& F. F Q.DISSERTATIO GRADUALIS,

DE

PACISGUARANTIA,

QUAM,CONSENT. AMPLISS. SENA1V PHIL.

IN ILLUSTRI ACADEMIAURSALIENSI,SUB

PR£SIDIOVlRI CELERERRIMI,

Mag. JOHANNISIHRE

ELOQU. ET POLIT. PROF. REG. ET. SKYTT.S. R. S. M.

publica censur® modeste submittit

ERICUS ERICI HARTZELL,WESTMANNUS.

rN AUD1T. CAR. MAJ. AD. D. XV. MAJI,Anni MDCCXLVI.

horis, ante meridiem, solitis.

UPSALLE Impressa.

...

a * a a

MAUg

' ■ ^"h*,*'l 15U"T l|plj?. I / - < I.iTyaa i a r.-.g: i :m .1 Lm Tg :*igo.

'

MZJt Z

fn-TK'% ■'■ -v <tou ^:r^T

,ii:iir«fH Diaa cuawa.,£X M XJf.

•'" S#** I 'jHSft.

Mjfi :?.•!/. 3TJ --

tfAO . 17(1 JÅ Ki

■

'

D. D.

$. LTi mortales ardentius nil cu-piiint, quam fui confervatio-nem, & interitu fuo nil pejusdeteftantur; ita nec ipfis quid-piam prius vel antiquius eftedebet, quam ut pacem, viamoptimam, 'ceftirfimam, illam

adfequendi, hunc evitandi, fan&e atque reverenterinter fe habeant. Bello natura; bodis capita-lior non invenitur. Etenim, illo ordinem & har-moniam Reipublicas turbari, religionem periclitari,juftitiam violari, leges friere, artes in oblivionemvenire, civitates vaftari, & multa hominum mil-lia in lu&uofiflimum vitas difcrimen vocari, nemi¬nem fugit. Contra, cumulum bonorum omniumpacem nuncupemus; qnippe quae dominia tuetur,urbes tranquillitate fua exornat, ditåt, artes exer-cet, unde rerum oritur ubertas & afflnentia, divi-tiae & opes. Hasc, fi quis alius, probe intellexitPoeta, dum canebat;

A TACIS GUARANHA. kV

i Vax optima rerum,Quas homini novijfje datum eft, fax ana triumf IisInnumeris potior. - Sil. Italic.

Nec eam ob caußam (apientiffimus rerum Condi-tor in hoc mundi theatrum bomines introduxit,ut lites inter fe foverent, atque continua commit-terent pralia, unde genus humanum fenfim periret,fed ut lseto otio vitam agerent,jun£tisque viribus at¬que confiliis felicitati fux invicem profpicerent.Propterea non naturalem modo inftin&um ad fbcie-tatem & amicam converfationem, fed etjam dona, j.huic fini accommodatiflima, mortalibus conceffa vi-demus. Eleganter, ut fölet, Parens eloquentiae Io-quitur: Homines hominum cauffa funt geniti, ut ipfi in-ter Je aliis alii frodejje foffent: in hec naturam debe-mus ducemJecjui, Ö communes utilitates in medium ad-ferre mutatione offleiorum, dando, aeeipietulo: tum ar-tibus, tum opera, tumJacultatibus devincire hominuminter homines Cocietatem äff. Eorum igitur abfurdamnon minus quam irnpiam detefhmur fententiam ,

qui homines a natura adeo aVcfytfs fa&os volunt,ut inftar Cadmeorum fratrum, veluti neceffitatequadam naturali in mtituas ruerent cxdes. Ve-mm, nos, unum evitantes fcopulum, in alteruminceffuros exiftimet nemo, eorumque caftra (ecutu-ros, qui, juflo remiffiores, bella (ine diferimine o-mnia tanquam illicita ad orcum condemnant. Ar¬ma enim capeflere, fi non aliter aliornm infultusatque injtirias a noftris capitibus repelli poffe, con«fticerit, jure divino concedi, immo, lege natura,

A 2 no-

PACIS GUARANTIA. J

noftri confervationem fevere prscipiente, ad idemomnes firmiter obligari, nulli dubitamus afferere.Juxta tamen eflet optandum, quum nulla tam felixfit vi&oria, quin majora fint, qus eam comitanturda-mna, ut plerisque, fl non ornnibus, Tullii efletanimus; etenim ita habet ille: Pacem hortari nen de-fino, quc-e vel injufta utilwr eß, quam jufliffimum bel¬lum b).

a) Ojfjic. Libr. I. Cap. 7. b) Libr.VII.ad Attic.$. II.

Verum enim vero, quamvis, ut §. antec. di¬ctum , naturs humans nihil expediat magis, quamlites componere, pacemque, nobilem illum the-faurum, tueri; eo tamen, proh dolor! malitis at~que protervis pofl cladem primsvam plurimi pro-cefferunt, ut, lsviflima quaque de caufla, haucl ra-ro tranquillitatem petulanter perturbent. Immo ,

rem fan&iffimam, fidem nempe datam de mutua a-micitia prsfianda, qus ejusdem efl neceffitatis inhumana focietate, ac fol in mundi fyflemate,ad fuasrationes, fortunsque vices infle&ere religioni nonducunt. Quid, quod non inträ privatos mcdo,fed & inter illos, qui purpura atque fceptris ful*gent, fidem vacillare , videmus: adeö ut prsfen-ti svo hsc verba certe qnadrent: Nofira aetas nonvmltum fidei perit. Hinc generi humano , varia, adfidem in pactis paceque inter gentes adflringendam,media pariteracfecnritatisfirmamina, excogitandi an-fa fuppéditata eft, qus GUARANTLE exprimi fo-lent nomine. Circa hane dum pro modulo virium

ac

PACIS GUARANTIA.

ae temporis prsefens verfabitur opella, Tuam, H.L. mitem expetimus ccnfuram.

§. IILCirca originem vocis Guarantice c) notafle fufR-

cit, plerosque omnes ortam iliius a Gallico Guet-ranter, fecuritatem prxftare, haud iacommode tra-here. Verum, an hoc idem Gothis acceptum re-ferant Galli, aliis dijudicandum relinquimus. In¬terim, quod a verbo Wårda i. e. cuflodire, praefixaGallorum more d) Iitera G , & terminatione er ad-dita, vocabidum Guaranter profluxerit, eo minus averitatis tramite alienum efie putamus , quo cer-tius conftat, patria; noftras incolas viäricia ma armaatque imperium ut in alias orbis partes, ita in Gal-liam quondam protulifie, & permulta Gothica vo-cabula etjamnum ibi fuperefle, quse Gallica civita-te fint donata. Hinc , quid per Guarantie vocemintelleftum velit, inventu non erit difficile. In ge-nere facis Guaranttåm dicimus talan äclum vel fa»Bum, paci adjici JoIitum, quo partes, antea beiligeran-tes jamvero pacifcentes, fiunt certiores de obfervationeeorum, quse pacis] inftrumento promiffa Junu Vel,ut brevius loquar cum Glafeyo: Eft cautio de facefer-vanda, fhec, quemadmodum vel ad omnes pacisarticuios atque perfonas, in illa comprehenfas, ex-tcnditur, vel ad certas quasdam perfonas & capi¬ta reftringitur, ut exemplum utriusque in Art.XVIL §. 5. & XVI. §. 12. pacis noftrates interatque imperat. Romano-Germanicum nec nonplerasque Poteftates Europ^as OSNABRU-

GIS

PACIS GUARAN1IA.

G IS initae videndam eft ; ita generalis illa ,

hxc fpeaalis merito audit. Ratione vero modiGuarantiam generaliter conftituendi non incommo-de in verbalem, realem & perfonalem di viditur, quastres Guarantiae fpecies , ut figillatim confideremus*inflituti poftulat ratio.

c) Variorum [ententiäs circa etymologiam hußtsvo-tabuli qni deßderat, adeat P. Ant. Furetiere diclion.ttniverß in voce Garant.

d) Sic a noflro Wijs, modus, Galits efl Guife,wante, gant, winda, guinder vid. plura apud Rob. She-ringham. in dijc. de origine Angl. p. 43.

$. IV.Verbalis dicitur Guarantia, dum paeifeentes

fibi invicem verbis promittunt, omnia, pacis inftru-mento comprehenfo, prseftitum fervatumque iri.Sic in Art. XXVII. pacis inter Regem, gl. m. CA-ROI. XII. nec non Reg. STANISLAUS! atqueRemp. Poloniae Varlavise compofitse, ita exprimiturilla: Ad omnimodam vim ßrmitudinem pr<efenti fqe*deri concihandam, S. R. Majeflas eS Respubl. Poloniaidem cum omnibus fuis punffis, articulis o claufulis fecandide fantteque oh/ervaturas, hifee in prafentiarumteflantur. Certum quidem maner, quod ejusmodipromifla, fimpliciter licet di&o vel feripto expres-fa, vi legis naturalis, gentibus perfe&arn injungantobligationem ea, quas pa£fce funt, fervandi, quodultro ü obfervarent, nulla aliarum cautionum eiletneeeffitas. Nihilo tarnen minus juramenta funt in¬

tro*

PACIS GUARANTTA.

trodu&a, quibus in majus pacis tra&atuum robitrfe fe obftringere folent. Hunc modum paci finn i-tatem conciliandi, cui non immerito heic, ubi deverbali feeuritate efl fermo, locum concedimns,prifcis temporibus fiepe. in ufu fuiffe, fatis prodtintarinales. Nec illum recentiori aevo reperimus fub-latiim. Alia permulta ut brevitatis ftudio filentiopraeteream exempla, adferre fufficiat hxc verbaconventionis inter regnum Galliae & Hi-fpanise A-quisgrani fa£be: En outre, ont promis promettent'les dits Plenipotentiaires, que le dtt Seigneur Roy tresCbretien le plutot qiC il fe peut, & en prefence de teileperfbnne ouperfonneSj qü il plaira au dit Seigneur RoyCatbolique deputer, jurera felennedement fur la Croixd1 Evanfle, le Canon, de la Me[fe & fur fan .bonneur d*ob[erver accompltr pleinement &c. tout le contenu at{Xarticles du prefent traite. Nec caret exemplis, quodfuccefiores pariter ac primarii OfficialesRcgni trans-a&iones jurejurando confirmarint. In priori cafuad pacem WARSAVIAC, fupra citatam, de Anno1705 provocamus, cujus in art. XXVII. hsec le-guntur verba: Quod vero ad tempora futura attinetRespubl. Puloniß promittit Cf fpondet, Je fingulos Regesfuos, continua ferie regnaturos, ad ejusdem obfervatio-nem per pafita conventa & juramentum coronationis, ob¬ftringere vede c? debcre. Inque pacificatione Madri-tica de A:o 1654. cautum fuit> ut Delpbinus, ad pu-bertatem veniens, eandem juramento fponderet. Inpofteriori, exemplo efl: Pax inter BELGAS & OLIV.CRQMVELLUM Angl. Prot. A:o, feculi XVIP,.54 inita, in qua ill i promiferunt, fi, quem eletburi

efient

PACIS GUARANTIA.

efTeat Capitaneurn generalem, vel Imperatorem rrii-Iitise, vel denique Ammirallum,eos omnes fore de-vinåos, iftum traÖatum jurameriti religione confir-niare. Dum juratas Guarantise mentionem facimus,verbo indicabimus, apud gentes pcrmukas vice ju-risjurandi fuiife receptidimum, ut fidern circa fce-dera ineunda, datis dextris, obdringerent, idqiieeavi, ut, ni impleretur promifdo, promiffor nouminus perfidus ac detedabilis haberetur, quam ßpejeraffet. Imma, etjamnum inter Reges in ufued, promifla formulis hifce, bey Königlichen, Furft-lieben werten und treuen 8zc. co'nfirmare. Certum.quidem ed, ejusmodi fidei interpofitionem verumnon dici pofle jurarnentum, cujus formale in invo-catione fummi Numinis conddit, non defunt tarnen,qui tantam obligandi vim ipfi tribuunt, quantamvero & corporali juramento a).

Ad hane Guarantise claffem merito etjam refe-rimus , cum partes, in firmamentum pacis, eidemclaufulam adjiciunt, qua legis, & quidem funda¬mentalism auäoritatem addunt transaclioni. Sic ver-ba are. XXX pacis Warfav. ha>c funt: Atque ut iofirmtor cfftahilior fermaneat (paxj, Refp. eandern pro-peimis Comitiis - - volumini Legum cS Conflitutio-man Reip. univerfhlium, tanquam Legem vroiohibüem ,

univerfalem inquePerpetuum obßrvanaam, fe rnferturamefe, {anäc promittit. Hoc nec omni effe&u vel u«tilitate deditutum videtur. Fcedus enim a paeifeen-tibus facile rumpitur, legem vero fundamentalemne quidem ijimmus imperansfinecommuni omnium,confenfu tollere poted. B

PACIS GUARAN1IA.

a) Vid. Becmanni Medit. Polit. Cap. V. jf. IX. Hug.Grot. 3. B. & jP. Libr. II Cap. 13.

§• v.Ha&enus de verbali. Ad reahm igitur pedem

promoveamus Guarantiam, quae fit, quandoakera'pacifcentium pars alteri hypotbecam aut pignus ineertitudinem fervandorum eorum, quae promifiafunt, conftituit. Sic in pacis tra&atu Aqtiisgra-nenf fbper cit. de anno 1668. fub hypotheca totiusregni inviolabilis pacis obfervatio promittitur. Etin Ratificatione pacis Bredanaehaec verba Regis Ankgliae extant: Totumque foedttsfub oblgattone O hypo*tbecamnmm (5 fingulorum bonorum noftroram^ tam fr<r-ßntium, quam futurorum, nos fervaturos impleturotfollicemur a"). Afl, an pfns fecuritatis hujusmodilarga inter Reges adferant promifia, merito dubi-tamus , qtrom exfecutionem eortim, rupto fcede^re, Isefö pars fruftra expodnlaret, licet vel maximeconcedamns, il!i, ratione dibhtante, jus effe in bo¬na fcedifragi. Propterea non nuda modo adftgna-tione rei hypotheca conflitui foIet,fed & revera i. e*cerne regiones, nrbes, munimenta &c. alteri pofii-denda tamdiu refinquiintnr, dum exfeeutioni denturpromifla. Sic Principi Efe&ori Palatino oppidumideilsbrtinnse pro pacis Guarantia tradebatur . do-nec Franckenthalium ipfi reftitueretur b). Speftatetjam huc, quod GeneralifHmus exercitus Svecfe,pofiea Rex noder, beatifT m. CAROLUSGUSTA-VUS, ne Ofrrabrngenf pacem, charta folummododelineatam, fuis donaret y prius milites fuos exau-

8:0-

tACTS GUARANITA. it

ftorare, vel, adfignata cx fede dedu&os in Patriamtransportare nolueric, quam priroarii^ »rriculis pa*eis data eilet exfecutio c).

n) Ailcgantur b<zc verba a Becman. in med. Polit.Cap. XXI!■ § (T. b) Conf. Fricdens-exfecut. Haupt-lie-cejf. Uir. Obrechti expoßtioni pacis injlr. cßix.

c) liitrod. Hubn. in Hiß. Svec.§. VI.

Pignoris mentionem heic dum injicimus, quae*ftionem, quae moveri fölet, inta&am omnino re-linquerc non debemus: an, fcilicet, Princeps, cuires aliqua ab aitero, promiflo feeufitatem conqilian-di caufla, pignori fit data, poflit, eodem promifloperfoluto, ex alio quodam debitorem oppignoratan*retinere? Utroque trahunt feriptores, quorum af-firmativa aliis, aliis negativa arridet fententia. Hosut fequamur, inclinat animus, nifi inter paeifeentesexprefle de retinendo pignore cautum fit. Ccrtocertius quidem conflat, Reges, quippe qni judicemin terris non agnofeunt, ad cujus tribunal invicemprotrahentur, poteflate gaudere fibimetipfis jus vin-dicandi quo demumeunque poflint modo, lationi-non repugnante. Afl, fi ad imperii gubernacula(edenti, debito ab aitero prineipi foluto, propterquod pignus erat datum, iicitum cflet illud aliamob cauflam, in qua fides fit violata , retinere, fum-mam inde confufionem inter regna orituram, &hunc modum guarantiam conftituendi periculofifli'mum fore , qui alias non adeo eft afpernandus, ccquis non videat? Caufte enim exeogitatas atque prx*

tex-

/2 PACIS GUARÄNHA

textus, quibus, tanquam velo, mala fua tegere pof-fent molimina, ntillo non tempore deficerent. Im-mo , natiirali cum aequitate videtur conveniens ,

quod, licet vel nihil de reddendo pignore efiet pa¬ctum inter illos, hoftis ex pa&o veluti pnefumtoad reftituendum teneatur. Verum hac guararifciaffpecie ulterius tradenda fuperfedeo, quum, praeteralios, GROTIUS in opere fuö de Jur. B. & P. ubide pignoribus agit, eleganter atque fufius hanerem tra&averit.

§. VII.Ad tertiam denique guarantias fpeciertt, qnae

intervenientibus perfonis fölet inter gentes fancirf,& ferfonalis ideo audit, pergimus. Eft hsec varitgeneris, quippe quae conftituitur vel perfonis, q utepropria au&oritate accedentes pacis firmitatem, in-ftar fidejufforum, fpondent, vulgo, Guaranteurs,GuarAnt$ five Garants di£ti. Vel perfonis, afrus im^perio fubje&is, quas altera pars pacifcentrum alte-ri tradit, aut, fimavis, oppignorat, doneceorurrrexfecutio, de quibus conventum eft,, fequatur. Un-de etjam hx, ebftdum nomine infignte, pacis gna-rantiam genuino fenfuprseftare dici neqnenot. confr.infr. §. IX. Huncmorem, hofti oblides fidef publi-ex fervandte caufladare, a multis retro feculis in¬ter populos viguifle , fcriptores & facri a) Sc pro*fani fatis fuperque docent. Nec recentiori xvo ibIum deftifie conftat: alia in medium ne proferam ^

cxemplo Mofcovitarum, pro Guarantia pacis, quamgiagnus Vizirius Turcarura adfluvium Prut turpb

ter

PACIS GUARANTTA

terctrm il Iis Anno, hiijns feculi, XI. eompofu It, ob¬fides SCHAFFIROF1ÜM & SCHER EMETO-FIUM, legatos femma cum poteftate ad Turca-rum cafbra ■ amandatos , tradentrum. Verum, anhaep Guarantia tand fit ufus & fecuritat is, non ad-eo liquet; quoniam, praeter cuffodiam, vix quidquamjuris hoftes in illosfibifumunt. Faterourquidenqolimufu receptum fuiffé, ut oblides, ni fervarentur pro-miffa, fervi fierent hoflium, 8c jus vitae ac necishis in illos effet: immo, baud raro obfides, fide pu¬blica .violata, interfeÖros fuifie, legimus. At, fil¬ter gentes, moratiores fairem, dudum ohtinuit f utobfides, nifi proprium commiferint crimen, capi¬tis pcena dignum, vita non priventur. Fides eniml^fa non i»is adeo imputatur: durum quoque vi¬detur, fi alter ob deliQrum akerius fuis fortunis mul-tandus effet. ReÖe non minus, quam laudabiliterSCIPIO ajebat'.fe non in obfides innoxios, fed in fpfosfiide-fecerinty fievititrum : nec ab inermi, fed ab armaro boftefoenas cxfeiiturum b). Flura qui defiderat, adeat,praeter alios, HUG. GROT.de Jur. Belli Sz PacüsLibr. III. Gap. 20. & al loc.

a) Maccab. Cap. XIII. v, /7.b} Liv. Libr. XXVII. Cap. 34*

§. VIII.Per Guarandos vero, proprie fic diclos, pacis

fécuritas prseffatur, cum extvanei Reges, vel Ifberipopuli, ad tra&atum accedunt, promittentes, fefincere procuraturos, ut omnia foederis capita in-yiolata maneant j 8c > iI aber iura pars contra fjgfe

ft&b

PACIS GUARANTTA.

Pcadonem quid committeret, monids, au t, il illanon valeant, armis cransgreflorem ad melioremimenteni revocaturos. Hunc ritum, noflxa «tätereceptiffimum, paci robur & drmamentum acce-lerandi, qui fermone coiTiuni Guarantise nominehodie praecipue infigniri folef, recentiorum pru-dentiae & circumfpe&ioni merito refer imus acce-ptum. Affutia enim fcedifragorum nimium quan-tum in dies crefcente, vocabula fpeciofa atque x-quivocationibus obnoxia, non animadvertentibusCeteris, foederum tra&atibus inferere (olent, & de?inde occafione data, ex infidiis quafi armata manuproriiurit. Hifce artibus illicitis, in innocentiumperniciem excogitatis, efHcax quoddam ut adhibe-retur remedium, ccepere reges, pacem inituri, a-lios, inflar cefHum atque fidejnfTorum, adfumere,Huius fpeciei guarantias meminit Hochftetterus ii*Coli. Pufend. Exercic. XII. <S. 44. excellentiorerufponfionis fpeciem illam appellans. Ejusmodi gua-randi munus in fe fufeepit LUDOVIC. XIV. RexGallise in pace Olivienf a). Idem una cum Re«publ. Anglicana & Ordjn. Gen. feed. Bclgii in paceHafnienf bj. Et Rex noft. CAROL. XI. in paccKiisvicenf & Alton, c).

Pacifcentes etiam ipfi, five transa&ionis con-fortes, Guarandi interdum nominantur, cum nem-pe ad mutuam evi&ionem & reciprocam pacis de-fenfionem fefe obftringunt contra omnes, quotquotarticulos tra&atus aliquo modo infeftare gefHunt;Quod in fepe memorata Pacc Oliv. fa&um fuilTe,

ejus-

PACIS GUARANTIA. tf

ejusdem articulus XXXV. hifce verbis indicat: Quofirmior, ftabilior fecurior fax bxc coolefcat, £? abomni parte internerata duret, promittunt fupra memo-ratte partes omnes, tamprincipales quamjocderato,febanctransaBionem 85 pacem omnesqite ejus articulos capita 85elattfulas fanBe 85 invMabiliter Jervare veLle 85 deberer85 ne inpbfierum violari queat, Je invicem ad genera-lem guarantiam ei eviBionem mutuam omni ex parte)obßringunt.' bifce quamfirmijjimefpondentes, ut fi con*tingat, unam partem ab altera, vet plures a pluribus,terra vetmari, hello contra banc pacificationem impeti,oggreffor ipjo facto pro infraBore hujus pacis ah omni-hus babeatur 8zc. confr. art. XVII. §. 5. pac. Ofnabr.

Vcrbo heic item indicandum erit, partibuscontrahentibus folcnne effe, in pacis inftrumentoIibertatem concedcre omnibus fummis poteftatibus,quotquot voluerint, in cafu rupti foederis, ejus de-fenfionem fufeipere. Sed, an 8z quis ejusmodi clau»fulse fit effectus inter eruditos controvertitur; quo-niam quemlibet Regum decet publicam tranquilli-tatem tueri, 8z rogatum injufte faefb, f? res ejus itatulerint. ferre fiippetias. Id, quod Romani in pri-mis exaäiffime obfervarunt,nnde Dux CERIÅLIScoram militibus hsec verba facere non dubitavit:Pulßs, quod Dir prohiheant, Romanis, quid aliud,quam bella omniwrt inter fe gentes exißent d)?

a) Vid Loccen. Hiß. Sviog. pag. 921. b) ibidempag.gqg. c) Doli. Nordb. Hiß. Reg. Carol. XII. p.LC*2. d) Tacit. Uhr. IV. Hid.Cap. 74»

ix;

PACIS GUARAKTIA

■ ' ' §• .IX. " - •Hifce leviter delineatis atque prsefiru&is, non

cuilibet, e trivioevocato, Guarandi munus offeren¬dum efié, nemini non patet. Pacifcentibus quidemintegrum cfl, ad hane fpartam quemlibet eligere,quem utrique reque velie, & a fiudio partium re-motum efle reputaverint, unde in Art. XXIX Pa-eis Varfav. exprefie dicitur: Eorum PrincipumPoteftatum Guarantiam effe expetendam, quonimJalus

cenjervatio regnorum Svcciß Polonne quam maxi-me interfuerit. Verum, ut operas fit pretium , idpneprimis pacem inituris curre cordique efie debet,ut in eos Giiaranttae provincia derivetur, qni jurearmorum gäudent. Finis enim ejiismodi Guaran-tix efl:, ut metus utrique pacifcentium incutiatur,ne jünftis opprimatur viribus, fi extra jüftitiae can-cellos egredi vellet. Dum vero Guarandus armisÖeftitilitur, nihil efi, quod timeatnr, nihil, quodobftet, quo minus alter orificii fui immemor pacempofiit frangere. Flinc fatis colligi arbitramur, quodMediatoris negotium non fem per & neeefiario Gua-randi munus fibi habeat injunöum. Nam in offi¬cium Mediatoris fianimum intendamus, patet, adejus rationes non neeefiario pertinere, ut repugnan-tes pofiit coercere, cujus eff argumentis, monitis,officiis, perfuafionibus &c. magis, quam armis fu-lim peragcre officium. Hinc, quanquam Media¬tor, fi jus armorum habeat, ejus, qui fententise i-pfins refifHt, compellendi caufia, vim & arma in-ferre pofiit, non tarnen id jure Mediatoris fatit,

PACIS GUARANITA *1

led jure fummi Principis. Unde etjam privatos nonraro muneri mediatorio praefuiße legimus. Quid,quod ex facris pande&is conftat, mulierem priva-tam inter JOABUM & fuam civitatem pacis para-riam fuifle a). Et circa pacis negotium inter Imp.CAROL. V. atque Reg. Gall. FRANC. I. illius A-mita & hujus Mater intervenere, quarum neutrijus belli fuit. Nec objicias, quod tarnen inftrumen-to pacis fepiffime in majorem firmitatem Media¬tores fubfcripferint. Etenim, nifi aliter exprefiecautum fit. veluti tefies tunc confiderantur, quiin privatorum contraÖibus non ex fubfcriptione te-nentur ad bdejufiionem. Hinc in Diplom. Reg. Lib.Baroni LILLIEROTH concefTo feparatim nominan-tur hxc duo munera ita: Tili fUnartam potcflatetnConcedimus^ inftrumenta, qu£ fuper bis negotiis confeBafuertnt, mediatorio nomine fnbfcribendt , ac deniqucGuaramiam Noflram, fi partes deßderaverint, interjpo•nendi b).

a) 2. Sam. XX. v. 16. feqq. b) Doft. Nordb. Hlieg. Carol. Xll. P. I. C. 2.

5. X.Abinftituto non alienum videtur, paucis, ad

quid teneatur Guarandus, exponere. Eum con*lenfu obligari, pacis, cujus Guarantiam in fe fufce-pit, infpeäorem agere adcuratiffimum, faseft cre-damus. Immo, quod ejus obligatio ad illos etiamfefe extendat articulos, qui, licet in pacificationenon expreß!, ex illius tarnen natura neceflario fe-quuntur , per fe patet. Unde fi contingat, ut

C ab

PAUS GUARANUA.

ab alterutra parte fcedus violetur, tenetur Guarati-dus, laeiä parte requirente, non qualemcunque mo¬do diligentiam adhibere circa cornponendas exortascontroverfias, ied &, fi alias Iselo fatisfieri ncquit,ipfo opere illi füccurrere; non enim fohim fore pro-mifit, ut alter faciat, verum ctjam fe effe&urumrecepit, ut faciat. Tarnen, quemadmodum difiua-det natura, ne, priusquam molliorem viam experia-mur, nos invicem tarn horrendis afficiamus malis,qualia cum bellis conjun&a eße fofent; ita juftitiaspanter ac prudentis leges pofiulanr, ut Guarara.dusleniora tentet, violatorem fatisfa&ionis & jufU-tiae admonendo. Verum, fi adgrefior hifce furdaspracbeat aures , oportet,quiGuarantrae munus fubir,ut clafficum canat, armisque pacis fra&orem tarn*diu perfequatur, donec ad meliorem mentem red»cat.Quamobrem in fpfa ecjam pace certum quandoq;pracfcribi folet tempus, intra quod, nifl amica trans-a&ione Iis terminetur, Guarandi tenentur ar¬ma capefTere ad repellendam injuriam a). Praeter-ca, quum Guarantia, ad perpetuitatem pacis ftä-biliendam fwfcepta, non tarn Regum, qua talium,quam Regni utilitatem refpiciat, ideoque fua natu¬ra realeßedus, cujus fubje&um, teile GROTIQ f>,efl: res permanens, quodque, capite vel ftatu civi¬tatis mutato, ftabile manet; ita nec promifTörismor-te Guarantia exfpirat, fed in fuccefibrem tranfit,licet vel nihil in pace de eo ftatutum efief. SicPa-tris & Antecefioris intcrpofitam fidem innranfa&io-ne Ryfvicenf qtianti fecerit CAROL. XIL annale*in perennem ipfiusmemoriam & laudem loguuntur.

PACIS GVARANUA

a) Cfr. Artic. XVII. $,$. f. 6. Pac. Ofiiabr. hemArt.XXXV jf. 2. Pac. Olmienfi b) Gröt. de Sur* Bett.& Pac. L* //' G jo. §. 16.

%. XLSeite omnrno & fapienter a Magno Principe

dictum ed: Si fides dt toto txularet mundo, Imperatorri tarnen erit fervanda. Quod, cum in omni, tumin Guarantix praeerpue fan8:o acque falutari mune-re rite perfungendo,exacbffime fe obfervarenr, quor-quot Reipublicae gubernaeub tra&änt, quam felixgenus humanuni effet praedicandum f At, con-trarium proh dolor f tri (Ks docet experientia. Aro,fuperioris feculi, LXVIII. Suecia, Anglia atqtie Ba-tavia mutuo fcedere fe fe adftringebant contra Gal-Jos , fi quid contra Pacem Aquisgr. hi molirentur,fé<3 annus non prius exa&us erat quartus, quamAngl. Rex, una cum Gall. Rege Belgfs bellum m-diceret. Et ANNA Angl. Regina in dubiuni vo-care videbacur, obligaretur ne vigore conventio-nis Sc Guarantiae, qua paucis ante annis promf-ferat, Regi CARGLÖ XII. fuppetras ferre a). lü¬de quaeflio orta efl, an Guarandus, officio negle-£to, Sc noxa åkeri partium exinde allata, teneaturad refarciendum ? qux vulgo affirmari foler. Ra¬tio eft, quia Giiarandus quafe fidejufTör, cefanteprincipali, ipfe tenetur. tarnen, 11t addanturconditiones, neceffe efh I:mo Si poteflas fuerkGua-rando illud mali avertendi, impoflihlium znim nußaobligatio. E. g. fi dom i ka perielitatur, ut omnibusfelis copiis indigeatj ncc, fuis rebus falvis, idprse-

«o FAC1S GUARANTIA.

ftarc qneat, ad quod lege Guaranrise tenetur. Va¬let enim tum notiflimum: Quisque proximus ßbLUnde & GROTIUS: qui auxiko, inquit, ficderatopromißt,excufabitur quam diu ipfe domi periclitatur, inquantum copiis opus habet b). II. Si pars la?Ia ab ad-greflöre jus fuum amplius confequi nequit. Na¬turaliter enim principialis debitor prius, quam fide-juflor dl adpellandus.

Plura quidem hoc in argumenta eflent diccn-da; Ted angudia temporis, qua premor, ut hifeefubfiftam fvadet, jubet.

a) Hifl. Reg. Carol. Xllfup. cit. Fart. IT. C.XVILb) H. Grot. de Jur. B.& Füc. L> II, C. XVR jT. zfr

Si D. G.