aura academica!Г а з е т а г і с т а р ы ч н а г а ф а к у л ь т э т а Б Д У

Сакавік 2013 (38)

Добры дзень, шаноўнае спадар-ства! Рэдкалегія газеты “Ніка” рада вітаць вас на нашых старонках. Усё мяняецца, змяніўся і галоўны рэдактар газеты. Ім стала Дзегцярова Кацярына, студэнтка 3 курса 1 групы. Мы спадзя-емся на супрацоўніцтва з вамі, нашымі любімымі чытачамі. Чакаем ад вас крытыкі і ідэй. Давайце сябраваць!

Кожны дзень чым-небудзь знакаміты, але не кожнай даце прысвячаецца семінар у НАН.

Больш падрабязна чытайце на с. 2

Прыйшла вясна! Пара накіроўвацца ў вандроўку!

с.11

Ніхто не будзе спрачацца, што жыццё мяняецца імклівымі тэмпамі. Да чаго гэта прыводзе? Чытайце на с.4-5.

Кожны дзень, які мы праводзім на факультэце, пе-рад намі заўжды бегаюць людзі з шэрымі часопісамі у руках. Пра тое, хто такія старасты, чытайце на с. 3. Першы і пяты курсы… Якія яны розныя і якія па-добныя. Пра студэнцкі студзень чытайце на с. 6-7. 21 лютага Міжнародны дзень роднай мовы. А што

значыць роднае слова для студэнтаў гістфака? Чы-тайце на с.8. Згаладаліся? Тады ў буфет! с.9. Што кажуць камяні? с. 10. Пра сувязь паміж паленнем і

школьным настаўнікам, пра сварку “рускіх князёў” чытайце на с.12.

2 Гісторыя Праз 150 год Праз 150 год 28 лютага 2013 года ў Цэнтральнай навуковай бібліятэцы імя Я. Коласа НАН Беларусі (вул. Сурганава д.15), з нагоды 150-годдзя пачатку паўстання 1863-1864 гадоў і ад-начасова 175-годдзя з дня нарад-

жэння яго кіраўніка Кастуся Каліноўскага адбылася прэ-зентацыя выстаўкі пад агуль-най назвай “Старонкі гісторыі

п а ў с т а н н я 1863- 1864 гг.”. Не п а с р э д н а на самой вы-ставе было прадстаўлена на шырокі агляд больш за 100 дру-каваных і р у к а п і с н ы х д а к у м е н т а ў X I X - X X I

стагоддзяў з фондаў бібліятэкі. Гэта апісанні ваенных дзеянняў, зборнікі справаводчых матэрыялаў і публіцыстыкі, ме-муары, даследванні айчынных і

замежных навукоўцаў. Экспанаты адлюстроўваюць цікавасць да паўстання на пра-цягу 150-гадовай гісторыі і не-адназначнасць ацэнкі яго сэнсу ў розныя часы рознымі асобамі: ад “бунту польскіх паноў і ксяндзоў за аднаўленне Рэчы Паспалітай” да “беларускага нацыянальнага

руху». Упершыню ў бібліятэцы на шырокае кола гледачоў быў выстаўлены арыгінальны даку-мент 150-гадовай даўніны – спра-ва “Описание военных действий Каргопольского полка с поль-скимим мятежниками”. У гэтым рукапісе змешчаны звесткі аб ваенных дзеяннях на тэрыторыі

Люблінскай губерні

падчас паўстання. Вялікую каштоўнасць уяўляюць друкаваныя

выданні XIX стагоддзя, якія змяшчаюць творы сучаснікаў падзей: польскіх грамадска-палітычных дзеячоў і расійскіх дарэвалюцыйных даследчыкаў.

На імпрэзу, арганізаваную бібліятэкай сумесна з Польскім Інстытутам, былі запрошаны вядомыя айчынныя і замежныя гісторыкі і даследчыкі. Адкрыц- цё самой выставы адбылося пры непасрэдным удзеле дырэкта-ра Польскага Інстытута Пятра Казакевіча, які выказаў словы ўдзячнасці ўсім удзельнікам су-стрэчы і спадзяванне, што рас-пачатая справа будзе вельмі ка-рысна для ўсіх тых, хто цікавіцца

айчыннай гісторыяй. Затым усе прысутныя змаглі паглядзець на прэзентацыю да-кументальнага фільма, які быў зроблены рукамі працаўнікоў бібліятэкі і прысвечаны

паўстанню К. Каліноўскага. Вельмі цікавым было выступлен- не спецыяльнага госця Цабана Веслава, прафесара універсітэта з горада Кельцы (Польшча), які на польскай мове распавядаў пра баявыя дзеянні ў час паўстання

1863-1864 гадоў. Пасля яго слова ўзяла кандыдат гістарычных навук, супрацоўнік нашага роднага гістарычнага факультэта БДУ, дацэнт Вольга Гарбачова. Яе выступленне было прысвечана выявам паўстанцаў на фотаздымках таго часу. Яно суправаджалася шматлікімі нагляднымі матэрыяламі і так- сама дало штуршок для развіцця працы навукоўцаў, якія займа- юцца гісторыяй паўстання ў накірунку, яшчэ пакуль што не

вельмі распрацаваным . Вельмі цікавым было выступлен- не доктара гістарычных навук,

прадстаўніка ЕГУ (Еўрапейскага Гуманітарнага Універсітэта) Але-ся Смалярчука. Ен акрэсліў той шэраг праблем, якія і да гэтага

часу стаяць перад шматлікімі даследчыкамі гісторыі паўстання Кастуся Каліноўскага, а таксама звярнуўся непасрэдна да некато-рых дрэнна вывучаных момантаў

з жыцця гэтага чалавека. У знак удзячнасці бібліятэцы былі адданы некаторыя памят-ныя выданні і прадметы, звяза-ныя са святкаваннем юбілейных дат у гісторыі паўстання і яго

кіраўніка. Вольга Гарбачова: «Гэтая вы- става далася на сто адсоткаў на-цыяльна-вызваленчага руху, а мо і болей, таму што ў ей прынялі ўдзел шматлікія даследчыкі як з нашай краіны, так і з-за мяжы, былі падняты шматлікія цікавыя і вельмі важныя пытанні, раз- гледжаны шматлікія крыніцы па

вывучэннюігісторыі паўстання, а таксама вызначаны шляхі да-лейшага вывучэння гэтай тэмы».Трэба адзначыць, што на гэтай выставе, якая перарасла нават ўжо ў сапраўдную канферен-цыю, прысутнічалі гісторыкі, якія непасрэдна не займаюцца

тэмай паўстання. Застаецца дадаць, што выстава працягне сваю работу і далей, а кожны, хто ею зацікавіўся, мае магчымасць яе наведаць.

Ілля Чарняўскі

Ты же староста!20 февраля не просто дата в календаре. Это д ень старост БГУ и если ты каждое утро заходишь в д еканат за журналом, то это твой д ень. День, когда ты жд ешь благодарности за свой труд и по-

мощь.

Ты же староста- душа каж- дой группы, но быть тобой непросто: это вечный труд, с невероятным количеством казусов и забавных ситуа-

ций. Ты же староста - самый ум- ный человек группы, кото-рый подает своим поведени-ем пример другим. Правда, хорошая легенда? А кто-то в этом убежден. На прак-тике оно обычно не так, но ты стремишься к идеалу. Ты же староста! И ты посе- щаешь все лекции и семина-ры. Только ты можешь при-йти на пару, где из группы будет сидеть 3-4 человека, а буквально за пять минут до этого на телефон придет 10 сообщений с просьбой не отмечать. И вроде бы нуж-но, но ты откладываешь журнал в сторону и никого не отмечаешь. Иногда даже можно и шоколадку таким

образом получить, а это уже маленький плюсик.

Ты же староста - постоян- ный гость Деканата. В особо плохие дни туда приходится ходить по 10 раз за день, по- тому что справочки, заявле- ния и прочая ерунда просто так не сгинут. И ведь ты хо- дишь, потому что ничего не остается делать. Ты же от-

ветственное лицо. Ты же староста –попугай, ко- торый отвечает на одни и те же вопросы по 10 раз на дню: «В какой мы аудито-рии?», «Что следующей па-рой?» «Какие завтра пары?», «Куда мне нужно нести эту справку?», «А можешь мне справку взять?», «Где взять книги?» и так далее без кон-

ца, изо дня в день. Ты же староста – гарант спокойного реагирования на любые ситуации. Ты никог-да не повышаешь голос, ведь

ты просто выражаешь не-довольство по поводу про-гулов или взбучки в декана-те. И все всегда тактично и мило. Взгляните хотя бы на своего старосту и убедитесь

в этом сами. Ты же староста - образец в

еликой доброты. Всегда поможешь и выслушаешь. Форс-мажорные обстоя-тельства не считаются, потому что ты всегда добр, а обвинять старосту в чем-то нельзя, вы сами во всем виноваты. Просто смири-

тесь. И самое главное: ты же ста-роста – простой человек. Ты можешь спать на паре, как и все остальные студенты, но за это не нужно тебя упре-кать. Возможно, ты просто устал. Не верьте, что ста-росту могут выгнать из ау-дитории на паре: случаются ведь и несправедливые ситу-ации! Староста не может прогулять или проспать пару, он просто бывает за-нят очень важными делами. Любите старосту и обяза-тельно поздравьте. Нам бу-дет приятно услышать от вас приятные слова, а не веч-ную фразу: «Ты же староста

– вот и делай все сам!» Новак Анастасия

Жыцце факультэта

4 Сучасная моладзьГугл и молодёжь

Размышляя о своем месте в истории, прихожу к пара-доксальной мысли: мое по-коление умнее всех людей, когда-либо живших на зем-ле. Мысль эта, собственно, состоит из двух частей. Во-первых, мы явно разносто-роннее и образованнее наших родителей и прародителей (притом, что они ужасно ми-лые и трогательные, конечно). Во-вторых, нынешние школь-ники — это вообще что-то с чем-то. Таким образом, полу-чается, что люди, рожденные в конце ХХ века, — особая точка истории. Иллюзия или

факт?Что касается предков, то тут вопрос непростой. Одна моя знакомая, к примеру, оспари-вает этот тезис: она считает, что ее предки дают ей сто оч-ков вперед по всем направле-ниям. Она не читает свободно на шести языках, не свергала правительств небольших ев-ропейских государств, не на-писала ни одной докторской диссертации и даже в раздол-байстве своем далеко не дотя-гивает до уровня предков: не умеет толком передергивать при сдаче карт и не проиграла ни одного фамильного поме-стья. А вот вопрос с потом-ками совершенно ясный. Тот факт, что грядущие по нашим стопам будут тупее нас, не оспаривает никто (по край-ней мере из тех, к чьему мне-нию я готова прислушаться). И, как выясняется, он получа-

ет все больше серьезных на-учных обоснований. Многие из них собраны в прекрасной книжке Робина и Саманты Хениг "Twentysomething: Why Do Young Adults Seem Stuck?"Вот, например, один факт. Новые поколения практиче-ски не способны запоминать информацию: им это не нуж-

но, поскольку «в Яндексе най-дется все». Чтобы убедиться, насколько быстро атрофи-руются невостребованные функции мозга, в 2012 году группа психологов во главе с Бетси Спэрроу собрала 60 студентов и попросила их за-писать (настучать на компью-тере) список фактов. Напо-добие того, что «глаз страуса больше, чем его мозг». Поло-вине студентов сказали, что файл будет сохранен. Другую половину предупредили, что файл погибнет тотчас после завершения работы. После выполнения задания иссле-дователи опросили студентов на предмет того, много ли они

запомнили. Оказалось, что те, кто был уверен, что фак-ты хранятся где-то на диске, не запомнили почти ничего. У другой половины результа-ты запоминания были вполне сносные. Мораль: полагаешь-ся на Google — не удивляйся

усыханию мозга.Более того: возможно и не в «Гугле» дело, а в самой кла-виатуре компьютера. Карин

Харман Джеймс из универ-ситета Индианы попросила школьников пересказать со-держание некоего текста тре-мя способами: напечатав на компьютере, написав на бу-маге печатными буквами или написав обычной «письмен-ной» скорописью (этот на-вык многими вообще почти утрачен). Спустя неделю она попросила школьников еще раз пересказать устно содер-жание отрывка. Те, кто писа-ли скорописью, справились с заданием лучше всех, а печа-тавшие на клавиатуре прак-

тически не справились.Может, именно поэтому мое поколение особенное, непо-

Сучасная моладзьМожет, именно поэтому мое поколение особенное, непо-хожее ни на предков, ни на потомков? Уже научились гу-глить, но еще не разучились

писать? Сторонники прогресса и про-тивники стариковского брюз-жания возражают авторам этих исследований: да, ком-пьютер и интернет повлия-ли на способ мышления, но не только негативно. Отпала необходимость запоминать, зато высвободились мощно-сти мозга для решения более креативных задач. Команда из Калифорнийского универси-тета Лос-Анджелеса проска-нировала мозг двадцати че-тырех испытуемых, занятых поиском опять же в Google. Половина испытуемых были опытными гуглерами, поло-вина — новичками. Оказа-лось, что у тренированных юзеров при поисках активи-руются куда более обширные зоны мозга, включая те, что отвечают за зрительные об-разы, принятие решений и сложные умозаключения. У новичков — только обыч-ные зоны чтения и памяти. То есть, работая в интернете, современное поколение спо-собно достигать таких высот духа, в какие мы возносились лишь после заучивания наи-зусть дюжин «стихотворений в прозе» Ивана Тургенева. А зачем их учить, если погу-

глить можно?Впрочем, вопрос о том, на-сколько полезно (или вредно) запоминать много всякой вся-чины, не имеет ответа до тех

пор, пока нейрофизиологи не выяснили, каким образом ра-ботает эта самая память. Про нее известно только то, что обитает она в гиппокампе, а эту область довольно сложно вовлечь в какую-либо другую активность. В одном из номе-

ров Scientific American можно найти прекрасную статью о том, насколько экономно на самом деле устроена эта са-мая память. К примеру, иссле-дователи нашли в гиппокампе нейрон, который активирует-ся только в ответ на стимул «Дженнифер Энистон». В статье представлены доказа-тельства, что память опери-рует готовыми концепциями: например, небольшая группа нейронов хранит все, что свя-зано с Дженнифер Энистон. А если вы случайно встретите ее, к примеру, на улицах горо-да Минска (и эта встреча вам запомнится), то в вашем моз-гу немедленно сформируется устойчивая связь между этой группой нейронов и той, где лежит концепция «Минск». Таких концепций у человека не так уж много — тысяч де-сять. Нейронов миллиард, так

что хватит на всех кинозвезд с запасом.

Таким образом, не очень по-нятно, может ли наш отказ запоминать информацию каким-то образом улучшить быстродействие мозга (даже начисто забыв, кто такая Дженнифер Энистон, вы вы-свободите в лучшем случае несколько тысяч клеток, не способных ни к чему друго-му). С другой стороны, к при-меру, мой прадед на восьмом десятке мог подолгу деклами-ровать Горация по-латыни, но регулярно терял паспорт (видимо, пустых ячеек на па-спорт уже не осталось). После его смерти в доме нашли семь паспортов. А стихи Горация вообще неизвестно куда де-лись, так что непонятно, сто-

ило ли оно того или нет.В конце концов, решение до-жить свой век по старинке каждый может принять са-мостоятельно, смирившись с возможными потерями. Для этого только нужно твердо верить, что наше поколение — самое лучшее в истории планеты, а все идущие после нас — мученики компьютер-ной эры. И от того, что ученые подтвердили эти мои подо-зрения, я почувствовала себя гораздо увереннее в своем за-

костенелом ретроградстве. Екатерина Смотрина

6 СэсіяЗдравствуйте, бессонные ночи/Прощай, мой не-здоровый сон!

Давайте дадим слова тем, кто впервые проверил на практике поговорку: «Тысяча книг и одна ночь». В этом нам помогут бес-покойно кудрявый юноша Генри Олейник (3 группа), девушка с «лисьим хвостом» Дарья Рома-новская (2 группа) и отличница

Анастасия Шакуро (7 группа).1. Каково было ощущать, что придётся страдать "сессионной лихорадкой", поглощая уйму ин-формационных лекарств за ме-

сяц?Генри: Если говорить о сессии как о каком-то страшном испы-тании, то у меня такого не было. Был готов ко всему, а к чему был

не готов - импровизировал.Дарья: Никто и не говорил что это легко. На самом деле было довольно страшно и непривыч-но. Иногда, в особо сложные моменты, хотелось вернуться домой, к маме и спокойствию, чтобы не было экзаменаторов и

списков литературы.Анастасия: Было грустно, ког-

да поняла, что к сессии нужно откопать и выучить кучу мате-риала. Материал собирала в ос-новном сама, у старших курсов иногда интересовалась препо-давателями, которые должны были принимать у меня экзамен.2. Чем вам запомнилось сражение с главным студенческим "ужасти-ком"? Не было ли желания пре-

кратить учёбу? Генри: У меня была катастро-фическая ситуация: перед пер-вым экзаменом - латынью - я

заболел и два-три дня просто не мог ничего учить. Cмог под-готовиться за один оставшийся день. Для меня это было чудо! О том, чтобы прекратить учё-бу, я не думал, думал лишь как её облегчить. Всё просто: я от-ключал телефон и интернет, пил чай, медитировал, учил и много молился. А после каждого экза-мена говорил, что буду учиться с первого же дня подготовки или семестра. Планы на следующую сессию не строил, но надо начи-нать писать курсовую и КСРы, а это значит читать. Очень много

читать.

Дарья: Когда я сдала все экзаме-ны, я почувствовала не облегче-ние, как освобождение от обузы, а свободу, как после выполнен-ной задачи. Желания прекра-тить учебу не было. А зачем!? Ведь это необыкновенный заряд адреналина. Ты понимаешь, на что ты способен на самом деле. Зато я определилась со своей методикой подготовки: делать все заранее, а не за пару ночей до экзамена (знакомо многим,

не правда ли?).

Анастасия: Подготовиться, вы-учить и сдать было сложно, но сессия оправдала мои ожида-ния. А когда закончился послед-ний экзамен, я испытала боль-шое облегчение: ты будто заново родился и никому ничего боль-ше не должен. Неожиданно для меня, за время сессии я сблизи-лась с людьми, с которыми даже не ожидала такого понимания. Было трудно и, в тоже время, весело: в основном готовилась дома, ходила иногда в библиоте-ку, а вечерами отдыхала, гуляла с друзьями, ходила в кафе. Гото-виться к экзаменам начала как все: в последние дни. Разве что я удачно совмещала учебу и от-дых. Это, видимо, и помогло мне избавиться от лишнего волне-

ния и усталости.

Чего и следовало ожидать! Буквально месяц прошел с окончания «сессионных будней», а многие уже позабыли, как это было, и не верят

в повторение, хотя для кого-то сессия ещёёёёе даже не завершилась. Для кого-то она была в первый, а для кого-то уже в последний раз. Студенческое любопытство заставило нас узнать, как же отличить первую сессию от последней и превратить первую во вторую. А спро-сили мы об этом студентов первого и пятого курсов самых разных

специальностей. Что же они поведали «Nike»?

7Сэсія А что же о сессии думают пятикурсни-

ки?Об этом и не только с нами поделились две замечательные девушки: Дарья Вол-кова (8 группа )и Анна Исакова (8 груп-

па).1.Чувствуете ли Вы облегчение после

сдачи последней сессии? Не приходили в голову мысли вроде «студенчество за-кончилось и началась взрослая жизнь» ?Дарья: Какое облегчение? Сейчас же начинается самое сложное: гос и ди-

плом... а еще и распределение. Готова еще раз сдавать... Готова волно-ваться, переживать, но знать, что это не все, что еще будет что-то, что еще я могу пообещать себе и кошке, что со следующего семестра я начну учиться. Сейчас еще начну как бабушка на ла-вочке поучать: «Молодежь, цените свои лучшие моменты в жизни, когда не забита голова работой, когда можно просто учиться и радоваться, что в сле-дующем семестре вы снова возьметесь

за мозги».Анна: Сессия редко была напрягом, даже иногда ждала её... Поэтому и об-легчения, как такового, не случилось.

Такие мысли уже пришли и прочно за-сели в моей голове, прописались там на ближайшее будущее. А взрослая жизнь началась 1 сентября 2008 года, когда я пришла на учёбу на этот снача-ла чужой и большой, но затем ставший

родным и маленьким факультет!2.Чем запомнилось ваше последнее сра-

жение с главным студенческим "ужасти-ком"? Возможные казусы, смешные или

грустные моменты…Дарья: заключительным экзаменом зимней сессии у моих девочек был Александр Иванович Кушнир с его "Основами проектирования музейных экспозиций". Пускай все считают про-стым символическим совпадением, что группа музееведов-искусствоведов сдает последним экзаменом профиль-ный предмет бывшему с нами долгое

время преподавателю. Осмелюсь процитировать Александра Ивановича, когда он узнал, что мы его сдаем последним: «Не знаю, что лучше: быть первым или последним мужчи-

ной?»Анна: Ой, надо уже открывать зачётку и вспоминать, а что же мы сдавали?! (смеётся). Зачёты сдавали по одно-му в день, что приятно радовало. Вся группа получила зачёт "автоматом" по риторике! Как-то ровно и спокойно всё вышло, но вместе с тем очень весе-ло (за что отдельное спасибо восьмой

группе)! 3. По чему (или по кому) вы будете ску-

чать, завершив последний курс?Дарья: Это очень больной вопрос: я ужасно буду скучать по моей самой-самой бабской и сумасшедшей группе, только ради общения с которой стоило

приходить на учебу :)Вся наша группа будет скучать по пре-подавателям нашей кафедры этноло-гии, музеологии и истории искусств,

ставшей нам второй семьей. А еще я буду скучать по самому ист-факу, ведь 5 лет мы жили им, нашли здесь близких людей, стали тем, кем стали. Мы сидели здесь с раннего утра и до половины 9 вечера (а один раз нас даже закрыли в корпусе). Мы привык-ли к темпу и образу жизни этого мира исторического факультета БГУ, стали

его частью. И пусть кто-то, прочитав эту статью, скажет, что все это напыщенные сло-ва. Я всё равно очень сожалею, что моя пора студенчества подходит к концу.

Анна: Буду скучать по людям, по сто-ящим часам, по статуям и по скрипу пола, по такой классной и единствен-ной буфетчице, по запаху сигаретного дыма на первом этаже, по «завирусо-ванным» компьютерам, по Пичете (как же без него, тем более, что я однажды его чуть не сбила). В общем, у каждого своё. Но и общее есть - исторический

факультет! Истфак будет помнить тебя и останет-

ся в сердце навсегда.4. Говорят, что от сессии к сессии на-капливается опыт и вырабатываются свои приёмчики… Так вот, может дади-те маленькие советы нашим первокурс-

никам? Дарья: Что могу сказать: дорогие пер-вокурсники, учите, учите и еще раз учите. Это не пройдет даром! Учитесь отвечать и говорить, списывать (это тоже надо уметь) и выкручиваться, совмещать работу и учебу. Отвечайте на семинарах, и это вам воздастся! А главное - учитесь учиться: истфак дает не просто знания, он дает умения на-ходить эти знания и грамотно их ис-

пользовать.На самом деле, то, чему я научилась на

истфаке, сейчас я ежедневно исполь-зую на работе. Умение пользоваться

Google вообще бесценно!Аня: Учите, ребятишки, но не зубрите. Развивайтесь. Одного гордого звания и записи в дипломе "ИСТОРИК" недо-

статочно.И не забывайте улыбаться преподава-телям: проверено и доказано! Снимите напряжение, и будет вам (и нет только вам) счастье. Я, например, всегда с од-ной ручкой на экзамены ходила... Суе-

верие, однако.А самое главное – получайте удоволь-

ствие от учёбы!

Дроздовская ДарьяШанчук Ольга

8 Родная МоваМагутнае слова, ты, роднае слова!

Усім вядома, што 21 лютага ва ўсім свеце адзначаецца Міжнародны дзень роднай мовы. Нічога так не аб’ядноўвае, не згуртоўвае народ, як мова. І мы, як гісторыкі, разуме-

ем гэта больш за ўсіх. З гэтай нагоды мы вырашылі апы-таць студэнтаў гістфаку наконт іх стаўлення да беларускай мовы. І атрымалі даволі разнастайныя ад-казы, якія і прадстаўляем вашай

увазе. Ганна Сойка. 1 курс

Беларускую мову я лічу неад'емнай часткай жыцця, хоць і пачала размаўляць на ёй нядаўна. Мова ў маім жыцці займае найпершае месца. На мой погляд, без мовы не будзе нацыі. І каб беларуская мова гучала ўсюды, трэба правесці зноў беларусізацыю. Сама ж я імкнуся размаўляць на роднай мове і “пад-

соджваю” людзей на яе.Маё пажаданне: вучыце мову бела-рускую і любіце яе, як родную маці.

Іван Цвірка. 2 курсБеларуская мова - тое, што робіць мяне чалавекам, а не гароднінай. Для таго, каб людзі пачалі больш размаўляць на роднай мове, я лічу, што трэба проста пачаць размаўляць з імі. Нават цікава час ад часу атрымоўваецца: большасць з тых, з кім я пачынаю раптоўна размаўляць па-беларуску, адказва-юць мне таксама па-беларуску (з рознай ступенню паспяховасці, але тым не меней). Лічу, што нашаму грамадству родная мова патрэб-на, але найперш само грамадства

павінна гэта зразумець.Зычу беларускай мове: заставацца прыгожай, як беларускія дзяўчаты, і чыстай, як вочы беларускіх

дзяўчат. А гістфакаўцам - пераро-блены вядомы выраз: "Змагацца и шукаць, знайсці і... здаць курсач!"

P.S. Я зараз пра набалелае =)Ганна Саладкевіч. 3 курс

Мова з'яўляецца часткай маёй душы. Гэта насамрэч так, без аніякага пафасу і крывадушнасці. Я на ёй размаўляю – па-іншаму ўжо не магу. Без беларускай мовы нам проста не абыйсціся: як жа наша непаўторнае аблічча, вы-ключнасць? Безумоўна, неабходны ўласны прыклад, каб людзі бачылі, што мова жыве. А непасрэдна сама я гатовая зрабіць усё, што ў маіх магчымасцях, для беларускай мовы. Ад беларускамоўных дзетак

я б не адмовілася :)Роднай мове зычу толькі любові ўласнага народа. А ўсім гістфакаўцам - хай гукі нашай мілагучнай, прыемнай мовы як

мага часцей лашчаць слых... А пытанне выбару - гэта ўжо іншая

справа.Кацярына Петухова. 4 курс

Для мяне беларуская мова, як і астатнія мовы - гэта сродак камунікацыі. Месца, калі казаць сумленна, усё ж такі другое, бо ру-ская мова была першай, але я лю-блю на ёй размаўляць час ад часу. На мой погляд, чым больш моў ве-

даеш, тым шырэй свет. Каб беларусы пачалі размаўляць на беларускай мове, неабходны нар-малёвыя настаўнікі роднай мовы ў школе; абавязковы экзамен пасля выпуску, а не на выбар; і, безумоўна,

больш актыўная прапаганда.Калі мне самой прыйдзецца выкла-даць гісторыю, то выкладаць яе я

буду на беларускай мове. Пажаданне менавіта гістфаку: калі беларускамоўная плынь слухае курс з іншай плынню, то выкладан-

не павінна быць па-беларуску.Надзея Літвіновіч. 5 курс

Беларуская мова - гэта родная мова, гэта мара, мара ў сваёй краіне размаўляць на сваёй мове. Родная мова для мяне - гэта, напэўна, мес-ца душэўнага заспакаення, месца пакуль невыкананай мары… Без

мовы няма культуры, без культуры няма і грамадства, няма народу.

Каб наша грамадства пачало размаўляць на беларускай мове, перш за ўсё трэба пачаць з адукацыі. На жаль, зараз дзеці не разумеюць беларускую мову і не адчуваюць у ёй патрэбы. Па-другое, афіцыйнае справаводства трэба перавесці на беларускую мову. Сама я толькі магу прапагандаваць смак белару-скай мовы сваім вучням, што і ра-

блю.Беларскай мове жадаю вытрымаць выпрабаванні часам, не памерці, як бы гэта высокапаэтычна не гучала, не застацца толькі ва ўспамінах. А

гістфакаўцам - шчырасці і розуму, каб любіць сваю мову і сваю спад-

чыну!Для Беларусі пытанне роднай мовы з’яўляецца вельмі актуальным. Кожны сапраўдны беларус павінен шанаваць і любіць сваю родную мову, бо яна дадзена нам з самага нашага нараджэння. Мова - гэта наша спадчына, якую неабходна бе-рагчы і захоўваць. Той стан, у якім зараз знаходзіцца беларуская мова, нельга нават з вялікай нацяжкай назваць задавальняючым. Але ж, негледзячы ні на што, трэба памя-

таць: усёзалежаць толькі ад нас.І чамусьці хочацца верыць, што яшчэ наступіць "Залаты век" на-шай роднай, самай прыгожай і

мілагучнай беларускай мовы.

Таццяна Ганчарэнка

9 Родная МоваМоўная старонка

Аб чым мараць студэнты? Аб працяглым сне і смачнай ежы. Спажываць, канечне, трэба духоўныя і матэр’яльныя каштоўнасці… Але калі застаецца некалькі дзён да стыпендыі, то ўспамінаецца трапнае народнае выслоўе: “га-лоднай курцы зярнятка на думцы”. Гэта пры-мушаюць мае пальцы націскаць на клавіятуры літары, з якіх нараджаюцца словы “морква”,

“бульба” і г.д.Трэба адрозніваць словы ежа і страва. Ежа – гэта ўсё тое, што мы ўжываем для падтрымкі працадольнасці і жыццядзейнасці ўласнага арганізма, а страва – гэта прыгатаваная па спецыяльным рэцэпце з прадуктаў харчаван-

ня ежа.Па-сапраўднаму пачынаеш лаяцца на дру-гую змену, калі заходзіш у буфет на адзіным працуючым перапынку, адстаіш у чарзе, што цягнецца да гардэроба, а застанецца табе, у лепшым выпадку, адзін берлінер. Берлінер, паважанае спадарства, гэта мяккая булачка з

павідлам. Для прыгатавання самай цяжкай і незда-ровай, але смачнай ежы, нам спатрэбіцца сланечная алея. На бутэльцы можна прачы-таць слова “рафінаваны”. А што яно значыць і як яго ўжываць? Нельга блытаць словы “рафінаванне” і “рафінаванасць”. Рафінаванне – гэта ачыстка ад прымесяў ці пераўтварэнне ў рафінад. Рафінаванасць – гэта дасканаласць,

вытанчанасць. Цяжка знайсці блок, дзе б у лядоўні не ляжаў кавалак духмянага сала. Каб паболей месца заняць у маразілцы, можна выкарыстоўваць

кормніка. Кормнік - адкормлены кабан.

На самым носе абарона курсавых прац. Гэта значыць, што студэнта можа выратаваць ста-раннасць, аптымізм і пакінуты пасля сесіі слоік кавы. Дарэчы, а ці можна ўжываць сло-ва “кофе”? Слоўнік паказвае, што так. “Кава” і “кофе” аднолькава ўжываюцца ў значэнні на-сення кафейнага дрэва ці парашка з размола-тага насення. Але толькі слова “кофе” можа ўжывацца ў значэнні трабічнага дрэва ці ку-

ста, з насення якога гатуюць напітак.А зараз давайце паспрабуем забыцца аб но-вым семестры і курсавой працы, заплюш-чым вочы і выправімся ў … лета. Акрамя канікулаў, сонца і вандровак, лета прыносіць з сабой шмат сакавітых ягад. А як іх называць па-беларуску? Суніцы – гэта назва “земляни-ки”, а трускаўкі – “клубники”. Чорным язык зробіць чарніца, а ад усіх хвароб дапамогуць

журавіны (клюква) і брусніцы. А што ж кажуць беларусы пра розныя стра-вы? “Хто бульбы не з’еў, той галодны чалавек” ці “без капусты жываты пусты”. Гаспадар можа папракаць свайго госця, які доўга сядзіць за сталом і амаль нічога не з’еў, наступнымі словамі: “абедаў, абедаў, а жывот не ведаў”. Ці прасіць гасцёў пагаспадарыць можна наступнымі словамі: “Хлеб на стале, рукі свае, адрэж ды еш”. Але нельга забывацца, што “не

дорага ежка, дорага пацешка”.Па ўсіх пытаннях звяртайцеся да Арташонка-вай Г.У., Лемцюговай В.П. “Слоўнік цяжкас-цей беларускай мовы”, Мінск, 2005; Шкрабе І.Р. “Слоўнік беларускай безэквівавлентнай лексікі”, Мінск, 2008; Уладасевіч В.І., Даўгулевіч Н.М. “Слоўнік новых слоў беларускай мовы”,

Мінск, 2009.Жадаю поспехаў і смачна есці!

Дзегцярова Кацярына

Штодзень у капусцеКаб плавала скварка,

А к ёй, калі трэба, Знайшлася б і чарка.

А.Русак «Бывайце здаровы»

10 Гісторыя Камяні

З далёкіх Скандынаўскіх гор, шмат тысячаў год таму ледавік

прыцягнуў на нашыя землі вялікую колькасць валуноў. З цягам часу вялікія камяні пачалі абрастаць легендамі. На камянях выдзёўбвалі хрысціянскія крыжы, паганскія сімвалы, выемкі ды талеркі; камяні дзіўнай формы шанаваліся асабліва. Паступова скла-далася цэлая сістэма ўяўленняў, звяза-ных з камянямі: камяням давалі імёны, надзялялі пэўнымі функцыямі ці звязвалі з пэўнымі падзеямі. Мяняліся

эпохі, а камяні заставаліся. У нас існуюць Барысавы камяні, ка-мень Вітольдавы талеркі, Валос-ка-мень і Пяруноў камень, а таксама камяні са следам Багародзіцы ці Міколы. Не абашлося і без русіфікацыі. У Смаргонскім раёне ёсць Козі камень. Тубыльцы распавядаюць, што калісьці ў тых мясцінах ехала Кацярына ІІ і на яе напалі ваўкі, а козы, што пасьвіліся побач, заскочылі на камень і тупатам сваіх капытоў адагналі ваўкоў. Хто яго ведае, можа 200 год таму такую ж гісторыю распавядалі пра каралеву

Бону.Па сведчаннях Кіркора, у сярэдзіне ХІХ ст. амаль кожны вялікі камень меў сваю ўласную назву, звязаную з ім легенду, і шанаваўся мясцовым насельніцтвам. На дадзены момант у Беларусі выяўлена звыш за 300 куль-тавых камянёў, большасць з якіх ша-нуюцца і па сёння. І калі раней вакол камянёў збіралася ўся вёска, на камяні рэзалі ахвярную жывёлу, ці прыносілі хлеб, зерне, першы ўраджай, грошы, то зараз дзейнічае ўніверсальная ах-вяра – цукеркі. Іх нясуць і Дзядам на могілкі, і да культавых каянёў. На Вялікдзень прыносяць яйкі. Месца

вакол камяня разчышчаюць, упры-гожваюць, нярэдка ставяць крыж. І гэта ўсё пры тым, што з культам камянёў змагалася і царква, і кампар-тыя. У выніку царква вырашыла, што калі яна не можа гэтае спыніць, то яна гэтае ўзначаліць. Таму і пачалі маса-

ва з’яўляцца камяні з адбіткамі ног Багародзіцы ды іншых хрысціянскіх святых. Некаторыя навукоўцы жадалі вылучыць камяні-следавікі як нейкую беларускую асаблівасць, самабыт-ную традыцыю, нягледзячы на тое, што такія камяні пашыраны як у на-шых суседзяў, так нават і на далёкім Аравійскім паўвостраве. У свяшчэн-ным для мусульман горадзе Мека, ля Каабы ляжыць камень з адбіткамі ног прарока Ібрагіма. Згодна з паданнем, арханёл Джабраіл уздымаў на гэтым камяні прарока, калі ён аднаўляў Каабу. З рэшты рэшт самабытнай беларускай традыцыяй варта лічыць шанаванне камянёў-краўцоў ды камянёў-шаўцоў. Згодна з народнымі ўяленнямі, у гэтых камянях жыве нейкая істота, якая, за невялікую ахвяру, робіць даволі годнае адзенне ці абутак. Трэба толькі веча-рам прынесці на камень матэр’ял ды ахвяру, а зранку забраць выраб. Ёсць толькі адна маленькая акалічнасць: у гэтым адзенні нельга хадзіць у царкву,

бо яно там адразу ж спарахнее.Сваеасаблівым праяўленнем культа камянёў, што засеўм глыбока ў бе-ларусах, можна лічыць і павальнае іх выкарыстанне ў, прабачце, ланд-шафтным дызайне. У лепшым вы-падку камень адмыюць-адпаліруюць і зробяць з яго мясцовую дамінанту, у горшым – пафарбуюць белай фар-бай і дададуць гнуты металічны прут, атрымаюць такім чынам выяву гуся.

Ці зафарбуюць пад божую кароўку. І заўважце, гэта не здзек, а шчырае жаданне зрабіць “каб прыгожа было”.

Некаторыя ідуць яшчэ далей. Так, побач з прахадной Вілейскай мэбле-вай фабрыкі, створаны сваеасаблівы сад камянёў, куды дарэчы і недарэчы сцягнулі камяні з усяго раёну. Акрамя камянёў дзіўнай формы з бліжэйшага кар’еру, жорнаў і некалькіх валуноў з суседніх палёў, там стаіць Любэцкі ка-мень з ямкамі – гісторыка-культурная каштоўнасць, а таксама некалькі каменных нагробкаў(!) і каменны крыж, які хутчэй за ўсё быў такса-ма надмагільным. Чым кіраваўся стваральнік гэтага комплексу-невя-дома. Хаця, з іншага боку, можна ска-заць, што лепш так, чым на падмурак хаты (гэтым таксама любяць грашыць

некаторыя нашыя суайчыннікі).У любым выпадку культ камянёў даўно ўжо ўкараніўся ў ментальнасьці беларусаў, а яго праявы збольшага бу-дуцьзалежаць ад культурнага ўзроўню нацыі. І пакуль ён нізкі, нічога больша-га за божую кароўку чакаць не варта.

Друпаў Аляксей

11 ПадарожжыМы шукаем танныя спосабы аб’ездзіць Еўропу, але ж ці знаёмыя мы з Беларус-сю? Таму запрашаю вас падарожнічаць.

НясвіжКуды? Нясвіж.

Як? Аўтобусам, які дзе прамым маршрутам з Цэн-ральнага аўтавакзалу. Таксама ніхто не адмяняў аўтаспын і цягнікі у накірунку Брэста і Баранавічаў.

Чаму? Нясвіжскі замак занесены ў спіс Сусветнай спад-чыны ЮНЕСКА. А таксама, каб паглядзець былую радзівілаўскую ардынацыю, заснаваную Мікалаем Крыштафам Радзівілам Сіроткам у XVIст. Го-рад упершыню ўпамінаецца пад 1223 годам, таму складанымі матэматычнымі вылічэннямі прыходзім да высновы, што гісторыя горада цягнецца больш за 790 год.

На што паглядзець? Нясвіжскі палац. Зайсці можна ў любы дзень, акрамя дзяржсвятаў з 10.00 да 17.30. Кошт квітка ад 30 да 60 тыс. рублёў. Побач знаходзіцца вялізны парк. Першае маё наведванне Нясвіжа адзначыласася тым, што мы заблукалі і выйшлі да якогасьці стадыёну.Касцёл Божага Цела. Ідуць службы, гучыць арган. А ў склепе паха-ваныя Радзівілы. Аматарам вострых пачуццяў туды.Ратуша. Яе, як і палац, рэстаўравалі. Можна пабачыць музей гісторыі горада і копіі партрэтаў Радзівілаў. Там праводзяцца рэгістрацыі шлюбаў, таму ў гэты час простых турыстаў не прапусцяць.

Ну, а таксама як не пабачыць Слуцкую браму, Вежу былога касцела бенедыктынак, былую семінарыю (а перад гэтым Дамініканскі мана-стыр), дзе навучаўся Якуб Колас.

Плюсы: Невялікі і ўтульны. Усё навокал прыго-жае. Не ведаю, як можна не любіць Нясвіж?... Мінусы: Калі вы вырашыце застацца на некалькі дзён, то будзеце мець праблемы з начлегам, бо кошты на жыллё тут суадносныя з менскімі. Таму шукайце ў Нясвіжы сяброў і прасіцеся да іх у госці.

Падрабязней пра гісторыю глядзець тут - niasvizh.by. Спадзяюся, мы дапаможам вам адарвацца ад манітораў і пачаць даследваць Беларусь.

Баброўнік Ганна

12 Кліо:)

Галоўны рэдактар: Кацярына ДЗЕГЦЯРОВА Нам.галоўнага рэдактара: Ганна СОЙКА Заснавальнік : Студэнцкая Рада па якасці адукацыі гістарычнага факуль-тэта БДУ Дызайн і вёрстка: Ганна СОЙКА Журналісты:

Ілля ЧАРНЯЎСКІ, Анастасія НОВАК, Кацярына СМОТРЫНА, Дар’я ДРАЗДОЎСКАЯ, Вольга ШАНЧУК, Таццяна ГАНЧАРЭНКА, Кацярына ДЗЯГЦЯРОВА, Аляксей ДРУПАЎ, Ганна БАБРОЎНІК Адрас рэдакцыі: г. Мінск, вул. Чырвонаармейская, 6.

Меркаванні аўтараў могуць не супадаць з пазіцыяй рэдактараў. Вашыя заўвагі, прапа-новы дасылайце на адрас: katya.degtyare@mail.ru. http://vk.com/public_nika hist.bsu.by =>cтуд жиз=>пресса Тэлефануйце: +375298129669 (Кацярына) Тыраж 299 экз.

Дзяменцьеў І.В.• Оченьчастоменяназы-вают «Ооо!», «Опа!», «Ух ты!». Иногда даже матерно.• Отсумы,тюрьмыишко-лы не зарекайся!• Эторекорд!Истериканапервой же лекции.• Еслибудетекурить–вы-растете школьным учителем.• Вспомнитеменя,когдавидбудетепродолжать.Кушнір А.І.• Меч–этоорудиетруда.И мы его с вами увидим, если доживем.• Длякрасотыидляпроч-ности, и для красоты, и для прочности.• Акожаиндейцевзнаетекакая хорошая для выделки?• Отсутствиедекольте-вот что является признаком женской скромности и неинте-ресности.• Треугольныйвырездаетпрямое целенаправление - куда смотреть.• Колумбнасамомделебылколумбовичемизбрестско-го повета.• Москали-зверилютые,которые периодически напада-ли.• Смужикамипроще“Тыменя уважаешь?”–“Ятебяуважаю!”–“Давайвыпьем!”• Какщаспомню:дикиемедведи из Франции завозили к нам меха.

Каун С.Б.• Воткакребятапиари-лись в XVI веке.• Агдевашстароста?Выбесхозные?Увасанархия!Бузун Дз.М.• Каждыйзнаетнаанглийском языке не менее десятка слов. Правда, не все они цензурные.• Ктоещеунаснеохвачендобровольнымтрудом?• Можететутпотыкатьсякуда-нибудь.Корзун М.С.• Поссорилисьдваправо-славных князя Путин и Медве-дев с Саакашвилли, кто из них большийдипломат…• Зачемсознаваться,чтоты импотент?• Заэтонародпостроилхлам, т.е. храм и это я правиль-но оговорился.• Во-первыхизтуалеталиласьводав2033году…Этовообщенедопустимо.Иво-вторых,яузнал,чтовбуфетеможно купить 20 стаканчиков чая и пакетик сахара.• Унегобородабылазаострённая. Наверно мон-гол погнался за его пра-пра-прабабушкой.

Прывітанне,шаноўнае спадарства! Ці сумавалі вы па мне? Я вось вельмі. А вось і першакурснікаў бачу, і паважаных выкладчыкаў, ды і мае старыя знаёмыя сту-дэнты тут. Ці ня вылецелі яшчэ? Ну і до-бра. Тады трымайце найноўшую порцыю выказванняў.

Спадзяюся, вам спадабалася. Свае назіранні за выкладчыкамі і студэнтамі дасылайце на адрас katya.degtyare@mail.ru. Шчыра дзякую за ўвагу.