DIssERTATIO GRADUALIs

VITIIssERMONI . CODICIs

sPE CI AT 1 MN. FOEDERIs & PAULI EPIsTOLIs

AFFICTIs,Quam'

Jndulgente AmpUJsimo [ Ordine Philosnphko in Regioad Auram AthenaeoPRyEsI DE

VIRO Maxime Reverendo atque Celeberrimo

D«> IsAACO ROss,s. s L. L. Prosessbre Reg. & Ord.

Publico Examini maeleth submittitELIAs ALCENIOs.

Verbi Divini Minister,In AUDITORIO MAJORI die QI. Decembr.Anni MDCCLXV11I.

Horis Antemeridianis.

ABOAE, Impressit JOH. CHRIsTOPH, FRENCKELL.

§. I.

Patres Veteris Ecclesiae sinistrius de stilo scripto-rum sacrorum judicasse, noto est notius, Caus*-sae in propatulo sunt. scilicet haud pauci eorumGraece aut plane non, aut non sufficienter doctierant. Alii verborum sacrorum nullam sere cu-

ram habentes rebus gravissimis pene unice inhaerebant.Huc praeser reliqvos reserre liceat CLEMENTEMALEXANDRINUM, 1sIDORUM PELUsIOTAM,CHRYsOsTOMUM, THEODORETUM, ARNOBI-UM, LACTANTIUM, THEOPHYLACTUM. Juvatexempli loco asserre ARNOBII verba, quibus de Ter-monis vitiis sacro Codici objectis & in eo inveni-endis locutus ea ultro concedit: puerilis inquit &*angujli pedoris reprehensio ! Quam (i admitteremus ,

ut vera )tt , abjiciamus ex usibus noslris qvorumdam sru-tinum genera t quod cum [pinis nascuntur & purgamen-tis aliis , qtue nec alere nos pojjunt , nec tamen impe-diunt'perfrui nos eo, quod principaliter antecedit , &

saluberrimum voluit nobis esso natura, (a) Dolendurnautem maxime HIERONYMUM, Patrum eruditissi-roum, neque ex hac cohorte eximi voluisse, ceu

3

deinceps patebit. Ad stilum Vereris Testamenti seUsacri Codicis Hebraei quod attinet, non desuerunthomines, ex ipsis etjam Judaeis, quod mireris, taminsignis proterviae, ut illum variis viriis laboraticontenderent. In his principatum facile gerit Is.ABARBANEL, qui Prophetas interdum ipsam lin•gvam non Jatis intellexijje, atque in rebus Grammati-cis & Orthographia rite instituenda parum suijje exer-citatos cavillatur. In JEREMIAM tamen praecipueinsurgit multa eum vitiose jcripsjje per lapsum vel er-rorent ganniens, qu<e deinde EZRA correxerit expli-cattone , qua lingvte indoli conveniat , margini adscrt-ptay quod decem exemplis corroborare annisus cst,( ) Nec miriorem multo de Propheta habet opini-onem RICHARDUs sIMON, quem de eo hunc irimodum non pudet scribere: tot in illius textu phra-ses concise aut mutiU occurrunt , ut non nisi multa (up-

?plendo vocabula aut periodorum ordinem invertendo , utiprimas & nativas restituas , sensum adseqiii , aut red •

dere po[Jis. Qu<s quidem res etjam aliqua ex parte exproprio cujusque andoris sido oriri potesl . (c) JO-HANNEs CLERICUs iisdem contumeliis stilumscripturae Divinum proscindit, scabritiem & (Iribli*ginem\ nescio quam, eidem assingens ad I. sam.XXV: ji.

(<i) VideaturLib. I, advectus gentes pag. 47, (£) Praesat,ad Jeremiam Fol, 96. Coi, 4. Un,4cteqq. Ad soloecistrum V,TeAamenti resert Abatbanel ex Jer»a: Js. verba H-sIJOquae venit urbes tnceus* est, gnde concludit Jeremiam contraGramaticara peceare, Ast reponimus i;o illud: mentiris Cain,

4Nana in optimis codicibus imprestis , quaiis ille Miehaelis est,habemus Kybbutz sub littera Hin verbo nT.KD, sio recte red-ditor incensx, succensa: sunt, quod etiam in notis facit, quemdiximus, beatus vir doctus. Cessat igitur omne vitium Gram-maticum, si ponamus a Radice r>50 vocem hanc oriri, sicqttsjam cthib legitur *\ns3, adaeque intelligitar Kybbutz adhi-*beti pro \ sed simus 2;do liberales, legamus secundum litte-ras cum (:) sub n ut emergat hic sensus: Urbes ejus succen-sa est. Quid vero inde? Annon in aliis linguis, cum primisHebraea ad distributionem designandaro, islam legendi ratio-nem esse usitatisiimam, est notistimum ? Eoque significareDEus unamquamque urbium populi Ifraelitici ab hostibus exu-rendam esse, (») Histor. Crit. V, Test.Lib. i. Cap, IV. pag. 29»At cthib,obseruante Michaele, verti etjam potess ; de/oUs* sunty% n», 0.4:7. sic LXX, Jon.&syr.

§• II.Dictionem autem Novi Testamenti longe pluressune aggressi. ERAsMUs ROTERODAMUs in illa

Barbarismos & soloecismos se detexisIe existimat. (n)Nonnulli perhibent Evangelistas & Apostolos senten-tias suasalia lingva animo concepisie, alia, cum seri-berent, expressisse. BALTHAsAR sTOLBERGIUsadsert verba JOHANN1s CROJl, huc spectantia, in“Tractata de soloecismis & Barbarismis Graeca NoviFoederis dictioni salso tributis, “quae inde huc trans-seramus, e re est. Evangelisla inquit <£r Apofloli sy.riaca lingva, qua tunc temporis in Judaea familiariserat, ut & ipse Christus , utebantur. De hac re interomnes convenit Judaei Cbrisiianos. Crace tamenseripserunt , quod lingva graca omnibus gentibus sere

5

'tsset familiaris, Hebraice & Chaldaice e libris seri-,ptura sacra, vel ex eorum paraphrusi, qua tunc com-muni in uju Judaorum verlabatur. syriace vero e pa-

'.tria dialeCio, ea qua erant seripturi, mente prius qui-dem concipiebant, atque ita eorum [enuntia in animoerant Hebraica, aut Chaldaica, aut syriaca: deindevero ut ea, qva animo conceperant, explicarent, vocesgracas ad mentem atque usttm silum quarebant atque ac-commodabant. Atque ita satlum suit, ut voces quidem,quibus utebantur, suerint graca, earum vero [gnisea •

sio, vis , accommodatio & conjlrustio suerint Hebraica,aut Chaldaica & syriaca, (b) GOCLENll sententiaeo redit; spiritum sandium voluisje Apoflolos uti linguacommuni, qua apud populum tum erat corrupta , ut ru-di vulgo (e accommodarent , (c) indeque soloecisinosin scriptis eorum provenisse. Facere autem nequeo,quin ingentis simulque vehementi animorum motuinter viros doctrina praestantes ante medium superi-oris seculi, de puritate dictionis Gr. Novi Testamenti »

reciprocatae contentionis serrae injiciam mentionem.Cum dicendi genus in Novo Testamento adhi-

bitum JOsEPHO JUsTO sCALIGERO non parumvideretur disserre ab aliorum Graecorum stilo, ideoprimum eum suisse observat beatus BUDDEUs, quipeculiarem loquendi formam peculiari quoque no-mine designandam censens, dictionem Novi FoederisHellenisticam vocaret, (d) Cumque ulterius progre-deretur DAN. HE1NsIUs, dum non linguam tan-tum Hellenisticam, sed peculiarem ejus nominis gen-tem singerer, Judaeorum extra Palaestinam degenti-

6

um & Ebraistis ibi habitantibus oppositorum; (e)factum cst, ut postmodum in eandem sententiampedibus irent viri Doctissimi HUGO GROTIUs,CONsTANTINUs L’ EMPEREUR, LUDO VICUsDE DlEU, aliique cum primis & R1CH ARDUss1MON Hist. Crit. Text N. T. (/), ubi iisdem sereverbis suam de Hellenistis sententiam exprimit, acDAN. HEINsIUs, quod notat JOHANNEs HE NO-RICUs MAJUs (?}. HE1NsIO se summo studio op.posuit CLAUDIUs sALMAsIUs, idque egit, ur lin-guam illam Helienisticam una cum Heilenistis pror-sus in exilium ageret, (/a) Eum securi deinceps suntJOHANNEs CROJUs, (/) cui HEINsIUs iterumapologiarn oppoluir, Porro MATHAEUs COTTE-RlUs, (*) ahique, sicut nec desuerunt, qui proHE1Ns10 contra sALMAs1UM pugnarent. Verumneuter illorum, neque HEINsIUs neque sALM A-slUs satis sanum de sermone graeco N. Testamentijudicium tulit, quod non vacat sulius diducere, lient& id jam ab aliis abunde praestitum est. BUDDEl dehac controversia, si requiras judicium, in meramtandem logomachiam eam abire censet. Erenimsi' Hellenistica? linguae nomine nihil aliud intelliga-tur, quam lingua graeca, cui Kebraismi admixti sine,putat nihil obstare, quo minus concedamus, dictio*nem N. Testamenti hoc sensu Helienisticam diciposIe* Verum, quod una manu videtur concederevir magnus, id in mox sequentibus repetit. sic e-nim habent verba ejus: st quis vero Helteni/liralirigtue nomine graecum corruptam , impuram » Barbam*

i *

7

tnts [calentem i designet ; eum in errore ve:/ari &Jinon animum prosanum , imperitiam tamen juam prode»re nulli prerjus dubitamus. Id autem Helleniflic<e lin-gua ajjertores sacere videntur ; tametsi quidam apperti-us hoc agant , Barbarismos & soloecismos scriptoribusM Tosiamenti objicientes. De hac re acriter in saxo-nia quoque dimicatum est, idque occasione litis cu-jusdam, quae JOACHlMO JUNGIO cum quibusdam,speciarim JAC, GROssIO Past. Hamburgensi, inqua eadem urbe JUNG»Us, ut Rector, Gymnasiopraeerat. Hic Rector a nonnullis accusatur» nec, utvidetur, immerito, quod omnem moverit lapidemad puritatem & castitarem N. Testamenti Graeci sol-licitandam ac labefactandam. Cui controversiae &

multi alii implicari sunt, mireque saxonuro Eruditicirca hanc rem inter se dissenserunt. Wittebergen-ses, non Theologi modo, sed & Philosophi remtandem, edito responso» deciderunt, quod ex Ger-manico, quale mihi ad manus est, ita habet: 5£as@ol5cisms/ unt nidjt tecsjt grlcctisct sn ter slpossel«Kcben/ unt sinten / ist tem £esHgen®ci(l/ ter turct ste gcrctct unt gcsc&risbe»/ *u natesisgritsen/ unt roer tie tridge ©ctrist ctnsgcts s8ar*siactsmt bejucttigct/ tnic man tcutigsts sagcd ten33arbarijmum bescbreiben pslegct/ ter besiebet nicbteme geringe ©otte$ld|lerung. (/) Hinc videmus hasFacultates maximo omnium consensu in novo Foe-dere Graeco, ut BAarQtipias, rejecilTe Barbarismos 8csoloecismos, licet de Hellenismo, ut re nondumtranfacta, nollent sententiam pronunciare, ceu ex

8

eodem responso, utut ipla verba brevitatis studiohaud placuit asserre, patet. Mirum itaque non est,'si audacibus iliis Hellenisticae Linguae propugnatori-bus mascule se alii opponerent, Graeciratem N. Te-stamenti puram acriter desendentes. Quibus exem-plum circa annum seculi decimi sexti 76:tum prae-ivit HENR. sTEPHANUs, quo N. suum Testa-mentum edidit, eique Praesationem praefixit, ad ca«stitatem styli Graeci in eo tuendam, comparatam.Recula eadem est in syntagmate HONNERTl, dequo paulo possi sequentibus temporibus hoc nego-tium in se suseepie sEB. PFOCHEN1Us, qui larvasictilis Hebraismis pluribus detracta, non levibus,ut plurimum, fundamentis ostendere nititur Graecis-mum N. Foederis puritate styli haud concedere Pro-sanis auctoribus (w). Dissicillimam hanc viam invindicanda a Barbarismorum & soloecismorum sor-dibus Textus sacri dignitate magna deinde cumeruditionis laude triverunt ERAsMUs sCHM1DIUs,BALTH. sTOLBERGIUs, G. RAPHELIUs, GE-ORG. CRAUsERUs, JAC. ELsNERUs, HONNER-TUs. Hisce KIRCHMAJRRUs addit ZACH:M BO-GANI HOMERUM Egytisan», qui Oxsordiae i65"8non 165T, ut vult FABRICIUs, ceu notat idem,K1RCHMAJERUM puta, lucem adspexir,

(zt) Videantur Notas ad N. Testam. Act. X. (£;,

Observat. in N. Testam. Cap. XXXIV. (<•) Csr, sTOL-.BERGM Tractat, Cap. V, §, I. pag. 46. (a) In Ani-vrnadversionibus in EUsEBIUM (0 quod facit in Exercita-tionibus in NONNUM -, iteroque in Praesat, in Exetcir, sa-

9eris In N, Testtmensum, Porro &in Exercls, ‘dr Lingv»Hellenistica & Hellenistis, (s) Cap. XXVII. p. m. $tst

(l) Io Repetito Examine Hissi Cric, N, T. C*p, XXVII.pag. 551. (6) In Commentario de lingua Hellenistica; Itemin Funere Hellenistico , sive Consutatione Exercitationis deHellenistis & lingua Hellenistica; ut & in Ostilegio, siveAppendice ad Consutat. Exercitat, de lingua Hellenistica,(») In Qbservat. in N. Tessi Cap. XXX, (eqq. (i) Ia Ex»ercit. secund. de Hellenistis & lingua Hellenistica (/)Vid. JAC. GROssIUs in Triade Prop. Theol. <& MU-sAEUs in vindiciis pro Disqvisitione de Ailo N. Foederisadversus JAC, GROssII desenlionem Triadis, (w} Ia Dia-stibe de Ling, Graecae N. T, puritate.

§. 111.

sed ad HONNERTUM redimus. Nata cst eigravis cura ELIA BENOlsT Ecclesiae Gallicae Del-phensis ministro controversia de indole stili N, Te-stamenti, cujus haec suit occasio, scripserat TACOHAJO van den HONERT ad ABR, BODDENs Pa-storem Ecclesiae Arostdodamensis Gallo Belgicae & qui-dem anno hujus seculi primo epistolam, in qua, utBUDDEUs (a) resert, “suam de stilo N. Tcstamenti•‘sententiam ita exponit, ut adserat, illum, si ebra-«ismos, quibus quasi vocabulis artis utantur scri-«ptores facti, exceperis, curo stilo DEMOsTHENIs,«AEsCHINIs, XENOPHONTIs, de majestate & essi-«caela, de puritate cum stilo seriptorum, qvi cir-«ca tempora Apostolorum graeca scripserunt, certare«possc; cbrailmos vero nullo prorsus jure inter bae-

10

“barismos reserri* In ista aurem epistolacum nosi*“nulla occurrerent, quae in se dicta existimabat“ELIAs B ENO [sT, Ecclesiae Gallicanae Delphensis“ minister; amicam exposttdationem adverstis epistolam“ Taco Hajo van den Honert de (Ulo N. Testamenti ira“ lucem emisit anno MDCCI11, 4:to, in qua adsere»“re non dubitavit, scriptores sacros plebejo dicendi“genere usos, elegantias & flosculos sermonis non“curasse, posleque citra injuriam in sacri codicis** stoTTKVsiat y quam surama veneratione prosequatur,“iis barbarismos tribui Quibus adjungi posTuntverba Gonsiliarii KIRCHMAJER1 ex ®runtH0cauge etc. anni 173? pag. 431: BENOlsT )cs)reib gat sileiner sMsjcrtatson nssclw HONNERTUM,scp sdncs 2Bcge$ unter bse ©clebrten $u rccjjiun/scinc sunger aniren aucb nacb benen crbaltenrn (sasben bcs ©ctsscg/ umvetse unb ungclcbrt gebIse*Un/ unb lactea sc&Icrbnjst unb batbaciscO gerebes.sed annon Christi scientia, erjam qua actum natu-rae humanae, ut Theologi loquuntur, adeoquefinita»longissime superavit omnium reliquorum hominumcognitionem? cujus rei experimentum dedit Luc.nae46. seqq. Tum vero TACO HAJO non amplius si*lendum aut nomen adversarii celandum sibi esse exs-llimans epistolam emisit de stilo N. Testamenti Grae-co, a barbarismis & sermonis vitiis ei nuper ab E-LIA BENOlsT adsictis» vindicato; ubi sc , ut exin-seriptione ulterius liquet, “de vera purioris Helleni-“smi origine disserit; commentitiam de t«» ivJamc»

hellenismo opinionem explodit} stili N. Te-

11

<{stamenti graeci castitatem desendit etc w. Bin»ist«

auctoris hujus Epistola? una cum HENR. sTEPHA-M Praesatione, THEODORI BEZAT, GEORGII PA-sORIs & J. G, sTRAUBI1 commentationibus de sti-Io N. Testamenti Graeco exstant in syntagmate Disser-tationum etc. quod Amllelodami lucem adspexit A:o1/03» Ampliorem paulo collectionem A:o praecedentidederat RHENFERD1Us sub nomine Disserta-tionum Philologico-Theologicarum de ssilo N. Te-stamenti syntagma. Parum absuit, quin hoc locopraeteriissem Virum magnum sane (st doctrina excel-lentem, sed qui vel eo nomine satis doctis vapulavit,quod nimia sua sedulitate in immensum sere multi-plicaverit varias in N. Testamento lectiones coactotandem earum 30000 exercitu. De quo labore ex-stat GERH. van MAsTRICHT judicium modestisti-mura hujus tenoris: optima 'mentione (lupendam hancdiligentiam impendisse virum Clari(simum neminem (initdubitare ejus pietas & veritatis (ludium, qui hoc operereipublicx Christinnce prodejje voluit , attamen de ('e•quelis numerosijstm* hujus conlectionis & abustt non (a•tis [ollicitus mihi suijse videtur j ne posjet nimirum in-gens ista sarrago {qiue [me delecta omnes omnino colli-gere & reserre voluit varietates , etjam in/ipidas , ri-diculas & sutiles') obejje te[lamento ac ejus fidei &

ausioritatt. ( b ) Haud paulo acrius & durius est id,quod serunt Critici nonnulli, rationibus ducti exce-ptione sere majoribus: male hoc opus a MILLIOVariantes Lectiones, cum debuisTct Variatae, inseri-bi, quippe cum sua manu non raro textum praeci-

12

puum emendaverit. Conatum hunc inconsultum gra*viter redarguit DAN. WITHBY (r). sed haec intranseursu. Magis ad hunc locum pertinet ejus inestrvsvdetti s. paginae valde injuria opinio, quae legituroperis memorati p. 21: Certe Apocalypteu subinde minusGrtcce (cribere , et jam reA«»tl£«r, notius <*//, quam usvegari postt. sed amon & ceteri plerique N. Testa-menti scriptores s Vid. ANT. BLACKWALLUs inAuctoribus saqr. Classie. desensis. Toro, I. P. I. desoloecismis N. T. delendis $. g. pag. 125.

0) Iscg* p>g. H98* (*) Prolog, N. T. pag. 26, (c), IoExamine Variantiam Lectionum JOH, MiLLll.

§. IV.

Vel me non monente, quilibet facile perspidt,arcte connecti quaestionem de Barbarismis & soloe-cismis sive V. sive N. Testamenti com illa de eeexuvsia.Etenim, si illa, ceu in tota Ecclesia Lutherana ex-plicari (olet, rite concipiatur* ut ad illam reteraturnon suggestio tantum mandati ad loquendum sc(cribendum una cura inspiratione sententiarum &

rerum, sed praeterea erjam suggestio verborum, siout verba quoque, quibus, res sacrae exprimendaserant, in mente Ammanuensium a spiritu sanctoimmediate producta sini; In infinitum a codice sa-cratiore relegandi sunt Barbarismi & soloecismi*

13

Verum quidem est, si MOsHEMIO sides adhibenda,quod cum B. MEGALANDER, LUTHERUs, tumcum illo nonnulli alii nostrae Ecclesiae Theologi do-cuerint ac etjamnum doceant : Veritates quidem Di-vinas seu materiam scripturae, per ©«d>e*i«» inditasmentibus scriptorum, minime vero voces earumqueconstructionem. Verba doctistimi viri (a) ita stuunt;“Multi, inprimis doctores ecclesiae nostrae, non modo“omnem materiam s:ae s:ae sed etjam formam spiri-“ tui sancto At sunt tamen in ecclesiae no-“stra nonnulli, qui secus sentiunt, & docent, spiri*“tum s. tantum materiam surae s;rae inspirasle, sed non“formam. Esto propositio; Fides sola jusi ificati Haec“veritas a spiritu s.prosiciscitur, & forma ejus a s.♦‘Paulo. Hujus sententiae in nostra ecclesia Auctor“est ipse Lutherusy qui in nonnullis locis scripto-“rum suorum clare satetur, spiritum s. modo ma-“ teriam inspirasle. Praecipue Theologi seculi XVI“hanc sententiam habuere. sed haec sententia a non-“nullis Pontificiis in desensionem propositionum suae.“rum trahebatur. Hanc enim Pontificii conclusionem“secerunt: si spiritus s, materiam tantum inspira-“uit, fieri potuit, ut Prophetae & Apostoli in enun-“ciando & scribendo erraverint, & satis luculenter“propositiones & veritates Inspiratas s spiritu s, non“proposuerint, Inde concludebant: necesIarium ergo“est, ut scripturae s:ae aliud principium (traditio“scilicet) adjungatsr. Quum ita concluderent Pon-tisicii, Theologi nostri deserebant Lutheri senten-tiam» si sub sinem seculi XVi ac initium seculi

14

‘‘XVII hanc sententiam assumscrunt: sacram scri-“pturam non modo quoad materiam, sed ctjam“quoad formam a spiritu s. inspiratam essio. Haec“setatentia primo in saxonia oriebatur, & deinde“per totam sere ccclcsiam dilatata est. At supersunt“tamen quidam Theologi, |qui sententiam Lutheri“dimittere nolunt. “ Ante mota certamina securiuslocuti sunt Patres, habet tritum Termone proverbi-um. Idem de Ltithero judicare licet. si enim prae-videre animo vir Beatas potuisset, quae ex Tua illathesi illaturi essient, non modo PapicoU , sed nostriimprimis aevi Antijcriptuarii quivis, praecipue Na-turalistae, ut alios praetermittam, prosecto aliter sen-sissiet nec incautius, Patres quosdam Celebres, ceuvix dubitandum, secutus suisser. Ut vero clarius pa~teat s. pandectas non minus Barbarismis, quam so-loecismis vacare, abs re non fuerit, quaedam prae-mittere. Barbarismus est exprestio vocabuli vitioja exignorantia pendens. Hic & loquendo & seribendocommitti potest, dum vox aliqua peregrina, aut noncis litteris vel sono exprimitur atque enunciatur,quo ab eis* qui ante nos locuti sunt, exprestum e-nunciatumque est. soloecismus vero est vitioja con-slrusiio vocum ex eadem cau/Ja orta. Committiturcum verba non ea lege (ibi coaptantur, qua coa-ptaverunt, qui priores nobis non sine auctoritate ali-qua locuti sunt. Uuo etjam tendit AUGUsTINUs»(£) nisi quod caussam omittat puta ignorantiam.Vitiosa utraque appellatur, quatenus consuetudinilegendi, seribendi vel construendi lingvae illius peri-

15

torum & inde pendentibus regulis Grammaticis ad-versatur. In strictiori sensu sic accipiuntur voces,latiori vero Barbarismus sic sumi potest & sumitur,ut quicquid a recta via deviat in lingvis, adeoque& soloecismos, suo ambitu complectatur. Hinc nondissiculter tale nectitur ratiocinium : Cum ob o-mniscientiam DEus & spiritus ejus omnes lingvasperfectissime calleat, id quod extra omne plane du-bium est, & vero Ammanuenses sacri Ejus specia-lissimo & plane extraordinario concursu, in scri-bendo s. Codice gavisi sini, quo ipso longe majo-rem perfectionem & copiam in qualibet lingva sibinecessariam momento temporis acceperunt, quamalioquin ullus mortalium vix sibi toto vitae inter»vallo acquirere potest, summo jure scripturam s. abomnibus tam soloecismi, quam Barbarismi sordibusliberamus. si Apostoli impositione manuum aliisJingvarum excellens donum contulerunt, (c ) quo-modo eo non polluissent ipsi ? Et si vel maxime lo-ca quaedam in N. T. Graeco occurrerent, quae amore scribendi Graecis recepto recederent, neutiquamid tamen ab ignorantia scriptorum, multo minus i-psius Dei inspirantis, qui Auctor & Conditor estLingvarum, derivandum, sed aliis rationibus sapien-tissimis, licet nobis vel occultis, adscribendum esset.

(4) In Elero. Theolog. Dogmas. (i) Vid. Lib» II. dePoctr, Chtistiant Cap. 13. (0 Evolvatur Act, XIX; 6,

16

$. V.Ad promissi sidem, ia rubro Dissertatlonis da-

tam, erae quidem animus jam de Ciiicistnis s. Pau-lo impactis, nonnulla disputare, quod quo minusin hac opella siat, dabis, Humanissime Lector, tem-poris penuriae. Id autem Tc eo lubentius facturumspero, quo certius mihi protnisit Celeberrimus

Praepes daturum se operam, ut alius quis in ar-gumento illo elaboret.

st D* G»