cooltura.co.uk 25 (639)18 czerwca 2016

639-COVER.indd 1 14/06/2016 14:59:18

639-MAKIETA 1 01-23.indd 2 14/06/2016 17:27:42

639-MAKIETA 1 01-23.indd 3 14/06/2016 17:27:45

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL

GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490

www.cooltura.co.uk, info@cooltura.co.uk

REDAKTOR NACZELNYKORDIAN KLACZYŃSKI

kordian@cooltura.co.uk, wew. 256

Z-CA REDAKTORA NACZELNEGOPIOTR DOBRONIAK

dobroniak@cooltura.co.uk, wew. 261

DZIENNIKARZESYLWIA MILAN

sylwia@cooltura.co.uk MARCIN URBAN, wew. 248

m.urban@cooltura.co.ukDARIUSZ A. ZELLER

darek@cooltura.co.uk, wew. 255

DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA agata@cooltura.co.ukTOMEK WOŹNICZKA sergei@cooltura.co.uk

TOMEK WALĘCIUK tomasz.waleciuk@cooltura.co.uk

WSPÓŁPRACOWNICYTOMASZ BOREJZA / PRZEMYSŁAW ĆWIK / MAŁGORZATA

DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / MATEUSZ MADEJSKI / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANNA PAWLETA / MARCIN SZCZEPAŃSKI / PIOTR URBANIK /

TOMASZ WILCZKIEWICZ / KAROLINA ZAGRODNA / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI

KOREKTA BEATA TOMCZYK beata@cooltura.co.uk

MARKETING I REKLAMAmarketing@cooltura.co.uk

DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMYKRZYSZTOF CHOWANIEC kc@cooltura.co.uk, wew. 244

WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMYJOANNA ROŻEK joanna@cooltura.co.uk, wew. 246

SPECJALIŚCI ds. MARKETINGU I REKLAMYEWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk wew. 245

EWA MROCZEK e.mroczek@cooltura.co.uk, wew. 250 MAŁGORZATA SAS m.sas@cooltura.co.uk, wew. 263

GRZEGORZ URBANEK g.urbanek@cooltura.co.uk

DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA ewa@cooltura.co.uk

0208 846 3614

KSIĘGOWOŚĆ RADOSŁAW STASZEWSKI radek@cooltura.co.uk

KATARZYNA CEGIEŁKA kate@cooltura.co.uk

DYSTRYBUCJA distribution@cooltura.co.ukWYDAWCA Sara-Int Ltd.

ISSN 1743-8489

Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie

prawo do skracania i prze reda go wania tekstów. Publikowanie zamieszczonych teks tów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne

z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

coolturamagazine #coolturaUK issuu.com/cooltura tablet / smartfon

POLISHWEEKLYMAGAZINEW NUMERZE 639.

054006 W OBIEKTYWIE

008 NA WYSPACH

014 PRZEGLĄD PRASY BRYTYJSKIEJ

018 PRAWO

024 TEMAT NUMERUWielkie europejskie pytanie

030 KOMENTARZ TYGODNIAPiłkarskie placebo dla Europy

032 FELIETONBrexit – Srexit

034 FELIETON„Polscy zdrajcy” za Brexit?

038 TRANSPORTLondyn

042 CAFÉ COOLTURANadchodzące wydarzenia

052 MUZYKAZa zdrowie Duncana Lamonta!

Okładka: TOMEK WOŹNICZKA

054 FOTOREPORTAŻ

Dzień otwarty w Polskim Ośrodku

Lewisham

056 KSIĘGARNIA

060 WIELKA BRYTANIA

OD KUCHNI

Schabowy na Jawie

062 ZDROWIE I URODA

Nie dziel włosa na czworo

066 GUEST ROOM

Twórczość czytelników

070 OGŁOSZENIA DROBNE

090 SPORT

Strefa Kibica EURO 2016

096 KRZYŻÓWKA

097 HOROSKOP

030

012

639-MAKIETA 1 01-23.indd 4 14/06/2016 17:27:52

639-MAKIETA 1 01-23.indd 5 14/06/2016 17:27:54

006 Zdjęcie tygodniaTaki jesT LONDYN

Z wysokości na cześć Jej Wysokości

Helikopter Royal Air Force przelatuje 11

czerwca nad centrum Londynu podczas „Trooping the Colour”. Ta coroczna parada organizowana jest z okazji rocznicy przyjścia na świat brytyjskiego monarchy. W tym roku świętowano 90. urodziny królowej Elżbiety II.

Czytaj więcej na str. 12

639-MAKIETA 1 01-23.indd 6 14/06/2016 17:27:55

Fot.

PAP/

EPA

/CPL

Nei

l Cha

pman

/Brit

ish

Min

istr

y of

Def

ence

639-MAKIETA 1 01-23.indd 7 14/06/2016 17:27:58

008 WIADOMOŚCINA WYSPACH

» 61-letni Grant – który w prze-szłości między innymi prowadził

Chelsea w finale Ligi Mistrzów, a obecnie jest szkoleniowcem reprezentacji Ghany – w kwietniu otrzymał decyzję o przyzna-niu mu polskiego obywatelstwa, a w ponie-działek odebrał tymczasowy paszport z rąk konsul Renaty Wasilewskiej-Mazur.

– Proszę przekazać kibicom, że mam nadzieję, że Polska poradzi sobie świetnie na turnieju (mistrzostwach Europy we Francji – przyp. red.) – mówił szczęśliwy szkoleniowiec, który prosił o zakończenie procedury przed turniejem, aby mógł kibi-cować biało-czerwonym już jako Polak.

– To bardzo ważny dzień dla mnie. Mój ojciec Majer urodził się w Polsce, był obywatelem polskim; podobnie dziadek Abraham, pradziadek Herschel i pokole-nia wcześniej. Gdyby nie doszło do drugiej wojny światowej, pewnie żyliby w Mławie do dzisiaj. Wraz z odebraniem przeze mnie paszportu, historia zatoczyła dzisiaj koło – powiedział Grant, którego imię zostało w dokumencie zapisane zgodnie z polską pisownią, Abraham, a nie dotychczas sto-sowaną transliteracją, Avram.

– To, że jestem Polakiem jest dla mnie naturalne. Urodziłem się w Izraelu, moja matka przyjechała tam z Nowego Jorku, a ja, choć byłem blisko obojga rodziców, to opowieści taty i jego rodziny były dla mnie szczególnie ważne. To dobry, ważny dzień – podkreślił.

Szkoleniowiec wspominał również swojego ojca, który zmarł w 2009 roku.

– Był wyjątko-wym człowie-

kiem, bardzo mi go brakuje. Stracił całą rodzinę, własnymi rękami pochował rodzi-ców i rodzeństwo, kiedy zmarli z mrozu i wygłodzenia (na Syberii – przyp. red.), ale nigdy nie widziałem go zgorzkniałego lub domagającego się zemsty – nigdy. Zawsze myślał o przyszłości, był bardzo pozy-tywną, radosną osobą. Wiele osób może się od niego uczyć: możesz doświadczyć cierpienia, ale potem samemu wybierasz, jakim chcesz być przez resztę życia. On wybrał, że chce być pozytywnie nasta-wiony do świata, bez żalu – a przecież gdyby go miał, byłoby to zrozumiałe. To dobra, ważna lekcja dla mnie; był wyjąt-kowym ojcem – dodał.

Poniedziałkowe wydarzenie koń-czy kilkuletnie starania Granta o polski paszport w trakcie których wielokrot-nie odwiedzał Polskę, aby poznać prze-szłość swojej rodziny i zebrać niezbędną dokumentację. Jak podkreślił, jest bardzo wdzięczny mieszkańcom Mławy, a także innych polskich miast, którzy pomogli mu w tym zadaniu.

– Moje podróże do Polski wyni-kały przede wszystkim z chęci pozna-nia naszych korzeni, dowiedzenia się jak najwięcej o mojej rodzinie. Znaleźliśmy wiele dokumentów, o których istnieniu wcześniej nie wiedziałem, między innymi akt urodzenia ojca, na którym było napi-sane, że urodził się w 1927 roku, a nie, jak myślał, w 1928 roku. To był bardzo wzru-szający moment, poczułem dotyk historii... – wspominał Grant.

Jak zaznaczył, niezależnie od swoich zobowiązań zawodowych odwiedza Pol-skę „co najmniej cztery, pięć razy w roku”. – Pierwszy raz byłem w 1988 roku i od tamtej pory wracałem ponad 100 razy. Konsulowie spytali mnie, czy będę chciał przyjechać wkrótce do Polski na polskim paszporcie czy na izraelskim. Odpowie-działem, że oczywiście na polskim – chcę zobaczyć, jakie to uczucie – podkreślił.

Grant zapowiedział również, że planuje wybrać się na jeden z meczów reprezentacji Polski podczas trwających Mistrzostw Europy we Francji. – Nie mam jeszcze szalika, ale z pewnością będę wspierał Polaków – uśmiechał się. (Jakub Krupa, PAP) «

Były trener Chelsea odebrał polski paszportAvram Grant, były trener Chelsea i West Hamu United odebrał w konsulacie RP w Londynie swój pierwszy polski paszport. Szkoleniowiec podkreślił, że to dla niego „wyjątkowo wzruszający” dzień.

dzień – podkreślił.Szkoleniowiec wspominał również

swojego ojca, który zmarł w 2009 roku.– Był wyjątko-wym człowie-

myślał, w 1928 roku. To był bardzo wzru-szający moment, poczułem dotyk historii... – wspominał Grant.

Jak zaznaczył, niezależnie od swoich zobowiązań zawodowych odwiedza Pol-skę „co najmniej cztery, pięć razy w roku”. – Pierwszy raz byłem w 1988 roku i od tamtej pory wracałem ponad 100 razy. Konsulowie spytali mnie, czy będę chciał przyjechać wkrótce do Polski na polskim paszporcie czy na izraelskim. Odpowie-działem, że oczywiście na polskim – chcę zobaczyć, jakie to uczucie – podkreślił.

Grant zapowiedział również, że planuje wybrać się na jeden z meczów reprezentacji Polski podczas trwających Mistrzostw Europy we Francji. – Nie mam jeszcze szalika, ale z pewnością będę wspierał Polaków – uśmiechał się. (Jakub Krupa, PAP)

Abraham Grant z aktem nadania polskiego obywatelstwa w towarzystwie Renaty Wasilewskiej-Mazur, konsul RP w Londynie

Fot.

Jaku

b Kr

upa

639-MAKIETA 1 01-23.indd 8 14/06/2016 17:45:51

639-MAKIETA 1 01-23.indd 9 14/06/2016 17:28:07

010 WIADOMOŚCINA WYSPACH

» W zbliżającym się referendum Szkoci zagłosują za pozosta-

niem Wielkiej Brytanii w Unii Europej-skiej, jednak co do kolejnego referen-dum w sprawie niepodległości Szko-cji w przypadku Brexitu są podzie-leni – wskazują opublikowane wyniki sondażu.

51 proc. badanych Szkotów zagło-suje za pozostaniem Wielkiej Brytanii w UE, podczas gdy tylko 21 proc. opo-wiada się za wyjściem ze Wspólnoty.

We wrześniu 2014 roku odbyło się w Szkocji referendum w sprawie jej nie-

podległości; przeciwko odłączeniu się od Zjednoczonego Królestwa oddano 55,3 proc. głosów. W kwietniu bieżą-cego roku przywódczyni Szkockiej Par-tii Narodowej (SNP) Nicola Sturgeon zapowiadała, że Szkocja powinna roz-pisać kolejne takie referendum,  jeśli Wielka Brytania wyprowadzi ją „wbrew jej woli” z UE.

Jednak aktualny sondaż wykazał, że 46 proc. Szkotów nie widzi potrzeby rozpisywania nowego referendum nie-podległościowego, jeśli Wielka Brytania wybierze wyjście ze Wspólnoty. Jedno-

cześnie za takim rozwiązaniem opowie-działo się 43 proc. ankietowanych.

Samą niepodległość popiera obecnie 38 proc. Szkotów, a 48 proc. badanych wybrałoby pozostanie w Wielkiej Bry-tanii. Sondaż przeprowadził w dniach 4-22 maja instytut TNS; przebadano około 1000 osób.

W Szkocji zarejestrowanych jest około 3,9 mln wyborców z 44,7 mln w całym Zjednoczonym Królestwie. Referendum w sprawie dalszego człon-kostwa Wielkiej Brytanii w UE odbędzie się w czwartek, 23 czerwca. «

» W czasie przedłużonej o 48 godzin rejestracji ponad 433 

tysiące Brytyjczyków zapisało się do udziału w referendum na temat dal-szego członkostwa Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej. Poinformowała o  tym kancelaria premiera Davida Camerona.

Rejestrację przedłużono ze względu na awarię systemu rejestracji wybor-ców; początkowy termin upływał o pół-nocy z zeszłego wtorku na środę.

Jak  sprecyzowała  rzeczniczka Camerona, w wyniku wydłużenia ter-minu łączna liczba zapisów w ostat-

nim tygodniu rejestracji wzrosła  do 1,5 miliona. Na razie nie podano,  ile w sumie zare-jestrowało się osób.

Według brytyjskich mediów zarządzany przez kancelarię premiera serwis przestał działać późnym wieczorem we wto-rek (7 czerwca), uniemożliwiając wpis do rejestru wyborców dziesiątkom 

tysięcy  ludzi, którzy zosta-wili to na ostat-nią chwilę.

Według ekspertów o wyniku refe-rendum zdecy-duje  frekwen-cja;  im będzie 

niższa,  tym mocniejszy będzie obóz zwolenników wyjścia Wielkiej Bry-tanii z UE, gdyż tworzy go elektorat bardziej zdyscyplinowany i zdecydo-wany głosować. «

Awaria wydłużyła czas rejestracji

Szkoci chcą zostać w Europie

639-MAKIETA 1 01-23.indd 10 17/06/2016 09:37:13

011

639-MAKIETA 1 01-23.indd 11 14/06/2016 17:28:11

012 WIADOMOŚCINA wyspAch

Jakub krupa, pAp

» Uroczystości rozpoczęła trady-cyjna parada wojskowa zwana

Trooping the Colour, która spod będą-cego rezydencją królowej Pałacu Buc-kingham przeszła aleją The Mall na prze-znaczony na pokazy wojsk plac Horse Guards Parade w pobliżu Downing Street i z powrotem tą samą trasą. Potem kawalkada konnych powozów z Elżbietą II i członkami jej rodziny przejechała wśród wiwatów z Horse Guards Parade do pałacu.

Rodzina królewska zgromadziła się następnie na balkonie Pałacu Buckin-gham, pozdrawiając zebrane tłumy. Dla czwartej w linii sukcesji brytyjskiego tronu księżniczki Charlotte, córki księ-cia Cambridge Williama, był to pierwszy tego rodzaju publiczny występ.

Tłumy podwładnych na urodzinach królowejW obecności tłumów Brytyjczyków i turystów z całego świata odbyły się  w Londynie oficjalne obchody 90. urodzin królowej Elżbiety II. Dzień później 10 tys. osób zasiadło do gigantycznej biesiady.

639-MAKIETA 1 01-23.indd 12 14/06/2016 17:28:13

013

Wojskową część uroczystości zakoń-czył pokazowy przelot używanych obecnie przez Królewskie Siły Powietrzne (RAF) samolotów i śmigłowców oraz myśliw-ców Hurricane i Spitfire z czasów II wojny światowej. Dziewięć odrzutowców Hawk z zespołu akrobacyjnego Red Arrows wyrysowało na niebie dymne smugi w bry-tyjskich barwach narodowych.

– To wspaniały moment. Cieszę się, że mogę tutaj być razem z Brytyjczykami i świętować urodziny królowej. Monar-chia to coś, co straciliśmy we Francji, ale w trakcie tych uroczystości można poczuć dumę Brytyjczyków. Lubię demokrację, ale taka monarchia jak tutaj jest dobra – powiedziała podczas uroczystości fran-cuska studentka Oceane.

– Kocham królową. Zawsze tak było: moi rodzice też ją kochali i dorastałam w uwielbieniu dla rodziny królewskiej

i królowej. Zobacz dookoła nas – są tutaj ludzie z całego świata, specjalnie na to wydarzenie. Widziałam wiele świata, byłam w Ameryce, ale nigdzie indziej na świecie tego nie znajdziesz; jesteśmy farciarzami. Pójdziemy do hotelu Savoy na herbatę, później na przedstawienie, a jutro wracamy tutaj na piknik – tłu-maczyła z kolei mieszkająca w Londy-nie Susanne, która wraz z koleżankami spędzała sobotę w położonym tuż obok Pałacu Buckingham Green Park.

– Przyleciałem dzisiaj rano specjal-nie z RPA. Moja królowa jest moją kró-lową, moją damą. Jeśli spojrzysz na nią i na rodzinę królewską – to nie tylko instytucja, to nasza rodzina. My, Brytyjczycy, postrze-gamy siebie jako dużą rodzinę i ona jest jej częścią" – powiedział z kolei Johann.

Obchody urodzin monarchini kon-tynuowano także w niedzielę, kiedy to

ponad 10 tys. osób zgromadziło się wzdłuż reprezentacyjnej londyńskiej alei The Mall, by wziąć udział – mimo lekkich opadów deszczu – w pikniku w ramach oficjalnych obchodów urodzin królowej.

Goście wywodzili się z ponad 600 organizacji, którym patronuje brytyjska monarchini. Każdy otrzymał koszyk lun-chowy pełen jedzenia i napojów, a także pelerynę, aby okryć się od deszczu, który wczesnym popołudniem padał w Lon-dynie.

Nieco później – już w pełnym słońcu – brytyjska królowa przejechała wzdłuż alei w odsłoniętym samochodzie, pozdra-wiając wraz z 95-letnim mężem, księciem Filipem zgromadzonych poddanych. Za nimi jechali książę William i księżna Kate, a także książę Harry, którzy wcześniej przechadzali się po terenie pikniku, oso-biście witając się z gośćmi.

Po przejeździe królowej zaprezento-wany został bogaty program artystyczny, który był transmitowany na żywo w BBC i telewizjach informacyjnych w całej Wiel-kiej Brytanii i w wielu byłych brytyjskich koloniach.

Według opublikowanych niedawno wyników sondażu, 25 proc. Brytyjczyków oczekiwałoby w przyszłości referendum w sprawie wprowadzenia republiki, ale aż 59 proc. jest temu przeciwnych. Gdyby jednak do głosowania doszło, aż 70 proc. byłoby za utrzymaniem monarchii.

Prywatne obchody metrykalnych 90. urodzin brytyjskiej królowej odbyły się 21 kwietnia. Tradycję organizowania oddzielnych prywatnych i oficjalnych obchodów urodzin brytyjskich monar-chów zapoczątkował w 1748 roku Jerzy II. Data jego urodzin wypadała w niesprzy-jającym licznemu udziałowi publiczno-ści listopadzie, więc przesunął obchody na wiosnę, łącząc je z paradą wojskową Trooping the Colour.

Zgodnie z decyzją brytyjskiego rządu, czas otwarcia wszystkich pubów w Wiel-kiej Brytanii wydłużono w piątek i sobotę o dwie godziny, do godz. 1 w nocy. Zado-woleni są z tego też kibice piłkarscy: w sobotę swoje pierwsze mecze na mistrzostwach Europy zagrały reprezen-tacje Anglii i Walii.

Według banku Lloyds, w ciągu 90 lat życia królowej Elżbiety II cena jednopin-towego (568 ml) kufla piwa wzrosła 150 razy – w 1926 roku wynosiła dwa pensy, a obecnie średnia cena na terenie Wielkiej Brytanii to 2,97 funta. Na terenie Londynu ta cena jest znacznie wyższa. «

Członkowie rodziny królewskiej przejeżdżają przez The Mall w ramach

obchodów 90. urodzin królowej

Fot.

PAP/

EPA

639-MAKIETA 1 01-23.indd 13 14/06/2016 17:28:14

014 WIADOMOŚCIPrasa na WysPach

Przygotowała: Sylwia Milan Źródło: Daily Mail

» W 2027 wyleci na Marsa pierw-sza grupa ludzi. Z 200 tys. ochot-

ników ze 140 krajów wybrano 100. Dal-sze testy zredukują ich do 40, a następ-nie 24 osób, które ostatecznie polecą.

Co dwa lata będą dołączać do nich cztery kolejne. Projekt MARS ONE czę-ściowo finansowany przez telewizyjne reality show. Trzeba pamiętać, że to bilet w jedną stronę. Nie ma powrotu. Miesz-kańcy Ziemi lądujący na czerwonej pla-necie, muszą zawalczyć o przetrwanie hodując żywność, znajdując wodę, pro-dukując tlen.

Kandydaci przechodzą testy iden-tyczne jak astronauci z NASA. Wybie-rani tylko najlepsi. Przygotowania idą już pełną parą. System lądowania spraw-dzany 8 razy. Ma być niezawodny zanim weźmie na pokład ludzi. Po selekcji mamy już 33 kandydatów z USA, 31 z Europy, 16 z Azji, 7 z Afryki, 7 z Australii. Finali-ści muszą przeznaczyć przed wyjazdem ok. 10 lat na przygotowania.

Pierwsze roboty, pracujące na rzecz

ekspedycji, wyruszą za 2 lata. W 2020 i 2022 poleci kilka transportów z nie-zbędnym wyposażeniem.

Kim są ludzie zdecydowani porzu-cić wszystko i zacząć od nowa gdzie indziej?

SARA DIRECTOR, 26 lAT. MEnADżER– Uważam, że ludzkość ma większy poten-cjał nad to, co osiąga na Ziemi. Możemy więcej i lepiej. Mam zamiar przekonać się o tym na własnej skórze.

ElEnA SHATEnI, 58 lAT. lekarz– Mogę zapewnić opiekę medyczną. Chcę dowiedzieć się, jak człowiek zachowa się w przypadku izolacji, jak będzie radził sobie z brakiem grawitacji, promienio-waniem.

BEnJAMIn AlAn MClAIn, 31 lAT. ŚpIEWAk – Wierzę, że tamta planeta chowa odpo-

wiedzi na wiele pytań, na które dziś i tutaj nie potrafimy odpowiedzieć. Chcę poznać je jako jeden z pierwszych.

CODY REEDER, 22 lATA. MECHAnIk– Wychowywałem się na pustyni. Na Marsie powinienem czuć się jak w domu. Potrafię myśleć logicznie w krytycz-nych sytuacjach. Na pewno przydam się załodze.

AnDREA STAnCIn, 44 lATA. GeoloG– Od dziecka marzyłam o zostaniu astro-nautką. Z tego powodu skończyłam stu-dia w kierunku inżynierii.

SHirelle erin WEBB, 22 lATA. SAnITARIuSzkA– Kolonizacja Marsa jest jednym z naj-większych wyzwań tego stulecia. Takiej możliwości nie puszcza się obok. To duży krok naprzód.

MarsTam życie może mieć inny sens.

639-MAKIETA 1 01-23.indd 14 14/06/2016 17:28:15

015ANDREW TUNKS, 28 lAT. SłUżbA zdrowia– Polecę na Marsa. Stanę się częścią czegoś więcej niż teraz. Przydam się nie tylko sobie, ale nauce i ludzkości.

ETHaN dEdEriCK, 22 laTa. FizyK i asTroNom– Potrzebuję silnego celu w życiu. Czegoś pozytywnego. Trudno o lepszą okazję, zwłaszcza w moim zawodzie.

yVoNNE yoUNG, 32 laTa. iNsTrUKTor FiTNEss– Mówcie na to, jak chcecie: że za dużo naoglądałam się filmów typu „Star Trek”, albo że pozostaję nadal jedną nogą w dziecięcych marzeniach. Ale to mnie uszczęśli-wia i pomaga wyznaczać cele.

lEila zUCKEr, 46 laT. lEKarz

– W dzieciństwie marzyłam o zostaniu lekarzem i podróży w kosmos. Jedno już zrealizowane. Czas na kolejne.

miCHaEl mCdoNNE, 50 laT. FizyK

– Jestem typem odkrywcy. Szukam przygód. Podróżowa-łem po całym świecie. Wspiąłem się na Kilimandżaro. Życie na innej planecie jest kolejnym krokiem, którego potrze-buję. Już czas, by człowiek postawił nogę na Marsie.

laUra smiTH-VElazQUEz, 38 laT. INżyNIER– Zostać astronautą zaplanowałam w wieku 8 lat. Mam zamiar zasiedlić inną planetę i dać ludziom nadzieję. Jaką? Podjęcie ryzyka ma sens i może zakończyć się dużym sukcesem.

mEad mCCormiCK, 28 laT. arTysTa

– Mój dziadek to Jim McCormick, inżynier, który pracował dla NASA i pomógł w odkryciu kilku cennych rozwiązań. Byłoby wspaniale kontynuować jego dzieło.

MEGAN KANE, 29 lAT. MENADżER

– Ludzie nie mogą zostać na Ziemi na zawsze. Nasza przy-szłość to międzyplanetarne przemieszczanie się. Mars jest pierwszym krokiem w tym kierunku. Zbuduję inną przyszłość nie tylko dla siebie. Zostanę częścią między-planetarnej społeczności.

GEorGE w. HaTCHEr, 35 laT. PraCowNiK NaUKowy– W wieku 3 lat ogłosiłem wszystkim, że zostanę astro-nautą. W wieku 11 lat sprecyzowałem kierunek: Mars. Teraz nie mogę się już wycofać. «

639-MAKIETA 1 01-23.indd 15 14/06/2016 17:28:16

016 WIADOMOŚCINA WYSPACH

Zdjia

: PA

P/EP

A/M

att F

rost

/ITV

/REX

/Shu

tter

stoc

k

JAKUB KRUPA, PAP

» Pomimo wielokrotnych zapewnień ze strony brytyjskiego premiera

Davida Camerona, że zamierza za wszelką cenę uniknąć „niebiesko-niebieskich” starć przed decydującym głosowaniem (nie-bieski to kolor Partii Konserwatywnej), debata na antenie ITV będzie prawdopo-dobnie zapamiętana jako początek ostrych wewnątrzpartyjnych walk.

Eksperci już wcześniej zwracali uwagę, że ciężko będzie sobie wyobrazić funkcjonowanie tak podzielnego ugru-powania, jak Partia Konserwatywna, po zakończonym referendum.

Dla wielu osób, które nie śledzą przed-referendalnej kampanii, starcie w stu-dio telewizyjnym mogło być pod wie-loma względami zaskakujące. W debacie uczestniczyli przedstawiciele dwóch naj-większych partii.

Z jednej strony wystąpiły reprezen-tujące rząd Camerona oraz Partię Konser-watywną sekretarz stanu ds. energetyki i zmian klimatu – Amber Rudd (opowia-dająca się za pozostaniem w Unii Europej-skiej) oraz jej zastępczyni Andrea Leadsom (zwolenniczka opuszczenia UE), z drugiej zaś deputowana opozycyjnej Partii Pracy Angela Eagle (optująca za pozostaniem w Unii) oraz jej partyjna koleżanka Gisele Stuart (stronniczka Brexitu).

Ponadto w debacie wzięła udział pierwsza minister Szkocji Nicola Stur-geon, która argumentowała, że pozostanie w Unii Europejskiej jest jedynym sposo-bem, aby uniknąć potencjalnego rozpadu Wielkiej Brytanii po kolejnym referendum ws. niepodległości Szkocji.

Dla przebiegu debaty kluczowa była jednak obecność szóstego panelisty –

Debata jak pyskówkaWyraźne pogłębienie podziałów wynikających z osobistej walki wewnątrz Partii Konserwatywnej zdominowało debatę telewizją przed brytyjskim referendum ws. członkostwa w Unii Europejskiej.

Debata jak pyskówkaWyraźne pogłębienie podziałów wynikających z osobistej walki wewnątrz Partii Konserwatywnej zdominowało debatę telewizją przed brytyjskim referendum ws. członkostwa w Unii Europejskiej.

Po stronie zwolenników pozostania Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej

wystąpiła między innymi liderka Szkockiej Partii Narodowej Nicola Sturgeon

639-MAKIETA 1 01-23.indd 16 14/06/2016 17:44:34

017

i jedynego mężczyzny – Borisa Johnsona. Były mer Londynu stał się obiektem agre-sywnych ataków ze strony pań, zarzuca-jących mu niewiarygodność i dążenie do zastąpienia Davida Camerona na stano-wisku premiera.

Opowiadające się za pozostaniem w UE Nicola Sturgeon, Angela Eagle i Amber Rudd raz za razem krytykowały niespójność poglądów Johnsona, oskar-żając o kłamstwa i manipulacje danymi w celu osiągnięcia za wszelką cenę poli-tycznego celu.

– Jedyną liczbę o jaką dba Boris jest dziesięć – argumentowała Rudd, krytyku-jąc niedokładne scenariusze gospodarcze zwolenników Brexitu i sugerując, że John-son myśli wyłącznie o przejęciu władzy na Downing Street 10, gdzie znajduje się siedziba premiera.

Johnson reagował oszczędnie, sku-piając się głównie na powtarzaniu kam-panijnych haseł o konieczności „odzyska-nia kontroli” i wyliczeniach statystycznych dot. wkładu Wielkiej Brytanii do unijnego budżetu w wysokości 350 milionów fun-tów tygodniowo.

– Ściągnijcie to kłamstwo z autobusu

kampanijnego – zaapelowała do niego labourzystka Eagle, powołując się na sze-reg analiz eksperckich, w tym niezależnych organizacji statystycznych, które określiły tę liczbę jako „potencjalnie wprowadza-jącą w błąd”, gdyż prawdopodobnie jest ona nawet o ponad połowę niższa.

Operowanie półprawdami jest jed-nym z kluczowych zarzutów krytyków kampanii za tzw. Brexitem. Zanim doszło do debaty telewizyjnej, w czwartek rano znana ze swych eurosceptycznych poglą-dów posłanka Sarah Wollaston ogłosiła, że zmieniła zdanie i planuje poprzeć pozo-stanie Wielkiej Brytanii w Unii Europej-skiej.

– Jak przystało na kogoś, kto przez lata prowadził kampanię na rzecz jaw-nych i szczerych, dostępnych publicznie danych, nie mogę postawić nogi w auto-busie kampanii, która kieruje się liczbą, o której wiemy, że jest po prostu niepraw-dziwa – argumentowała.

Na poziomie dyskusji programowej, zwolennicy obu opcji trzymali się podczas debaty w ITV głównie kluczowych wątków poruszanych w toku kampanii. Politycy przekonani o znaczeniu integracji europej-

skiej podkreślali negatywne skutki gospo-darcze Brexitu i wskazywali na korzyści wynikające z dalszego członkostwa, bro-niąc istniejących regulacji, które powstały w Brukseli, między innymi dotyczących praw pracowniczych oraz równoupraw-nienia kobiet i mężczyzn, a także wpływu imigracji na Wielką Brytanię.

– Imigracja powoduje pewne napięcia w niektórych obszarach kraju, ale odpo-wiedzią jest tylko dalsze inwestowanie w nasze usługi publiczne (szkoły, szpi-tale – przyp. red.). Jeśli ktoś ma problem z dostępem do nich, powinien oskarżać polityków, a nie imigrantów – przekony-wała liderka Szkockiej Partii Narodowej Nicola Sturgeon.

Z kolei deputowani opowiadający się za Brexitem wskazywali na zagroże-nia wynikające z „nieuregulowanej” imi-gracji z pozostałych państw Unii Euro-pejskiej, podkreślając, że konieczne jest, aby „zagłosować za wyjściem i odzyskać kontrolę”. Boris Johnson zwracał między innymi uwagę na to, że głos za pozosta-niem w Unii Europejskiej to „utknięcie we wspólnocie niedemokratycznych elit, któ-rym obojętne jest cierpienie ludzi”. «

Były burmistrz Londynu Boris Johnson podczas telewizyjnej debaty w ITV został

oskarżony o kłamstwa i manipulację danymi przed zbliżającym się referendum

639-MAKIETA 1 01-23.indd 17 14/06/2016 17:44:47

018 WIADOMOŚCIprawo

» Depozyt wpłacany jest w celu zabezpieczenia właściciela

mieszkania przed lokatorami, któ-rzy nie dotrzymali warunków umowy o wynajem, zniszczyli rzeczy należące do właściciela, nie zapłacili rachun-ków lub czynszu.

Należy pamiętać, iż od 6 kwiet-nia 2007 r. prawo dotyczące przecho-wywania depozytu przez właściciela mieszkania uległo zmianie.

Jeżeli mamy podpisaną umowę o wynajem, tzw. Assured Shorthold Tenancy Agreement, wówczas właści-ciel mieszkania musi umieścić depo-zyt na specjalnym koncie w ciągu 30 dni od jego otrzymania.

Depozt musi zostać zarejestro-wany w jednej z trzech firm poni-żej:

1. Deposit Protection Service2. MyDeposits3. Tenancy Deposit SchemePo umieszczeniu i zarejestro-

waniu depozytu właściciel miesz-kania powinien przedstawić loka-torowi kopię certyfikatu potwier-dzającego ulokowanie depozytu na specjalnym koncie. Na certyfiakcie będzie umieszczony numer rejestra-cji, który pozwoli sprawdzić najemcy,

czy depozyt został tam faktycznie umieszczony. Jeżeli właściciel miesz-kania nie udostępnił kopii certyfikatu, a wynajmujący chce dowiedzieć się, czy jego depozyt został ulokowany na odpowiednim koncie, wówczas musi zadzwonić do każdej z wyżej wymie-nionych firm, podając dokładny adres zamieszkania. W ten sposób będzie w stanie się dowiedzieć, czy jego depozyt został odpowiednio zare-jestrowany.

Depozyt powinien zostać zwró-cony lokatorowi w ciągu 10 dni od zakończenia najmu.

W sytuacji gdy najemca ma podej-rzenie, iż jego depozyt nie został zarejestrowany, może zgłosić sprawę do sądu.

Jeżeli sąd zadecyduje, że depozyt nie został należycie ulokowany, wyda orzeczenie, w ramach którego właści-ciel mieszkania będzie musiał:

1. zwrócić depozyt wynajmują-cemu lub

2. wpłacić depozyt na odpowied-nie konto.

Sąd w ramach kary może rów-nież nakazać właścicielowi mieszka-nia zapłatę odszkodowania najemcy w wysokości do 3 stawek zapłaconego

depozytu. Takie odszkodowanie musi zostać zapłacone w ciągu 14 dni od wydania orzeczenia przez sąd.

Jeżeli depozyt został ulokowany na specjalnym koncie, jednakże po zakończeniu najmu strony nie mogą się porozumieć co do kwoty, która powinna zostać zwrócona, wówczas lokator może zgłosić się bedpośrednio do firmy, która przetrzymuje depo-zyt, i poprosić o pomoc w rozwiąza-niu sporu. «

Miałeś wypadek w pracy?

Zadzwoń do DNS Claims na 0208 741 7762. Pomożemy Ci odzyskać należne odszkodowanie!

Depozyt za wynajem mieszkania – co powinieneś wiedziećWynajmując mieszkanie, jesteśmy zobowiązani do wpłaty depozytu. Kwota depozytu to zazwyczaj od 4 do 6 tygodniowych stawek najmu.

639-MAKIETA 1 01-23.indd 18 14/06/2016 17:28:23

019

639-MAKIETA 1 01-23.indd 19 14/06/2016 17:28:25

020 WIADOMOŚCIPRAWO

Jeśli masz zapytania, proszę, skontaktuj się Sabina Kujawa pracująca w kancelarii Anthony Gold na stanowisku pomocy prawnej. Biegle operuje zarówno językiem angielskim, jak i polskim. Z Panią Sabiną można skontaktować się pod numerem telefonu 0207 940 4000 lub e-mailowo: sabina.kujawa@anthonygold.co.uk

Jeśli masz zapytania, proszę, skontaktuj się Sabina Kujawa pracująca w kancelarii Anthony Gold na stanowisku pomocy prawnej. Biegle operuje zarówno językiem angielskim, jak i polskim. Z Panią Sabiną można skontaktować się pod numerem telefonu

» Pełnomocnictwo stałe (LPA - Lasting Power of Attorney) to

instrument, w ramach którego upoważ-niamy zaufaną osobę do podejmowania decyzji w naszym imieniu, na wypadek przyszłej utraty zdolności do kierowania własnymi sprawami. Osoba udzielająca pełnomocnictwa musi mieć ponad 18 lat i posiadać pełną zdolność do czynności prawnych. LPA nie może być udzielane pod presją. W przypadku gdy pełno-mocnictwa udziela osoba starsza, czę-sto najpierw dokonuje się oceny zdol-ności prawnej mocodawcy, w celu upew-nienia się, że dana osoba posiada zdol-ność do udzielenia LPA. W przeciwnym wypadku, zamiast LPA, koniecznym może być ustanowienie Pełnomocnictwa Usta-wowego. Jeżeli pomoc w udzieleniu LPA została zlecona prawnikowi, polecenia muszą być wydawane przez osobę, której dotyczy LPA. Jedynie jeśli w danej spra-wie wymagane jest Przedstawicielstwo Ustawowe, zlecenie dokonania czynno-ści może być wydane przez inną osobę, np. członka rodziny.

Istnieją dwa rodzaje LPA. Każdy z nich wymaga złożenia osobnego wnio-sku. Jeden typ LPA dotyczy opieki, drugi spraw majątkowych. LPA ds. opieki obej-muje sprawy związane ze zdrowiem i sprawowaniem opieki, a więc pozwala na podjemowanie decyzji o opiece medycznej, miejscu zamieszkania moco-dawcy, który stracił zdolność do podej-mowania decyzji we własnym imie-niu itp. LPA ds. majątkowych dotyczy składników majątku i finansów, a więc pozwala na takie czynności jak np. opła-canie rachunków. Aktualnie, opłata za każdy z wniosków wynosi £110. Niemniej jednak, jeśli dana osoba otrzymuje okre-ślone świadczenia lub uzyskuje roczny dochód w wysokości niższej niż £12,000, może zostać zwolniona z opłaty. LPA nie posiada mocy prawnej dopóki nie zosta-nie zarejestrowane w Urzędzie Kuratora

Państwowego, co może zająć do 8 tygodni. Do zakończenia rejestracji, pełnomocnik nie może podejmować żadnych działań na podstawie LPA. LPA udzielane jest każdej osobie indywidualnie, w związku z czym nie jest możliwe posiadanie łącz-nego LPA dla dwóch osób.

Ważnym jest, by wybrać na przedsta-wiciela osobę zaufaną, co do której mamy pewność, że będzie działała odpowie-dzialnie oraz która posiada umiejętności niezbędne do podejmowania w naszym imieniu decyzji leżących w naszym naj-lepszym interesie. W przypadku wątpli-wości, można do wykonania tego obo-wiązku ustanowić pełnomocnika profe-sjonalnego. Zaleca się również ustano-wienie pełnomocnika zastępczego, żeby zagwarantować płynne przejście zarządu nad sprawami danej osoby, w przypadku gdyby coś stało się z podstawowym peł-nomocnikiem. Istnieje możliwość wyzna-czenie więcej niż jednego pełnomocnika, przy czym mogą oni być ustanowieni jako działający „łącznie” albo „łącznie lub osobno”. Jeżeli któraś z osób, które chcemy ustanowić pełnomocnikami mieszka za granicą, co jest dopuszczalne, można rozważyć ustanowienie dalszego pełnomocnika, który mógłby działać łącz-nie lub osobno. W razie potrzeby umoż-liwiłoby to pełnomocnikowi pozosta-

jącemu na miejscu działanie bez zgody drugiego z pełnomocników, mieszka-jącego za granicą. Jeżeli pełnomocnicy ustanowieni są do działania łącznie, muszą działać razem i nie mogą podej-mować decyzji samodzielnie, bez zgody pozostałych pełnomocników. Ustano-wienie więcej niż jednego pełnomoc-nika może być jednak problematyczne, ze względu na możliwe istnienie różnic poglądów co do podejmowanych decyzji, co może z kolei prowadzić do nieporozu-mień. Z ustanawianiem pełnomocników do działania „osobno” łączą się różnego rodzaju komplikacje, w związku z czym, tego rodzaju pełnomocnictwa powinny być udzielane ostrożnie.

Pomagamy naszym klientom w udzie-laniu LPA i jesteśmy w stanie zapewnić im wsparcie w zakresie procedury LPA, a także w toku procedury występowa-nia z wnioskiem. «

O czym powinna wiedzieć osoba mieszkająca w Wielkiej Brytanii, planująca udzielenie pełnomocnictwa stałego

639-MAKIETA 1 01-23.indd 20 14/06/2016 17:28:30

639-MAKIETA 1 01-23.indd 21 14/06/2016 17:28:34

022 WIADOMOŚCIPRAWO I FINANSE

» Fair Finance jest przedsiębior-stwem społecznym działającym

w Londynie, które nie konkuruje z ban-kami, ale którego celem jest stworzenie alternatywy dla drogich pożyczkodaw-ców. Produkty Fair Finance zostały stwo-rzone, by wspierać osoby wykluczone finansowo.

Większość klientowi Fair Finance otrzymuje zasiłki bądź ma niski dochód i korzystało z wysoko oprocentowanych pożyczek. Fair Finance powstało, aby udzielać porad, pomagać w poprawie-niu historii kredytowej oraz aby stano-wić korzystną alternatywę wobec drogich i nie zawsze uczciwych pożyczkodawców. Zależało nam także na stworzeniu miejsca, w którym każdy czuje się dobrze, jest trak-towany z szacunkiem, po prostu fair.

Zawsze kierujemy się interesem klienta, dlatego pierwszą rzeczą o jaką pytamy jest czy starał się o pożyczkę w banku, która zazwyczaj jest tańsza. Z uwagi na powszechne korzystanie z chwilówek i innych drogich pożyczek, wiele osób zrujnowało swoje historie kredytowe oraz ma niski wynik kredy-towy, co uniemożliwia wzięcie taniej pożyczki. Dlatego stworzyliśmy produkt, który pomaga rozwiązać ten problem. Możemy pożyczyć do £2000 osobom, które chcą uciec z pułapki w jaką wpa-dły korzystając z usług drogich pożycz-kodawców. Oferujemy naszym klientom druga szansę, dajemy również szansę na swobodę finansową oraz oddech od cię-żaru nałożonego przez pożyczkowych rekinów.

Wyciągnęliśmy do Magdy pomocną dłoń

Ostatnio nasza doradczyni Anna, pomogła Magdzie (imię klientki zostało zmienione), która przeprowadziła się ze swoją kilkuletnią córką z hostelu do wła-snego mieszkania zapewnionego przez gminę. Klientka potrzebowała niewielkiej kwoty £300, aby wyposażyć swoje nowe miejsce w rzeczy potrzebne dla dziecka i dla niej. Wcześniejsze mieszkanie w hostelu nie było dobrym rozwiązaniem dla matki z małym dzieckiem, zwłaszcza, że córka Magdy często chorowała. Dlatego prze-prowadzka do własnego mieszkania była przez Magdę bardzo wyczekiwana.

Po sprawdzeniu historii kredytowej klientki oraz sposobu w jaki zarządza swoimi finansami, jej wniosek o pożyczkę został zaakceptowany, pomimo faktu, że jej wynik kredytowy nie był dobry.

Fair Finance było jedynym miejscem, gdzie Magda otrzymała pomoc. Banki, do których aplikowała, odrzuciły jej wniosek, gdyż nie spełniał ich wymogów. Klientka mogła skorzystać z tzw. chwilówek i pła-cić bardzo wysokie odsetki za stosun-kowa niewielką kwotę pożyczki, jednak nie chciała tego robić. Na szczęście usły-szała o Fair Finance od swojej przyjaciółki, której wcześniej również pomogliśmy i zwróciła się do nas.

Magda była nam bardzo wdzięczna, nie tylko za pomoc finansową, ale rów-nież za to, że została wysłuchana i potrak-towana z szacunkiem, po prostu fair. Obawiała się, że odrzucimy jej wniosek pożyczkowy, jednakże wzięliśmy pod uwagę jej całą sytuację życiową i pomo-gliśmy jej. «

Poleć nas osobie, która ma drogie pożyczki i chciałaby je skonsolidować, a w nagrodę otrzymasz £50!

Jeśli starałeś się o pożyczkę w banku i jej nie dostałeś, wtedy nie ma zbyt wielu firm, do których mógłbyś zwrócić się po pomoc. Wiele osób w takich sytuacjach korzysta z tzw. chwilówek, które są niebezpiecznym i drogim rozwiązaniem. Dlatego Fair Finance wyciąga pomocną dłoń do osób zignorowanych przez banki.

639-MAKIETA 1 01-23.indd 22 14/06/2016 17:28:40

023

639-MAKIETA 1 01-23.indd 23 14/06/2016 17:28:41

024 TEMAT NUMERUPOLITYKA

639-MAKIETA 2 24-41.indd 24 14/06/2016 17:33:45

025

RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI

» Kiedy idea referendum w spra-wie członkostwa Wielkiej Bry-

tanii w Unii Europejskiej pojawiła się na Wyspach, nikt tego pomysłu nie brał na poważnie. Przez lata był to margines głównego nurtu polityki. Brexit był głów-nym punktem programu Partii Niepodle-głości Zjednoczonego Królestwa (UKiP) Nigela Farage’a oraz obsesją części kon-serwatywnych posłów i brytyjskiej prasy. Ignorowany przez mainstream. Ta idea zaczęła dominować w brytyjskiej poli-tyce w momencie, kiedy David Came-ron uznał, że referendum to cena, którą warto zapłacić za partyjną jedność i prze-jęcie elektoratu UKiP. Chłodna, polityczna kalkulacja była trafna. Kiedy Cameron obiecywał Brytyjczykom referendum w sprawie członkostwa królestwa w Unii, wszyscy byli przekonani, że to tylko for-

malność, bo Brytyjczycy Brexit odrzucą. Dziś, kiedy sondaże pokazują minimalną przewagę głosów za pozostaniem w Unii, a zwolennicy wyjścia Wielkiej Brytanii zyskują poparcie z każdym dniem, ta tak-tyczna zagrywka na wewnętrzny użytek może stać się przełomowym momen-tem w dziejach Europy i symbolicznym punktem, od którego europejskie szwy zaczęły się pruć. Bo ewentualny i coraz bardziej realny Brexit to polityczna, gospodarcza oraz wizerunkowa kata-strofa dla obu stron.

BRYTYJSKA ODMIANA EUROPEJCZYKAStosunek Brytyjczyków do Europy zawsze był niejednoznaczny. Do klubu zbudo-wanego na powojennych doświadcze-niach, który na Starym Kontynencie miał zapewnić spokój i dobrobyt, królestwo »

23 czerwca Brytyjczycy zadecydują o losie Starego Kontynentu, bo ewentualny Brexit to gospodarcza i polityczna katastrofa zarówno dla Wielkiej Brytanii jak i dla Europy. Czy zdrowy rozsądek zwycięży?

Wielkie europejskie pytanie

639-MAKIETA 2 24-41.indd 25 14/06/2016 17:33:46

026 TEMAT NUMERUPOLITYKA

przystąpiło późno i nigdy nie czuło się tu jak u siebie. Każde pomysły Unii, czy to związane z prawem, suwerennością czy regulacjami, na Wyspach były trak-towane z podejrzliwością czy wręcz wrogością.

Brytyjczycy to paradoks. Z jednej strony najbardziej kosmopolityczny kraj w Europie. Z drugiej zaś, to otwarte, wielokulturowe społeczeństwo ma najbardziej wyspiarską mentalność. W powszechnym myśleniu dominuje niemal egzystencjonalna nieufność do kontynentu. Dlatego też referendum 23

czerwca nie rozstrzygnie „wielkiego europejskiego pytania”, które rozpala brytyjską politykę i co jakiś czas rozsadza Partię Konserwatywną. Ten brytyjski dylemat, którym zaprzątają sobie głowy rządzący

Wyspami od setek lat, a który naj-trafniej określił historyk Robert

William Seton-Watson jako „pragnienie izolacji, przy świadomości, że nie jest to

możliwe. Być w Europie i poza nią: to dwa bieguny, między którymi wciąż wahają się igły brytyjskiego kompasu”.

Brytyjczycy są w UE wyjątkiem. Historycznie nie uważali się za część Europy, lecz za jej sąsiada, popierali rów-nowagę sił na kontynencie i emocjonal-nie nigdy nie uczestniczyli w budowa-niu Unii. Chłodny stosunek Wyspiarzy do Wspólnoty nie wadził, bo dla każ-dego kraju Europa jest czymś innym. Dla Europejczyków z kontynentu Europa geograficzne, historycznie i kulturowo jest głównie domem, a dopiero później projektem politycznym oraz ekono-micznym. Zwłaszcza jeśli spojrzymy na Niemcy, które po szaleństwach faszyzmu w projekcie Wspólnoty odnaleźli swoje odkupienie. Niemcy i Francja oraz kilka innych państw są nie tylko członkami Unii. Oni uważają się za Europę. Razem tworzą tzw. rdzeń Wspólnoty, napędza-jąc ją ideowo i politycznie. Inną grupą, z innym stosunkiem do UE, są nowi człon-kowie z Europy Środkowej i Wschodniej.

Zdję

cia:

Car

l Cou

rt, I

an F

orsy

th, B

en P

ruch

nie/

Gett

y Im

ages

639-MAKIETA 2 24-41.indd 26 14/06/2016 17:33:49

027

Dla nas Unia to przede wszystkim gwa-rant dobrobytu, lepszego zarządzania, otwartości i nowoczesności, a także, co nie mniej istotne, geopolityczna osłona przed Rosją.

Brytyjczycy nie mają ani niemiec-ko-francuskiego sentymentu do Europy – brytyjska nostalgia i sentymentalizm zarezerwowane są jedynie dla dawnej mocarstwowości, tradycji i Commonweal-thu – ani wschodniej potrzeby gwaranta dobrobytu i bezpieczeństwa. To zapew-nia im przeświadczenie o silnej własnej gospodarce oraz „specjalne relacje” ze Stanami Zjednoczonymi. Dlatego do Unii Brytyjczycy podchodzą pragmatycznie. Najważniejsza dla nich jest odpowiedź na pytanie, czy członkostwo w tym klu-bie się opłaca. W związku z tym brytyj-ska odmiana Europejczyka, opowiada-jącego się za Unią, to figura pozbawiona entuzjazmu, energii i bezwarunkowego poparcia dla idei. To poważny człowiek z kalkulatorem, a nie rozentuzjazmowany optymista powiewający flagą z gwiazd-

kami. Stąd kampania na rzecz pozosta-nia Wielkiej Brytanii w Unii skupiała się głównie na statystykach i liczbach mają-cych uzmysłowić społeczeństwu sens bycia członkiem UE. Problem w tym, że to może nie wystarczyć.

LICZBY, KTÓRE STRASZĄLiczby wskazują jasno – opuszczenie Unii zrobi z Wielkiej Brytanii kraj trwale bied-niejszy, bo Brexit zaszkodzi gospodarce. Ekonomiści punkt po punkcie rozwiewają mity eurosceptyków: w Unii Wielka Bry-tania zyskuje. Dziś 51 proc. brytyjskiego eksportu trafia do krajów Unii. Sondaż fundacji Bertelsmanna wśród 700 firm ustalił, że w razie Brexitu prawie jedna trzecia z nich wyemigruje z Wysp. Z opu-blikowanego w kwietniu raportu OECD wynika, że opuszczenie UE przez Wielką Brytanię może słono kosztować. W prze-liczeniu PKB Wielkiej Brytanii na gospo-darstwo domowe – do 2020 roku prze-ciętne gospodarstwo domowe może stra-cić nawet 2,2 tys. funtów, a do 2030 roku – od 3,2 tys. funtów do 5 tys. funtów.

Eksperci OECD nazywają Brexit formą podatku, który społeczeństwo brytyjskie zapłaci za ewentualne opusz-czenie UE. Z ich szacunków wynika, że PKB Wielkiej Brytanii spadłoby o 3 proc. do 2020 roku. Spadki miałyby wynikać głównie z osłabienia wymiany handlo-wej pomiędzy krajami Unii, spodziewaną deprecjacją funta, a także ucieczką euro-pejskiego kapitału z Wielkiej Brytanii. Ponadto eksperci przewidują, że prócz ograniczeń w swobodzie handlu np. ogra-niczenie rynków zbytu i cła – istotnym negatywnym czynnikiem dla PKB Wielkiej Brytanii byłyby utrudnienia związane ze swobodą przepływu osób – ograniczenie napływu imigrantów jest jednym z postu-latów zwolenników opusz-czenia Unii, ale zdaniem ekonomistów brytyjska gospodarka ich potrze-buje. W tym jednak temacie opinie eks-pertów, a odczu-cia i postulaty społeczeństwa, drastycznie się rozjeżdżają. Czy nam się to podoba czy nie, najważ-niejszym powo-dem groźnego »

W wyniku Brexitu, czas dobrobytu, pokoju i stabilizacji, dla wielu mieszkańców Europy może się skończyć. Dlatego w naszym interesie niezwykle istotne jest, żeby Brytyjczycy zagłosowali za pozostaniem w Unii

pejskiego kapitału z Wielkiej Brytanii. Ponadto eksperci przewidują, że prócz ograniczeń w swobodzie handlu np. ogra-niczenie rynków zbytu i cła – istotnym

egatywnym czynnikiem dla PKB Wielkiej Brytanii byłyby utrudnienia związane ze swobodą przepływu osób – ograniczenie napływu imigrantów jest jednym z postu-latów zwolenników opusz-czenia Unii, ale zdaniem ekonomistów brytyjska gospodarka ich potrze-buje. W tym jednak temacie opinie eks-pertów, a odczu-cia i postulaty

niejszym powo-dem groźnego »

Szef Partii Pracy Jeremy Corbyn przemawia podczas

wiecu popierającego członkostwo Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej

Przewodniczący UKiP (Partia Niepodległości Zjednoczonego Królestwa) Nigel Farage od lat uchodzi za czołową antyunijną postać na Wyspach

639-MAKIETA 2 24-41.indd 27 14/06/2016 17:33:52

028 TEMAT NUMERUpolityka

dla Europy referendum jest niechęć Bry-tyjczyków do emigrantów z Unii: głównie do Polaków, bo to nas po 2004 roku przy-jechało na Wyspy najwięcej. Tym samym pośrednio staliśmy się istotnym elemen-tem w ewentualnym procesie dezinte-gracji Europy. I bez znaczenia jest to, czy tutaj pracujemy czy pobieramy zasiłki. Czy nasza obecność jest korzystna dla brytyjskiej gospodarki, budżetu i biznesu czy niekoniecznie. Chodzi o społeczne odczucia, a te są negatywne.

MigRAcyjNA obsEsjAEmigracja jest główną osią kampanii obozu „Leave”. Boris Johnson i Nigel Farage cynicznie wykorzystują prze-świadczenie brytyjskiego społeczeń-stwa, że emigracja do Wielkiej Bryta-nii jest niekontrolowana i stanowi zbyt

duże obciążenie dla brytyjskiego systemu opieki zdrowotnej, samorządów, szkół czy systemu świadczeń socjalnych. I chociaż to nieprawda, to faktyczny problem leży nie w liczbach, lecz w odczuciach. Staty-styka zaś nie jest w stanie zmierzyć, co tak naprawdę budzi niepokój większości. Bo o ile akademicy są w stanie policzyć ekonomiczne plusy i minusy napływu obywateli Unii do Wielkiej Brytanii, o tyle nie są w stanie zmierzyć kulturowego aspektu i wpływu na społeczeństwo masowej migracji. Dlatego też wszelkie informacje, które pokazują, że emigranci więcej wpłacają do brytyjskiego budżetu, niż z niego otrzymują w postaci różnych świadczeń, albo że napływ obcokrajow-ców służy brytyjskiej gospodarce, nie mają żadnej mocy.

Brytyjczycy w kwestii emigracji są niezwykle perseweracyjni. Zwłaszcza ci

gorzej wykształceni i znajdujący się na niż-szych szczeblach społecznej oraz zawodo-wej drabiny. To zresztą kolejny problem, który uzewnętrznia klasową przepaść na Wyspach. Według badań YouGov, ci klasy-fikowani jako ABC1, czyli znajdujący się na wyższych klasowych pozycjach (klasa wyższa, klasa średnia i średnia niższa), zdecydowanie opowiadają się za pozosta-niem królestwa w Unii. Ci uszeregowani jako C2DEs (wykwalifikowani robotnicy, klasa robotnicza i niepracujący) chcą Bre-xitu. To ludzie, którzy nie bez racji uważają, że stracili na globalizacji, że rząd pozosta-wił ich samym sobie. A referendum stało się dla nich okazją do wyładowania zło-ści oraz frustracji. To naturalny proces. Ta grupa została wykluczona z debaty, a przez elity była całkowicie ignorowana lub obrażana. Ci biedni, słabo wykształ-ceni ludzie bez perspektyw, byli określani rozmaitymi negatywnymi etykietami, wśród których nietrudno było dosłyszeć ton salonowej pogardy dla ludu.

Dziś brytyjski lud odwzajemnia tę pogardę uczuciem wrogości wobec elit, które symbolizuje Bruksela. Jednak mimo wszystko, jak twierdzi argentyński post-marskistowski filozof Ernesto Lacau, „logika populizmu jest logiką polityki jako takiej, wpisaną w realne funkcjo-nowanie każdej przestrzeni wspólnoto-wej”. A jeśli przez istotę polityki i demo-kracji rozumiemy tworzenie wspólnoty, formowanie przestrzeni równości tych, którzy nie są równi, upodmiotowienie tych, którzy są tylko przedmiotami wła-dzy, to musimy zgodzić się z faktem, że populizm jako proces wyłaniania się ludu nie jest ekscesem, ale sednem poli-tyki demokratycznej. Najgorsze w tym, że ci znajdujący się na najniższej drabi-nie społecznej w kwestii emigracji mają rację. Według analiz Bank of England, 10 proc. najbiedniejszych Brytyjczyków rzeczywiście straciło w wyniku masowej migracji niewykwalifikowanych pracow-ników. Jednak Brexit niczego nie naprawi, bo sedno problemu tkwi w strukturze brytyjskiej gospodarki.

Co z Europą?Z perspektywy Brukseli problem z Lon-dynem trafił na najgorszy możliwy czas. Owszem, w wyniku wyjścia królestwa ze Wspólnoty najdotkliwiej ucierpia-łaby sama Wielka Brytania. Wyspy czeka gospodarczy i polityczny chaos – dymi-sja Camerona, być może rozpad Partii

Do Unii Brytyjczycy podchodzą pragmatycznie. Najważniejsza dla nich jest odpowiedź na pytanie– czy członkostwo w tym klubie sięopłaca

639-MAKIETA 2 24-41.indd 28 14/06/2016 17:33:54

029Konserwatywnej, rząd mniejszościowy Johnsona albo przyspieszone wybory. A w dłuższej perspektywie nie-uchronny rozpad Zjednoczonego Królestwa, bo Szkoci nie zgodzą się z wyjściem z Unii. Będzie to dla kraju kata-strofa o gigantycznej skali. Ale dojdzie też do ogromnego osłabienia Unii. Z amputowaną drugą co do wielkości otwartą na świat, konkurencyjną gospodarką, duchem przedsiębiorczości, największą chyba potęgą wojskową, Unia straci część swojej dynamiki ekonomicznej, global-nych wpływów i prestiżu.

W polityce zagranicznej skurczy się front twardszej polityki wobec Rosji. Unia również osłabnie ekonomicz-nie i politycznie, a także otrzyma potężny wizerunkowy cios. I to teraz, kiedy co chwilę w różnych stolicach wybu-chają większe lub mniejsze kryzysy.

Unia zmaga się z politycznym i ekonomicznym sztor-mem, traci kurs, a Brytyjczycy wyskakują za burtę. W nor-malnych okolicznościach Brexit nie byłby większym pro-blemem. Ale okoliczności nie są normalne, a w Europie budzą się demony nacjonalizmu, które niszczyły konty-nent przez setki lat. Rośnie realna, niebezpieczna alter-natywa wobec łagodnego i spokojnego rozwoju. Prawdą jest, że nie da się już dłużej ukrywać za euroentuzja-styczną fasadą, że obecne instytucje Europy są dysfunk-cjonalne i potrzebują przebudowy. Pytanie, nad którym zastanawiają się tęgie głowy w Berlinie i Paryżu, brzmi: co zrobić, aby demokracja i władza publiczna odzyskały kontrolę i skutecznie regulowały zglobalizowany kapi-talizm XXI wieku.

Społeczne, ekonomiczne i polityczne problemy UE – bezrobocie, nierówności, rachityczny wzrost gospodar-czy, dojmujące poczucie bezsilności Brukseli – skutkują z jednej strony polityczną apatią potencjalnych wybor-ców, a z drugiej wzrostem poparcia dla prawicowych czy też skrajnie prawicowych partii w całej Europie.

Coś na kontynencie pękło. Podstawowa przez wiele lat funkcja Unii, która sprowadzała się do zbudowania postnacjonalistycznego porządku na kontynencie, jest dziś niewystarczająca. Postępująca dezintegracja, której początkiem może być wyjście Wielkiej Brytanii z UE, naj-prawdopodobniej będzie skutkowała konsolidacją rdze-nia Unii. Brexit tylko przyśpieszy polityczną integrację Europejskiej Unii Walutowej. Coraz więcej zwolenni-ków zyskuje też pogląd, że rdzeń Unii może dużo lepiej funkcjonować bez obciążeń. Czyli szóstka krajów zało-życielskich zacieśni współpracę, a na resztę, w tym kraje Europy Środkowej i Wschodniej, machnie ręką.

W wyniku Brexitu, czas dobrobytu, pokoju i stabili-zacji, dla wielu mieszkańców Europy może się skończyć. Dlatego w naszym interesie niezwykle istotne jest, żeby Brytyjczycy zagłosowali za pozostaniem w Unii. Mimo że tym, którzy opowiadają się za Brexitem, tak naprawdę chodzi o problemy globalizacji, kryzys kapitalizmu, nie-chęć do elit, strach przed innym, zwiększające się nierów-ności. Wyjście Wielkiej Brytanii z Unii nie rozwiąże żad-nego z tych problemów. Nic dobrego nie wyniknie z tego, że zacznie się dezintegracja Europy. W końcu chodzi prze-cież o to, żeby demokratyczne kraje współpracowały ze sobą i razem rozwiązywały problemy. Miejmy nadzieję, że na Wyspach zwycięży zdrowy rozsądek. «

639-MAKIETA 2 24-41.indd 29 14/06/2016 17:33:55

030 komentarz tygodniapolityka

Radosław Zapałowski

» Sport, a zwłaszcza football, ma w sobie unikalną możliwość

pobudzania narodowej dumy i rozpala-nia społecznego entuzjazmu. Oprócz roz-rywki daje również emocje, nadzieje oraz silne poczucie więzi wewnątrz różnych grup. Łączy plemiona, które jakkolwiek by nie były ze sobą skłócone i podzielone, podczas sportowych igrzysk tworzą jed-nolitą, zwartą masę, której przyświeca ten sam cel, te same wartości i te same nadzieje. Trochę jak religia. Wspólne przeżywanie meczu to jak uczestnic-two w religijnym wydarzeniu. Tyle że Bogowie biegają po boisku, za świąty-nie robią stadiony, a modlitwa przybiera formę kibicowskiego śpiewu. Są zaklęcia, rytuały, symbolika. Odświętna atmosfera,

oprawa oraz głębokie, niemal duchowe, przeżywanie celebry.

Władze doskonale zdają sobie z tego sprawę, dlatego zarówno religia, jak i spor-towe igrzyska, od samego początku były wykorzystywane politycznie do spo-łecznej inżynierii. Kształtowania ludu. A w czasach nowożytnych również jako platforma do zaprezentowania jakiejś idei. Areny sportowe są idealnym miej-scem do szerzenia propagandy. Czy też, mówiąc nieco ładniej, państwowego PR. Zazwyczaj każdej dużej imprezie spor-towej przyświeca dewiza zademonstro-wania osiągniętej siły i znaczenia. Prę-żenia ekonomicznych muskułów. Albo zaprezentowania się z nowej, nieznanej powszechnie strony.

Tego typu narrację przywódcy spo-dziewają się sprzedać społeczeństwom

zarówno w kraju, jak i za granicą. Tak było w przypadku Chin, dla których poli-tyczny sens igrzysk olimpijskich w 2008 r. w Pekinie polegał na symbolicznym zapre-zentowaniu się Państwa Środka w roli światowego supermocarstwa. Inną stra-tegię mieli Niemcy, organizując mistrzo-stwa świata w piłce nożnej w roku 2008. Impreza piłkarska ukazała wtedy entuzja-styczny, nowoczesny patriotyzm niemiecki i przełamała tabu narodowej niemieckiej dumy, skrywanej po hekatombie drugiej wojny światowej. Polsko-ukraińska poli-tyczna narracja z okazji Euro 2012 miała pokazać jedność w dążeniu do zachodnich struktur oraz cywilizacyjny, społeczny, polityczny i gospodarczy sukces przemian ustrojowych. Euro 2016 ma w teorii dać Francuzom początek społecznej i naro-dowej odnowy. A kibicom z całej Europy

Piłkarskie placebo dla EuropyEuro 2016 we Francji ma być sportowym świętem oraz chwilową ucieczką od problemów zarówno dla paryża, jak i dla Brukseli. Jednak napięcia polityczne i społeczne tonują euforię. Eskapizm tym razem to za mało.

Angielscy chuligani rozrabiają w Old Port w Marsylii podczas Euro 2016 przed meczem Anglia – Rosja

Fot.

PAP/

EPA

/ D

anie

l dal

Zen

naro

639-MAKIETA 2 24-41.indd 30 14/06/2016 17:33:56

031031uświadomić, że reprezentacje poszczegól-nych krajów, które charakteryzuje rasowa, kulturowa i społeczna różnorodność, są odzwierciedleniem sukcesu multikultu-ralizmu na Starym Kontynencie. Ale na to się nie zanosi.

Marzenia poobijanej głowyFrancja jest w kłopocie. Ekonomicznym, społecznym i politycznym. Trauma po ter-rorystycznych atakach wciąż nie została przepracowana. Narodowa duma, tożsa-mość i poczucie bezpieczeństwa są mocno kwestionowane. Wybuchają kolejne strajki, a skrajna prawica, która w nie-dawnych wyborach samorządowych zdo-była aż siedem milionów głosów, wkra-cza do głównego nurtu polityki. I ma całkiem realne szanse na prezydenturę. Dlatego rząd i rzesze mieszkańców tego kraju mają nadzieję, że sukces sportowy da temu dumnemu narodowi nie tylko konwencjonalną i naturalną satysfakcję z wygranej, ale przede wszystkim podnie-sie kraj na duchu. Zmobilizuje do aktyw-ności i wyleczy społeczną depresję.

„Pozwólcie nam marzyć – tego potrze-bujemy” – slogan wymyślony wspólnie przez francuskie władze i prywatną tele-wizję TF1 do promocji turnieju Euro 2016 najlepiej odzwierciedla stan francuskiego społeczeństwa. Euro ma uleczyć Francję ze strachu, nienawiści, podziałów i tożsa-mościowej zapaści. W końcu piłka nożna może odzwierciedlać, albo uaktywnić, aspekty kraju lub narodu, które wcze-śniej były pomijane albo zupełnie scho-wane. Tak było z samą Francją podczas mistrzostw świata w 1998 roku. Francu-ski, zwycięski zespół został okrzyknięty symbolem udanej integracji. Ucieleśnie-niem Francji „Black Blanc, beur” (czarny, biały, arabski). Triumfatorzy mundialu mieli nową tożsamość – drużyna składała się z dzieci imigrantów. I to oni byli jej naj-większymi gwiazdami. Jeden z zawodni-ków, Lilian Thuram, napisał później: „Sym-bole Republiki, które od połowy 1980 roku były zajęte przez prawicę, stały się symbo-lami otwartego społeczeństwa”. Dla tego piłkarza złoty medal zdobyty na mistrzo-stwach był dowodem na to, że „otwarta, bogata w swojej różnorodności Francja” jest sukcesem. Jednak o ile triumf na mun-dialu pokazał światu nowy, wieloetniczny, trójkolorowy kraj, o tyle nie zatrzymał ani postępującej gettoizacji, ani nie zwalczył ukrytego rasizmu ani tym bardziej nara-

stającego poczucia wykluczenia młodych Francuzów arabskiego pochodzenia. Bo nie mógł. Sukces sportowy i związana z nim euforia trwa tylko chwilę. Igrzyska nigdy nie zastąpią chleba, ani politycz-nych rozwiązań.

placebo zaMiast lekuWiara w jakąś magiczną moc piłki ma takie same irracjonalne podstawy jak wiara w cuda. I jest równie bezpro-duktywna. Owszem, msza lub zwycię-ski mecz może być jakimś chwilowym katharsis, ale strukturalnych proble-mów nie rozwiąże. Jeśli Francję i w ogóle Europę toczy dziś tożsamościowa cho-roba, to piłka nie jest lekiem. To placebo. I tym razem, mimo wysiłków organiza-torów, mediów i sportowych komenta-torów, społeczeństwo doskonale zdaje sobie z tego sprawę. Tak jak podczas mistrzostw świata w Brazylii dwa lata temu nie udało się wytworzyć atmos-fery święta – Brazylijczycy toczyli regu-larne boje z policją, mając słuszne pre-tensje o zbyt wysokie koszty organizacji mistrzostw, dyktaturę sportowych orga-nizacji, które prywatyzowały zyski i spy-chały koszty na instytucje publiczne oraz temporalizację i eksternalizację modelu – tak i dziś będący na miejscu dzienni-karze ze smutkiem donoszą, że Euro „nie budzi większego entuzjazmu”. I nie chodzi wcale o to, że kraj wciąż jest pod policyjnym butem, bo stan wyjątkowy wprowadzony po zamachach nie został jeszcze zniesiony, ale Francuzi dosko-nale zdają sobie sprawę, że dla władz Euro jest próbą uciszenia społecznych protestów, które wybuchły w kontrze wobec rządowych planów uelastycznie-nia rynku pracy. Bo to nieładnie straj-kami psuć innym zabawę.

Plan prezydenta Hollande’a, którego aprobuje zaledwie 5 proc. Wyborców, jak na razie okazał się porażką. Protestują piloci, służby oczyszczania miasta i trans-port publiczny. Związki nawołują do strajku generalnego. Dlatego też wizerunek Fran-cji, zamiast zostać przez piłkę ocieplony, na razie cierpi. Kraj jawi się jako miejsce pełne chaosu, podzielone i zestresowane. Miejsce, gdzie jakikolwiek kompromis jest niemożliwy. Paryż się martwi. Martwi się także Bruksela. Bo zamiast piłkarskiego święta Europy, wielokulturowego pikniku, który miał pokazać sukces wieloetnicznej, różnorodnej, uśmiechniętej Unii, na ulicach dochodzi do kibicowskich starć. Anglicy

atakują Francuzów, Rosjanie atakują Angli-ków, Francuzi atakują Polaków i Irland-czyków. I chociaż opowieść o piłkarskich mistrzostwach Europy jest osnuta wokół wątku różnorodności etnicznej i religijnej drużyn narodowych – niejako w kontrze wobec tych, którzy by chcieli jednakowo uczesanego świata – to jednak górę bie-rze szowinizm i nacjonalizm.

Mimo że co czwarty uczestniczący w turnieju piłkarz albo urodził się w innym kraju niż reprezentowany, albo jest dziec-kiem imigranta lub dwojga imigrantów, to jednak antyemigranckie nastroje nie słabną. Wręcz przeciwnie, jeszcze bar-dziej narastają. Nawet w Niemczech przed-stawiciele rosnącej w siłę Alternative für Deutschland atakowali niedawno gwiazdy reprezentacji – Jerome’a Boatenga („więk-szość nie chciałaby obok niego miesz-kać”) oraz Mesuta Özila (jego podróż do Mekki była „niepatriotyczna”). Jakże sym-boliczna zmiana.

Zaledwie kilka lat temu Udo Merkel, niemiecki socjolog z Uniwersytetu w Bri-ghton, pisał, że budowa wielokulturowej reprezentacji była jednym z ważnych czyn-ników redefiniujących koncept niemiecko-ści: „Tradycyjna, konserwatywna wersja narodowej tożsamości była mało popu-larna, a wręcz traktowana podejrzliwie i z ostrożnością. Zmodernizowana, inklu-zywna niemieckość jest szeroko akcep-towana, modna, a nawet celebrowana”. Na Wyspach pół żartem, pół serio ludzie zastanawiają się czy spodziewany Engxit, czyli odpadnięcie reprezentacji z turnieju, poprzedzi coraz bardziej realny Brexit. W Polsce społeczna egzaltacja z sukce-sów Lewandowskiego i reszty spaja się z rosnącym i bez wstydu manifestowa-nym przez masy nacjonalizmem, który staje się politycznym kołem zamachowym nowych władz. Europejski sen o wielo-etnicznych społeczeństwach żyjących ze sobą w zgodzie i tolerancji zamienia się w brunatny koszmar izolacjonizmu i kse-nofobii. Prezydent Francji ma nadzieję, że „Euro zjednoczy Francję”. Bruksela marzy zaś, że piłka zjednoczy Europę. To będzie niemal niewykonalne.

Problemy starego kontynentu, napię-cia społeczne i polityczna bezradność na rosnący szowinizm są dziś zbyt skompli-kowane i trudne żeby rozwiązało je boisko do piłki nożnej. Pozostaje wiara. Wiara, że Euro jakimś cudem natchnie Francję oraz Europę i wyleczy nas z choroby ksenofo-bii. Trzymajmy za to kciuki. Na tym prze-cież polega kibicowanie. «

639-MAKIETA 2 24-41.indd 31 14/06/2016 17:33:57

032 felietonznowu dobroniak

» Brytyjczycy są dumnym narodem. Ale który naród nie jest dumny?

Który naród nie chce być podziwianym? Który naród nie uważa swojej historii jako najważniejszej na świecie, a właśnie resz-cie świata zarzuca, że ta nie podziwia histo-rii danego narodu?

Brzmi znajomo?Brytyjczycy jak Polacy nie chcą zalewu

swojego kraju przez obcych. W tym zdaniu kryje się kilka pułapek. Bo jedni Brytyjczycy nie chcą więcej białych, inni Brytyjczycy nie chcą tych o odmiennym od białego kolo-rze skóry. Są też tacy Brytyjczycy (Irland-czycy, Anglicy, Walijczycy, Szkoci i Kornwa-lijczycy), którzy w ogóle nie chcą tu obcych. Koniec i kropka.

Uwierzcie mi, że chociaż piszę tutaj o co najmniej kilku warstwach społecz-nych (a na pewno o narodach), to wszy-scy jak jeden mąż zagłosują za opuszcze-niem UE. Każdy z innego powodu. I para-doksalnie każdy z tego samego powodu, który nosi tytuł: „nie chcemy obcych”. Powód, który należy raczej czytać jako: „nie chcemy różniących się od nas”. Para-doks nad paradoksy.

Niestety paradoks ten wyrasta z prze-konań. Nie z rozumu. A gdzie rozum śpi, tam budzą się demony. A nad Europą znowu krąży demon nacjonalizmu i to w najgor-szym, ksenofobicznym wydaniu. Takim,

który powoduje konflikty na skalę świa-tową. Taki demon, który ma się już na tyle dobrze, że rozwija coraz bardziej swoje skrzydła.

„Winter is coming” a „oko Saurona” patrzy na spokojne Śródziemie. Na razie – przynajmniej teoretycznie – zagrożenie jest daleko, ale wydarzenia w Brukseli i w Paryżu zmuszają niektórych do przekonania, że jed-nak „wróg u bram”.

Z takich właśnie przekonań i demo-nów rodzi się bunt i złudzenie, że poza Europą Zjednoczoną jest miejsce dla Wiel-kiej Brytanii.

Kiedy Cameron zaczął grać kartą sece-sji UK od UE, mało który z polityków brał na poważnie taką możliwość. Nie przekonały nikogo wyniki szkockiego referendum, które o mały włos nie doprowadziły do opuszcze-nia Zjednoczonego Królestwa przez Szkocję. Nie przekonało nikogo zwycięstwo konser-watystów, którzy swoją kampanię wybor-czą oparli właśnie na możliwości referen-dum unijnego.

Trzeba też pamiętać o jednym szcze-góle. O ile mówi się o tym, że Szkocja opu-ści Wielką Brytanię, dlaczego nie mówi się o tym, że Irlandia Północna może być kolej-nym punktem zapalnym.

Trzeba pamiętać, że Unia Europejska dawała pewnego rodzaju złudzenie, że jed-nak Irlandia znowu jest „zjednoczona”. Niby

istniały dwa byty państwowe ale pod jed-nym „zarządem” unijnym.

Z tego wykluwa się taka myśl, że Zjed-noczone Królestwo może być za chwilę już trochę mniej zjednoczone, a królowa Elż-bieta II będzie odnotowana w księgach historii jako nie tylko najdłużej panująca monarchini, ale też jako ta, podczas której panowania, doszczętnie rozpadło się Zjed-noczone Królestwo, jeśli nie sama Wielka Brytania.

Tutaj już trochę wybiegam za daleko i knuję, szacuję i wyobrażam sobie. Może to nie mieć nic wspólnego z rzeczywistością.

Jednak zastanawiam się dlaczego jest taki nacisk na Polaków w sprawie refe-rendum, żeby pozostać jednak w tej Unii? Każdy, kto zagłosuje za wyjściem, głosuje w swoim mniemaniu za ogólnie pojętym dobrem. Dobrem, dzięki któremu obroni się przed obcymi. Jaki to będzie obcy, to już inna sprawa. Oczywiście ci, którzy zagłosują za pozostaniem, też będą głosowali na dobro najwyższe – w swoim przekonaniu.

A przekonania nie mają nic wspólnego z rozumem. A gdzie rozum śpi, tam budzą się demony*.

Brzmi znajomo? «

Brexit – SrexitChyba będę „polskim zdrajcą”, bo aż korci mnie, żeby zagłosować za opuszczeniem Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię. Taka pokusa leży w wielu Brytyjczykach. Z jakiego powodu? Z takiego samego dla którego Polacy noszą w Londynie bluzy z białym orłem i napisem „Polish and Proud”.

* Oryginalnie: „El sueño de la razón produce monstruos” – tekst z ryciny, autoportretu, hiszpańskiego malarza Francisca Goi.

Fot.

Fran

cisc

o Go

ya [P

ublic

dom

ain]

, via

Wik

imed

ia C

omm

ons

639-MAKIETA 2 24-41.indd 32 14/06/2016 17:33:59

033

639-MAKIETA 2 24-41.indd 33 14/06/2016 17:34:01

034034 FELIETONWIKTOR MOSZCZYŃSKI

» Już dojeżdżamy do mety. Podróż pociągiem trwała długo, ale

w momencie dojazdu do dworca Brexit pociąg niespodziewanie nabrał szybko-ści. Pędzi jak szalony, a maszynista pod numerem 10 traci kontrolę i nikt ze strony Remain już nie wie, gdzie znajduje się sygnał alarmowy.

Ostrzeżenia ze strony instytucji mię-dzynarodowych i prezydenta Obamy zostały odrzucone; ekspertyzy gospodarcze naukowców i przedsiębiorców wyśmiano; 55% elektoratu brytyjskiego zakwestiono-wało oceny i rady autorytetów kulturalnych i moralnych. Panuje tylko wielki strach przed wizją masowego dostępu niezliczo-nych hufców z Wschodniej Europy i Bli-skiego Wschodu ,rzekomo zalewających Wyspy Brytyjskie. A jest to strach wyni-kający z tego, że wyborcy stracili zaufanie do elit politycznych, które ich obaw dotąd ignorowały.

Niestety dużą odpowiedzialność za tę możliwie nadchodzącą klęskę ponosiłby premier David Cameron, który przez ostat-nie 10 lat robił wszystko, aby podważyć autorytet, ideały i instytucje unijne i tole-rował atmosferę niechęci a nawet pogardy na wszystko, co kojarzyło się z Europą. Agenda antyeuropejska „Daily Mail”, „Daily Express” i prasy Murdocha nie była kwestio-nowana przez niego i jego otoczenie, a ripo-sty ze strony Partii Pracy nie traktowano poważnie. Pogarda wobec Europy należała do dobrego tonu w codziennej rozmowie, tak jak narzekanie na pogodę. Młodzi, któ-rzy najwięcej korzystali z Europy i przed-siębiorcy zatrudniający polskich pracow-ników, też nie wypowiadali się publicznie, aby bronić instytucje europejskie.

Decydenci w Europie, czyli człon-kowie Komisji Europejskiej i przywódcy państw północno-europejskich, jak Mer-kel i Hollande, też za bardzo nie poma-gali profilowi Europy w tym kraju. Kryzys euro, sankcje gospodarcze wobec Grecji, a ostatnio decyzja pani Merkel, moral-nie chwalebna ale politycznie nieprzemy-ślana, zapraszania uchodźców z Bliskiego Wschodu, była wyjątkowo szkodliwa dla tutejszego wizerunku Unii Europejskiej. Niestety Cameron podważył już swój auto-rytet w obradach unijnych, ignorując poten-cjalnych tam sprzymierzeńców i nie był w stanie wywierać nacisku na inne pań-stwa, aby Unia zelżyła swój program euro-

centryczny. Nic nie robił w odpowiednim momencie, aby przekonać zarazem Bry-tyjczyków, jak i Europejczyków, że Europa powinna zmienić kierunek. Teraz atmos-fera debaty co do przyszłych stosunków z Europą znacznie nagrzała się i emocje antyimigracyjne zaczęły opanowywać roz-sądną dotychczasową niechęć elektoratu do tak zbyt radykalnego kroku jak Brexit. Nic więc dziwnego, że głosy elit politycz-nych i gospodarczych nie przekonywały już społeczeństwo.

Obiektywnie patrząc, nie można się nadziwić co jednak Brytyjczycy ryzykują, zrywając z Unią Europejską. Grozi między innymi nowe referendum w Szkocji w kie-runku opuszczenia Zjednoczonego Króle-stwa i pozostaje duży znak zapytania co do pokojowej przyszłości politycznej w Północ-nej Irlandii, w której tak dużą rolę odgry-wała częściowa integracja z południową Irlandią. Grozi ogromny skok w nieznane w stosunkach gospodarczych z Unią, gdzie 200 tys. przedsiębiorstw handluje w unijnej strefie bez cła, gdzie Wielka Brytania sprze-daje 54% swojego eksportu, a 3,5 miliony etatów uzależnionych jest od tego handlu. Z potencjalnym przywróceniem cła grozi znaczny wzrost cen importowanych pro-duktów nie tylko z Europy, ale z przeszło 50 innych państw, które zwarły umowy han-dlowe z Unią. Grozi znowu odpływ inwe-stycji z firm amerykańskich i azjatyckich, które założyły tu swoje filie, widząc rynek brytyjski jako intratny wstęp do najwięk-szego na świecie 500 milionowego rynku konsumentów. Grozi koniec statusu City of London, jako głównego centrum finan-sowego Europy. Grozi zaniechaniem całej struktury zasadniczych praw pracowni-ków, praw konsumenta, ochrony bezpie-czeństwa i higieny pracy, ochrony środo-wiska i równouprawnienia kobiet, do któ-rego przywykliśmy w tym kraju.

(…) Brytyjczycy przejęli się niestety inną groźbą, w zasadzie zaniedbaną przez obóz Remain. Chodzi o groźbę wpół już zrealizowaną, a wpół wyimaginowaną pod wpływem koszmarnych obrazów najazdu paruset milionów Turków. Oczy-wiście te najbardziej jaskrawe wizje Tur-ków i Albańczyków, przekształconych jesz-cze w ustach rzeczników obozu Leave na „gangsterów” i „terrorystów” są w więk-szości mitem. Zarówno Albania, a szcze-gólnie Turcja, nie będą w stanie zostać

członkami Unii przez przynajmniej 25 lat. Natomiast nie jest mitem, że już w Wiel-kiej Brytanii przybyło 2 miliony obywateli unijnych głównie ze Wschodniej Europiy i że wynika z tego zaostrzona konkurencja o miejsca pracy, które tubylcy często prze-grywają. Istnieje poczucie potrzeby wpro-wadzenia pewnej kontroli nad przyjezd-nymi z nowych państw unijnych i myślę, że zarówno Cameron jak i przywódcy Partii Pracy musieliby oświadczyć, jeszcze przed głosowaniem, że przyszły rząd brytyjski zawetowałby wszelką wolność porusza-nia się pracowników z przyszłych nowych członków Unii.

(…) Odejście Wielkiej Brytanii z Unii dramatycznie osłabi Polskę wobec domi-nacji francusko-niemieckiej i wobec naci-sków wewnątrz państw Eurolandu, dążą-cych do pełnej integracji bankowej, finan-sowej i ewentualnie politycznej. Polska nie może stracić brytyjskiego sojusznika w takiej konfrontacji. Już w najbliższych paru latach ten pęd do federalizmu spro-wokuje inne ruchy odśrodkowe w Europie (popierane najczęściej finansowo przez Putina) gotowe oderwać każdy kraj po kolei od Unii, zaczynając od Francji i Szwecji. Dla-tego Polacy powinni zrozumieć, że wyjście Wielkiej Brytanii doprowadzi do ewen-tualnego rozkładu Europy, która zostawi Polskę „suwerenną” sam na sam z agresją wschodniego sąsiada.

Ale Polacy też są podzieleni. Zjedno-czenie Polskie np. odmówiło postawienia wniosku nawołującego Polaków do głoso-wania za pozostaniem. Moi znajomi byliby gotowi nawet potępić polskich zwolenni-ków Brexitu jako „zdrajców”. Ale wiem, że ci „zdrajcy” mogliby też kierować się innymi względami. Długi pobyt na Wyspach zmie-nia nieco perspektywę, bo wchodzą w grę naciski ze strony brytyjskiego środowi-ska i pewna zawiść wobec nowych fal, które podążają za nimi. Niby że „nam się tu udało, ale już więcej takich jak my nie chcemy”. Niezależnie od tego uważam, że interes Polski i Polaków tutejszych powi-nien tu dla nas być nadrzędny.

A więc, Polacy, do urn! (…)Głosujcie jak Polacy, stawiając krzyżyk

dla pozostania (czyli „Remain”). «

Felieton ukazał się również w londyńskim „Tygodniu Polskim”.

Tytuł i skróty pochodzą od redakcji.

„Polscy zdrajcy” za Brexit?

639-MAKIETA 2 24-41.indd 34 14/06/2016 17:34:02

035

639-MAKIETA 2 24-41.indd 35 14/06/2016 17:34:04

036 felietonZNOWU DOBRONIAK

639-MAKIETA 2 24-41.indd 36 14/06/2016 17:34:07

037

639-MAKIETA 2 24-41.indd 37 14/06/2016 17:34:10

038 TRANSPORTlondyn

Przygotował MARciN URbAN

» Jak informuje Transport for London podobna modernizacja

będzie prowadzona etapami także na liniach Circle, Hammersmith & City oraz Metropolitan. Po zakończeniu prac, które potrwają 5 lat, częstotliwość kursowa-nia pociągów zwiększy się o 33 procent. W centrum Londynu pociągi będą kur-sować w godzinach szczytu co 2 minuty. Prace mają być prowadzone bez wstrzy-mywania ruchu pociągów, przynajmniej w dni robocze.

Nową sygnalizację instaluje wybrana w przetargu firma Thales. Podobna modernizacja została już przeprowa-

dzona na liniach Jubilee i Northern. Dzięki niej nie tylko wzrosła częstotli-wość kursowania pociągów, ale także jest mniej opóźnień i przerw spowodo-wanych awariami.

– To będzie duży krok do przodu i wielka zmiana dla milionów pasaże-rów. Obecnie stosowany system należy do najstarszych na świecie. Część urządzeń pochodzi jeszcze sprzed II wojny świato-wej – powiedział Andrew Pollins, dyrektor zarządzający London Underground.

W planach na przyszłość (po zmo-dernizowaniu sygnalizacji na czterech wymienionych liniach) jest wymiana taboru i systemu sterowania ruchem na liniach Piccadilly, Central, Bakerloo oraz Waterloo & City. «

Historyczny remont na 4 liniach metra

Na linii metra District, między Edgwage Road i Hammersmith, rozpoczął się remont, nad którym powinni czuwać archeolodzy. Wymieniana jest mająca prawie sto lat sygnalizacja, sterująca ruchem pociągów.

639-MAKIETA 2 24-41.indd 38 14/06/2016 17:34:16

039

Jeden z najbardziej rozpoznawalnych londyńskich mostów wymaga pilnego remontu – informuje BBC. Licząca 122 lata konstrukcja w październiku zostanie zamknięta na 3 miesiące. Prace napraw-cze zostaną przeprowadzone na zlecenie City of London Corporation. Przez Tower Bridge przejeżdża 21 tys. aut dziennie. Most nie przechodził poważniejszych napraw od 35 lat.

Diesel przestanie się opłacać?Do tego będzie dążyć brytyjski rząd. Wła-ściciele samochodów z silnikami Diesla muszą liczyć się ze wzrostem podatku drogowego – dowiedział się „The Times”.

Podwyżkę planuje ministerstwo transportu w ramach walki ze skażeniem powietrza w miastach. Auta z silnikami diesla emitują wprawdzie mniej dwutlenku węgla niż benzynowe, ale za to znacznie więcej rakotwórczego dwutlenku azotu. Jak podaje gazeta, co roku w wyniku ska-żenia powietrza tym związkiem umiera co najmniej 7 tys. Brytyjczyków.

Auta z silnikami na ropę cieszą się dużą popularnością z uwagi na niskie koszty paliwa i opłaty. 15 lat temu rząd Gordona Browna obniżył akcyzę na ropę i podatek od aut zasilanych tym paliwem.

Zapowiedź podwyżki skrytyko-wała organizacja branżowa AA. Jej zda-niem, politycy demonizują silniki na ropę i dezinformują kierowców przeko-nując przed laty, że emitują mniej CO2, a obecnie, że są bardziej szkodliwe dla środowiska.

Fot.

Myr

abel

la /

Wik

imed

ia C

omm

ons

Tower Bridge zostanie zamknięty

13 lipca rozpocznie się wymiana wind na stacji metra Lambeth North, na linii Baker-loo – poinformował Transport for London. Niestety, wiąże się to z koniecznością cał-kowitego zamknięcia stacji aż do lutego przyszłego roku. Na stacji Lambeth North są dwie windy. Brano pod uwagę możli-wość wymiany jednej po drugiej z utrzy-maniem funkcjonowania stacji, ale jest to zbyt ryzykowne. Dźwigi mają po 30 lat i prawdopodobieństwo awarii jest bardzo duże, szczególnie gdy jedna winda miałaby przejąć cały ruch. Alternatywnym rozwią-zaniem nie mogą być też spiralne schody, które są zbyt wąskie, by przejąć tłum pasa-żerów idących w przeciwnych kierun-kach. W czasie zamknięcia Lambeth North będzie trzeba korzystać z sąsiednich stacji Waterloo, Elephant and Castle i Southwark lub z autobusów.

Pół roku bez stacji Lambeth North

639-MAKIETA 2 24-41.indd 39 14/06/2016 17:34:22

040 TRANSPORTlondyn

Mer Londynu i komisarz do spraw trans-portu ogłosili plan oszczędności w komuni-kacji miejskiej, który ma umożliwić zamro-żenie cen na cztery lata przy jednocze-snym kontynuowaniu inwestycji.

Najwięcej, bo prawie 60 mln funtów, ma być zaoszczędzonych w wyniku rene-gocjacji kontraktów z podwykonawcami. Wstrzymana ma być rekrutacja nowych pra-cowników, z wyjątkiem najbardziej kluczo-wych stanowisk. Pracę może stracić znaczna część z 3 tys. pracowników zatrudnianych prze agencje oraz blisko stu informaty-ków. Zamrożone mają być płace menedże-rów, zarabiających powyżej 100 tys. funtów rocznie. Ponad 20 mln funtów oszczędności ma przynieść przegląd struktury zarządza-nia i likwidacja stanowisk, które się dublują. A kolejne 20 mln konsolidacja projektów IT.

To jednak kropla w morzu potrzeb. Jak ocenia Transport for London zamrożenie

Decyzja o budowie trzeciego pasa starto-wego na lotnisku Heathrow lub Gatwick zapadnie przed letnią przerwą Parlamentu – zapowiedział premier David Cameron. Przerwa zacznie się 21 lipca.

Jak podaje „The Times”, oba porty lot-nicze złożyły już w ministerstwie trans-portu poprawione aplikacje, torując tym samym rządowi drogę do podjęcia osta-tecznej decyzji. Pozwolenie na rozbudowę może dostać tylko jedno lotnisko. Zło-żona z ekspertów komisja Davisa wskazała na Heathrow, ale przeciwko jest znaczna część mieszkańców Londynu i polityków oraz organizacje ekologiczne.

Zdaniem „The Times” Cameron poprze budowę trzeciego pasa na Heathrow, ale z ogłoszeniem decyzji wstrzymuje się do czasu zakończenia referendum na temat przyszłości Wielkiej Brytanii w Unii Euro-pejskiej.

Komunikacja miejska szuka oszczędności

Decyzja o rozbudowie lotnisk w ciągu miesiąca

Fot.

Stev

e H

eap

/ Shu

tter

stoc

k.co

m

cen na 4 lata spowoduje dziurę w budżecie sięgającą ponad 640 mln funtów.

Zaoszczędzą za to pasażerowie. Gdyby coroczne podwyżki były konty-

nuowane na dotychczasowym poziomie, przeciętny londyńczyk wydałby w ciągu najbliższych czterech lat nawet 400 fun-tów więcej na podróże po Londynie.

Fot.

Tran

spor

t for

Lon

don

639-MAKIETA 2 24-41.indd 40 14/06/2016 17:34:25

041

Błędny wydatekBlisko 100 tys. funtów wydała londyń-ska komunikacja miejska na plakaty, które informują, że Transport for Lon-don przeznacza cały swój dochód na modernizację sieci.

Jak informuje London Evening Standard, pieniądze wydano w ciągu 3 lat na projektowanie, druk i publi-kację. Jakby tego było mało, rzecznik prasowy TfL zapowiedział koniecz-ność wymiany plakatów, bo w ich treści zaleziono błąd gramatyczny. Nazwę Transport for London autor hasła błęd-nie potraktował jako liczbę pojedynczą i napisał „doesn’t” zamiast „don’t”.

Rozrzutność ma się jednak wkrótce skończyć. TfL już szuka oszczędności, by przetrwać najbliższe 4 lata, w trakcie których zamrożone mają być ceny biletów. Będzie to speł-nienie wyborczej obietnicy mera Lon-dynu – Sadiqa Khana.

Twitter przyspiesza komunikacjęUżytkownicy Twittera mogą odbierać w telefonie automatyczne powiado-mienia o utrudnieniach w londyńskim metrze i na kolei.

Dotychczas trzeba było szukać odpowiednich tweetów, śledząc kilka profili moderowanych przez Transport for London, co było czasochłonne.

Dzięki pionierskiej współpracy lon-dyńskiej komunikacji miejskiej z progra-mistami z Twittera, uzyskanie informa-cji stało się o wiele szybsze i prostsze.

By dostawać komunikaty wystar-czy wejść na stronę tfl.gov.uk/twitte-r-alerts i wybrać linie, które nas inte-resują. Można nawet ustawić godziny, w jakich wiadomości mają być wysy-łane, by dostawać je na przykład tylko w czasie codziennej podróży między pracą a domem.

AA chce zakazu wyłączania ulicznych latarniOrganizacja motoryzacyjna AA wezwała parlamentarzystów do wprowadzenia przepisów zabraniają-cych samorządom wyłączania ulicz-nych latarni. Lokalne władze robią to dla oszczędności. Tymczasem, według danych AA, na celowo zaciemnionych ulicach w ciągu ostatnich pięciu lat zginęło 11 osób. Zwiększyła się też liczba poważnych wypadków. Ja podaje „The Times”, propozycja zmiany prawa zostanie rozpatrzona przez parlamen-tarną komisję transportu. Z badań przeprowadzonych przez AA wynika, że latarnie wyłącza dla oszczędności co trzeci angielski samorząd. W niektórych gminach lampy gasną zimą już o godzi-nie 22:00.

Fot.

Mar

cin

Urb

an

639-MAKIETA 2 24-41.indd 41 14/06/2016 17:34:30

042 CAFÉ COOLTURALONDYN

Przygotował: MARCIN URBAN

Od 24.06. Orbit Tower, Queen Elizabeth Olympic Park, Londyn E20 2ST. Stacja: Stratford. Bilety: od £10 queenelizabetholympicpark.co.uk

Mająca blisko 180 metrów długości zjeżdżalnia, zamontowana na wieży Orbit w parku olimpijskim, jest najdłuższą tego typu instalacją na świecie. Start znajduje się 76 metrów nad ziemią. Zjazd w dół z prędkością dochodzącą do 40 km/h zajmie ok. 40 sekund. Konstruktorzy liczą, że nowa atrakcja dołączy do listy „must see in London”. Przed karkołomnym zjazdem warto rzucić okiem na panoramę miasta, którą widać ze szczytu wieży.

COOLTURAPOLECA

639-MAKIETA 3 42-67.indd 42 14/06/2016 17:26:45

043

ale rura! © Q

ueen

Elis

abet

h O

lym

pic

Park

639-MAKIETA 3 42-67.indd 43 14/06/2016 17:26:47

044

» nowa, większa TaTE MoDERn

Od 17.06. Tate Modern, Bankside, Londyn SE1 9TG. Stacja: Southwark, Blackfriars. Wstęp wolnywww.tate.org.uk

Dzięki okazałej dobudówce galeria Tate Modern niemal podwoiła swoją powierzchnię wystawową, a dzięki temu prezentuje jeszcze więcej prac najwybitniejszych współczesnych artystów z całego świata. Nowa część ma 10 pięter, a na jej szczycie znajduje się taras widokowy, umożliwiający oglądanie panoramy Londynu w promieniu 360 stopni. Przez trzy tygodnie po oficjalnym otwarciu w nowych wnętrzach będzie prezentowana sztuka na żywo. Galeria będzie w tym czasie otwarta do godz. 22:00.

CaFÉ CooLTURaLONDYN

© S

ucce

ssio

n Pi

cass

o/DA

CS L

ondo

n 20

16

Portret kobiety: Dora Maar, 1942

» wEEkEnD PUnk

25-26.06. Design Museum, 28 Shad Thames, Londyn SE1 2YD. Stacja: Tower Hill, Bermondsey. Otwarte: 12:00 – 17:00. Wstęp wolnydesignmuseum.org

Na jednej z ostatnich wystaw w starej siedzibie Design Museum prezentuje historię subkultury punk, z okazji 40-lecia powstania tego ruchu. Ekspozycja, której towarzyszą warsztaty robienia punkowych ozdób, multimedialne prezentacje i występy „na żywo” skupia się na pokazaniu wpływu, jaki punk ma do dziś na projektowanie. Weekend Punk jest częścią trwającego cały rok programu Punk London.

© T

ate

Mod

ern

wystawy» PainTERs’ PainTinGs: FRoM FREUD To Van DYCk

23.06. – 04.09. National Gallery, Trafalgar Square, Londyn WC2N 5DN. Stacja: Charing Cross, Embankment. Otwarte codziennie 10:00 – 18:00, w pt. 10:00 – 21:00. Bilety: £10www.nationalgallery.org.uk

Wystawa skupia ponad 80 obrazów, namalowanych na przestrzeni pięciu wieków, przez najbardziej znanych artystów świata. Wśród autorów są m.in. Matisse, Picasso, Degas i Van Dyck. Wspólnym mianownikiem jest fakt, że wszystkie prezentowane prace znajdowały się w posiadaniu wymienionych malarzy i miały istotny wpływ na ich twórczość. Jak podkreśla galeria, to wyjątkowa okazja, by zobaczyć czym kierowali się przy wyborze obrazów do swoich prywatnych kolekcji.

Henri Matisse, autoportret, 1918

© S

ucce

ssio

n H

. Mat

isse

/ DA

CS 2

016;

pho

to P

hilip

Ber

nard

639-MAKIETA 3 42-67.indd 44 14/06/2016 17:26:49

045teatr» THE DEEP BLUE SEA

National Theatre, South Bank, Londyn, SE1 9PX. Stacja: Waterloo. Spektakle: pon. - sob. 19:30, dodatkowo sob. 14:15. Bilety: od £15www.nationaltheatre.org.uk

Portret kobiety zmagającej się z samotnością i niespełnioną pasją. Historia zaczyna się po znalezieniu głównej bohaterki – Hester Collyer (w tej roli Helen McCrory), nieprzytomnej po nieudanej próbie samobójstwa. Wkrótce wychodzi na jaw jej romans z pilotem RAF i historia nieudanego małżeństwa.

» SOUL

15.06. – 03.07. Hackney Empire, 291 Mare Street, Londyn E8 1EJ. Stacja: Hackney Central. Spektakle: wt. – pt. 19:30, sob. 17:00 i 20:30, niedz. 17:00. Bilety: od £10 www.hackneyempire.co.uk

Sztuka przybliża sylwetkę amerykańskiego kompozytora i wokalisty Marvina Gaye’a (1939 – 1984), który stał się legendą muzyki soul. Jest to koprodukcja Royal & Derngate Northampton i Hackney Empire w reżyserii Jamesa Dacre’a.

« THE QUITE HOUSE

Do 09.07. Park Theatre, Clifton Terrace, Finsbury Park, Londyn N4 3JP. Stacja: Finsbury Park. Spektakle: wt. – sob. 19:30, dodatkowo czw. i sob. 15:00. Bilety: od £16.50fertilityfest.com

Spektakl w reżyserii Tessy Walker, to poruszająca komedia o ciężkiej drodze, którą muszą przejść niektóre pary, by cieszyć się macierzyństwem. Jess i Dylan to kochająca się para, która od dłuższego czasu marzy o powiększeniu rodziny. Sztuka jest prezentowana w ramach festiwalu Fertility Fest, składającego się także z warsztatów i dyskusji, poruszających sprawy związane z płodnością, in-vitro i wsparciem dla bezdzietnych kobiet.

Fot.

Ric

hard

Hub

ert S

mith

Fot.

Grae

me

Brai

dwoo

d

639-MAKIETA 3 42-67.indd 45 14/06/2016 17:26:50

046 CAFÉ COOLTURAlondyn

kino» BARBERSHOP 3: A FRESH CUT

Od 17.06. Komedia, USA. Reż. Malcolm D. Lee, wyst. Ice Cube, Eve, Nicki Minaj, Sean Patrick Thomas, Cedric The Entertainer

Calvin, Eddie i reszta osiedlowej paczki musi zjednoczyć siły, by ocalić swój salon fryzjerski.

» TALE OF TALES

Od 17.06. Horror fantasy, Włochy/Francja/UK. Reż. Matteo Garrone, wyst. Salma Hayek, Vincent Cassel, Toby Jones, John C. Reilly, Shirley Henderson

Surrealistyczny film jest kompilacją bajek pochodzącego z Neapolu poety Giambattisty Basilego. Rzeczywistość miesza się tu z fikcją oraz motywami znanymi z opowiadań braci Grimm, Hansa Christiana Andersena i Charlesa Perrault. Film był prezentowany na ubiegłorocznym festiwalu w Cannes.

Fot.

Hel

en M

ayba

nks

» NYT: RIPPLE / BESIEGED

30.06. - 02.07. Arcola Theatre, 24 Ashwin St, Londyn E8 3DL. Stacja: Dalston Junction. Spektakle: patrz strona teatru. Bilety: £6.50www.arcolatheatre.com

National Youth Theatre, obchodzący w tym roku 60. rocznicę działności prezentuje dwie sztuki – “Besieged” i “ Ripple”, których reżyserami są Carolina Giammetta i Toby Clarke. Występują w nich młodzi aktorzy, uczestniczący w programie skierowanym do młodzieży z grup wykluczonych społecznie.

639-MAKIETA 3 42-67.indd 46 14/06/2016 17:26:52

047» THE SECRET LIFE OF PETS

Od 17.06. Animowany, USA. Reż. Chris Renaud, Yarrow Cheney, wyst. Louis C.K., Eric Stonestreet, Kevin Hart, Ellie Kemper, Lake Bell

Zazdrosny terrier Max rozpoczyna rywalizację o względy swoich właścicieli, gdy ci sprowadzają ze schroniska drugiego czworonoga. Wkrótce będą jednak musieli odłożyć waśnie na bok, by stawić czoła bandzie białego królika nienawidzącej zwierząt, będących pupilami ludzi.

inne» OPEN GARDEN SQUARES WEEKEND

18-19.06. Różne lokalizacje w Londynie. Wstęp wolny. Bilety: £14 (na wejście do wszystkich ogrodów)www.opensquares.org

Tylko raz w roku mamy okazję, by zajrzeć do najpiękniejszych londyńskich ogrodów miejskich. Polecamy szczególnie wizytę w Bedford Square (WC1B 3HH) – ogrodzie z przełomu XVIII i XIX wieku, Brunswick Square (WC1N 1AZ) – wpisanego na listę zabytków, Belgrave Square (SW1X 8QB) oraz Eaton Square (SW1W 9BN) – w pobliżu domu byłego premiera Neville’a Chamberlaina i aktorki Vivien Leigh. W programie zwiedzania jest też spacer z polskojęzycznym przewodnikiem (19.06.). Początek o 11:30 przy stacji metra St Pauls.

» URODZINY KRÓLOWEJ Z KLOCKÓW LEGO

Legoland Windsor Resort, Winkfield Rd, Windsor SL4 4AY. Stacja: Windsor & Eton Central. Otwarte codziennie od 10:00. Bilety: od £37www.legoland.co.uk

Legoland upamiętnił największy w historii Londynu wspólny lunch z okazji 90. urodzin królowej, wykonując miniaturową kopię imprezy, która odbyła się 12 czerwca na The Mall. Do budowy wykorzystano 30 tys. klocków, w tym ponad pół tysiąca do zrobienia członków rodziny królewskiej. Odtworzono scenki przy stołach, uliczne ozdoby i oczywiście majestatyczny Buckingham Palace.

© D

iana

Jarv

is

639-MAKIETA 3 42-67.indd 47 14/06/2016 17:26:53

048 CAFÉ COOLTURAlondyn

» JEAN MICHAEL-JARRE

07.10., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £35

» COLDPLAY

15-19.06., godz. 19:00. Wembley Stadium, Wembley, Londyn HA9 0WS. Stacja: Wembley Stadium. Bilety: od £49.50

» MARC ANTHONY

10.07., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £45

» DAVID GILMOUR

25-30.09., godz. 19:30. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: tylko ze zwrotów

» ANDREA BOCELLI

01.10, godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £45

koncerty» URODZINOWY KONCERT: DUNCAN LAMONT I GOŚCIE

25.06., godz. 20:30. Jazz Café POSK, Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny, 238-246 King Street, Londyn W6 0RF. Stacja: Ravenscourt Park. Bilety: £12

Duncan Lamont – saksofonista będący ikoną brytyjskiej muzyki jazzowej, będzie świętował 85. urodziny w gronie innych znakomitych muzyków, wśród których są wokalistka Norma Winstone, laureatka Parliamentary Jazz Awards 2015 oraz Sarah Moule i Esther Bennett.

Norma Winstone

» FATBOY SLIM

17.12., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £29.50

» JUSTIN BIEBER

11-12 i 14-15.10., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £53.50

» LAURA PAUSINI

15.10., godz. 18:30. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: £43.75

» SIMPLY RED

27.11., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £56

Fot.

Lisa

Val

der

Fot.

Han

nes

Mag

erst

aedt

/Get

ty Im

ages

Fot.

Did

ier B

aver

el/G

etty

Imag

es

Fot.

Mik

e H

ewitt

/Get

ty Im

ages

639-MAKIETA 3 42-67.indd 48 14/06/2016 17:26:55

049

639-MAKIETA 3 42-67.indd 49 14/06/2016 17:26:57

W KINACH SIECI ODEONOD 17 CZERWCA

BELFASTBIRMINGHAM BROADWAY PLAZA

BRISTOLCHARLESTOWN

COVENTRY SKYDOMEDERBY

DUDLEYEDINBURGH LOTHIAN RD

GLASGOW QUAYGREENWICHHOLLOWAY

HULLKETTERINGKINGSTON

LEE VALLEYLEEDS-BRADFORD

LEICESTERLIMERICK

MANCHESTERMILTON KEYNES STADIUM

PANTON STREETPOINT VILLAGE

SHEFFIELDSOUTHAMPTON

STREATHAMTRAFFORD CENTRE

UXBRIDGE THE CHIMESWIMBLEDONWREXHAM

639-MAKIETA 3 42-67.indd 50 14/06/2016 17:26:59

w kinach sieci odeonod 17 czerwca

BelfastBirmingham Broadway Plaza

BristolCharlestown

Coventry skydomederBy

dudleyedinBurgh lothian rd

glasgow QuaygreenwiChholloway

hullketteringkingston

lee valleyleeds-Bradford

leiCesterlimeriCk

manChestermilton keynes stadium

Panton streetPoint village

sheffieldsouthamPton

streathamtrafford Centre

uxBridge the ChimeswimBledonwrexham

639-MAKIETA 3 42-67.indd 51 14/06/2016 17:27:01

052 CAFÉ COOLTURAwydarzenia

Za zdowie Duncana Lamonta!

Polecamy też:

www.normawinstone.comwww.sarahmoule.net

www.myspace.com/estherbennett

Koncert odbędzie się w Jazz Cafe POSK w sobotę 25-go czerwca w ramach cyklu „Tomasz Furmanek zaprasza… @Jazz Cafe POSK”.

Artyści:duncan Lamont - saksofonNorma Winstone - śpiewEsther Bennett - śpiewSarah Moule - śpiewJohn Crawford - fortepianSimon Read - basSteve Taylor - perkusja

Drzwi otwarte/bar: 19:30Muzyka: 20:30Bilety: £12 przy wejsciu lub na www.wegottickets.com

TOmAsz FURmAnek

» Legendarny brytyjski saksofoni-sta i kompozytor Duncan Lamont

zdecydował się na świętowanie swoich 85. urodzin w Jazz Cafe POSK.

Obok bohatera wieczoru wystąpią w tym koncercie bardzo specjalni goście, na czele z pierwszą damą brytyjskiego jazzu Normą Winstone, nagrodzoną w 2007 roku przez królową brytyjską medalem MBE za wybitne zasługi dla rozwoju kultury brytyj-skiej oraz lauretką nagrody Parliamentary Jazz Awards 2015 dla najlepszej jazzowej wokalistki w Wielkiej Brytanii.

Podczas tego wyjatkowego koncertu będziemy mieli też okazję podziwiać inne gwiazdy brytyjskiej wokalistyki, jak Sarah Moule i Esther Bennett.

W trakcie wieczoru artyści zapre-zentują wybór kompozycji z wielokrot-nie nagradzanego śpiewnika Duncana Lamonta!

Duncan Lamont, prawdziwa ikona bry-tyjskiego jazzu, współpracował z najwięk-szymi, m.in. z takimi artystami jak Henry Mancini, Benny Goodman, Count Basie, Peggy Lee, Frank Sinatra, Fred Astaire czy Paul McCartney.

Jego piosenki były nagrywane przez Natalie Cole, Blossom Dearie, Mark aMur-phy’ego czy dame Cleo Laine.

Poprosiłem Duncana Lamonta o kilka zdań na temat najjaśniejszej gwiazdy tego koncertu, Normy Winstone. Oto, co mi powiedział: „Norma dokonała przełomo-wego nagrania mojej piosenki „Manhattan in the rain”. Kiedy puściłem to nagranie Blossom Dearie, ta powiedziała: Nagram tę piosenkę, ale wiem, że nie będzie to tak dobra wersja jak Normy. To mówi wiele”.

„Mam wrażenie, jakbym znał Normę od zawsze, braliśmy razem udział w nie-zliczonych sesjach nagraniowych. Przy-gotowałem dla niej wiele aranżacji, a ona zawsze wykonała wszystko z niezwy-kłą gracją i łatwością. Ona potrafi robić nieprawdopodobne wokalnie rzeczy z ogromną łatwością!”.

„Odbyliśmy niezwykle ważne, muzycz-nie przełomowe tournee z big-bandem Kenny’ego Wheelera. Norma nigdy nie skarżyła się na fakt, jak diabelsko trudny muzycznie materiał musiała wykonywać i każdego wieczoru była doskonała! Ona, Kenny Wheeler i John Taylor ustanowili punkt odniesienia dla przyszłych gene-racji muzyków.”

Czego więc możemy się spodziewać w sobotę 25 czerwca wieczorem? Dun-can Lamont stwierdza jednoznacznie: „Nastawmy się na wieczór pełen jakości, niespodzianek i cudownej muzyki!”.

A jak sama Norma Winstone w kilku słowach wyraża swoje zdanie na temat bohatera wieczoru? Oto jej wypowiedź: To po prostu wielki artysta, którego rów-nież bardzo lubię prywatnie! Zdecydowa-nie zalicza się do najważniejszych brytyj-skich muzyków i saksofonistów jazzowych. Zawsze zajmował bardzo wysoką pozycję na scenie jazzowej, pracował z wieloma z największych artystów, jak Henry Man-cini, Benny Goodman, Count Basie, Frank Sinatra czy Blossom Dearie... Jest legendą! Naprawdę lubię jego piosenki, a ponadto jest świetną osobą, wielką osobowością... Pamiętam kiedy grał w big-bandzie Kenny-’ego Wheelera. Od zawsze miał swój wła-sny, niezwykły sposób improwizowania. Jest wyjątkowym talentem!”.

Nie sposób oprzeć się takim reko-mendacjom, szczególnie, że padają z ust tak wybitnych artystów

Dodam, że każdy gość wieczoru otrzyma przy wejściu kieliszek polskiej wódki, jeżeli zechce wypić za zdrowie jubilata! «

Fot.

Lisa

Val

der

Na zdjęciu Norma Winston

639-MAKIETA 3 42-67.indd 52 14/06/2016 17:27:01

053

639-MAKIETA 3 42-67.indd 53 14/06/2016 17:27:02

054 CAFÉ COOLTURAfotoreportaż

przygotował: MARCin URbAn

»W wydarzeniu wzięło udział ponad 200 osób. Wśród zapro-

szonych gości byli m.in. Marta Miluska – wicekonsul RP, Malcolm Ball – pracow-nik rady miasta Lewisham i Giuseppe Grossi – aktor mieszkający w Lewi-sham. Imprezę uświetnił koncert Basi Bozzao i  jej przyjaciół, Magdy Czułej z zespołem, a także Andrzeja Gaja, który na występ przyjechał specjalnie z Hull. Poza tym zostały przygotowane takie atrakcje jak: turniej tenisa stołowego, 

Dzień otwarty w Polskim Ośrodku Lewisham

sesja fotograficzna, masaż, refleksolo-gia, makijaż, kurs robienia piniaty oraz loteria z nagrodami. Goście mieli oka-zję spróbować polskich wędlin i domo-wych wypieków. 

Polski Ośrodek Lewisham jest orga-nizacją charytatywną założoną w 1963 roku, która pierwotnie miała pomagać polskim imigrantom, którzy trafili do Londynu po II wojnie światowej. Do dzi-siaj organizacja pomaga osobom emi-grującym z Polski w sprawach urzędo-wych, mieszkaniowych, krzewi polską kulturę i język. «

639-MAKIETA 3 42-67.indd 54 14/06/2016 17:27:04

055

Fot.

Mar

cin

Libe

ra

639-MAKIETA 3 42-67.indd 55 14/06/2016 17:30:02

056 CAFÉ COOLTURAKSIĘGARNIA

Redaguje PIOTR DOBRONIAK

Pani zyskuje przy bliższym poznaniuAktorka. Żona. Matka. Krystyna Janda. Nie ma w Polsce osoby, która nie znałaby jej głosu, śmiechu i energii. W każdej ze swoich ról teatralnych czy filmowych zjawiskowa i profesjonalna.

Wowa, Wołodia, WładimirZnakomita autorka, znawczyni problematyki rosyjskiej, ujawnia nieznane na ogół fakty z życia prezydenta Rosji. Historia życia Władimira Putina, którą czyta się jak kryminał.

Niech się nigdy nie kończyW Göteborgu panuje niezwykle upalne lato. W parku znaleziono zwłoki zgwałconej dziewczyny. Komisarz Erik Winter odkrywa, że w tym samym miejscu pięć lat wcześniej popełniono podobne przestępstwo, do dziś jednak nierozwiązane.

Widziałam, jak zamordowano moją siostrę

» Nourig Apfeld ma siedem lat, kiedy wraz z rodziną przybywa

z Syrii do Niemiec. Wkrótce potem jej siostra Waffa zaczyna się buntować prze-ciwko twardym zasadom muzułmań-skich rodziców.

Za dążenie do wolności płaci życiem: w 1993 roku ginie zamordowana przez własną rodzinę. Nourig ze strachu, że grozi jej taki sam los, ucieka z domu.

Po latach dogania ją przeszłość. Policja zmu-sza Nourig do złoże-nia zeznań, obiecując jej nowe życie w ramach pro-gramu ochrony świadków. Po skazaniu ojca władze nie dotrzymują obietnicy. Nourig znów ucieka przed zemstą rodziny. «

639-MAKIETA 3 42-67.indd 56 14/06/2016 17:27:11

057

Nienachalna z urodyMaria Czubaszek zdradza swoje sekrety i po raz pierwszy mówi o sobie tak szczerze. I tak dużo. Opowiada o ludziach, z którymi się przyjaźniła, pracowała, których mijała w życiu. Komentuje sytuację w kraju (także tę po „dobrej zmianie”).

Masa o kilerach polskiej mafiiKim byli zabójcy, którzy wykonywali wyroki śmierci na zlecenie bossów polskiego świata przestępczego? Czy rzeczywiście byli zimnymi profesjonalistami, dla których ludzkie życie nie miało żadnej wartości?

Ostatni listMajka Czerska podobno ma męski charakter. A raczej męskie podejście do życia. Brać, wycisnąć, zostawić. A co tam! Wiarołomna cyniczka, egoistka, przewrotna... A może jednak marzycielka, wrażliwa, miła, serdeczna i ciepła?

Wszystkie książki w dobrej cenie znajdziesz na:

BookTO.pl

Tajemnica Black Rabbit Hall

» Sekret tak okrutny, że nie spo-sób wymazać go z pamięci,

już na zawsze odmieni tę rodzinę. Amber Alton wie, że w Black Rab-bit Hall, kornwalijskiej posiadło-ści rodziny, czas płynie inaczej niż w Londynie.

W domu nie ma dwóch zega-rów, które wskazywałyby tę samą godzinę. Każde idealne lato zdaje się trwać poza czasem. Niewiele się dzieje. Ale pewnego dnia wszystko się zmienia…

Trzydzieści kilka lat później Lorna postanawia urządzić wesele w pokrytej patyną czasu, okazałej rezydencji Black Rabbit Hall. Podczas spaceru po lesie do Lorny powracają

na wpół zatarte wspo-mnienia związane z matką. Coraz bardziej intry-gujące są rów-nież zawiłe dzieje posiadłości. Wie-dziona potrzebą p o z n a n i a w ł a -snej historii, a także losu mieszkającej tu w przeszłości szczęśli-wej rodziny, szuka odpo-wiedzi na nurtujące ją pytania. «

639-MAKIETA 3 42-67.indd 57 14/06/2016 17:27:16

058 CAFÉ COOLTURATECHNOLOGIE + WIADOMOŚCI MUZYCZNE

» X5 MAX firmy DOOGEE, najbar-dziej oszczędny smartfon 2016

roku, będący usprawnioną wersją X5, cieszącego się wzięciem w 2015 roku jest już w sprzedaży i zawiera sześć udoskonaleń.

BATERIA O WYSOKIEJ ŁADOWNOŚCI 4000 MAHDodano baterię o wysokiej ładowności 4000 mAh bez powiększenia jej grubo-ści. Ładowność podniesiono o 67%, co stanowi 2,5 dnia użytkowania w normal-nych warunkach.

SZYBKI CZYTNIK LINII PAPILARNYCH Z 7 FUNKCJAMIDOOGEE dodała do urządzenia czytnik linii papilarnych, stosowany zazwyczaj w prestiżowych modelach. Pozwala on na identyfikację w zakresie 360 stopni, potrafi zapisać pięć różnych odcisków palców i może poszczycić się sied-mioma funkcjami, takimi jak blokada aplikacji, sterowanie fotoaparatem, launcherem, galerią, muzyką i plikami wideo, funkcją blokowania i odbloko-wania ekranu.

DWA FOTOAPARATY 8,0 MP, FOTOAPARAT PRZEDNI Z 4 MIGAWKAMIFotoaparat przedni i tylny zostały uspraw-nione do 8,0 MP, z automatycznym systemem upiększania i 4 trybami migawek: migawka głosowa, migawka linii papilarnych, migawka uśmiechu i migawka gestu V.

METALOWA RAMA I ZAOKRĄGLONY KSZTAŁTUsprawniono również konstrukcję - rama z powlekanego metalu i zaokrąglony kształt nadają telefonowi bardziej sty-lowy wygląd i wrażenie.

DOSTOSOWANY INTERFEJS UŻYTKOWNIKA OPARTY NA SYSTEMIE ANDROID 6.0Najnowsza aktualizacja systemu Android 6.0 z pozwoleniami dla aplikacji chroni prywatność użytkownika przed złośli-wymi aplikacjami. Wraz z usprawnio-nym interfejsem użytkownika uspraw-niono także doświadczenie użytkowa-nia i przyśpieszono aparat w porówna-niu z poprzednią wersją.

SYSTEM PODWÓJNEJ TOŻSAMOŚCINowa funkcja pozwala użytkownikom na korzystanie jednocześnie z dwóch kont w aplikacjach sieci społecznościowych, na przykład Facebook, Twitter i innych. Użyt-kownik ma tym samym możliwość oddzie-lenia życia profesjonalnego i prywatnego. Ponadto X5 MAX posiada 5-calowy ekran IPS i obsługuje dwie karty SIM.

DOOGEE, który jest światowym pro-ducentem inteligentnych urządzeń koń-cowych, daje światu tanie, a zarazem wydajne smartfony oraz inne inteligentne urządzenia końcowe. Zgodnie ze swoim motto „uczciwość, innowacja i duch pio-nierski” firma urosła do skali wpływo-wego producenta, ustalającego kierunek rozwoju w tej dziedzinie i sprzedającego swoje produkty w ponad 200 krajach i regionach Europy, Ameryki Północnej, Azji, Bliskiego Wschodu i Afryki. «

Doogee X5 Max

Źródło: CENTRUM PRASOWE PAP/DOOGEE GLOBAL

Redaguje PIOTR DOBRONIAK

Nowy smartfon zawiera system Android 6.0, baterię 4000 mAh oraz czytnik linii papilarnych. To wszystko za niespełna pięćdziesiąt funtów.

639-MAKIETA 3 42-67.indd 58 14/06/2016 17:27:17

059

Więcej na:

FB/AlohaEntertainment

MAXIM „Po prostu leć”Trzeci singiel z albumu MAXIM „MAXIMUS” to nietuzinkowe połączenie mocnej muzyki

gitarowej z wyjątkowym stylem Maxima. Na perkusji zagrał Jakub Rajecki, natomiast na gitarze Sergiusz Lasik. Bas to robota Piotrka Ignatowicza, a wpadający w ucho refren zaśpiewał Mateusz Wasilewski. Wisienkę na tor-

cie postawił Dj Fejm McFly, dodając pierwszorzędne skrecze. Całość wychodzi poza ramy hip-hopu i jest dowodem na to, że miksowanie gatunków muzycz-nych to nie tylko eksperyment, lecz także odkrywanie nowych horyzontów. Po prostu leć! » Okoliczny leci kon-

sekwentnie i wjeż-dża z kolejną płytą. „Powrót na dzielnię” to powrót zasad, to staro-nowocze-sny Mej i Ninjah. Za produkcję kawałków odpowiedzialni są Bimberland i Spalchemik. Szukając inspiracji i odpowiednich warun-ków, zespół przeniósł się do Studia BA!Sen. Po wielu dniach, Ninjah i Mej powrócili na dzielnie z nowym materiałem. Gościnnie na albumie udzielili się Dj Krootki i Dj Brk. Album to 17 kawałków, które tworzą kolejną okoliczną historię. To kolejny etap misji i może nieco poważniejszy Okoliczny. Ale spokojnie, jest klasycznie relaks, w końcu rap powstawał pomiędzy grillem, piciem brona i pływaniem w basenie. «

Okoliczny Element „Powrót na dzielnię”

wiadomości muzyczne

Numer Raz powraca i jest w swojej najlepszej formie

» Zawsze Spoko we współpracy z Aloha Entertainment i NWJ prezentuje teledysk „Serum Prawd”, który jest

pierwszym singlem zapowiadającym nowy album rapera „Numer kiedy płyta?”. Gościnnie w kawałku pojawia

się Bartek Królik. Bit wyprodukował Euri. Za realizację teledysku odpowiada ekipa

Dobrekino Studio. Refren „Serum prawdy” zainspirowany jest utwo-

rem Andrzeja Rybińskiego „Nie liczę godzin i lat”, który ukazał się na płycie „Czas relaksu” z 2006 roku. «

639-MAKIETA 3 42-67.indd 59 14/06/2016 17:27:20

060 CAFÉ COOLTURAWielka Brytania od kuchni

SeRgiUSz HieROnimCzAk sergiusch72@yahoo.co.uk

»W naszym rejonie geograficz-nym potrawy tego rodzaju są

raczej ciekawostką kulinarną aniżeli daniem stosowanym. I bardzo niedo-brze. Należy poszerzać horyzonty, kuli-narne również.

Dania curry to bardzo proste potrawy, które od wieków stanowią podstawę wyżywienia jednej ósmej ludności świata. Przeciętnemu obywatelowi kraju nad Wisłą curry kojarzy się z Indiami. Bar-dzo to jednak płytkie skojarzenie i warto zweryfikować pewne stereotypy.

Zacznijmy od pochodzenia tej nie-zwykle aromatycznej kuchni. Prekurso-

Schabowy na JawieW języku Tamilów „kari” oznacza dobrze przyprawiony sos. Karahi, to nazwa naczynia do gotowania, które wyglądem przypomina woka i używany jest w całym rejonie Oceanu Indyjskiego. Cokolwiek by nie powiedzieć, jedno jest pewne: curry pochodzi z Indii.

rami były oczywiście Indie. Nieopisane bogactwo aromatów, przypraw i ziół leży u podstaw specyficznej kuchni w całym rejonie. Większość składników jest do siebie podobna we wszystkich odmia-nach curry. Czosnek, cebula, kmin rzym-ski, chilli, imbir, kurkuma czy tamaryd to podstawa. Kolendra, goździki, kardamon i nasiona fenikułu również. Ale zapew-niam was, że kuchnia Indii nie docze-kała się jeszcze fachowego opracowania. Po prostu jest to zbyt obszerna wiedza, aby można ją było zawrzeć w książce kucharskiej. Potrawy curry w różnej postaci okrążają świat, korzenie mają w Indiach. ale jak każda kuchnia ¬ ewo-luowała zależnie od miejsca i oczywiście przyzwyczajeń ich zjadaczy.

Mieszkańcy Indii są twórcami curry, ale największy wkład w rozpowszechnienie tej potrawy a właściwie jej wielu odmian mają Brytyjczycy. Wylądowali w Indiach w 1608 r. i pozostawali tam do 1947 roku, a więc ponad 300 lat. Co ciekawe, pierw-sza angielska książka kucharska pochodzi z roku 1390, czyli 218 lat wcześniej i nosi tytuł „The Forme of Cury”. Zbieżność jest czysto przypadkowa, ponieważ użyte słowo „cury” jest zapożyczeniem z języka francu-skiego gdzie „cuire” oznacza gotować.

Receptury kucharskie przemiesz-czały się razem z kupcami przez całe wieki, mieszały się ze sobą i wzajemnie przyprawiały.

Indie były największą kolonią, ale nie jedyną. Anglicy panowali niepodzielnie

639-MAKIETA 3 42-67.indd 60 14/06/2016 17:27:22

061nad Malezją, Sumatrą i w Singapurze. Zało-żyli tam wielkie uprawy kauczuku i her-baty, a robotnicy na plantacjach i kucha-rze w angielskich domach pochodzili z Indii lub południowych Chin. To oni do malajskich curry wprowadzali i hindu-skie korzenie, i chińskie sosy, i typowe dla regionu aromatyczne świeże przy-prawy, i mleko kokosowe. Podobnie było w Indochinach czyli w rejonie Kambodży, Laosu i Wietnamu. Tam curry trafiło już dużo wcześniej, ale dopiero francuskie panowanie, a wraz z nim napływ siły roboczej z Indii sprawiły, że curry zaczęło przybierać francuskie formy z wietnam-skim akcentem. Przede wszystkim widać to w użyciu przypraw. Kuchnia indyjska pełna jest suszonych mieszanek, nato-miast Wietnam i Tajlandia słyną bardziej ze świeżych ziół. I teraz niektóre indo-chińskie curry przypominają francuskie ragout z niedużą ilością mięsa, ziemnia-kami i marchewką. Jada się je z bagietką lub makaronem. Tajlandia od wieków han-dlowała z Indiami, oba kraje miały zbli-żoną kulturę i kuchnię. Podobnie jak Hin-dusi, Tajowie kochali wszystko, co ostre i aromatyczne, mieli także dostęp do iden-

tycznych przypraw. A jednak curry tajskie smakuje inaczej niż indyjskie. Więcej tu mleka kokosowego i chili, mniej kminu rzymskiego i kolendry.

Curry jada się nawet w Afryce, gdzie Hindusi porywani przez handlarzy pra-cowali na plantacjach. Mieszanki indyj-skich przypraw z afrykańskimi daniami stworzyły zupełnie nową wartość kuli-narną. W Republice Południowej Afryki przyprawę curry dodaje się niemal do wszystkiego. Burowie mają mieszankę do potjiekos, czyli gulaszu z mięsa i warzyw, podają sosy curry do frytek i kiełbasek. Imigranci z Włoch robią pizzę curry, a Meksykanie przyprawiają curry chili con carne. Nawet Niemcy maja swoją kiełbasę z sosem curry (ohyda).

Curry do Polski dociera powoli jak na razie. Mam jednak nadzieję, że ma jakieś szanse, bo można na przykład połączyć schabowego z pysznym sosem curry z Jawy. Smakuje wyśmienicie i nazywa się Katsu.

KATSU SOSSKŁADNIKI: 2 łyżki stołowe masła

2 ząbki czosnku, drobno posiekane1 mała cebula posiekana w kostkę3 zielone jabłka500 ml wrzątku2 banany pokrojone w plasterki2 łyżki stołowe miodu1 łyżka stołowa turmeriku1 łyżeczka od herbaty przyprawy madras2 łyżki stołowe ketchupu450 ml bulionuSól i pieprz1 łyżka mąki ziemniaczanej z odrobiną wody do zagęszczenia.

SPOSÓB PRZYRZĄDZENIA:Masło rozpuścić w garnku i podsmażyć na nim cebulę i czosnek. Następnie dodać obrane i pokrojone drobno jabłka, wrzątek, banany, miód, kurkumę oraz przyprawę madras i ketchup. Gdy sos się zagotuje dodać bulion i gotować ok. 15 min. Następnie dodać rozrobioną w nie-wielkiej ilości wody mąkę ziemniaczaną i gotować jeszcze 5 min.Ten sos, podany z naszym rodzimym schabowym, przeniesie nas w inny świat. Smacznego!

639-MAKIETA 3 42-67.indd 61 14/06/2016 17:27:23

062 CAFÉ COOLTURAZDROWIE I URODA

Nie dziel włosa na czworo!czworo!

639-MAKIETA 3 42-67.indd 62 14/06/2016 17:27:39

063

JOANNA BIELAS, MW MEDIA

» Już nasze babcie wiedziały, jakie cuda potrafią zdziałać produkty

dostępne niemal w każdej lodówce. My jednak... rzadko po nie sięgamy, woląc drogie preparaty reklamowane przez gwiazdy. To błąd, ale żeby się o tym prze-konać, trzeba choć raz spróbować zabie-gów z użyciem jajka lub drożdży w zaci-szu własnej łazienki.

DROŻDŻE I JAJKONajprostsza do zrobienia jest zwykła maseczka przy użyciu żółtka, kilku kro-pel oliwy i soku z cytryny. Jej efekt można podziwiać po kilku minutach, gdy zmy-jemy maskę, umyjemy i wysuszymy czu-prynę. Miękkie, puszyste, a przy tym silne włosy po same końce przekonają każdą kobietę, że czasem warto sięgnąć po metody, które wydają się nam prze-starzałe.

Podobna zasada dotyczy maseczki z drożdży spożywczych. Jak ją przyrzą-

dzić? Wystarczy połączyć ze sobą pół kostki drożdży, łyżkę miodu i oleju rycy-nowego. Papkę można zagęstnić łyżeczką skrobi ziemniaczanej. Po rozprowadzeniu na włosy trzymamy ją ok 20- 30 minut, po czym spłukujemy. Efekt, to cudownie miękkie włosy, bardzo podatne na styli-zację! Warto też wiedzieć, że składniki potrzebne do tej maski działają wzmac-niająco nie tylko na końcówki, ale też na cebulki włosów i przyspieszają ich wzrost!

OLEJEK ARGANOWYDziś to niekwestionowany lider wśród olejków naturalnych, używanych jako kosmetyki. Działania olejku argano-wego nie sposób przecenić – to niezwy-kle bogate źródło witaminy E i kwasów tłuszczowych, które odżywią i zregene-rują nawet mocno przesuszone pasma. Szampon czy odżywka z olejkiem arga-nowym przywróci dawną kondycję znisz-czonym włosom. Olejek ten delikatnie zamyka rozszerzające się łuski włosa i dzięki temu przyspiesza jego regenera-cję. A przy tym nadaje zmysłowy połysk i ogólnie wzmacnia pasma. Nic dziwnego, że Marokanki słyną z przepięknych, lśnią-cych włosów...

OLEJEK KOKOSOWYTen olejek, pozyskiwany przez ogrza-nie i tłoczenie kopry – twardego miąż-szu palmy kokosowej, jest najczęściej wykorzystywany do pielęgnacji włosów suchych, pozbawionych blasku, niezdy-

scyplinowanych. Wystarczy kilka kropli wmasowanych w skórę głowy i we włosy, by przywrócić włosom dawną kondycję. Najlepsze efekty można zaobserwować po dłuższym stosowaniu kosmetyków zawierających olejek kokosowy. Pre-parat doskonale też wpłynie na koń-cówki włosów , które dzięki działaniu licznych witamin, znów staną się silne i odbudowane.

Powinny więc po niego sięgnąć nie tylko osoby, które chcą się pozbyć roz-dwajających się końcówek, ale także panie z puszącymi się, trudnymi do uło-żenia pasmami.

POKRZYWADobroczynny wpływ tej rośliny na kondy-cję skóry głowy i samych włosów znamy od dawna, ale... nie zawsze potrafimy to docenić. Działanie pokrzywy opiera się na gruntownym wzmocnieniu wło-sów dzięki wysokiej zawartości krzemu w tej roślinie.

Mamy po ręką wiele preparatów zawierających wyciągi z pokrzywy. Szam-pony, odżywki czy maski przydadzą się w codziennej pielęgnacji. Jednorazowemu wzmocnieniu pomogą płukanki – te z dro-geryjnej półki, oraz samodzielnie sporzą-dzone w domowym zaciszu. Wystarczy zalać torebkę ziół wrzątkiem i napar, po ostudzeniu, powoli polać na włosy. Płu-kanka koniecznie zimna, zamknie łuski włosa, nada mu połysku, a przy tym nie obciąży struktury pasm, jak czynią to nieraz gotowe kosmetyki.

JEDWABKażdy, kto choć raz używał kosmetyków zawierających ten składnik, chętnie do niego wraca. Pielęgnacja włosów przy użyciu preparatów zawierających prote-iny jedwabiu jest bowiem bardzo przy-jemna. Wystarczy już choćby kilka kro-pel jedwabiu, by podratować stan nawet bardzo zniszczonych pasm. Kosmetyki zawierające jedwab pomogą zdyscypli-nować włosy puszące się, zniszczone po zabiegach w salonach fryzjerskich, ochronią przed wysuszeniem po np. prostowaniu włosów. Ale nawet gdy nie ingerujemy tak intensywnie w wygląd naszej czupryny poprzez np. rozjaśnie-nie i tak zawsze warto sięgnąć po pre-paraty z proteinami jedwabiu – by cie-szyć się naturalną i zdrowo wyglądającą wiosenną fryzurą! «

Rozdwajające się końcówki włosów to najczęściej występujący problem z pasmami. Na szczęście natura ma swoich sprzymierzeńców w walce z tą przypadłością!

JOANNA BIELAS, MW MEDIA

»dostępne niemal w każdej lodówce. My jednak... rzadko po nie sięgamy, woląc drogie preparaty reklamowane przez gwiazdy. To błąd, ale żeby się o tym prze-konać, trzeba choć raz spróbować zabie-gów z użyciem jajka lub drożdży w zaci-szu własnej łazienki.

DROŻDŻE I JAJKONajprostsza do zrobienia jest zwykła maseczka przy użyciu żółtka, kilku kro-pel oliwy i soku z cytryny. Jej efekt można podziwiać po kilku minutach, gdy zmy-jemy maskę, umyjemy i wysuszymy czu-prynę. Miękkie, puszyste, a przy tym silne włosy po same końce przekonają każdą kobietę, że czasem warto sięgnąć po metody, które wydają się nam prze-starzałe.

Podobna zasada dotyczy maseczki z drożdży spożywczych. Jak ją przyrzą-

639-MAKIETA 3 42-67.indd 63 14/06/2016 17:27:45

064 CAFÉ COOLTURAZDROWIE I URODA

ZadZwoń i Zapytaj o oGŁoSZENiE RAMKOWE 020 8846 3614

639-MAKIETA 3 42-67.indd 64 14/06/2016 17:27:47

065

639-MAKIETA 3 42-67.indd 65 14/06/2016 17:27:48

066Redaguje PiotR DobRoniak

info@cooltura.co.uk

CAFÉ COOLTURATWÓRCZOŚĆ CZYTELNIKÓW

Tadeusz Żyszkowicz

W czerwcuW czerwcu długie upalne dniSpokojnieLato głosem owadów brzmiPosrebrza żytoPozłaca pszenicęPrzed żarem słońca chronimy lica.

W cieniu wtedy najmilsze chwileOdpoczywamLeżę, obok wspomnień wieleWietrzyk owiewa

Fot. Tadeusz Żyszkowicz

Liśćmi szeleściNigdy dosyć przemiłej pieśni.

Gdy tę melodię lata słyszęA chwalę błogą czerwcową ciszęI jest mi dobrze, sielsko, przyjemnieObraz dzieciństwa budzi się we mnie.

PoranekChłód co dolinąLekką mgiełką schodziOrzeźwia poranek.

Łąka bose stopySrebrną rosą chłodzi.

Zanurzam się w perłachKroplach srebrzystychŁące bielą osnutej.

Dołem zakrytejWyżej przejrzystej.

Zza lasu witamSłońce koloroweJestem, chwilę witam.

Długo nie potrwaCo jest sielankowe.

639-MAKIETA 3 42-67.indd 66 14/06/2016 18:23:23

067ŻycieMiałkich wspomnień garśćNiewiele warte chwileNa mało mnie staćA chciałbym dać tyle.

Życia ducha hartZdał się niewieleTynfa kłaka wartKamrat kłamał mile.

BardŚwiąteczna okolica, niedzielaSkończony mszy świętej czas.

Rower, mini kram.Poezja na straganieMarlboro for sellCicho szeptane.

SprzedawcaZarośnięty stary bardZaufania nie wzbudzaTowar, może mało wart?Może pieniądze wyłudza?

Zerkasz krótko, ot takTrzeba gdzieś patrzećKsiążki przyciągają wzrokTomiki poezji, baśnie.

Poety z termosu łykPłyn gębę wykrzywiaZ ust chrapliwy głosKupujcie! Dobre jest!Nie sprzedaję badziewia!

RowerPrzyjaciel największy, rzadko zawodnyNiekoniecznie piękny, niekoniecznie modnyWiele lat, ulicami Londyn przemierzamyDeszczyk czy ulewa, razem czas spędzamy.

Rower jest zielony kolor ulubionyTaki tylko jeden w Londynie spotkamySprayem malowałem, mam wiele nadzieiNadana mu krasa uchroni od złodziei.

Rumaczku mój miłyTy mój wierny druhuUwielbiam te chwileGdy jesteśmy w ruchu.

Na tej stronie możecie zaprezentować swoje talenty

info@cooltura.co.ukz dopiskiem: „Guest Room”

Zrobiliście fajne zdjęcie? Napisaliście krótkie opowiadanie?

Swoje prace wysyłajcie na:

639-MAKIETA 3 42-67.indd 67 14/06/2016 17:27:53

068

639-MAKIETA 4 68-87.indd 68 14/06/2016 17:31:28

069

639-MAKIETA 4 68-87.indd 69 14/06/2016 17:31:30

070 OGŁOSZENIAdrobne

mieszkaniado wynajęcia

SMS: 81616 KOD: 01cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

>Barking Pokoj dwuosobowy w Barking, bardzo dobre warunki, spokoj-cena 130£tyg. plus depozyt, rachunki wliczone. tel.07964537030

>Bounds Green, N11 2HB – 2 bed dom. £1300/mies-2 podwojne sypialnie na 1 pietrze, lazienka z wanna, oddzielna kuchnia, salon, parking. Dostepne od zaraz. 02088851890, 07436582104, 07436792779

>Bush Hill Park wynajme dwojke w domu czystym z ogrodem po remoncie internet I rachunki wliczone 140 za tydz I dwa tyg depozyt 07545864467 / 07508560146

>Camberwell Green pokój to wynajecia dla jednej osoby . Dobre warunki Camberwell Green Telefon 07572061043

>Camberwell. Wynajme samodzielna nowoczesna kawalerke dla pary. Bardzo ladne miejsce. (2zona) 07949083585

>Camden pokoje do wynajęcia okolica Camden 2 minuty od metra (Chalk Farm). Wysoki standard. Kontakt pod nr 07944307263

>Canning Town - pokoj do wynajecia ,rachunki, internet wliczone. 2 strefa, w mieszkaniu 2 osoby, dobry dojazd do Stratford, canary, O2arena, Centrum, 07861856252

>Ealing Broadway wynajme 1bedroom umeblowane na Ealing nie daleko metra stacji Ealing Broadway blisko dzielnica spokojna do wynajęcia od zaraz numer kontaktowy 07533797557

>Enfield Town 1 bedroom flat w centrum Enfield Town mieszkanie umeblowane czyste zadbane blisko kolejki i sklepow wlasne miejsce parkingowe EN12 cena 950f 07405661989

>Enfield wynajme dwojke jako jedynke w domu po całkowitym remoncie 3 osoby do łazienki internet I rachunki wliczone 125 za tydz plus 2 tyg depozyt 07508560146

>Enfield, EN1 4NJ, 2 bed flat na parterze, po remoncie.£1200/ mies. Blisko stacji Turkey Street i sklepow.

2 podwojne sypialnie( jedna z wlasna lazienka), kuchnia, lazienka, salon. Parking. Dostepny od zaraz. 02088851890, 07715677401, 07436582103.

>Enfield, EN1 4UZ, 2 bed flat w spokojnej okolicy, £1245/mies. 1 pietro. Podwojna sypialnia, pojedyncza, lazienka z wanna, kuchnia, salon. Parking. Dostepny od 3 czerwca. 02088851890, 07436582103, 07715677401

>Great Totham wynajme duzy pokoj w cichej dzielnicy Great Totham w Essex kolo Maldon dla jednej osoby.Koszt£100/tyg +depozyt. Dom zadbany w którym mieszka tylko jedna osoba. 07868729096

>Great Totham wynajme duzy pokoj w dzielnicy Great Totham, Essex (10 min od Maldon) Dom jest zadbany w którym mieszka tylko jedna osoba. Cena 07868729096

>Hounslow. jedynka w domu z ogrodem. blisko komunikacji i sklepów. tel. 07523510272

>Ilford Pokój jedynka w Ilford warunki bardzo dobre, 70£ tygodniowo plus depozyt. rachunki I WiFi wliczone. zapraszam nr.tel 07964537030

>Luton do wynajęcia 2-pokojowe mieszkanie w centrum Luton. Kuchnia z pokojem dziennym, 2-sypialnie oraz łazienka z wanna. Dostępne od 01/07/16. Umeblowane lub nie. 07738810510

>N17 6RU, Pokoj dwójka £130/tyg + rachunki do podzialu z lokatorami . Wspolna kuchnia , lazienki , ogrod. Dostepna od zaraz. Joanna 074 367 92779

>New Barnet, EN5 1QJ , 3 bed Apartment £1500/mies. Na 2 pietrach. Mieszkanie posiada 3 podwojne sypialnie, kuchnie z

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane. Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

Telefonicznie:

lub online: cooltura.co.uk (postępuj według instrukcji)

jAK ZAMIEścIćOGŁOsZENIEUWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

Warunki:

internet cooltura.co.uk

ramkowe (usługi)

sms 81616

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze.2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu

zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną

odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOsZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI).3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków.4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady

powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie

nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialno-ści za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania

oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny.5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane.6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane sMs-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

020 8846 3614Ramka

do 25 słów

£25 +vat

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatoraWpisz: cL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia. Przykład: cL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111XKoniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz!

Kody działów:

cL 01 mieszkania wynajmęcL 02 mieszkania szukamcL 03 praca damcL 04 praca szukamcL 05 kupię

cL 06 sprzedamcL 07 auto-motocL 08 randka w ciemnocL 09 inne

Promocja internetowa zamieść

ogłoszenie online i otrzymaj dodatkowy rabat nawet do 40%Uwaga!

639-MAKIETA 4 68-87.indd 70 14/06/2016 17:31:31

071jadalnia , 2 lazienki i taras. Dostepny od 16 czerwca. 02088851890, 07436582103, 07436792779

>Norbury jedynka na Norbury w dużym domu,wysoki standard, 3 łazienki, sklepy, stacja, autobus blisko, internet, ogród. Dla spokojnej pracującej osoby. 120£/tyg od 2 lipca 07912105252

>Palmers Green pokoj na Palmers Green,120f tydz. internet, rachunki wliczone, mala liczba osob. Poszukuje spokojnej, lubiącej czystość osoby. Tel. 07737175119. Zapraszam

>Perivale duzy pokoj dla dziewczyny bez nalogow na Perivale tel. O7826851065

>Potters Bar, EN6 5QQ – 3 bed dom - £1645/mies. –2 podwojne sypialnie, 1 pojedyncza, lazienka z wanna, oddzielna toaleta, duzy salon, kuchnia i duzy ogrod. Mozliwosc dofinansowania. 02088851890, 07715677401

>Romford nice double room to rent with separated wc and shower for 140£ per week in Romford station. 07472383311

>Seven Kings witam mam 1 bedroom flat do wynajecia po remoncie ladne mieszkanie z podjazdem blisko stacji Seven Kings 07459270516

>Stockwell, wynajmę miejsce w pokoju dla mężczyzn we flacie czystym i spokojnym. Tel.07940186730 lub 07448409376 po 16-tej

>Stockwell. Wynajme miejsce w pokoju we flacie czystym i spokojnym, 5 min.od st.metra, tel.07748348973 po 17.00-tej.

>Wembley Central. Pokój dwójka dla jednej osoby(120) i pokoj jedynka(80) w domu z ogrodem do wynajęcia od 11/06. Rachunki i WiFi wliczone. 2 tygodnie depozytu 07511212458

>Winchmore Hill, N21 1JT, 2 bed flat, £1350/mies. Mieszkanie na 1 pietrze z oddzielnym wejściem i ogrodem, 1 podwojna sypialnia,1 pojedyncza, oddzielny salon, kuchnia, Blisko stacji. 02088851890, 07436582103

>Winchmore Hill, N21 1RD, 2 bed flat, £1350/ mies. Piekne, duze mieszkanie po remoncie, na pierwszym pietrze. 2 podwojne sypialnie, oddzielny salon, kuchnia, lazienka, ogrod, podjazd. Dostepne od zaraz. 02088851890, 07715677401, 07436582104.

>Witam mam pokój do wynajęcia 2 osobowy lub 1 osobowy duży czysty umeblowany z internetem wolny od zaraz dobra lokalizacja mila atmosfera domowa 07776820722

>Witam. Duza dwojka do wynajęcia w czystym i spokojnym domu. Szukam ludzi pracujacych nie nadużywających alokoholu. Pokoj w pełni umeblowany. 07850918811

>Witam. Mam do wynajecia duzy pokoj najlepiej dla pary. Pokoj w pelni umeblowany, nowe podwojne lozko, podwojna komoda, stolik, biurko, stolik pod telewizor. 07850918811

>Wood Green, N22 5QE , Pokoj duza jedynka £120/tydz + rachunki za gaz i prad do podzialu z lokatorami . Wspolna kuchnbia , lazienki , ogrod. Dostepna od zaraz. Joanna 074 367 92779

>Wood Green/Turnpike Lane, N22 6AJ, Bedsit £145/tyg. + rachunki do podzialu z lokatorami. Wspolna kuchnia, lazienki, ogrod. Dostepny od zaraz. 07436792779, 07436582103.

pracadam

SMS: 81616 KOD: 03cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Poszukujemy kierow-cy Vana w wieku od 26-40 lat do rozwoże-nia gazet na terenie wschodniego i połu-dniowego Londynu. Praca dodatkowa 1 dzień w tygodniu. Po więcej informacji pro-szę o kontakt pod nu-merem 02088463612 lub wysłać maila na justyna@cooltura.co.uk.

Firma Sara-Int Ltd poszukuje księgową. Wymagania: min 1 rok doświadczenia na tere-nie UK, znajomość VAT, PAI, self-assessment i LTD company. Dobry angielski w mowie i piśmie. Praca na pelen etat. e-mail:renia@saraint.co.uk tel: 02088463606

639-MAKIETA 4 68-87.indd 71 14/06/2016 17:31:32

072awariach i problemach zwiazanych z pradem 07883974669

>Elektryk 13 lat w UK. Instalacje zgodne z 17 Edition. Fuseboxy. Automatyka HW CH. Certyfikat NICEIC. Referencje. Insurance Policy. Szuka pracy. Pawel 07469234481

>Tapeciarz 10 lat doświadczenia w UK ,posiadam referencje , poszukuje pracy cena / dniowki papier pod malowanie itp Gwarancja tel 07463227169

sprzedamSMS: 81616 KOD: 06cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

>Sprzedam mały biznes, a dokładnie stronę internetową www.citizoom.co.uk będącą na rynku od roku. Proszę o kontakt na maila biuro@citizoom.co.uk Cena do negocjacji

>Duzy polsko-angielski slownik 2 tomy, nowy. 07523510272

>Zawartosc domu rodzinnego: do stolowego, kuchni, dziecinnego. wysoka jakosc. zapraszamy. zachodni londyn. tel. 07523510272

randkaw ciemno

SMS: 81616 KOD: 08cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

>Witam 2 fajnych przystojnych chłopaków lat 24 . 26 .szuka 2 dziewczyn podobnego wieku do spędzania dobrego wspólnego czasu () zabawa przednia . 07436604117

>Puszysta szuka dwóch panów...do spełnienia marzeń. kowalewska900@gmail.com

>Jeśli jesteś cichy spokojny skromnie wyglądającym Chłopakiem i szukasz tez takiej Szarej Myszki, To Proszę Nie Dzwon Bo Ja Taka Nie Jestem. 07470750110

>Szukam kobiety do wzajemnych pieszczot w plenerze ja 43lata sms 07598612637

>Ladna naprawde zadbana i nie nudna Dziewczyna 27L. szuka Chlopaka 28-40L ktory tez bardzo dba o swoj wyglad i pachnie perfumami a nie piwem. 074 7075 0110

>41 latek wysoki po rozwodzie bez dzieci. Szukam kobiety z Londynu otwartej szczerej zdecydowanej 07772387104

>Szukam normalnej dziewczyny. kawaler 38 lat.07770933889

inneSMS: 81616 KOD: 09cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

>Szukam ladunku na trasie Basingstoke -Poznan- Suwalki wyjazd 08/07/16 Prosze o kontakt by uzyskać wiecej informacji 07863630293

>Trzy miejsca w samochodzie do Polski, (Krakow), duze kombi wyjazd 20 07 wieczorem. Prosze o kontakt pod nr. 07479685564. Pozdrawiam - Edward.

zdrowiei uroda

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Problemy z nadwagą? Diety, weight wat-chers, różne proszki odchudzające nie działają. Bezpieczna fenomenalna metoda regresyjnej hipnozy. Zgubisz wagę na za-wsze. Zadzwoń Sylwia 07507018561

Polskie Kursy Kosme-tyczne, 5 dniowy kurs Stylizacji Paznokci tylko £429, Przedłuża-nia rzęs, Przedłużania, Włosów, MakeUpu – Akredytowane Certyfi-katy 0784-920-3526 Szczegóły Na www.polskiekursy.co.uk

>Sprzątanie domów prywatnych w pd-zach Londynie. Wymagane: NIN, self -employed, doświadczenie, komunikatywny angielski. Oferujemy £8,50/h, stala prace, full/part time. 07827968486

>Scope HR Solutions poszukuje pracowników fabryki na terenie Tonbridge Kent niedalego Maidstone. Zainteresowanch prosze o kontakt 01622685259. Numer ref SSAC06

>Praca dla kobiet bez doświadczenia! Oferujemy prace dla kobiet z komunikatywnym jez angielskim w domu opieki na Hanwell. Szkolenia na koszt pracodawcy!!! 07788947744

>Zatrudnimy fryzjera lub fryzjerke praca od zaraz. Okolice Greenford O więcej informacji zainteresowane osoby prosze o kontakt 07976843858

>Duża międzynarodowa firma poszukuje kierowców LGV do pracy na terenie London Borough of Hounslow na kontrakt. Wymagania Prawo jazdy CPC angielski komunikatywny 07972004926

>Fryzjerka Damsko-Meska z doswiadczeniem do salonu w wschodnim Londynie. 07746962153

>Szukamy doświadczonego personelu sprzątającego, praca w pelnym wymiarze godzin w 4 i 5 gwiazdkowych hotelach. £7.20 - £7.70 na godzine. Znajomosc angielskiego 0208 741 1190

>Poszukuje kosmetyczki na pol etatu, z doswiadczeniem w zabiegach takich jak manicure, pedicure, woskowanie, zabiegi na twarz itp. Dobry angielski. 07762541948

>Kosmetyczka - pokoj do wynajęcia w salonie w wschodnim Londynie. 07738430299

>Osoba do mycia samochodów sciągania kol itp. przyjmę do zakładu blacharskiego. Dowoz do pracy ze stacji Upminster. 07399726067

>Model Company poszukuje nowych twarzy 1-55 lat do reklam tv I katalogow od £500 za dzien! 02037665330 please email zdjecie to info@planetofmodelling.co.uk

>Potrzebujemy odpowiedzialnej,

milej osoby do mycia okien na terenie East London, stala praca- wymagane driving licence/07846300239

>Dam prace. Firma RTS poszukuje kierowcow.Praca od poniedzialku do piatku.Tygodniowe wyplaty,stawka £300/tydzien wiecej info 07818507844

>Przyjme krawcowa z doswiadczeniem do zakladu krawieckiego 07877064720

>Praca dla pomocnika budowlanego. Kontakt pod nr 07944307263

>Do pracy w prywatnym ogrodku. zachodni londyn. tel. 07523510272

pracaszukam

SMS: 81616 KOD: 04cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

>Sprzataczka 3 lata dosw. wysoki standard. szuka extra godz 07464694264

>Podejmę pracę w Londynie od zaraz , sprzątanie, produkcja, prace w ogrodzie itp. Opowiedzialna, miła, nie pojadą i nie paląca. Angielski słaby z chęcią nauki. 506163366, bogusia72.72@tlen.pl

>Elektryk z uprawnieniami, certyfikaty na nowa i stara instalacje wymiany fuseboard instalacje nowe i przerobki starej szuka pracy, Mirek tel 07930946697

>Plastrowanie - stawiamy na jakość i rzetelność wobec klienta. Własny transport i narzędzia szukam pracy. Kamil - 07880237803

>Hydraulik z doświadczeniem własne narzędzia i van wszelkie naprawy hydrauliczne 07968023856

>Malarz dekorator podejmie prace wlasne narzedzia doswiadczenie 07562086772

>Elektryk z dlugoletnim doswiadczeniem zawodowym, instalacje domestic & comercial szukam pracy. Pomoge przy

OGŁOSZENIAdrobne

639-MAKIETA 4 68-87.indd 72 14/06/2016 17:31:32

073

transportprzewozy, paczki

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Lotniska Van 9 osobowy i Przepro-wadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie. Od-powiedzialny kierow-ca. Taniej kontakt 07985600960

Przeprowadzki , wy-wóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, dziewięcio-osobowy van. Piotr, 07749174695

MarioRemTrans Przeprowadzki 7 dni w tyg. 24/h Konkuren-cyjne ceny ! Przyjmuje wszystkie zlecenia. Szybki i bezpieczny transport Mile wi-dziane zlecenia stałe nawet długie trasy. Zapraszam mario.remtrans@gmail.com 07722560744

Przeprowadzki, Transport różnego rodzaju. Wynajem Vana z kierowcą 24/7; dl3.2; szer2m; wys 2.2m -BoxVan z windą Tel.07701098744

komputeryserwis

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

HL-Computer Service; Profesjonalne naprawy; Reinstalacja Windows; Usuwanie wirusów; Instalacja Internetu; Technik-Informatyk; Olgierd 07961222932

Naprawa: laptop, tablet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/klawiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwarancji. Laptop zastępczy dojazd do klienta tel. 07411123340

H-Tech Serwis Komputerowy. Rozwiązywanie wszelkich problemów z Laptopami i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabezpieczanie Sieci, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: halskyt@yahoo.co.uk www.halskytech.co.uk

usługiróżne

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Architekt rejestrowany w Anglii wykonuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 stasch@stasch.co.uk

Architekt z uprawnieniami, wieloletnia praktyka w UK, extensions, loft conversions, listed buildings consent , kontakt: 07903034463; szymon@dylewski.fsnet.co.uk

Profesjonalne sesje fo-tograficzne: fotografia noworodkowa, dziecię-ca, rodzinna i okolicz-nościowa. Zapraszam na moja stronę www.fairyworldphotogra-phy.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

£1

telewizjasatelitarna

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Anteny satelitarne. Montaż, fachowe usta-wienie sygnału, akce-soria, Telewizja na kar-tę, nc+, polsat. 9 letnie doświadczenie Niskie ceny. Mariusz Doma-radzki. 07523486296, mariusz-cyfra@wp.pl

Satelitarna Telewizja Najszybsze i naj-lepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawie-nia, montaż, polskie zestawy TNK Andrzej 07840650509 07423602647

Profesjonalny montaż i ustawienia anten satelitarnych. Sprze-daż całych zestawów oraz akcesoria. Tel 07725977203, 07902002757 Przemysław

NC+, Polsat – na umowę lub kartę, wymiany dekoderów, dodanie multiroomu, ustawianie anten – to wszystko w punkcie: 60 The Mall, Ealing Broadway W53TA, te-l:02088101577, Insta-lacje:07779631401 Zapraszamy

639-MAKIETA 4 68-87.indd 73 14/06/2016 17:31:33

074 REKLAMAUsŁUgi

639-MAKIETA 4 68-87.indd 74 14/06/2016 17:31:34

075

639-MAKIETA 4 68-87.indd 75 14/06/2016 17:31:36

076 OGŁOSZENIATRANSPORT + mOTORyzAcjA

639-MAKIETA 4 68-87.indd 76 14/06/2016 17:31:37

077

639-MAKIETA 4 68-87.indd 77 14/06/2016 17:31:38

078 OGŁOSZENIASKUP ZŁOMU

639-MAKIETA 4 68-87.indd 78 14/06/2016 17:31:40

079

639-MAKIETA 4 68-87.indd 79 14/06/2016 17:31:41

080

CIEKAWOSTKI Z ŻYCIA GWIAZDCelebryci

OGŁOSZENIAwywóz śmieci

639-MAKIETA 4 68-87.indd 80 14/06/2016 17:31:42

081

639-MAKIETA 4 68-87.indd 81 14/06/2016 17:31:44

082 OGŁOSZENIAwywóz śmieci

639-MAKIETA 4 68-87.indd 82 14/06/2016 17:31:45

083

639-MAKIETA 4 68-87.indd 83 14/06/2016 17:31:47

084084084 OGŁOSZENIABUDOWNICTWO

639-MAKIETA 4 68-87.indd 84 14/06/2016 17:31:49

085

639-MAKIETA 4 68-87.indd 85 14/06/2016 17:31:50

086 REKLAMABUDOWNICTWO

639-MAKIETA 4 68-87.indd 86 14/06/2016 17:31:53

087

ZADZWOŃ I ZAPYTAJ O OGŁOSZENIE RAMKOWE 020 8846 3614

639-MAKIETA 4 68-87.indd 87 14/06/2016 17:31:55

088 DZIAŁROZWINIĘCIE

639-MAKIETA 5 88-100.indd 88 14/06/2016 17:33:56

DZIAŁROZWINIĘCIE 089

639-MAKIETA 5 88-100.indd 89 14/06/2016 17:33:58

090

1

2

7

8

3

6 4

5

Patroni medialni

Sponsorzy

SPORTSTREFA KIBICA

639-MAKIETA 5 88-100.indd 90 14/06/2016 17:34:06

091

1

3

5

7

2

4

6

8

KLUB ORLA BIALEGO211 Balham High Road

London SW17 7BQ

RESTAURACJA PYZA295 Neasden Lane London NW10 1QR

FIRST LEAGUE RESTAURANT268 King StreetLondon W6 0SP

FOLVARK RESTAURANT36 Lampton Rd

Hounslow TW3 1JH

GALICJA RESTAURANT330 Staines Road

London TW14 9HD

THE BELVEDERE PUB106 High Road London W3 6QX

BAWARO RESTAURANT102 Uxbridge Road

London W7 3SU

Kolejne spotkanie Polaków w fazie grupowej

21 czerwca 2016, g. 17:00: Polska – Ukraina

Kibicuj naszej reprezentacji z Polskim Radiem Londyn w:

RESTAURACJA PYZA

BAR N22242 Wood Green High Road

London N22 8JX

639-MAKIETA 5 88-100.indd 91 14/06/2016 17:34:24

092 SPORTSTREFA KIBICA

» Pierwsze, historyczne zwycięstwo reprezentacji Pol-ski w finałach Mistrzostw Europy w piłce nożnej było

okazją do świętowania polskich kibiców z Wysp Brytyjskich. Z takim Waszym wsparciem to musiało się udać! Jesteście najlepsi!!!

Dziękujemy za wszystkie nadesłane fotografie Waszych Stref Kibica i prosimy o jeszcze! Przesyłajcie je na adres foto@cooltura.co.uk. Najbardziej oryginalne z nich opubliku-jemy na łamach Cooltury! «

Wasze Strefy Kibica

639-MAKIETA 5 88-100.indd 92 14/06/2016 17:34:26

093

639-MAKIETA 5 88-100.indd 93 14/06/2016 17:34:28

094 SPORTstrefa kibica

Jakub kRuPa, PaP

» Eksperci zwrócili uwagę, że Polacy „musieli przeklinać swój los po loso-

waniu grup, które sprawiło, że trafili na kolejne spotkanie z Niemcami i uznawany za derby pojedynek z Ukrainą”. Autorzy specjal-nego dodatku, w którym omawiane są szanse wszystkich drużyn występujących na Euro, zapewniają jednak, że podopieczni Adama Nawałki „powinni być pewni siebie”.

– (Polacy) pokonali Niemców u siebie w trakcie eliminacji, a teraz mogą liczyć na utalentowaną grupę zawodników wspiera-jących Roberta Lewandowskiego. Piotr Zie-liński, Grzegorz Krychowiak, Łukasz Piszczek i Arkadiusz Milik są sami w sobie wyróż-niającymi się graczami – napisali dzienni-karze, podkreślając, że dla napastnika Bay-

ernu Monachium „dobre występy we Fran-cji mogą być argumentem za uznaniem go najlepszym na świecie”.

W redakcyjnej sondzie, w której eks-perci gazety byli pytani o największą niespo-dziankę turnieju, dwóch wskazało na drużynę biało-czerwonych. Dziennikarz Rory Smith argumentował, że „polska drużyna to znacz-nie więcej niż tylko Robert Lewandowski”. Z kolei były napastnik reprezentacji Irlandii Tony Cascarino wskazał na Polskę: „nawet jeśli tylko z powodu Lewandowskiego”.

Ankietowani eksperci zgodnie podkre-ślili, że nie spodziewają się, żeby reprezenta-cja Irlandii Północnej, pierwszy rywal Pola-ków, była w stanie wyjść z grupy, a dwóch wskazało na mecz Niemcy – Polska, jako najbardziej ekscytujące starcie tej fazy roz-grywek. «

»W kadrach 24 drużyn, które wystą-pią w piłkarskich mistrzostwach

Europy we Francji znalazły się cztery pary braci. Przeciwko sobie może zagrać rodzeństwo Xhaka. Starszy – Taulant gra w reprezentacji Albanii, młodszy – Granit w Szwajcarii.

Rodzice braci Xhaka są kosowskimi Albańczykami i przybyli do Szwajcarii w 1989 roku. Dwa lata później urodził się ich pierwszy syn Taulant, a 18 miesięcy póź-niej Granit. Młodzi chłopcy rozpoczęli naukę gry w piłkę w Bazylei w klubie Concordia, by szybko przenieść się do bardziej utytu-łowanego FC Basel. Szybciej rozwijała się kariera młodszego z braci – Granita, który już w 2011 otrzymał powołanie od senior-skiej reprezentacji Szwajcarii. Po latach spę-dzonych w Bazylei i trzech sezonach dobrej gry w Borussii Moenchengladbach, Granit, który jest dziś podstawowym zawodnikiem kadry Vladimira Petkovicia, został w maju kupiony przez Arsenal Londyn. Kanonie-rzy za 23-letniego pomocnika mieli zapła-cić nawet 30 milinów funtów.

Starszy z braci, Taulant, przez kolejne sezony nie mógł przebić się do podstawo-wego składu FC Basel. Przełamał się dopiero podczas wypożyczenia do innego szwajcar-skiego zespołu Grasshoppers Zurych. Po ponad roku gry powrócił do Bazylei, gdzie dziś gra w pierwszym składzie. W repre-zentacji Albanii zadebiutował w marcu 2014 roku. W decyzji, co do gry dla ojczy-zny rodziców, miał go również utwierdzać grający dla Szwajcarii brat.

W dotychczasowej historii mistrzostw Europy nie zdarzyła się sytuacja, aby dwaj bracia zagrali przeciwko sobie. Podobne zda-rzenie miało jednak miejsce podczas mun-dialu w 2014 roku, gdzie przeciw sobie sta-nęli reprezentujący Ghanę i Niemcy przy-rodni bracia Kevin-Prince i Jerome Boaten-gowie.

Na turnieju we Francji poza braćmi Xhaka w kadrach drużyn są jeszcze trzy inne rodzeństwa. W drużynie Belgii występują Jordan i Romelu Lukaku, Irlandii Północ-nej Corry i Jonny Evansowie, a Rosji Alek-siej i Wasilij Bierezuccy.

W drużynie Czerwonych Diabłów mogły zagrać nawet dwie pary braci, jednak selekcjoner Marc Wilmots nie zdecydował się powoływać na mistrzostwa Thorgana Hazarda, młodszego brata kapitana zespołu – Edena. Belgowie już trzeci raz mają w swo-jej kadrze na mistrzostwa Europy dwóch braci. W 1976 byli to Luc i Marc Millecamps, a w 2000 roku Emil i Mbo Mpenza.

Po raz drugi w ME wystąpią zaś repre-zentujący Rosję bliźniacy Bierezuccy. Gra-jące w obronie rodzeństwo wystąpiło już razem na Euro w 2008 roku.

Na imprezie debiutują zaś występu-jący w drużynie Irlandii Północnej duet braci Evans. Oboje ukończyli szkółkę piłkar-ską Manchesteru United, starszy Jonny jest aktualnie obrońcą zespołu West Bromwich Albion, a młodszy Corry gra, jako pomocnik w Blackburn Rovers.

Najsłynniejszą parą piłkarskich braci pozostają na razie Gary i Phil Neville'owie. Anglicy wystąpili wspólnie w ponad 140 meczach reprezentacji, grając w trzech fina-łach mistrzostw Europy. «

The Times: Polska może dojść do ćwierćfinałuRobert Lewandowski, „najlepszy napastnik turnieju”, może, zdaniem dziennikarzy „The Times”, dać polskiej reprezentacji przepustkę do ćwierćfinałów mistrzostw Europy. Jak podkreślają, piłkarz Bayernu może liczyć na silne wsparcie.

Cztery pary braci, jedni zagrają przeciw sobie

639-MAKIETA 5 88-100.indd 94 14/06/2016 17:34:28

095

i wypowiadanych przez siebie słów. Unika kontrowersyjnych wypowiedzi, wszystkie są przemyślane i bez "fajerwerków".

Nawałka nie miał problemów z odnale-zieniem się w reprezentacyjnym środowisku, w przeszłości pełnił obowiązki jednego ze współpracowników Leo Beenhakkera, m.in. w czasie, gdy biało-czerwoni awansowali na Euro 2008. Z władzami PZPN też szybko 

znalazł wspólny język – jako piłkarz wystę-pował w reprezentacji z Bońkiem.

Nowy selekcjoner oficjalnie objął funk-cję 1 listopada 2013, a zadebiutował dwa tygodnie później w towarzyskim spotka-niu ze Słowacją we Wrocławiu. Początki nie były łatwe. W debiucie przegrał 0:2, a kilka dni później zremisował w Pozna-niu z Irlandią 0:0.

Szerokim echem odbiła się sprawa kapi-tana – Nawałka powierzył opaskę na stałe Robertowi Lewandowskiemu. Napastnik Bayernu odwdzięczył się selekcjonerowi znakomitą grą w eliminacjach ME 2016; został królem strzelców.

Pierwszym obrońcą Nawałki był ten, który go zatrudniał w roli trenera kadry – 

prezes PZPN. Nawet po kolejnych porażkach Boniek twardo bronił selekcjonera.

Nawałka zapowiadał, że chce mieć gotowy zespół na eliminacje Euro 2016 i dotrzymał słowa. Pod jego wodzą biało-czerwoni od początku kwalifikacji odgry-wali ważną rolę w grupie D. Do historii pol-skiego futbolu przeszło zwycięstwo 2:0 nad Niemcami w październiku 2014 na Stadio-nie Narodowym.

Znakiem firmowym Nawałki stała się gra w ustawieniu z dwójką napastników. Szczęśliwie się złożyło, że akurat w czasie eliminacji nastąpił rozkwit talentu Milika, a także potwierdzenie ogromnych możli-wości Lewandowskiego.

Nawałka potwierdził jednak, że ma świetną rękę również do piłkarzy przez wielu już skreślonych na międzynarodo-wym poziomie. Powoływał do kadry m.in. Krzysztofa Mączyńskiego i Sebastiana Milę, a ci jesienią 2014 roku odwdzięczyli się bramkami. Pierwszy trafił ze Szkocją w Warszawie, a drugi – z Niemcami w War-szawie i z Gruzją w Tbilisi. Mączyński poje-dzie na Euro.

Selekcjoner od początku eliminacji przyjął zasadę, że nie będzie rozmawiał z dziennikarzami i pozostał w tym kon-sekwentny. Publicznie udzielał się jedy-nie podczas konferencji prasowych przed oraz po meczach. W PZPN tłumaczono, że skupia się przede wszystkim na pracy. Dziennikarze nie protestują, bo Nawałkę bronią wyniki.

Biało-czerwoni po raz trzeci w histo-rii i jednocześnie trzeci z rzędu w mistrzo-stwach Europy, a po raz drugi po udanych kwalifikacjach (w 2012 grali jako współgo-spodarz). Awans przypieczętowali wygraną z Irlandią 2:1 w Warszawie dokładnie rok po historycznej wiktorii nad Niemcami.

– Patrząc na to, jak gramy, to jest naj-lepsza reprezentacja od czasu mojego debiutu w barwach narodowych. Mamy bar-dzo duży potencjał – podkreślił niedawno Lewandowski.

Na Euro 2016 podopieczni Nawałki zmierzyli się kolejno z Irlandią Północną, Niemcami, przed nimi spotkanie z Ukrainą. Celem minimum – co potwierdził prezes PZPN Boniek – jest  awans do fazy pucha-rowej, czyli 1/8 finału. «

Adam Nawałka – trener, który odmienił reprezentację

» Adam Nawałka był świetnie zapo-wiadającym się piłkarzem, ale jego 

karierę przerwały kontuzje. W karierze selekcjonera los mu już nie przeszkadza. Przeprowadził Polaków przez eliminacje Euro 2016, a jego drużyna może okazać się rewelacją we Francji.

W latach 70. Nawałka, związany przez całą karierę ligową z krakowską Wisłą, z którą m.in. w 1978 roku się-gnął po mistrzostwo kraju, uchodził za jeden z największych talentów w pol-skim futbolu. Urodził się 23 paździer-nika 1957 roku, w ekstraklasie debiuto-wał już w wieku 17 lat, a jako niespełna 21-latek wystąpił w podstawowym skła-dzie w pięciu meczach drużyny narodo-wej na mistrzostwach świata w Argen-tynie.

Do 1980 roku rozegrał w reprezen-tacji 34 mecze i zdobył jednego gola, już w debiucie z Węgrami, ale świetnie zapowia-dającą się karierę przerwały liczne kontu-zje. W kadrze więcej nie zagrał, a piłkarską przygodę kończył w Stanach Zjednoczonych jako zawodnik klubów polonijnych. Tam też zaczął przygodę z trenerką.

Po powrocie do Polski Nawałka pro-wadził kolejno Świt Krzeszowice, Wisłę Kraków (mistrzostwo Polski w 2001 roku), Zagłębie Lubin, Sandecję Nowy Sącz, Jagiel-lonię Białystok, ponownie Wisłę, GKS Kato-wice i Górnika Zabrze, w którym pod jego wodzą grali m.in. Arkadiusz Milik, Krzysz-tof Mączyński i Michał Pazdan, teraz repre-zentanci kraju.

Nawałka to miłośnik porządku i dys-cypliny, znany z twardej ręki wobec pod-opiecznych. Skupiony na swoich obowiąz-kach, wymagający wobec siebie i podwład-nych. Z Nawałką albo można odnieść suk-ces, albo... iść swoją drogą.

Słynął z ciężkich treningów w czasie przygotowań drużyn klubowych. Zdarzało się, że organizował zajęcia o szóstej rano. Kiedy Górnik sprzedał Milika do Bayeru Leverkusen, młody zawodnik pytany, czy da sobie radę w niemieckiej lidze stwierdził, że po katorżniczych zajęciach trenera Nawałki nie ma mowy o zaległościach fizycznych.

O tym szkoleniowcu mówi się, że jest perfekcjonistą w każdym calu. Dużą wagę przywiązuje nie tylko do treningów, ale 

Fot.

PAP

/ Bar

tłom

iej Z

boro

wsk

i

Czy perfekcjonista Adam Nawałka poprowadzi reprezentację Polski do sukcesu podczas EURO2016?

639-MAKIETA 5 88-100.indd 95 14/06/2016 18:20:08

096 ROZRYWKAKrzyżówKa + HorosKop

639-MAKIETA 5 88-100.indd 96 14/06/2016 17:34:30

097BLIŹNIĘTA (21.05–21.06)

Zapowiadają się interesujące dni, podczas których nie będziesz mógł narzekać na nudę. Czas będziesz miał wypełniony pracą i zabawą. Wiele osób będzie zabiegało o Twoje towarzystwo. W każdej sferze działaj na całego, a poczujesz się zrealizowany.

RAK (22.06–22.07)

Gwiazdy wpłyną na Ciebie ożywczo. Rozbudzi się w Tobie temperament, poczujesz jak rozpierać Cię będzie energia. Praca palić Ci się będzie w rękach. Pomysłów Ci nie zabraknie, jednak licz się z tym, że nie wszystkie będą dobre. Przed podjęciem ostatecznej decyzji, poradź się bliskiej osoby.

LEW (23.07–22.08)

Pogorszy się Twoja forma psychofizyczna. Możesz czuć się osłabiony, bez energii do działania. Możesz narzekać na problemy ze snem i apetytem. Unikaj sytuacji stresujących, tak abyś pozwolił Twojej psychice wzmocnić się i zregenerować systemowi nerwowemu.

PANNA (23.08–22.09)

Gwiazdy wróżą Ci dobrą passę. Możesz spodziewać się sukcesów zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. Jeśli jesteś samotny, masz teraz dużą szansę na poznanie kogoś ciekawego i wartościowego. Musisz się jednak bardziej otworzyć i dać sobie i innym szansę.

WAGA (23.09–22.10)

Zbyt wiele dajesz sam od siebie, zdecydowanie za mało wymagając od partnera. Wyręczasz go w obowiązkach, tłumaczysz jego lenistwo i bałaganiarstwo, ukrywasz grzeszki, tylko po to, aby go nie stracić. Zastanów się, czy aby na pewno o takim związku marzyłeś?

SKORPION (23.10–21.11)

Całkiem korzystnie zapowiadają się Twoje perspektywy finansowe. Znajdziesz nowe źródła dochodu, a Twoje twórcze pomysły przyniosą wymierne korzyści szybciej, niż się spodziewasz. Odłóż na bok inne sprawy, propozycje te bowiem będą intratne.

STRZELEC (22.11–21.12)

Będziesz próbował uporać się z zaległościami. Dobrze zorganizuj sobie czas, bo inaczej łatwo pogubisz się w obowiązkach. Nie przesadzaj także z ilością nowych zobowiązań, abyś mógł się z nich wywiązać. Możesz teraz bardziej, niż zwykle odczuwać zmęczenie.

KOZIOROŻEC (22.12–19.01)

W Twoim związku nie dzieje się dobrze. Kochacie się, ale często dochodzi między Wami do kłótni i drobnych złośliwości. Przyczyną są głęboko ukryte i niewyjaśnione żale. Rozprawcie się z przeszłością, raz a dobrze. Konieczna szczera rozmowa!

WODNIK (20.01–18.02)

Przed Tobą czas pełen niespodzianek i zbiegów okoliczności. Zdaj się na intuicję i zaufaj swoim przeczuciom, które wskażą Ci najlepszą drogę. Ktoś obdarzy Cię zaufaniem i podzieli się z Tobą długo skrywanym sekretem. Uważaj, żebyś nie zdradził powierzonej Ci tajemnicy osobie trzeciej.

RYBY (19.02–20.03)

W sprawach rodzinnych i osobistych rysują się pomyślne perspektywy. Nie skąp bliskim uczuć i dowodów swojego przywiązania. Pamiętaj, że nawet w trudnych chwilach, nie ma sytuacji bez wyjścia. Szczera rozmowa pomaga wyjaśnić drażliwe kwestie.

BARAN (21.03–20.04)

Dawno nie było tak sprzyjającego układu planet dla Ciebie, jak teraz. Niemal wszystko, czego zapragniesz, będzie w zasięgu ręki. Chciałbyś zakochać się? Zmienić pracę na lepszą? Przeprowadzić trudną rozmowę z partnerem? Wszystko to możesz zakończyć sukcesem.

BYK (21.04–20.05)

Twoja kariera nabierze tempa. Uda Ci się sfinalizować kilka spraw, które teraz z pozoru nieważne, okażą się być kluczowe w rozwoju Twojej ścieżki zawodowej. Bądź zdystansowany do „życzliwych” Ci osób, których będzie teraz dużo wokół Ciebie.

639-MAKIETA 5 88-100.indd 97 14/06/2016 17:34:31

639-MAKIETA 5 88-100.indd 98 14/06/2016 17:34:32

639-MAKIETA 5 88-100.indd 99 14/06/2016 17:34:34

639-MAKIETA 5 88-100.indd 100 14/06/2016 17:34:36