การยกระดบมลคาเพ�มขาวหอมมะลอนทรยท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย-

โครงการวจยการยกระดบมลคาเพ�มขาวหอมมะลของเกษตรกรรายยอ

รายงานฉบบสมบรณ

โครงการวจย การยกระดบมลคาเพ�มขาวหอมมะลอนทรยท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย

โดย ศานต เกาเอ &ยน และคณะ

มนาคม 2559

โครงการวจยการยกระดบมลคาเพ�มขาวหอมมะลของเกษตรกรรายยอ

การยกระดบมลคาเพ�มขาวหอมมะลอนทรยท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย

โครงการวจยการยกระดบมลคาเพ�มขาวหอมมะลของเกษตรกรรายยอย

2

สญญาเลขท� RDG5840001-(4)

รายงานฉบบสมบรณ

โครงการ การยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย

คณะผวจย สงกด หวหนาโครงการวจย: ศานต เกาเอ &ยน 2.สเพญพร พนธสวรรณ 3.อดลย โคลนพนธ 4.ลาพน ขนทอง 5.จาปา สวะไกร

ภาควชาเศรษฐศาสตรเกษตรและทรพยากร

คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ภาควชาเศรษฐศาสตรเกษตรและทรพยากร คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

เครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ เครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ เครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ

ชดโครงการวจยการขบเคล�อนการพฒนาการสหกรณและการคาท�เปนธรรม ระยะท� 8

สนบสนนโดยสานกงานกองทนสนบสนนการวจย (ความเหนในรายงานน &เปนของผวจย สกว.ไมจาเปนตองเหนดวยเสมอไป)

โครงการวจย “การยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย”

I

คานา

คณะวจยขอขอบคณสานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ท�ไดใหทนอดหนนในการจดทาโครงการน 0 ขอขอบพระคณผทรงคณวฒทกทานท�กรณาใหขอคดเหนและขอเสนอแนะ ทมกลยทธของสถาบนวชาการสหกรณ ชาวนาท�เขาโครงการทกทานท�ใหขอมลหนวยราชการในพ 0นท� ตลอดจนคณอรธ นวราช เและเครอขายโรงแรมและศนยประชมท 0ง 12 แหง

คณะผ วจย มนาคม 2559

II

บทสรปผบรหาร

การผลตขาวหอมมะลอนทรยโดยเร�มต 0งแตปลกจนถงแปรรปเปนขาวสารเพ�อขายในตราหรอย�หอตางๆในแตละทองท�น 0นตางกมวตถประสงคเพ�อสรางความแตกตางและความเช�อถอใหกบผบรโภคและสามารถสรางความแตกตางของขาวสารท�ผลตในสายตาผบรโภคได ทาใหผผลตสามารถกาหนดราคาขายโดยคานงถงตนทนการผลตได ทาใหชาวนาสามารถลดความเส�ยงในเร�องของการขาดทนลงได แตในหลายปท�ผานมามการปลกขาวอนทรยและแปรรปเปนขาวสารบรรจถงในลกษณะของชาวนารายคน กลม วสาหกจชมชนและสหกรณเปนตนเพ�มข 0นอยางมาก ทาใหมการแขงขนกนมาก ซ�งการทานาอนทรยตองมการรวมกลมผลต รวมกลมแปรรป และรวมกลมขายจงจะมความสาเรจและย�งยนเพ�อแกปญหาท�เกษตรกรรายยอยตองซ 0อปจจยการผลตในราคาขายปลกและขายผลผลตในราคาขายสง นอกจากน 0เกษตรกรยงเปนผจายคาใชจายการตลาดโดยเฉพาะคาขนสง ดงน 0นจงตองมการรวมกลมการผลตและรวมกลมการแปรรปแลวรวมกลมการขายซ�งเปนการเพ�มปรมาณความตองการปจจย และปรมาณผลผลตจะทาใหสามารถซ 0อปจจยในราคาท�ถกลงและขายผลผลตไดในราคาท�สงข 0น ดงน 0นจงตองมการวจยถงแนวทางการยกระดบมลคาเพ�มเพ�อใหการสงเสรมใหชาวนาทาการผลตขาวอนทรยเกดความสาเรจได

คาถามวจย คาถามวจยในการศกษาคร&งน &ม 2 ประการไดแก 1. แนวทางการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรย เพ�อนาประโยชนสเกษตรกรรายยอยอยางเปนธรรมและ

ย�งยน ควรดาเนนการอยางไร

2. ระบบสนบสนนท�จาเปนตอการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยแกเกษตรกรรายยอย มองคประกอบอะไรบาง และควรดาเนนการในรปแบบใด วตถประสงคของการวจย

วตถประสงคในการศกษาคร&งน &ม 2 ประการไดแก 1. เพ�อศกษาแนวทางการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยผานกลไกเครอขายวสาหกจชาวนาผปลก

ขาวหอมมะลอนทรยอานาจเจรญ 2. เพ�อหาแนวทางการพฒนาระบบสนบสนนสงเสรมชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรยอยางย�งยน

การดาเนนงานการวจยในรอบ 12 เดอน (1 มนาคม 2558 – 29 กมภาพนธ 2559) การดาเนนงานการวจยในรอบ 12 เดอน ต 0งแต 1 มนาคม 2558 ถง 29 กมภาพนธ 2559 ซ�งเปนการวจยปท�สอง โครงการวจยไดดาเนนกจกรรมตาง ๆ ตามข 0นตอนของการวจยสรปไดดงตอไปน 0 1. ตนทนการผลต

ตนทนการผลต ไดนาขอมลตนทนและผลตอบแทนในปการผลต 2556 มาวเคราะหโดยแยกตามขนาดเน 0อท�ปลกขาวหอมมะลอนทรยพบวาชาวนาท�มเน 0อท�ปลก 1 ถง 10 ไร ไดผลผลตขาวเปลอกเฉล�ยตอไรสงสดไร

III

ละ 445.02 กโลกรม แตมตนทนตอกโลกรมสงสดเทากบ 13.77 บาท สาหรบขนาดเน 0อท�ปลก 11 ถง 20 ไรเปนขนาดท�มตนทนตอกโลกรมต�าท�สดเทากบ 8.73 บาท โดยไดผลผลตไร 411.03 กโลกรม

สาหรบผลการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของเกษตรกรท�เขารวมโครงการวจยในปการผลต 2557 ไดทาการวเคราะหเปรยบเทยบตนทนผลตอบแทนระหวางนาดาและนาหวาน พบวานาดามตนทนเฉล�ยท 0งหมดเทากบไรละ 3,681.50 บาท สวนนาหวานเทากบไรละ 2,634.97 บาท ผลตอบแทนจากการผลตขาวหอมมะลอนทรยโดยเฉล�ยตอไร ปการผลต 2557 ชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรยแบบนาดาไดผลผลตตอไรเฉล�ย 295.14 กโลกรม ขายไดราคาเฉล�ยกโลกรมละ 15.38 บาท ไดกาไรไรละ 857.81 บาท ซ�งนอยกวาชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรยแบบนาหวานท�ไดผลผลตตอไรเฉล�ยเทากบ 389.65 กโลกรม ขายไดราคาเฉล�ยกโลกรมละ 14.67 บาท และไดกาไรไรละ 3,081.21 บาทจะเหนไดวาการทานาแบบนาหวานไดกาไรเฉล�ยตอไรท�มากกวานาดา จากการสอบถามชาวนาในการใชปจจยแรงงานและเมลดพนธในการทานาดาและทานาหวานพบวา ในการทานาดาใชแรงงานมากกวาการทานาหวาน แตใชเมลดพนธนอยกวานาหวาน กลาวคอการทานาดาใชแรงงานในกจกรรมหวานกลา ถอนกลา และปกดารวมไรละ 1.73 วนงานโดยเฉล�ย และใชเมลดพนธไรละ 1.78 กโลกรม แตการทานาหวานใชแรงงานในการหวานเมลดพนธเฉล�ยไรละ 0.06 วนงาน และใชเมลดพนธไรละ 6 กโลกรม 2. การบรหารงานของเครอขาย

จากขอบเขตชาวนาท�สมครใจเขารวมโครงการวจยท 0งส 0น 50 รายในปแรก (ป2557) ไดเปนสมาชกในเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญท 0งส 0น 300 รายในปท�2 (ป 2558)สาเหตจากปการผลต2557/58ไมมโครงการรบจานาขาวทาใหเกษตรกรมความตองการขายขาวใหกลมมากข 0นทาใหมความตองการเปล�ยนมาผลตขาวหอมมะลอนทรยมากข 0น เน�องจากกลมน 0ยงไมมรปแบบการบรหารท�ชดเจน หวหนาชดโครงการหลกและหวหนาโครงการยอยพรอมท 0งกลมแกนนาเกษตรกร จงไดประชมเชงปฏบตการเพ�อกาหนดแผนโครงสรางการบรหารงานของเครอขายและแผนธรกจรวมกนในการประชมคร 0งท� 4/2558 โดยท�ประชมมมตออกแบบแผนโครงสรางการบรหารงานและดาเนนงานรวมกน โดยมคณอดลย โคลนพนธ ทาหนาท�เปน ผ อานวยการสานกงานเครอขาย มหนาท�ในการดแลประสานงานกบวสาหกจชมชนท 0ง 22 แหง พรอมท 0งดแลความเรยบรอยของเครอขายโรงส และตดตอประสานงานกบฝายตางๆ เพ�อใหการทางานเปนไปดวยด คณลาพน ขนทอง ทาหนาท�เปนรองผ อานวยการฝายเครอขาย รบผดชอบการบรหารงานในสวนของตนน 0า ระบบฐานขอมลเกษตรกร การสงเสรมและการตรวจรบรองท 0งหมด คณนลน 0าคาง โคลนพนธ ทาหนาท�เปนรองผ อานวยการฝายสานกงาน จดทาระบบฐานขอมลลกคา การบรหารสตอคสนคา การรบออรเดอรและระบบจดสง คณลทนตา สภาจนทรทาหนาท�เปนรองผ อานวยการฝายบญช ดแลเร�องการเงน การบญช ฐานขอมลการคา และรายงานทางการเงนดงภาพท� 1

ภาพท� 1 โครงสรางการบรหารงานเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ 3. ผลการวเคราะห SWOT

ในการจดเวทประชมเชงปฏบตการ ณ หองประชมสานกงานพาณชยจงหวดอานาจเจรญดาเนนงานของกลมเครอขายผลตขาวหอมมะลอนทรย ท�ประชมไดต 0งเปาหมายการดาเนนงาน ในชวงป ถง 2560 โดยกาหนดปณธานของกลมเครอขาย อานาจเจรญสสากล ” โดยจะดาเนนจดหาตลาดและมความสามารถรวบรวมขาวเปลอกหอมมะลอนทรยจากสมาชกเครอขายไมต�ากวารอยละ 80

สาหรบผลการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค วสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ มผลดงตอไปน 0 จดแขง

1. ไดรบการรบรองเปนเครอขาย

2554 มโครงสรางการบรหารเครอขายโดยมสานกงานพาณชยจงหวดอานาจเจรญเปนพ�เล 0ยง

2. มผลตภณฑไดรบการรบรอง

3. มภาคพนธมตรธรกจ

โครงสรางการบรหารงานเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ

ในการจดเวทประชมเชงปฏบตการ : ประเดนยทธศาสตรการยกระดบมลคาเพ�มขาวหอมอานาจเจรญ ณ หองประชมสานกงานพาณชยจงหวดอานาจเจรญ เม�อวนท�14 กรกฎาคม 2558 ดาเนนงานของกลมเครอขายผลตขาวหอมมะลอนทรย ท�ประชมไดต 0งเปาหมายการดาเนนงาน ในชวงป

โดยกาหนดปณธานของกลมเครอขาย “ มงสรางเครอขายคณคาเพ�อยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยโดยจะดาเนนจดหาตลาดและมความสามารถรวบรวมขาวเปลอกหอมมะลอนทรยจาก

80 ของขาวเปลอกสมาชกท�ผลตไดในแตละป สาหรบผลการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ( SWOT Analysis

วสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ มผลดงตอไปน 0

ไดรบการรบรองเปนเครอขาย “เครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ

มโครงสรางการบรหารเครอขายโดยมสานกงานพาณชยจงหวดอานาจเจรญเปนพ�เล 0ยง

มผลตภณฑไดรบการรบรอง IFORM (195 ราย) ใชระบบตรวจรบรองภายใน

มภาคพนธมตรธรกจ ( แมศรเรอน ทวบรพา Farmer shop กลมธรกจเชงพาณชย สวนสามพราน

IV

โครงสรางการบรหารงานเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ

ประเดนยทธศาสตรการยกระดบมลคาเพ�มขาวหอมอานาจเจรญ 2558 เพ�อกาหนดแนวทาง

ดาเนนงานของกลมเครอขายผลตขาวหอมมะลอนทรย ท�ประชมไดต 0งเปาหมายการดาเนนงาน ในชวงป 2558 มงสรางเครอขายคณคาเพ�อยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรย

โดยจะดาเนนจดหาตลาดและมความสามารถรวบรวมขาวเปลอกหอมมะลอนทรยจาก

SWOT Analysis )ของ เครอขาย

เครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ” เม�อป

มโครงสรางการบรหารเครอขายโดยมสานกงานพาณชยจงหวดอานาจเจรญเปนพ�เล 0ยง

ใชระบบตรวจรบรองภายใน

กลมธรกจเชงพาณชย สวนสามพราน

V

โครงการผกป� นโตขาว และราชธานอโศกเปนตน )

4. มเครอขายโรงสชมชนกระจายในการแปรรปขาวของเกษตรกรในเครอขาย 6 แหง

5. แหลงเกบสตอกขาวเปลอกของกลม

5.1 โนนคอทง

5.2 หนองเมก

5.3 โคกกลาง

5.4 เฉล�ยเกษตรกรเกบขาวเปลอกไวคนละ 5 - 10 ตน

จดออน 1. ยงไมมการจดทาแผนธรกจ

2. ยงขาดเงนทนหมนเวยนธรกจ รบซ 0อขาวเปลอกหอมมะลจากสมาชกไดท 0งหมดในชวงตนฤดเกบ

เก�ยวซ�งตองใชเงนทนปละประมาณ 10 ลานบาท

3. ศกยภาพโรงสยงไมไดมาตรฐานตนทนการแปรรปยงสง

4. ขาดระบบการบรหารจดการเครอขายตามแผนธรกจ

กรรมการและบคคลากรยงเปนอาสาสมคร

5. ขาดสานกงานเครอขาย (ปจจบนใชสานกงานพาณชยจงหวด และรานตนขาว)

โอกาส 1. นโยบายรฐใหการสนบสนนการยกระดบความสามารถในการแขงขนของเกษตรกร

2. มหนวยงานราชการในทองท�ใหการสนบสนน

3. มภาคสงเสรมมาตรฐานเกษตรอนทรย

4. คนในสงคมชวยบรโภคสนคาชมชน

5. พาณชยจงหวดใหการสนบสนนคาใชจายในการตรวจรบรองปลกขาวอนทรยรายละ 300 บาท

และใหถงบรรจขาวฟร

อปสรรค 1. แผนการปฏบตงานการสงเสรมของภาครฐเปนอปสรรค เชน การแจกปจจยการผลตท�ไมทราบ

แหลงท�มา

2. โครงสรางการตลาดไมเอ 0ออานวยตอผผลตรายยอย

3. มผผลตขาวหอมมะลแปรรปบรรจถงจานวนมาก ท 0งรายยอยและรายใหญ

4. นโยบายของรฐ มโครงการหลากหลายลงในพ 0นท�เดยวกน

VI

4. สรปตนทนการแปรรปและสวนเหล�อมการตลาด

สวนเหล�อมการตลาดแบงตามชนดของขาวและมาตรฐานอนทรย วเคราะหภายใตขอตกลงราคาขาย

กบกลมโรงแรม โดยมขนาดบรรจกระสอบละ 50 กโลกรม ขนสงโดยรถบรรทกส�ลอ พบวา การขายขาวย�ง

ผสมปลายขาวหกมาก กาไรตอกโลกรมย�งลดลง เน�องจากราคาท�ขายไดลดลงมากกวาตนทนการแปรรปท�

ลดลง เชนขาวขาวชนด 100%ชนดปรบเปล�ยนขายไดกโลกรมละ 40 บาทแตถาเปนชนด 60 % ขายไดกโลกรม

ละ 30 บาท จะเหนวาราคาลดลงถง 10 บาท แตตนทนการแปรรปลดลงเพยง 6.58 บาทตอกโลกรมดงตาราง

ท� 1

ตารางท�1 ตนทนการแปรรปและตนทนการตลาดขาวขาวขนาดบรรจถง 50 กโลกรม

ชนดขาวสาร ตนทนแปรรปตนขาวบาท/กก.

ตนทนการตลาด บาท/กก.

ราคาท�ขายได บาท/กก.

ผลตอบแทนสทธ บาท/กก.

1.ขาวสารชนด 100% ปรบเปล�ยน 26.45 32.79 40 7.21 I-FOAM 28.45 34.79 40 5.21

EU 30.45 36.79 40 3.21 2.ขาวสารชนด 80%

ปรบเปล�ยน 23.16 29.5 35 5.5 I-FOAM 24.76 31.1 35 3.9

EU 26.36 32.7 35 2.3 3.ขาวสารชนด 60%

ปรบเปล�ยน 19.87 26.21 30 3.79 I-FOAM 21.07 27.41 30 2.59

EU 22.27 28.61 30 1.39

5. การขายขาวใหภาคพนธมตรธรกจ

ขาวของกลมเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญมขาวเปลอกรวมท 0งส 0น 1,500 - 1,800 ตนตอป โดยท�ทางกลมจะทาการรบซ 0อขาวเปลอกจากสมาชกในราคาท�สงกวาทองตลาด กลาวคอ ในป 2557 ราคารบซ 0อขาวเปลอกในทองตลาดกโลกรมละ 13 บาท ทางกลมรบซ 0อขาวเปลอกอนทรยของสมาชกใน

VII

ราคากโลกรมละ 16 บาท ถาหากอยใน ชวงปรบเปล�ยนรบซ 0อในราคา 14 และ 15 บาท สาหรบการปรบเปล�ยนชวงปท� 1 และ 2 ตามลาดบ แลวนามาแปรรปเปนขาวสารบางสวน การขายขาวของกลมเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญแบงการขายออกเปน 2 ลกษณะคอ 1. ขายเปนขาวเปลอก 60 % โดยขายเปลอกใหแกไรทอง Organic เอเดน กรป อสานไทย Organic รอยเอดพลาซาและโรงแรมสามพราน รเวอรไซต รวมประมาณ 220 ตนตอป 2. ขายเปนขาวสาร 40 % ปรมาณขาวสารท�ขายไดเฉล�ย 770 ตนตอป โดยขายขาวสารใหแกทวบรพา สหกรณโคนม นครปฐม Farmer Shop (สถาบนวชาการสหกรณ) งานมหกรรมท�วไป ผกป� นโตขาว และแมศรเรอน

6. การเจรจาขายขาวใหกลมโรงแรม

การดาเนนการวจยโครงการ “การยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย” และ กลมสามพราน โมเดล ท�ไดมความรวมมอกน ซ�งคณอรษ นวราชไดไปขอความรวมมอจากเครอขายโรงแรมและศนยประชม 12 แหง ในการเปนผ นารองรบซ 0อขาวสารจากกลมวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ ซ�งความรวมมอลกษณะน 0เปนแบบอปสงคมาพบอปทานซ�งเรยกวา The Demand Driven Supply Network (ดงภาพท� 2)

ภาพท� 2 The Demand Driven Supply Network

VIII

โดยในป 2559 คณอรธ นวราช ไดเขามาชวยเจรจาในการซ 0อขาวสารจากกลมสจธรรมและภาค

เครอขายโรงแรม 12 แหงไดแก โรงแรมอนนตรา เดอะ เซนต รจส ดสตธาน อวาน เอเทรยม ดสตธาน เดอะทวน ทาวเวอร แกรนด ไดมอนด สวท รายาวด พลาซา แอทธน ศนยการประชมแหงชาตสรกตv อมแพค เมองทองธาน Siam Paragon ขาวอนทรยท�กลมสามพรานโมเดลและภาคเครอขายจะส�งซ 0อม 3 ชนด คอขาวอนทรยชนด 100% จาหนายในราคา กโลกรมละ 40 บาท ขาวอนทรยชนด 80% จาหนายในราคา กโลกรมละ 35 บาท และขาวอนทรยชนด60% จาหนายในราคา กโลกรมละ 30 บาทโดยโรงแรมและศนยประชมท�ไดมคาส�งซ 0อขาวท 0ง 3 ชนดจากเครอขายฯ ม 9 แหงดงตารางท� 2 ตารางท� 2 ปรมาณขาวท�โรงแรมรบซ 0อในป 2559 ลาดบ

ท� รายช�อ ชนดขาวและปรมาณท�ส� งซ &อ จานวนคร&ง

ท�มาสง : เดอน

ขาวอนทรย 100%

ขาวอนทรย 80%

ขาวอนทรย 60%

1 IMPACT ARENA - 3-10 ตน 3-6 ตน 1 2 BITEC - 5 ตน - 1 3 TWIN TOWER - 2.5 ตน - 1 4 RAMA GARDEN HOTEL - - 2 ตน 2 5 SUKOSOL BANGKOK 1.25 ตน - 1.25 ตน 2 6 Queen Sirikit National

Convention Center : QSNCC 980

กโลกรม - - 2

7 PLZZA ATHENEE BANGKOK - 800 กโลกรม 1.2 ตน 2 8 DUSIT BANGKOK - 2 ตน - 1 9 SAMPRAN RIVERSIDE - 1 ตน - 1

รวม 2.23 ตน 14.3-21.3 ตน

7.45-10.45 ตน

7. การใหความรในการบรหารจดการสตอกขาว เม�อทางกลมตองมการขายขาวท�เปนมออาชพมากข 0นจงจาเปนจะตองมความรในการบรหารจดการสตอกเพราะขาวท�ขายมความหลากหลายมากข 0นตามความตองการของกลมโรงแรม โดยหนาท�และผ รบผดชอบของกลมเกดจากการประชมเชงปฏบตการ แบงออกเปน 7 ฝายดงภาพท� 3 ไดแก

1. ระบบฐานขอมล matching demand-supply 2. รบคาส�งซ 0อ จดทาแผนการตลาด

IX

3. วางระบบขนสง ตามขอตกลงของลกคาแตละราย 4. ระบบสงมอบสนคา 5. การกระจายสนคา 6.การชาระเงน /credit term 7. การประเมนความพงพอใจของลกคา

ภาพท� 3 หนาท�และผ รบผดชอบในการขายขาวสารของกลม

8. ผลการทดลองตลาดการขายขาว ไดนาขาวสารท�แปรรปโดยกลมท�เขารวมโครงการวจย ใชแบรนดโครงการซ 0อขาวจากชาวนาออกแบบ

โดยโครงการ FARMER SHOP สถาบนวชาการสหกรณ(ภาพท� 4) มาทาการทดลองตลาดขายขาวใน ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ทกวนจนทรสปดาหท� 1 และ 3 ของทกเดอนในชวงระยะแรก เน�องจากมวนหยดในชวงวนจนทรสปดาหท� 1 และ 3 บอยคร 0ง จงไดปรบเปนขายทกวนจนทรเวนจนทรแทน ท 0งน 0ท 0งน 0นเพ�อเปนการระบายผกอนทรยท�มาขายพรอมกนดวย โดยขายในชวงเวลา 7.00 น. – 14.00 น. ภายใตโครงการเกษตรปลอดภยสชมชนชมชนเก 0อหนนเกษตรกร จดโดยสถาบนวชาการสหกรณ ไดดาเนนการมาแลวจานวน 17 คร 0ง มยอดขายรวม 347 กโลกรม แยกเปนขาวขดขาว 138 กโลกรม ขายในราคากโลกรมละ 55 บาท และเปนขาวกลองจานวน 209 กโลกรม ขายในราคากโลกรมละ 60 บาท รวมรายไดท�ขายไดเปนเงนท 0งส 0น 20,130 บาท

การจดการ Logistic

X

ภาพท� 4 ขาวในโครงการซ 0อขาวจากชาวนา สถาบนวชาการดานสหกรณ

นอกจากน 0ยงไดมการสอบถามความคดเหนจากผมาซ 0อขาวดวย ซ�งพบวาผบรโภคท 0งหมดไมรจกขาว

หอมมะลอนทรยจากจงหวดอานาจเจรญมากอน และท�ตดสนใจซ 0อเพราะคดวาเปนขาวท�มคณภาพ เปนการซ 0อขาวจากเกษตรกรโดยตรง โดยไมผานมอพอคาคนกลาง ผบรโภคมความตองการซ 0อขาวกลองมากกวาขาวขดขาว โดยขายขาวกลองไดท 0งหมด 209 กโลกรม คดเปนรอยละ 60.23 ของปรมาณขาวท�ขายไดท 0งหมดและมความพงพอใจกบคณภาพและราคาขาวท�ขาย

9.แนวทางการยกระดบมลคาขาวอนทรยเพ�อนาประโยชนสเกษตรกรรายยอย ตนน 0า ผลตขาวเปลอกหอมมะลอนทรยท�มคณภาพดไดมาตรฐานตามขอกาหนดของแตละการรบรอง ควร

ทานาดวยความรและขอมลขาวสารในการตดสนใจการผลตมากกวาใชความเคยชนในการผลตเหมอนท�ผานมา ตองเอาใจใสลงแรงในการดแลนามากข 0น ตองประเมนตนทนและผลตอบแทนจากการทานา โดยมการจดเกบขอมลบญชรายรบ – รายจาย และผลผลตท�ไดจากการผลต เพ�อเปนขอมลในการพฒนาคณภาพการผลตและลดตนทนการการผลตของตนเองไดในฤดกาลปลกขาวคร 0งตอไป ควรศกษาการใชเคร�องทนแรงในการทานา เชนการใชเคร�องหยอดเมลดพนธ ท�ทาใหประหยดการใชเมลดพนธมากย�งข 0นหรอการศกษาเปรยบเทยบรปแบบการทานาท�แตกตางเชนการทานาดากบนาหวานเปนตน

กลางน 0า กลมเครอขายรฐวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญควรสรางกจกรรมรวมกน เพ�อเสรมสราง

ความผกพนของสมาชกในกลม รบซ 0อขาวจากสมาชกในราคาท�เปนธรรม ทางกลมควรจะตองมแผนธรกจในแตละป ตองประกอบไปดวย แผนการผลต แผนการแปรรป แผนการตลาดตามชองทางการจดจาหนาย เพ�อวางแผนการผลตตามการรบรองมาตรฐานอนทรยแตละประเภท การแปรรปขาวแตละชนด และการกระจายการขายตามชองทางการจดจาหนายตางๆ โดยมขอมลท�ถกตองใชในการวางแผน เจรจาทางธรกจ โดยเฉพาะอยางย�งการคดราคาขาย ควรแยกตามประเภทการรบรองการรบรองมาตรฐานอนทรย ขนาดบรรจแตละขนาด ควรขายในราคาท�แตกตางกนและไมควรใชวธลดราคาขาวเปลอกท�รบซ 0อจากสมาชกเพ�อทาใหสามารถขายขาวใหแกลกคาไดในราคาถกลง ตองมการสรางแบรนดใหเปนท�เช�อถอแกผบรโภค เน�องจากธรกจ

XI

การทาขาวถงขายในตลาดมผผลตจานวนมากท 0งรายยอยและรายใหญ ทางกลมจงตองมการบรหารจดการและการแปรรปใหตนทนลดลงจะไดแขงขนได

ปลายน 0า ทางกลมจะตองมเครอขายพนธมตรทางธรกจท�รบซ 0อขาวสารในปรมาณและราคาตามขอตกลงท�

เจรจาในแตละป โดยฝายจดซ 0อขาวของเครอขายพนธมตรทางธรกจจะตองเปล�ยนแนวคดจากเดมท�มงเร�องตนทนต�าสดเปนตวต 0งในการเจรจาซ 0อขาวใหเปนการซ 0อในระดบราคาท�เปนธรรมเน�องจากเปนขาวท�มคณภาพผลตตามมาตรฐานขาวอนทรย และทราบแหลงท�มาของผลผลต ซ�งอาจจะซ 0อในราคาสงกวาระดบราคาในทองตลาดท�วไป ปรมาณการสงมอบขาวในแตละคร 0งและการชาระเงนท�ยดหยนมากกวาการซ 0อจากตลาดท�วไปมความเขาใจถงบรบทของเครอขายท�เปนหนวยการผลตเปนรายยอยซ�งเปนการชวยเหลอใหเกษตรกรรายยอยสามารถอยได

10.แนวทางการพฒนาระบบสนบสนนสงเสรมชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรย

ตนน 0า กจกรรมการลดตนทนและเพ�มผลผลต

1. ชวยใหความรในการปรบปรงเทคโนโลยการผลต ปจจยการผลต ปรบปรงโครงสรางการผลตพ 0นฐาน เชน แหลงน 0า เคร�องจกรกลการเกษตร เมลดพนธ และการบารงดน เปนตน กลางน 0า กจกรรมการลดตนทนการตลาด

1. สถาบนการเงนใหการสนบสนนเงนทนหมนเวยนเพ�อรบซ 0อขาวเปลอกใหแกเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ

2. สนบสนนเทคโนโลยการแปรรปขาว เชนโรงสขาวท�ไดมาตรฐานมากข 0น 3. ชวยลดตนทนการตลาด เชน การสนบสนนรายจายในการตรวจรบรองมาตรฐานอนทรย 4. อบรมเชงปฏบตการใหความรเร�องการบรหารจดการกลม ระบบจดการ การกระจายสนคา

และการขนสง และการการสรางแบรนดเปนตน ปลายน 0า กจกรรมเพ�มปรมาณและราคาซ 0อขาว

1. รฐควรมมาตรการจงใจใหเอกชนในการทาธรกจกบกลมเกษตรกร เชน การลดหยอนภาษ 2. ชวยในการเจรจาทาความเขาใจทางธรกจระหวางเครอขายเกษตรกร และเครอขายภาค

พนธมตรธรกจภาคเอกชน

XII

11. ขอเสนอแนะ 1.ขอเสนอแนะสาหรบเกษตรกร 1.1 วธการผลต ควรทานาดวยความรและขอมลขาวสารในการตดสนใจการผลตมากกวาใชความเคยชนในการผลตเหมอนท�ผานมา ตองประเมนตนทนและผลตอบแทนจากการทานา โดยมการจดเกบขอมลบญชรายรบ – รายจาย และผลผลตท�ไดจากการผลต เพ�อเปนขอมลในการพฒนาคณภาพการผลตและลดตนทนการเพาะปลกของตนเองไดในฤดกาลปลกขาวคร 0งตอไป ควรศกษาการใชเคร�องทนแรงในการทานา เชนการใชเคร�องหยอดเมลดพนธ ท�ทาใหประหยดการใชเมลดพนธมากย�งข 0น 2.ขอเสนอแนะสาหรบกลม 2.1 การทาธรกจแบบเครอขายจะสาเรจและเจรญกาวหนาอยางย�งยนไดน 0น จะตองผลตสนคาใหไดมาตรฐานเกษตรอนทรย การทางานภายในกลมท�ไดรบความความรวมมอและความจรงใจจากทกฝาย และทกฝายตองจะไดรบผลตอบแทนท�ไดรบอยางเปนธรรม ตามสดสวนท�ควรจะไดรบ 2.2 การตรวจรบรองมาตรฐานอนทรย จะตองเปนไปตามขอกาหนดตามมาตรฐานเกษตรอนทรยอยางเครงครด 2.3 เน�องจากในกลมมกจกรรมเพ�มข 0น ท 0งทางการสงเสรมการเพาะปลก การตรวจมาตรฐาน การแปรปขาวหอมมะล การขนสง การขาย การตดตอกบหนวยงานภาครฐและภาคเอกชน นอกจากน 0ยงมกจกรรมท�ตองทาตามกจกรรมของรฐบาลท�ลงมาในพ 0นท� จงควรเตรยมรบเพ�มคน โดยใหแกนนาของกลมยอยท 0ง 22 กลมและสมาชกกลมมสวนรวมในการบรหารจดการงานมากข 0น เพ�อเปนการกระจายภาระงาน เพ�อไมใหงานหลกของกลมเสยหาย และเปนการเสรมสรางความเขมแขงภายในกลมใหม�นคงย�งข 0น 2.4 สรางแรงจงใจอยางอ�นนอกจากราคาขาวเปลอกท�รบซ 0อสงกวาทองตลาด เพ�อใหสมาชกผลตขาวเปลอกท�มคณภาพ ไดตรงตามมาตรฐานอนทรย เชน มการคนกาไรใหแกสมาชกในแตละป

2.5 เน�องจากการแปรรปขาวสารอนทรยบรรจถง มผผลตจานวนมาก ทางกลมจะตองพฒนาสรางแบรนดท�มมาตรฐานและคณภาพท�แตกตางจากผผลตรายอ�น เชน ในถงบรรจจะตองระบถงเร�องราวการผลตขาว คณสมบตของขาว เพ�อสรางความแตกตางในสายตาผบรโภค โดยเฉพาะขาวสารขนาดบรรจ 1 กก. และ 5 กก.

2.6 การกาหนดราคาขายควรต 0งราคาใหแตกตางกนตามมาตรฐานการตรวงรบรองและประเภทของขาวเชนราคาขาวอนทรยชนด 100% ท�ไดรบการรบรองตามมาตรฐาน EU ควรต 0งราคาสงสด เพราะมตนทนการตลาดสงสดเชน ราคา 50 บาทตอกโลกรม เพราะมตนทนการตลาดสงสด

2.7 การบรหารของกลม จะตองมขอมลขาวสารท�ถกตองเพ�อใชในการตดสนใจวางแผนการผลตใหสมาชกกลม การแปรรปและการขายของกลม เชนการตดสนใจแปรรปเปนขาวขดขาวชนด 100 %

XIII

80% และ 60 % หรอจะแปรรปเปนขาวกลอง โดยคานงถงปรมาณความตองการในตลาดและผลตอบแทนท�ไดรบ 3. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 3.1 รฐควรใหการสนบสนนดานลดตนทนการผลตโดยการสนบสนนปจจยการผลตแนะนาสงเสรมใหมการปรบปรงบารงดนเพ�อใหผลผลตเพ�มข 0น ชวยเหลอเงนทนหมนเวยนในการรบซ 0อขาวเปลอกจากสมาชกในอตราดอกเบ 0ยแบบพเศษต�ากวาทองตลาด ดานการตลาดชวยเจรจาและจดหาตลาด และดานการแปรรปสนบสนนโรงสใหแปรรปไดตนขาวมากข 0นมากกวารอยละ 50 กจะทาใหกลมสามารถแปรรปจากขาวเปลอกเปนขาวสารถงไดในตนทนท�ลดลงเชนใหเงนทนปลอดดอกเบ 0ยเพ�อปรบปรงโรงสใหมประสทธภาพมากข 0น 3.2 รฐมนโยบายการลดหยอนภาษใหกบเอกชนท�เขามารบซ 0อขาวสารจากกลมเกษตรกรในราคาท�เปนธรรม 3.3 รฐเปนผประสานงานใหเกษตรกรผปลกขาวหอมมะลอนทรยไดรวมกน 3.4 สถานการณการแปรรปขาวสารบรรจถงขนาด 1 กโลกรม ในปจจบนมการสงเสรมใหเกษตรกรรวมกลมเพ�อแปรรปขาว จนทาใหเกดแบรนดท�หลากหลาย การผลตเปนไปอยางกระจดกระจาย ตางคนตางทา และผลผลตมจานวนนอย ทาใหตนทนสง เน�องจากไมมการประหยดทางขนาด ประกอบกบในอนาคตอาจทาใหเกดการแขงขนกนเองในกลมของเกษตรกรผแปรรปขาว ในดานราคา เน�องจากเปนสนคาท�สามารถทดแทนกนได จงควรสงเสรมใหผปลกขาวหอมมะลอนทรยรวมกลมกนเปนกลมใหญ เพ�อใหเกดการประหยดทางขนาด ลดตนทนในการแปรรป ลดคแขงทางธรกจ งายตอการโปรโมทแบรนดและการจดจาของผบรโภค 3.5 นโยบายสงเสรมเก�ยวกบการผลตขาวอนทรยของขาราชการในพ 0นท�ควรตอเน�องจากของเดม ไมควรเปล�ยนแปลงตามนโยบายของผมาใหม เพ�อปองกนไมใหเกดความสบสนของผบรโภค

การทาธรกจแบบเครอขายจะประสบความสาเรจและย�งยนได จะตองไดรบความรวมมออยางจรงใจจากทกฝาย ปารศจากผลประโยชนทบซอนและทกฝายจะตองไดรบผลตอบแทนท�เปนธรรมตามสดสวนท�สมควรจะไดรบ นอกจากน 0 ทกฝายท�เก�ยวของจะตองเขาใจตรงกนวาในการรวมกลมเปนเครอขายเพ�อทางเลอกในการผลต การตลาด และคณภาพชวตทดกวา

XIV

สารบญ

เร�อง หนา คานา I บทสรปผบรหาร II สารบญตาราง X VI สารบญภาพ XVII บทท� 1 บทนา 1 ความสาคญของปญหา 1

คาถามวจย 3 วตถประสงค 4 ประโยชนท�คาดวาจะไดรบ 4

บทท� 2 กรอบแนวคดในการวจย 5 แนวคดการเพ�มมลคา 6 การดาเนนการวจย 13 กลมเปาหมายการวจย 14

บทท� 3 ลกษณะการผลตและการขายขาวหอมมะลอนทรย 15 การใชปจจยการผลต 15 ตนทนและผลตอบแทนการผลตขาวหอมมะลอนทรย 17

การกระจายผลผลต แหลงขาย และราคา 25 การผลตขาวของกลมวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญปการผลต2558/2559 27 ปจจยท�มผลทาใหกาไรของเกษตรกรแตกตางกน 27 บทท� 4 เครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ 28

ความเปนมา 28

การบรหารงาน 31 กจกรรมของกลม 32 เครอขายภาคพนธมตรของกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ 33 การขายขาวใหกลมโรงแรม 35 การรวบรวมขาวเปลอกของเครอขายและการสงมอบขาวใหแกเครอขายโรงแรม 35 รายไดของกลมวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ 36

เปาหมายของกลมวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญป 2558-2560 36 ความคดเหนของนกวจยท�เก�ยวของกบประโยชนท�ไดรบจากการเขารวมงานวจย 36

XV

สารบญ (ตอ)

เร�อง หนา การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรค 37

บทท� 5 การแปรรปและการตลาดของเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ 39 การแปรรปขาว 39 ตนทนการผลตขาวสารหอมมะลอนทรย 40 ตนทนคาขนสง 41 ตนทนการตลาด 42 การวเคราะหสวนเหล�อมการตลาด 42 สวนเหล�อมการตลาดแบงตามชนดของขาวและมาตรฐานอนทรย 43 การขายขาวสารของกลมสจธรรมอานาจเจรญ 45 การทดลองตลาดขายขาวของโครงการวจย 49 บทท� 6 แนวทางการยกระดบมลคาเพ�มและการพฒนาระบบสนบสนนสงเสรม 54 แนวทางการยกระดบมลคาขาวอนทรยเพ�อนาประโยชนสเกษตรกรรายยอย 54 แนวทางการพฒนาระบบสนบสนนสงเสรมชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรย 55 บทท� 7 สรปและขอเสนอแนะ 57

สรป 57 ขอเสนอแนะ 63 เอกสารอางอง 66 ภาคผนวก 67

ภาคผนวก ก. : ตารางกจกรรมการทาวจยของโครงการ 68 ภาคผนวก ข. : รายงานการประชม 73 ภาคผนวก ค. : รายงานการขายขาว 102 ภาคผนวก ง. : ขอมลเพ�มเตม 123

XVI

สารบญตาราง

ตารางท� หนา 3.1 ตนทนและผลตอบแทนท�ชาวนาไดรบจากการปลกขาวนาปหอมมะลอนทรย 17 ในจงหวดอานาจเจรญ 3.2 ผลตอบแทนการผลตขาวหอมมะลอนทรย ในปเพาะปลก 2556 19 3.3 ตนทนและผลตอบแทนจากการผลตขาวหอมมะลอนทรยแบงตามขนาดเน 0อท�ปลก 20 ของเกษตรกรผ เขารวมโครงการใน จงหวดอานาจเจรญปการผลต 2556 3.4 ตนทนการผลตขาวหอมมะลอนทรยแบบนาดา ของเกษตรกรผ เขารวมโครงการใน 20 จงหวดอานาจเจรญปการผลต 2557 3.5 ตนทนการผลตขาวหอมมะลอนทรยแบบนาหวาน ของเกษตรกรผ เขารวมโครงการใน 22

จงหวด อานาจเจรญปการผลต 2557 3.6 ผลตอบแทนขาวหอมมะลอนทรยของเกษตรกรผ เขารวมโครงการในจงหวดอานาจเจรญ 24

ปการผลต 2557 3.7 ผลการสมภาษณกลมตวอยางชาวนาเร�องการใชปจจยและแรงงานเปรยบเทยบระหวาง 24 นาหวานและนาดาปการผลต 2558 3.8 การกระจายผลผลตขาวเปลอกท�ผลตไดในป 2557 และชาวนาในจงหวดอานาจเจรญ 25 3.9 แหลงขายผลผลตขาวเปลอกหอมมะลของชาวนาในจงหวดอานาจเจรญ ปการผลต 2557 26 3.10 ราคาขาวเปลอกหอมมะลท�ขายไดโดยเฉล�ยตอกโลกรม ป 2557 ในจงหวดอานาจเจรญ 26 4.1 สมาชกเครอขายวสาหกจชมชนขาวสจธรรมอานาจเจรญ ป 2558 30 5.1 ตนทนการจดซ 0อและการแปรรปขาวเปลอกขาวหอมมะลอนทรย 1 ตนปการผลต 2557 39 5.2 อตราสวนการแปรรปขาวเปลอกขาวหอมมะลและรายไดจากสวนประกอบของขาว 40 จากขาวเปลอกขาวหอมมะล 1 ตน 5.3 ตนทนการแปรรปขาวเปลอกเปนขาวสาร 1 กโลกรม แตละประเภท 41 5.4 การคดราคาระบบขนสงตอหนวยจากโรงสขาวโนนคอทง มายง โรงแรม 12 แหง 41 ในกรงเทพมหานคร 5.5 ตนทนการตลาดของการแปรรปขาวขาวอนทรย ท�ไดรบมาตรฐาน EU บรรจถงสามขนาด 42

ของกลมวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ 5.6 ตนทนการตลาดของการแปรรปขาวขาวอนทรย ท�ไดรบมาตรฐาน EU บรรจถงสามขนาด 43 ของกลมวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ 5.7 ตนทนการตลาดในการขายขาวอนทรย จากจงหวดอานาจเจรญมาขายใน 44 จงหวดกรงเทพมหานครขนาดบรรจกระสอบละ 50 กโลกรม โดยรถบรรทกส�ลอ

XVII

สารบญตาราง(ตอ)

ตารางท� หนา 5.8 ปรมาณการรบซ 0อขาว(หนวย:กโลกรม) และราคา(หนวย:บาท/กโลกรม)ของภาคพนธมตรธรกจ 47 ในป 2558 และ 2559 5.9 ปรมาณการส�งซ 0อขาวจากกลมสามพรานโมเดลและภาคเครอขาย 49 5.10 ปรมาณขาวสารท�ขายไดในแตละคร 0งของโครงการวจย 50 5.11 รายช�อผ ตองการทาธรกจกบเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ 53

XVIII

สารบญภาพ

ภาพท� หนา 2.1 แนวคดการยกระดบมลคาเพ�ม (Moving up the value chain) 5 2.2 การไตระดบมาตรฐานการผลตขาวอนทรย 6 2.3 ราคาท�ไดรบและตนทนการผลตของเกษตรกรแตละราย . 9 2.4 สวนเหล�อมการตลาด 10 2.5 สวนเหล�อมการตลาดลดลง 11 2.6 สวนประสมการตลาด (4 P’s) 13 2.7 กรอบแนวทางการวจยโครงการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยสสากลปท� 2 14 4.1 ปณธานและเปาหมายรวมกนของเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ 28 4.2 แผนภาพสมาชกเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ ป 2558 29

4.3 กลมเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ แบงตามเขตพ 0นท� 31 4.4 โครงสรางการบรหารงานเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ 32 4.5 ความสมพนธระหวางตนน 0า กลางน 0าและปลายน 0า 34 4.6 รปแบบการขายขาวใหกลมโรงแรม 35 5.1 หนาท�และผ รบผดชอบในการขายขาวสารของกลม 45 5.2 The Demand Driven Supply Network 48

5.3 ขาวในโครงการซ 0อขาวจากชาวนา สถาบนวชาการดานสหกรณ 51 6.1 แนวทางการยกระดบมลคาเพ�มและการพฒนาระบบสนบสนนสงเสรม 56

1

บทท� 1

บทนา

ความสาคญของปญหา

ขาวยงคงเปนพชเศรษฐกจท�สาคญของประเทศไทย มเกษตรกรผปลกขาวจานวน 3.7 ลานครวเรอน และนอกจากขาวจะเปนอาหารหลกประจาวนของคนไทยกวา 65 ลานคนแลว ยงมเหลอสงออกจาหนายไปยงตางประเทศ ทาใหไทยตดอนดบเปนประเทศผสงออกขาวเปนอนดบหน�งของโลกมานานกวา 30 ป และทารายไดปละกวา 2 แสนลานบาท (กระทรวงพาณชย, 2554) แตปจจบนไทยไดสญเสยตาแหนงการเปนผ นาการสงออกไปใหแกคแขง ไดแก ประเทศเวยดนาม และอนเดย ซ�งมตนทนการผลตและราคาสงออกต�ากวาของขาวไทย ประกอบกบนโยบายของประเทศคคาท�เลงเหนความสาคญในเร�องความม�นคงทางอาหาร และมนโยบายสงเสรมการผลตเพ�อทดแทนการนาเขา เชนกรณของจนและอนโดนเซย ซ�งยอมสงผลกระทบตอปรมาณและมลคาสงออกของไทยในอนาคต

การเปล�ยนแปลงโครงสรางการตลาดของประเทศผผลตและผ นาเขาขาวดงกลาวขางตนยอมสงผลกระทบตอการผลตและการคาขาวของไทยในอนาคต ดวยเหตน 0รฐบาลจงมนโยบายและเปาหมายในการสงเสรมการผลตและการสงออกขาวท�ย�งยน โดยมงไปท�การเปนผ นาดานขาวท�ไดคณภาพมาตรฐาน รวมท 0งผลตภณฑขาวของโลก และยทธศาสตรท�สาคญประการหน�งคอ ขาวอนทรย (กระทรวงพาณชย, 2550) นบต 0งแตป 2533-2534 ท�กระแสต�นตวดานสขภาวะและส�งแวดลอมของผบรโภคไทย จงไดรเร�มผลตสนคาเกษตรอนทรยเพ�อการสงออกไปยงสหภาพยโรป อเมรกา ญ�ป นและสงคโปร โดยมขาวเปนสนคาสงออกท�สาคญอนดบหน�ง ตามดวยผก ผลไม ขาวโพด สมนไพร และเคร�องเทศ

แหลงปลกขาวหอมมะลอนทรยท�ดท�สดของไทยอยท�จงหวดพะเยา เชยงราย บรรมย อบลราชธาน รอยเอด อานาจเจรญ ศรสะเกษ ยโสธร สรนทร เพชรบรณ และมหาสารคาม (กระทรวงพาณชย, 2550) กระทรวงพาณชยมภารกจสาคญในการสงเสรมการผลตขาวหอมมะลอนทรยท�มคณภาพและมาตรฐานสากล เผยแพรภาพลกษณขาวหอมมะลอนทรยไทยใหเปนท�รจกกวางขวางข 0นท 0งในและตางประเทศ สงเสรมใหผประกอบการในระดบจงหวดมชองทางการจาหนายใหมากข 0น ควบคกบการพฒนาใหความรความสามารถดานการผลต มาตรฐานผลผลต ความรทางการคาและศกยภาพในการสงออกขาวหอมมะลอนทรยไทยเพ�อสรางรายไดเขาประเทศ (สานกงานปลดกระทรวงพาณชย, 2550)

ขอคนพบจากการวจยของชดโครงการวจยการขบเคล�อนการพฒนาการสหกรณและการคาท�เปนธรรม (จฑาทพย ภทราวาท และคณะ, 2556) วาดวยการสรางระบบธรกจทางเลอกใหแกกลมชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรย จ.ยโสธร ภายใตแบรนด “ขาวคณธรรม” ซ�งไดรเร�มต 0งแตป พ.ศ. 2549 โดยไดนาเอาแนวคดการจดการโซอปทานอยางบรณาการ (Integrated Value Chain Management) ภายใตกระบวนการพฒนาท�รจก

2

กนในนามของการพฒนาตามกรอบระบบคณคาและการคาท�เปนธรรม (จฑาทพย ภทราวาท, 2555) เพ�อยกระดบมลคาเพ�มใหแกขาวหอมมะลอนทรยและการแกไขปญหาราคาตกต�าจนเปนผลสาเรจ จนถงปจจบนกลมชาวนาคณธรรมสามารถแกปญหาเร�องราคาผลผลตไดอยางเปนรปธรรม โดยยกระดบผลตภณฑ (Product upgrading) การยกระดบกระบวนการผลต (Process upgrading) ดวยการสรางภาคพนธมตรธรกจภายใตเปาหมายรวม และการยกระดบไปสกจกรรมท�มมลคาเพ�มสงข 0น (Functional upgrading) ไดแก การสรางแบรนด การพฒนาบรรจภณฑ จนทาใหกลมชาวนาคณธรรมสามารถจาหนายผลผลตไดสงถงเกวยนละ 50,000 บาท (นคม เพชรผา และคณะ, 2556) มระบบการจดสรรผลประโยชนไปสการจดสวสดการและการสะสมทนภายใตกลไกกองบญหนนเก 0อ และการดาเนนงานศนยวจยไทบานเพ�อพฒนาพนธขาวลกผสมท�มผลผลตตอไรสงข 0น และการสรางความสามารถในการแขงขน (Competitiveness) ซ�งปจจบนกลมชาวนาคณธรรมไดจดต 0งศนยเรยนรมชวตขาวคณธรรมเพ�อเปนแหลงเรยนรแกสาธารณชน

เพ�อขานรบนโยบายการสงเสรมการผลตและการคาขาวอนทรยของประเทศ การดาเนนการวจยในคร 0งน 0 จงเปนไปเพ�อนาทนความรท�ไดจากชดโครงการฯขยายผลไปศกษาแนวทางการยกระดบมลคาเพ�ม (Moving up value chain) แกเกษตรกรผปลกขาวอนทรยสสากลในรปแบบของ Global value chain ซ�งจะกอใหเกดเปนเครอขายธรกจขาวอนทรยท�ไดมาตรฐานสากล และเช�อมโยงภาคพนธมตรธรกจ (Strategic partner) ในแนวทางของการยกระดบมลคาเพ�มตลอดท 0งโซคณคา เพ�อนาประโยชนสเกษตรกรรายยอยและผ มสวนไดสวนเสยในโซอปทานไดมความสามารถในการแขงขนอยางย�งยน

สถาบนวชาการสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ไดดาเนนการชดโครงการวจยการขบเคล�อนการพฒนาการสหกรณและการคาท�เปนธรรม ระยะท� 7 โดยไดออกแบบการวจยตอเน�องเปนเวลา 3 ป ซ�งโครงการวจยการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยสสากล เปนโครงการหน�งในชดโครงการน 0 และไดแบงระยะการวจยออกเปน 3 ป โดยในปท� 1 (ป 2557 ) ทาการวจยโดยเร�มจากการรวมกลมเกษตรกรชาวนาท�สมครใจเขารวมโครงการวจยการยกระดบมลคาเพ�มจากผลตขาวหอมมะลอนทรย มชาวนาเขารวมโครงการจานวน 50 รายในพ 0นท�สองอาเภอคอ อาเภอเมองอานาจเจรญ และอาเภอเสนางคนคม จงหวดอานาจเจรญ การวจยในปท�หน�งไดทาการจดทาฐานขอมลการผลตการตลาด โดยเฉพาะเร�องตนทนและผลตอบแทนจากการผลตขาวหอมมะลอนทรยไดมการจดเวทเสวนาและจดการประชมเชงปฏบตการใหผนาชาวนาตระหนกในเร�องของตนทนและผลตอบแทนและสามารถคานวณวเคราะหได นอกจากน 0ยงไดมการจดเวทถอดบทเรยนและทาแผนธรกจ และไดเร�มมการเจรจาธรกจขายขาวสารท�แปรรปโดยกลมเกษตรกรโดยไดต 0งช�อกลมวากลม “เครอขายวสาหกจชาวนาอานาจเจรญ" ใหกบเครอขายตางๆ เชน ธกส.และ สหกรณโคนมนครปฐม เปนตน

ขอคนพบจากการวจยวจยในปท� 1 พบวาเกษตรกรชาวนาท�รวมโครงการสวนใหญ การทานาในแตละปยงไมมการคดถงตนทนและผลตอบแทนหรอนาขอมลมาวางแผนผลตในฤดตอไป และการใชปจจยการผลตตางๆดวยความเคยชนท 0งชนดและปรมาณท�ใชทาใหไมสามารถวเคราะหตวเองไดวาทานาแลวไดกาไรหรอขาดทนเทาไร ทาใหชาวนาแตละคนไมทราบวามกาไรหรอขาดทนจากสาเหตอะไร เปนปญหาท�ตนทน ผลผลตท�ผลตไดหรอราคาท�ขายได จากผลการวจยพบวาชาวนาท�ปลกขาวหอมมะลอนทรยท�เขารวมโครงการวจย ได

3

กาไรมากนอยแตกตางกนมากต 0งแต 1 ถง 16 บาท แสดงใหเหนวาชาวนาแตละคนมตนทนการผลตและผลผลตขาวเปลอกท�ผลตไดแตกตางกนมาก เกดจากสภาพความรความสามารถและสภาพพ 0นท�แตกตางกน อยางไรกตามพบวาตนทนท�เปนเงนสดมเพยงรอยละ 25 ของตนทน แตขายขาวไดราคาสงกวาปลกขาวแบบไมอนทรย

การทานาอนทรยนาจะเปนทางออกใหกบชาวนารายยอยได และการจะเพ�มมลคาไดจะตองมการแปรรปขายเปนขาวสาร สมาชกชาวนาท�เขารวมโครงการวจยจงไดมการรวมกลมโดยเรยกวา กลมเครอขายวสาหกจชาวนาอานาจเจรญ มการรวบรวมขาวเปลอกจากสมาชกมาแปรรปขายแตกยงไมมแผนการตลาดท�ชดเจนและจากการถอดบทเรยนตนทนการแปรรปของโรงสชมชนท�กลมใชแปรรปและบรรจถงขายยงมตนทนสงเพราะเปนโรงสขนาดเลกทาใหแขงขนยาก เน�องจากปจจบนธรกจแปรรปขาวถงขายมผประกอบการมากท 0งท�เปนบรษทเอกชน กลมเกษตรกรตาง และสหกรณ เปนตนและมความหลากหลายในตวผลตภณฑ มตราย�หอตางๆในทองตลาดมาก ดงน 0นทางออกจงตองมการเจรจาทาธรกจผานเครอขายจงจะย�งยน และปรบปรงโรงสใหมประสทธภาพจะไดมตนทนท�ต�าในการแปรรปและรวบรวมขาวจะไดแขงขนได และชาวนาผผลตขาวจะตองไดประโยชนดวยจงจาเปนท�จะไดรบการสนบสนนจากหนวยงานท�เก�ยวของตางๆ ดงน 0นการวจยในปท� 2 ( ป 2558 ) จงเปนการวจยเพ�อเนนหาแนวทางใหเกษตรกรชาวนานารอง มการวางแผนการผลตโดยอาศยขอมลตนทนผลตอบแทนในปท�ผานมาในการตดสนใจการใชปจจยการผลต แนวทางเพ�มมลคาท�นาท�เปนประโยชนแกเกษตรกรายยอย ใหกลมทาธรกจอยางมแผนโดยการจดทาแผนธรกจแกเครอขายนารอง และหาแนวทางการพฒนาระบบการสนบสนน

คาถามวจย

1. แนวทางการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรย เพ�อนาประโยชนสเกษตรกรรายยอยอยางเปนธรรมและ

ย�งยน ควรดาเนนการอยางไร 2. ระบบสนบสนนท�จาเปนตอการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยแกเกษตรกรรายยอย มองคประกอบ

อะไรบาง และควรดาเนนการในรปแบบใด

4

วตถประสงคของการวจย

1. เพ�อศกษาแนวทางการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยผานกลไกเครอขายวสาหกจชาวนาผปลก ขาวหอมมะลอนทรยอานาจเจรญ

2. เพ�อหาแนวทางการพฒนาระบบสนบสนนสงเสรมชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรยอยางย�งยน

ประโยชนท�คาดวาจะไดรบ

1. การยกระดบสมรรถนะในการแขงขนแกเกษตรกรรายยอยท�ผลตขาวหอมมะลอนทรย อนจะนามาซ�ง การลดตนทน เพ�มรายได การยกระดบมาตรฐานการผลตท�เปนสากล และการมชวตความเปนอยท�ด

2. การปรบโครงสรางการผลตและการตลาดขาวหอมมะลอนทรยใหสมดลกบการบรโภคและการสงออกตางประเทศ

3. มาตรการและขอเสนอแนะเชงนโยบายในการสงเสรมการผลตและการคาขาวหอมมะลอนทรย ตามยทธศาสตรของไทย

การดาเนนการวจยจะเปนไปในรปแบบของการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมในตอยอดและขยายผลจากฐานงานวจยเดมท�กอเกดเปนตวแบบธรกจ ฐานสงคมท�มการเช�อมโยงพนธมตร(Strategic partner) ภายใตโซอปทานสาหรบสนคาและผลตภณฑบางชนดความรของชดโครงการฯ และแหลงเรยนรตางมลคาเพ�ม ( Moving up value chain) จากแนวคด Stan Shin’ Smiling Curve (Sh

/ / (functional upgrading) (product upgrading) (process upgrading) ภาพท� 2.1 แนวคดการยกระดบมลคาเพ�มCurve ภายใตโซคณคา อางอง : Shih, Stan (1992). Stan’s Concept. 1992

บทท� 2

กรอบแนวคดในการวจย

การดาเนนการวจยจะเปนไปในรปแบบของการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมในตอยอดและขยายผลจากฐานงานวจยเดมท�กอเกดเปนตวแบบธรกจ ฐานสงคมท�มการเช�อมโยงพนธมตร

ภายใตโซอปทานสาหรบสนคาและผลตภณฑบางชนด อกท 0งกาและแหลงเรยนรตาง ๆ อาท ศนยเรยนรขาวคณธรรม นามาประยกตในการยกระดบ

( Moving up value chain) แกกลมเปาหมายท�เปนภาคเครอขาย ภายใตโซอปทานStan Shin’ Smiling Curve (Shih, 1992) ดงภาพท� 2.1

/ / (functional upgrading) (product upgrading) (process upgrading) แนวคดการยกระดบมลคาเพ�ม(Moving up the value chain) ประยกตจาก

: Shih, Stan (1992). Stan’s Concept. 1992

5

การดาเนนการวจยจะเปนไปในรปแบบของการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมใน ลกษณะของการตอยอดและขยายผลจากฐานงานวจยเดมท�กอเกดเปนตวแบบธรกจ ฐานสงคมท�มการเช�อมโยงพนธมตร

อกท 0งการใชประโยชนจากทนนามาประยกตในการยกระดบ

ภายใตโซอปทาน โดยประยกต

ประยกตจาก Stan Shih’s Smiling

6

แนวคดการเพ�มมลคา เพ�อใหไดผลการวจยเปนไปตามแนวคดภาพท� 2.1

ระดบตนน &า ปรบเปล�ยนเปนขาวท�ไดมาตรฐานสงข 0น แนวทางหน�งในการเพ�มราคาขายทาไดโดยโดยปรบเปล�ยนโดยการผลตขาวอนทรยใหไดรบมาตรฐานท�สงข 0นตามการรบรองของ I-FOAM และ EU ดงภาพท� 2.2

ไดรบมาตรฐาน EU

ไดรบมาตรฐาน I-FOAM

ปรบเปล�ยนเปนขาวอนทรย

การผลตขาวโดยท�วไป

ภาพท� 2.2 การไตระดบมาตรฐานการผลตขาวอนทรย

ปรบลดตนทนการผลต ระดบตนน 0าหรอชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรยจะตองทาการผลตใหไดตนทนเฉล�ยตอ

หนวยผลผลตลดลงโดยการลดตนทนตอไรหรอทาการผลตเพ�อใหไดผลผลตตอไรเพ�มข 0นจงตองมการวเคราะหถงโครงสรางตนทนการผลต ตนทนและผลตอบแทน แนวคดทฤษฎทางเศรษฐศาสตรในการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนมดงตอไปน 0

1. ประเภทของปจจยการผลต ประเภทของปจจยการผลตม 2 ประเภท

1.1 ปจจยคงท� ไมสามารถเปล�ยนแปลงปรมาณการใชไดในชวงระยะเวลาการผลต ไมเปล�ยนแปลงตามปรมาณผลผลต

1.2 ปจจยผนแปร เปล�ยนแปลงปรมาณการใชไดในชวงระยะเวลาการผลตและเปล�ยนแปลงตามปรมาณการผลผลต

7

2. ประเภทของตนทน 2.1 ตนทนคงท� ไมเปล�ยนแปลงตามปรมาณผลผลต

2.1.1) ตนทนคงท�ท�เปนตวเงน เกษตรกรตองจายจรง เชน คาเชาท�ดน และคาภาษท�ดน

2.1.2) ตนทนคงท�ท�ไมเปนตวเงน เกษตรกรไมไดจายจรง เชน คาเส�อมราคาของอปกรณการเกษตร และคาใชท�ดนเปนตน

2.2 ตนทนผนแปร เปล�ยนแปลงตามปรมาณผลผลต 2.2.1) ตนทนผนแปรท�เปนตวเงน เชน คาเมลดพนธ ป ยเคม คาจางแรงงาน 2.2.2) ตนทนผนแปรท�ไมเปนตวเงน เชน คาแรงงานในครอบครว เมลดพนธท�เกบไวใชเอง และป ยคอกท�ผลตเองเปนตน

3. การวเคราะหตนทนการผลต 3.1 วดในรปของตนทนท 0งหมดตอครวเรอน เปนบาทตอครวเรอน 3.2 วดในรปของตนทนเฉล�ยตอไร

ตนทนเฉล�ยตอไร = ตนทนท 0งหมด

เน 0อท�ปลก

3.3 วดในรปของตนทนเฉล�ยตอผลผลตหน�งกโลกรม

ตนทนเฉล�ยตอผลผลต = ตนทนท 0งหมด

ผลผลตท 0งหมด

4. การวเคราะหหาผลตอบแทน

4.1 รายไดท 0งหมด ท�ไดจากผลผลตท�ผลตได รายไดท 0งหมด = ผลผลตท 0งหมด × ราคาท�ขายได

4.2 รายไดเฉล�ยตอไร

รายไดเฉล�ยตอไร = รายไดท 0งหมด

เน 0อท�ปลก

4.3 รายไดสทธ

รายไดสทธท 0งหมด = รายไดท 0งหมด – ตนทนผนแปรท 0งหมด

8

4.4 กาไร กาไร = รายไดท 0งหมด – ตนทนท 0งหมด

4.5 ผลตอบแทนเหนอตนทนท�เปนเงนสดท 0งหมด = รายไดท 0งหมด – ตนทนท�เปนเงนสดท 0งหมด 4.6 การวเคราะหหาจดคมทน รายได = รายจาย ราคา × ปรมาณผลผลต = ตนทนการผลตท 0งหมด

4.6.1) ระดบผลผลตตอไรคมทน = ตนทนท 0งหมดเฉล�ยตอไร

ราคาท�ขายได

4.6.2) ระดบราคาคมทน = ตนทนท 0งหมดตอไร

ผลผลตตอไร

4.6.3) ระดบตนทนตอไรท�คมทน = ผลผลตตอไร × ราคาท�ขายได

4.7 ราคาท�เกษตรกรไดรบ

ผลผลตสนคาเกษตรอยในตลาดแขงขนสมบรณ ราคาท�เกษตรกรขายไดจะข 0นอยกบอปสงค

และอปทานรวมของตลาดดงน 0นเกษตรกรแตละคนจะไดกาไรมากนอยหรอขาดทนจงข 0นอย กบตนทนเฉล�ยแตละคนดงภาพท� 2.3 เกษตรกรรายท�1ไดกาไร สวนรายท� 2 ขาดทน

ภาพท� 2.3 ราคาท�ไดรบและตนทนการผลตของเกษตรกรแตละราย

อปทานของเกษตรกร เกษตรกรรายท� 1 เกษตรกรรายท� 2

9

ระดบกลางน &าและปลายน &า

สาหรบกลมผแปรรป กตองลดคาใชจายการตลาดเชนคาแปรรปเกบรกษาและขนสงเปนตนเพ�อทาใหสวนเหล�อมการตลาดลดลงจะมผลทาใหราคาท�ฟารมสงและราคาท�ผบรโภคซ 0อลดลงไดจะเปนผลดกบทกฝายสาหรบแนวคดเร�องการตลาดมดงน 0

ตนทนการตลาด สวนเหล�อมการตลาด สวนแบงของเกษตรกร

ความหมายของตนทนการตลาด สวนเหล�อมการตลาด สวนแบงของเกษตรกร มดงตอไปน 0 1.ตนทนการตลาด (Marketing Cost) ตนทนการตลาด เปนคาใชจายท�เกดจากการทาหนาท�การตลาดตางๆของพอคาคนกลางใน

การนาสนคาจากผผลตไปถงผบรโภค ซ�งอาจแบงตามหนาท�เปนคาขนสง คากกเกบ และคาแปรรป ซ�งคาใชจายท�เกดข 0นอาจจะเปนคาใชจายคงท� ไมเปล�ยนแปลงไปตามปรมาณธรกจการตลาดไดแก คาเส�อมราคาของเคร�องจกร เคร�องมออปกรณ ยานพาหนะและอ�นๆ สวนคาใชจายท�ไมคงท�เปล�ยนแปลงไปตามจานวนหรอปรมาณธรกจการตลาด ถาปรมาณธรกจมากหรอมจานวนสนคาท�ซ 0อขายมาก คาใชจายสวนน 0จะมากข 0นตามไปดวย ไดแก คาจางแรงงาน คาภาชนะหบหอ คาบรการขนสง หรอคาน 0ามนรถและอ�นๆเปนตน นอกจากน 0อาจแบงคาใชจายการตลาดท�เกดจากการทาหนาท�การตลาดในตลาดระดบตางๆ

�� = คาการแปรรป + คาเกบรกษา + คาขนสง + อ�นๆ

2. สวนเหล�อมการตลาด (Marketing margin) สวนเหล�อมการตลาด หมายถง ความแตกตางระหวางราคาสนคาท�ผบรโภคจาย (Consumer

Price) กบราคาท�ผผลตไดรบ (Farm Price) ในหนวยเดยวกน และเปนสนคาชนดเดยวกน (ภาพท� 2.4)

MM = เปนความแตกตางของราคาระหวาง 2 ระดบตลาด เชน ราคาท�ผบรโภคจาย ในตลาดขายปลกกบราคาท�ผผลตไดรบในตลาดแหลงผลต

MM = ราคาขายปลก-ราคาขายสง MM = ตนทนการตลาด( MC )+ กาไรของผประกอบการ

ภาพท� 2.4 สวนเหล�อมการตลาด

2.1 การเปล�ยนแปลงของสวนเหล�อมการตลาด

ถาหากสามารถทาใหสวนเหล�อมการตลาดลดลงไดจะเกดผลดสองประการ คอ ทาใหราคาขายปลกลดลง และทาใหราคาท�เกษตรกรขายไดหรอราคาท�ฟารมเพ�มข 0สวนเหล�อมการตลาดลดลง จะทาใหราคาขายปลกลดลงจาก จาก PF เปน PF1 (ภาพท� 2.5 )

3. สวนแบงของเกษตรกร สวนแบงของผ เกษตรกร หรอท�เกษตรกรไดรบ จะเกดจากราคาท�ผผลตไดรบ โดยคดเทยบ

เปนรอยละของราคาท�ผบรโภคจาย

สวนเหล�อมการตลาด

การเปล�ยนแปลงของสวนเหล�อมการตลาด ถาหากสามารถทาใหสวนเหล�อมการตลาดลดลงไดจะเกดผลดสองประการ คอ ทาใหราคา

ขายปลกลดลง และทาใหราคาท�เกษตรกรขายไดหรอราคาท�ฟารมเพ�มข 0น เชนคาขนสงลดลง กจะสงผลใหลดลง จะทาใหราคาขายปลกลดลงจาก PR เปนPR1 และราคาท�เกษตรกรขายได

ภาพท� 2.5 สวนเหล�อมการตลาดลดลง

สวนแบงของเกษตรกร (Farmer’s Share) สวนแบงของผ เกษตรกร หรอท�เกษตรกรไดรบ จะเกดจากราคาท�ผผลตไดรบ โดยคดเทยบ

เปนรอยละของราคาท�ผบรโภคจาย ท 0งน 0เพ�อใหทราบวา ราคาสนคาท�ผบรโภคจายจะตกแกเกษตรกรมากนอย

10

ถาหากสามารถทาใหสวนเหล�อมการตลาดลดลงไดจะเกดผลดสองประการ คอ ทาใหราคาน เชนคาขนสงลดลง กจะสงผลให

และราคาท�เกษตรกรขายไดเพ�มข 0น

สวนแบงของผ เกษตรกร หรอท�เกษตรกรไดรบ จะเกดจากราคาท�ผผลตไดรบ โดยคดเทยบท 0งน 0เพ�อใหทราบวา ราคาสนคาท�ผบรโภคจายจะตกแกเกษตรกรมากนอย

เพยงใด ซ�งมคาใชจายการตลาดมาก หรอมสวนเหล�อมการตลาดมาก ราคาท�ผบรโภคจายกจะตกแกเกษตรกรมาก

การลดตนทนลงไดอกแนวคดหน�งสาหรบผผลตและผแปรรปรายยอยจะตองรวมกลมเ

พนธมตรเครอขายทาธรกจและจะย�งยนตองมการวเคราะหจดแขงจดออนโอกาสและอปสรรคและจดทากลยทธและการจดทาแผนธรกจและการสรางแบรนด

4. การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค

การวเคราะห SWOTบรษท ซ�งการวเคราะหภายในจะเปนการวเคราะหปจจยท�เปนจดแขง ของบรษทท�สาคญ เชน ผลการดาเนนงานและทรพยากรดานการเงน ทรพยากรดานบคคล ส�งอานวยความสะดวกและขดความสามารถในการผลต เปนการวเคราะหปจจยท�เปนโอกาส ขอมลเก�ยวกบลกคาและสภาพการแขงขน สภาวะทางเศรษฐกจของดานสงคม และกฎขอบงคบของรฐบาล เปนตน โดยการวเคราะห SWOT เปรยบทางการแขงขนมาสองคกร 4.1 จดแขง แขงขน ซ�งองคกรสามารถนามาใชประโยชนในการดาเนนงานธรกจ เอตสาหกรรม หรอเปนความแขงแกรง หรอขอดท�เกดจากสภาพแวดลอมภายใน เชนจดแขงทางดานสวนประสมทางดานการตลาด (4P’s) จดองคกร 4.2 จดออน ขอดอยกวาคแขง ซ�งจะเปนปญหาหรออปสรรคตอการดาเนนงาน ดงน 0นองคกรจะตองหาวธการแกไขปญหาเหลาน 0น 4.3 โอกาส หรอมสวนชวยใหองคกรสามารถใชความพยายามเพ�อใหบรรลวตถประสงคท�วางไว หรอเปนขอไดเปรยบ ซ�งวเคราะหจากปจจยภายนอกท�องคกรแสวงหาโอกาสจากส�งแวดลอมในดานใดดานหน�งมากาหนดกลยทธทางการตลาดท� เหมาะสมกบส�งแวดลอมภายนอก ประกอบดวย ภาวการณแขงขน ตลาดและลกคประชากรศาสตร เศรษฐกจ สงคม เปนตน

เพยงใด ซ�งมคาใชจายการตลาดมาก หรอมสวนเหล�อมการตลาดมาก ราคาท�ผบรโภคจายกจะตกแก

การลดตนทนลงไดอกแนวคดหน�งสาหรบผผลตและผแปรรปรายยอยจะตองรวมกลมเพนธมตรเครอขายทาธรกจและจะย�งยนตองมการวเคราะหจดแขงจดออนโอกาสและอปสรรคและจดทากลยทธและการจดทาแผนธรกจและการสรางแบรนด

การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT Analysis)SWOT ประกอบดวย การวเคราะหสภาพแวดลอมท 0งภายในและภายนอก

บรษท ซ�งการวเคราะหภายในจะเปนการวเคราะหปจจยท�เปนจดแขง (Strengths) และจดออน ของบรษทท�สาคญ เชน ผลการดาเนนงานและทรพยากรดานการเงน ทรพยากรดานบคคล ส�งอานวยความสะดวกและขดความสามารถในการผลต และคณภาพของผลตภณฑ เปนตน สวนการวเคราะหภายนอกจะเปนการวเคราะหปจจยท�เปนโอกาส (Opportunities) และอปสรรค (Threats) ของบรษทท�สาคญ เชน ขอมลเก�ยวกบลกคาและสภาพการแขงขน สภาวะทางเศรษฐกจของดานสงคม และกฎขอบงคบของรฐบาล

SWOT อยางเหมาะสม จะชวยเปนแนวทางในการวางแผนกลยทธอนจะนาความ

จดแขง (Strengths) เปนปจจยภายในขององคกรท�เปนขอไดเปรยบเหนอคแขงขน ซ�งองคกรสามารถนามาใชประโยชนในการดาเนนงานธรกจ เพ�อสรางความเปนไปไดในตลาดหรออตสาหกรรม หรอเปนความแขงแกรง หรอขอดท�เกดจากสภาพแวดลอมภายใน เชนจดแขงทางดานสวน

) จดแขงดานการเงน จดแขงดานการผลต จดแขงในการบรหารงานและการ

จดออน (Weakness) เปนปจจยภายในองคกรท�เปนขอเสยเปรยบ หรอมขอดอยกวาคแขง ซ�งจะเปนปญหาหรออปสรรคตอการดาเนนงาน ดงน 0นองคกรจะตองหาวธการแกไขปญหา

โอกาส (opportunities) เปนปจจยภายนอกองคกรสามารถนามาใชประโยชนกรสามารถใชความพยายามเพ�อใหบรรลวตถประสงคท�วางไว หรอเปนขอไดเปรยบ ซ�ง

วเคราะหจากปจจยภายนอกท�องคกรแสวงหาโอกาสจากส�งแวดลอมในดานใดดานหน�งมากาหนดกลยทธทางการตลาดท� เหมาะสมกบส�งแวดลอมภายนอก ประกอบดวย ภาวการณแขงขน ตลาดและลกคประชากรศาสตร เศรษฐกจ สงคม เปนตน

11

เพยงใด ซ�งมคาใชจายการตลาดมาก หรอมสวนเหล�อมการตลาดมาก ราคาท�ผบรโภคจายกจะตกแก

การลดตนทนลงไดอกแนวคดหน�งสาหรบผผลตและผแปรรปรายยอยจะตองรวมกลมเปนพนธมตรเครอขายทาธรกจและจะย�งยนตองมการวเคราะหจดแขงจดออนโอกาสและอปสรรคและจดทากล

(SWOT Analysis) อมท 0งภายในและภายนอก

และจดออน (Weakness) ของบรษทท�สาคญ เชน ผลการดาเนนงานและทรพยากรดานการเงน ทรพยากรดานบคคล ส�งอานวยความ

และคณภาพของผลตภณฑ เปนตน สวนการวเคราะหภายนอกจะของบรษทท�สาคญ เชน

ขอมลเก�ยวกบลกคาและสภาพการแขงขน สภาวะทางเศรษฐกจของดานสงคม และกฎขอบงคบของรฐบาล อยางเหมาะสม จะชวยเปนแนวทางในการวางแผนกลยทธอนจะนาความ

เปนปจจยภายในขององคกรท�เปนขอไดเปรยบเหนอคพ�อสรางความเปนไปไดในตลาดหรอ

อตสาหกรรม หรอเปนความแขงแกรง หรอขอดท�เกดจากสภาพแวดลอมภายใน เชนจดแขงทางดานสวนจดแขงดานการเงน จดแขงดานการผลต จดแขงในการบรหารงานและการ

เปนปจจยภายในองคกรท�เปนขอเสยเปรยบ หรอมขอดอยกวาคแขง ซ�งจะเปนปญหาหรออปสรรคตอการดาเนนงาน ดงน 0นองคกรจะตองหาวธการแกไขปญหา

เปนปจจยภายนอกองคกรสามารถนามาใชประโยชนกรสามารถใชความพยายามเพ�อใหบรรลวตถประสงคท�วางไว หรอเปนขอไดเปรยบ ซ�ง

วเคราะหจากปจจยภายนอกท�องคกรแสวงหาโอกาสจากส�งแวดลอมในดานใดดานหน�งมากาหนดกลยทธทางการตลาดท� เหมาะสมกบส�งแวดลอมภายนอก ประกอบดวย ภาวการณแขงขน ตลาดและลกคา

12

4.4 อปสรรค (Threats) เปนปจจยภายนอกองคกรอาจเปนอปสรรคหรอภยคกคามท�มผลกระทบตอการดาเนนงานขององคกร ทาใหบรษทประสบความลมเหลวหรอไมบรรลผลสาเรจตามวตถประสงคท�วางไว หรอเปนขอจากดท�เกดจากส�งแวดลอมภายนอก ซ�งธรกจจาเปนตองมการปรบกลยทธการตลาดใหสอดคลอง และขจดอปสรรคตางๆท�เกดข 0น

5. แนวคดการจดการสนคาเกษตรในระดบครวเรอนและชมชน 5.1 เพ�มมลคาเพ�ม (Value Added) 5.2 ผลตสนคาใหมคณภาพไดมาตรฐานตรงความตองการของผบรโภค 5.3 ศกษาขอดขอเสยของลกษณะสนคาท�จะผลตขาย 5.4 เพ�มชองทางการจาหนาย 5.5 เพ�มอานาจการตอรองดานราคา 5.6 การจดการระบบโลจสตกสเพ�อลดตนทนการตลาด 5.7 ทาการตลาดแบบเครอขาย 5.8 สวนประสมการตลาด (4P’s)

6. สวนประสมการตลาด (4P’s)

สวนประสมการตลาด ประกอบดวยดานผลตภณฑ ราคา สถานท�จดจาหนาย และการสงเสรมการตลาด (ภาพท� 2.7 )

6.1 ตวผลตภณฑ (Product) คอ การพฒนาผลตภณฑใหตรงกบความตองการของตลาดเชน ตรา ขนาดบรรจ ชนดขาว มาตรฐาน

6.2 ราคา (Price) คอ การกาหนดราคาขาย ใชการเจรจาตอรองโดยอยบนพ 0นฐานตนทนการแปรรปและตนทนการตลาดอ�นๆ โดยแตกตางกนตามชนดของผลตภณฑและชองทางการจดจาหนาย

6.3 สถานท�จดจาหนาย (Place) คอ ขบวนการนาสนคาจากผผลตไปสผบรโภคคนสดทาย โดยผานชองทางการจดจาหนายตางๆ ซ�งมผลตอราคาท�ขายไดและตนทนการตลาด โดยเฉพาะคาขนสง

6.4 การสงเสรมการตลาด (Promotion) คอ กจกรรมการสงเสรมเพ�อเพ�มยอดการจดจาหนายสนคา

13

ภาพท� 2.6 สวนประสมการตลาด (4 P’s) วธการดาเนนการวจย

การดาเนนการวจยประกอบดวยข 0นตอนสาคญ ไดแก

1. ลงพ 0นท�พบปะเกษตรผปลกขาวและตลาดเขยว ประชมจดสนทนากบภาคเกษตรกรกลมเปาหมายเครอขายตางๆและผ เก�ยวของของหนวยงานตางๆในจงหวดอานาจเจรญ

2. ประชมถอดบทเรยนในพ 0นท�เพ�อการจดการความร ใหคาปรกษาแนะนาการขบเคล�อนตามแผนธรกจของเครอขาย

3. การเช�อมโยงภาคพนธมตรธรกจเพ�อการตลาดและกระจายสนคาสการบรรลเปาหมายรวมภายใตขอตกลง จดทา Road Show และสรางแบรนด

4. เปดตลาดทดลองขายขาวสารและขาวกลองบรรจถงสญญากาศ ขนาด 1 กโลกรม (ภาคผนวก ค. ) 5. เจรจาธรกจกบกลมโรงแรม ( ภาคผนวก ข. รายงานการประชมคร 0งท� 7 - 8 ) 6. การตดตามประเมนผล และจดเวทถอดบทเรยนเพ�อประเมนขอจากด - อปสรรค และขอเสนอเชง

นโยบายของงานวจย

เครอขายวสาหกจชมชน

กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ

ภาพท� 2.7 กรอบแนวทางการวจยโครงการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยสสากลปท� กลมเปาหมายการวจย

เกษตรกรชาวนาผปลกขาวซ�งเปนแหลงผลตขาวอนทรยท�สาคญของประเทศซ�งเปนท�ต 0งของโรงสชมชนเพ�อแปรรปชาวนาอานาจเจรญ” และตอมามมตจากท�ประชมผ นาเครอขายเม�อ จงหวดอานาจเจรญ ใหใชช�อกลมวาเครอขายประกอบดวยกลมผผลตขาวหอมมะลอนทรย

กรอบแนวทางการวจยโครงการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยสสากลปท�

เกษตรกรชาวนาผปลกขาว จงหวดอานาจเจรญ ท�ไดเขารวมโครงการในปการผลต

ซ�งเปนแหลงผลตขาวอนทรยท�สาคญของประเทศ และอยในแดนดาเนนงานของศนยขาวคณธรรมโนนคอทงซ�งเปนท�ต 0งของโรงสชมชนเพ�อแปรรป โดยในการวจยปทหน�งไดมขอตกลงจะใชช�อกลมวา

และตอมามมตจากท�ประชมผ นาเครอขายเม�อ 14 กรกฎาคม 2558 จงหวดอานาจเจรญ ใหใชช�อกลมวา “ เครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญเครอขายประกอบดวยกลมผผลตขาวหอมมะลอนทรย 22 กลม

14

กรอบแนวทางการวจยโครงการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยสสากลปท� 2

ท�ไดเขารวมโครงการในปการผลต 2557 และป 2558 นงานของศนยขาวคณธรรมโนนคอทง

โดยในการวจยปทหน�งไดมขอตกลงจะใชช�อกลมวา ” เครอขายวสาหกจ2558 ท�สานกงานพาณชย

เครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ” ซ�งมสมาชก

15

บทท� 3

ลกษณะการผลตขาวของเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ

การใชปจจยการผลต การใชปจจยการผลตในการผลตขาวหอมมะลอนทรยโดยท�วไปของเกษตรกรชาวนาใน จ.อานาจเจรญ

มการใชปจจยตางๆ ดงตอไปน 0 1.สภาพพ 0นท�นา

พ 0นท�นาแบงตามสภาพภมประเทศ 1.1 นาท�ราบลม เปนพ 0นท�รองรบน 0า เม�อฝนตกจะมน 0าเพยงพอสาหรบการปลกขาวเปน

พ 0นท�แรก 1.2 นาท�ราบสง (นาโคก/นาดอน) ใชน 0าฝนในปรมาณท�มาก

2.สภาพดน 2.1 ดนเหนยว สามารถอมน 0าไดด แตเคร�องจกรกลเกษตร รถยนต หรอ รถไถ ตดหลมงาย 2.2 ดนรวน มแรธาตเหมาะสมกบการเจรญเตบโตของขาว 2.3 ดนทราย ไมมความสามารถในการอมน 0า

3.การปรบปรงพ 0นท� 3.1 ไถ นอกจากไถนาเพ�อเตรยมดนสาหรบปลกขาวแลว การไถเพ�อปรบขนาดและระดบพ 0นนา

และคนนากเปนส�งท�จาเปน ไมไดทาทกป ข 0นอยกบความเหมาะสมจนกวาจะลงตวกจะไมมการปรบพ 0นท�อก 3.2 ซอมคนนา เม�อฝนตกหนก คนนาจะขาด เกบน 0าไมอย มการดแลซอมแซมอยเสมอ 3.3 ทอระบายน 0า สาหรบวางทางระบายน 0าในนาแตละแปลง เพ�อควบคมปรมาณน 0า

เขา – ออกแปลงนา 4.พนธขาวท�นยมปลก

4.1 ขาวหอมมะล 4.2 ขาวเหนยว 4.3 ขาวดอ (อายการเกบเก�ยวส 0นกวา มกปลกในนาท�ราบสง) 4.4 ขาวก�า (ขาวเหนยวดา) ปลกแซมเพยง 1-2 แปลง ไมนยมปลกเตมพ 0นท�ทกแปลงนา 4.5 ขาวไรซเบอรร

16

5.น 0าท�ใชทานา 5.1 น 0าฝน เปนแหลงน 0าหลกในการปลกขาวของเกษตรกร ผปลกขาวในจงหวดอานาจเจรญ 5.2 ประปาเพ�อการเกษตร (บานนาผาง) สามารถแกปญหาฝนแลงไดในระดบหน�ง คลอบคลม

พ 0นท�นอยสวนมากเปนโครงการนารอง 5.3 บอน 0า/สระน 0า 5.4 หวย /คลอง /บงธรรมชาต 5.5 คลองชลประทาน

6.แรงงานคน แรงงานคนแบงเปน 6.1 แรงงานในครอบครว 6.2 การลงแขก 6.3 จาง การจางแรงงาน มท 0งท�จางคนรจกกน คนอ�น หรอแรงงานจากประเทศลาว ในบางกรณตองมท

พกพรอมรถรบ – สง และอาหาร เปนตนทนนอกเหนอจากคาจาง ลกษณะการจางงาน มท 0งแบบจางเหมาเปนไร คดจากพ 0นท�ท 0งหมด จางรายวน หรออ�นๆตามแตจะตกลงกน

7.แรงงานเคร�องจกร 7.1 รถไถ เดนตาม/รถอแตก

7.2 รถไถเลก

7.3 รถเก�ยวขาว/นวดขาว ม 2 ประเภท คอ รถเก�ยวขาวพรอมนวดและรถนวดขาวอยางเดยว

8.ป ยทาเองและซ 0อ 8.1 ป ยอนทรย 8.2 ป ยพชสด ในพ 0นท�จงหวดอานาจเจรญ นยมปลกพชตระกลถ�ว เชา ถ�วพราและถ�วลสง 8.3 ป ยหมกชวภาพ ทาเองจากวตถดบท�แตละคนม ในบางปเกษตรจงหวดมการแจกถงหมก

เสยคาใชจายจากการซ 0อกากน 0าตาล

17

ตนทนและผลตอบแทนการผลตขาวหอมมะลอนทรย ตนทนและผลตอบแทนการผลตขาวหอมมะลอนทรย ในปเพาะปลก 2556

ชาวนาท�เขารวมโครงการมตนทนการผลตท 0งหมดเฉล�ยตอไรของชาวนาท�ปลกขาวหอมมะลอนทรย เทากบ 3,954.82 โดยเปนตนทนท�เปนเงนสด 992.64 คดเปนรอยละ 25.09 และไมเปนเงนสดไรละ 2,962.18 บาท หรอคดเปนรอยละ 74.90 ของตนทนท 0งหมด จะเหนไดวาชาวนาใชตนทนเงนสดนอยกวาตนทนท�ไมเปนเงนสดมากเพราะมหลายปจจยการผลต ชาวนาไมตองจายจรง เชน คาแรงงานในครอบครว เมลดพนธท�เกบไวเอง และป ยอนทรยตางๆท�ผสมใชเองดงตารางท� 3.1 ตารางท� 3.1 ตนทนและผลตอบแทนท�ชาวนาไดรบจากการปลกขาวนาปหอมมะลอนทรยในจงหวดอานาจเจรญ

(หนวย : บาท/ไร)

รายการ เปนเงนสด ไมเปนเงนสด รวม รอยละ

ตนทนผนแปร 990.64 2,124.33 3,114.97 78.76 1) คาแรงงาน 554.92 1,402.62 1,957.54 49.50 ไถเตรยมแปลงเพาะกลา 19.35 10.28 29.63 0.75 เตรยมแปลงนา เผาฟาง 24.56 17.65 42.21 1.07 ไถกลบฟาง 44.37 31.63 76.00 1.92 หวานเมลดพนธ 2.27 22.55 24.82 0.63 หวานเมลดขาว กรณนาหวาน 3.00 10.01 13.01 0.33 ถอนกลา 77.41 162.95 240.36 6.08 สบน 0าเขานา 7.61 13.23 20.84 0.53 ดานา 94.49 461.63 556.12 14.06 ใสป ย - 51.43 51.43 1.30 ถอนหญา/ฆาหญา/คมหญา 1.47 99.16 100.63 2.54 กาจดศตรขาว - 6.01 6.01 0.15 ถอนขาวดด - 7.61 7.61 0.19 ตรวจแปลงนาเปดปดน 0าเขา - 59.26 59.26 1.50 เกบเก�ยวและนวด 233.28 346.52 579.80 14.66 ขนไปตากและเกบในยงฉาง 4.14 67.26 71.40 1.81

18

ตารางท� 3.1 (ตอ ) (หนวย : บาท/ไร)

รายการ เปนเงนสด ไมเปนเงนสด รวม รอยละ

คาสขาว 41.64 23.69 65.33 1.65 การขนสง 1.33 8.41 9.74 0.25 คาอาหารและเคร�องด�ม - 3.34 3.34 0.08 2) คาวสดการเกษตร 287.81 721.71 1,009.52 25.53 คาเมลดพนธขาวหอมมะล 10.29 74.84 85.13 2.15 คาป ยเคมสตร 15-15-15 - - - - คาป ยเคมสตร 16-16-18 - - - - คาป ยเคมสตร 46-0-0 - - - - คาป ยเคมสตร ไคโตซาน - - - - คาป ยพชสด 2.34 16.78 19.12 0.48 คาป ยคอก 48.04 343.58 391.63 9.90 คาป ยหมก 6.61 165.62 172.23 4.35 คาป ยชวภาพ 102.14 110.81 212.95 5.38 คาน 0าหมกชวภาพ 42.71 10.08 52.78 1.33 คาถอนหญา/ฆาหญา - - - - คาการจดการกบศตรขาว 1.20 - 1.20 0.03 คาซ 0ออปกรณส 0นเปลองในการทานาท�มอายใชงานไมเกน 1 ป

3.74 - 3.74 0.09

คาน 0ามนเช 0อเพลง 70.74 - 70.74 1.79 3) คาซอมแซมอปกรณการเกษตร 147.91 - 147.91 3.74 ตนทนคงท� 2.00 837.85 839.85 21.24 คาใชท�ดน - 222.00 222.00 5.61 คาภาษท�ดน 2.00 - - 0.05 คาเส�อมอปกรณการเกษตร - 615.85 615.85 15.57 รวมตนทนท &งหมด 992.64 2,962.18 3,954.82 100.00

ผลตอบแทนจากการผลตขาวหอมมะลอนทรยโดยเฉล�ยตอไร ปการผลต 2556 โดยชาวนาผปลกขาว

หอมมะลอนทรยไดผลผลตตอไรเฉล�ย 353.38 กโลกรม ขายไดราคาเฉล�ยกโลกรมละ 18.36 บาท ไดรายได ไร

19

ละ 6,488.06 บาท ไดรายไดสทธ 3,373.09 บาท (หกคาใชจายเฉพาะตนทนผนแปร) โดยไดกาไรไรละ 2,533.24 บาท และถาหากพจารณาเฉพาะตนทนท�เปนเงนสดท 0งหมดเทาน 0น ชาวนากจะไดผลตอบแทนเหนอตนทนท�เปนเงนสดท 0งหมดเทากบไรละ 5,495.42 บาท ดงตารางท� 3.2 ตารางท� 3.2 ผลตอบแทนการผลตขาวหอมมะลอนทรย ในปเพาะปลก 2556

รายการ บาท/ไร ตนทนท 0งหมด 3,954.82

1.1 ตนทนผนแปร 3,114.97 1.2 ตนทนคงท� 839.85

ตนทนท�เปนเงนสดท 0งหมด 992.64 ผลผลตตอไร (กก.) 353.38 ราคาท�ขายได 18.36 รายได 6,488.06 รายไดสทธ 3,373.09 กาไร 2,533.24 ผลตอบแทนเหนอตนทนท�เปนเงนสดท 0งหมด 5,495.42 ผลผลตคมทน (กก./ไร) 215.40 ราคาคมทน 11.19

เม�อแยกวเคราะหตนทนและผลตอบแทนการปลกขาวหอมมะลอนทรย ตามขนาดเน 0อท�ปลก พบวา

ชาวนาท�มขนาดเน 0อท� 1ถง10 ไร มตนทนตอไรเฉล�ยสงสดเทากบ 5,709.65 บาทและไดผลผลตตอไรสงสดเฉล�ย 445.02 กโลกรมตอไร ขนาดเน 0อท� 21 ถง 30 ไร มตนทนเฉล�ยตอไรต�าสดเทากบไรละ 3,323.33 บาท แตกไดผลผลตเฉล�ยต�าท�สดเทากบ 267.08 กโลกรมตอไร แตเม�อพจารณาถงตนทนเฉล�ยตอผลผลตพบวาขนาดพ 0นท� 11 ถง 20 ไร มตนทนเฉล�ยตอกโลกรมต�าท�สดเทากบ 8.73 บาทตอกโลกรมและไดกาไรสงสดเทากบ 10 บาทตอกโลกรม สวนชาวนาท�มขนาดเน 0อท� 1 ถง 10 ไร มตนทนเฉล�ยตอผลผลตสงสดเทากบ 13.77 บาทตอกโลกรม ทาใหไดกาไรต�าท�สดเทากบ 5 บาท ตอกโลกรม

20

ตาราง 3.3 ตนทนและผลตอบแทนจากการผลตขาวหอมมะลอนทรยแบงตามขนาดเน 0อท�ปลกของเกษตรกรผ เขารวมโครงการใน จงหวดอานาจเจรญปการผลต 2556

ขนาดพ 0นท�ปลก เน 0อท�เฉล�ย ผลผลต ตนทนท 0งหมด ตนทนท 0งหมด ราคาขาย กาไร (ไร) (ไร) (กก./ไร) บาท/ไร บาท/กก. บาท/กก. บาท/กก. 1-10 6.22 445.02 5,709.65 13.77 18.81 5

11-20 15.2 411.03 3,541.01 8.73 18.84 10 21-30 23.8 267.08 3,323.33 12.24 20 7.76 31-40 36.33 278.75 3,337.93 12.54 19.88 7.34

ตนทนการผลตขาวหอมมะลอนทรย ปการผลต 2557 ในปการผลต 2557 ไดทาการวเคราะหเปรยบเทยบตนทนผลตอบแทนระหวางนาดาและนาหวาน

พบวา นาดามตนทนเฉล�ยท 0งหมดเทากบ 3,681.50 สวนนาหวานเทากบ 2,634.97 บาท ดงตารางท� 3.4 และตารางท� 3.5 ตามลาดบ ตารางท� 3.4 ตนทนการผลตขาวหอมมะลอนทรยแบบนาดา ของเกษตรกรผ เขารวมโครงการใน จงหวดอานาจเจรญปการผลต 2557

รายการ เปนเงนสด ไมเปนเงนสด รวม รอยละ ตนทนผนแปร 1,627.56 1,450.00

3,077.56 83.60

1.) คาแรงงาน 1,076.99 940.24 2,017.23

54.79 เตรยมแปลงเพาะกลา 22.45 26.17 48.62 1.32 เตรยมแปลงนา 154.95 67.48

222.43 6.04

หวานเมลดพนธ 5.99 5.36 11.35 0.31 สบน 0าเขานา 25.10 14.44 39.54 1.07 ถอนกลาและปกดา 349.66 394.46

744.12 20.21

ใสป ย 2.36 36.33 38.69 1.05 กาจดศตรขาว - 1.90 1.90 0.05 ถอนขาวดด - 2.18 2.18 0.06 ตรวจแปลงนาเปดปดน 0าเขาแปลงนา - 95.91 95.91 2.61

21

ตารางท� 3.4 (ตอ)

รายการ เปนเงนสด ไมเปนเงนสด รวม รอยละ เกบเก�ยวและนวด 474.53 215.80 690.33 18.75 ขนไปตากและเกบในยงฉาง 10.70 44.69 55.39 1.50 ขนไปขายและคารถ 9.48 0.64 10.12 0.27 สขาวขายเปนขาวสาร 15.15 - 15.15 0.41 ขนขาวสารไปขาย - - - - ถอนหญา/ฆาหญา/คมหญา - 32.70 32.70 0.89 อ�น... 6.62 2.18 8.80 0.24 2) คาวสดการเกษตร 202.57 509.76 712.33 19.35 คาเมลดพนธขาวหอมมะล 17.66 51.45 69.11 1.88 คาน 0าหมกชวภาพ - 53.88 53.88 1.46 คาป ยคอก 13.12 164.21 177.33 4.82 คาป ยชวภาพ 153.13 98.29 251.42 6.83 คาป ยพชสด 1.09 77.66 78.75 2.14 คาป ยหมก 2.82 53.59 56.41 1.53 คาป ยอนทรย 11.12 0.98 12.10 0.33 คาการถอนหญา/ฆาหญา/คมหญา - 9.63 9.63 0.26 คาซ 0ออปกรณส 0นเปลองท�อายการใชงานไมเกน1 ป 3.63 - 3.63 0.10 คาจดการกบศตรขาวเชน แมลง หอย ป หน - 0.07 0.07 0.00

3) คาซอมอปกรณ 348.00 - 348.00 348.00

9.45 ตนทนคงท� 365.80 238.14 603.94

603.94 16.40

คาเส�อมของอปกรณ - 220.00 220.00 220.00

5.98 คาท�ดน 365.80 18.14 383.94

383.94 10.43

รวมตนทนท 0งหมด 1,993.36 1,688.14 3,681.50 100.00

22

ตารางท� 3.5 ตนทนการผลตขาวหอมมะลอนทรยแบบนาหวาน ของเกษตรกรผ เขารวมโครงการใน จงหวด อานาจเจรญปการผลต 2557

รายการ เปนเงน ไมเปนเงนสด รวม รอยละ ตนทนผนแปร 1,601.91 506.62 2,108.53 80.02 1.) คาแรงงาน 780.93 343.02 1,123.95 42.66 เตรยมแปลงเพาะกลา 1.86 13.95 15.81 0.60 เตรยมแปลงนา 270.93 116.28 387.21 14.70 หวานเมลดพนธ - 34.88 34.88 1.32 สบน 0าเขานา 23.26 - 23.26 0.88 ถอนกลาและปกดา - - - - ใสป ย - 41.86 41.86 1.59 กาจดศตรขาว - - - - ถอนขาวดด - - - - ตรวจแปลงนาเปดปดน 0าเขาแปลงนา - 48.84 48.84 1.85 เกบเก�ยวและนวด 484.88 48.84 533.72 20.26 ขนไปตากและเกบในยงฉาง - 38.37 38.37 1.46 ขนไปขายและคารถ - - - - สขาวขายเปนขาวสาร - - - - ขนขาวสารไปขาย - - - - ถอนหญา/ฆาหญา/คมหญา - - - - อ�น... - - - - 2) คาวสดการเกษตร 731.98 163.60 895.58 33.99 คาเมลดพนธขาวหอมมะล 218.02 38.95 256.97 9.75 คาน 0าหมกชวภาพ - - - - คาป ยคอก 479.07 93.02 572.09 21.71 คาป ยชวภาพ 34.88 - 34.88 1.32 คาป ยพชสด - 31.63 31.63 1.21 คาป ยหมก - - - - คาป ยอนทรย - - - -

23

ตารางท� 3.5 (ตอ)

รายการ เปนเงน ไมเปนเงนสด รวม รอยละ คาการถอนหญา/ฆาหญา/คมหญา - - - -

คาซ 0ออปกรณส 0นเปลองท�อายการใชงานไมเกน1 ป - - - -

คาจดการกบศตรขาวเชน แมลง หอย ป หน - - - - 3) คาซอมอปกรณ 89.00 - 89.00 3.38 ตนทนคงท�

526.44 526.44 19.98

คาเส�อมของอปกรณ - 142.50 142.50 5.41 คาท�ดน - 383.94 383.94 14.57

รวมตนทนท 0งหมด 1,601.91 1,033.06 2,634.97 100.00

ผลตอบแทนจากการผลตขาวหอมมะลอนทรยโดยเฉล�ยตอไร ปการผลต 2557 โดยชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรยแบบนาดาไดผลผลตตอไรเฉล�ย 295.14 กโลกรม ขายไดราคาเฉล�ยกโลกรมละ 15.38 บาท โดยไดกาไรไรละ 857.81 บาท ซ�งนอยชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรยแบบนาหวานท�ไดผลผลตตอไรเฉล�ย 2,389.65 กโลกรม ขายไดราคาเฉล�ยกโลกรมละ 14.67 บาท และไดกาไรไรละ 3,081.21 บาท ดงตารางท� 3.6

นอกจากน 0 จากการสอบถามชาวนาในการใชปจจยแรงงานและเมลดพนธในการทานาดาและทานาหวานพบวา ในการทานาดาใชแรงงานมากกวาการทานาหวาน แตใชเมลดพนธนอยกวานาหวาน ซ�งการทานาดาใชแรงงานในกจกรรมหวานกลา ถอนกลา และปกดารวมไรละ 1.73 วนงานโดยเฉล�ย และใชเมลดพนธไรละ 1.78 กโลกรม แตการทานาหวานใชแรงงานในการหวานเมลดพนธเฉล�ยไรละ 0.06 วนงาน และใชเมลดพนธไรละ 6 กโลกรม (ตารางท� 3.7)

24

ตารางท� 3.6 ผลตอบแทนขาวหอมมะลอนทรยของเกษตรกรผ เขารวมโครงการในจงหวดอานาจเจรญปการผลต 2557

รายการ นาดา นาหวาน

บาท/ไร บาท/ไร

1. ตนทนท 0งหมด 3,681.50 2,634.97 1.1 ตนทนผนแปร 3,077.50 2,108.47 1.2 ตนทนคงท� 604.00 526.50 2.ตนทนท�เปนเงนสดท 0งหมด 1,993.37 1,601.91 3.ผลผลตตอไร (กก.) 295.14 389.65 4.ราคาท�ขายได 15.38 14.67 5.รายได 4,539.31 5,716.18 6.รายไดสทธ 1,461.81 3,607.71 7.กาไร 857.81 3,081.21 8.ผลตอบแทนเหนอตนทนท�เปนเงนสดท 0งหมด 2,545.93 4,114.28 9.ผลผลตคมทน (กก./ไร) 239.37 179.62 10.ราคาคมทน 12.47 6.76

ตารางท� 3.7 ผลการสมภาษณกลมตวอยางชาวนาเร�องการใชปจจยและแรงงานเปรยบเทยบระหวางนาหวานและนาดาปการผลต 2558

รายการ

นาหวาน นาดา วนงาน/ไร วนงาน/ไร

หวานเมลดพนธ 0.06 - หวานกลาพนธ - 0.01 ถอนกลา - 0.29 ปกดา(จางวนละ 300/คน) - 1.43 รวม 0.06 1.73

25

การกระจายผลผลต แหลงขาย และราคา

การกระจายผลผลตขาวเปลอกหอมมะลท�ผลตไดโดยเฉล�ยตอไร ซ�งผปลกขาวหอมมะลอนทรยแบบนาดาไดผลผลตตอไรเทากบ 295.14 กโลกรม จะนาไปขายในตลาดท�วไปมากท�สด คดเปนรอยละ 86.83 ของผลผลตท 0งหมด หรอเทากบ 256.29 กโลกรมตอไร รองลงมาคอบรโภครอยละ 11.7 ของผลผลตท 0งหมดหรอเทากบไรละ 34.51 กโลกรม นอกจากน 0ยงเกบไวทาพนธและเล 0ยงสตว เทากบรอยละ 1.11 และ 0.36 ของผลผลตท 0งหมด ตามลาดบ (ตารางท� 3.8)

สาหรบผปลกขาวหอมมะลแบบนาหวานในป จะนาไปขายในตลาดท�วไปมากท�สด คดเปนรอยละ 88.84 ของผลผลตท 0งหมด หรอเทากบ 346.19 กโลกรมตอไร รองลงมาคอบรโภครอยละ 6.77 ของผลผลตท 0งหมดหรอเทากบไรละ 26.37 กโลกรม นอกจากน 0ยงเกบไวทาพนธรอยละ 4.39 ของผลผลตท 0งหมด (ตารางท� 3.8)

ตารางท� 3.8 การกระจายผลผลตขาวเปลอกท�ผลตไดในป 2557 และชาวนาในจงหวดอานาจเจรญ

นาดา นาหวาน

กก./ไร % กก./ไร %

ผลผลตตอไร 295.14 100 389.65 100 ทาพนธ 3.27 1.11 17.09 4.39 บรโภค 34.51 11.7 26.37 6.77 เล 0ยงสตว 1.07 0.36 - - ขายท�วไป 256.29 86.83 346.19 88.84

แหลงขายขาวเปลอกของชาวนา ชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรยแบบนาดาในป 2557 ขายผลผลต

ขาวเปลอกท�บานชาวนามากท�สด จานวน 15 รายคดเปนรอยละ 46.88 ของผปลกขาวหอมมะลอนทรยท 0งหมด รองลงมาคอขายใหกบกลมขาวสจธรรมจานวน 8 รายคดเปนรอยละ 25.00 นอกจากน 0ยงขายใหกบโรงส สมาคมเกษตรกาวหนา กลมเกษตรกรและญาต สวนชาวนาท�ปลกขาวหอมมะลอนทรยแบบนาหวาน ขายขาวเปลอกท�บานชาวนาและขายใหกบกลมขาวสจธรรมเปนจานวน 1 และ 2 ราย จากชาวนาท 0งหมด 3 รายตามลาดบ (ตารางท� 3.9)

26

ตารางท� 3.9 แหลงขายผลผลตขาวเปลอกหอมมะลของชาวนาในจงหวดอานาจเจรญ ปการผลต 2557

แหลงขาย นาดา นาหวาน

ราย รอยละ ปรมาณ รอยละ ราย รอยละ ปรมาณ รอยละ จานวนเกษตรกร 32 100.00 124,560 100 3 100 11,556 100 กลมสจธรรม 8 25.00 33,395 26.81 1 33.33 1,366 11.82 ขายท�บานชาวนา 15 46.88 59,389 47.68 2 66.67 10,190 88.18 โรงส 7 21.88 19,708 15.82 - - - - สมาคมเกษตรกาวหนา 3 9.38 10,316 8.28 - - - - เกษตรกร/ญาต 2 6.25 1,752 1.41 - - - -

ราคาขาวเปลอกหอมมะลอนทรยแบบนาดาท�ชาวนาขายไดโดยเฉล�ยในป 2557 เทากบกโลกรมละ 15.38 บาท โดยเกษตรกรสวนใหญขายไดในราคากโลกรมละ 16 บาท มากท�สด เทากบ 14 ราย หรอคดเปนรอยละ 43.75 ของชาวนาท�ปลกขาวหอมมะลอนทรยแบบนาดา โดยมชาวนาขายไดราคาต�าสดเทากบ 12.92 บาทตอกโลกรม และขายไดราคาสงสดเทากบกโลกรมละ 16.67 บาท (ตารางท� 3.10) สวนราคาขาวเปลอกหอมมะลอนทรยแบบนาหวาน ชาวนาขายไดราคาเฉล�ยกโลกรมละ 14.67 บาท ต�ากวาขาวเปลอกหอมมะลอนทรยแบบนาหวานกโลกรมละ 0.71 บาท โดยชาวนาท�ปลกขาวหอมมะลอนทรยแบบนาหวานขายไดราคาต�าสดเทากบกโลกรมละ 14 บาท และขายไดราคาสงสดเทากบ 15 บาทตอกโลกรม

ตารางท� 3.10 ราคาขาวเปลอกหอมมะลท�ขายไดโดยเฉล�ยตอกโลกรม ป 2557 ในจงหวดอานาจเจรญ

ชวงราคา นาดา นาหวาน

(บาท/กก.) ราย % ราย %

จานวนเกษตรกร 32 100.00 3 100.00 10-13.99 4 12.50 - - 14-15.99 12 37.50 3 100.00 16 14 43.75 - - >16 5 15.63 - -

ต�าสด (บาท/กก.) 12.92 14 สงสด (บาท/กก.) 16.67 15 เฉล�ย (บาท/กก.) 15.38 14.67

27

ปการผลต 2557 กลมวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญรบซ 0อขาวเปลอกจากสมาชก ในราคากโลกรมละ 14 -16 บาท ตามประเภทของการรบรองมาตรฐานอนทรย และในป 2558 รบซ 0อขาวในราคาลดลงโดยรบซ 0อในราคากโลกรมละ 13-15 บาท การผลตขาวของกลมวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญปการผลต2558/2559

ในปการผลต 2558 มสมาชกในเครอขายท�ผานการรบรองมาตรฐานอนทรยท 0งหมด 242 คน จาท 0งหมด 300 คน การคาดการณผลผลตปการผลต 2558/2559 พบวาพ 0นท�ท�ไดรบการรบรองเกษตรอนทรยและปรมาณผลผลตรวมประมาณ 1,654 ตนแบงออกเปน

1. พ 0นท�ท�ไดรบการรบรองมาตรฐาน EU มพ 0นท�รวม 946 ไร 383 ตน 2. พ 0นท�ท�ไดรบการรบรองมาตรฐาน IFORM มพ 0นท�รวม 2,157 ไร 842 ตน 3. พ 0นท�ท�อยในชวงปรบเปล�ยนมพ 0นท�รวม 1,075 ไร 429 ตน

ปจจยท�มผลทาใหกาไรของเกษตรกรแตกตางกน ปจจยท�มผลทาใหกาไรของเกษตรกรแตกตางกนไดข 0นอยกบ

1. ตนทนการผลต ตนทนการผลตจะมากจะนอยข 0นอยกบ 1.1 ชนดของปจจย 1.2 ปรมาณการใชปจจย 1.3 ราคาท�ซ 0อ

2. ผลผลตท�เกษตรกรไดรบ ผลผลตขาวเปลอกตอไรท�เกษตรกรไดรบจะมากจะนอยข 0นอยกบ 2.1 ปจจยธรรมชาต เชน ความอดมสมบรณของดน แหลงน 0า 2.2 คณภาพ ปรมาณและชนดของปจจยท�ใช เชน เมลดพนธ ป ยและแรงงาน เปนตน 3. รายไดท�เกษตรกรไดรบ รายไดท�เกษตรกรไดรบจะมากจะนอยข 0นอยกบ 3.1 คณภาพและปรมาณผลผลตตอไรท�ผลตได 3.2 ราคาท�ขายได ซ�งแตกตางตามคณภาพของขาวและแหลงขาย 4. กาไรท�เกษตรกรไดรบ กาไรท�เกษตรกรไดรบจะมากจะนอยข 0นอยกบตนทนการผลตกบรายไดท�เกษตรกรไดรบ

28

บทท� 4

เครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ

ความเปนมา สถาบนวชาการสหกรณ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ไดดาเนนการชดโครงการวจยการ ขบเคล�อนการพฒนาการสหกรณและการคาท�เปนธรรม ระยะท� 7 โดยออกแบบการวจยตอเน�องเปนระยะเวลา 3 ป ซ�งโครงการวจยการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยสสากล เปนโครงการหน�งในชดโครงการน 0 และไดแบงระยะการวจยออกเปน 3 ป โดยในปท� 1 (ป 2557) ทาการวจยโดยเร�มจากการรวมกลมเกษตรกรชาวนาท�สมครใจเขารวมโครงการวจยการยกระดบมลคาเพ�มจากผลตขาวหอมมะลอนทรย มชาวนาเขารวมโครงการจานวน 50 รายในพ 0นท�สองอาเภอคอ อาเภอเมองอานาจเจรญ และอาเภอเสนางคนคม จงหวดอานาจเจรญ การวจยในปท�หน�งไดทาการจดทาฐานขอมลการผลตและการตลาด โดยเฉพาะเร�องตนทนและผลตอบแทนจากการผลตขาวหอมมะลอนทรยไดมการจดเวทเสวนาและจดการประชมเชงปฏบตการใหชาวนาตระหนกในเร�องของตนทนและผลตอบแทนและสามารถคานวณวเคราะหได นอกจากน 0ยงไดมการจดเวทถอดบทเรยนและทาแผนธรกจ และไดเร�มมการเจรจาธรกจขายขาวสารท�แปรรปโดยกลมเกษตรกรโดยไดต 0งช�อกลมวา กลม “เครอขายวสาหกจชาวนาอานาจเจรญ" ใหกบเครอขายตางๆ เชน ธกส.และ สหกรณโคนมนครปฐม โดยท�สมาชกของเครอขายวสาหกจชาวนาอานาจเจรญท 0งหมดเปนสวนหน�งของกลมผ นาและชาวนาเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ ดงน 0นแลวในการดาเนนการชดโครงการวจยการขบเคล�อนการพฒนาการสหกรณและการคาท�เปนธรรมระยะท� 8 ในระยะการวจยปท� 2 (ป 2558) ในการประชมคร 0งท� 5/2558 ท�จงหวดอานาจเจรญ (ภาคผนวก ก : รายงานการประชม) ท�ประชมมมตใหใชช�อกลมเกษตรกรท�เขารวมโครงการวจยตามช�อ “เครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ” ซ�งเปนช�อกลมด 0งเดมของเกษตรกรผปลกขาวอนทรยท 0งหมดภายในจงหวดอานาจเจรญ ท 0งน 0เพ�อปองกนไมใหเกดความสบสน เน�องจากเกษตรกรท 0งหมดคอกลมเดยวกน มแกนนา มปณธานและเปาหมายรวมกนในการยกระดบมลคาขาวต 0งแตตนน 0าจนกระท�งปลายน 0า (ภาพท� 4.1)

ภาพท� 4.1 ปณธานและเปาหมายรวมกนของเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ

29

กลม "เครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ" จดทะเบยนเปนวสาหกจชมชนเม�อวนท� 6 ธนวาคม 2556 ปจจบนมกลมสมาชกท 0งหมด 22 กลม รวม 300 คน (ตารางท� 4.1) กระจายตวอยใน 5 อาเภอ ไดแก อาเภอเมองอานาจเจรญ อาเภอเสนางคนคม อาเภอหวตะพาน อาเภอพนา และอาเภอปทมราชวงศา (ภาพท� 4.3)

ภาพท� 4.2 แผนภาพสมาชกเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ ป 2558

21

19

6

5 2

1

22

18

16

7

15 14

20

13

3 4

17

8

9

10

11

12

เครอขายวสาหกจ

ชมชนขาวสจธรรม

อานาจเจรญ

30

ตารางท� 4.1 สมาชกเครอขายวสาหกจชมชนขาวสจธรรมอานาจเจรญ ป 2558

ลาดบ กลมวสาหกจ อาเภอ ตดตอ สมาชก(ราย)

1 กลมผลตขาวอนทรยบานโคกกลาง ตาบลนาเวยง

เสนางคนคม 089-8021596 22

2 กลมรวมพลงสรางสรรคโนนหนามแทง ต.นาเวยง

เสนางคนคม 087-2411951 22

3 กลมบานหนองเมก ต.คมใหญ เมอง 081-1859652 12 4 กลมเกษตรอนทรยตาบลน 0าปลก เมอง 084-3011635 4 5 กลมวสาหกจชมชนรวมใจโนนคอทง

ต.โพนเมองนอย หวตะพาน 085-6136985 24

6 กลมผลตขาวอนทรยบานนาผาง ต.หวย ปทมราชวงศา 084-4179905 14 7 กลมผลตขาวอนทรยบานหนองสามส เสนางคนคม 083-3828582 17 8 กลมผลตขาวอนทรยตาบลบง เมอง 093-4130659 8 9 กลมผลตขาวอนทรยตาบลไกคา เมอง 40 10 กลมผลตขาวอนทรยบานหนองตาใกล ต.หวยไร เมอง 5 11 กลมผลตขาวอนทรยบานนาสะอาด ต.เสนางนคม เสนางคนคม 11 12 กลมผลตขาวอนทรยบานหนองไฮนอย ปทมราชวงศา 10 13 กลมผลตขาวอนทรยบานปลาคาว เมอง 22 14 กลมผลตขาวอนทรยบานโพนเมอง ต.ไมกลอน พนา 10 15 กลมผลตขาวอนทรยตาบลนาจก เมอง 5 16 กลมผลตขาวอนทรยบานถอนใหญ ต.ปลาคาว เมอง 22 17 กลมผลตขาวอนทรยบานกดกนน 0า ต.นาแต เมอง 5 18 กลมผลตขาวอนทรยบานนอยหมอทอง พนา 2 19 กลมผลตขาวอนทรยบานถอน ต.ไมกลอน พนา 5 20 กลมผลตขาวอนทรยนคมบรณาการตาบลคาพระ หวตะพาน 18 21 กลมผลตขาวอนทรยตาบลหวยไร เมอง 16 22 กลมผลตขาวอนทรยบานโนนสง เสนางคนคม 6

รวม 300

ภาพท� 4.3 กลมเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ แบงตามเขตพ 0นท�

การบรหารงาน

จากขอบเขตชาวนาท�สมครใจเขารวมโครงการวจยท 0งส 0น ชาวนาในเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญท 0งส 0น จฑาทพย ภทรวาท ผ อานวยการสถาบนวจยสหกรณและหวหนาชดโครงการหลกและทาน อหวหนาโครงการ พรอมท 0งกลมแกนนาเกษตรกร ไดประชมหารอเพ�อเครอขายและแผนธรกจรวมกนในการประชมคร 0งท� มตออกแบบแผนโครงสรางการบรหารงานและดาเนนงานรวมกน หนาท�เปน ผ อานวยการสานกงานเครอขพรอมท 0งดแลความเรยบรอยของเครอขายโรงสดวยด คณลาพน ขนทอง ทาหนาท�เปนรองผ อานวยการฝายเครอขาย รบผดชอบการบรหารงานในสวนของตนน 0า ระบบฐานขอมลเกษตรกร การสงเสรมและการตรวจรบรองท 0งหมด คณนลน 0าคาง โคลนพนธ ทาหนาท�เปนรองผ อานวยการฝายสานกงาน จดทาระบบฐานขอมลลกคา การบรหารสตอคสนคา การรบออร

กลมเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ แบงตามเขตพ 0นท�

จากขอบเขตชาวนาท�สมครใจเขารวมโครงการวจยท 0งส 0น 50 รายในปแรก เครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญท 0งส 0น 300 รายในปท�

จฑาทพย ภทรวาท ผ อานวยการสถาบนวจยสหกรณและหวหนาชดโครงการหลกและทาน อหวหนาโครงการ พรอมท 0งกลมแกนนาเกษตรกร ไดประชมหารอเพ�อกาหนดแผนโครงสรางการบรหารงานของเครอขายและแผนธรกจรวมกนในการประชมคร 0งท� 4/2558 (ภาคผนวก : รายงานการประชมมตออกแบบแผนโครงสรางการบรหารงานและดาเนนงานรวมกน (ภาพท� 4.4) โดยมคณอดลย โคลนพนธ ทาหนาท�เปน ผ อานวยการสานกงานเครอขาย มหนาท�ในการดแลประสานงานกบวสาหกจชมชนท 0ง พรอมท 0งดแลความเรยบรอยของเครอขายโรงส และตดตอประสานงานกบฝายตางๆ เพ�อใหการทางานเปนไปดวยด คณลาพน ขนทอง ทาหนาท�เปนรองผ อานวยการฝายเครอขาย รบผดชอบการบรหารงานในสวนของตนน 0า ระบบฐานขอมลเกษตรกร การสงเสรมและการตรวจรบรองท 0งหมด คณนลน 0าคาง โคลนพนธ ทาหนาท�เปนรองผ อานวยการฝายสานกงาน จดทาระบบฐานขอมลลกคา การบรหารสตอคสนคา การรบออร

31

กลมเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ แบงตามเขตพ 0นท�

รายในปแรก (ป2557) ไดกลายเปนรายในปท�2 (ป 2558) ทาน อ.

จฑาทพย ภทรวาท ผ อานวยการสถาบนวจยสหกรณและหวหนาชดโครงการหลกและทาน อ.ศานต เกาเอ 0ยน แผนโครงสรางการบรหารงานของ

รายงานการประชม) โดยท�ประชมมโดยมคณอดลย โคลนพนธ ทา

าย มหนาท�ในการดแลประสานงานกบวสาหกจชมชนท 0ง 22 แหง และตดตอประสานงานกบฝายตางๆ เพ�อใหการทางานเปนไป

ดวยด คณลาพน ขนทอง ทาหนาท�เปนรองผ อานวยการฝายเครอขาย รบผดชอบการบรหารงานในสวนของตนน 0า ระบบฐานขอมลเกษตรกร การสงเสรมและการตรวจรบรองท 0งหมด คณนลน 0าคาง โคลนพนธ ทาหนาท�เปนรองผ อานวยการฝายสานกงาน จดทาระบบฐานขอมลลกคา การบรหารสตอคสนคา การรบออร

เดอรและระบบจดสง คณลทนตา สภาจนทรทาหนาท�เปนรองผ อาบญช ฐานขอมลการคา และรายงานทางการเงน

ภาพท� 4.4 โครงสรางการบรหารงานเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ กจกรรมของกลม ข 0นตอนการทางานกบสมาชกชาวนาผปลกขาว 1. การรบสมครสมาชก ดาเนนงานโดยกลมเครอขาย โดยในป 2559 รบสมาชกไดสงสด 2. กรรมการกลางกลมสจธรรม ออกนเทศน เย�ยมเยยน และทาอนทรย และดาเนนการใหสมาชกกรอกใบสมครและสอบถามขอมลรายละเอยดท�ต 0งแปลงนากอนท�จะทาการเขาตรวจ กอนถงฤดทาการเพาะปลก 3. กรรมการกลางลงพ 0นท�ตรวจสอบแปลงนาโดยไมแจงใหทราบลวงหนา ในชวงฤดการเพาะปลก

สงเสรมการปลกผกอนทรย ทางพาณชยจงหวดอานาจเจรญไดเปดตลาดสเขยว บรเวณหอนาฬกา จงหวดอานาจเจรญ เพ�อใหสมาชกผปลกขาวอนทรย เครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ ไดนาผลผลตทางการเกษตรออกมาขายในทกวนพธ เวลา อกชองทางหน�ง พรอมท 0งไดรวมมอกบทางสาธารณะสขจงหวด และโรงพยาบาลอานาจเจรญในการสมตรวจ

เดอรและระบบจดสง คณลทนตา สภาจนทรทาหนาท�เปนรองผ อานวยการฝายบญช ดแลเร�องการเงน การบญช ฐานขอมลการคา และรายงานทางการเงน

โครงสรางการบรหารงานเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ

ข 0นตอนการทางานกบสมาชกชาวนาผปลกขาว การรบสมครสมาชก ดาเนนงานโดยกลมเครอขาย 22 กลม รบสมครจนถง

รบสมาชกไดสงสด 350 คน ซ�ง ณ วนท� 12 กมภาพนธ 2559 มสมาชกรวมแลวท 0งส 0น กรรมการกลางกลมสจธรรม ออกนเทศน เย�ยมเยยน และทาความเขาใจเก�ยวกบการปลกขาว

อนทรย และดาเนนการใหสมาชกกรอกใบสมครและสอบถามขอมลรายละเอยดท�ต 0งแปลงนากอนท�จะทาการเขาตรวจ กอนถงฤดทาการเพาะปลก

กรรมการกลางลงพ 0นท�ตรวจสอบแปลงนาโดยไมแจงใหทราบลวงหนา ในชวงฤดการเพาะปลก

ทางพาณชยจงหวดอานาจเจรญไดเปดตลาดสเขยว บรเวณหอนาฬกา จงหวดอานาจเจรญ เพ�อใหสมาชกผปลกขาวอนทรย เครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ ไดนาผลผลตทางการเกษตรออกมาขายในทกวนพธ เวลา 15.00 -18.00 น. เพ�อเปนการสรางอาชพและเพ�มรายไดใหแกเกษตรกรอกชองทางหน�ง พรอมท 0งไดรวมมอกบทางสาธารณะสขจงหวด และโรงพยาบาลอานาจเจรญในการสมตรวจ

32

นวยการฝายบญช ดแลเร�องการเงน การ

โครงสรางการบรหารงานเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ

กลม รบสมครจนถง 20 กมภาพนธ 2559 มสมาชกรวมแลวท 0งส 0น 320 คน

ความเขาใจเก�ยวกบการปลกขาวอนทรย และดาเนนการใหสมาชกกรอกใบสมครและสอบถามขอมลรายละเอยดท�ต 0งแปลงนากอนท�จะทาการ

กรรมการกลางลงพ 0นท�ตรวจสอบแปลงนาโดยไมแจงใหทราบลวงหนา ในชวงฤดการเพาะปลก

ทางพาณชยจงหวดอานาจเจรญไดเปดตลาดสเขยว บรเวณหอนาฬกา จงหวดอานาจเจรญ เพ�อใหสมาชกผปลกขาวอนทรย เครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ ไดนาผลผลตทางการ

ารสรางอาชพและเพ�มรายไดใหแกเกษตรกรอกชองทางหน�ง พรอมท 0งไดรวมมอกบทางสาธารณะสขจงหวด และโรงพยาบาลอานาจเจรญในการสมตรวจ

33

สารพษตกคางในผก จงทาใหผบรโภคเช�อม�นในคณภาพ อกท 0งยงทาใหสมาชกกลม เครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ ไดมโอกาสพบปะพดคยกนเปนประจา เครอขายภาคพนธมตรของกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ

หนวยงานท�ใหการสนบสนนของเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญไดแก 1. สานกงานจงหวดอานาจเจรญ ใหงบประมาณในการดาเนนงานและสนบสนน 2. สานกงานพาณชยจงหวดเจรญ เปนท�ปรกษาดานการตลาด การดาเนนงานของกลม การออกแบบถงขาว และเปดตลาดสเขยว 3. เกษตรจงหวดอานาจเจรญ เปนพ�เล 0ยงในกระบวนการตนน 0า 4. สถาบนวชาการสหกรณและทนวจยจาก สกว. ประชมปฏบตการใหความรเร�องการรวมกลม การแบงโครงสรางภาระงาน สรางตลาด เจรจาทางธรกจ ทดลองขายผลตภณฑและการสรางแบรนด กจกรรมตนน &า สมาชกเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ ท 0ง 22 เครอขายทกคน จะตองเสยคาสมาชกปละ 200 บาท เพ�อเปนคาใชจายและคาดาเนนงานกจกรรมของกลม โดยกจกรรมหลกในสวนของตนน 0าคอการตรวจรบรองแปลง ซ�งตองมการอธบายทาความเขาใจ เก�ยวกบกฎเกณฑขอบงคบในทกๆป พรอมกนกบการรบสมาชกใหมและการลงพ 0นท�ตรวจแปลงโดยไมแจงใหทราบลวงหนา กจกรรมกลางน &า โรงสหลกคอ โนนคอทงทาหนาท�รวบรวมขาวเปลอกสมาชกจากสมาชกและ แปรรปขาย โดยมสานกงานพาณชยจงหวดเปนพ�เล 0ยงในเร�องการตลาดและถงบรรจภณฑ กจกรรมปลายน &า กลมภาคพนธมตรทางธรกจในการขายขาวไดแก ไรทอง Organic เอเดน กรป อสานไทย Organic ทวบรพา สหกรณโคนม นครปฐม Farmer Shop (สถาบนวชาการสหกรณ) รอยเอดพลาซา งานมหกรรมท�วไป ผกป� นโตขาวและแมศรเรอน

สาหรบกลมโรงแรมสามพราน รเวอรไซตและเครอขายโรงแรมและศนยประชม เกดจากความรวมมอระหวางโครงการวจยยอยของชดโครงการ โดยมเครอขายโรงแรมและศนยประชมเขารวมซ 0อขาวสารจากกลมรวม 11 รายดงน 0

34

1. โรงแรมอนนตรา 2. โรงแรม เดอะ เซนต รจส 3. โรงแรมอวาน เอเทรยม 4. โรงแรมดสตธาน 5. โรงแรมเดอะทวน ทาวเวอร 6. โรงแรม แกรนด ไดมอนด สวท 7. โรงแรมรายาวด 8. โรงแรมพลาซา แอทธน 9. ศนยการประชมแหงชาตสรกตv 10. อมแพค เมองทองธาน 11. Siam Paragon

ท 0งน 0ท 0งน 0น สามารถสรปความสมพนธระหวางตนน 0า กลางน 0าอนไดแกพอคาคนกลางท�ซ 0อไปขายตอ หรอทาวจยการตลาดและปลายน 0าซ�งเปนกลมลกคาท�ซ 0อไปเพ�อใชประโยชนเอง โดยมสถาบนวชาการณสหกรณและสานกงานพาณชยจงหวดอานาจเจรญ ดงภาพท� 4.5 ภาพท� 4.5 ความสมพนธระหวางตนน 0า กลางน 0าและปลายน 0า

ชาวนาผผลตขาว 22 กลม

ตนน &า

ทวบรพา

สหกรณโคนม นครปฐม กลมรบซ 0อขาวเปลอก

โครงการวจย

เครอขายโรงแรมและ ศนยประชมรวม 12 แหง

มหกรรมแสดงสนคา

แมศรเรอน

ผกป� นโตขาว

กลางน &า

ปลายน &า

ภายใตการสนบสนนจากโครงการวจย สถาบนวชาการสหกรณ ม. เกษตรศาสตรและสานกงานพาณชยจงหวดอานาจเจรญ

35

การขายขาวใหกลมโรงแรม ขาวท�ขายใหกลมโรงแรม จะมาจากเครอขาย supply ซ�งเปนกลมชาวนาผผลตขาวหอมมะลท 0ง 22 กลมในจงหวดอานาจเจรญ โดยมคณอดลยและคณนลน 0าคาง โคลนพนธ เปนแกนนาทมกลยทธเครอขายในการเจรจาธรกจกบกลมธรกจเชงคณคา สามพราน และเครอขาย Demand ผ ตองการใชขาวหอมมะลอนทรยอนไดแกโรงแรม 9 แหงในป2559เปนระยะเร�มตน ท�มลกษณะความตองการชนดขาวขาวและปรมาณท�แตกตางกนดงภาพท� 4.6 ภาพท� 4.6 รปแบบการขายขาวใหกลมโรงแรม การรวบรวมขาวเปลอกของเครอขายและการสงมอบขาวใหแกเครอขายโรงแรม จากการประชมคร 0งท� 8/2558 การวางแผนระบบLogistic ของเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญในการสงมอบขาวกบกลมสามพราน โมเดล คณะทางานเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญไดรายงานความคบหนาของเครอขายฯ โดยในขณะน 0การทางานอยในข 0นตอนการวางแผนรวบรวมผลผลต ซ�งจะม 4 แหง เปนศนยของเครอขาย 3 แหง คอ ศนยโนนคอทง ศนยโคกกลาง ศนยหนองเมก และ 1 โรงสท�จะเขามาชวยเครอขายฯ ในการรวบรวมโดยจะมเน 0อท�ในการรวบรวม 1,000 ตน แตในขณะน 0ทางโรงสกาลงทาเร�องขอรบรอง มกท. ทมกลยทธจงไดแนะนาใหใชขาวจากศนยโนนคอทงของเครอขายฯ กอนในการสงมอบ เน�องจากมการรวบรวมท�ไดผานมาตรฐาน มกท. แลว ในปจจบนไดมการสงมอบขาวใหแกทางเครอขายโรงแรมในกรงเทพมหานครเดอนละสองคร 0งโดยใชรถบรรทก 6 ลอ 1 คน ว�งสงขาวในเขตรอบนอก และรถกระบะ1 คนสงขาวในเขตกลางเมอง

ชาวนาผผลตขาว 22 กลม

ทมกลยทธของเครอขาย (คณอดลยและคณนลน0 าคาง โคลนพนธ)

กลมธรกจเชงคณคา สามพราน (คณอรธ นวราช)

เครอขาย supply เครอขายDemand

โรงแรม 9 แหง

36

รายไดของกลมวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ รายไดของกลมวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญไดรบรายไดจากคาธรรมเนยมรายปโดยแบงออกเปน 1. คาแรกรบ 60,000 2. คาขายปจจยการผลต (ป ย) 3. คาสนบสนนจากรฐ 200,000

ปจจบนแกนนากลมไมมเงนเดอน ไดรบรายไดจากการตรวจแปลง เปาหมายของกลมวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญป 2558-2560

“มงสรางเครอขายคณคาเพ�อยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยอานาจเจรญสสากล” โดยมการจดหาตลาดมความสามารถรวบรวมขาวและจดการผลผลตขาวอนทรยของสมาชกเครอขายไมนอยกวา80 %ซ�งมแนวทางกาดาเนนการโดย

1.การจดการฐานขอมล 1.1 การจดการฐานขอมลเครอขายเพ�อการวางแผนโครงการและฐานขอมลสมาชก

1.2 การผลตขาวอนทรยท�ไดมาตรฐาน มกท.

2.การวางแผนธรกจ 3.สรางแบรนดเครอขายและแบรนดขาวใหผบรโภคม�นใจ (Trust) 4. เช�อมโยงภาคพนธมตรเครอขายกระจายสนคาตามระบบ Fair Trade (FT) 5.การสรางสงคมฐานความร (Smart farmer)

ความคดเหนของนกวจยท�เก�ยวของกบประโยชนท�ไดรบจากการเขารวมงานวจย

อดลย : เปนส�งท�ด ทาใหคนรจกเรามากข 0น และความนาเช�อถอของโครงการขาวสจธรรมมมากข 0น เพราะมสถาบนมารบรอง กบงานวจยรองรบ ลกคาจงมมากข 0นและความนาเช�อถอของผบรโภคมากข 0น ราคามากข 0น ทาใหตอรองไดเปนท�นาพอใจ กอนไมมโครงการสะแปะสะปะ ไมมหลกการ ตอนน 0มแนวทางและแผนการดาเนนงานชดเจน ทาใหนาเช�อถอ ลกคาหรอคคาเช�อถอ ขายผลผลตได

แมจาปา : ถาพดถงวาเขารวมโครงการทาใหดข 0นไหม ดข 0น ทาใหเกษตรกรอนใจวามคนอยขางหลง คอยสนบสนนและใหแนะนา ทาใหม�นใจวามาถกทางแลว เพราะชาวนาเกษตรกรจะไมคอยรขาวสารเชงลก เวลาลงไปประชม อ.จฑาทพยจะมขอมลคนชวยทาใหเกษตรกรรทน ทาใหเกษตรเปดรบและเปล�ยนความคด ยกระดบข 0นมา ทาใหความเปนอยของเกษตรกรดข 0น เรายอมรบวามโครงการน 0เขามาทาใหเกษตรกรมความเปนอยท�ดข 0น ตดสนใจม�นใจข 0น เน�องจากมขอมลรองรบ

37

การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรค

จากท�ประชมเชงปฏบตการ เม�อวนท� 14 ก.ค. 2558 ท�สานกงานพาณชยจงหวดอานาจเจรญ ม

หนวยงานท�เขารวมคอ เกษตรกรเครอขาย สานกงานพาณชยจงหวด สานกงานเกษตรจงหวด สานกงานปศสตวจงหวด สานกงานอตสาหกรรมจงหวด และทมวจย (ภาคผนวก : รายงานการประชมคร 0งท� 5/2558) วเคราะหผผลตขาวหอมมะลอนทรย เครอขายขาวสจธรรมไดคอ

จดแขงของกลมผผลตขาวหอมมะลอนทรย เครอขายขาวสจธรรม

1. ไดรบการรบรองเปนเครอขาย “ เครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ ” เม�อป 2554

เกษตรกรมจตสานกเกษตรอนทรย ผานระบบเกษตรอนทรย มพ 0นท�ผลตรวม 5,000 ไร โดยเปนการ

ปลกขาวหอมมะลท 0งหมด 3,000 ไรจากฐานขอมลของ มกท. มโครงสรางการบรหารเครอขายภายใตพ�

เล 0ยงโดยมพ�เล 0ยงคอ สนง.พาณชยจงหวดและ สกว.ใหการสนบสนน

2. มผลตภณฑไดรบการรบรอง IFORM (195ราย) ใชระบบตรวจรบรองภายใน ภายใตการสนบสนนและ

ชวยเหลอของสานกงานเกษตรจงหวดและสานกงานพาณชยจงหวด

3. มภาคพนธมตรธรกจ (แมศรเรอน ทวบรพา Farmer shop กลมธรกจเชงพาณชย สวนสามพราน

โครงการผกป� นโตขาว และราชธานอโศกเปนตน )

4. มเครอขายโรงสชมชนกระจายในการแปรรปขาวของเกษตรกรในเครอขาย 6

5. สตอคเกบขาว ไดแก

5.1 โนนคอทง

5.2 หนองเมก

5.3 โคกกลาง

5.4 เฉล�ยเกษตรกรเกบขาวเปลอกไวคนละ 5-10 ตน

จดออน 1. ยงขาดแผนธรกจ

2. ยงขาดเงนทนหมนเวยนธรกจ ฤดกาลละ 10 ลาน

3. ศกยภาพโรงสยงไมไดมาตรฐาน

4. ขาดระบบการบรหารจดการเครอขายตามแผนธรกจ ซ�งในปจจบนกรรมบคคลากรยงเปนอาสาสมคร

5. ขาดสานกงานเครอขาย (ปจจบนใช สานกงานพาณชยจงหวด และรานตนขาว )

38

6. ชาวนายงขาดทกษะการเปนผประกอบการ

7. ตนทนตอหนวยธรกจสง

โอกาส

1. นโยบายรฐสนบสนนการยกระดบความสามารถในการแขงขนของเกษตรกร ลดความเหล�อมล 0าเพ�อให

เกษตรกรมรายไดท�เปนธรรม

2. ภาคสงเสรมมาตรฐานเกษตรอนทรย

3. คนในสงคมชวยบรโภคสนคาชมชน เชน สานกงานพาณชยจงหวดอานาจเจรญไดสนบสนนใหเปด

ตลาดสเขยว

อปสรรค 1. แผนการปฏบตงานเปนอปสรรค

2. โครงสรางการตลาดไมเอ 0ออานวย

3. ในชมชนยงขาดไฟฟาแรงสง (ไฟ 3 เฟส)

4. นโยบายของรฐ มโครงการหลากหลายลงในพ 0นท�เดยวกน

39

บทท� 5

การแปรรปและการตลาดของเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ การแปรรปขาว การแปรรปขาวกรณศกษาโนนคอทง จงหวดอานาจเจรญ ไดใชขอมลจากการประชมถอดบทเรยน เม�อ 29 ธนวาคม 2557 โดยวเคราะหภายใตสถานการณทางกลมรบซ 0อขาวเปลอกหอมมะลอนทรยท�ผานการรบรองแลวจากสมาชกท�เขารวมโครงการวจยจานวน 46 ราย ซ�งอยใน เครอขายวสาหกจขาวสจธรรมอานาจเจรญ โดยทางกลมไดก เงนตามโครงการชดเชยดอกเบ 0ยใหผประกอบการคาขาวในการเกบสตอกปการผลต 2557/58 จานวน 3 ลานบาท เสยดอกเบ 0ยรอยละ 6 โดยจะรวบรวมซ 0อขาวเปลอกจานวน 300 ตนมาเกบสตอกท�วสาหกจรวมใจโนนคอทงเพ�อแปรรปเปนขาวขาวขาย ซ�งทางกลมจะรบซ 0อขาวเปลอกหอมมะลอนทรยในป 2558 แบงตามมาตรฐานอนทรย ในระยะปรบเปล�ยน I-FORM และ EU ในราคากโลกรมละ 14 15 และ 16 บาทตอกโลกรม ท�ความช 0นไมเกน 15 เปอรเซนต โดยใหราคาสงกวาทองตลาด ขาวอนทรยชวงปรบเปล�ยน I-FORM และ EU 1 บาท 2 บาท และ 3 บาทตามลาดบ สวนวธการหกความช 0นและส�งเจอปน ใชวธรบซ 0อโดยช�งน 0าหนกเพ�มข 0น 2% แทนการตดน 0าหนกส�งเจอปน 2% เชน ขาวเปลอก 102 กโลกรม แตจายเงนคาขาวเปลอกในปรมาณ 100 กโลกรม ตามธรรมเนยมปฎบตในทองถ�น ซ�งมตนทนในการรวบรวมขาวเปลอก 1,000 กโลกรม ดงตารางท� 5.1 ตารางท� 5.1 ตนทนการจดซ 0อและการแปรรปขาวเปลอกขาวหอมมะลอนทรย 1 ตน ปการผลต 2557

ประเภทของตนทน ปรบเปล�ยน IFORM EU

บาท/กก. บาท/ตน บาท/กก. บาท/ตน บาท/กก. บาท/ตน

1.คาใชจายในการรวบรวมขาวเปลอก

คาขาวเปลอก 14 14,000 15 15,000 16 16,000

ดอกเบ 0ยจากเงนก 0.6 600 0.6 600 0.6 600

คาจดการรวบรวมผลผลต 0.5 500 0.5 500 0.5 500

2. คาใชจายในการแปรรป

คาส 1 1,000 1 1,000 1 1,000

ตนทนรวม 16,100 17,100 18,100

40

การแปรรปขาวเปลอก 1 ตน สแบบขดขาวจะไดขาวสารตนขาว 100 เปอรเซนต 500 กโลกรม แกลบ 250 ราขาว 80 และขาวหกอก 170 กโลกรม ตามลาดบ สเปนขาวกลองเปนขาวสารตนขาว 100 เปอรเซนต 650 กโลกรม เปนแกลบ 350 กโลกรม ดงตารางท 5.2 ตารางท� 5.2 อตราสวนการแปรรปขาวเปลอกขาวหอมมะลและรายไดจากสวนประกอบของขาว จากขาวเปลอกขาวหอมมะล 1ตน

ชนดการแปรรป

ขาวขดขาว ขาวกลอง รอยละ ปรมาณ ราคา รายได

(บาท) รอยละ ปรมาณ ราคา รายได

(บาท) (กก.) (บาท/กก.) (กก.) (บาท/กก.)

1. ตนขาว 50 500 65 650

2. แกลบ 25 250 1.5 375 35 350 1.5 525

3. ราขาว 8 80 10 800 0 0 10 0

4. ขาวหก 17 170 10 1,700 0 0 10 0

รวม 100 1,000 2,875 100 1,000 525

ตนทนการผลตขาวสารหอมมะลอนทรย ตนทนการผลตขาวสารหอมมะลอนทรยท 0งขาวขดขาวและขาวกลอง ไดแบงตามมาตรฐานการรบรองขาวอนทรย คอชวงปรบเปล�ยน การไดรบรองมาตรฐาน I-FORM และมาตรฐาน EU นอกจากน 0ยงไดแบงขาวเปนชนด 100 % 80 %และ 60 % พบวาขาวขาวชนด 100% ไดรบมาตรฐาน EU มตนทนตอกโลกรมมากท�สดเทากบกโลกรมละ 30.45 บาท โดยขาวขาวแบบปรบเปล�ยน ชนด 60% มตนทนต�าท�สดเทากบกโลกรมละ 19.87 บาท สาหรบขาวกลองพบวาแบบท�ไดรบมาตรฐาน EU มตนทนสงสดเทากบกโลกรมละ 27.04 บาท ตารางท� 5.3

41

ตารางท� 5.3 ตนทนการแปรรปขาวเปลอกเปนขาวสาร 1 กโลกรม แตละประเภท

ตนทน ขาวขาว ขาวกลอง

ปรบเปล�ยน I-FORM EU ปรบเปล�ยน I-FORM EU

ตนทนการแปรรปรวม 16,100 17,100 18,100 16,100 17,100 18,100

รายไดจากสวนอ�นๆของขาว 2,875 2,875 2,875 525 525 525

ตนทนสทธ 13,225 14,225 15,225 15,575 16,575 17,575

ปรมาณขาวสาร(kg) 500 500 500 650 650 650

ตนทนตนขาวบาทตอกโลกรม 26.45 28.45 30.45 23.96 25.50 27.04

ตนทนขาวหกบาทตอกโลกรม 10 10 10

ตนทนการแปรรปขาว 80:20 23.16 24.76 26.36

ตนทนการแปรรปขาว 60:40 19.87 21.07 22.27 ตนทนคาขนสง ตนทนคาขนสงในการขนขาวจากจงหวดอานาจเจรญมาขายในตลาดกรงเทพมหานครไดแบงการวเคราะหออกเปน 3 ลกษณะตามชนดของรถขนสง คอ 4 ลอ 6 ลอ และ 10 ลอพบวา คาขนสงโดยใชรถ 10 ลอมคาขนสงเฉล�ยต�าท�สกเทากบ 0.88 บาทตอกโลกรม และการขนสงดวยรถบรรทก 4 ลอ มคาขนสงแพงท�สด กโลกรมละ 3.2 บาท ดงตารางท� 5.4 ตารางท� 5.4 การคดราคาระบบขนสงตอหนวยจากโรงสขาวโนนคอทง มายง โรงแรม 12 แหงในกรงเทพมหานคร

รถขนสง ปรมาณขาวท�ขนสงได (ตน)

คาขนสง (บาท)

คาแรงงาน (บาท)

รวม (บาท)

คาขนสงเฉล�ย (บาท/กก)

4 ลอ 2.5 6,400 1,600 8,000 3.2 6 ลอ 8 8,000 2,400 10,400 1.3 10 ลอ 15 10,000 3,200 13,200 0.88

42

ตนทนการตลาด การวเคราะหตนทนการตลาด แบงตามประเภทรถขนสงและประเภทการรบรองมาตรฐานอนทรย ขาวขดขาว 100 %ขนาดบรรจ 1 กโลกรม พบวาการขนสงขาว EU ดวยรถ 4 ลอ มตนทนแพงท�สดกโลกรมละ 40.65 บาท ในขณะท�การขนสงขาวแบบปรบเปล�ยนดวยรถบรรทก 10 ลอมตนทนถกท�สดกโลกรมละ 34.33 บาทดงตารางท� 5.5 ตารางท� 5.5 ตนทนการตลาดขาวขดขาวขนาด 1 กโลกรมแบงตามมาตรฐานอนทรยและประเภทรถขนสงจากจงหวดอานาจเจรญมากรงเทพมหานคร

ประเภท ปรบเปล�ยน I-FORM EU 4 ลอ 36.65 38.65 40.65 6 ลอ 34.75 36.75 38.75 10ลอ 34.33 36.33 38.33

หมายเหต คานวณมาจาก ตนทนการแปรรปขาวเปลอกเปนขาวสาร 1 กโลกรม ในตารางท� 5.3 บวกดวยตนทนการตลาดจากตารางท� 5.6 และบวกคาขนสงจากตารางท� 5.4 การวเคราะหสวนเหล�อมการตลาด ในการวเคราะหสวนเหล�อมการตลาดคร 0งน 0ใชกรณขาวขดขาว 100 % ไดมาตรฐาน EU ขนสงโดยรถบรรทก 4 ลอ หากขายไดราคากโลกรมละ 40 บาท แบงตามขนาดบรรจเปน 1 กโลกรม 5 และ 10 กโลกรม โดยยงไมไดรวมคาบรหารจดการ มผลการวเคราะหดงตารางท� 5.6 พบวา ขนาดบรรจ 1 กโลกรมจะขาดทนกโลกรมละ 0.65 บาท แตขนาดบรรจ 50 กโลกรม จะไดกาไรมากท�สดกโลกรมละ 3.21 บาท

43

ตารางท� 5.6 ตนทนการตลาดของการแปรรปขาวขาวอนทรย ท�ไดรบมาตรฐาน EU บรรจถงสามขนาดของกลมวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ รายการ บาทตอ ขนาด1 กก. บาทขนาด 5 กก. บาทตอขนาด 50 กก. 1.คาแปรรปขาวสาร 30.45 152.25 1,522.5 2.คาแรงงานคดคณภาพ 1.00 5.00 50.00 3.คาแรงงานบรรจถง 2.00 10.00 100.00 4.คาถงบรรจ 4.00 7.00 7.00 5.คาขนสง(รถบรรทก 4 ลอ) 3.20 16.00 160.00 6.รวมตนทนการตลาด(บาทตอถง) 40.65 190.25 1,839.50 7.ตนทนการตลาด เฉล�ยตอกก. 40.65 38.05 36.79 8.ราคาขาย (บาทตอถง ) 40.00 200.00 2,000.00 9.ผลตอบแทนสทธ (บาทตอถง) -0.65 9.75 160.50 10.ผลตอบแทนสทธ (บาทตอกก.) -0.65 1.95 3.21

สวนเหล�อมการตลาดแบงตามชนดของขาวและมาตรฐานอนทรย สวนเหล�อมการตลาดแบงตามชนดของขาวและมาตรฐานอนทรย วเคราะหภายใตขอตกลงราคาขายกบกลมโรงแรม (ภาคผนวก ข. : รายงานการประชมคร 0งท� 8) โดยมขนาดบรรจกระสอบละ 50 กโลกรม ขนสงโดยรถบรรทกส�ลอ พบวา การขายขาวย�งผสมปลายขาวหกมาก กาไรตอกโลกรมย�งลดลง เน�องจากราคาท�ขายไดลดลงมากกวาตนทนการแปรรปท�ลดลง เชน ในกรณในขาวสารขดขาว 100 % แบบปรบเปล�ยนขายไดราคากโลกรมละ 40 บาท มตนทนการตลาด 32.79 บาท ผลตอบแทนสทธ เทากบ 7.21 บาทตอกโลกรม ถาหากขายเปนขาวสารขดขาวชนด 60% ขายไดราคากโลกรมละ 30 บาท มตนทนการตลาด 26.21 บาท ผลตอบแทนสทธ เทากบ 3.79 บาทตอกโลกรม ซ�งลดลงไปกโลกรมละ 3.42 บาท โดยขาวสารขดขาวชนด 100 % แบบปรบเปล�ยนมตนทนตนขาว 26.45 บาท แตขาวสารขดขาวชนด 60 % แบบปรบเปล�ยนมตนทนตนขาว 19.87 บาท ซ�งลดลงกโลกรมละ 6.58 บาท แตขายไดในราคาท�ลดลงถงกโลกรมละ 10 บาท ดงตารางท� 5.7

44

ตารางท� 5.7 ตนทนการตลาดในการขายขาวอนทรย จากจงหวดอานาจเจรญมาขายในจงหวดกรงเทพมหานครขนาดบรรจกระสอบละ 50 กโลกรม โดยรถบรรทกส�ลอ

ชนดขาวสาร ตนทนแปรรปตนขาวบาท/กก.

ตนทนการตลาด บาท/กก.

ราคาท�ขายได บาท/กก.

ผลตอบแทนสทธ บาท/กก.

1.ขาวสารชนด 100% ปรบเปล�ยน 26.45 32.79 40 7.21 I-FOAM 28.45 34.79 40 5.21

EU 30.45 36.79 40 3.21 2.ขาวสารชนด 80%

ปรบเปล�ยน 23.16 29.5 35 5.5 I-FOAM 24.76 31.1 35 3.9

EU 26.36 32.7 35 2.3 3.ขาวสารชนด 60%

ปรบเปล�ยน 19.87 26.21 30 3.79 I-FOAM 21.07 27.41 30 2.59

EU 22.27 28.61 30 1.39

45

การขายขาวสารของกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ

หนาท�และผรบผดชอบในการขายขาวสารของกลม หนาท�และผ รบผดชอบเกดจากการประชมเชงปฏบตการ ( ภาคผนวก ข. รายงานการประชมคร 0งท� 7/2558 ) แบงออกเปน 7 ฝายไดแก

1. ระบบฐานขอมล matching demand-supply 2. รบคาส�งซ 0อ จดทาแผนการตลาด 3. วางระบบขนสง ตามขอตกลงของลกคาแตละราย 4. ระบบสงมอบสนคา 5. การกระจายสนคา 6.การชาระเงน /credit term 7. การประเมนความพงพอใจของลกคา

ภาพท� 5.1 หนาท�และผ รบผดชอบในการขายขาวสารของกลม

ขาวของกลมเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญมขาวเปลอกรวมท 0งส 0น 1,500 -

1,800 ตนตอป โดยท�ทางกลมจะทาการรบซ 0อขาวเปลอกจากสมาชกในราคาท�สงกวาทองตลาด กลาวคอ ในป

การจดการ Logistic

46

2557 ราคารบซ 0อขาวเปลอกในทองตลาดกโลกรมละ 13 บาท ทางกลมรบซ 0อขาวเปลอกอนทรยของสมาชกในราคากโลกรมละ 16 บาท ถาหากอยใน ชวงปรบเปล�ยนรบซ 0อในราคา 14 และ 15 บาท สาหรบการปรบเปล�ยนชวงปท� 1 และ 2 ตามลาดบ แลวนามาแปรรปเปนขาวสารบางสวน การขายขาวของกลมเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญแบงการขายออกเปน 2 ลกษณะคอ 1. ขายเปนขาวเปลอก 60 % 2. ขายเปนขาวสาร 40 % กลมภาคพนธมตรทางธรกจท�รบซ 0อขาวเปลอกมากท�สดไรทอง Organic เอเดน กรป และ อสานไทย Organic ซ 0อขาวเปลอกขาวหอมมะลอนทรยท�ไดรบมาตรฐาน EU ในราคากโลกรมละ 16-16.5 บาท จานวนรวม 200 ตน ในขณะท�เครอขายโรงแรม 12 แหง มแผนการณจะรบซ 0อขาวสารขดขาวท�สดในป 2559 มากท�สดจานวน 33.98 ตนตอป ดงตารางท� 5.8

46

47

ตารางท� 5.8 ปรมาณการรบซ 0อขาว(หนวย:กโลกรม) และราคา(หนวย:บาท/กโลกรม)ของภาคพนธมตรธรกจ ในป 2558 และ 2559

สถานท�ขาย ชนดขาว ขนาดบรรจ

(กก.)

ป 2558 คาดวาป 2559

ขาวขาว ขาวกลอง ขาวเปลอก ขาวขาว ขาวกลอง ขาวเปลอก

ราคา ปรมาณ ราคา ปรมาณ ราคา ปรมาณ ราคา ปรมาณ ราคา ปรมาณ ราคา ปรมาณ

ไรทอง Organic EU,IFORM Bigbag

16 200,000 เอเดน กรป 16.5

อสานไทย Organic 16.5

ทวบรพา IFORM 1 55 10,000 55 10,000

สามพราน IFORM 50/bigbag 10,000

Farmer Shop IFORM 1 55 60

รอยเอดพลาซา IFORM 50/bigbag 16 10,000

งานมหกรรมท�วไป IFORM 1

ผกป� นโตขาว IFORM,

ปรบเปล�ยน 1 45 2,000 45 1,000 45 1,000 45 1,000

แมศรเรอน ปรบเปล�ยน 50 40 12,000

สหกรณโคนม ปรบเปล�ยน 1,5 40 6,000

โรงแรม 12 แหง ปรบเปล�ยน 50 40 33,980 40 -

48

การดาเนนการวจยโครงการ “การยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย” และ กลมสามพราน โมเดล ท�ไดมความรวมมอกน ซ�งคณอรษ นวราชไดไปขอความรวมมอจากเครอขายโรงแรมและศนยประชม 12 แหง ในการเปนผ นารองรบซ 0อขาวสารจากกลมวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ ซ�งความรวมมอลกษณะน 0เปนแบบอปสงคมาพบอปทานซ�งเรยกวา The Demand Driven Supply Network (ดงภาพท� 5.2)

ภาพท� 5.2 The Demand Driven Supply Network

ขาวอนทรยท�กลมสามพรานโมเดลและภาคเครอขายจะส�งซ 0อม 3 ชนด คอขาวอนทรย 100%

จาหนายในราคา กโลกรมละ 40 บาท ขาวอนทรย 80% : 20% จาหนายในราคา กโลกรมละ 35 บาท และขาวอนทรย 60% : 40% จาหนายในราคา กโลกรมละ 30 บาทโดยโรงแรมและศนยประชมท�ไดมคาส�งซ 0อขาวท 0ง 3 ชนดจากเครอขายฯ ม 9 แหงดงตารางท� 5.8

49

ตารางท� 5.9 ปรมาณการส�งซ 0อขาวจากกลมสามพรานโมเดลและภาคเครอขายฯ ลาดบ

ท� รายช�อ ชนดขาวและปรมาณท�ส� งซ &อ จานวนคร&ง

ท�มาสง : เดอน

ขาวอนทรย 100%

ขาวอนทรย 80% : 20 %

ขาวอนทรย 60% : 40 %

1 IMPACT ARENA - 3-10 ตน 3-6 ตน 1 2 BITEC - 5 ตน - 1 3 TWIN TOWER - 2.5 ตน - 1 4 RAMA GARDEN HOTEL - - 2 ตน 2 5 SUKOSOL BANGKOK 1.25 ตน - 1.25 ตน 2 6 Queen Sirikit National

Convention Center : QSNCC 980

กโลกรม - - 2

7 PLZZA ATHENEE BANGKOK - 800 กโลกรม 1.2 ตน 2 8 DUSIT BANGKOK - 2 ตน - 1 9 SAMPRAN RIVERSIDE - 1 ตน - 1

รวม 2.23 ตน 14.3-21.3 ตน

7.45-10.45 ตน

การทดลองตลาดขายขาวของโครงการวจย

โครงการวจยไดทดลองตลาด โดยการนาขาวสารท�แปรรปโดยกลมเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ ซ�งมท 0งขาวขดขาวและขาวกลองหอมมะลอนทรย บรรจสญญากาศขนาด 1 กโลกรม โดยใชแบรนด โครงการซ 0อขาวจากชาวนา ซ�งออกแบบโดยโครงการ Farmer shop สถาบนวชาการดานสหกรณ ดงภาพท� 5.3 โดยวางจาหนายท�โรงอาหารกลาง 2 ภายใตโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก 0อหนนเกษตรกร จดโดยสถาบนวชาการสหกรณ ระหวางเวลา 07.00 น. ถง 14.00 น. ทกวนจนทรสปดาหท� 1 และ 3 ของเดอน โดยมเปาหมายคอขายใหบคลากรในมหาวทยาลย หนวยงานอ�นท�อยภายในมหาวทยาลย และผปกครองนกเรยนโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ซ�งไดดาเนนการมาแลวจานวน 17 คร 0ง มยอดขายรวม 347 กโลกรม แยกเปนขาวขดขาว 138 กโลกรม ขายในราคากโลกรมละ 55 บาท และเปนขาวกลองจานวน 209 กโลกรม ขายในราคากโลกรมละ 60 บาท (ตารางท� 5.9)

50

ตารางท� 5.10 ปรมาณขาวสารท�ขายไดในแตละคร 0งของโครงการวจย

คร 0งท� วนท� ปรมาณขาวกลอง ปรมาณขาวขดขาว รวม

กโลกรม กโลกรม กโลกรม

1 8 มถนายน 2558 10 10 20

2 6 กรกฎาคม 2558 23 17 40

3 20 กรกฎาคม 2558 17 8 25

4 3 สงหาคม 2558 14 10 24

5 17 สงหาคม 2558 6 8 14

6 14 กนยายน 2558 20 4 24

7 28 กนยายน 2558 16 8 24

8 12 ตลาคม 2558 8 3 11

9 2 พฤศจกายน 2558 13 2 15

10 16 พฤศจกายน 2558 9 6 15

11 30 พฤศจกายน 2558 6 15 21

12 14 ธนวาคม 2558 9 18 27

13 28 ธนวาคม 2558 15 6 21

14 11 มกราคม 2559 9 12 21

15 25 มกราคม 2559 19 1 20

16 8 กมภาพนธ 2559 5 2 7

17 29 กมภาพนธ 2559 10 8 18

รวม 209 138 347

51

ภาพท� 5.3 ขาวในโครงการซ 0อขาวจากชาวนา สถาบนวชาการดานสหกรณ

จากการขายขาวแบรนด Farmer Shop ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก 0อหนนเกษตรกร 15 คร 0งท�ผานมาพบวา ผบรโภคหลก คอ กลมผปกครองนกเรยนโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยเกษตรศาสตรและบคคลากรจากหนวยงานภายในมหาวทยาลย อายระหวาง 35 ถง 70 ป ความคดเหนและความตองการของผบรโภค

1. ผบรโภคท 0งหมดไมรจกขาวหอมมะลอนทรยจากจงหวดอานาจเจรญมากอน ตดสนใจซ 0อเพราะคด

วาเปนขาวท�มคณภาพ ไดซ 0อขาวจากเกษตรกรโดยตรง โดยไมผานมอพอคาคนกลาง

2. ผบรโภคมความตองการซ 0อขาวกลองมากกวาขาวขดขาว โดยขายขาวกลองไดท 0งหมด 209 กโลกรม คดเปนรอยละ 60.23 ของปรมาณขาวท�ขายไดท 0งหมด

3. ผบรโภคพงพอใจกบคณภาพและราคาขาวท�ขาย ผบรโภคบางทานบอกวาราคาสามารถขายไดมากกวาน 0

การสงเสรมเสรมการขาย

1. ในการขายขาวคร 0งท� 3 และคร 0งท� 5 (ภาคผนวก: รายงานการขายขาว) ไดหงขาวใหผบรโภคท

สนใจซ 0อขาวไดมโอกาสลองชมขาว กอนท�จะตดสนใจเลอกซ 0อ ปจจยท�สงผลตอปรมาณขาวท�ขายได

ปจจยภายนอก 1. ชนดและความหลากหลายของสนคาอ�นๆท�รวมขายในแตละคร 0ง เชนในการขายขาวคร 0งท�มผก

หลากหลายชนด กมผลพลอยไดทาใหขาวขายไดปรมาณมากตามไปดวย แตในสปดาหท�มลกพลบมาขาย กสงผลใหปรมาณขาวท�ขายไดลดลงเชนกน

2. สถานท�ขาย จากดผบรโภคเฉพาะกลมและชวงเวลา กลาวคอ สามารถขายไดเฉพาะผ ท�ตดสนใจ

มาบรโภคอาหารท�โรงอาหารกลาง 2 ขายไดดชวงเวลา 07.00 น. - 08.30 น. และ 11.30-13.00 น.

52

3. ผบรโภคมทศนคตท�ดตอการซ 0อขาวจากเกษตรกรรายยอย เขาใจและพรอมจะสนบสนน ปจจยภายใน รสชาตและคณลกษณะของขาวหอมมะลอนทรย จากจงหวดอานาจเจรญ สามารถทาใหผบรโภค

ท�เคยซ 0อ กลบมาซ 0ออกได ขอจากด ถงขาวบรรจสญญากาศแตกเสยหายงาย จากขนาดบรรจ 10 ถงตอกลอง พบถงเสยหาย 1 ถงตอ

กลอง เกดจากการกระทบกระแทกระหวางการขนสง ความพงพอใจของผบรโภค ผบรโภคมความพงพอใจตอขาวหอมมะลอานาจเจรญ เหนไดจากการซ 0อซ 0า และการซ 0อเพ�อนาไปเปน

ของฝากในชวงปใหม จากลกคารายเดม ขอเสนอแนะ ควรมการจดทารายละเอยดของขาว และนามบตรเพ�มเตม เพ�อเพ�มชองทางในการขายและเพ�อทา

ใหผ ซ 0อรถงคณลกษณะและประโยชนของขาวแตละชนด ท 0งน 0สบเน�องมาจากผบรโภคเปนจานวนมากยงไมเขาใจเร�องขาวขดขาวและขาวกลอง โดยท�ผบรโภคคดวาขาวกลองเปนพนธขาวชนดหน�ง ซ�งความเปนจรงแลวขาวกลองคอขาวท�ผานการสแบบไมขดขาว ซ�งจะเปนขาวกลองของขาวพนธใดกได เน�องจากข 0นอยกบการขดส ในข 0นตอนของการแปรรปขาวเปลอกเปนขาวสารน�นเอง

รายช�อและรายละเอยดผ ท�สนใจขาวหอมมะลอนทรย อานาจเจรญเพ�มเตม ท�มาจากโครงการทดลองขายขาว ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตรดงตารางท� 5.10

53

ตารางท� 5.11 รายช�อผ ตองการทาธรกจกบเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ ลาดบท� ผตดตอ สถาบน/องคกร ตดตอ รายละเอยด 1 คณป ม 089-

9677036 สนใจท�จะส�งซ 0อขาวในปรมาณ 700 ถง 1,000 เพ�อนาไปใชในรานอาหาร

2 พนกงาน AIA ประกนภย และลกคาท�วไป

สนใจซ 0อขาวไปเปนของขวญ ของชารวย คร 0งละ 5-40 กโลกรม

3 เภสชกร สนใจซ 0อขาวเพ�อนาไปขายปลกในกรงเทพมหานคร คร 0งแรกอยากลองเร�มท� 50 -100 กโลกรม

4 คณจรศกดv 099-7899536

สนใจซ 0อขาวไปเปนของขวญปใหม20-30 กโลกรม

5 คณอานวยพร สถาบนวจยขาวลพบร

089-1887787

สนใจซ 0อขาวเปลอกคร 0งละ 1-2 ตน หรอรบขาวสารแพค 1 กโลกรม ไปวางขาย

6 คณสรชย สนใจซ 0อขาวสารไปทาแบรนดเอง

54

บทท�6 แนวทางการยกระดบมลคาเพ�มและการพฒนาระบบสนบสนนสงเสรม

แนวทางการยกระดบมลคาขาวอนทรยเพ�อนาประโยชนสเกษตรกรรายยอย

จากผลการวจยพบวาแนวทางการยกระดบมลคาขาวอนทรยเพ�อนาประโยชนสเกษตรกรรายยอยอยางเปนธรรมและย�งยนเน�องจากเกษตรแตละรายมผลผลตขายไมมากทาใหตองขายผลผลตในราคาขายสงและแตละรายใชปจจยการผลตไมมากทาใหตองซ 0อในราคาขายปลกและยงตองจายคาใชจายการตลาดอกดวย ดงน 0นการจะยกระดบมลคาเพ�มไดน 0นเกษตรกรจะตองรวมกลมกนเปนเครอขายตลอดโซอปทาน ต 0งแตกระบวนการผลต การแปรรป การขาย และการบรโภคกลาวคอ เปนการสรางเครอขายกลมภาคพนธมตรระหวางผผลต ผแปรรปและผ ซ 0อหรอผบรโภค การทาธรกจแบบเครอขายจะประสบความสาเรจและย�งยนไดน 0น จะตองไดรบความรวมมออยางจรงใจจากทกฝาย ปราศจากผลประโยชนทบซอนและทกฝายจะตองไดรบผลตอบแทนท�เปนธรรมตามสดสวนท�สมควรจะไดรบ นอกจากน 0 ทกฝายท�เก�ยวของจะตองเขาใจตรงกนวาในบรบทของการรวมกลมเปนเครอขายเพ�อเปนทางเลอกในการผลต การตลาด และคณภาพชวตท�ดกวาเดม (ภาพท� 6.1)

ตนน 0า ผลตขาวเปลอกหอมมะลอนทรยท�มคณภาพดไดมาตรฐานตามขอกาหนดของแตละการรบรอง ควร

ทานาดวยความรและขอมลขาวสารในการตดสนใจการผลตมากกวาใชความเคยชนในการผลตเหมอนท�ผานมา ตองเอาใจใสลงแรงในการดแลนามากข 0น ตองประเมนตนทนและผลตอบแทนจากการทานา โดยมการจดเกบขอมลบญชรายรบ – รายจาย และผลผลตท�ไดจากการผลต เพ�อเปนขอมลในการพฒนาคณภาพการผลตและลดตนทนการการผลตของตนเองไดในฤดกาลปลกขาวคร 0งตอไป ควรศกษาการใชเคร�องทนแรงในการทานา เชนการใชเคร�องหยอดเมลดพนธ ท�ทาใหประหยดการใชเมลดพนธมากย�งข 0นหรอการศกษาเปรยบเทยบรปแบบการทานาท�แตกตางเชนการทานาดากบนาหวานเปนตน

กลางน 0า กลมเครอขายรฐวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญควรสรางกจกรรมรวมกน เพ�อเสรมสราง

ความผกพนของสมาชกในกลม รบซ 0อขาวจากสมาชกในราคาท�เปนธรรม ทางกลมควรจะตองมแผนธรกจในแตละป ตองประกอบไปดวย แผนการผลต แผนการแปรรป แผนการตลาดตามชองทางการจดจาหนาย เพ�อวางแผนการผลตตามการรบรองมาตรฐานอนทรยแตละประเภท การแปรรปขาวแตละชนด และการกระจายการขายตามชองทางการจดจาหนายตางๆ โดยมขอมลท�ถกตองใชในการวางแผน เจรจาทางธรกจ โดยเฉพาะอยางย�งการคดราคาขาย ควรแยกตามประเภทการรบรองการรบรองมาตรฐานอนทรย ขนาดบรรจแตละขนาด ควรขายในราคาท�แตกตางกน เน�องจากตนทนขาวเปลอกไมเทากน โดยเฉพาะขาวขาวอนทรย 100% มาตรฐาน EU ขนาดบรรจ 1 กโลกรมมตนทนการตลาดสงสด 40.65 บาทถาขายเทากบชนดอ�นในราคา 40 บาทกจะขาดทน ดงน 0นจงควรต 0งราคาขายสงกวาชนดอ�นๆ ไมควรใชวธลดราคาขาวเปลอกท�รบซ 0อจาก

55

สมาชกเพ�อทาใหสามารถขายขาวใหแกลกคาไดในราคาถกลง ตองมการสรางแบรนดใหเปนท�เช�อถอแกผบรโภค เน�องจากธรกจการทาขาวถงขายในตลาดมผผลตจานวนมากท 0งรายยอยและรายใหญ ทางกลมจงตองมการบรหารจดการและการแปรรปใหตนทนลดลงจะไดแขงขนได ในอนาคตควรพฒนาสการสงออก เน�องจากขาวเปลอกไดรบมาตรฐาน EU ซ�งปจจบนขายเปนขาวเปลอกใหกบบรษทแปรรปเพ�อสงออก ซ�งไดสวนตางแคเพยงกโลกรมละ 1-1.50 บาท

ปลายน 0า ทางกลมจะตองมเครอขายพนธมตรทางธรกจท�รบซ 0อขาวสารในปรมาณและราคาตามขอตกลงท�

เจรจาในแตละป โดยฝายจดซ 0อขาวของเครอขายพนธมตรทางธรกจจะตองเปล�ยนแนวคดจากเดมท�มงเร�องตนทนต�าสดเปนตวต 0งในการเจรจาซ 0อขาวใหเปนการซ 0อในระดบราคาท�เปนธรรมเน�องจากเปนขาวท�มคณภาพผลตตามมาตรฐานขาวอนทรย และทราบแหลงท�มาของผลผลต ซ�งอาจจะซ 0อในราคาสงกวาระดบราคาในทองตลาดท�วไป ปรมาณการสงมอบขาวในแตละคร 0งและการชาระเงนท�ยดหยนมากกวาการซ 0อจากตลาดท�วไปมความเขาใจถงบรบทของเครอขายท�เปนหนวยการผลตเปนรายยอยซ�งเปนการชวยเหลอใหเกษตรกรรายยอยสามารถอยได

แนวทางการพฒนาระบบสนบสนนสงเสรมชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรย

แนวทางการพฒนาระบบสนบสนนสงเสรมชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรยอยางย�งยนน 0น แตละโครงการของหนวยงานท 0งภาครฐและเอกชนท�เขามาสงเสรมพฒนาจะตองไมเปนการเพ�มภาระเร�องหน 0สนใหแกเกษตรกร มงเนนใหกลมเขมแขง โดยไมไปแยงเวลาทากนของเกษตรกร ไมเปนโครงการท�เพ�มภาระงานแกเกษตรกรเพ�อมงใหไดตวช 0วดของหนวยงาน ซ�งงานของฝายสนบสนนควรเปนกจกรรมท�ใหความรทกษะตาง การตนทนการผลต การเพ�มผลผลต การลดตนทนการตลาด และชกนาใหผบรโภคเจอกบผผลต โดยมแนวทางการดาเนนการดงตอไปน 0

ตนน 0า กจกรรมการลดตนทนและเพ�มผลผลต 1.ชวยใหความรในการปรบปรงเทคโนโลยการผลต ปจจยการผลต ปรบปรงโครงสรางการผลต

พ 0นฐาน เชน แหลงน 0า เคร�องจกรกลการเกษตร เมลดพนธ และการบารงดน เปนตน กลางน 0า กจกรรมการลดตนทนการตลาด

1. สถาบนการเงนใหการสนบสนนเงนทนหมนเวยนเพ�อรบซ 0อขาวเปลอกใหแกเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ

2. สนบสนนเทคโนโลยการแปรรปขาว เชนโรงสขาวท�ไดมาตรฐานมากข 0น 3. ชวยลดตนทนการตลาด เชน การสนบสนนรายจายในการตรวจรบรองมาตรฐานอนทรย

4. อบรมเชงปฏบตการใหความรเร�องการบรหารจดการกลม ระบบจดการ การกระจายสนคา และการขนสง และการการสรางแบรนดเปนตน

ปลายน 0า กจกรรมเพ�มปรมาณและราคาซ 0อขาว1. รฐควรมมาตรการจงใจใหเอกชนในการทาธรกจกบกลมเกษตรกร เชน การล2. ชวยในการเจรจาทาความเขาใจทางธรกจระหวางเครอขายเกษตรกร และเครอขายภาคพนธมตร

ธรกจภาคเอกชน

ภาพท� 6.1 แนวทางการยกระดบมลคาเพ�มและการพฒนาระบบสนบสนนสงเสรม

สรปแนวทางการเพ�มมลคาเพ�มแกเกษตรกรรายยอย ตนน 0า กลางน 0า

ตาม เสน Smiling Curve ภายใตโซคณคากจะสามารถทาใหมมลคาเพ�มข 0น สวนกลางน 0า ถาลดตนทนการตลาดลงได กจะมผลตอบแทนสทธเพ�มข 0น สวนปลายน 0ากไดสนคาท�มคณภาพ

อบรมเชงปฏบตการใหความรเร�องการบรหารจดการกลม ระบบจดการ การกระจายสนคา และการการสรางแบรนดเปนตน

กจกรรมเพ�มปรมาณและราคาซ 0อขาว รฐควรมมาตรการจงใจใหเอกชนในการทาธรกจกบกลมเกษตรกร เชน การลชวยในการเจรจาทาความเขาใจทางธรกจระหวางเครอขายเกษตรกร และเครอขายภาคพนธมตร

แนวทางการยกระดบมลคาเพ�มและการพฒนาระบบสนบสนนสงเสรม

สรปแนวทางการเพ�มมลคาเพ�มแกเกษตรกรรายยอย ตนน 0า กลางน 0า ปลายน 0า สามารถมมลคาเพ�มภายใตโซคณคาตามบทท� 2 ไดน 0น คอตนน 0าตองทาใหรายไดมากข 0น โดยลดตนทน

กจะสามารถทาใหมมลคาเพ�มข 0น สวนกลางน 0า ถาลดตนทนการตลาดลงได กจะมผลตอบแทนสทธเพ�มข 0น คณภาพ

56

อบรมเชงปฏบตการใหความรเร�องการบรหารจดการกลม ระบบจดการ การกระจายสนคา

รฐควรมมาตรการจงใจใหเอกชนในการทาธรกจกบกลมเกษตรกร เชน การลดหยอนภาษ ชวยในการเจรจาทาความเขาใจทางธรกจระหวางเครอขายเกษตรกร และเครอขายภาคพนธมตร

แนวทางการยกระดบมลคาเพ�มและการพฒนาระบบสนบสนนสงเสรม

ปลายน 0า สามารถมมลคาเพ�มคอตนน 0าตองทาใหรายไดมากข 0น โดยลดตนทน

กจะสามารถทาใหมมลคาเพ�มข 0น สวนกลางน 0า ถาลดตนทนการตลาดลงได กจะมผลตอบแทนสทธเพ�มข 0น

57

บทท� 7

สรปและขอเสนอแนะ

สรป การผลตขาวหอมมะลอนทรยโดยเร�มต 0งแตปลกจนถงแปรรปเปนขาวสารเพ�อขายในตราหรอย�หอตางๆ

ในแตละทองท�น 0นตางกมวตถประสงคเพ�อสรางความแตกตางและความเช�อถอใหกบผบรโภคและสามารถสรางความแตกตางของขาวสารท�ผลตในสายตาผบรโภคได ทาใหผผลตสามารถกาหนดราคาขายโดยคานงถงตนทนการผลตไดทาใหชาวนาสามารถลดความเส�ยงในเร�องของการขาดทนลงไดแตในหลายปท�ผานมามการปลกขาวอนทรยและแปรรปเปนขาวสารบรรจถงในลกษณะของชาวนารายคน กลม วสาหกจชมชนและสหกรณเปนตนเพ�มข 0นอยางมากทาใหมการแขงขนกนมาก ซ�งการทานาอนทรยตองมการรวมกลมผลต รวมกลมแปรรป และรวมกลมขายจงจะมความสาเรจและย�งยนเพ�อแกปญหาท�เกษตรกรรายยอยตองซ 0อปจจยการผลตในราคาขายปลกและขายผลผลตในราคาขายสงนอกจากน 0เกษตรกรยงเปนผจายคาใชจายการตลาดโดยเฉพาะคาขนสง ดงน 0นจงตองมการรวมกลมการผลตและรวมกลมการแปรรปแลวรวมกลมการขายซ�งเปนการเพ�มปรมาณความตองการปจจย และปรมาณผลผลตจะทาใหสามารถซ 0อปจจยในราคาท�ถกลงและขายผลผลตไดในราคาท�สงข 0น ดงน 0นจงตองมการวจยถงแนวทางการยกระดบมลคาเพ�มเพ�อใหการสงเสรมใหชาวนาทาการผลตขาวอนทรยเกดความสาเรจได

คาถามวจยในการศกษาคร&งน &ม 2 ประการไดแก 1. แนวทางการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรย เพ�อนาประโยชนสเกษตรกรรายยอยอยางเปนธรรมและ

ย�งยน ควรดาเนนการอยางไร

2. ระบบสนบสนนท�จาเปนตอการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยแกเกษตรกรรายยอย มองคประกอบอะไรบาง และควรดาเนนการในรปแบบใด

วตถประสงคในการศกษาคร&งน &ม 2 ประการไดแก 1. เพ�อศกษาแนวทางการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยผานกลไกเครอขายวสาหกจชาวนาผปลก

ขาวหอมมะลอนทรยอานาจเจรญ 2. เพ�อหาแนวทางการพฒนาระบบสนบสนนสงเสรมชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรยอยางย�งยน สาหรบผลการวเคราะหตนทนและผลตอบแทนของเกษตรกรท�เขารวมโครงการวจยในปการผลต 2557 ได

ทาการวเคราะหเปรยบเทยบตนทนผลตอบแทนระหวางนาดาและนาหวาน พบวานาดามตนทนเฉล�ยท 0งหมดเทากบไรละ 3,681.50 บาท สวนนาหวานเทากบไรละ 2,634.97 บาท ผลตอบแทนจากการผลตขาวหอมมะลอนทรยโดยเฉล�ยตอไร ปการผลต 2557 ชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรยแบบนาดาไดผลผลตตอไรเฉล�ย 295.14 กโลกรม ขายไดราคาเฉล�ยกโลกรมละ 15.38 บาท ไดกาไรไรละ 857.81 บาท ซ�งนอยกวาชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรยแบบนาหวานท�ไดผลผลตตอไรเฉล�ยเทากบ 389.65 กโลกรม ขายไดราคาเฉล�ยกโลกรมละ

58

14.67 บาท และไดกาไรไรละ 3,081.21 บาทจะเหนไดวาการทานาแบบนาหวานไดกาไรเฉล�ยตอไรท�มากกวานาดา จากการสอบถามชาวนาในการใชปจจยแรงงานและเมลดพนธในการทานาดาและทานาหวานพบวา ในการทานาดาใชแรงงานมากกวาการทานาหวาน แตใชเมลดพนธนอยกวานาหวาน กลาวคอการทานาดาใชแรงงานในกจกรรมหวานกลา ถอนกลา และปกดารวมไรละ 1.73 วนงานโดยเฉล�ย และใชเมลดพนธไรละ 1.78 กโลกรม แตการทานาหวานใชแรงงานในการหวานเมลดพนธเฉล�ยไรละ 0.06 วนงาน และใชเมลดพนธไรละ 6 กโลกรม

จากขอบเขตชาวนาท�สมครใจเขารวมโครงการวจยท 0งส 0น 50 รายในปแรก (ป2557) ไดเปนสมาชกในเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญท 0งส 0น 300 รายในปท�2 (ป 2558)สาเหตจากปการผลต2557/58ไมมโครงการรบจานาขาวทาใหเกษตรกรมความตองการขายขาวใหกลมมากข 0นทาใหมความตองการเปล�ยนมาผลตขาวหอมมะลอนทรยมากข 0น ปณธานของกลมเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ “ มงสรางเครอขายคณคาเพ�อยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยอานาจเจรญสสากล ” โดยจะดาเนนจดหาตลาดและมความสามารถรวบรวมขาวเปลอกหอมมะลอนทรยจากสมาชกเครอขายไมต�ากวารอยละ 80 ของขาวเปลอกสมาชกท�ผลตไดในแตละป สาหรบผลการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค ( SWOT Analysis )ของ เครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ มผลดงตอไปน 0 จดแขง

6. ไดรบการรบรองเปนเครอขาย “เครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ” เม�อป

2554 มโครงสรางการบรหารเครอขายโดยมสานกงานพาณชยจงหวดอานาจเจรญเปนพ�เล 0ยง

7. มผลตภณฑไดรบการรบรอง IFORM (195 ราย) ใชระบบตรวจรบรองภายใน

8. มภาคพนธมตรธรกจ ( แมศรเรอน ทวบรพา Farmer shop กลมธรกจเชงพาณชย สวนสามพราน

โครงการผกป� นโตขาว และราชธานอโศกเปนตน )

9. มเครอขายโรงสชมชนกระจายในการแปรรปขาวของเกษตรกรในเครอขาย 6 แหง

10. แหลงเกบสตอกขาวเปลอกของกลม

5.1 โนนคอทง

5.2 หนองเมก

5.3 โคกกลาง

5.4 เฉล�ยเกษตรกรเกบขาวเปลอกไวคนละ 5 - 10 ตน

จดออน 6. ยงไมมการจดทาแผนธรกจ

59

7. ยงขาดเงนทนหมนเวยนธรกจ รบซ 0อขาวเปลอกหอมมะลจากสมาชกไดท 0งหมดในชวงตนฤดเกบ

เก�ยวซ�งตองใชเงนทนปละประมาณ 10 ลานบาท

8. ศกยภาพโรงสยงไมไดมาตรฐานตนทนการแปรรปยงสง

9. ขาดระบบการบรหารจดการเครอขายตามแผนธรกจ

กรรมการและบคคลากรยงเปนอาสาสมคร

10. ขาดสานกงานเครอขาย (ปจจบนใชสานกงานพาณชยจงหวด และรานตนขาว)

โอกาส 6. นโยบายรฐใหการสนบสนนการยกระดบความสามารถในการแขงขนของเกษตรกร

7. มหนวยงานราชการในทองท�ใหการสนบสนน

8. มภาคสงเสรมมาตรฐานเกษตรอนทรย

9. คนในสงคมชวยบรโภคสนคาชมชน

10. พาณชยจงหวดใหการสนบสนนคาใชจายในการตรวจรบรองปลกขาวอนทรยรายละ 300 บาท

และใหถงบรรจขาวฟร

อปสรรค 5. แผนการปฏบตงานการสงเสรมของภาครฐเปนอปสรรค เชน การแจกปจจยการผลตท�ไมทราบ

แหลงท�มา

6. โครงสรางการตลาดไมเอ 0ออานวยตอผผลตรายยอย

7. มผผลตขาวหอมมะลแปรรปบรรจถงจานวนมาก ท 0งรายยอยและรายใหญ

8. นโยบายของรฐ มโครงการหลากหลายลงในพ 0นท�เดยวกน

เน�องจากกลมน 0ยงไมมรปแบบการบรหารท�ชดเจน หวหนาชดโครงการหลกและหวหนาโครงการยอยพรอมท 0งกลมแกนนาเกษตรกร จง ไดประชมเชงปฏบตการเพ�อกาหนดแผนโครงสรางการบรหารงานของเครอขายและแผนธรกจรวมกน โดยมคณอดลย โคลนพนธ ทาหนาท�เปน ผ อานวยการสานกงานเครอขาย มหนาท�ในการดแลประสานงานกบวสาหกจชมชนท 0ง 22 แหง พรอมท 0งดแลความเรยบรอยของเครอขายโรงส และตดตอประสานงานกบฝายตางๆ เพ�อใหการทางานเปนไปดวยด คณลาพน ขนทอง ทาหนาท�เปนรองผ อานวยการฝายเครอขาย รบผดชอบการบรหารงานในสวนของตนน 0า ระบบฐานขอมลเกษตรกร การสงเสรมและการตรวจรบรองท 0งหมด คณนลน 0าคาง โคลนพนธ ทาหนาท�เปนรองผ อานวยการฝายสานกงาน จดทาระบบฐานขอมลลกคา การบรหารสตอคสนคา การรบออรเดอรและระบบจดสง คณลทนตา สภาจนทรทาหนาท�เปนรองผ อานวยการฝายบญช ดแลเร�องการเงน การบญช ฐานขอมลการคา และรายงานทางการเงน

ขาวของกลมเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญมขาวเปลอกรวมท 0งส 0น 1,500 - 1,800 ตนตอป โดยท�ทางกลมจะทาการรบซ 0อขาวเปลอกจากสมาชกในราคาท�สงกวาทองตลาด กลาวคอ ในป

60

2557 ราคารบซ 0อขาวเปลอกในทองตลาดกโลกรมละ 13 บาท ทางกลมรบซ 0อขาวเปลอกอนทรยของสมาชกในราคากโลกรมละ 16 บาท ถาหากอยใน ชวงปรบเปล�ยนรบซ 0อในราคา 14 และ 15 บาท สาหรบการปรบเปล�ยนชวงปท� 1 และ 2 ตามลาดบ แลวนามาแปรรปเปนขาวสารบางสวน การขายขาวของกลมเครอขายวสาหกจชมชน กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญแบงการขายออกเปน 2 ลกษณะคอ 1. ขายเปนขาวเปลอก 60 % โดยขายเปลอกใหแกไรทอง Organic เอเดน กรป อสานไทย Organic รอยเอดพลาซา และโรงแรมสามพราน รเวอรไซต รวมประมาณ 220 ตนตอป 2. ขายเปนขาวสาร 40 % ปรมาณขาวสารท�ขายไดเฉล�ย 770 ตน โดยขายขาวสารใหแกทวบรพา สหกรณโคนม นครปฐม, Farmer Shop (สถาบนวชาการสหกรณ) งานมหกรรมท�วไป ผกป� นโตขาวและแมศรเรอน

คณอรษ นวราชไดชวยกระตน Demand โดยชวยหาตลาดใหไปถงผบรโภค ในความรวมมอเปน

รปแบบ The Demand Driven Supply Network ในการเจรจาขายขาวใหกลมโรงแรมในป2559 ใหกบ

เครอขายโรงแรมและศนยประชม 12 แหงไดแก โรงแรมอนนตรา เดอะ เซนต รจส ดสตธาน อวาน เอเทรยม

ดสตธาน เดอะทวน ทาวเวอร แกรนด ไดมอนด สวท รายาวด พลาซา แอทธน ศนยการประชมแหงชาต

สรกตv อมแพค เมองทองธาน Siam Paragon คณอรธ นวราช ไดเขามาชวยเจรจาในการซ 0อขาวสารจาก

กลมสจธรรมจนเปนผลสาเรจคอมการส�งซ 0อขาว 3 ชนด คอขาวขาวชนด 100% ปรมาณเฉล�ยเดอนละ 2.23 ตน

ขายราคา กโลกรมละ 40 บาท ขาวขาวชนด 80% ปรมาณเฉล�ยเดอนละ 14.3-21.3 ตน ขายราคากโลกรมละ

35 บาท และขาวขาวชนด60% ปรมาณเฉล�ยเดอนละ 7.45 - 10.45 ตน ขายราคากโลกรมละ 30 บาทโดยใน

ชวงแรกโรงแรมและศนยประชมท�ไดมคาส�งซ 0อขาวม 9 แหง

เม�อทางกลมตองมการขายขาวท�เปนมออาชพมากข 0นจงจาเปนจะตองมความรในการบรหารจดการสตอกเพราะขาวท�ขายมความหลากหลายมากข 0นตามความตองการของกลมโรงแรมหนาท�และผ รบผดชอบเกดจากการประชมเชงปฏบตการ แบงออกเปน 7 ฝายไดแก

1. ระบบฐานขอมล matching demand-supply 2. รบคาส�งซ 0อ จดทาแผนการตลาด 3. วางระบบขนสง ตามขอตกลงของลกคาแตละราย 4. ระบบสงมอบสนคา 5. การกระจายสนคา 6.การชาระเงน /credit term 7. การประเมนความพงพอใจของลกคา

61

การทดลองขายขาวท�แปรรปโดยกลมท�เขารวมโครงการวจย ใชแบรนดโครงการซ 0อขาวจากชาวนาออกแบบโดยโครงการ FARMER SHOP สถาบนวชาการสหกรณ มาทาการทดลองตลาดขายขาวใน ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ทกวนจนทรสปดาหท� 1 และ 3 ของทกเดอนในชวงระยะแรก เน�องจากมวนหยดในชวงวนจนทรสปดาหท� 1 และ 3 บอยคร 0ง จงไดปรบเปนขายทกวนจนทรเวนจนทรแทน ท 0งน 0ท 0งน 0นเพ�อเปนการระบายผกอนทรยท�มาขายพรอมกนดวย โดยขายในชวงเวลา7.00 น. – 14.00 น. ภายใตโครงการเกษตรปลอดภยสชมชนชมชนเก 0อหนนเกษตรกร จดโดยสถาบนวชาการสหกรณ ไดดาเนนการมาแลวจานวน 17 คร 0ง มยอดขายรวม 347 กโลกรม แยกเปนขาวขดขาว 138 กโลกรม ขายในราคากโลกรมละ 55 บาท และเปนขาวกลองจานวน 209 กโลกรม ขายในราคากโลกรมละ 60 บาท รวมรายไดท�ขายไดเปนเงนท 0งส 0น 20,130 บาท

นอกจากน 0ยงไดมการสอบถามความคดเหนจากผมาซ 0อขาวดวย ซ�งพบวาผบรโภคท 0งหมดไมรจกขาวหอมมะลอนทรยจากจงหวดอานาจเจรญมากอน และท�ตดสนใจซ 0อเพราะคดวาเปนขาวท�มคณภาพ เปนการซ 0อขาวจากเกษตรกรโดยตรง โดยไมผานมอพอคาคนกลาง ผบรโภคมความตองการซ 0อขาวกลองมากกวาขาวขดขาว โดยขายขาวกลองไดท 0งหมด 209 กโลกรม คดเปนรอยละ 60.23 ของปรมาณขาวท�ขายไดท 0งหมดและมความพงพอใจกบคณภาพและราคาขาวท�ขาย สวนเหล�อมการตลาดแบงตามชนดของขาวและมาตรฐานอนทรย วเคราะหภายใตขอตกลงราคาขาย

กบกลมโรงแรม โดยมขนาดบรรจกระสอบละ 50 กโลกรม ขนสงโดยรถบรรทกส�ลอ พบวา การขายขาวย�ง

ผสมปลายขาวหกมาก กาไรตอกโลกรมย�งลดลง เน�องจากราคาท�ขายไดลดลงมากกวาตนทนการแปรรปท�

ลดลง เชนขาวขาวชนด 100%ชนดปรบเปล�ยนขายไดกโลกรมละ 40 บาทแตถาเปนชนด 60 % ขายไดกโลกรม

ละ 30 บาท จะเหนวาราคาลดลงถง 10 บาท แตตนทนการแปรรปลดลงเพยง 6.58 บาทตอกโลกรม

แนวทางการยกระดบมลคาขาวอนทรยเพ�อนาประโยชนสเกษตรกรรายยอย ตนน 0า

ผลตขาวเปลอกหอมมะลอนทรยท�มคณภาพดไดมาตรฐานตามขอกาหนดของแตละการรบรอง ควรทานาดวยความรและขอมลขาวสารในการตดสนใจการผลตมากกวาใชความเคยชนในการผลตเหมอนท�ผานมา ตองเอาใจใสลงแรงในการดแลนามากข 0น ตองประเมนตนทนและผลตอบแทนจากการทานา โดยมการจดเกบขอมลบญชรายรบ – รายจาย และผลผลตท�ไดจากการผลต เพ�อเปนขอมลในการพฒนาคณภาพการผลตและลดตนทนการการผลตของตนเองไดในฤดกาลปลกขาวคร 0งตอไป ควรศกษาการใชเคร�องทนแรงในการทานา เชนการใชเคร�องหยอดเมลดพนธ ท�ทาใหประหยดการใชเมลดพนธมากย�งข 0นหรอการศกษาเปรยบเทยบรปแบบการทานาท�แตกตางเชนการทานาดากบนาหวานเปนตน

กลางน 0า กลมเครอขายรฐวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญควรสรางกจกรรมรวมกน เพ�อ

เสรมสรางความผกพนของสมาชกในกลม รบซ 0อขาวจากสมาชกในราคาท�เปนธรรม ทางกลมควรจะตองม

62

แผนธรกจในแตละป ตองประกอบไปดวย แผนการผลต แผนการแปรรป แผนการตลาดตามชองทางการจดจาหนาย เพ�อวางแผนการผลตตามการรบรองมาตรฐานอนทรยแตละประเภท การแปรรปขาวแตละชนด และการกระจายการขายตามชองทางการจดจาหนายตางๆ โดยมขอมลท�ถกตองใชในการวางแผน เจรจาทางธรกจ โดยเฉพาะอยางย�งการคดราคาขาย ควรแยกตามประเภทการรบรองการรบรองมาตรฐานอนทรย ขนาดบรรจแตละขนาด ควรขายในราคาท�แตกตางกนและไมควรใชวธลดราคาขาวเปลอกท�รบซ 0อจากสมาชกเพ�อทาใหสามารถขายขาวใหแกลกคาไดในราคาถกลง ตองมการสรางแบรนดใหเปนท�เช�อถอแกผบรโภค เน�องจากธรกจการทาขาวถงขายในตลาดมผผลตจานวนมากท 0งรายยอยและรายใหญ ทางกลมจงตองมการบรหารจดการและการแปรรปใหตนทนลดลงจะไดแขงขนได

ปลายน 0า ทางกลมจะตองมเครอขายพนธมตรทางธรกจท�รบซ 0อขาวสารในปรมาณและราคาตาม

ขอตกลงท�เจรจาในแตละป โดยฝายจดซ 0อขาวของเครอขายพนธมตรทางธรกจจะตองเปล�ยนแนวคดจากเดมท�มงเร�องตนทนต�าสดเปนตวต 0งในการเจรจาซ 0อขาวใหเปนการซ 0อในระดบราคาท�เปนธรรมเน�องจากเปนขาวท�มคณภาพผลตตามมาตรฐานขาวอนทรย และทราบแหลงท�มาของผลผลต ซ�งอาจจะซ 0อในราคาสงกวาระดบราคาในทองตลาดท�วไป ปรมาณการสงมอบขาวในแตละคร 0งและการชาระเงนท�ยดหยนมากกวาการซ 0อจากตลาดท�วไปมความเขาใจถงบรบทของเครอขายท�เปนหนวยการผลตเปนรายยอยซ�งเปนการชวยเหลอใหเกษตรกรรายยอยสามารถอยได

แนวทางสนบสนนเกษตรกร แนวทางการพฒนาระบบสนบสนนสงเสรมชาวนาผปลกขาวหอมมะลอนทรย

ตนน 0า กจกรรมการลดตนทนและเพ�มผลผลต

1. ชวยใหความรในการปรบปรงเทคโนโลยการผลต ปจจยการผลต ปรบปรงโครงสรางการผลตพ 0นฐาน เชน แหลงน 0า เคร�องจกรกลการเกษตร เมลดพนธ และการบารงดน เปนตน กลางน 0า กจกรรมการลดตนทนการตลาด

1. สถาบนการเงนใหการสนบสนนเงนทนหมนเวยนเพ�อรบซ 0อขาวเปลอกใหแกเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ

2. สนบสนนเทคโนโลยการแปรรปขาว เชนโรงสขาวท�ไดมาตรฐานมากข 0น 3. ชวยลดตนทนการตลาด เชน การสนบสนนรายจายในการตรวจรบรองมาตรฐานอนทรย 4. อบรมเชงปฏบตการใหความรเร�องการบรหารจดการกลม ระบบจดการ การกระจายสนคา

และการขนสง และการการสรางแบรนดเปนตน

63

ปลายน 0า กจกรรมเพ�มปรมาณและราคาซ 0อขาว

1. รฐควรมมาตรการจงใจใหเอกชนในการทาธรกจกบกลมเกษตรกร เชน การลดหยอนภาษ 2. ชวยในการเจรจาทาความเขาใจทางธรกจระหวางเครอขายเกษตรกร และเครอขายภาค

พนธมตรธรกจภาคเอกชน

สรปแนวทางการเพ�มมลคาเพ�มแกเกษตรกรรายยอย ตนน 0า กลางน 0า ปลายน 0า สามารถมมลคาเพ�มตาม เสน Smiling Curve ภายใตโซคณคาตามบทท� 2 ไดน 0น คอตนน 0าตองทาใหรายไดมากข 0น โดยลดตนทนกจะสามารถทาใหมมลคาเพ�มข 0น สวนกลางน 0า ถาลดตนทนการตลาดลงได กจะมผลตอบแทนสทธเพ�มข 0น สวนปลายน 0ากไดสนคาท�มคณภาพ ขอเสนอแนะ 1.ขอเสนอแนะสาหรบเกษตรกร 1.1 วธการผลต ควรทานาดวยความรและขอมลขาวสารในการตดสนใจการผลตมากกวาใชความเคยชนในการผลตเหมอนท�ผานมา ตองประเมนตนทนและผลตอบแทนจากการทานา โดยมการจดเกบขอมลบญชรายรบ – รายจาย และผลผลตท�ไดจากการผลต เพ�อเปนขอมลในการพฒนาคณภาพการผลตและลดตนทนการเพาะปลกของตนเองไดในฤดกาลปลกขาวคร 0งตอไป ควรศกษาการใชเคร�องทนแรงในการทานา เชนการใชเคร�องหยอดเมลดพนธ ท�ทาใหประหยดการใชเมลดพนธมากย�งข 0น และตองมการปลกพชบารงดน เชน ปอเทองและถ�วพรา เปนตน 1.2 ทาอาชพเสรม ยกตวอยางเชนปลกผก เพ�อตอบสนองตอโครงการตลาดนดสเขยวของหนวยงานภาครฐภายในพ 0นท� 2.ขอเสนอแนะสาหรบกลม 2.1 การทาธรกจแบบเครอขายจะสาเรจและเจรญกาวหนาอยางย�งยนไดน 0น จะตองผลตสนคาใหไดมาตรฐานเกษตรอนทรย การทางานภายในกลมท�ไดรบความความรวมมอและความจรงใจจากทกฝาย และทกฝายตองจะไดรบผลตอบแทนท�ไดรบอยางเปนธรรม ตามสดสวนท�ควรจะไดรบ 2.2 การตรวจรบรองมาตรฐานอนทรย จะตองเปนไปตามขอกาหนดตามมาตรฐานเกษตรอนทรยอยางเครงครด 2.3 เน�องจากในกลมมกจกรรมเพ�มข 0น ท 0งทางการสงเสรมการเพาะปลก การตรวจมาตรฐาน การแปรปขาวหอมมะล การขนสง การขาย การตดตอกบหนวยงานภาครฐและภาคเอกชน นอกจากน 0ยงมกจกรรมท�ตองทาตามกจกรรมของรฐบาลท�ลงมาในพ 0นท� จงควรเตรยมรบเพ�มคน โดยใหแกนนาของกลมยอยท 0ง 22 กลมและสมาชกกลมมสวนรวมในการบรหารจดการงานมากข 0น เพ�อเปนการกระจายภาระงาน เพ�อไมใหงานหลกของกลมเสยหาย และเปนการเสรมสรางความเขมแขงภายในกลมใหม�นคงย�งข 0น

64

2.4 สรางแรงจงใจอยางอ�นนอกจากราคาขาวเปลอกท�รบซ 0อสงกวาทองตลาด เพ�อใหสมาชกผลตขาวเปลอกท�มคณภาพ ไดตรงตามมาตรฐานอนทรย เชน มการคนกาไรใหแกสมาชกในแตละป

2.5 เน�องจากการแปรรปขาวสารอนทรยบรรจถง มผผลตจานวนมาก ทางกลมจะตองพฒนาสรางแบรนดท�มมาตรฐานและคณภาพท�แตกตางจากผผลตรายอ�น เชน ในถงบรรจจะตองระบถงเร�องราวการผลตขาว คณสมบตของขาว เพ�อสรางความแตกตางในสายตาผบรโภค โดยเฉพาะขาวสารขนาดบรรจ 1 กโลกรม และ 5 กโลกรม

2.6 การบรหารของกลม จะตองมขอมลขาวสารท�ถกตองเพ�อใชในการตดสนใจวางแผนการผลตใหสมาชกกลม การแปรรปและการขายของกลม เชนการตดสนใจแปรรปเปนขาวขดขาวชนด 100 % 80% และ 60 % หรอจะแปรรปเปนขาวกลอง โดยคานงถงปรมาณความตองการในตลาดและผลตอบแทนท�ไดรบ

2.7 รบซ 0อขาวจากสมาชกในราคาท�เปนธรรม ทางกลมควรจะตองมแผนธรกจในแตละป ตองประกอบไปดวย แผนการผลต แผนการแปรรป แผนการตลาดตามชองทางการจดจาหนาย เพ�อวางแผนการผลตตามการรบรองมาตรฐานอนทรยแตละประเภท การแปรรปขาวแตละชนด และการกระจายการขายตามชองทางการจดจาหนายตางๆ โดยมขอมลท�ถกตองใชในการวางแผน เจรจาทางธรกจ โดยเฉพาะอยางย�งการคดราคาขาย ควรแยกตามประเภทการรบรองการรบรองมาตรฐานอนทรย ขนาดบรรจแตละขนาด

2.8 ควรขายขาวสารแปรรปในราคาท�แตกตางกน เน�องจากตนทนขาวเปลอกไมเทากน โดยเฉพาะขาวขาวอนทรย 100% มาตรฐาน EU ขนาดบรรจ 1 กโลกรมมตนทนการตลาดสงสด 40.65 บาท ถาขายเทากบชนดอ�นในราคา 40 บาทกจะขาดทน ดงน 0นจงควรต 0งราคาขายสงกวาชนดอ�นๆ

2.9 พฒนาแปรรปเพ�อการสงออก เน�องจากสมาชกสามารถผลตขาวเปลอกท�ไดรบมาตรฐาน EU แลว

3. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

3.1 รฐควรใหการสนบสนนดานลดตนทนการผลตโดยการสนบสนนปจจยการผลตแนะนาสงเสรมใหมการปรบปรงบารงดนเพ�อใหผลผลตเพ�มข 0น

3.2 ชวยเหลอเงนทนหมนเวยนในการรบซ 0อขาวเปลอกจากสมาชกในอตราดอกเบ 0ยแบบพเศษต�ากวาทองตลาด

3.3 ดานการแปรรปสนบสนนโรงสใหแปรรปไดตนขาวมากข 0นมากกวารอยละ 50 กจะทาใหกลมสามารถแปรรปจากขาวเปลอกเปนขาวสารถงไดในตนทนท�ลดลงเชนใหเงนทนปลอดดอกเบ 0ยเพ�อปรบปรงโรงสใหมประสทธภาพมากข 0น 3.4 รฐมนโยบายการลดหยอนภาษใหกบเอกชนท�เขามารบซ 0อขาวสารจากกลมเกษตรกรในราคาท�เปนธรรม

65

3.5 รฐเปนผประสานงานใหเกษตรกรผปลกขาวหอมมะลอนทรยไดรวมกนในการเจรจาและชวยหาตลาด 3.6 สถานการณการแปรรปขาวสารบรรจถงขนาด 1 กโลกรม ในปจจบนมการสงเสรมใหเกษตรกรรวมกลมเพ�อแปรรปขาว จนทาใหเกดแบรนดท�หลากหลาย การผลตเปนไปอยางกระจดกระจาย ตางคนตางทา และผลผลตมจานวนนอย ทาใหตนทนสง เน�องจากไมมการประหยดทางขนาด ประกอบกบในอนาคตอาจทาใหเกดการแขงขนกนเองในกลมของเกษตรกรผแปรรปขาว ในดานราคา เน�องจากเปนสนคาท�สามารถทดแทนกนได จงควรสงเสรมใหผปลกขาวหอมมะลอนทรยรวมกลมกนเปนกลมใหญ เพ�อใหเกดการประหยดทางขนาด ลดตนทนในการแปรรป ลดคแขงทางธรกจ งายตอการโปรโมทแบรนดและการจดจาของผบรโภค 3.7 นโยบายสงเสรมเก�ยวกบการผลตขาวอนทรยของขาราชการในพ 0นท�ควรตอเน�องจากของเดม ไมควรเปล�ยนแปลงตามนโยบายของผมาใหม เพ�อปองกนไมใหเกดความสบสนของผบรโภค 3.8 สนบสนนทางนวตกรรมและเทคโลยการผลต แปรรป ในดานความรและปจจยการผลตโดยใหหนวยงานทางวชาการ ภาครฐหรอเอกชนเขาสงเสรมเร�องเหลาน 0 เชน เคร�องทนแรงประเภทตางๆมาสอนใหเกษตรกรสรางเอง หรอสอนใหใชใหเปน

66

เอกสารอางอง ภาควชาเศรษฐศาสตรเกษตรและทรพยากร คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

เศรษฐศาสตรเกษตรเบ &องตน.—กรงเทพฯ : ภาควชาฯ, 2558 ศภางคศร อ�าสดใจ. หลกการตลาด.—กรงเทพฯ : บรษท ทองพล พร 0นต 0ง จากด, 2547 ศานต เกาเอ 0ยน และคณะ. 2558. รายงานฉบบสมบรณ โครงการวจยการยกระดบมลคาเพ�มขาว หอมมะลอนทรยท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย.

67

ภาคผนวก

68

ภาคผนวก ก. : ตารางกจกรรมการทาวจยของโครงการ

69

สญญาเลขท� RDG5840001-( 4 ) โครงการ “การยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย”

สรปรายงานฉบบสมบรณ

ช�อผ รบทน : นายศานต เกาเอ 0ยน โครงการเร�มวนท� 1 มนาคม 2558 รวมเวลาท�ทาการวจยท 0งส 0น 12 เดอน

รายละเอยดผลการดาเนนงานโครงการตามแผนงานโดยสรป (1 มนาคม 2558 – 1 มนาคม 2559)

ลาดบท�

กจกรรมการวจย วนเดอนป

กลมเปาหมาย จานวนผเขารวม

ผลการดาเนนงาน

1. ประชมเตรยมความพรอม 17 เม.ย. 2558

หวหนาโครงการหลก หวหนาชดโครงการวจย

ไดรายงานเบ 0องตน

2. ประชมหารอระหวางนกวจย 8 พ.ค. 2558

หวหนาโครงการหลก หวหนาชดโครงการวจยและทมวจย

ไดแผนการดาเนนการวจย

3. ลงพ 0นท�ดความคบหนาและแผนการดาเนนงานเก�ยวกบขาวอนทรยของหนวยงานราชการในจงหวดอานาจเจรญ

28-29 พ.ค. , 2 ม.ย. 2558

ไปพบเกษตรจงหวด พาณชยจงหวดและกลมชาวนาในโครงการ

ไดขอมลเก�ยวกบการชวยเหลอดานการผลตและการตลาด และไดตามไปดการตรวจรบรองแปลงขาวอนทรยมาตรฐาน มกท. ของ โดยแกนนาของเกษตรกร

4. ประชมหารอระหวางนกวจย 5 ม.ย. 2558

หวหนาโครงการหลก หวหนาชดโครงการวจยและทมวจย

5. ขายขาวคร 0งท� 1 8 ม.ย 2558

บคลากรในมหาวทยาลยและผปกครองนกเรยน รร.สาธตฯ

ขายได 20 กโลกรม

6. ประชมสอบถามความกาวหนา และรวมกนออกแบบโครงสรางการบรหารงานของเครอขายเกษตรกรผปลกขาวอนทรย

12 ม.ย 2558

หวหนาโครงการหลก หวหนาชดโครงการวจยและทมวจย ตวแทนเครอขายเกษตรกรผ

ไดแผนการดาเนนงานของกลม

70

ลาดบท�

กจกรรมการวจย วนเดอนป

กลมเปาหมาย จานวนผเขารวม

ผลการดาเนนงาน

ปลกขาวอนทรย

7. ขายขาวคร 0งท� 2 6 ก.ค. 2558

บคลากรในมหาวทยาลยและผปกครองนกเรยน รร.สาธตฯ

ขายได 40 กโลกรม

8. ประชมเสวนา การยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยอานาจเจรญ

14 ก.ค. 2558

หวหนาโครงการหลก หวหนาชดโครงการวจยและทมวจย ตวแทนเครอขายเกษตรกรผปลกขาวอนทรย และหนวยงานราชการในพ 0นท�

ไดผลการวเคราะหจดแขงจดออนโอกาสและอปสรรคของกลม ไดกลมเปาหมายของเกษตรกรท�แนนอนคอกลมขาวสจธรรม

9. ลงพ 0นท�สอบถามขอมล กลมบานนาผาง

13,16 ก.ค. 2558

ผ นากลมบานนาผาง ไดขอมลเก�ยวกบการดาเนนงานของกลมและโครงการในพ 0นท�

10. ขายขาวคร 0งท� 3 20 ก.ค. 2558

บคลากรในมหาวทยาลยและผปกครองนกเรยนรร.สาธตฯ

ขายได 25 กโลกรม

11. ขายขาวคร 0งท� 4 3 ส.ค. 2558

บคลากรในมหาวทยาลยและผปกครองนกเรยนรร.สาธตฯ

ขายได 24 กโลกรม

12

ขายขาวคร 0งท� 5

17 ส.ค. 2558

บคลากรมหาวทยาลยและผปกครองนกเรยนรร.สาธตฯ

ขายได 14 กโลกรม

13. จดทารางรายงานความกาวหนา ส.ค. 2558 ทมวจย ไดรางรายงานความกาวหนา6เดอน

14.. นาเสนอรายงานความกาวหนา 2 ก.ย. ผทรงคณวฒ ไดขอคดเหนจากผทรงคณวฒ

71

ลาดบท�

กจกรรมการวจย วนเดอนป

กลมเปาหมาย จานวนผเขารวม

ผลการดาเนนงาน

2558 15. ขายขาวคร 0งท� 6

14 ก.ย. 2558

บคลากรมหาวทยาลยและผปกครองนกเรยนรร.สาธตฯ

ขายได 24 กโลกรม

16. ประชมหารอระหวางนกวจย 15 ก.ย. 2558

ทมวจย แนวทางการดาเนนงาน

17. ขายขาวคร 0งท� 7

28 ก.ย. 2558

บคลากรมหาวทยาลยและผปกครองนกเรยนรร.สาธตฯ

ขายได 24 กโลกรม

18. ขายขาวคร 0งท� 8

11 ต.ค. 2558

บคลากรมหาวทยาลยและผปกครองนกเรยนรร.สาธตฯ

ขายได 11 กโลกรม

19. ขายขาวคร 0งท� 9

2 พ.ย. 2558

บคลากรมหาวทยาลยและผปกครองนกเรยนรร.สาธตฯ

ขายได 15 กโลกรม

20 ประชมปฎบตการ "ปรบโครงสรางเพ�อรองรบระบบ Logistic"

10 พ.ย. 2558

หวหนาโครงการหลก หวหนาชดโครงการวจย

และทมวจย ตวแทนเครอขายเกษตรกรผ

ปลกขาวอนทรย

แผนผงโครงสรางการดาเนนงานของกลม

21. ขายขาวคร 0งท� 10

16 พ.ย. 2558

บคลากรมหาวทยาลยและผปกครอง

นกเรยนรร.สาธตฯ

ขายได 15 กโลกรม

22. ตวแทนนกวจยลงพ 0นท�ชวงเกบเก�ยวขาว

22 พ.ย. 2558

ทมวจย ตวแทนเครอขายเกษตรกรผ

ปลกขาวอนทรย

สภาพท�วไปหลงการเกบเก�ยว

21. ขายขาวคร 0งท� 11

30 พ.ย. 2558

บคลากรมหาวทยาลยและผปกครอง

นกเรยนรร.สาธตฯ

ขายได 21 กโลกรม

22. การวางแผนระบบ Logistic 4 ธ.ค. หวหนาโครงการหลก ปรมาณขาวท�ตกลงซ 0อขายกน

72

ลาดบท�

กจกรรมการวจย วนเดอนป

กลมเปาหมาย จานวนผเขารวม

ผลการดาเนนงาน

2558 หวหนาชดโครงการวจยและทมวจย ตวแทนเครอขายเกษตรกรผปลกขาวอนทรย และ

กลมสามพรานโมเดล

เบ 0องตน ราคา และการขนสง

23. ขายขาวคร 0งท� 12

14 ธ.ค. 2558

บคลากรมหาวทยาลยและผปกครอง

นกเรยนรร.สาธตฯ

ขายได 27 กโลกรม

24. งานเกษตรอนทรย ณ สวนสามพราน

18-20 ธ.ค. 2558

เกษตรกร ภาคพนธมตรธรกจ

เจรจาตกลงซ 0อขายขาวกบกลมเครอขาย 12 โรงแรม

25. ขายขาวคร 0งท� 13

28 ธ.ค. 2558

บคลากรมหาวทยาลยและผปกครอง

นกเรยนรร.สาธตฯ

ขายได 21 กโลกรม

26. ขายขาวคร 0งท� 14

11 ม.ค. 2559

บคลากรมหาวทยาลยและผปกครอง

นกเรยนรร.สาธตฯ

ขายได 21 กโลกรม

27. ขายขาวคร 0งท� 15

25 ม.ค. 2559

บคลากรมหาวทยาลยและผปกครอง

นกเรยนรร.สาธตฯ

ขายได 20 กโลกรม

28. ขายขาวคร 0งท� 16

8 ก.พ. 2559

บคลากรมหาวทยาลยและผปกครอง

นกเรยนรร.สาธตฯ

ขายได 8 กโลกรม

29. ขายขาวคร 0งท� 17

29 ก.พ. 2559

บคลากรและผปกครองนกเรยนรร.สาธตฯ

ขายได 17 กโลกรม

73

ภาคผนวก ข. : รายงานการประชม

74

รายงานการประชมคร&งท� 1/2558 Kick Off“โครงการวจยการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย”

วนศกรท� 17 เมษายน พ.ศ. 2558 ณ หองประชม 214 อาคารวจยและพฒนา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ผ รวมประชม 1. รศ.จฑาทพย ภทราวาท ผ อานวยการสถาบนวชาการดานสหกรณ 2. รศ.ศานต เกาเอ 0ยน หวหนาโครงการวจย 3. น.ส.สายสดา ศรอไร รองผ อานวยการสถาบนวชาการดานสหกรณ 4. น.ส.อรวภา มากม�ง นกวจย เร�มประชมเวลา 14.00 น. รศ.จฑาทพย ภทราวาท ผ อานวยสถาบนวชาการดานสหกรณ ในฐานะผประสานงานชดโครงการการขบเคล�อนการพฒนาการสหกรณและการคาท�เปนธรรม ระยะท� 8 เขารวมประชมกบหวหนาโครงการวจย “โครงการวจยการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย” รศ.ศานต เกาเอ 0ยน มจดประสงคเพ�อ Kick off โครงการวจยฯ และการจดเตรยม Inception Report จาก Proposal ของโครงการวจยฯ ผลลพธท�คาดหวง 6 เดอน ในเร�องแนวทางการยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยเพ�อนาประโยชนสเกษตรกรรายยอยอยางเปนธรรมและย�งยน หวหนาโครงการฯ จะใชดาเนนการโดยการลดตนทนต 0งแตระดบตนน 0าและการสรางเครอขายท�จะตองมระบบสนบสนนท�จาเปนตอการยกระดบ การวจยในปท� 2 จะมการสนทนากลม โดยใชขอมลจากปท�แลวมาตอยอดและสงเคราะห มการวเคราะห Swotวเคราะหโครงสรางกลมเกษตรกรตามแผนงานยทธศาสตร ผลลพธ 12 เดอน ท�คาดหวง จะไดขอเสนอเชงนโยบาย โดยตองมการ Literature Review มการจดการความรใหคาปรกษาและประชม ถอดบทเรยน โดยเคร�องมอท�ไดจากงานวจยคอ ความรใหมจากภาค บทสงเคราะหสถานการณ และสถานการณแวดลอมโดยหวหนาโครงการฯตองวเคราะหสถานการณและทาการบนทกรายละเอยดระหวางการดาเนนการวจยเพ�อใหเกดคณคาในกระบวนการวจย ผประสานงานโครงการ ไดมอบหมายใหหวหนาโครงการสง Inception Report มรายละเอยดกจกรรม ม Logical Framework ภายในวนศกรท� 24 เมษายน 2558 เลกประชมเวลา 15.30 น.

อรวภา มากม�ง ผบนทกการประชม

75

รายงานการประชมคร&งท� 2/2558 โครงการวจยยกระดบมลคาเพ�มขาวหอมมะลอนทรยท�ผลตโดยเกษตรรายยอย

วนศกรท� 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2558 ณ ศนยสารสนเทศสหกรณ ช &น 2 อาคารวจยและพฒนา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

รายนามผเขารวมประชม

1. รศ. จฑาทพย ภทราวาท ผ อานวยการสถาบนวชาการดานสหกรณ

2. รศ. ศานต เกาเอ 0ยน หวหนาโครงการวจย

3. น.ส. สเพญพร พนธสวรรณ ผชวยนกวจย เร�มประชมเวลา 09.20 น.

ส�งท�ตองเตรยมและทาความเขาใจกอนเร�มดาเนนงานตอในปน 0คอ 1. สรปตนทนตอหนวยของปท�แลว วเคราะหจดออน จดแขง โอกาส อปสรรค ของตว

เกษตรกร

2. ใหทราบถงขอมลการจดต 0งกลมและเครอขายของเกษตรผปลกขาวอนทรยในจงหวด

อานาจเจรญ ในปจจบน

3. สรปสถานการณการผลต ขอจากด อปสรรค และความตองการของกลมตวอยางปท�แลว

4. นโยบายของภาครฐและหนวยงานในพ 0นท�ตอการผลตขาวอนทรย ในจงหวดอานาจเจรญ

5. สงเคราะห Flow การขายขาวของกลมเกษตรกรตวอยาง วเคราะหวานาจะไปในทศทางใด

6. มหนวยงานใดบางท�รบผดชอบเก�ยวกบนโยบายขาวอนทรยในจงหวดอานาจเจรญ

7. ทศทางของขาวหอมมะลอนทรยในอนาคต โอกาสและอปสรรค

รศ. จฑาทพย ภทราวาท ผ อานวยการสถาบนวชาการดานสหกรณไดเสนอแนวคดการจด Road show เพ�อเปนชองทางในการขายขาวและใหมระบบสมาชกสาหรบผบรโภคเพ�อเปนฐานการตลาดของขาวหอมมะลอนทรยท�แนนอน ณ ตลาดของ Farmer Shop ใน ม.เกษตรศาสตร ซ�งจะจดข 0นเดอนละ 1 วน อกท 0งควรมแบบสอบถามความพงพอใจจากผบรโภคสาหรบพฒนาผลตภณฑและคณภาพขาวหอมมะลตอไป เลกประชมเวลา 12.00 น.

สเพญพร พนธสวรรณ ผจดบนทกการประชม

76

รายงานการประชมคร&งท� 3/2558 โครงการวจยยกระดบมลคาเพ�มขาวหอมมะลอนทรยท�ผลตโดยเกษตรรายยอย

วนศกรท� 5 มถนายน พ.ศ. 2558 ณ ศนยสารสนเทศสหกรณ ช &น 2 อาคารวจยและพฒนา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

รายนามผเขารวมประชม

3. รศ. จฑาทพย ภทราวาท ผ อานวยการสถาบนวชาการดานสหกรณ

4. รศ. ศานต เกาเอ 0ยน หวหนาโครงการวจย

5. น.ส. สเพญพร พนธสวรรณ ผชวยนกวจย

เร�มประชมเวลา 14.00 น. รศ. จฑาทพย ภทราวาท ผ อานวยการสถาบนวชาการดานสหกรณไดสรปท�มาแนวทางการวจยและ

ผลการวจยและการดาเนนงานของโครงการในปท� 1 โดยสรปไดวา เครอขายวสาหกจชาวนา อานาจเจรญไดจดต 0งข 0นจากกลมผปลกขาวหอมมะลอนทรยสวนหน�งในจงหวดอานาจเจรญ โดยผ เขารวมโครงการอยในพ 0นท�ดาเนนงานของศนยขาวขาวคณธรรมโนนคอทง ซ�งเปนท�ต 0งของโรงสชมชน โดยไดมอบหมายใหคณอดลย โคลนพนธเปนผชวยนกวจยและเปนหวเร�ยวหวแรงหลกในการสรรหาคนเพ�อเขารวมโครงการ โดยในโครงการการยกระดบมลคาเพ�มขาวหอมมะลอนทรยในเกษตรกรรายยอย ไดอาศยการแบบจาลองสถานการณ เพ�อจดโครงสรางเครอขายวสาหกจชาวนา จ.อานาจเจรญไดดงน 0 คอ

ส�งท�ตองดาเนนการ 1. เขยน Situation analysis

� ความเปนมาของกลมปท� 1

� ตารางรายช�อเกษตรกรและรายละเอยดการผลต

� ขอตกลง

77

� เปาหมาย

2. นยามคาศพท การยกระดบมลคาเพ�ม

3. วเคราะหตนทน ผลตอบแทน ปญหา ขอจากด ท 0งตนน 0า กลางน 0าและ ปลายน 0าของเครอขาย

วสาหกจชาวนา อานาจเจรญ

โดย รศ. ศานต เกาเอ 0ยน จะเปนผ กาหนดวาทกรรมนยามคาศพท “ การยกระดบมลคาเพ�ม” และ วเคราะห Economy of scale และแรงจงใจในเชงการคาของผ ท�เก�ยวของใน Chain

อกท 0ง รศ. จฑาทพย ภทราวาท ไดโทรศพทตดตอนด คณอดลย โคลนพนธและคณะ เพ�อมารวมประชมเพ�อปรกษาหารอและสอบถามสถานการณและความคบหนาในวนศกรท� 12 มถนายน 2558 ซ�งคณอดลย โคลนพนธและคณะตอบตกลง และขอมาพกท� Recop ในคนวนพฤหสท� 11 มถนายน 2558 จานวน 2 หอง เลกประชมเวลา 16.00 น.

สเพญพร พนธสวรรณ ผจดบนทกการประชม

78

รายงานการประชมคร&งท� 4/2558 โครงการวจยยกระดบมลคาเพ�มขาวหอมมะลอนทรยท�ผลตโดยเกษตรรายยอย

วนศกรท� 12 มถนายน พ.ศ. 2558 ณ หองประชม 214 อาคารวจยและพฒนา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

รายนามผเขารวมประชม

1. รศ. จฑาทพย ภทราวาท ผ อานวยการสถาบนวชาการดานสหกรณ

2. รศ. ศานต เกาเอ 0ยน หวหนาโครงการวจย

3. นายประมวล ขนเพชร เครอขายขาวอนทรย สจธรรมอานาจเจรญ

4. นายอดลย โคลนพนธ เครอขายขาวอนทรย สจธรรมอานาจเจรญ

5. นายลาพน ขนเงน เครอขายขาวอนทรย สจธรรมอานาจเจรญ

6. น.ส. ลทนตา สภาจนทร เครอขายขาวอนทรย สจธรรมอานาจเจรญ

7. น.ส.สายสดา ศรอไร รองผ อานวยการสถาบนวชาการดานสหกรณ

8. น.ส. อรวภา มากม�ง นกวจย

9. น.ส. สเพญพร พนธสวรรณ ผชวยนกวจย

เร�มประชมเวลา 09.30 น. ประวตของกลมเกษตรกร ปจจบน เครอขายวสาหกจชาวนาผ ปลกขาวอนทรยอานาจเจรญเปนกลมของรฐวสาหกจชมชน ( เครอขายรฐวสาหกจชมชนโนนคอทง จดทะเบยนเม�อป พ.ศ. 2547) ยงไมไดจดทะเบยนเปนสหกรณ ท�มาเร�มตนมาจากโครงการสางฝน เปนโครงการพกชาระหน 0เกษตรกร โดยใชหลกสตรสจธรรมชวต ตอมาไดมโครงการขาวคณธรรม โดย " ..... อดลย ประจกษ มนตร " 4 คนเปนนกวชาการสงเสรม มสมาชก 137 คน มโรงสดาวกระจาย 13 แหงในโครงการ หน�งในน 0นคอโรงสโนนคอทง จนกระท�งในป 2554 สานกงานพาณชยจงหวดไดรวบรวมเกษตรกรท�ทานาอนทรยจดต 0งกลมขาวสจธรรม เพ�อขอใบรบรองมาตรฐาน โดยท�พาณชยจงหวดชวยจายคาตรวจการรบรองมาตรฐานอนทรยให ในปแรกมเกษตรกรเขารวมท 0งหมด 5 กลมคอ

1. กลมนาเวยง (พอวนจ)

2. กลมนาผาง (ธรวฒน)

3. กลมโนนหนามแทง (พอคาโจม)

4. กลมโนนคอทง (พอประมวล)

5. กลมหนองแมก (แมจาปา)

ปจจบนไดผานการรบรองมาตรฐาน IFORM แลว แตกยงตองมการตรวจทกป

79

ลกษณะการขายขาว ขาวเครอขายวสาหกจชาวนาผปลกขาวอนทรยอานาจเจรญมขาวเปลอกรวมท 0งส 0น 1,500 - 1,800 ตนตอป แบงการขายออกเปน 2 ลกษณะคอ 1. ขายเปนขาวเปลอก 60 % 2. ขายเปนขาวสาร 40 %

1. ออกรานตามงาน ใชถงของจงหวด

2. สงแมศรเรอนเดอนละ 4 ตน

3. สงทวบรพา (ขาวหอมคณธรรม)

4. โครงการผกป� นโตขาว

5. โครงการ Farmer Shop

โดยท�ทางกลมจะทาการรบซ 0อขาวเปลอกจากสมาชกในราคาท�สงกวาทองตลาด กลาวคอ ในป 2557 ราคารบซ 0อขาวเปลอกในทองตลาดกโลกรมละ 13 บาท ทางกลมรบซ 0อขาวเปลอกอนทรยของสมาชกในราคากโลกรมละ 16 บาท ชวงปรบเปล�ยนรบซ 0อในราคา 14 และ 15 บาท สาหรบการปรบเปล�ยนชวงปท� 1 และ 2 ตามลาดบ ความตองการของกลมเกษตรกร เคร�องจกรท�ใชในการแปรรปขาว ใหไดมาตรฐาน มลคาการลงทนประมาณ 30 ลานบาท กาลงการผลตเฉล�ย 20 ตน/วน ความไมพรอมของเกษตรกร

1. คน (มออาชพ)

2. ระบบ

3. กระบวนการท�ไดคณภาพ

4. การบรหารจดการท�เหมาะสม

ปจจบนการขายขาวเปนไปในแบบ Direct Marketing ท�กาลงเขาไปอยในตลาดท�มการแขงขนสง เกษตรกรจงตองการใหชวยเหลอในเรองท�ขาดอนไดแก Packaging , โรงส, การต 0งราคา , Logistic , การตลาด, การบรหารจดการ และสถานท�ขาย รศ. จฑาทพย ภทราวาท ผ อานวยการสถาบนวชาการดานสหกรณไดเสนอใหมการสราง Brand โดยแบงเปนสองประเภทคอ 1. Brand องคกร 2. Brand ผลตภณฑ จากน 0นไดมการรวมกนต 0งช�อเครอขาย ออกแบบโครงสรางการบรหารงานของเครอขายและแผนธรกจรวมกนในท�ประชม คอ

80

ลกษณะโครงสรางของกลมเกษตรกร

แผนธรกจ : กจกรรมตนน &า เกษตรจงหวด : (สงเสรม) การรบรอง มกท.

81

การสงเสรม ดาเนนงานกจกรรมเก�ยกบการเพาะปลกขาว อ.ศานต สกว. : ( R&D งานวจย) ระบบสารสนเทศการผลต พาณชยจงหวด : (บรณาการ) จงหวด : (ใหงบ) ปจจบนมโรงสกระจายในเครอขายท 0งส 0น 7 โรง สามารถขบเคล�อนได 4 โรง การเกบขาวเปลอกจะเกบไวท�โรงสและยงฉางตามบานของเกษตรกร ขาวอนทรยจะสเกบไวไมได สแลวตองสงลกคาภายใน 7 วน แผนธรกจ : กจกรรมกลางน &า สานกงาน ตองม ขอมลการ Stock ขาว และมการ Update ตลอดเวลา มฐานขอมล บญชรายรบ - รายจาย อ.ศานต สกว. ทาแผนจดคมทน ทาเปน brench markให (จาเปนตองร รายจาย ตอเดอน/ป) หาชองทางการขายให แผนธรกจ : กจกรรมปลายน &า Direct Marketing ทวบรพา (5 ตน/เดอน) Farmer Shop สหกรณโคนม นครปฐม ผกป� นโตขาว (2 ตน/เดอน) แมศรเรอน (4 ตน/เดอน) อ�นๆ (1 ตน/เดอน) ขาวเปลอก ขายใหขาวคณธรรม 300 ตน ปจจบนเหลอขาวเปลอกอยประมาณ 200 ตน ขอสรปของการประชม

1. วางแผนสนทนากลมเปาหมาย หาขอสรปเชงนโยบาย วนท� 14 กรกฎาคม 2558 2. ขอมตท�ประชมลงบนทกเปนทางการ 3. ขอปรบขอบงคบใหมสวนรวมมากข 0น 4. มองเร�องการสรางแบรนด 5. แผนการตลาด 6. มอบวารสารฅนสหกรณใหกบเครอขายฯ 23 เลม เร�มฉบบท� 28

82

7. กอนประชมมอบน.ส. ลทนตา สภาจนทร (จอย)ขอเอกสารเผยแพรมายงสถาบนฯและสงฐานขอมลพ 0นท�เพาะปลก

เลกประชมเวลา 14.00 น.

น.ส. สเพญพร พนธสวรรณ ผจดบนทกการประชม

83

รายงานการประชมคร&งท� 5/2558 โครงการวจยยกระดบมลคาเพ�มขาวหอมมะลอนทรยท�ผลตโดยเกษตรรายยอย

วนศกรท� 14กรกฎาคม พ.ศ. 2558 ณ หองประชมสานกงานพาณชยจงหวดอานาจเจรญ

รายนามผเขารวมประชม

1. รศ. จฑาทพย ภทราวาท ผ อานวยการสถาบนวชาการดานสหกรณ

2. รศ. ศานต เกาเอ 0ยน หวหนาโครงการวจย

3. นายอดลย โคลนพนธ เครอขายขาวอนทรย สจธรรมอานาจเจรญ

4. นายลาพน ขนเงน เครอขายขาวอนทรย สจธรรมอานาจเจรญ

5. นางจาปา สวะไกร เครอขายขาวอนทรย สจธรรมอานาจเจรญ

6. นางบวล ขมทอง เครอขายขาวอนทรย สจธรรมอานาจเจรญ

7. น.ส. ลทนตา สภาจนทร เครอขายขาวอนทรย สจธรรม (เสนางคนคม)

8. น.ส.พมพชนก ผกพนธ สนง. อตสาหกรรมจงหวดอานาจเจรญ

9. นายฉตรชย หลาบรรเทา สนง. เกษตรจงหวดอานาจเจรญ

10. นายสรวฒน กลอมปญญา ศนยวจยและพฒนา ปศสตวท� 3 กรมปศสตว

11. น.ส.วรรคษ กลปว สนง. พาณชยจงหวดอานาจเจรญ

12. น.ส. สนทรย วรงษ สนง. พาณชยจงหวดอานาจเจรญ

13. น.ส. จไรรตน ศรตระกล สนง. พาณชยจงหวดอานาจเจรญ

14. น.ส. สเพญพร พนธสวรรณ ผชวยนกวจย/นสต ม.เกษตรศาสตร

เร�มประชมเวลา 09.30 น.

ในการประชมมเปาหมายเพ�อท�จะชวยกนกาหนดประเดนยทธศาสตร และมองระบบธรกจขาววาจะตองทาอยางไร เพ�อท�จะทาใหเกษตรกรสามารถพ�งพงตวเองไดอยางย�งยนโดยมโจทยคอ การยกระดบความสามารถในการแขงขน ลดความเหล�อมล 0าใหเกษตรกรมรายไดท�เปนธรรม นโยบายสามปตอจากน 0ของจงหวดอานาจเจรญ มพชยทธศาสตรท�สาคญคอขาวหอมมะล ซ�งเปนขาวหอมมะลคณภาพด ท 0งน 0ท 0งน 0นกมความพยายามท�จะสนบสนนใหปรบเปล�ยนกระบวนการผลตเปนขาวหอมมะลอนทรย ในปจจบนพ 0นท�ปลกขาวขาวหอมมะลท 0งหมดมประมาณ 1 ลานไร ในขณะท�พ 0นท�ปลกขาวหอมมะลอนทรยมประมาณ 3,000 ไร ซ�งทางคณะทางานมองวาเปนโอกาสและความทาทายท�จะสงเสรมใหเกษตรกรหนมาปลกขาวหอมมะลอนทรยไดเพ�มข 0นอกมาก การทาการวจยในปน 0 Fogus on กลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ เพราะเปนกลมหลกท�รวมกลมผผลตขาวหอมมะลอนทรยในจงหวดอานาจเจรญเขาไวดวยกน ซ�งกลมตวอยางของเกษตรกร ในการศกษา

84

วจยท 0งสองปท�ผานมา กเปนสวนหน�งของกลมสจธรรม อานาจเจรญ โดยในการวเคราะหประเดนทางยทธศาสตรของกลมผผลตขาวหอมมะลอนทรย เครอขายขาวสจธรรม มใจความสาคญดงน 0 จดแขงของกลมผผลตขาวหอมมะลอนทรย เครอขายขาวสจธรรม

1. ไดรบการรบรองเปนเครอขาย “…ขาวสจธรรม…”เม�อป 2554 เกษตรกรมจตสานกเกษตรอนทรย ผาน

ระบบเกษตรอนทรย มพ 0นท�ผลตรวม 5,000 ไร โดยเปนการปลกขาวหอมมะลท 0งหมด 3,000 ไรจาก

ฐานขอมลของ มกท. มโครงสรางการบรหารเครอขายภายใตพ�เล 0ยงโดยมพ�เล 0ยงคอ

– สนง.พาณชยจงหวดใหการสนบสนน(โครงการขาวสจธรรมอานาจเจรญ)

– สกว. (โครงการขาวหอมมะลอานาจเจรญ – โครงการขาวหอมมะลคณภาพด – ขาวหอมมะล

อนทรย)

2. มผลตภณฑไดรบการรบรอง IFORM (195ราย) ใชระบบตรวจรบรองภายใน ภายใตการสนบสนนและ

ชวยเหลอของสานกงานเกษตรจงหวดและสานกงานพาณชยจงหวด

3. มภาคพนธมตรธรกจ (แมศรเรอน ทวบรพา Farmer shop กลมธรกจเชงพาณชย สวนสามพราน ,

โครงการผกป� นโตขาว และราชธานอโศกเปนตน)

4. มเครอขายโรงสชมชนกระจายในการแปรรปขาวของเกษตรกรในเครอขาย 6 แหง กาลงการผลต 3 ตน

– หนองเมก และ โคกกลาง 1 ตน

– หนองไฮนอย 2 ตน

5. มสตอคขาวรายเกษตรกร /โรงส 5 แหง

– โนนคอทง 300 ตน

– หนองเมก 50 ตน

– โคกกลาง 50 ตน

– เฉล�ยเกษตรกรเกบขาวเปลอกไวคนละ 5-10 ตน

จดออน 1. ยงขาดแผนธรกจ

2. ยงขาดเงนทนหมนเวยนธรกจ ฤดกาลละ 10 ลาน

3. ศกยภาพโรงสยงไมไดมาตรฐาน

4. ขาดระบบการบรหารจดการเครอขายตามแผนธรกจ

– กรรมการและบคคลากรยงเปนอาสาสมคร

5. ขาดสานกงานเครอขาย (ปจจบน ใช สนง.พาณชยจงหวด / รานตนขาว)

85

6. ตนทนตอหนวยธรกจสง

7. ชาวนายงขาดทกษะการเปนผประกอบการ

โอกาส 1. นโยบายรฐสนบสนนการยกระดบความสามารถในการแขงขนของเกษตรกร ลดความเหล�อมล 0าเพ�อให

เกษตรกรมรายไดท�เปนธรรม

2. กระแสโลกาภวตน เสร/การจดการโซอปทาน

3. ภาคสงเสรมมาตรฐานเกษตรอนทรย

4. คนในสงคมชวยบรโภคสนคาชมชน

5. นวตกรรมเครอขาย / คณคา .... มงผลตขาวอนทรยสสากลอยางย�งยน

6. มปณธานและเปาหมายรวมกนคอ

อปสรรค

1. แผนการปฏบตงานเปนอปสรรค

2. โครงสรางการตลาดไมเอ 0ออานวย

3. วสาหกจชมชนขาดไฟฟาแรงสง (ไฟฟา 3 เฟส)

โดย อ. จทาทพย ไดเสนอแนะแนวทาง “LEAN /SCORE Model” เปาหมาย 2558-2560

“มงสรางเครอขายคณคาเพ�อยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยอานาจเจรญสสากล”โดยมการจดหาตลาดมความสามารถรวบรวมขาวและจดการผลผลตขาวอนทรยของสมาชกเครอขายไมนอยกวา80 %ซ�งมแนวทางกาดาเนนการโดย

ภาคพนธมตรธรกจ

ผลตอยางไรใหได

คณภาพเกษตรอนทรย

มตนทนต�า รวมซ-อ

รวมขาย

แปรรป -> สราง

มลคาเพ�มอยางไรจงจะ

มตลาดย�งยน

การกระจายสนคาส

ผบรโภค

เครอขาย ภาคผขาย/พนธมตร

แผนการผลต แผนธรกจ

86

1.การจดการฐานขอมล 1.1 การจดการฐานขอมลเครอขายเพ�อการวางแผน

โครงการฐานขอมลสมาชก

1.2 การผลตขาวอนทรยท�ไดมาตรฐาน มกท.

2.การวางแผนธรกจ 3.สรางแบรนด

สรางแบรนดเครอขายและแบรนดขาวใหผบรโภคม�นใจ (Trust)

4. เช�อมโยงภาคพนธมตรเครอขายกระจายสนคาตามระบบ Fair Trade (FT) 5.การสรางสงคมฐานความร

Smart farmer

ผลลพธ 1. แผนธรกจ

2. การวเคราะหโครงการการลงทน

3. แผนอบรมคณะกรรมการเครอขายในการขบเคล�อนกลยทธสแนวทางปฏบต

4. แผนการสรางแบรนดสนคา

5. แผนการเช�อมโยงธรกจกบภาคพนธมตรธรกจ

เลกประชมเวลา 15.00 น.

น.ส. สเพญพร พนธสวรรณ ผจดบนทกการประชม

87

รายงานการประชมคร&งท� 6/2558 โครงการวจยยกระดบมลคาเพ�มขาวหอมมะลอนทรยท�ผลตโดยเกษตรรายยอย

องคาร ท� 15 กนยายน พ.ศ. 2558 ณ ศนยสารสนเทศสหกรณ ช &น 2 อาคารวจยและพฒนา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

รายนามผเขารวมประชม

10. ร.ศ. จฑาทพย ภทราวาท ผ อานวยการสถาบนวชาการดานสหกรณ

11. ร.ศ. ศานต เกาเอ 0ยน หวหนาโครงการฯ

12. น.ส.สายสดา ศรอไร รองผ อานวยการสถาบนวชาการดานสหกรณ

4. น.ส.อรวภา มากม�ง นกวจย 5. น.ส. สเพญพร พนธสวรรณ ผชวยนกวจย/นสต ม.เกษตรศาสตร

เร�มประชมเวลา 10.00 น. Scope ของงานอก 5 เดอน

1. กจกรรม Activity

2. รายงานผลการขบเคล�อน input - output

ตนทนตอหนวย

� ทาเปนคาเฉล�ย Normal Test

� เนนเร�องแรงงาน (คดเปนก� % ของตนทน) � เปนไปไดไหมท�จะทาเปน Pool resource แทนการจางแรงงาน

� อยากใหชาวนามการวางแผน

� ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

3. กรอบแนวคด (Moving value chain) ถอดบทเรยนของกลมสจธรรม

� แผนผงการไตบนไดสมาตรฐาน IFORM

� การไตบนไดราคาตามมาตรฐาน IFORM (Diagram)

� Plateform ของกลมสจธรรม ใครเปนคนกาหนด อยากใหเลาเร�องเกา เขยนเปนฉากๆ การต 0งช�อ การต 0งกลมของเขา การท�เขาเอาแผนผงจากการประชมไปใช เลาเปนปๆ เอารายงานการประชมแตละชวงมาเขยนเปนขอมลเชงประจกษ ตองเขยนวเคราะหและอธบายต 0งแตแรก

วเคราะห ตนน 0า กลางน 0า ปลายน 0า

o ตองวเคราะหใหดวาวนน 0กลมสจธรรมมพนธมตรคอใครบาง

88

o วเคราะหกระบวนการ + ผ มสวนเก�ยวของ (ใครทาอะไร ใครไปชวยอะไรเขาบาง) ในตนน 0า กลางน 0า ปลายน 0า

o วเคราะหราคา/ตนทนท�เกดข 0นในแตละข 0นตอน

o อยากใหอ.ศานตชวยวจารณดวยวาการท�เราชวย ณ ตรงจดน 0มนดหรอไมดยงไง เหนชองวางอะไรท�เราตองปรบปรงใหม หรอดอยแลว

4. ผลการวเคราะหท�เปน Hilight

เร�องท�คณะกรรมการเคย Comment จากการรายงานความกาวหนา

o ขายแตละท�ได margin เทาไหร (แมแตนนาจะเปนคนท�แมนขอมล)

ปญหาวกฤตท�ชาวนาตองเผชญในอนาคตคออะไร o ชาวนาไมสามารถตดสนใจไดดวยตนเอง o อยากให อ.ศานตพดถง เร�องท�ชาวนาควรร ....การท�หนวยงานตางๆมาสงเสรม มผลด

ผลเสยอยางไร แลวจะเปนยงไงตอไป.... (โดยถอดจากบทเรยนของเรา)

5. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย เนนการพฒนาสมรรถนะของคน

� เน�องจากเราเรยนรมาแลววาอปสรรคของชาวนาคอ ตวของเขาเองและนโยบายของรฐ

� อยากใหมองภาพใหญของขาวอนทรยวาตอนน 0เปนยงไง แลวมาเจาะภาพเลกของเราวาเปนอยางไร

� กงตองเขยน Diagram ออกมา อธบายเพ�ม(กลมขาวสจธรรม + โรงส) เราตองเขยนถงจะเหนวาเราทาอะไรไปบาง นกวชาการตองสะทอนกรณท�มนมโอกาสจะสวมสทธv

ขาวจากการเกบขาวในนาท�ไมเปนระบบ

เพ�มเตม : การสราง brand

ตองเขยนแผนการขายขาว

สราง trust Present ม มาสคอส

ตดตามคนท�ซ 0อ คดตนทนการวจย

เลกประชมเวลา 11.30 น.

น.ส. สเพญพร พนธสวรรณ ผจดบนทกการประชม

89

รายงานการประชมคร&งท� 7/2558 การประชมปฏบตการ ปรบโครงสรางเพ�อรองรบระบบ Logistic

โครงการวจยยกระดบมลคาเพ�มขาวหอมมะลอนทรยท�ผลตโดยเกษตรรายยอย องคาร ท� 10 พฤศจกายน พ.ศ. 2558

ณ ศนยสารสนเทศสหกรณ ช &น 2 อาคารวจยและพฒนา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

13. ร.ศ. จฑาทพย ภทราวาท ผ อานวยการสถาบนวชาการดานสหกรณ

14. ร.ศ. ศานต เกาเอ 0ยน หวหนาโครงการฯ

15. นายอดลย โคลนพนธ เครอขายขาวอนทรย สจธรรมอานาจเจรญ

16. นายลาพน ขนเงน เครอขายขาวอนทรย สจธรรมอานาจเจรญ

17. นางนลน 0าคาง โคลนพนธ เครอขายขาวอนทรย สจธรรมอานาจเจรญ

18. น.ส. ลทนตา สภาจนทร เครอขายขาวอนทรย สจธรรมอานาจเจรญ

19. น.ส. สายสดา ทองอไร นกวจย

20. น.ส. อรวภา มากม�ง นกวจย

21. น.ส. สเพญพร พนธสวรรณ ผชวยวจย/นสต ม.เกษตรศาสตร

การเจรจาขายขาว

• คณโอส�งขาวเปลอก (18 บาท/kg) เดอนละ 4 ตน ท 0งหมด 2 เดอน รวมเปนขาวเปลอกท 0งหมด 8 ตน โดยปกตแลวขาวเปลอกท�ขายท�โนนคอทงกขายกโลละ 18-19 บาท ท�ตดสนใจขายราคาน 0ใหกบคณโอเน�องจากตองการเช�อมตลาด โดยมอดลยเปนผตดสนใจ

• คณโอไดตดตอโรงแรมไว 12 แหงในเครอ ACOR และเครอ Minor Group เปนโรงแรมในยานสลม โดยท 0ง 12 โรงแรม กระจายตวกนอยในรศมไมเกน 30 km โรงแรมมตองการซ 0อขาวสารโดยใหจดสงท�โรงแรมสปดาหเวนสปดาหแบบบรรจกระสอบ กระสอบละ 50 กโลกรม ปรมาณโรงแรมละ 500 kg ในราคากโลกรมละ 40 บาท ใหทางอ.ศานต เกาเอ 0ยนและโครงการวจย ฯ ชวยเร�องการวางระบบ Logistic

จากการเจรจาขายขาวสารกบโรงแรมท 0ง 12 แหง อ.จฑาทพยผ อานวยการสถาบนวชาการดานสหกรณ ไดแสดงความหวงใยใน 3 เร�องคอ

1. ไมย�งยน 2. ขาดทน 3. กระทบกบกจกรรม และวถชวตประจาวนของเกษตรกรมาก หากเกษตรกรเปนผ ดาเนนการในการ

ขนสงผลผลตดวยตนเอง

90

วเคราะหตนทนการจดการ

• การจดการแบบ Just in time

• ระบบ LEAN ลดความสญเสยใหนอยท�สด

ลดอปสรรค ทาใหมประสทธภาพ

ใชเวลานอย

การรบรองมาตรฐานอนทรย มสมาชกในเครอขายท�ผานการรบรองมาตรฐานอนทรยท 0งหมด 242 คน จากท 0งหมด 300 คน การ

คาดการณผลผลตปการผลต 2558/2559 พบวาพ 0นท�ท�ไดรบการรบรองเกษตรอนทรยและปรมาณผลผลตรวมประมาณ 1,654 ตน

• มาตรฐาน EU มพ 0นท�รวม 946 ไร 383 ตน

• มาตรฐาน IFORM มพ 0นท�รวม 2,157 ไร 842 ตน

• พ 0นท�ท�อยในชวงปรบเปล�ยน 1,075 ไร 429 ตน งบประมาณมาจากจงหวด โดยขอรบรองจาก มกท. 120,000 มกท.จะมาสมตรวจแปลงนาและมาใหขอมลใหมๆ เชน การปรบเปล�ยนมาตรฐานพรอมท 0งเปนพ�เล 0ยงใหแกแกนนากลมสจธรรมในการตรวจแปลงนา งบอกสวนใหกลมสจธรรมสาหรบการตรวจแปลง คาเบ 0ยเล 0ยงและการจดการ 200,000 บาท ภาคพนธมตรธรกจ (ท�ไดเจรจาไวแลวสาหรบผลผลตในปการเพาะปลก 2558/2559) แบงตามการรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรย ไดดงน 0

• มาตรฐาน EU (383 ตน) ขายสงออก คยไว 3 บรษท คอ ไรทอง Organic เอเดน กรป อสานไทย Organic

• มาตรฐาน IFORM (842 ตน) ไรทอง Organic เอเดน กรป อสานไทย Organic ทวบรพา สามพราน Farmer Shop รอยเอดพลาซา

91

งานมหกรรมท�วไป ผกป� นโตขาว

• ปรบเปล�ยน (429 ตน) แมศรเรอน สหกรณโคนม ผกป� นโตขาว โรงแรมในเครอ Acor และ โรงแรมในเครอ minor group

การต &งราคา ผบรหาร/ผจดการเครอขายรวมต 0งราคากบสานกงานพาณชยจงหวด แผนผงการไตราคา ( บวกราคาเพ�มจากราคาตลาด หนวย:บาท/kg) Stock ขาว

• โนนคอทง 200-300 ตน (กลมโนนคอทง ก ธกส. :: แมบวร)

• โคกกลาง 10 ตน (จอย ลทนตา)

• หนองไฮนอย 15 ตน (พ�รจ เพญศร)

• หนองแมก 10 ตน (แมจาปา) โรงสทกโรงมใบรบรองโรงส มการบนทกความเคล�อนไหวของการสขาวใน Excel และตองแจงแกนนา

กลมทกคร 0ง ทางกลมมแนวคดเก�ยวกบการจดเกบขาววา “ขาวเปลอกจะตองออกจากมอของเกษตรกร” ทาง

คณะกรรมการเครอขายท�มพาณชยจงหวดเปนพ�เล 0ยงจงไดทา MOU กบโรงสเสนางคนคม เน�องจากเปนโรงสขาวอนทรยขนาดใหญ มความจ 3,000 ตน สามารถสขาวไดวนละ 15 ตนขาวสาร ปรมาณขาวใน Stock ท�คาดการณป 2558/2559 มาจาก ขาวคาง Stock 20 ตนและปรมาณผลผลตท�คาดวาจะเกบเก�ยวได 1,654 ตน มปรมาณรวมท 0งส 0น 1,674 ตน รายไดจากคาธรรมเนยมรายป

• คาแรกรบ 60,000

• คาขายปจจยการผลต (ป ย)

• คาสนบสนนจากรฐ 200,000

+1

+2

+3

ปรบเปล�ยน

IFORM

EU

ตอนน 0แกนนากลมไมไดมเงนเดอน ไดรายไดจากการตรวจแปลง

คณะกรรมการเครอขายวสาหกจชมชนขาวสจธรรมอานาจเจรญ

หนาท�ความรบผดชอบ: ผอ.สนง.เครอขาย (อดลย โคลนพนธ

รบผดชอบในสวนของปลายน 0า วางแผนรวมกบฝายบรหารและตลาด ขาวเปลอกจากสมาชกและภาค วางแผนการตลาด เปนผประสานงานกบลกคาและรองผอการบรหารจดการ Stock เปนผตดสนใจในการรบ รองผอ.ฝายเครอขาย (ลาพน ขนทอง รบผดชอบในสวนของตนน 0า ทาการสงเสรมกจกรรมการตรวจแปลง การรบรองมาตรฐานในพ 0นท�จดทาฐานขอมลจานวนสมาชก พ 0นท� และมาตรฐานการรบรอง เปนแกนนาประสานงานกจกรรมภายในเครอขาย เปนผประสานงานกบภาครฐ และบรหารเงนสนบสนนจากภาครฐงบ มหนาท�ยกรางแผนรวบรวมผลผลตเสนอผอ.สนง.เครอขาย รองผอ.ฝายสานกงาน (นลน &าคาง โคลนพนธ

ตอนน 0แกนนากลมไมไดมเงนเดอน ไดรายไดจากการตรวจแปลง

คณะกรรมการเครอขายวสาหกจชมชนขาวสจธรรมอานาจเจรญ

อดลย โคลนพนธ) รบผดชอบในสวนของปลายน 0า วางแผนรวมกบฝายบรหารและตลาด ในเร�องปรมาณการรวบรวม

วางแผนการตลาด เปนผประสานงานกบลกคาและรองผอเปนผตดสนใจในการรบ Order และรบผดชอบเร�องระบบ

ลาพน ขนทอง) นของตนน 0า ทาการสงเสรมกจกรรมการตรวจแปลง การรบรองมาตรฐานในพ 0นท�

จดทาฐานขอมลจานวนสมาชก พ 0นท� และมาตรฐานการรบรอง เปนแกนนาประสานงานกจกรรมภายในเครอขาย เปนผประสานงานกบภาครฐ และบรหารเงนสนบสนนจากภาครฐงบ มหนาท�ยกรางแผนรวบรวม

นลน &าคาง โคลนพนธ)

92

ในเร�องปรมาณการรวบรวม วางแผนการตลาด เปนผประสานงานกบลกคาและรองผอ.ฝายสานกงานใน

และรบผดชอบเร�องระบบ Logistic

นของตนน 0า ทาการสงเสรมกจกรรมการตรวจแปลง การรบรองมาตรฐานในพ 0นท� จดทาฐานขอมลจานวนสมาชก พ 0นท� และมาตรฐานการรบรอง เปนแกนนาประสานงานกจกรรมภายในเครอขาย เปนผประสานงานกบภาครฐ และบรหารเงนสนบสนนจากภาครฐงบ มหนาท�ยกรางแผนรวบรวม

เปนเลขาสานกงาน ทาหนาท�ในการบรหารเครอขาย จดทาฐานขอมลลกคาและเครอขายรองผอ.ฝายบญช (ลทนตา สภาจนทร เปนผจดทาฐานขอมลการคา ดแลเร�องบญช การเงน และเปนผจดทารายงานการเงนการต &งราคา การคดตนทนตอหนวย การคดราคาระบบขนสง ตอหนวยจากโรงสขาวโนนคอทง มายง โรงแรม

รถขนสง ปรมาณขาวท�ขนสงได(ตน)

4 ลอ 2.5 6 ลอ 8 10 ลอ 15 ระบบ Logistic ของเครอขาย

เปนเลขาสานกงาน ทาหนาท�ในการบรหาร Stock ขาว เปนผตดตามความเคล�อนไหวของโรงสในเครอขาย จดทาฐานขอมลลกคาและเครอขาย รบ Order และรบผดชอบดแลตดตามระบบ

ลทนตา สภาจนทร) เปนผจดทาฐานขอมลการคา ดแลเร�องบญช การเงน และเปนผจดทารายงานการเงน

การคดราคาระบบขนสง ตอหนวยจากโรงสขาวโนนคอทง มายง โรงแรม 12 แหงในกรงเทพมหานคร

ปรมาณขาวท�ขนสงได

คาขนสง คาแรงงาน รวมคาใชจาย

6,400 1,600 8,0008,000 2,400 10,400

10,000 3,200 13,200

การจดการ Logistic

93

ขาว เปนผตดตามความเคล�อนไหวของโรงสในและรบผดชอบดแลตดตามระบบ Logistic

เปนผจดทาฐานขอมลการคา ดแลเร�องบญช การเงน และเปนผจดทารายงานการเงน

แหงในกรงเทพมหานคร

คาใชจาย คาขนสง (บาท/kg)

คาขนสงจรง (บาท/kg)

8,000 3.2 3.5 10,400 1.3 1.5 13,200 0.88 1

94

รายงานการประชมคร&งท� 8/2558 การวางแผนระบบLogistic ของเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ

ในการสงมอบขาวกบกลมสามพราน โมเดล วนศกรท� 4 ธนวาคม พ.ศ. 2558

ณ ศนยสารสนเทศสหกรณ ช &น 2 อาคารวจยและพฒนา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร รายนามผเขารวมประชม

1. รศ.จฑาทพย ภทราวาท ผ อานวยการสถาบนวชาการดานสหกรณ 2. รศ.ศานต เกาเอ 0ยน หวหนาโครงการวจย“การยกระดบมลคาเพ�มขาว อนทรยท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย” 3. คณอรษ นวราช กลมสามพราน โมเดล 4. คณชฤทธพร เมงเกรด กลมสามพราน โมเดล 5. คณอดลย โคลนพนธ เครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ 6. คณลาพน ขนทอง เครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ 7. คณนลน 0าคาง โคลนพนธ เครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ 8. น.ส.สายสดา ศรอไร นกวจยสถาบนวชาการดานสหกรณ 9. น.ส.อรวภา มากม�ง เจาหนาท�วจยสถาบนวชาการดานสหกรณ เร�มประชมเวลา 09.15น.

สบเน�องจากการประชมขบเคล�อนโครงการวจยการประชมเชงปฏบตการระบบ Logistic ของเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญในการสงมอบขาวกบกลมสามพราน โมเดลเม�อวนท� 10 พ.ย. 58 ทมกลยทธและหวหนาโครงการวจย “การยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย” ไดใหรวมวางแผนระบบ Logistic รวมกบคณะทางานเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ ในการสงมอบขาวใหกบกลมสามพรานโมเดล ในการประชมคร 0งน 0คณอรษ นวราช จากกลมสามพราน โมเดลและหวหนาโครงการวจย “การยกระดบมลคาเพ�มผกอนทรท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย” และทมวจย ไดเขารวมประชมเพ�อหารอการวางแผนระบบ Logistic ในการขนสงไปยงภาคเครอขาย โดยคณอรษนวราช ไดรวบรวมขอมลคาส�งซ 0อขาวจากภาคเครอขายท 0ง 9 แหง และไดนามาเสนอในท�ประชม มรายละเอยดในการประชม ดงน 0

คณอรษนวราชไดตดตอโรงแรมและศนยประชมนารองท�จะเขามารวมขบเคล�อนงานวจย “การยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย”ใหโรงแรมและภาคไดเขามามสวนรวมในการวจย เพ�อท�จะทาใหแตละท�มความภมใจท�สรางคณคาในการชวยเหลอในการส�งซ 0อขาวจากเกษตรกรและคาดการณวาในการส�งซ 0อท 0งป จะมจานวนส�งซ 0อไมต�ากวา 300 ตนโดยจะนดหมายใหเครอขายฯไดเขาไปรวมใหขอมลกบตวแทนจากท 0ง 9 แหง ในงานวนสงคมสขใจคร 0งท� 2 ในวนท� 18 ธ.ค. 58

95

ทมกลยทธไดกลาวถง การดาเนนการวจยโครงการ“การยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย” และ กลมสามพราน โมเดล ท�ไดมความรวมมอกน ซ�งคณอรษนวราชไดชวยกระต น Demand ชวยหาตลาดใหไปถงผบรโภค โดยในความรวมมอจะเปนรปแบบ The Demand Driven Supply Network (ตามภาพท� 1) เครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ จากในรปคอ เครอขายเกษตรกร ท�สถาบนวชาการดานสหกรณในฐานะทมกลยทธไดใหคาแนะนากบเครอขายฯ ในการวางระบบบรหารจดการและการควบคมคณภาพ: QC และเครอขายจะตองทาการตรวจรบรองมาตรฐานเกษตรอนทรยโดยเกษตรจงหวด หลงจากน 0นจะเปนการวางแผนธรกจรวมกบกลมสามพรานโมเดลและทางานเช�อมตองานกน โดยมรายละเอยดในการดาเนนโครงการ ดงรปท� 1

ภาพท� 1 : The Demand Driven Supply Network

ขาวอนทรยท�กลมสามพรานโมเดลและภาคเครอขายจะส�งซ 0อม 3 ชนด คอขาวอนทรย 100%

จาหนายในราคา กโลกรมละ 40 บาท ขาวอนทรย 80% : 20% จาหนายในราคา กโลกรมละ 35 บาท และขาวอนทรย 60% : 40% จาหนายในราคา กโลกรมละ 30 บาทโดยโรงแรมและศนยประชมท�ไดมคาส�งซ 0อขาวท 0ง 3 ชนดจากเครอขายฯ ม 9 แหงดงรายช�อตอไปน 0

96

ลาดบท�

รายช�อ ชนดขาวและปรมาณท�ส� งซ &อ จานวนคร&ง ท�มาสง : เดอน

ขาวอนทรย 100%

ขาวอนทรย 80% : 20 %

ขาวอนทรย 60% : 40 %

1 IMPACT ARENA - 3-10 ตน 3-6 ตน 1 2 BITEC - 5 ตน - 1 3 TWIN TOWER - 2.5 ตน - 1 4 RAMA GARDEN HOTEL - - 2 ตน 2 5 SUKOSOL BANGKOK 1.25 ตน - 1.25 ตน 2 6 Queen Sirikit National

Convention Center : QSNCC 980

กโลกรม - - 2

7 PLZZA ATHENEE BANGKOK - 800 กโลกรม 1.2 ตน 2 8 DUSIT BANGKOK - 2 ตน - 1 9 SAMPRAN RIVERSIDE - 1 ตน - 1

รวม 2.23 ตน 14.3-21.3 ตน

7.45-10.45 ตน

การรวบรวมขาวเปลอกของเครอขายฯ

คณะทางานเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญไดรายงานความคบหนาของเครอขายฯ โดยในขณะน 0การทางานอยในข 0นตอนการวางแผนรวบรวมผลผลต ซ�งจะม 4 แหง เปนศนยของเครอขาย 3 แหง คอ ศนยโดนคอทง ศนยโคกกลาง ศนยหนองเมก และ 1 โรงสท�จะเขามาชวยเครอขายฯ ในการรวบรวมโดยจะมเน 0อท�ในการรวบรวม 1,000 ตน แตในขณะน 0ทางโรงสกาลงทาเร�องขอรบรอง มกท. ทมกลยทธจงไดแนะนาใหใชขาวจากศนยโนนคอทงของเครอขายฯ กอนในการสงมอบ เน�องจากมการรวบรวมท�ไดผานมาตรฐาน มกท. แลว หลงจากน 0นในท�ประชมไดหารอและวางแผนรวมกน มรายละเอยด ดงน 0 คณอรษนวราช :แตละท�ท�มาส�งขาวตองนาไปประกอบอาหาร จงอยากไดเปนขาวเกาท�ผานการรบรอง คณอดลย โคลนพนธ :ท�ศนยโนนคอทง ม Stock ขาวเปลอกอย 100 ตน ถาสแลวจะไดเปน 60 ตนขาวสาร คณลาพนขนทอง: ตอนน 0มขาวเกา Stock อยคดวาสามารถสงได ถาถงชวงเดอนเมษายนจะมขาวใหมออกมากสามารถนามาสงไดตอเน�อง รศ.จฑาทพย ภทราวาท :คร 0งแรกขอใหใชขาวท� Stock ท�โนนคอทงกอน ถาไมพอกใหใชท�ศนยหนองเมก คณอรษนวราช : ในการตดตอซ 0อขายคร 0งน 0 สวนมากจะเปนคาส�งซ 0อ 80% : 20 % แตในคร 0งหนาคดวาจะขาย ขาว 60% : 40 % กอน เพ�อท�เครอขายฯ จะไดมขาวหกไปผสมเพ�อจะไดขายขาวไดท 0งหมด

97

แผนในการสงมอบ

ท�ประชมไดรวมกนวางแผนในการสงมอบขาวในแตละแหง รวมถงหาสถานท�เพ�อเปนจดกระจายสนคามรายละเอยด ดงน 0 รศ.จฑาทพย ภทราวาท : ในการสงขาวแตละท�ตองวางแผนการเดนทาง หาโรงแรมท�ใกลเคยงกน และคดวาควรจะมจดกระจายสนคา และใหมคนมาชวยขนสงประมาณ 4 คน เพ�อท�จะไดมาขนสงเดอนละ 2 คร 0ง สาหรบ TWIN TOWERมท�ต 0งอยในเมองทาใหมความจาเปนตองใชรถขนาดเลกเขาไปขนสง ขอมอบหมายให เครอขายฯ จดทาแผน S-OP วางระบบ POS Data ปฏทนการสงมอบ การเรยกเกบเงน การเรยงขาวในการขนสงแตละท� ในการ Packing ขาวแตละชนดคดวาตองใชกระสอบท�มสท�แตกตางกน ในการไปขนสงขอใหเปดเวลาราชการท�แตละแหงเปดทาการปกต

ในท�ประชมไดกาหนดกระสอบขาวแตละชนดใหมส ดงน 0 ขาวขาวอนทรย 100% ใชกระสอบ สเขยวในการบรรจ ขาวอนทรย 80% : 20% ใชสน 0าเงน ขาวอนทรย 60% : 40%ใชสน 0าตาล เพ�อใหสะดวกในการมองและการขนยาย และไดกาหนดสงสนคาทกวนองคารท� 1 และ 3 ของเดอน โดยจะเร�มชวงกลางเดอนมกราคม

จดกระจายสนคาคณอรษนวราช จะทาการตดตอ IMPACT ARENA เพ�อขอใหเครอขายฯ ไดหาจดกระจายสนคา สาหรบความเส�ยงท�อาจจะเกดข 0นกคอเร� อง รถเสย ยางเสย เครอขายฯ ไดกาหนดให พอประมวล ตวแทนของเครอขายเปนผดแลรบผดชอบ ในเร�องคณภาพ การ Packing การจดวาง กอนท�จะเดนทางมาขนสง คณนลน 0าคาง โคลนพนธ จะรบหนาท�ดแล โดยจะตองผานการตรวจสอบและตองมการเซนตกากบวาไดผานการตรวจสอบแลว คณอรษนวราช :อยากใหคณอดลย ไดเดนทางไปพบฝายจดซ 0อของแตละแหง เพ�อใหแตละแหงอานวยความสะดวกเม�อเวลาท�ไปสงขาว และวนท� 18 ธ.ค. จะมการจดประชมเพ�อใหเครอขายและตวแทนท 0ง 9 แหงมารวมพดคยหารอกน อยากใหไปเลาเร�องราวใหทกคนไดรบทราบขอมล และในท�ประชมจะมโรงแรมอ�นท�อาจจะมความตองการท�จะส�งซ 0อของจากเครอขายฯ เพ�มข 0น คณอดลย โคลนพนธ : จากท�ทางานท�ผานมากเพ�อหาเงนเพ�อท�จะเขาไปองคกร กคอเครอขายฯ แตตอนน 0ถามแผนการสงขาวกบคณอรษ คดวาจะสามารถอยไดสบายข 0น ทกวนน 0เครอขายฯ ไดทาการก เงนจากธนาคารเพ�อการเกษตรและสหกรณการเกษตร: ธกส. ในการรวมรวมขาว 1,000,000 บาทมอตราดอกเบ 0ยรอยละ 7 ตอป ในวนน 0นจะนาไปเลาใหท�ประชมไดรบทราบ

ในการจดพมพกระสอบเพ�อขนสง จะมเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ เปนผผลต และแบรนดท�ประชมจะรวมนาเสนอช�อเพ�อทาการคดเลอกรวมกบคณะกรรมการเครอขายฯ และจะมการมอบรางวลใหกบช�อท�ถกคดเลอก

98

สรปสาระสาคญในการประชม

1. คณอรษ นวราชและกลมสามพราน โมเดล ไดเ ขาประชมรวมกบทมกลยทธ ทมวจย โครงการวจย “การยกระดบมลคาเพ�มขาวอนทรยท�ผลตโดยเกษตรกรรายยอย”และคณะทางานเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญในการวางแผนระบบ Logistic ในการสงมอบขาวใหกบกลมสามพราน โมเดลและภาคเครอขายนารอง 9 แหงท�คาดวาจะมปรมาณการส�งซ 0อไมต�ากวา 300 ตนตอป

2. ขาวอนทรยท�จะทาการสงมอบจะเปนขาวเกาท�มการ Stock ไวท�ศนยโนนคอทง 3. ขาวอนทรยท�มคาส�งซ 0อม 3 ชนดมสกระสอบท�ใชบรรจ คอ ขาวขาวอนทรย 100% ใชกระสอบ

สเขยวในการบรรจ ขาวอนทรย 80% : 20% ใชสน 0าเงน ขาวอนทรย 60% : 40% ใชสน 0าตาล เพ�อใหสะดวกในการมองและการขนยาย

4. กาหนดการสงสนคาทกวนองคารท� 1 และ 3 ของเดอน โดยจะเร�มชวงกลางเดอนมกราคม 5. วนท� 18 ธ.ค. ในงานวนสงคมสขใจ คร 0งท� 2 คณอรษนวราช จะจดใหมการประชมรวมกน

ระหวางเครอขายฯและภาคท 0ง 9 แหง รวมถงจะมโรงแรมอ�นท�สนใจเขามารวมรบฟงขอมลดวย 6. แบรนดขาวอนทรยของเครอขายฯ ท�ประชมจะรวมนาเสนอช�อเพ�อทาการคดเลอกรวมกบ

คณะกรรมการเครอขายฯ และจะมการมอบรางวลใหกบช�อท�ถกคดเลอก เลกประชมเวลา 12.00 น.

99

รายงานการประชมคร&งท� 9/2558 การเจรจาทางธรกจ เครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญกบกลมสามพราน โมเดล

วนศกรท� 18 ธนวาคม พ.ศ. 2558 งานวนสงคมสขใจคร&งท� 2 ณ โรงแรมโรสการเดน จ.นครปฐม

รายนามผเขารวมประชม

1. คณอรษ นวราช กลมสามพราน โมเดล 2. คณชฤทธพร เมงเกรด กลมสามพราน โมเดล 3. ตวแทนจากโรงแรมตางๆ 9 แหง กลมสามพราน โมเดล 4. คณอดลย โคลนพนธ เครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ 5. คณประมวล ขนเพชร เครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ 6. คณนลน 0าคาง โคลนพนธ เครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญ 7. น.ส.สายสดา ศรอไร นกวจยสถาบนวชาการดานสหกรณ 8. น.ส.สเพญพร พนธสวรรณ ผชวยนกวจย

เร�มประชมเวลา 13.30 น.

สบเน�องจากการประชมขบเคล�อนโครงการวจยการประชมเชงปฏบตการระบบ Logistic ของเครอขายวสาหกจชมชนกลมขาวสจธรรมอานาจเจรญในการสงมอบขาวกบกลมสามพราน โมเดลเม�อวนท� 4 ธ.ค. 58 โดยคณอรษ นวราช ไดรวบรวมขอมลคาส�งซ 0อขาวจากภาคเครอขายท 0ง 9 แหง และไดนามาเสนอในท�ประชม มรายละเอยดในการประชมคอ

1 . โรงแรมและศนยประชมท�ไดมคาส�งซ 0อขาวท 0ง 3 ชนดจากเครอขายฯ ท 0ง9 แหงไดยนยนรายละเอยดยอดการส�งซ 0อดงน 0

100

ลาดบท�

รายช�อ ชนดขาวและปรมาณท�ส� งซ &อ จานวนคร&ง ท�มาสง : เดอน

ขาวอนทรย 100%

ขาวอนทรย 80% : 20 %

ขาวอนทรย 60% : 40 %

1 IMPACT ARENA - 3-10 ตน 3-6 ตน 1 2 BITEC - 5 ตน - 1 3 TWIN TOWER - 2.5 ตน - 1 4 RAMA GARDEN HOTEL - - 2 ตน 2 5 SUKOSOL BANGKOK 1.25 ตน - 1.25 ตน 2 6 Queen Sirikit National

Convention Center : QSNCC 980

กโลกรม - - 2

7 PLZZA ATHENEE BANGKOK - 800 กโลกรม 1.2 ตน 2 8 DUSIT BANGKOK - 2 ตน - 1 9 SAMPRAN RIVERSIDE - 1 ตน - 1

รวม 2.23 ตน 14.3-21.3 ตน

7.45-10.45 ตน

2. คณอรษ นวราช ไดขอใหมจดจอดรถกระบะและรถขนสง ท� Impact Arena เพ�อเปนจดท�ถาย

สนคาเขามาในเมอง ถาเปนไปไดทาง Impact จะสะดวกใหท�จอดรถเพ�อหลกเล�ยงงานใหญๆในวนจนทร องคาร

3. เร�อง Logistic คณอรษ นวราช และคณอดลย โคลนพนธ มการวางแผนจะไปดจดสงของและเสนทางการขนของของแตละพ 0นท�ในวนท� 24 - 25 ธนวาคม 2558

4. ตวแทนเซฟจากกลมโรงแรม ไดทดลองนาขาวไปหงแลว ขาวมคณภาพด เพ�มเตมคออยากไดขาวท�มมนขาวตดมาดวย ซ�งคณอดลย โคลนพนธไดอธบายวาเปนคณสมบตของขาวใหมท�จะมมนขาวตดมาดวย ซ�งขาวขาวใหมของปน 0จะสามารถนาออกมาขายไดในชวงตนเดอนมนาคม 2559

5. นอกจากขาวหอมมะลแลว ทางกลมมขาวกวาอก 100 สายพนธ ซ�งทางกลมโรงแรมสนใจส�งซ 0อเพ�มเตมไดในบางคร 0ง เชน กรณซ 0อขาวเหนยวดา มาเพ�อทาขาวเหนยวมะมวง เปนตน

6. การสงขาว จะสงเดอนละ 2 คร 0ง คอทกวนองคารท� 2 และองคารท� 4 ของเดอน 7. คณอรษ นวราช แจงวาโรงแรมไหนพรอมกอนใหเร�มทาการส�งซ 0อขาวไดเลย การขนสงใน

ชวงแรกอาจจะยงมขาวไมเตมรถ แตยงไงกอยากใหมการเร�มตนไดเกดข 0นใหโครงการเราไดเช�อมกนกอน

101

8. คณอดลย โคลนพนธ เสรมเพ�มเตมเร�องขาวอนทรยวาไมไดรมยา ขาวจะมอายอยไดประมาณ 1 เดอน แลวมอดจะเร�มข 0น และเตรยมตวเผ�อเหตการณตางๆเชนรถเสย ขนสงขาวลาชา 1-2 วนและเหตการณอ�นๆท�อาจจะเกดข 0นไดแบบฉกเฉน จงอยากจะแจงโรงแรมในเร�องของการบรหาร Stock ขาวตรงสวนน 0

9. คณอรษ นวราช จะเปดรานท�กรงเทพมหานครในชวงเดอนเมษายน หากทางโรงแรมตางๆตองการขาวแบบฉกเฉน รานของคณอรษ นวราช สามารถ Stock ขาวไวไดในหลกรอยกโล

10. ตวแทนจากทาง 9 โรงแรม ขอรายละเอยดเร�องการชาระเงน ตกลงกนวาจะจายเปนเครดตไมเกน 30 วน เน�องจากเกษตรกรมการก ธ.ก.ส. เพ�อ Stock ขาว จงตองแบกภาระของดอกเบ 0ย 6 เปอรเซนต ทางกลมโรงแรมจงตกลงจะปรบตว เพ�อชวยกนคนละคร�งทาง ในเร�องของระบบการบรหารจดการ ท�จะชวยเหลอใหสะดวกตอเกษตรกรดวย เลกประชมเวลา 14.30 น.

น.ส. สเพญพร พนธสวรรณ ผบนทกการประชม

102

ภาคผนวก ค. : รายงานการขายขาว

103

รายการงานการขายขาวแบรนด Farmer Shop คร&งท� 1 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทร ท� 8 มถนายน พ.ศ. 2558 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปรมาณขาวท�ขายได ขาวกลอง 10 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 600 บาท ขาวขาว 10 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 550 บาท

ขายขาวไดท 0งหมดรวม 20 กโลกรม รวมเปนเงน 1,150 บาท

ตารางท� 1 : แบบประเมนความพงพอใจของผบรโภค

เน &อหา/ผบรโภค คนท� 1

คนท� 2 คนท� 3

คนท� 4

คนท� 5

ราคาขายเหมาะสมหรอไม 1 2 2 2 1 ขนาดบรรจ 1 1 1 1 1 สนใจซ 0อตอเน�อง 2 2 1 2 2 ความสะดวกในการซ 0อคร 0งตอไป 0 0 1 1 0 ชองทางหลกในการซ 0อขาวของผบรโภค

ตลาด ท�วไป Top Lotus ตลาด

หมายเหต : 0 คอ ไมเหมาะสม/ไมสะดวก 1 คอ เหมาะสม/สะดวก 2 คอ ไมทราบ, ไมแนใจ, ขอลองดกอน เน�องจากเปนการขายในคร 0งแรก จงอยากท�จะดวาลกคาเปนกลมไหน และปกตซ 0อขาวกนท�ไหน

ปรมาณเทาไร และทานขาวกนเปนอยางไร กลมของลกคาท�มาซ &อขาว กลมผ ท�มาซ 0อขาว คอกลมคนท�มกจวตรและมโอกาสท�ไดเขามาทานอาหารท�โรงอาหารกลาง 2 ในม.เกษตรศาสตร โดยแบงออกเปนกลมผสงอาย กลมผปกครอง กลมผ ท�ทางานในบรเวณใกลเคยง แมบานและบคคลท�วไปอ�นๆ และมอกหน�งกลมท�นาสนใจคอ กลมบคคลท� อาย 50 - 60 ป ท�มาทานขาวหลงออกกาลงกายกบกลมเพ�อน ซ�งมแนวโนมท�จะรกษและใสใจในสขภาพ

104

ปกตซ &อขาวกนท�ไหน? คาตอบท�ไดจะหลากหลาย และไมมแบบแผนท�ตายตว โดยสวนมากแลวทกคนจะมท�ซ 0อท�ประจา เชน ซ 0อท�รานขายในตลาด ซ 0อจากหางสรรพสนคา (Top Lotus …) แตกมบางท�ซ 0อตามงาน หรอ ตามท�ตางๆท�จดงาน แลวแตโอกาส ซ�งการขายขาวของเรากถอเปนสวนหน�งของการขายตามงาน ซ�ง ยงถอเปนสวนแบงการตลาดท�นอย และยงไมใชหนทางหลกของการซ 0อขาวของผบรโภคแตละคน ข 0นอยกบโอกาสท�ผบรโภคแตละคนจะไดมโอกาสผานมาเจอ ซ�งหากผบรโภคสนใจและมแหลงจาหนายท�เขาถงงาย สะดวกและท�วถง อาจจะเปนชองทางท�ทาใหขาวจาก Farmer shop ของเรา กลายเปนขาวท�เปนหนทางหลกในการเลอกซ 0อขาวของผบรโภคได ปรมาณขาวท�ซ &อในแตละคร&ง ซ 0อเปนกระสอบ 50 kg 5 kg และ 1 kg ราคาขาวเหมาะสมหรอไม ? สาหรบผท�ซ &อขาวแบงออกเปน 2 กลม โดยท�กลมแรกบอกวา ไมทราบราคา และกลมท� สองบอกวา ถก /เหมาะสม สาหรบกลมท�คดวาราคาสงน 0น จะตดสนใจโดยการไมซ 0อ ซ�งกมลกคาอย 3-5 รายท�สอบถามราคาแลวเดนจากไป ปรมาณขาวท�ซ &อ 1-2 กโลกรม ตอคน ไมมการซ 0อผสม หากซ 0อขาวขาวกขาวขาวท 0งหมด หากซ 0อขาวกลองกขาวกลองท 0งหมด จะซ &อขาวตอเน�องหรอไม ?

ผบรโภคสวนมาก ขอลองทานขาวดกอน ขาวท�มแนวโนมจะขายหมดกอน ขาวกลอง โดยในขาว 10 กโลกรมแรกท�ขายได เปนขาวกลองถง 8 กโลกรม และในตอนทายขาวกลองกขายหมดกอนขาวขาว ถงแมจะราคาท�แพงกวา แมกระท�งตอนท�ขาวกลองหมดแลว ผบรโภคบางรายกยงไดสอบถามถงขาวกลองอย แสดงใหเหนถงผบรโภคท�มาซ 0อขาวสวนมากคานงสขภาพเปนอนดบแรก อ�นๆ

1. มผบรโภคบางรายท�ถามถงขาวชนดอ�นๆ เชน Rice berry และขาวอ�นๆท�แสดงในปายโปรโมทงาน

2. มผบรโภคบางรายสนใจท�จะส�งซ 0อขาวในปรมาณ 700 – 1,000 เพ�อนาไปใชในรานอาหาร

(คณป ม :089-9677036)

ผขาย : น.ส.สเพญพร พนธสวรรณ 8 มถนายน พ.ศ. 2558

105

รายการงานการขายขาวแบรนด Farmer Shop คร&งท� 2 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทร ท� 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2558 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปรมาณขาวท�ขายได ขาวกลอง 23 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 1,380 บาท ขาวขาว 17 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 935 บาท

ขายขาวไดท 0งหมดรวม 40 กโลกรม รวมเปนเงน 2,315 บาท การขายในคร 0งน 0สวนมากจะเนนการใหขอมลเก�ยวกบขาวหอมมะลอานาจเจรญแกผบรโภคเน�องจากผบรโภคยงมการรบรและทราบถงคณลกษณะของขาวหอมมะลอานาจเจรญเปนสวนนอย อกไดจดใหมการชมขาวหอมมะลอานาจเจรญ เพ�อใหผบรโภคไดมชมและเปดโอกาสใหไดสมผสคณลกษณะตางๆของขาวหอมมะลอานาจเจรญมากย�งข 0น สรปผลการขายขาว 1. ขาวสวนใหญท�ขายไดหมดกอนและคนถามถงมาก ยงคงเปนขาวกลอง แตมคาถามจากผบรโภคเร�องราคา ท�แพงกวาขาวขาว ท 0งท�กรรมวธในการผลตนอยกวา (จง ตอบไปในเชงของคณประโยชนท�มมากกวา) 2. คนท�มารบประทานอาหารท�โรงอาหารท�โรงอาหารกลาง2 นอยลงกวาเดมมาก เม�อเปรยบเทยบกบคร 0งท�แลว แตปรมาณขาวท�ขายไดกลบเพ�มข 0นกวา 2 เทา 3. 80% ของผ ท�ไดชมขาวจะซ 0อขาวกลบไปดวย เฉล�ยแลว 1- 2 กโลกรมตอคน 4. พฤตกรรมการซ 0อของผบรโภค แตกตางจากการขายขาวคร 0งท�แลวเลกนอย กลาวคอ คร 0งท�แลว ผบรโภค จะซ 0อขาวเพยง 1-2 กโลกรมตอคน ในคร 0งน 0มผบรโภคบางคนท� 0ซ 0อถง 3,4 และ 9กโลกรม ซ�งในรายท�ซ 0อ 9 กโลกรม เปนการซ 0อเพ�อเปนของฝาก และตองการมากถง 10 กโลกรม แตในขณะน 0นเรามแพคขาวท�สมบรณแบบเพยง 9 กโลกรมเทาน 0น (ท�เหลอ แพคเกจไมสมบรณ) ส�งท�พบ/ส�งท�ควรปรบปรง 1. แพคเกจของบรรจภณฑสามารถแตกและเสยหายไดงาย ในการขายขาวคร 0งน 0พบถง 2 ใน 10 ถง 2. ผบรโภคบางรายตองการใบเสรจ เพ�มเตม ตลาด ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก 0อหนนเกษตรกร เพ�มข 0นเปนเดอนละสองคร 0ง คอวนจนทรแรกของเดอน และวนจนทรกลางเดอน โดยท�ตลาดคร 0งตอไปจะจดในวนท� 20 ก.ค 2558 ขอเสนอแนะ ควรมคนขายอยางนอย 2 คน เพ�อใหสะดวกตอการแนะนาขาว ใหชมขาว และสอบถามขอมล หรอจะทาการสอบถามขอมลในรปของแบบสอบถามกได

106

รายการงานการขายขาวแบรนดFarmer Shop คร&งท� 3 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทร ท� 20 กรกฎาคม พ.ศ. 2558 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปรมาณขาวท�ขายได ขาวกลอง 17 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 1,020 บาท

ขาวขาว 8 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 440 บาท ขายขาวไดท 0งหมดรวม 25กโลกรม รวมเปนเงน 1,460 บาท

วเคราะหจากการขายขาว ท�ผานมาท &ง 3 คร&ง 1. ความเหมาะสมของสถานท�ขาย :อยหนาประตโถงรบประทานอาหารซ�งเปนทางผานระหวางท�ขาย

อาหาร กบท�โถงรบประทานอาหารพอด ทาใหผบรโภคมองเหนท 0งขาไป และกลบ จากโถงรบประทานอาหาร

2. กาลงซ 0อของผบรโภค: ผบรโภคมกาลงซ 0อเพยงพอ ทาใหตดสนใจซ 0อสนคาไดงาย

3. ลกษณะการขายเปนแบบตลาดผกขาด ณ สถานท�ขายในขณะน 0น ผบรโภคมทางเลอกเพยงสองทาง คอซ 0อ หรอไมซ 0อ

ขอสงเกตจากการขายขาว คร 0งน 0มปายบอกราคาขาวกลองต 0งไวหนาราน “ ขาวกลองอนทรย 60 บาท”

1. เร�มมผบรโภครายเดมกลบเขามาซ 0อแลวท 0งส 0น 2 ราย 2. ผบรโภคเร�มท�จะรจกขาวหอมมะลอานาจเจรญแลวสงเกตไดจากลกษณะการซ 0อของผบรโภค ท�บาง

คนเตรยมเงนมาพอดท�กบท�จะซ 0อ(ขาวขดขาวไมไดมปายบอกราคาซ�งราคาตางจากขาวกลอง)และบางคนเดนเขามาเพ�อต 0งใจซ 0อ โดยไมไดมการสอบถามเร�องขาวหรอราคาแตอยางไร สวนน 0อาจจะเพราะ การต 0งปายราคาดวยสวนหน�ง

3. การสงเสรมการขายดวยการมขาวใหชมขาวไดรบการตอบรบท�ด ทาใหผบรโภครจกขาวหอมมะลอานาจเจรญมากข 0น

4. ผ ท�มาขายผกชวยขายและดงลกคา ทาใหการซ 0อขายคลองข 0นมาก ขอเสนอแนะคร&งตอไป

1. มผบรโภคบางรายถามถง ขาวไรซเบอรร� และขาวฮาง มผบรโภครายหน�งแนะนาใหเอาขาวฮางมา

ขาย เน�องจากปกตบรโภคอยแลว และหาซ 0อไดยาก อกท 0งมประโยชน หากนามาขายจะไดในราคาสงกวาท 0งขาวขดขาวและขาวกลอง

2. ควรใชแบบสอบถาม ในการสอบถามความพงพอใจของผบรโภค และควรออกแบบใหคลอบคลม กบ ลกษณะพฤตกรรมการซ 0อและความตองการของผบรโภค เพ�อใหเขาใจถงกลมลกคา พฤตกรรมการซ 0อ เพ�อเปนแนวทางในการพฒนาชองทางการขายขาวหอมมะลอนทรยในเกษตรกรรายยอยตอไป

107

3. มผบรโภคบางรายยงไมเขาใจประโยชนของการทาเกษตรแบบอนทรยเพยงพอ โดยมองเพยงเร�องคณสมบตขาว โดยไมไดมองถง External Benefit ท�เกดข 0นจากการทานาอนทรย และ External Cost ท�เกดข 0นจากการทานาเคมทาใหมความเช�อท�วาขาวอนทรยกบขาวเคม ไมตางกน จงมองวาราคาขาวอนทรยแพงกวาท�ควรจะเปนดงน 0นจงควรทาความเขาใจและใหคาแนะนาเพ�มเตมแกผบรโภค ในเร�องของผลกระทบภายนอกจากการทานาอนทรยและนาอนทรยในการขายคร 0งตอไป

4. พยายามขยายชองทางใหผบรโภคไดมโอกาสชมขาวเพ�มข 0นอนจะนามาซ�งการรบรคณลกษณะของขาวหอมมะลอานาจเจรญและโอกาสท�ผบรโภคจะเขามาซ 0อขาวกจะเพ�มข 0น

5. การประชาสมพนธตลาด “โครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก 0อหนนเกษตรกร”

ผบนทก : สเพญพร พนธสวรรณ

20 กรกฎาคม 2558

108

รายการงานการขายขาวแบรนด Farmer Shop คร&งท� 4 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทร ท� 3 สงหาคม พ.ศ. 2558 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปรมาณขาวท�ขายได ขาวกลอง 14 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 840 บาท ขาวขาว 10 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 550 บาท

ขายขาวไดท 0งหมดรวม 24 กโลกรม รวมเปนเงน 1,390 บาท ผ ซ 0อท 0งหมด 14 ราย เปนลกคาท�เคยซ 0อขาว 1 ราย (เพ�มเตม :: จานวนคนท�มาซ 0อผกมมากกวา 68 คน)

การออกรานขายขาวในคร 0งน 0 เปนวนจนทรทาการหลงจากหยดยาว และตาแหนงการจดต 0งโตะขายเปล�ยนไปจากเดมเลกนอย อนเน�องมาจาก มการนาลาโพงมาเกบในบรเวณสวนหน�งของพ 0นท�การออกรานเดม ซ�งทาใหบรเวณท�ขายขาวอยตดกบทางเดนของผ ท�มารบประทานอาหารมากข 0น สรปผลความพงพอใจของผบรโภคจากแบบสอบถาม ผบรโภคท�ซ 0อขาว 13 จาก 14 ราย ผบรโภคสวนมากมอายต 0งแต 35 ข 0นไปและซ 0อขาวหอมมะลอนทรยของ Farmer Shop เปนคร 0งแรก เปนการตดสนใจซ 0อโดยไมทราบถงคณลกษณะพเศษทางดานสภาพพ 0นท�ปลกขาวหอมมะลอนทรยในจงหวดอานาจเจรญ ไมไดทาการชมขาวกอนตดสนใจซ 0อ ผบรโภคยงคงซ 0อขาวกลองมากกวาขาวขดขาว มองวาราคาขายขาวเหมาะสม เหตผลท�ซ 0อขาวคอ อยากลอง คดวานาจะเปนขาวท�มคณภาพ ชอบรบประทานขาวกลองอยแลว และเปนการซ 0อโดยไมผานพอคาคนกลาง

ผขาย : สเพญพร พนธสวรรณ

3 สงหาคม 2558

109

รายการงานการขายขาวแบรนด Farmer Shop คร&งท� 5 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทร ท� 17 สงหาคม พ.ศ. 2558 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปรมาณขาวท�ขายได ขาวกลอง 6 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 360 บาท

ขาวขาว 8 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 440 บาท ขายขาวไดท 0งหมดรวม 14 กโลกรม รวมเปนเงน 800 บาท

ผ ซ 0อท 0งหมด 7 ราย โดยเปนผบรโภครายใหมท 0งหมด

ในการขายขาวคร 0งน 0 เปนวนแรกของการเปดภาคเรยน ภาคตน ปการศกษา 2558 มผขายมาชวยขาย 1 คน โดยไดมการหงขาวใหผบรโภคไดลองชม แตมผบรโภคไดมโอกาสลองชมขาวหงไมถง 5 คน แสดงใหเหนวาผบรโภคมความสนใจในผลตภณฑขาวหอมมะลนอยลงเปนอยางมากในสปดาหน 0 ท 0งน 0อาจเน�องมากจากปจจยหลกสองประการ คอ

1. กลมของผบรโภคท�มารบประทานอาหารท�โรงอาหาร สวนหน�งเปนนกศกษาใหมท�ยงไมคนเคยกบการซ 0อขาว อกท 0งไมใชกลมเปาหมายหลกของการขายขาว

2. ในสปดาหน 0 มการต 0งรานขายลกพลบอนทรย จงอาจจะเปนสวนหน�งท�ทาใหผ ซ 0อขาวลดลง เน�องจากลกพลบน 0นมผลผลตเปนชวงเฉพาะฤดกาล มน 0าหนกมากตอหน�งหนวยการซ 0อ เม�อผบรโภคตดสนใจซ 0อลกพลบแลวมนอยรายท�มาซ 0อขาว ท 0งน 0รวมไปถงปรมาณผกท�ขายไดกลดลงดวยเชนกน

ผบนทก : สเพญพร พนธสวรรณ

17 สงหาคม 2558

110

รายการงานการขายขาวแบรนด Farmer Shop คร&งท� 6 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทร ท� 14 กนยายน พ.ศ. 2558 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปรมาณขาวท�ขายได ขาวกลอง 20 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 1,200 บาท ขาวขาว 4 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 220 บาท

ขายขาวไดท 0งหมดรวม 24 กโลกรม รวมเปนเงน 1,420 บาท ในการขายขาวคร 0งน 0มผ ซ 0อท 0งหมด 18 ราย ซ�งเปนการขายใหกบผบรโภครายใหมท 0งหมดท�เขามา

สอบถามลกษณะของขาวอนทรยวาตองหงอยางไร ขาวมลกษณะน�มไหม จะมการจาหนายอกคร 0งในวนไหนบาง และราคาจะเทาเดมทกคร 0งหรอไม ลกษณะของผซ &อ

มนสตเขามาซ 0อ 1 ราย และไดชวนเพ�อนมาซ 0อ 3 ราย ลกคารายอ�นมอายระหวาง 30- 55 ป ท�ซ 0อไปทดลองทานและนาไปฝากผ อ�น โดยสวนมากจะมขาวท�ซ 0อไวบรโภคภายในบานอยแลวถาไดลองทานแลวดกวาขาวท�ซ 0อมาตลอดกจะกลบมาซ 0ออก

เม�อผ ซ 0อ 1 รายทราบวาขาวมาจากจงหวดอานาจเจรญ กเดนเขามาซ 0อเน�องจากมภมลาเนาอยท�จงหวอานาจเจรญ ปรมาณและลกษณะการซ &อ

ขาวกลองมยอดขายดกวาขาวขดขาวมาก ขาวกลองจาหนายได 20 กก .และขาวขดขาวจาหนายไดเพยง 3 กก .เน�องจากขาวท 0ง 2 ชนดมราคาตางกนเพยงแค 5 บาทเทาน 0น

ผ ซ 0อบางรายสนใจซ 0อผกปลอดภยเทาน 0น แตเม�อผขายไดชกชวนใหลองซ 0อขาวอนทรยกไดผลตอบรบบางราย

มการสอบถามถงขาวสแดง จานวน 3 ราย ความเหมาะสมของสถานท�

ผขายคดวาเหมาะสมมาก เน�องจากอยระหวางทางเขาออกของโรงอาหาร 2 และเปนชองทางระหวางการซ 0อขาวของผ ท�เขามาทานอาหาร และท�สาคญคอ อยใกลกบต ATM ท�บางรายเขามากดเงนจงได

แวะเขามาอดหนน

ผขาย : นางสาวอรวภา มากม�ง 14 กนยายน พ.ศ. 2558

111

รายการงานการขายขาวแบรนด Farmer Shop คร&งท� 7 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทรท� 28 กนยายน พ.ศ. 2558 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปรมาณขาวท�ขายได ขาวกลอง 16 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 960 บาท ขาวขาว 8 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 440 บาท

ขายขาวไดท 0งหมดรวม 24 กโลกรม รวมเปนเงน 1,440 บาท

รายท� เพศ อาย อาชพ หนวยงาน ไดทดลอง

ชม

รจกขาว หอมมะล

อานาจเจรญ เคยซ 0อ

ซ 0อขาวขดขาว (ถง)

ซ 0อขาวกลอง (ถง)

ราคาขาย เหตผลในการ ตดสนใจซ 0อ

1 ญ 59 รบราชการ รร.สาธตฯ

1 แพงถาเทยบ

กบขาวกลองหอมมะลโครงการหลวง

อยากลอง

2 ญ 41 ลกจางรฐ คณะเศรษฐ

ศาสตร 1

1 เหมาะสม

ดแลวคณภาพ นาจะด

3 ญ 42 พนกงานเงน

รายได อก. 1 1 1 1

4 ญ 42 แมบาน

1

1

5 ญ 34 รบราชการ

1

2 แพงไปหนอย ไมทราบ 111

112

รายท� เพศ อาย อาชพ หนวยงาน ไดทดลอง

ชม

รจกขาว หอมมะล

อานาจเจรญ เคยซ 0อ

ซ 0อขาวขดขาว (ถง)

ซ 0อขาวกลอง (ถง)

ราคาขาย เหตผลในการ ตดสนใจซ 0อ

6 ญ 39 พนกงาน

ม.วทยาลย ม.เกษตร ศาสตร

4

OK OK

7 ญ 43 รบราชการ ม.เกษตร ศาสตร

1

เหมาะสม OK ถกใจ

8 ช 68 ขาราชการ

1

1

ดครบ

9 ญ 48 ทนตแพทย Thanesdev Elopment

1 เเหมาะสม

เพราะOrganic 100%

10 ญ 59 รบราชการ กรมวชา การเกษตร

1 1

2

11 ช 45 รบจาง

1

12 ช 53 รบราชการ รร.สาธตฯ

1

13 ช 58 ธรกจสวนตว

1

2

ผขาย : น.ส.สเพญพร พนธสวรรณ

28 กนยายน พ.ศ. 255

112

รายการงานการขายขาวแบรนด Farmer Shop คร&งท� 8 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทร ท� 12 ตลาคม พ.ศ. 2558 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ปรมาณขาวท�ขายได

ขาวกลอง 8 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 480 บาท ขาวขาว 3 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 165 บาท

ขายขาวไดท 0งหมดรวม 11 กโลกรม รวมเปนเงน 645 บาท กอนกนเจหน�งวน ทาขาวผดกระเพราหมสบราดขาวกลองเลกมาใหผบรโภคทดลองชม มคนมาถามซ 0อขาวกลองเลกและเปนชวงกอนจะเร�มทานเจ

แตเมนท�ทาเปนกระเพราะหมสบ

รายท� เพศ อาย อาชพ หนวย งาน

ไดทดลองชม

รจกขาว หอมมะล

อานาจเจรญ

เคยซ 0อ

ซ 0อขาวขดขาว (ถง)

ซ 0อขาวกลอง (ถง)

ราคาขาย เหตผลในการ ตดสนใจซ 0อ

Comment

1 ญ 31 นกวจย ม.เกษตร ศาสตร

1 ประมาณน 0 เหนนสตขาย %การสขาว ขดขาวออกนอยๆ

2 ญ 56 คาขาย

1 1 เหมาะสม ทาเล

3 ช 28

1

1 เหมาะสม คนขายแนะนา

4 ญ 51 แมบาน

1 1

1 2 เหมาะสม สะดวก

ผขาย : น.ส.สเพญพร พนธสวรรณ

113

114

รายการงานการขายขาวแบรนด Farmer Shop คร&งท� 9 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทร ท� 2 พฤศจกายน พ.ศ. 2558 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปรมาณขาวท�ขายได ขาวกลอง 13 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 780 บาท ขาวขาว 2 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 110 บาท

ขายขาวไดท 0งหมดรวม 15 กโลกรม รวมเปนเงน 890 บาท

รายท� เพศ อาย อาชพ หนวยงาน ไดทดลอง

ชม

รจกขาว หอมมะล

อานาจเจรญ เคยซ 0อ

ซ 0อขาว ขดขาว (ถง)

ซ 0อขาว กลอง (ถง)

ราคาขาย เหตผลในการ ตดสนใจซ 0อ

1 ญ 50 พนกงาน

มหาวทยาลย 1 1 1 เหมาะสม ชอบทาน เคยทาน

มากอน 2 ญ 43 ธรกจสวนตว 1 2 เหมาะสม ด

3 ญ 51 แมบาน 1 1 เหมาะสม ม�นใจใน แบรนด

4 ญ 42 พนกงานม.

เกษตรฯ สถาบนผลตผล ม.เกษตร 1

คดราคายอม

เยาวลงได 114

115

รายท� เพศ อาย อาชพ หนวยงาน ไดทดลอง

ชม

รจกขาว หอมมะล

อานาจเจรญ เคยซ 0อ

ซ 0อขาว ขดขาว (ถง)

ซ 0อขาว กลอง (ถง)

ราคาขาย เหตผลในการ ตดสนใจซ 0อ

อกคะ 5 ญ 54 อสระ 1 OK ราคา 6 ญ 43 รบราชการ 1 1 1 เหมาะสม อนทรย

7 ญ 28 เกษตรกรรน

ใหม ส.ป.ก. 1 1 2 เหมาะสม อรอย สะอาด 8 ช 1 2 9 ญ 1 2

ผขาย : น.ส.สเพญพร พนธสวรรณ

2 พฤศจกายน พ.ศ. 2558

115

116

รายการงานการขายขาวแบรนด Farmer Shop คร&งท� 10 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทร ท� 16 พฤศจกายน พ.ศ. 2558 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปรมาณขาวท�ขายได ขาวกลอง 9 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 540 บาท ขาวขาว 6 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 330 บาท

ขายขาวไดท 0งหมดรวม 15 กโลกรม รวมเปนเงน 870 บาท วตประสงค เนนคยกบลกคาท�เขามาซ 0อ บอกเลาทาความเขาใจกบลกคาใหรบทราบถงคณลกษณะและท�มาของขาวหอมมะลอานาจเจรญ สาเหตท�ลกคาตดสนใจซ 0อมาจากอะไร ม�นใจความปลอดภยของแบรนดไหม สภาพท�วไป สารวจสภาพท�วไปของลกคาท�มตอแบรนด จากการสงเกต สอบถาม และวเคราะหเบ 0องตน แบรนดแบบน 0ดแลว อานรายละเอยดแลวโอเค รสกวาเปนการซ 0อขาวท�ทาจากชาวนาจรงๆ ไมไดมาจากโรงงาน ผบรโภคบางรายเสนอวารายละเอยดบนสตกเกอรมากไปหนอย จดทาเปนแผนพบแจกกได มผ บรโภคสองรายท�มาซ 0อในตอนเชาเปนขาราชการ ต 0งใจเดนเขามาซ 0อและยงไมเคยซ 0อมากอน ลกคาบางสวนปกตซ 0อขาวท�กรมการขาวกบสหกรณใน มหาวทยาลย มลกคาหน�งรายสนใจแตเตรยมเงนมาไมเพยงพอ ผานมาเจอพอด ไมไดพกตงคมาเยอะ

ผขาย : น.ส.สเพญพร พนธสวรรณ 16 พฤศจกายน พ.ศ. 2558

117

รายการงานการขายขาวแบรนด Farmer Shop คร&งท� 11 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทร ท� 30 พฤศจกายน พ.ศ. 2558 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปรมาณขาวท�ขายได ขาวกลอง 6 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 360 บาท ขาวขาว 15 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 825 บาท

ขายขาวไดท 0งหมดรวม 21 กโลกรม รวมเปนเงน 1,185 บาท ผบรโภคถามหาขาว Rice berry ถามหาขาวใหม มผบรโภครายหน�งปกตซ 0อขาวกลองจากเชยงดาวผกป� นโตท 0งป และมผบรโภคแนะนาวาไมควรใชคาวาขาวหอมมะลอานาจเจรญ เปนคาหลก เน�องจากไมเหมาะและผดกฤหมาย เหมอนเปนพนธใหม ผบรโภคถามวาขาวกลองมประโยชนกวาขาวขาวอยางไร มผบรโภคตองการขาวขาว 10 กโลกรม แตมขาวรมาณไมเพยงพอ จงไดขาวกลองไป 3 กโลกรมและขาวขาวอก 7 กโลกรม

ผขาย : น.ส.สเพญพร พนธสวรรณ 30 พฤศจกายน พ.ศ. 2558

118

รายการงานการขายขาวแบรนด Farmer Shop คร&งท� 12 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทร ท� 14 ธนวาคม พ.ศ. 2558 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปรมาณขาวท�ขายได ขาวกลอง 18 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 1,080 บาท ขาวขาว 9 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 495 บาท

ขายขาวไดท 0งหมดรวม 27 กโลกรม รวมเปนเงน 1,575 บาท คนท�ซ 0อเยอะอาทตยท�แลว กลบมาเอาเพ�ม คนแรกท�มาซ 0อมารอซ 0อแตเชา เปนลกคาเดม ซ 0อไปเปน

ของขวญปใหม วนน 0มงานวนขาวไทยประจาปท�อาคารสารนเทศ 50 ป คนมาซ 0อขาวในปรมาณท�มากกวาปกต เน�องจากมความตองการนาไปเปนของขวญในชวงปใหม

มลกคาสนใจขาวในปรมาณ 5 - 100 กโลกรมข 0นไปจะมวธการ manage การต 0งราคา การตดสนใจซ 0อขายอยางไรพรอมท 0งวธการขนสง

ผขาย : น.ส.สเพญพร พนธสวรรณ 14 ธนวาคม พ.ศ. 2558

119

รายการงานการขายขาวแบรนด Farmer Shop คร&งท� 13 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทร ท� 28 ธนวาคม พ.ศ. 2558 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปรมาณขาวท�ขายได ขาวกลอง 15 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 900 บาท ขาวขาว 6 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 330 บาท

ขายขาวไดท 0งหมดรวม 21 กโลกรม รวมเปนเงน 1,230 บาท สภาพท�วไปของตลาด เน�องจากเปนวนจนทรสดสปดาหกอนจะปใหมและหลงสอบเสรจ ผบรโภคมปรมาณบางตา ลกษณะการซ 0อ ผบรโภคบางสวนซ 0อขาวเพ�อเปนของขวญปใหมใหแกญาตผ ใหญ ซ 0อในปรมาณ 11 กโลกรม เปนขาวกลอง 7 กโลกรมและขาวขาว 4 กโลกรม โดยไดมการเดนมาสอบถามกอนหน�งคร 0ง คอยกลบมาส�งซ 0อ และไดน�งรอระหวางการกลบไปขนขาวกลองมาเพ�ม ขาว วนน 0มขาวขาวบางสวนตดสตกเกอรในแนวนอน (สตกเกอรใหม ขอความเดม) ทาใหมรปแบบแพคเกจจ 0งท�ดแตกตางออกไป ปกตจะขนขาวมาขายเปนขาวกลอง 10 กโลกรมและขาวขาว 10 กโลกรม เน�องจากขาวกลองหมดกลบเอาขาวกลองมาเพ�ม 1 กลอง ผบรโภคท�ซ 0อ 11 กโลกรม

ผขาย : น.ส.สเพญพร พนธสวรรณ 28 ธนวาคม พ.ศ. 2558

120

รายการงานการขายขาวแบรนด Farmer Shop คร&งท� 14 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทร ท� 11 มกราคม พ.ศ. 2559 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ปรมาณขาวท�ขายได ขาวกลอง 9 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 540 บาท ขาวขาว 12 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 660 บาท

ขายขาวไดท 0งหมดรวม 21 กโลกรม รวมเปนเงน 1,200 บาท สภาพท�วไปของตลาด วนน 0สภาพท�วไปของตลาดมผคนมารบประทานอาหารท�โรงอาหารกลาง 2 นอย ท 0งน 0อาจสบเน�องมาจากมฝนตกหนกในชวงตอนเชา ประกอบกบอยในชวงปดภาคเรยนของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ทาใหลกคาซ�งปกตคอบคคลากรและผปกครองของนกเรยนโรงเรยนสาธตมาจบจายซ 0อของมปรมาณลดลงเปนอยางมาก ลกษณะการซ 0อ ผบรโภคท�มาซ 0อขาวกลองในวนน 0สวนหน�งเพ�อซ 0อเปนของขวญใหกบผใหญและกลมคนท�รกสขภาพ ซ 0อในปรมาณนอย คนละ 1-2 กโลกรม ผบรโภคท�ตดสนใจซ 0อขาวขาว สวนหน�งซ 0อไปเพ�อรบประทานเองและมเดกในบาน จงไมสะดวกท�จะรบประทานขาวกลอง แมจะรดวามคณประโยชนมากกวา มลกคาเกาบางสวนกลบมาซ 0อขาวขาวเปนประจา ขาว ขาวกลองท 0งหมดตดฉลาก แบบต 0ง ขาวขาวท 0งหมดตดฉลากแนวนอน มสองช 0นท�ตดโบวประดบ มปายราคาขาวบอกท 0งในกระดานและตดหนาโตะอยางชดเจน มการยกปายประชาสมพนธการขายขาวมาวางขางๆบรเวณขายขาว อ�นๆ คอมเมนต มลกคาเกาหน�งรายกลบมาบอกวาขาวกลองแขง ไมนมและอรอยเทาขาวของโครงการหลวง

ผขาย : น.ส.สเพญพร พนธสวรรณ 11 มกราคม พ.ศ. 2559

121

รายการงานการขายขาวแบรนด Farmer Shop คร&งท� 15 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทร ท� 25 มกราคม พ.ศ. 2559 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ปรมาณขาวท�ขายได ขาวกลอง 19 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 1,140 บาท ขาวขาว 1 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 55 บาท

ขายขาวไดท 0งหมดรวม 20 กโลกรม รวมเปนเงน 1,195 บาท ลกคาจานวนหน�งคอผบรโภคประจาท�กลบมาซ 0อซ 0า มปรมาณการซ 0อขาวกลองมากกวาขาวขดขาวมากถง19 :1 กโลกรม จากปรมาณการขายขาวท 0งหมดท�ขายได ท 0งน 0อาจเน�องมาจากการตาแหนงการต 0งปายแสดงราคาขาวท�ทาใหเหนขาวกลองชดเจนมากกวาขาวขาวท 0งราคาและผลตภณฑ

ผขาย : น.ส.สเพญพร พนธสวรรณ 25 มกราคม พ.ศ. 2559

122

รายการงานการขายขาวแบรนด Farmer Shop คร&งท� 16 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทร ท� 8 กมภาพนธ พ.ศ. 2559 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ปรมาณขาวท�ขายได ขาวกลอง 5 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 300 บาท ขาวขาว 2 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 110 บาท

ขายขาวไดท 0งหมดรวม 7 กโลกรม รวมเปนเงน 440 บาท

ลกคาจานวนหน�งคอผบรโภคประจาท�กลบมาซ 0อซ 0า และมลกคาส�งซ 0อลวงหนาจากการประชาสมพนธออนไลนทางเฟสบค 1 ราย โดยซ 0อขาวขดขาว 1 กโลกรม และขาวกลอง 1 กโลกรม รวมเปนเงน 115 บาท โดยผขายไดไปสงท� สานกงานเศรษฐกจการเกษตร สถานท�ต 0งอยภายในมหาวทยาลยเกษตรศาสตร หลงจากเสรจส 0นจากการขายขาว ณ โรงอาหารกลาง2

ผขาย : น.ส.สเพญพร พนธสวรรณ 8 กมภาพนธ พ.ศ. 2559

123

รายการงานการขายขาวแบรนด Farmer Shop คร&งท� 17 ในโครงการเกษตรปลอดภยสชมชน : ชมชนเก &อหนนเกษตรกร

วนจนทร ท� 29 กมภาพนธ พ.ศ. 2559 ณ โรงอาหารกลาง 2 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ปรมาณขาวท�ขายได ขาวกลอง 10 กโลกรม กโลกรมละ 60 บาท รวมเปนเงน 600 บาท ขาวขาว 8 กโลกรม กโลกรมละ 55 บาท รวมเปนเงน 440 บาท

ขายขาวไดท 0งหมดรวม 18 กโลกรม รวมเปนเงน 1,040 บาท ลกคาจานวนหน�งคอผบรโภคประจาท�กลบมาซ 0อซ 0า และมลกคาส�งซ 0อลวงหนาจากการประชาสมพนธออนไลนทางเฟสบคจานวน 1 ราย โดยซ 0อขาวขดขาวจานวน 5 กโลกรม รวมเปนเงน 275 บาท โดยผขายไดไปสงท� คณะเศรษศาสตร สถานท�ต 0งอยภายในมหาวทยาลยเกษตรศาสตร หลงจากเสรจส 0นจากการขายขาว ณ โรงอาหารกลาง2

ผขาย : น.ส.สเพญพร พนธสวรรณ 29 กมภาพนธ พ.ศ. 2559

124

ภาคผนวก ง. : ขอมลเพ�มเตม

125

ขอมล ผลผลตตอไร ตนทนตอไร ตนทนตอกก. ราคา และกาไรตอกก.ของการผลตขาวหอมมะลอนทรย และชวงปรบเปล�ยน แยกตามขนาดพ &นท� ปการผลต2556 ในจงหวดอานาจเจรญ

พ &นท� 0-10 ไร

ลาดบท�

รายท�

เน 0อท�ปลก ผลผลต ตนทน/ไร ตนทน/กก. ราคา กาไร

ไร/ราย กก./ไร (บาท/ไร) (บาท/กก.) (บาท/กก.) (บาท/กก.)

1 4 10 400 4,632.00 11.58 20 8.42

2 20 8 562.5 2,273.41 4.04 20 15.96 3 21 2 231.25 6,716.33 14.52 20 5.48 4 22 3 320 6,631.67 20.72 20 -0.72 5 23 2 900 13,201.33 14.67 20 5.33 6 25 7 428.57 3,010.46 7.02 17 9.98

7 27 3 400 7,060.70 17.65 13.75 -3.9

8 33 5 351 4,596.44 13.1 - -

9 34 10 400 3,698.23 9.25 15 5.75

10 36 8 333.75 2,434.96 7.3 20 12.7

11 37 6 666.67 5,472.62 8.21 20 11.79

12 40 10 400 3,622.92 9.06 20 10.94

13 41 4 200 5,509.00 27.55 20 -7.55

14 42 6 416.67 11,570.85 27.77 20 -7.77

15 45 5 460 6,467.94 14.06 20.44 6.38

16 46 10 550 4,535.21 8.25 19.2 10.95

17 47 10 200 5,031.67 25.16 19.2 -5.96

18 49 3 790 6,307.90 7.98 15.2 7.22

เฉล�ย 6.22 445.02 5,709.65 13.77 18.81 5

126

พ &นท� 11-20 ไร

ลาดบท�

รายท�

เน 0อท�ปลก ผลผลต ตนทน/ไร ตนทน/กก. ราคา กาไร

ไร/ราย กก./ไร (บาท/ไร) (บาท/กก.) (บาท/กก.)

(บาท/กก.)

1 5 19 421.05 3,532.37 8.39 20 11.61 2 6 14 500 3,368.32 6.74 20 13.26 3 9 15 440 5,430.36 12.34 20 7.66 4 11 12 608.33 7,038.30 11.57 20 8.43 5 12 15 303.33 2,040.28 6.73 21 14.27 6 14 20 300 3,882.25 12.94 18.44 5.5 7 15 15 542.6 2,210.67 4.07 20 15.93 8 16 14 335.71 3,813.28 11.36 20 8.64 9 17 17 257.35 1,559.82 6.06 20 13.94 10 18 12 333.33 1,527.15 4.58 10.27 5.69 11 19 17 382.35 3,123.19 8.17 20 11.83 12 24 12 375 3,260.36 8.69 20 11.31 13 26 16 301.25 3,290.84 1 0.92 14.55 3.63 14 30 14 464.29 1,357.39 2.92 20 17.08 15 31 20 700 5,156.71 7.37 20 12.63

16 35 15 333.33 4,005.71 12.02 20.5 8.48 17 38 15 533.33 3,218.89 6.04 19.5 13.46 18 43 14 428.57 4,670.83 10.9 20 9.1 19 44 14 428.57 5,506.31 12.85 19.2 6.35 20 48 14 232.14 2,827.22 12.18 13.33 1.15

เฉล�ย 15.20 411.03 3,541.01 8.73 18.84 10.00

127

พ 0นท� 21-30 ไร

ลาดบท�

รายท�

เน 0อท�ปลก ผลผลต ตนทน/ไร ตนทน/กก.

ราคา กาไร

ไร/ราย กก./ไร (บาท/ไร) (บาท/กก.)

(บาท/กก.)

(บาท/กก.)

1 2 26 192.31 2,995.54 15.58 20 4.42

2 8 23 334.78 5,508.79 16.45 20 3.55 3 29 21 400 4,441.21 11.1 20 8.9

4 39 24 208.33 1,378.69 6.62 20 13.38

5 50 25 200 2,292.40 11.46 20 8.54

เฉล�ย 23.8 267.084 3,323.33 12.242 20 7.758

พ 0นท� 31-40 ไร

ลาดบท�

รายท�

เน 0อท�ปลก ผลผลต ตนทน/ไร ตนทน/กก.

ราคา กาไร

ไร/ราย กก./ไร (บาท/ไร) (บาท/กก.)

(บาท/กก.)

(บาท/กก.)

1 1 38 210.53 2,207.37 10.48 19.27 8.79 2 3 35 296.43 2,695.23 9.09 20 10.91 3 7 40 200 2,145.25 10.73 20 9.27 4 10 33 136.36 2,514.84 18.44 20 1.56 5 13 32 466.69 3,842.81 8.23 20 11.77 6 28 40 362.5 6,622.07 18.27 20 1.73

เฉล�ย 36.33 278.75 3,337.93 12.54 19.88 7.34

128

รายช�อชาวนาผเขารวมโครงการปลกขาวหอมมะลอนทรย ในจงหวดอานาจเจรญป 2557

รายท� ช�อ-สกล ท�อย อาย จบ เลขท� หม ตาบล อาเภอ การศกษา 1 ชาญชต นยมธรรม 170 3 นาเวยง เสนางคนคม 52 ป.6 2 ทรงกลด งามวงษ 25 6 นาเวยง เสนางคนคม 45 ป.6 3 วนจ บญทา 70 7 นาเวยง เสนางคนคม 62 ป.4 4 โสภณ วงอาษา 26 6 นาเวยง เสนางคนคม 50 ป.4 5 นาร บระพนธ 126 7 นาเวยง เสนางคนคม 64 ป.4 6 ประสมศร พรมแปนด 124 1 นาเวยง เสนางคนคม 63 ป.4 7 ถวล จมจนทร 111/1 7 นาเวยง เสนางคนคม 77 ป.4 8 บญเถง บระพนธ 9 6 นาเวยง เสนางคนคม 63 ม.ตน 9 ทองม เจรญทา 30 6 นาเวยง เสนางคนคม 40 ป.4 10 สคด กาญจน 51 7 นาเวยง เสนางคนคม 48 ม.ปลาย 11 ศรประจกษ บระพนธ 19 7 นาเวยง เสนางคนคม 52 ป.4 12 สมรกษ บญดก 5 1 นาเวยง เสนางคนคม 35 ม.ปลาย 13 วนจ สภาจนทร 4 9 นาเวยง เสนางคนคม 52 ม.ตน 14 ณรงค โสมอนทร 16 2 นาเวยง เสนางคนคม 53 ป.4 15 เตรยม บญทพย 50 2 นาเวยง เสนางคนคม 60 ป.4 16 วพร เรองศร 98 6 นาเวยง เสนางคนคม 42 ม.ปลาย 17 นอย เหมวงศ 20 2 นาเวยง เสนางคนคม 58 ป.4 18 สมานชย ศรหารตน 10 6 นาเวยง เสนางคนคม 48 ป.4 19 คาโจม วงอาษา 33 6 นาเวยง เสนางคนคม 62 ป.4 20 ทองแดง วนดวงษ 69 8 ไมกลอน พนา 60 ป.4 21 อรณ สาระดา 5 2 ไมกลอน พนา 43 ม.ตน 22 สมฤกษ ชาวระนอง 74 11 ไมกลอน พนา 59 ปรญญาตร 23 เกษมสนต แสงสงแกว 5/1 2 ไมกลอน พนา 54 ปรญญาตร 24 คาด บตรเคน 110 12 ไมกลอน พนา 58 ป.4 25 ชารญา อนทรโทน 86 2 ไมกลอน พนา 48 ปวช. 26 สงคร โสมรกษ 56 10 ไมกลอน พนา 48 ม.ปลาย 27 ลอย คาภา 43 5 ไมกลอน พนา 52 ป.6 28 วนนา บญกลม 105 3 หวยไร เมองอานาจเจรญ 46 ม.ปลาย 29 บงอร ผองแผว 85 3 หวยไร เมองอานาจเจรญ 43 ป.6 30 จาป ปาตะศร 115 7 ปลาคาว เมองอานาจเจรญ 48 ป.4 31 หนเวยง ศรสวงค 16 8 ปลาคาว เมองอานาจเจรญ 50 ป.4 32 จรสศร บอแกว 28 3 ปลาคาว เมองอานาจเจรญ 42 ม.ปลาย 33 บญยง สาระ 72 2 ปลาคาว เมองอานาจเจรญ 68 ปรญญาตร

129

รายท� ช�อ-สกล ท�อย อาย จบ เลขท� หม ตาบล อาเภอ การศกษา

34 ภานพงศ โพธารนทร 7 3 ปลาคาว เมองอานาจเจรญ 21 ม.ตน 35 อไรวรรณ จนทรทอง 64 8 ปลาคาว เมองอานาจเจรญ 48 ป.4 36 กลยา หอด 160 5 คมใหญ เมองอานาจเจรญ 25 ม.ตน 37 สมมา คณมา 6 2 นาเวยง เสนางคนคม 61 ป.4 38 ออย สขไชย 122 2 นาเวยง เสนางคนคม 41 ป.6 39 ลาใย บญเจรญ 17 2 นาเวยง เสนางคนคม 55 ป.4 40 บญโฮม ประกอบสนต 88 2 นาเวยง เสนางคนคม 45 ป.6 41 เสน จนทะส 15 7 นาแต เมองอานาจเจรญ 59 ป.4 42 สมศร สรยะวงศ 44 5 ไมกลอน พนา 59 ป.4 43 บญเผย คงเจรญ 45 3 หวยไร เมองอานาจเจรญ 56 ป.4 44 ไพจตร ใจออน 21 5 โพนเมองนอย หวตะพาน 32 ม.ตน 45 ชม อรารมย 130 5 โพนเมองนอย หวตะพาน 48 ป.4 46 ละมล นอยม โพนเมองนอย หวตะพาน 38 ม.ปลาย 47 ทองคา ขนธเพชร 142 5 โพนเมองนอย หวตะพาน 69 ป.4 48 ธนศกดv อตสยา 92 1 คมใหญ เมองอานาจเจรญ 39 ม.ตน 49 ธกร ดวงตา 7 7 นาแต เมองอานาจเจรญ 58 ป.4 50 พนพน ผกาพนธ 97 3 หวยไร เมองอานาจเจรญ 49 ป.4

130

รายช�อชาวนาผเขารวมโครงการปลกขาวหอมมะลอนทรย ในจงหวดอานาจเจรญท�ไดเกบขอมล ในปการผลต 2557

No รายท� ช�อ-สกล ท�อย อาย จบ เลขท� หม ตาบล อาเภอ การศกษา 1 2 ทรงกลด งามวงษ 25 6 นาเวยง เสนางคนคม 45 ป.6 2 3 วนจ บญทา 70 7 นาเวยง เสนางคนคม 62 ป.4 3 4 โสภณ วงอาษา 26 6 นาเวยง เสนางคนคม 50 ป.4 4 5 นาร บระพนธ 126 7 นาเวยง เสนางคนคม 64 ป.4 5 6 ประสมศร พรมแปนด 124 1 นาเวยง เสนางคนคม 63 ป.4 6 7 ถวล จมจนทร 111/1 7 นาเวยง เสนางคนคม 77 ป.4 7 8 บญเถง บระพนธ 9 6 นาเวยง เสนางคนคม 63 ม.ตน 8 10 สคด กาญจน 51 7 นาเวยง เสนางคนคม 48 ม.ปลาย 9 11 ศรประจกษ บระพนธ 19 7 นาเวยง เสนางคนคม 52 ป.4 10 13 วนจ สภาจนทร 4 9 นาเวยง เสนางคนคม 52 ม.ตน 11 14 ณรงค โสมอนทร 16 2 นาเวยง เสนางคนคม 53 ป.4 12 15 เตรยม บญทพย 50 2 นาเวยง เสนางคนคม 60 ป.4 13 16 วพร เรองศร 98 6 นาเวยง เสนางคนคม 42 ม.ปลาย 14 17 นอย เหมวงศ 20 2 นาเวยง เสนางคนคม 58 ป.4 15 18 สมานชย ศรหารตน 10 6 นาเวยง เสนางคนคม 48 ป.4 16 19 คาโจม วงอาษา 33 6 นาเวยง เสนางคนคม 62 ป.4 17 21 อรณ สาระดา 5 2 ไมกลอน พนา 43 ม.ตน 18 22 สมฤกษ ชาวระนอง 74 11 ไมกลอน พนา 59 ปรญญาตร 19 24 คาด บตรเคน 110 12 ไมกลอน พนา 58 ป.4 20 26 สงคร โสมรกษ 56 10 ไมกลอน พนา 48 ม.ปลาย 21 27 ลอย คาภา 43 5 ไมกลอน พนา 52 ป.6 22 30 จาป ปาตะศร 115 8 ปลาคาว เมองอานาจเจรญ 48 ป.4 23 31 หนเวยง ศรสวงค 16 8 ปลาคาว เมองอานาจเจรญ 50 ป.4 24 32 จรสศร บอแกว 28 3 ปลาคาว เมองอานาจเจรญ 42 ม.ปลาย

131

No. รายท� ช�อ-สกล ท�อย อาย จบ เลขท� หม ตาบล อาเภอ การศกษา

25 34 ภานพงศ โพธารนทร 7 3 ปลาคาว เมองอานาจเจรญ 21 ม.ตน 26 35 อไรวรรณ จนทรทอง 64 8 ปลาคาว เมองอานาจเจรญ 48 ป.4 27 36 กลยา หอด 160 5 คมใหญ เมองอานาจเจรญ 25 ม.ตน 28 37 สมมา คณมา 6 2 นาเวยง เสนางคนคม 61 ป.4 29 39 ลาใย บญเจรญ 17 2 นาเวยง เสนางคนคม 55 ป.4 30 40 บญโฮม ประกอบสนต 88 2 นาเวยง เสนางคนคม 45 ป.6 31 41 เสน จนทะส 15 7 นาแต เมองอานาจเจรญ 59 ป.4 32 33 34 35 36 37

49 ใหม1 ใหม2 ใหม3 ใหม4 ใหม5

ธกร ดวงตา จนดา ศาสตราชย วรรณรก เจรญตา ทองล ปลดศร สมยศ งามวงศ เสถยร บระพนธ

7 91 30 119 30 175

7 5 6 3 7 3

นาแต คมใหญ นาเวยง นาเวยง นาเวยง นาเวยง

เมองอานาจเจรญ เมองอานาจเจรญ เสนางคนคม เสนางคนคม เสนางคนคม เสนางคนคม

58 34 54 45 51 58

ป.4 ม.ตน ม.ตน ปวช./ปวส. ม.ปลาย ป.4

หมายเหต เกษตรกรรายท� 26 และรายท� 27 ไมผานการรบรองเน�องจากระบท�มาของปยท�ใชไมได เกษตรกรรายท� 24 รายท� 30 และรายท� 41 ปลกขาวหอมมะลอนทรยแบบนาหวาน

รายช�อชาวนาผท�ผานการรบรองมาตรฐานอนทรยจงหวดอานาจเจรญ ปการผลต 2558

ลาดบ ช�อ-สกล ท�อย

ปรมาณผลผลต/พ &นท�

EU I-FOAM ปรบเปล�ยน ผลผลต พ &นท� ผลผลต พ &นท� ผลผลต พ &นท�

1 นายวนจ สภาจนทร 4 ม.9 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 12,000 30.00

2 นายไพวลย เหมวงค 25 ม.9 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 19,400 49.00 3,000 8.00

3 นางเตรยม บญทพย 50 ม.2 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 5,500 13.75

4 นายสมรกษ บญดก 5 ม.1 บ.นาเวยง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 11590 30.50

5 นายประสมศร พรมแปนด 124 ม.1 บ.นาเวยง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 2,450 7.00

6 นางแดง สตะมา 7 ม.1 บ.นาเวยง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 1,200 33.00

7 นางหนกาล ลากวงค 21 ม.1 บ.นาเวยง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 9,100 22.75

8 นางณรงค โสมอนทร 16 ม.2 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 8,752 21.88

9 นางบษบา พรหมจนทร 104 ม.2 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 3,135 8.25

10 นางนอย เหมวงค 20 ม.2 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 4,043 11.55

11 นางบญโฮม ประกอบฉนท 88 ม.2 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 2,185 5.75

12 นางศลา สรกษ 70 ม.2 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 2,234 5.88

13 นางสมพงษ ทองเหลอง 16 ม.2 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 19,856 49.64

132

14 นางสมมา คณมา 6 ม.2 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 2,000 5.00

15 นางลาไย บญเจรญ 17 ม.2 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 2,600 6.50

16 นางสงกรานต บตรสาร 49 ม.9 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 8,700 21.75

17 นายเกยรตรตน เหมวงศ 75/1 ม.9 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 9,348 23.37

18 นางนตยา สขชวย 46 ม.9 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 4,655 12.25 2,565 6.75

19 นางดอกออ ทองแสวง 48 ม.9 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 1,008 2.88

20 นายคาโจม วงอาษา 33 ม.6 บ.โนนหนามแทง ต.นาวยง อ.เสนางคนคม 5,200 13.00

21 นายถวล จมจนทร 111/1 ม.7 บ.หนองค ต.นาวยง อ.เสนางคนคม 15300 34

22 นายโสภณ วงอาษา 26 ม.6 บ.โนนหนามแทง ต.นาวยง อ.เสนางคนคม 2,108 5.27

23 นายศรประจกษ บระพนธ 19 ม.7 บ.หนองค ต.นาวยง อ.เสนางคนคม 7,547 16.77

24 นายวรรณรก เจรญตา 30 ม.6 บ.โนนหนามแทง ต.นาวยง อ.เสนางคนคม 8,041 17.57

25 นางนาร บระพนธ 126 ม.7 บ.หนองค ต.นาวยง อ.เสนางคนคม 14,076 31.28

26 นายบญเถง บระพนธ 9 ม.6 ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม จ.อานาจเจรญ 9,224 20.50

27 นายสคด กาญจณ 51ม.7 บ.หนองค ต.นาวยง อ.เสนางคนคม 3,040 7.60 13,400 30.00

28 นายทรงกรด งามวงค 25 ม.6 บ.โนนหนามแทง ต.นาวยง อ.เสนางคนคม 8,050 23.00

29 นายสมานชย ศรหารตน 10 ม.6 บ.โนนหนามแทง ต.นาวยง อ.เสนางคนคม 4,404 11.01

30 นายวพร เรองศร 98 ม.6 บ.โนนหนามแทง ต.นาวยง อ.เสนางคนคม 6,467 14.37

133

31 นางวนจ บญทา 57ม.7 บ.หนองค ต.นาเวยง อ.สนางนคม 15,097 23.55

32 นายชาญชต นยมธรรม 170 ม.3 บ.หนองค ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 11,204 27.12 6,809 15.13

33 นายบญญต แกววงศ 121 ม.8 ต.เสนางคนคม อ.เสนางนคม 4,350 13.80 4,600 11.50

34 นายเสน บญสมญา 64 ม.7 ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 5,352 13.38

35 นายเสถยร บระพนธ 175 ม.3 บ.หนองค ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 12,073 26.83

36 นายทองล ปลดศร 119 ม.3 ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 9,900 22.00

37 นายสมยศ งามวงศ 30 ม.7 บ.หนองค ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 14,188 31.53

38 นางประกาย หมเหลา 112 ม.3 บานหนองค ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 5,850 13.00

39 นางสพตรา งามวงศ 59 ม.3 บ.หนองค ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 10,200 25.50

40 นายฤทธรงค บรรเทา 172 ม.3 บ.หนองค ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 13,312 29.25 8900 22.25

41 นางจาปา สวะไกร 106 ม.3 บ.หนองเมก ต.คมใหญ อ.เมอง 7,200 19.00

42 นางจนดา ศาสตราชย 91 ม.5 บ.หนองแมก ต.คมใหญ อ.เมอง 4,800 12.00

43 นางบญย รววงค 57 ม.5 บ.หนองแมก ต.คมใหญ อ.เมอง 8,800 22.00 2000 5.00

45 นางปนดา บปผามาลย 62 ม.5 บ.หนองเมก ต.คมใหญ อ.เมอง 5200 13.00

46 นางกลยา หอด 76 ม.5 บ.หนองเมก ต.คมใหญ อ.เมอง 2400 6.00

47 นายทองหลอ การะกจ 109 ม.4 บ.หนองมะเส�ยง ต.คมใหญ อ.เมอง 6400 16.00

48 นางฉววรรณ จมดอก 2/1 บานคมใหญ ต.คมใหญ อ.เมอง 7000 20.00

49 นางสนทอง จนทะส 92 ม.10 บ.คมใหญ ต.คมใหญ อ.เมอง 7000 20.00 5900 14.75

134

50 นางไมงาม บ�ภาพ 141 ม.3 บ.กดน 0ากน ต.นาแต อ.เมอง 3,200 8.00

51 นางบงออน สวรรณพฒน 29 ม.5 บานหนองเมก ต.คมใหญ อ.เมอง 2,400 6.00

52 นางสาวออนศร ดวงมะณย 162 ม.5 บานหนองเมก ต.คมใหญ อ.เมอง

53 นายสาทร คาผาลา 63 ม.2 บานคมใหญ ต.คมใหญ อ.เมอง 6,800 17.00

54 นางอมรรตน สเหมอน 35/1 ม.2 บานคมใหญ ต.คมใหญ อ.เมอง 10,000 25.00

55 นางหนก สเหมอน 64 ม.1 บานคมใหญ ต.คมใหญ อ.เมอง 6,900 17.25

56 นาย อสรา แกวด 99 ม.8 บ.น 0าปลก ต.น 0าปลก อ.เมอง 6,055 17.30 2,012 6.00

57 นางอทธะ เจรญสข 45 ม.1 บ.น 0าปลก ต.น 0าปลก อ.เมอง 613 1.75

58 นายค 0า พรรณณา 108 ม.1 บ.นาหมอมา ต.นาหมอมา อ.เมอง 4,900 14.00

59 นายธรวฒน พนธมาศ 97 ม.6 บ.นาผาง ต.หวย อ. ปทมราชวงศา 9,216 23.04

60 นางราพง พนธด 52 ม.6 บ.นาผาง ต.หวย อ. ปทมราชวงศา 4,600 11.50

61 นายสงา สาราญสข 51 ม.6 บ.นาผาง ต.หวย อ. ปทมราชวงศา 9,200 23.00

62 นายวฒนพงค ทองมาก 4/1 ม.6 บ.นาผาง ต.หวย อ. ปทมราชวงศา 10,800 27.00

63 นายไพรวลย รกพรม 73 ม.6 บ.นาผาง ต.หวย อ. ปทมราชวงศา 10,800 31.00

64 นายเดชา เยนใจ 53 ม.6 บ.นาผาง ต.หวย อ. ปทมราชวงศา 4,800 12.00

65 นายสาราญ จารขนธ 113 ม.6 ต.หวย อ.ปทมราชวงศา 1,050 3.00 4,252 10.63

67 นางสาล แกวเรอง ม.6 บ.นาผาง ต.หวย อ. ปทมราชวงศา 3,200 8.00 1,600 4.00

135

68 นายทองษร เจรญจต ม.6 บ.นาผาง ต.หวย อ. ปทมราชวงศา 2,400 6

69 นางเยาวลกษณ สลกทอง ม.6 บ.นาผาง ต.หวย อ. ปทมราชวงศา 4,400 11.00 2,800 7.00

70 นางสมคด ยปไธสง ม.6 บ.นาผาง ต.หวย อ. ปทมราชวงศา 1,500 3.75

71 นางบวล ขมทอง 44 ม.5บ.โนนคอทง ต.โพนเมองนอย อ.หวตะพาน 2,800 7.00

72 นายประศาสตร รกษาพนธ 190 ม.5 บ.โนนคอทง ต.โพนเมองนอย 1,224 3.06

73 นายสลด รกษาพนธ 4,120 10.30

74 นางบญทน ศรวาลย 75 ม.5บ.โนนคอทง ต.โพนเมองนอย อ.หวตะพาน 2,000 5.00

75 นางปยะวรรณ รกษาพนธ 18 ม.5 บ.โนนคอทง ต.โพนเมองนอย อ.หวตะพาน 400 1.00

76 นางปกจ มานะพมพ 44 ม.5บ.โนนคอทง ต.โพนเมองนอย อ.หวตะพาน 1,160 2.90

77 นายดารง มานะพมพ 132 ม.5 บ.โนนคอทง ต.โพนเมองนอย 2,800 7.00

78 นายเพยร ลอมทอง 100 ม.9บ.เวยงหลวง ต.โพนเมองนอย 1,500 3.75

79 นายทองเล�อน ขนตจตร 153 ม.5บ.โนนคอทง ต.โพนเมองนอย 7,312 18.28

80 นางคาพ รกษาพนธ 158 ม.5 บ.โนนคอทง ต.โพนเมองนอย 7,200 18.00

81 นางบรรจง คาภระ 28 ม.5 บ.โนนคอทง ต.โพนเมองนอย

82 นางนงคาร กอกล 163 ม.5 บ.โนนคอทง ต.โพนเมองนอย 3,500 8.75

83 นายประมวล ขนธเพชร 47 ม.5 บ.โนนคอทง ต.โพนเมองนอย 3,600 9.00

84 นายประพนธ บวงาม 33 ม.8 บ.โคกพระ ต.หนองแกว อ.หวตะพาน 5,200 13.00

136

85 น.ส.ปราณ แยมโกสม 22 ม.5 บ.โนนคอทง ต.โพนเมองนอย 200 0.50 2500 6.25

86 น.ส.หน�งฝน โคลนพนธ 60 ม.5 บ.โนนคอทง ต.โพนเมองนอย

87 นางละมน นอยม 38 ม.5 บ.โนนคอทง ต.โพนเมองนอย อ.หวตะพาน 3,100 7.75

88 นางไพจตร ใจอน 21 ม.5 บ.โนนคอทง ต.โพนเมองนอย อ.หวตะพาน 5,328 13.32

89 นายสมด ละมล 22 ม.8 บ.ขมเหลก ต.โพนเมองนอย อ.หวตะพาน 9,100 22.75

90 นายกนษฐภาต ละมล 59 ม.8 บ.ขมเหลก ต.โพนเมองนอย อ.หวตะพาน 12 3.00 2900 7.25

91 นางบวศร จนทรประสาร 85 ม.7 บ.หนองเอวมอง ต.โพนเมองนอย 1,800 4.50

92 นายวรตน ขนตจตร 4800 12.00

93 นายโฮม ละมน 72 ม.8 ต.โพนเมองนอย อ.หวตะพาน 7200 19 94 นางวนน บญเพชร 38/2 ม.5 ต.โพนเมองนอย อ.หวตะพาน 2800 7.00

95 นายสงคร โสมรกษ 56 ม.10 บ.ปลาคาว ต.ไมกลอน อ.พนา 5,600 14.00

96 นายสารอง จนทรแดง 94 ม.10 ต.ไมกลอน อ.พนา 3,444 8.61

97 นางนาร ไมนอย 3 ม.10 บานถอน ต.ไมกลอน อ.พนา 4000 10.00

98 นางถวล เกษคา 91 ม.4 บานถอน ต.ไมกลอน อ.พนา 4000 10.00

99 นายลาพน ขนทอง 75 ม.12 บ.เทพมงคลใต ต.บง อ.เมอง 3,348 8.37

100 นายอดลย โคลนพนธ 209/1 ม.19 ต.บง อ.เมอง

101 นางกนษฐา บญพทธ 107 ม.11 ต.บง อ.เมอง 1,600 4.00

102 นายเจนจบ ศรษะตระกล 242 ม.3 บานหนองตาใกล ต.หวยไร อ.เมอง 500 2.00

137

103 นายสมย สารธมา 119 ม.1 บ.หนองสามส ต.หนองสามส 4,995 14.27

104 นายเสมยน พลไชย 4 ม.1 บ.หนองสามส ต.หนองสามส 10,455 29.87

105 นายเวช เกษแกว 85 ม.1 บ.หนองสามส ต.หนองสามส 7,700 19.25

106 นายสนต สารธมา 129 ม.1 บ.หนองสามส ต.หนองสามส 6,700 16.75

107 นายศราวฒ คาด 107 ม.1 บ.หนองสามส ต.หนองสามส 6,100 15.25

108 นางธารทพย สายเพชร ม.1 บ.หนองสามส ต.หนองสามส 3,100 7.75

109 นางเกษมณ ดวงแกว ม.1 บ.หนองสามส ต.หนองสามส 3,563 9.75

110 นายจารส บญสนท ม.1 บ.หนองสามส ต.หนองสามส 4,200 10.50

111 นายทวศกดv จนทะไชย 201 ม.2 บ.หนองสามส ต.หนองสามส 6,520 18.63

112 นายบญธง หนทอง ม.2 บ.หนองสามส ต.หนองสามส 16,052 40.13

113 นายทองแดง ศลาโพธv ม.2 บ.หนองสามส ต.หนองสามส 8,602 22.53

114 นายเดชพฒน สารธมา 15,000 36.63

115 นายวฒ สภาจนทร 7,000 17.50

116 นายอาภร บญมาก 247 ม.6 บ.หนองไฮนอย ต.หนองขา 11,800 29.50

117 นายสมพศ แสนเรง 117 ม.6 บ.หนองไฮนอย ต.หนองขา 2,400 6.00 1,000 2.50

118 นายสมคด เอกศร 172 ม.6 บ.หนองไฮนอย ต.หนองขา 2,800 7.00

119 นางน�มนวล มชย 164 ม.3 บ.หนองแงดา ต.ปากอ อ.ชานมาน 2,800 7.00

120 นางผสด สมเพาะ 60 ม.6 ต.โคกกง อ.ชานมาน 1,600 4.00

138

121 นายเฉลยว ปองเพชร 123 ม.6 บ.หนองไฮนอย ต.หนองขา 9,120 22.80

122 นายวชย ทองวร 292 ม.6 บ.หนองไฮนอย ต.หนองขา 3,200 8.00

123 นายสคนทพย โพธารนทร 121 ม.6 บ.หนองไฮนอย ต.หนองขา 5,912 14.78

124 นางอานวย บญมาก 237 ม.6 บ.หนองไฮนอย ต.หนองขา 4,260 10.65

125 นางจรสศร บอแกว 28 ม.3 บ.ปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 5,296 10.75

126 นายไมตร บางเหลอ 59 ม.3 บ.ปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 7,096 17.74

127 นางมยร ทองชม 83 ม.3 บ.ปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 5,068 12.67

128 น.ส.เนาวรตน โพธารนทร 7 ม.3 บ.ปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 8,800 22.00

129 นางไพวรรณ วรรณกาล 12 ม.3 บ.ปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 6,000 15.00

130 นางอรณส สมทอง 11 ม. 3 บานปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 4,800 11.00

131 นางอครมย มทกนต 37 ม.3 บ.ปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 2,300 5.75

132 น.ส.จระวฒน โพธารนทร 93 ม.3 บ.ปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง

133 นางอาพร โคกโพธv 23 ม.3 บ.ปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 16,800 42.00

134 นายจาลอง คาภา 48 ม.3 บานปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 16,700 41.88

135 นางผองศร พนธวงษ 56 ม.3 บ.ปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 9,600 24.00

136 นายพฒนา ไชยคณ 29 ม.3 บานปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 8,500 21.25

137 นายประเสรฐ สายเหลา 74 ม.3 บ.ปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 10,400 26.00

138 นายพ�ว ศรวงษ 38 ม.3 บ.ปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 10,800 27.00

139

139 นางบานเยน ดอกแกว 25 ม.3 บ.ปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 10,800 27.00

140 นายสรยา พรอมสข 53 ม.3 บ.ปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 16,800 42.00

141 นางหนรตน พสมาตร 9 ม.3 บ.ปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 7,160 17.90

142 นางลอน คาโคตรสนย 10 ม.3 บ.ปลาคาว ต.ปลาคาว อ.เมอง 8,400 23.75

143 นางแดง มทาพร 149 ม.9 บ.ดอนกอ ต.ปลาคาว อ.เมอง 5,664 14.16

144 นางทองด มทา ม.9 บ.ดอนกอ ต.ปลาคาว อ.เมอง 13,600 34.00

145 นายคาด บตรเคน 110 ม.12 บ.โนนสง ต.ไมกลอน อ.พนา 10,326 29.75

146 นางอรณ สาระดา 5 ม.2 บ.โพนเมอง ต.ไมกลอน อ.พนา 800 2.00

147 น.ส ชารญา อนทรโทน 86 ม.2 บานโพนเมอง ต.ไมกลอน อ.พนา 833 2.38

148 นางราตร โลคา 31/1 ม.2 บ.โพนเมอง ต.ไมกลอน อ.พนา 4,312 12.32

149 นางสมศร สรยะวงค 58 ม.5 บานขาม ต.ไมกลอน อ.พนา 2,625 8.00

150 นายคาด ผ�งกล 110 ม.12 บานโนนสง ต.ไมกลอน อ.พนา 4,338 15.25

151 นายฉลอง คลงทอง 104 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 6,839 19.54

152 นายโฮม อนทอง 17 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 12,600 31.99

153 นายดารง มลสน 37 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 5,300 18.00

154 นางสวรรณ ทานมา 75 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 11,725 33.50

155 นาวนเพญ จอมแกว 86 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 4,016 111.50

156 นางอมพร ใจทอง 27 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 3,500 10.00

140

157 นางหนกล สมสกล 172 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 15,658 20.97

158 นายบญช นาศร 24 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 7,500 25.00

159 นายสพรรณ ใจทอง 87 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 12,600 36.00

160 นางจาเนยร ค 0าคณ 113 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 6,038 17.25

161 นางบวทอง พมพะสด 123 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 5,915 16.90

162 นางซอน ศรยาวงศ 59 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 10,600 26.50

163 นางวไล ทานมา 55 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 7,000 16.25

164 นางปล จอมแกว 139 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 2,000 5.00

165 นายประมวล ศาสตราชย 94/1 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 8,940 23.40

166 นางบญม พรหมจนทร 135 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 1,365 3.90

167 นายธระเดช สายสวรรณ 38 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 4,920 12.30

168 นางวมาน ทานมา 28 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 6,300 18.00

169 นางมาล แสงเพชร 32 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 1,750 5.00

170 นางเตยง อปราวลย 21 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 4,550 13.00

171 นางกลยสดา กตการ 31 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 4,463 12.75

172 นางพงษ ม�นคง 43 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 9,013 25.75

173 นายสขกาย โสภากนฑ 20 ม.2 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 2,975 8.50

174 นางสงเวยน สวด 7 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 5,250 15.00

141

175 นางคณม โสภากนต 172 ม.13 บ.ไกคา ต.ไกคา อ.เมอง 4158 11.88 6,020 17.20

176 น.ส.อนน นลภา 72 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 8,750 25.00

177 น.ส.อไรวรรณ สงหสข 119 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 4,200 11.00

178 นายสทา กนรวงค 252 ม.2 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง 8,295 23.70

179 นายหนเลน กนรวงษ 78 ม.2 ต.ไกคา อ.เมอง 7,262 20.75

180 นายประสทธv คณาสาร 77 ม.2 ต.ไกคา อ.เมอง 12,250 35.00

181 นายสงา ชยปญญา 80 ม.2 ต.ไกคา อ.เมอง 8,050 23.00

182 นายทองพน สเลศ 65 ม.2 ต.ไกคา อ.เมอง 5,075 14.50

183 นางนวลจนทร จตรส 147 ม.2 ต.ไกคา อ.เมอง 3,648 9.12

184 นางบญทอง ศาสตราชย 40 ม.2 ต.ไกคา อ.เมอง 11,200 28.00

185 นายสมบรณ จารม 27 ม.2 ต.ไกคา อ.เมอง 5,467 15.62

186 นางหนกาญจน คาผาลา 217 ม.2 บานบอบ ต.ไกคา อ.เมอง 5,075 14.50

187 นางสฤษดv คณาสาร 171 ม.2 บานบอบ ต.ไกคา อ.เมอง 8,750 25.00

188 นายวชย ทองสแกว 268 ม.5 ต.ไกคา อ.เมอง 1,600 4.00

189 นายธานนทร เคนคน 200 ม.7 บ.นาสะอาด ต.เสนางคนคม 1,200 3.00

190 นางวนนา เหมอนตร 159 ม.7 บ.นาสะอาด ต.เสนางคนคม 1,200 3.00

191 นางณฐสดา เมองปาก 156 ม.7 บ.นาสะอาด ต.เสนางคนคม 2,600 13.00

192 นางหนกนท สวอ 49 ม.7 บานนาสะอาด ต.เสนางคนคม 5,000 12.00

142

193 น.ส.ชตมา เคนคน ม.7 บ.นาสะอาด ต.เสนางคนคม 1,600 4.00

194 นางทองส เคนคน 63 ม.7 บ.นาสะอาด ต.เสนางคนคม 2,000 5.00

195 นางกาส คาจาปา ม.7 บ.นาสะอาด ต.เสนางคนคม 6,000 15.00

196 นายรงสนต ไชยแสง 103 ม.1 บ.นาจก ต.นาจก อ.เมอง 5,600 14.00

197 นายบญศร สลกษณ 18 ม.7 บ.โนนผ 0ง ต.นาจก อ.เมอง 3,600 9.00

198 นายธานน ม�งขวญ 114 ม.1 บ.นาจก ต.นาจก อ.เมอง 4,480 13.70

200 นางหนเวยง ศรสวงศ 16 ม.8 บ.ถอนใหญ ต.ปลาคาว อ.เมอง 7,948 19.87

201 นางดวงมะลา วนดวงศ 69 ม.8 บ.ถอนใหญ ต.ปลาคาว อ.เมอง 44 11.00 3,150 9.00

202 นายสมบรณ พรอมสข 21 ม.8 บ.ถอนใหญ ต.ปลาคาว อ.เมอง 5,200 13.00

203 นางจาป ปาตะศร 115 ม.8 บ.ถอนใหญ ต.ปลาคาว อ.เมอง 2,300 5.75 7,300 13.25

204 นางลม นนทะบตร 55 ม.8 บานถอนใหญ ต.ปลาคาว อ.เมอง 1,200 3.00

205 นางสมร หม�งทอง 98/1 ม.8 บ.ถอนใหญ ต.ปลาคาว อ.เมอง 4,600 11.50

206 นางคาพา ศรสวงค 34 ม.8 บ.ถอนใหญ ต.ปลาคาว อ.เมอง 3,200 8.00

207 นางอาร วรยะภาพ 30 ม.8 บานถอนใหญ ต.ปลาคาว อ.เมอง 6,800 17.00

208 นางหนพศ ปาตะศร 116 ม.8 บ.ถอนใหญ ต.ปลาคาว อ.เมอง 1,600 4.00

209 นางเยน สอนพงษ 86 ม.8 บ.ถอนใหญ ต.ปลาคาว อ.เมอง 3,352 8.38

210 นางอไรวรรณ จนทรแดง 64 ม.8 บ.ถอนใหญ ต.ปลาคาว อ.เมอง 7,200 18.00

211 นางบญทม อรบตร 89 ม.8 บานถอนใหญ ต.ปลาคาว อ.เมอง 1,400 4.00

143

212 นายสมคร น 0าใจ 29 ม. 8 บานถอนใหญ ต.ปลาคาว อ.เมอง 6,400 16.00

213 นางบญช แถวลลา 82 ม.8 บ.ถอนใหญ ต.ปลาคาว อ.เมอง 1,500 3.75

214 นางจอมทอง ดวงมณย 14 ม.8 บ.ถอนใหญ ต.ปลาคาว อ.เมอง 8,400 21.00

215 นางสวรรณ ปาตะศร 127 ม.8 บ.ถอนใหญ ต.ปลาคาว อ.เมอง 10,000 25.00

216 นายบญเทอง วรยะภาพ 23 ม.6 บานนาด ต.ปลาคาว อ.เมอง 7,200 18.00

217 นางนน มาหา 16 ม.16 บ.นอยหมอทอง ต.จานลาน อ.พนา 3,020 8.63

218 นาวสภาพร สบนาวน 71 ม.16 บ.นอยหมอทอง ต.จานลาน อ.พนา 2,670 7.63

219 นายเสน จนทะส 15 ม.1 บ.คมใหญ ต.คมใหญ อ.เมอง 2800 7.00

220 นางกนกวรรณ บตรทศ 90 ม.5 บานกดน 0ากน ต.นาแต อ.เมอง 6320 15.8

221 นางนภา ตาทอง 16 ม.7 บานกดน 0ากน ต.นาแต อ.เมอง 3200 8

222 นางอทย นามสข 170 ม.6 บานกดน 0ากน ต.นาแต อ.เมอง 7350 21

223 นางทองมวน ประกอบสนต 33 ม.2 บ.คาพระ ต.คาพระ อ.หวตะพาน 4,000 10.00

224 นางสวมล พฒนราช 2 ม.2 บานคาพระ ต.คาพระ อ.หวตะพาน จ 5,400 13.50

225 นางสมร ธยาธรรม 97 ม.7 บานโคกชาด ต.คาพระ อ.หวตะพาน 5,900 14.78

226 นางสาราญ บวคา 11/1 ม.4 บ.กดซวย ต.คาพระ อ.หวตะพาน 18,300 46.05

227 นางหนรก แสนโสภา 22 ม.10 บ.กดซวย ต.คาพระ อ.หวตะพาน 10,600 26.50

228 นางคา สายคเมอง 15 ม.2 บานคาพระ ต.คาพระ อ.หวตะพาน 4,700 11.75

144

229 น.ส.ศรณญา คณมา 107 ม.10 บ.กดซวย ต.คาพระ อ.หวตะพาน 5,900 13.75

230 นายบวกนต ธนาธรรม 53 ม.3 บานคาพระ ต.คาพระ อ.หวตะพาน 8,000 20.25

231 นางสงวน สมม�น 16 ม.5 บานโนนหนามแทง ต.คาพระ อ.หวตะพาน 4,200 10.50

232 นายบญสง กาหาวงศ 22 ม.11 บานโนนหนามแทง ต.คาพระ 5,700 14.25

233 นางองคาร กาลบญ 73 ม.11 บานโนนหนามแทง ต.คาพระ 8,400 21.00

234 นายบรรจง วงคณ 33 ม.1 ต.หวยไร อ.เมอง 4,400 11.00

235 นายธระยทธ นามสร 140 ม.1 ต.หวยไร อ.เมอง 1,600 4.00

236 นายสมจตร ศรบรณ 94 ม.4 บานโนนสง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 13,600 34.00

237 นายทอง วงศจนทร 207 ม.4 บานโนนสง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 5,600 14.00

238 นายหาร กองคา 171 ม.4 บานโนนสง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 7,200 18.00

239 นางพรชย อนจนทร 154 ม.4 บานโนนสง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 9,400 23.00

240 นายแสงจนทร ประกอบบญ 7 ม.4 บานโนนสง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม 4,100 10.25

145

รายช�อสมาชกท�ไมผานการรบรองมาตรฐานขาวอนทรยปการผลต 2558 จานวนท &งส &น 36 ราย

ลาดบ ช�อ-สกล ท�อย วนท�เขา

รวมโครงการ

วนท�ถกระงบการ

รบรอง

เหตผลท�ถกระงบการรบรอง

1 นางอวน ผลาวงศ 138 ม.9 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม

31 มค.57 4 กย.58 พบป ยเคม บรเวณบาน เอามาปลกหญาไวเล 0ยงวว และใสยางพารา

2 นางวาสนา ธรรมปต 210 ม.2 บ.โคกกลาง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม

31 มค.57 4 กย.58 จากการสอบถามเกษตรกร บอกวาใชป ยเคม ตรากระตาย ใสสวนปาลม แตนาขาวไมไดใส

3 นายหอมไกร นามช 177 ม.4 บ.โนนสง ต.นาเวยง อ.เสนางคนคม

31 มค.58 4 กย.58 พบป ยเคม ตรารถอแตน ใตเถยงนา เกษตรกรบอกวาเอาไวปลกถ�วดน

4 นายผ�ง ทานจนทร 18 ม.8 บ.หวยสวรรค ต.โนนหนามแทง อ.เมอง

31 มค.57 4 กย.58 ไมแจงพ 0นท� และยงใชป ยเคมในพ 0นท�ท�เชา

5 นางหนเพชร ปญญาดษฐ ม.1 บ.นาจก ต.นาจก อ.เมอง 31 มค.57 4 กย.58 พบป ยเคมท�บรรจในถงใสวางอยบนรถอแตก บอกวาเอามาใสถ�วฝกยาว ท�ไมไดปลกในพ 0นท�ตวเอง

6 นางสารอง กณรวงษ 29 ม.9 บ.บอบ ต.ไกคา อ.เมอง

31 มค.58 4 กย.58

พบข 0ไก ตราหวไก หจก.โรงสโชคประเสรฐ อานาจเจรญ บอกวาเอาไวปลกผก

146

ลาดบ ช�อ-สกล ท�อย วนท�เขา

รวมโครงการ

วนท�ถกระงบการ

รบรอง

เหตผลท�ถกระงบการรบรอง

7 นางบงอร จารขนธ 17 ม.10 บ.ถอน ต.ไมกลอน อ.พนา

31 มค.57 4 กย.58 พบป ยอนทรยมาทราบสวนประกอบ ตรา ขาวหอมมะลไทย

8 นางสงกรานต พมพะวงศ 7 ม.5 บ.โนนหนามแทง ต.คาพระ อ.หวตะพาน

31 มค.58 4 กย.58 พบป ยอนทรย ตราเรอนไม สนง.เกษตรและสหกรณแจกฟร เอาไวปลกผก

9 นางเรยม มาระแสง 1 ม.4 บ.กดซวย ต.คาพระ อ.หวตะพาน

31 มค.58 4 กย.58 พบการใชป ยอนทรย ตราไมน 0า

10 นางรชน จนทะชาต 56 ม.4 บ.กดซวย ต.คาพระ อ.หวตะพาน

31 มค.58 4 กย.58 แจงพ 0นท�การผลตไมครบ พบป ยเคม ตราเมดเงน สตร 15-15-15 เกษตรกรบอกเอาไวใสมนสาปะหลง

11 นางนอย ลาภาพนธ 119 ม.4 บ.กดซวย ต.คาพระ อ.หวตะพาน

31 มค.58 4 กย.58 ไมแจงพ 0นท� และยงใชป ยเคมในพ 0นท�ท�เชา

12 นางพรทพย ไชยธรรม 131 ม.2 บ.หนองขอน ต.คาพระ อ.หวตะพาน

31 มค.58 4 กย.58 พบป ยเคม ไวในครอบครอง ตราเมดเงน สตร 15-15-15

13 นายวชต นางหงษา 6 ม.1 ต.หวยไร อ.เมอง 31 มค.58 4 กย.58 ใชป ยเคม ตรากระตาย ใสผกสวนครว ในแปลงท� 4 14 นายลาไย แสงเพชร 29 ม.1 ต.หวยไร อ.เมอง 31 มค.58 4 กย.58 พบการใชข 0ไกอดเมด

147

ลาดบ ช�อ-สกล ท�อย วนท�เขา

รวมโครงการ

วนท�ถกระงบการ

รบรอง

เหตผลท�ถกระงบการรบรอง

15 นายสมจตร นามหงษา 43 ม.1 ต.หวยไร อ.เมอง 31 มค.58 4 กย.58 พบการใชป ยอนทรย ตราทบทมทอง ไมทราบแหลงท�มา 16 นางชน ทานะสน 16 ม.1 ต.หวยไร อ.เมอง 31 มค.58 4 กย.58 พบการใชป ยอนทรย ตราทบทมทอง และป ยตราบ�กบอส 17 นายหสนย นามเมอง 76 ม.1 ต.หวยไร อ.เมอง 31 มค.58 4 กย.58 พบการใชป ยอนทรย ตราทบทมทอง 18 นางบวทพย นรชาญ 18 ม.1 ต.หวยไร อ.เมอง 31 มค.58 4 กย.58 พบการใชป ยอนทรย ตราทบทมทอง 19 นายอาพร แพงจาย 67 ม.1 ต.หวยไร อ.เมอง 31 มค.58 4 กย.58 พบการใชป ยอนทรย ตราทบทมทอง 20 นายบญเจรญ นามสร 88 ม.1 ต.หวยไร อ.เมอง 31 มค.58 4 กย.58 พบการใชป ยอนทรย ตราทบทมทอง 21 นางหอมหวน หวงผล 11 ม.1 ต.หวยไร อ.เมอง 31 มค.58 4 กย.58 พบการใชป ยอนทรย ตราทบทมทอง 22 นางปวตรา ปาออย 114 ม.1 ต.หวยไร อ.เมอง 31 มค.58 4 กย.58 พบการใชป ยอนทรย ตราทบทมทอง 23 นายอานภาพ ใจรตน 48 ม.1 ต.หวยไร อ.เมอง 31 มค.58 4 กย.58 พบการใชป ยอนทรย ตราทบทมทอง

24 นายเอ 0ยว ใจรตน 60 ม.1 ต.หวยไร อ.เมอง 31 มค.58 4 กย.58 พบการใชป ยอนทรย ตราทบทมทอง แจงพ 0นท�ไมครบทกแปลง

25 นางบงอร ธรรมบตร 91 ม.7 บ.นาสะอาด ต.เสนางคนคม อ.เสนางคนคม

31 มค.57 4 กย.58 ใชยาฆาเพล 0ย และใชป ยอนทรยเคม

26 นางมาลย ทองแกว ม.7 บ.นาสะอาด ต.เสนางคนคม อ.เสนางคนคม

31 มค.57 4 กย.58 ใชป ยอนทรย ตราพลจตรฟารม

27 นางกองมา เมองจนทร ม.7 บ.นาสะอาด 31 มค.57 4 กย.58 ใสป ยเคม สวนมนสาปะหลง

148

ลาดบ ช�อ-สกล ท�อย วนท�เขา

รวมโครงการ

วนท�ถกระงบการ

รบรอง

เหตผลท�ถกระงบการรบรอง

28 นางดอกไม พมพอนทร 114/1 ม.1 บ.หนองสามส ต.หนองสามส อ.เสนางคนคม

31 มค.56 4 กย.57

พบการใชป ยเคม

29 นายแมน สขสง 17 ม.1 บ.นาหมอมา ต.นาหมอมา อ.เมอง

31 มค.54 4 กย.55 พบการใชป ยเคม

30 นายวรวฒน บตรราช 34 ม.5 บ.นาหวา ต.โนนโพธv อ.เมอง

31 มค.57 4 กย.58 พบการใชป ยเกลอในแปลงผก

31 นางรศม พนธวงษ 86 ม.6 บ.ดอนกอ ต.ปลาคาว อ.เมอง

31 มค.57 4 กย.58 พบการใชป ยเคม

32 นายตย ปฎโชต 217 ม.1 บ.หนองสามส ต.หนองสามส อ.เสนางคนคม

31 มค.56 4 กย.58 พบการใชป ยอนทรยเคม ตราสามหววว 7-3-10, ป ยเคมตรานกอนทรยค

33 นายธงชย พมพอนทร 82 ม.1 บ.หนองสามส ต.หนองสามส อ.เสนางคนคม

31 มค.56 4 กย.58 พบการใชป ยเคม

34 นางยพน ปาตะศร 15 ม.8 บ.ถอนใหญ 31 มค.56 4 กย.58 พบการใชป ยยเรย 46-0-0

149

ลาดบ ช�อ-สกล ท�อย วนท�เขา

รวมโครงการ

วนท�ถกระงบการ

รบรอง

เหตผลท�ถกระงบการรบรอง

35 นางเวยงชย ทองวรณ 93 ม.9 บ.ดอนกอ ต.ปลาคาว อ.เมอง

31 มค.57 4 กย.58 พบการใชป ยอนทรยเคม ตรา ปลานลทอง 6-3-5

36 นางจรญญา ลาภสาร 21 ม.6 บ.นาด ต.ปลาคาว 31 มค57 4 กย.58 พบการใชป ยอนทรยเคม ตรา เกาพญาเสอดาว 6-3-3

150