

การพ ฒนาเศรษ์ฐก�จท!�ย่ �งย่'น คืนในประเทศส�วินใหญ�ต%องม!ส�วิน

ได%ร บ ประโย่ชน�จากการพ ฒนาท!�เหมาะสมและ

สอดคืล%องก บศ กย่ภาพข้องตนในเร'�องราย่ได%

ท)กคืนม!โอกาสทางเศรษ์ฐก�จท!�ท9าให%เก�ด

คืวิามท ดเท!ย่มก นข้องราย่ได% ม!คืวิามสามารถู

ในการเข้%าถู6งการใช%ประโย่ชน�ในทร พย่ากรธิ์รรมชาต� บร�การพ'7นฐาน

ข้องร ฐ โดย่ใช%มาตรการท 7งด%านมหภาคืและจ)ลภาคื

การพ ฒนาคืนและส งคืมให%เช'�อมโย่งก บ

การพ ฒนาเศรษ์ฐก�จ ทร พย่ากรธิ์รรมชาต�และส��ง

แวิดล%อมอย่�างสมด)ล

27 การพ ฒนาส งคืมท!�ย่ �งย่'น

พ ฒนาคืนให%ม!ผล�ตภาพส/งข้67น สามารถูปร บต วิร/%เท�าท นการเปล!�ย่นแปลงท!�จะน9าไปส/�การเพ��มประส�ทธิ์�ภาพการผล�ตและการเจร�ญเต�บโตทางเศรษ์ฐก�จข้องประเทศอย่�างย่ �งย่'น ม!จ�ตส9าน6ก พฤต�กรรม และวิ�ถู!ช!วิ�ตท!�ไม�ท9าลาย่ทร พย่ากรธิ์รรมชาต� และส��งแวิดล%อม

ม!คื)ณภาพช!วิ�ตท!�ด! สามารถูพ6�งพาตนเองได%อย่�างม �นคืง ม!ระบบการจ ดการทางส งคืมท!�เสร�มสร%างการม!ส�วินร�วิมจากท)กภาคืส�วินข้องส งคืมในการพ ฒนา/น9าท)นทางส งคืมและท)นทางธิ์รรมชาต�มาประย่)กต�ให%เหมาะสม

3. ย่)ทธิ์ศาสตร�ส/�การพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น

31. พลวิ ตข้องคืวิามสมด)ลการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น

ส��งแวิดล%อมธิ์รรมชาต� = คืวิามต%องการในการพ ฒนามน)ษ์ย่�

เพ��มข้!ดคืวิามสามารถูในการรองร บข้องธิ์รรมชาต�

ประชากร 6000, ล%าน : คื.ศ .2 0 0 0ประชากร 9000, ล%าน : คื.ศ .2 0 3 0

ลดคืวิามต%องการใช%ทร พย่ากรธิ์รรมชาต�

32 คืวิามเข้%าใจและคืวิามตระหน กข้องมหาชน 32 คืวิามเข้%าใจและคืวิามตระหน กข้องมหาชน

ในส งคืมประชาธิ์�ปไตย่ การปฏิ�บ ต�ท!�ส�งผลต�อการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น ข้67นอย่/�ก บคืวิามตระหน ก คืวิามเข้%าใจ และการสน บสน)นข้องมหาชน

การโน%มน%าวิ "ผ/%ท!�ไม�เห0นด%วิย่ " และ "ผ/%ท!�ไม�ต%องการร บร/% "

ต%องอาศ ย่การรณรงคื�ท!�ใช% "ประเด0นท%องถู��น"

หร'อ Local issues จะได%ผลด!กวิ�าการใช%

"ประเด0นระด บโลก " หร'อ Global issues

การแก%ป,ญหาอ�ทธิ์�พลข้องผ/%เส!ย่ประโย่ชน�

จ9าเป+นต%องใช%วิ�ธิ์!การเช�งประชาธิ์�ปไตย่

(democratic means) การแก%ป,ญหาคืวิามสล บซึ่ บซึ่%อนข้อง

ข้%อคืวิามร/%หร'อข้�าวิสารเก!�ย่วิก บการพ ฒนาท!�

ย่ �งย่'น จะต%องเร��มต%นด%วิย่การน9าเสนอ

ป,ญหาซึ่6�งประชาชนร/%ส6กและเข้%าใจในระด บท%องถู��น เพ'�อเป+นพ'7นฐานไปส/�การเข้%าใจใน

ป,ญหาซึ่ บซึ่%อนระด บชาต�และระด บโลกต�อไป

การแก%ป,ญหากลย่)ทธิ์�การส'�อสารท!�ไม�เหมาะสม

คืวิรน9าเสนอป,ญหาในล กษ์ณะท!�แสดงให%เห0นวิ�า

สามารถูจ ดการแก%ไข้ได%ด%วิย่การปฏิ�บ ต�

ท!�ม!คืวิามร บผ�ดชอบ (manageable through

responsible conduct) โดย่การน9าเสนอทางออก

ในการแก%ป,ญหา ท!�เป+นไปได% (realistic solution)

และวิ�ธิ์!การปฏิ�บ ต�ในการปAองก น (means to take

preventive action)

33 วิ�ถู!การด9าเน�นช!วิ�ต

1. ระด บการเปล!�ย่นท ศนคืต�และพฤต�กรรม ข้องประชาชนท 7งในบทบาทผ/%ผล�ตและผ/%บร�โภคื

2. การร บผ�ดชอบร�วิม 3. การปฏิ�บ ต�หน%าท!�ในฐานะพลเม'องด!

ประส�ทธิ์�ผลข้องการเสร�มสร%างคืวิามตระหน กข้องมหาชนเก!�ย่วิก บการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น ข้67นอย่/�ก บ

การพ ฒนาท!�ย่ �งย่'นจะเก�ดข้67นได%จะต%องเปล!�ย่น

วิ�ถู!การด9าเน�นช!วิ�ตไปส/�วิ�ถู!ช!วิ�ตท!�ย่ �งย่'น

(Sustainable lifestyles) 1. เปล!�ย่นร/ปแบบการผล�ตและการบร�โภคืข้องประชาชน

ราย่บ)คืคืลด%วิย่วิ�ธิ์!การบร�โภคืท!�แตกต�าง เช�น การใช% ผล�ตภ ณฑ์�ท!�คืงทน (Longer life) การใช%ผล�ตภ ณฑ์� ส!เข้!ย่วิ (บร�โภคืพล งงานน%อย่กวิ�า )

2. ต%องม!การต ดส�นใจร�วิมเช�งนโย่บาย่และการปฏิ�บ ต� ท!�เหมาะสมจากองคื�กรภาคืร ฐ และภาคืเอกชน

3. พลเม'องในส งคืมประชาธิ์�ปไตย่ สามารถูแสดง บทบาทท!�เข้%มแข้0งในการต ดส�นใจร�วิมเพ'�อก9าหนด นโย่บาย่สาธิ์ารณะ การพ ฒนาระเบ!ย่บกฎหมาย่ ภาษ์! และนโย่บาย่การเง�นข้องประเทศท!�จะ เสร�มสร%างการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'นได%โดย่การเล'อกต 7ง ผ/%แทนท!�เข้%าใจ

หล กจร�ย่ธิ์รรมข้องเวิลา (ethic of time) ท!�จ9าเป+นต%องเร��มต%นลงม'อปฏิ�บ ต�ให%เก�ด

การพ ฒนาท!�ย่ �งย่'นก�อนท!�จะไม�ม!เวิลา หร'อก�อนท!�จะสาย่เก�นไป (take action before reaching the point of no return)

หล กจร�ย่ธิ์รรมและวิ ฒนธิ์รรม ท!�จ9าเป+นส9าหร บการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'นได%แก� ส�ทธิ์�และคืวิามร บผ�ดชอบข้องมน)ษ์ย่� คืวิามเป+นธิ์รรมข้องคืนร)�นป,จจ)บ นและคืนร)�นหล ง คืวิามเป+นปGกแผ�น คืวิามย่)ต�ธิ์รรม ประชาธิ์�ปไตย่ เสร!ภาพในการแสดงออกและคืวิามใจกวิ%าง คืวิามทนทาน หร'อคืวิามอดทน

population, Production, etc

past present future time

collapse

sustainable path B

unsustainable path A

human system

natural system

ระบบมน)ษ์ย่�และระบบธิ์รรมชาต�อย่/�ร�วิมก นในล กษ์ณะคืวิามส มพ นธิ์�ท!�สมด)ล

36. ย่)ทธิ์ศาสตร�การจ ดการทร พย่ากรธิ์รรมชาต�และส��งแวิดล%อมอย่�างย่ �งย่'น

36. ย่)ทธิ์ศาสตร�การจ ดการทร พย่ากรธิ์รรมชาต�และส��งแวิดล%อมอย่�างย่ �งย่'น

1. ย่)ทธิ์ศาสตร�การจ ดการด%านอ)ปสงคื� ม)�งลดปร�มาณการใช%ทร พย่ากรธิ์รรมชาต� และการก�อมลพ�ษ์ โดย่การใช%กลไกราคืาและ การส�งเสร�มคืวิามร/%ทางการจ ดการและเทคืโนโลย่!

2. ย่)ทธิ์ศาสตร�การอน)ร กษ์�และคื)%มคืรอง คืวิามหลากหลาย่ทางช!วิภาพ ม)�งร กษ์าสมด)ลข้องระบบน�เวิศน�

3. ย่)ทธิ์ศาสตร�การฟื้F7 นฟื้/และใช%ประโย่ชน� อย่�างม!ประส�ทธิ์�ภาพม)�งบ/รณะทร พย่ากรธิ์รรมชาต� ท!�เส'�อมโทรมให%ส/�คืวิามอ)ดมสมบ/รณ�

4. ย่)ทธิ์ศาสตร�การอน)ร กษ์� และฟื้F7 นฟื้/สภาพแวิดล%อม ช)มชน ม)�งเก'7อหน)นต�อคื)ณภาพช!วิ�ตและเป+นฐาน ในการพ ฒนาคืวิามเข้%มแข้0งทางเศรษ์ฐก�จข้อง ช)มชน

5. ย่)ทธิ์ศาสตร�การเพ��มประส�ทธิ์�ภาพการบร�หารจ ดการ ม)�งให%ทร พย่ากรธิ์รรมชาต�และ ส��งแวิดล%อมเอ'7อต�อ การพ ฒนาอย่�างย่ �งย่'นโดย่การพ ฒนากลไก และ กระบวินการจ ดการเช�งบ/รณาการ

37 ย่)ทธิ์ศาสตร�การพ ฒนาเศรษ์ฐก�จอย่�างย่ �งย่'น 37 ย่)ทธิ์ศาสตร�การพ ฒนาเศรษ์ฐก�จอย่�างย่ �งย่'น

1. ย่)ทธิ์ศาสตร�การสร%างคืวิามเข้%มแข้0งทาง เศรษ์ฐก�จมหภาคื ม)�งสร%างคืวิามเข้%มแข้0งให%ก บ ภาคืการเง�นและการคืล ง เพ'�อให%เป+นป,จจ ย่ พ'7นฐานส9าหร บการพ ฒนาเศรษ์ฐก�จอย่�างย่ �งย่'น

2. ย่)ทธิ์ศาสตร�การสร%างคืวิามสามารถูในการ แข้�งข้ น ม)�งสร%างระบบเศรษ์ฐก�จท!�ม!คื)ณภาพ โดย่ให%คืวิามส9าคื ญก บภาคืการผล�ต และการ บร�การให%ม!ประส�ทธิ์�ภาพ สามารถูแข้�งข้ นได% ภาย่ใต%ศ กย่ภาพและการเปล!�ย่นแปลงท!�เก�ดข้67น

3. ย่)ทธิ์ศาสตร�การบร�หารจ ดการอย่�างม! ประส�ทธิ์�ภาพ ม)�งเปล!�ย่นบทบาทภาคืร ฐ และ ภาคืเอกชนในการบร�หารจ ดการประเทศให% เอกชนเป+นผ/%ร�เร��มและเป+นแกนน9า ในข้ณะท!� ภาคืร ฐเป+นผ/%สน บสน)นการอ9านวิย่คืวิามสะดวิก อย่�างย่)ต�ธิ์รรมและโปร�งใส

4. ย่)ทธิ์ศาสตร�การสร%างคืวิามเข้%าใจ คืวิามพร%อม และจ�ตส9าน6กข้องการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น ม)�งสร%าง คืวิามตระหน กข้องผ/%ประกอบการ และผ/%บร�โภคื ถู6งผลกระทบข้องการผล�ตและการบร�โภคืส�นคื%า ท!�ไม�ได%มาตรฐานท!�ม!ต�อส��งแวิดล%อมและ ส)ข้อนาม ย่ข้องผ/%บร�โภคื

1. ย่)ทธิ์ศาสตร�การพ ฒนาศ กย่ภาพคืน ม)�งให%คืนม!คื)ณภาพและร/%เท�าท นการเปล!�ย่นแปลง โดย่การเสร�มสร%างกระบวินการเร!ย่นร/% เสร�มสร%างศ กย่ภาพ สถูาบ นการศ6กษ์าปร บระบบ การผล�ตก9าล งคืนระด บกลางและระด บส/งให%ม! คืวิามเช'�อมโย่งก บเปAาหมาย่การพ ฒนาประเทศ

2. ย่)ทธิ์ศาสตร�พ ฒนาระบบการคื)%มคืรองส งคืม ม)�งปAองก น ช�วิย่เหล'อ และพ ฒนาผ/%ท!�ได%ร บผลกระทบ จากการพ ฒนาท!�ไม�ย่ �งย่'น โดย่การสร%างหล กประก น คืวิามม �นคืงในการด9ารงช!วิ�ตเสร�มสร%างระบบการ คื)%มคืรองทางส งคืมอย่�างต�อเน'�อง วิางแผนจ ดบร�การ และสวิ สด�การให%สอดคืล%องก บประชาชนแต�ละช�วิงวิ ย่

3. ย่)ทธิ์ศาสตร�การสร%างระบบการบร�หารจ ดการส งคืมท!�ด! มี��งเสุร�มีสุร#างความีเข#มีแข$งขององค%กรประชาสุ�งคมี ภาคธุ�รก�จแล้ะองค%กรเอกชน / อาสุาสุมี�ครให้#มีากข,-น โดียั่การพั�ฒนาระบบ ธุรรมีาภ�บาล้ในองค%กรที่�กกล้��มีให้#มี�ความีร�บผิ�ดีชอบต่�อสุ�งคมี

4. ย่)ทธิ์ศาสตร�การเสร�มสร%างและพ ฒนาท)นทางส งคืม ม)�งการใช%ท)นทางส งคืมให%เป+นประโย่ชน�ต�อการ พ ฒนา โดย่การศ6กษ์าวิ�เคืราะห�และพ ฒนาท)นทาง ส งคืมให%เก�ดม/ลคื�า และคื)ณคื�าเพ��มอย่�างต�อเน'�อง เพ'�อเป+นฐานในการพ6�งพาตนเองอย่�างย่ �งย่'น

4. กลย่)ทธิ์�การจ ดการศ6กษ์าเพ'�อเสร�มสร%างการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น

41. กรอบแนวิคื�ดการศ6กษ์าเพ'�อการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น

การศ6กษ์าเป+นป,จจ ย่ส9าคื ญข้องการเสร�มสร%างการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น การศ6กษ์าในระบบและนอกระบบโรงเร!ย่นจะต%องม!จ)ดม)�งหมาย่ในการเปล!�ย่นท ศนคืต�ข้องคืน เพ'�อให%ม!คืวิามตระหน กในป,ญหาท!�เก�ดจากการพ ฒนา ม!ท กษ์ะและพฤต�กรรมท!�ส�งเสร�มการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น โดย่บ/รณาการในท)กราย่วิ�ชา

AGENDA21

AGENDA21

เปล!�ย่นกระบวินท ศน� (Paradigm Shift)การจ ดการเร!ย่นการสอนจากการสอนเก!�ย่วิก บการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น (Teaching about sustainable development) เป+นการจ ดการเร!ย่นการสอนเพ'�อ( ให%เก�ด)การพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น (Teaching for sustainable development)

UNESCOUNESCO

การศ6กษ์าเป+นคืวิามหวิ งท!�ด!ท!�ส)ดข้องมน)ษ์ย่ชาต�ในการบรรล)เปAาหมาย่ข้องการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น แต�การศ6กษ์าไม�ได%หมาย่ถู6งการศ6กษ์าในระบบโรงเร!ย่นและนอกระบบโรงเร!ย่น เท�าน 7น การศ6กษ์าหมาย่รวิมถู6งการศ6กษ์าตามอ ธิ์ย่าศ ย่หร'อการเร!ย่นร/%ท!�ไม�เป+นทางการท 7งหลาย่

ท!�สามารถูเร!ย่นร/%ในวิ�ถู!ช!วิ�ตประจ9าวิ นท 7งท!�บ%านและช)มชนในวิงกวิ%างท9าให%เก�ดการเปล!�ย่นแปลงท!�ส9าคื ญ 2 ประการ

1. ข้ย่าย่ประชาคืม น กการศ6กษ์าให%กวิ%างข้67น

2. ข้ย่าย่ประชาคืมสถูาบ นการศ6กษ์าให%กวิ%าง ข้67น

42 การเปล!�ย่นแปลงท!�จ9าเป+นม!คืวิามจ9าเป+นต%องเปล!�ย่นแปลงการศ6กษ์าให%ม!พล ง

ในการเสร�มสร%างคืวิามตระหน ก วิ�ส ย่ท ศน�และเทคืน�คืวิ�ธิ์!การในการเปล!�ย่นแปลงพฤต�กรรม คื�าน�ย่ม รวิมท 7งวิ�ถู!ช!วิ�ตท!�จะน9าไปส/�การพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น โดย่ม!คืวิามจ9าเป+นต%องม!การเปล!�ย่นแปลงการศ6กษ์าเร'�องส9าคื ญ 2 เร'�อง

1. การปฏิ�ร/ปหล กส/ตร 2. การปฏิ�ร/ปโคืรงสร%าง

การปฏิ�ร/ปหล กส/ตร ต%องการทบทวินหล กส/ตรท 7งหมด (OLE) ในด%านวิ ตถู)ประสงคื� (Objective) ด%านเน'7อหาสาระ การเร!ย่น การสอน (Learning Experience) การประเม�นผล (Evaluation) ท!�เน%นคื)ณธิ์รรม จร�ย่ธิ์รรมแรงจ/งใจ และคืวิามสามารถูในการท9างานร�วิมก น เพ'�อสร%างอนาคืต ท!�ม!การพ ฒนาอย่�างย่ �งย่'น

ต%องม!การสร%าง ทฤษ์ฎ!และการปฏิ�บ ต�แนวิใหม�

ในการจ ดการศ6กษ์าให%ม!พล ง ในการเปล!�ย่นแปลงวิ�ถู!การด9าเน�นช!วิ�ต (lifestyle) ข้องพลเม'อง ท!�เป+นวิ�ถู!ช!วิ�ตแบบประชาธิ์�ปไตย่และวิ�ถู!ช!วิ�ตแบบส นต�

การปฏิ�ร/ปโคืรงสร%าง ต%องปฏิ�ร/ปอย่�างน%อย่ 2 ประการ 1. การทบทวินและเปล!�ย่นแปลง การรวิมศ/นย่�อ9านาจ ในการจ ดหล กส/ตรราย่วิ�ชาเร!ย่นและหน งส'อ แบบเร!ย่นเพ'�อให%เก�ดโปรแกรมการเร!ย่นร/%ท!�เหมาะสม ก บท%องถู��น โดย่ให%ท%องถู��นม!อ9านาจในการต ดส�นใจ หล กส/ตรระด บชาต�คืวิรเป+นกรอบแนวิทางกวิ%างๆ เพ'�อให%หล กส/ตรม!มาตรฐานกลาง แต�ให%โอกาส สถูานศ6กษ์า คืร/ และน กเร!ย่นในการต ดส�นใจ เก!�ย่วิก บราย่ละเอ!ย่ดได%มากข้67น

2. การเปล!�ย่นแปลงวิ�ธิ์!การประเม�นกระบวินการและ ผลล พธิ์�การเร!ย่นร/% โดย่เร��มต%นคื�ดจากส��งท!�คืนและ ส งคืมต%องการจากระบบการศ6กษ์า คืวิามต%องการ เร!ย่นร/%ท!�จะต%องตอบสนองส งคืมได%น 7น เป+นท!� ย่อมร บก นวิ�า ต%องเป+นการสร%างพล งอ9านาจให% ประชาชนด9ารงช!วิ�ตอย่�างม!คื)ณคื�าและสร%างสรรคื� ส�วินการประเม�นผลการเร!ย่นร/%น 7น คืวิรประเม�น ด%วิย่วิ�ธิ์!ท!�หลากหลาย่บนหล กการข้องผลล พธิ์� การเร!ย่นร/%ส/�การพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น

นอกจากน!7จะต%องม!การพ ฒนาคืร/(ภาคื!การเร!ย่นร/%แห�งออนตาร�โอ: OLSP, 1996

คืวิามร/%คืวิามสามารถูท!�ต%องการเพ��มเต�ม ม! 7 ประการคื'อ

ให%ม!คืวิามร/%คืวิามสามารถูเพ��มเต�มเพ'�อให%บรรล)ผลข้องการจ ดการศ6กษ์า

ส/�การพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น

1. คืวิามร/%เก!�ย่วิก บเศรษ์ฐก�จ ได%แก� เศรษ์ฐก�จพ'7นฐาน การตลาด การจ%างงาน การเง�นการคืล ง และการเจร�ญเต�บโตอย่�างย่ �งย่'น

2. คืวิามร/%เก!�ย่วิก บส��งแวิดล%อม ได%แก� อากาศ น97า ท!�ด�น ทร พย่ากรท!�ใช%แล%วิหมดไป และใช%แล%วิไม�หมดไป และข้องเส!ย่

3. คืวิามร/%เก!�ย่วิก บส งคืม ได%แก� ส)ข้ภาพและคืวิามปลอดภ ย่ประชากร คืวิามเป+นธิ์รรม อาหาร คืวิามย่ากจน คืวิามหลากหลาย่ทางวิ ฒนธิ์รรม และการศ6กษ์า

4. คืวิามร/%เก!�ย่วิก บประเด0นป,ญหาระด บนานาชาต� หร'อระด บโลก รวิมท 7งการเช'�อมโย่งข้องประเด0นป,ญหาเหล�าน!7ก บระด บชาต� ระด บจ งหวิ ด และระด บช)มชน

5. คืวิามสามารถูในการบ/รณาการ และประย่)กต�คืวิามร/%ในข้%อ 1 4( ) – ( ) ในล กษ์ณะการบ/รณาการข้%ามหล กส/ตร (cross – curricular approach)

6. คืวิามสามารถูในการบ/รณาการคืวิามร/%ในข้%อ (1 )– 4( ) ก บสถูานการณ�จร�งและบร�บทท!�(2) ส มพ นธิ์�ก น

7. คืวิามสามารถูในการส�งเสร�มคืวิามเข้%าใจ การปร บต วิ และการก9าหนดท�ศทางอนาคืต

43 ผลล พธิ์�การเร!ย่นร/%ท!�ส9าคื ญ 43 ผลล พธิ์�การเร!ย่นร/%ท!�ส9าคื ญ

1. ผลล พธิ์�การเร!ย่นร/%ด%านส��งแวิดล%อม 11. แสดงให%เห0นคืวิามร/%พ'7นฐานเก!�ย่วิก บแนวิคื�ดทางช!วิวิ�ทย่าอย่�างม!คืวิามเช'�อมโย่ง 12. แสดงให%เห0นคืวิามร/%

และคืวิามเข้%าใจเก!�ย่วิก บระบบและวิงจรทาง

น�เวิศวิ�ทย่า

13. แสดงให%เห0นคืวิามตระหน กอย่�างรอบร/%ในประเด0นป,ญหาทางน�เวิศน�วิ�ทย่าได%แก� มลภาวิะ การท9าลาย่ส��งแวิดล%อม การเปล!�ย่นแปลงบรรย่ากาศ คืวิามร�อย่หรอข้องทร พย่ากร รวิมท 7งสาเหต)และผลท!�เก�ดข้67น

14. วิ�เคืราะห�อย่�างล6กซึ่67งถู6งคืวิามเช'�อมโย่งข้อง

ประเด0นป,ญหาส��งแวิดล%อมระด บท%องถู��นและ

ระด บโลก ก บทางเล'อกวิ�ถู!ช!วิ�ตส�วินบ)คืคืล

15. พ ฒนากลย่)ทธิ์�และการปฏิ�บ ต�เพ'�อการเป+น

พลเม'องท!�ม!คืวิามร บผ�ดชอบต�อส��งแวิดล%อมใน

ช)มชนท%องถู��นและช)มชนโลก

2. ผลล พธิ์�การเร!ย่นร/%ด%านส งคืม

21. แสดงให%เห0นคืวิามร/%พ'7นฐานเก!�ย่วิก บแนวิคื�ดและหล กการทางส งคืม ส)ข้ภาพ คืวิามเป+นธิ์รรม คืวิามเสมอภาคื ส นต�ภาพและคืวิามปลอดภ ย่

22. แสดงให%เห0นคืวิามร/%คืวิามเข้%าใจเก!�ย่วิก บระบบ ส งคืม เอก ตบ)คืคืล คืรอบคืร วิ ช)มชน ธิ์)รก�จ

ร ฐบาล การเม'อง และส'�อมวิลชน

23. แสดงให%เห0นคืวิามตระหน กอย่�างรอบร/%เก!�ย่วิก บประเด0นป,ญหาหล กข้องส งคืม ได%แก� คืวิามย่ากจน คืวิามไม�เสมอภาคื ส�ทธิ์�มน)ษ์ย่ชน การม!ประชากรมากเก�นไป สงคืราม การวิ�างงาน รวิมท 7งสาเหต)และผลท!�เก�ดข้67น

24. วิ�เคืราะห�อย่�างล6กซึ่67งเก!�ย่วิก บคืวิามเช'�อมโย่งข้อง

ประเด0นป,ญหาทางส งคืมระด บท%องถู��นและระด บ

โลกก บบทบาทหน%าท!�ข้องมน)ษ์ย่� คืวิามคื�ด

สร%างสรรคื� คืวิามคื�ดร�เร��ม คืวิามเช'�อม �น คื)ณคื�าและ

คืวิามร บผ�ดชอบในตนเอง

25. พ ฒนากลย่)ทธิ์�และการปฏิ�บ ต�เพ'�อการเป+นพลเม'องท!�ม!คืวิามร บผ�ดชอบต�อพฤต�กรรมส งคืมในช)มชนท%องถู��น และช)มชนโลก

3. ผลล พธิ์�การเร!ย่นร/%ด%านเศรษ์ฐก�จ

31. แสดงให%เห0นคืวิามร/%พ'7นฐานเก!�ย่วิก บหล กการและคืวิามหมาย่ข้องเศรษ์ฐก�จ การเง�น ส�นทร พย่� หน!7ส�น การคื%า ภาษ์! การแลกเปล!�ย่น สหกรณ� การแข้�งข้ นและการบร�โภคื

32. แสดงให%เห0นคืวิามร/%และคืวิามเข้%าใจเก!�ย่วิก บระบบเศรษ์ฐก�จ ระบบการเง�น การบ ญช! และการคื%า

33. แสดงให%เห0นคืวิามตระหน กอย่�างรอบร/%เก!�ย่วิก บประเด0นป,ญหาหล กข้องเศรษ์ฐก�จ ได%แก� โลกาภ�วิ ตน� การข้าดด)ล การภาษ์! การแข้�งข้ นรวิมท 7งสาเหต)และผลท!�เก�ดข้67น

34. วิ�เคืราะห�อย่�างล6กซึ่67งเก!�ย่วิก บคืวิามเช'�อมโย่ง

ข้องประเด0นป,ญหาทางเศรษ์ฐก�จระด บท%องถู��น

และระด บโลก ก บทางเล'อกวิ�ถู!ช!วิ�ตส�วินบ)คืคืล

35. พ ฒนากลย่)ทธิ์�และการปฏิ�บ ต�เพ'�อการเป+น

พลเม'องท!�ม!คืวิามร บผ�ดชอบต�อเศรษ์ฐก�จใน

ช)มชนท%องถู��น และช)มชนโลก

4. ผลล พธิ์�การเร!ย่นร/%ด%านวิ�ธิ์!การเช�งระบบ

41. แสดงให%เห0นคืวิามเข้%าใจพ'7นฐานข้องการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'นในแง�ท!�เป+นการพ6�งพาซึ่6�งก นและก นข้องมน)ษ์ย่� เศรษ์ฐก�จ และส��งแวิดล%อม รวิมท 7งหล กการ ส นต�ภาพ คืวิามม �นคืง การคื)%มคืรองส��งแวิดล%อม คืวิามพอเพ!ย่ง การเจร�ญเต�บโตอย่�างย่ �งย่'น คืวิามห�วิงใย่คืนร)�นหล งและคืวิามเป+นธิ์รรมระหวิ�างคืนร)�นต�างๆ

42. แสดงให%เห0นวิ�ธิ์!การเช�งระบบและวิ�ธิ์!การเช�ง

องคื�รวิมในการประเม�นประเด0นป,ญหาเศรษ์ฐก�จ ส งคืมและส��งแวิดล%อม รวิมท 7งผลท!�เก�ดข้67นก บ

ตนเองและช)มชน 43. แสดงให%เห0นวิ�ธิ์!การ

เทคืน�คืและเคืร'�องม'อในการก%าวิไปส/�การพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น

รวิมท 7งการม!ส�วินร�วิมแบบประชาธิ์�ปไตย่ ต วิ

บ�งช!7ข้องการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น และการวิางแผน

แบบบ/รณาการฃ

44. พ ฒนากลย่)ทธิ์�และการปฏิ�บ ต�เพ'�อการเป+นผ/%ม!

ส�วินร�วิม และผ/%น9าในการเปล!�ย่นแปลงทาง

การเม'อง และกระบวินการทางส งคืมในช)มชน

ท%องถู��นและช)มชนโลก

44 กลย่)ทธิ์�การจ ดการการเร!ย่นร/% 44 กลย่)ทธิ์�การจ ดการการเร!ย่นร/%

ภาคื!การเร!ย่นร/%แห�งออนตาร�โอ (OLSP, 1996)

ได%เสนอกลย่)ทธิ์�การจ ดการเร!ย่นร/%เพ'�อให%ได%ผลล พธิ์�การเร!ย่นร/%ท!�ส9าคื ญ 4 ด%าน 7 กลย่)ทธิ์�

เร!ย่งล9าด บจากระด บต9�าส)ด ด งน!7

1. กลย่)ทธิ์�การบ/รณาการ (Integration) 2. กลย่)ทธิ์�การเช'�อมโย่งส/�ส งคืม(Connections-beyond

self to society)3. กลย่)ทธิ์�ท กษ์ะคืวิามคื�ด (Thinking skill)4. กลย่)ทธิ์�การร�วิมม'อ (Cooperation)

5. กลย่)ทธิ์�ม)มมองท!�หลากหลาย่ (Diversity of perspective)

6. กลย่)ทธิ์�เทคืโนโลย่! (Technology)7. กลย่)ทธิ์�ม�ต�ข้องเวิลา (Temporal perspectives)

กลย่)ทธิ์�น!7คื'อ การเช'�อมโย่งการประย่)กต�คืวิามร/%และท กษ์ะข้%ามหล กส/ตรโดย่ม!ระด บข้องการเช'�อมโย่ง 5 ระด บด งน!7

11. การสอนเน'7อหาสาระเป+นราย่วิ�ชา โดย่ไม�ม!การประสานการเร!ย่นร/%ระหวิ�างราย่วิ�ชา (Subject based content)

12. การประสานงานก นระหวิ�างผ/%สอนระหวิ�างวิ�ชาท!�สอนเน'7อหาสาระท!�เก!�ย่วิข้%องก นในช�วิงเวิลาเด!ย่วิก น (Parallel content)

13. การวิางแผนการใช%วิ สด)หร'อส'�อการสอนร�วิมก นระหวิ�างผ/%สอนวิ�ชาท!�คืล%าย่คืล6งก นภาย่ในหล กส/ตรเด!ย่วิก น (Content connections)

14. การวิางแผนการพ ฒนาหน�วิย่การสอนร�วิมก นระหวิ�างผ/%สอนเน'7อหาสาระม!หลากหลาย่ในหลาย่หล กส/ตร (Concept connections)

15. การวิางแผนร�วิมก นระหวิ�างผ/%สอนและผ/%เร!ย่น

เพ'�อศ6กษ์าเจาะล6กในเร'�องท!�สนใจ โดย่ใช%คืวิามร/%

และท กษ์ะผสมผสานข้%ามหล กส/ตรแบบองคื�รวิม (Cross-curricular connections)

กลย่)ทธิ์�น!7คื'อ การเช'�อมโย่งคืวิามร/%เข้%าก บประสบการณ�ส�วินบ)คืคืลและสถูานการณ�จร�งข้องส งคืม ท 7งในระด บช)มชนท%องถู��นและช)มชนโลก ด งน!7

21. การแสดงให%เห0นการเช'�อมโย่งคืวิามร/%ก บผ/%เร!ย่น ในแง�คืวิามจ9าเป+นท!�จะต%องเร!ย่นให%ด!

22. การสอนโดย่คืร/เช'�อมโย่งคืวิามร/%ก บประสบการณ�ข้องผ/%เร!ย่นและสถูานการณ�จร�งข้องส งคืมโดย่น กเร!ย่นไม�ได%เช'�อมโย่งเอง

23. . การสอนโดย่ผ/%เร!ย่นได%ม!การเช'�อมโย่งคืวิามร/%ท!�เร!ย่นเข้%าก บสถูานการณ�จร�งนอกห%องเร!ย่น

24. การสอนโดย่ผ/%เร!ย่นได%ม!การเช'�อมโย่งคืวิามร/%ท!�เร!ย่นเข้%าก บสถูานการณ�จร�งในส งคืมอย่�างม!คืวิามหมาย่และเห0นคืวิามส9าคื ญ

25. การสอนโดย่ผ/%เร!ย่นได%ม!การเช'�อมโย่งคืวิามร/%ท!�เร!ย่นเข้%าก บสถูานการณ�จร�งในส งคืม และม!บทบาทในการสร%างสรรคื�ส งคืม

กลย่)ทธิ์�น!7คื'อ การส�งเสร�มการพ ฒนาท กษ์ะการคื�ดข้ 7นส/งในการประมวิลสารสนเทศ การแสวิงหาคืวิามร/% การส งเคืราะห� การสร)ปพาดพ�ง การสร%างสมม)ต�ฐาน และการวิ�เคืราะห� ด งน!7

31. การแสดงให%เห0นท กษ์ะการคื�ดข้ 7นต%นจากการ ร บสารสนเทศท!�เป+นข้%อเท0จจร�งและกฎระเบ!ย่บ เป+นประจ9า

32. การแสดงให%เห0นท กษ์ะการคื�ดข้ 7นต%นและท กษ์ะการคื�ดข้ 7นส/งสล บก น

33. การแสดงให%เห0นท กษ์ะการคื�ดข้ 7นส/งจากการ ส งเคืราะห� การสร)ปพาดพ�ง การอธิ์�บาย่ การสร%าง

สมม)ต�ฐาน การสร)ปและการต!คืวิาม

กลย่)ทธิ์�น!7 คื'อการส�งเสร�มการจ ดบร�บทข้องการร�วิมม'อส9าหร บการเร!ย่นร/% และการประเม�น และการพ ฒนากลย่)ทธิ์�ส9าหร บการปฏิ�บ ต�การในระด บท%องถู��นและระด บโลก ด งน!7

41. การใช%วิ�ธิ์!การแสวิงหาคืวิามร/%โดย่คืร/เป+นผ/%น9า

และคืร/เป+นผ/%ก9าหนดบทเร!ย่น

42. การใช%วิ�ธิ์!การแสวิงหาคืวิามร/%โดย่คืร/เป+นผ/%น9า และผ/%เร!ย่นม!ส�วินร�วิมก บคืร/ในการก9าหนดบทเร!ย่น

43. การใช%วิ�ธิ์!การแสวิงหาคืวิามร/%โดย่คืร/เป+นผ/%น9า และผ/%เร!ย่นม!ส�วินร�วิมเต0มท!�ในการก9าหนดบทเร!ย่น 44. การใช%วิ�ธิ์!การแสวิงหาคืวิามร/%โดย่ผ/%เร!ย่นเป+น

ผ/%คืวิบคื)ม 45. การส�งเสร�มให%ผ/%เร!ย่นจ ดบร�บทข้องคืวิาม

ร�วิมม'อในการเร!ย่นร/%และการประเม�น

กลย่)ทธิ์�น!7 คื'อ การส�งเสร�มการพ�จารณาก9าหนดทางเล'อกท!�หลากหลาย่ในการหาข้%อย่)ต�กลย่)ทธิ์�และม)มมองเก!�ย่วิก บแนวิคื�ด ป,ญหา และประเด0นส9าคื ญ (เช�น การก9าหนดทางเล'อกโดย่คื9าน6งม�ต�หญ�งชาย่ เช'7อชาต� ชนช 7น อาย่) วิ ฒนธิ์รรมและคืวิามสามารถู

51. การแสดงให%เห0นคืวิามไม�จ9าเป+นในการพ�จารณาทางเล'อก

52. การแสดงให%เห0นคืวิามจ9าเป+นบางประการ ในการพ�จารณาทางเล'อก

53. การส�งเสร�มให%ผ/%เร!ย่นก9าหนดแนวิคืวิามคื�ด

และประเด0นป,ญหา โดย่พ�จารณาทางเล'อกและ

กลย่)ทธิ์�

กลย่)ทธิ์�น!7คื'อการส�งเสร�มคืวิามเข้%าใจเทคืโนโลย่!ในคืวิามหมาย่ท!�กวิ%างท!�ส)ด คื'อหมาย่ถู6ง เทคืโนโลย่!สารสนเทศ และเทคืโนโลย่!การออกแบบ รวิมท 7งบทบาทข้องเทคืโนโลย่!ท!�เป+นเคืร'�องม'อส9าหร บการท9าให%เก�ดการพ ฒนา ท!�ย่ �งย่'น ด งน!7

61. การใช%เทคืโนโลย่!สารสนเทศเป+นเคืร'�องม'อ ส9าหร บการเร!ย่นร/%62. การแสดงให%เห0นผลก

ระทบข้องเทคืโนโลย่!ท!�ม!ต�อการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'นใน

คืวิามหมาย่ท!�กวิ%างท!�ส)ด

63. การแสดงให%เห0นบทบาทข้องเทคืโนโลย่!

ในการบอกคืวิามจ9าเป+นข้องการพ ฒนาท!� ย่ �งย่'นและการท9าให%บรรล)ผลการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'น

กลย่)ทธิ์�น!7คื'อการส�งเสร�มคืวิามเข้%าใจในอด!ต คืวิามสามารถูในการพ�น�จพ�เคืราะห�ป,จจ)บ น และพ นธิ์ะผ/กพ นต�ออนาคืต ด งน!7

71. การแสดงให%เห0นคืวิามจ9าเป+นท!�ผ/%เร!ย่นต%องพ�จารณาม�ต�ทางประวิ ต�ศาสตร�ท!�ส มพ นธิ์�ก บป,จจ)บ น

72. การแสดงให%เห0นคืวิามจ9าเป+นท!�ผ/%เร!ย่นต%อง พ�จารณาแนวิทางอนาคืต 73. การส�งเสร�มให%ผ/%เร!ย่นก9าหนดแนวิคืวิามคื�ด และประเด0นป,ญหา โดย่คื9าน6งถู6งคืวิามห�วิงใย่ ผลท!�เก�ดข้67น และกลย่)ทธิ์�ส9าหร บอนาคืต

Greig,S.,et al.Greig,S.,et al. การจ ดการเร!ย่นการสอน

เพ'�อให%เก�ดการพ ฒนาท!�ย่ �งย่'นต%องม!

กลย่)ทธิ์�การสอนแบบกวิ%าง

“broad focus”

ท9าการวิ�เคืราะห�การจ ดการสอน 4 วิ�ชา:ส��งแวิดล%อมศ6กษ์า ส นต�ศ6กษ์า ส�ทธิ์�มน)ษ์ย่ชน และ พ ฒนศ6กษ์า

การสอน "ส��งแวิดล%อมศ6กษ์า "แบบแคืบ เป+นการสอนให%ม!คืวิามร/%เก!�ย่วิก บส��งแวิดล%อม (Teaching about the environment) ม!สาระการเร!ย่นร/%ด งน!7

. ส��งแวิดล%อมท%องถู��น . ช!วิวิ�ทย่าและภ/ม�ศาสตร�แบบด 7งเด�ม . ม)มมองส��งแวิดล%อมแบบตะวิ นตก . ท กษ์ะการศ6กษ์าวิ�จ ย่เร'�องส��งแวิดล%อม

การสอน "ส��งแวิดล%อมศ6กษ์า "แบบกวิ%าง เป+นการสอนเพ'�อส��งแวิดล%อม (Teaching for the environment) ม!สาระการเร!ย่นร/%ด งน!7

. การพ6�งพาซึ่6�งก นและก นข้องส��งแวิดล%อม ระด บท%องถู��น ระด บประเทศและระด บโลก

. การวิ�เคืราะห�คืวิามส มพ นธิ์�ระหวิ�าง พฤต�กรรมมน)ษ์ย่�ก บระบบน�เวิศน� ข้องโลก

. การวิ�เคืราะห�อย่�างจร�งจ งเก!�ย่วิก บ ม)มมองส��งแวิดล%อมตะวิ นออก . การพ ฒนาคืวิามห�วิงใย่ คืวิามตระหน ก และท กษ์ะ การม!ส�วินร�วิม

การสอน "ส นต�ศ6กษ์า " แบบแคืบ เป+นการสอนเก!�ย่วิก บส นต�ภาพ (Teaching about peace) ม!สาระการเร!ย่นร/%ด งน!7

. การต�อต%านสงคืราม . การลดอาวิ)ธิ์และคืวิามข้ ดแย่%งระหวิ�าง ตะวิ นออก ตะวิ นตก . คืวิามหมาย่ข้องส นต�ภาพแบบแคืบ . ท กษ์ะการศ6กษ์าวิ�จ ย่ในห%องเร!ย่นแบบ ประเพณ!น�ย่ม

การสอน "ส นต�ศ6กษ์า " แบบกวิ%าง เป+นการสอนเพ'�อส นต� และในบรรย่ากาศส นต� (Teaching for and in peace) ม!สาระการเร!ย่นร/%ด งน!7

. การต�อต%านสงคืรามและคืวิามอย่)ต�ธิ์รรม . การลดอาวิ)ธิ์และลดคืวิามร)นแรง . คืวิามหมาย่ข้องส นต�ภาพแบบกวิ%าง รวิมถู6ง คืวิามสมด)ลทางน�เวิศน� ท กษ์ะการวิ�จ ย่ ในห%องเร!ย่นประชาธิ์�ปไตย่

การสอน "ส�ทธิ์�มน)ษ์ย่ชน " แบบแคืบ เป+นการสอนเก!�ย่วิก บส�ทธิ์� เช�น ประวิ ต�ศาสตร�เก!�ย่วิก บส�ทธิ์� กรณ!ศ6กษ์า ฯลฯ (Teaching about right) ม!สาระการเร!ย่นร/%ด งน!7

. แนวิคื�ดนานาชาต�เก!�ย่วิก บส�ทธิ์�มน)ษ์ย่ชน . ส�ทธิ์�ทางการเม'อง และส�ทธิ์�พลเม'อง . ม)มมองเก!�ย่วิก บส�ทธิ์�ข้องโลกตะวิ นตก

การสอน "ส�ทธิ์�มน)ษ์ย่ชน " แบบกวิ%าง เป+นการสอน

เพ'�อส�ทธิ์�และ บรรย่ากาศข้องส�ทธิ์�แบบประชาธิ์�ปไตย่ (Teaching for right and in right) ม!สาระการ

เร!ย่นร/%ด งน!7 . ส�ทธิ์�ใหม�ๆ เช�น ส�ทธิ์�ข้องส��งแวิดล%อม . คืวิามเท�าเท!ย่มข้องส�ทธิ์�ทางเศรษ์ฐก�จและ ส งคืมก บส�ทธิ์�ทางการเม'องและพลเม'อง

. การวิ�เคืราะห�อย่�างจร�งจ งเก!�ย่วิก บส�ทธิ์�ใน ม)มมองข้องโลกตะวิ นออก

การสอน "พ ฒนศ6กษ์า " แบบแคืบ เป+นการสอนเก!�ย่วิก บการพ ฒนา (Teaching about development) ม!สาระการเร!ย่นร/%ด งน!7

. ป,ญหาข้องประเทศโลกท!�สาม . ม)มมองเก!�ย่วิก บการพ ฒนาข้องโลกตะวิ นตก . ข้%อย่)ต�ข้องการพ ฒนาคื'อคืวิามช�วิย่เหล'อ . การม!ส�วินช�วิย่พ ฒนาในล กษ์ณะ ส งคืมสงเคืราะห�

การสอน "พ ฒนศ6กษ์า " แบบกวิ%าง เป+นการสอนเพ'�อการพ ฒนา (Teaching for development) ม!สาระการเร!ย่นร/%ด งน!7

. พ ฒนาการข้องโลกและการพ6�งพาซึ่6�งก น และก น . ม)มมองการพ ฒนาข้องโลกตะวิ นออกและ โลกตะวิ นตก

. ข้%อย่)ต�ข้องการพ ฒนาคื'อ การปฏิ�ร/ปการ ด9าเน�นการทางเศรษ์ฐก�จและการเม'องภาย่ใน ส งคืม

. การพ ฒนาท กษ์ะในด%านการม!ส�วินร�วิมใน กระบวินการต ดส�นใจ