การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร เพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

โดย นางสาวผกามาศ พธรากร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาปรชญาดษฎบณฑต

สาขาวชาพฒนศกษา ภาควชาพนฐานทางการศกษา

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2558

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร เพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

โดย นางสาวผกามาศ พธรากร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาพฒนศกษา

ภาควชาพนฐานทางการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2558 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

DEVELOPMENT OF AN INTEGRATED LEARNING INSTRUCTIONAL MODEL BY USING KNOWLEDGE MANAGEMENT PROCESS FOR COMMUNITY DEVELOPMENT

OF NURSING STUDENT IN NURSING COLLEGES UNDER THE PRABOROMARAJCHANOK INSTITUTE

By Miss Phakamard Pheetarakorn

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree

Doctor of Philosophy Program in Development Education Department of Education Foundations Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2015 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก” เสนอโดย นางสาวผกามาศ พธรากร เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาพฒนศกษา

……........................................................... (รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. ผชวยศาสตราจารย ดร.ไชยยศ ไพวทยศรธรรม 2. รองศาสตราจารย ดร.นรนทร สงขรกษา 3. รองศาสตราจารย ดร.ธรศกด อนอารมยเลศ คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.คณต เขยววชย) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (อาจารย ดร.นงณภทร รงเนย) (ผชวยศาสตราจารย ดร.ไชยยศ ไพวทยศรธรรม) ............/......................../.............. ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (รองศาสตราจารย ดร.นรนทร สงขรกษา) (รองศาสตราจารย ดร.ธรศกด อนอารมยเลศ) ............/......................../.............. ............/......................../..............

54260815 : สาขาวชาพฒนศกษา คาสาคญ : รปแบบการเรยนการสอน/ กระบวนการจดการความร/ พฒนาชมชน/นกเรยนพยาบาล/ถอดบทเรยน

ผกามาศ พธรากร : การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : ผศ.ดร.ไชยยศ ไพวทยศรธรรม, รศ.ดร.นรนทร สงขรกษาและ รศ.ดร.ธรศกด อนอารมยเลศ. 314 หนา.

การวจยครงน มวตถประสงคของการวจยเพอ 1.) ศกษาสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบ บรณาการ 2.) พฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก 3.) เพอทดลองใชและประเมนประสทธผลของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการทพฒนาขน 4.) ถอดบทเรยนการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

ผลการวจยสรปได ดงน 1. สภาพปจจบนการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณารายดานพบวา ดานการวางแผนและพฒนาหลกสตร มคาเฉลยสงสด รองลงมา คอ ดานการวดและประเมนผล ดานการใชสอการเรยนการสอน มคาเฉลยนอยทสด 2. รปแบบการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก เรยกวา เรยกวา “ PCK MODEL” ประกอบดวย หลกการ วตถประสงค ผลลพธการเรยนร กจกรรมการเรยนการสอนม 5 ขนตอน คอ ขนเตรยมความพรอม (P:Preparation) ขนเรยนร (A:Analysis) ขนสะทอนความคด (R:Reflection ) ขนสรางความร(C: Construction )และขนประเมนผล(E: Evaluation ) และจดการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร ประกอบดวย ขนตอนการกาหนดความร (Knowledge Identification) ขนตอนการสบคนความร(Knowledge Capture) ขนตอนการสรางความร (Knowledge Creation) ขนตอนการจดเกบความร (Knowledge Storing) ขนตอนการแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Sharing) และขนตอนการประเมนผลความร (Knowledge Evaluation) ระบบสงคม ระบบสนบสนน เงอนไขการใชรปแบบและผานการรบรองรปแบบ 3. ผลการทดลองใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรทพฒนาขน พบวา คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนเพมขนอยในระดบด และสงกวากอนทดลองและผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาสงกวากอนทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ผลการใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรทพฒนาขน พบวา นกศกษาพยาบาลพงพอใจรปแบบการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลในระดบมาก

4. ถอดบทเรยน พบวา ความสาเรจเกดจากการบรหารจดการทด ประสบการณของอาจารย มแผนการสอน KM action plan มการบรณาการการเรยนการสอน 3 รายวชา คนในชมชนพงพอใจและยนดใหความรวมมอ

ภาควชาพนฐานทางการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ลายมอชอนกศกษา ............................................... ปการศกษา 2558 ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1……….…...…………..… 2……..….……..…………3………….………...…….

54260815 : MAJOR : DEVELOPMENT EDUCATION KEY WORD: INTEGRATED INSTRUCTION, KNOWLEDGE MANAGEMENT PROCESS,

,PRODUCTIVE CREATIVITY FOR COMMUNITY, NURSING STUDENT/ LESSON LEARNED. PHAKAMARD PHEETARAKORN: DEVELOPMENT OF AN INTEGRATED LEARNING

INSTRUCTIONAL MODEL BY USING KNOWLEDGE MANAGEMENT PROCESS FOR COMMUNITY DEVELOPMENT OF NURSING STUDENT IN NURSING COLLEGES UNDER THE PRABOROMARAJCHANOK INSTITUTE THESIS ADVISORS: ASST. PROF.CHAIYOS PAIWITHAYASIRITHAM, Ed.D. ASSOC.PROF.NARIN SUNGRUGSA, Ed.D. AND ASSOC.PROF. THIRASAK UNAROMLERT, Ph.D. 314 pp. The purpose of this research was to 1.) to study the basic information about integrated learning, 2.) to develop an integrated learning instructional model by using knowledge management process for community development among nursing student Colleges praboromarajchanok 3.) in order to test integrated instructional and evaluate model is developed, 4.) Lesson Learned creative mind to community development of nursing students. were as follow:

1. The present state of teaching of college integrated under the jurisdiction of the royal barge, an overview is moderate learning and development course, considering the income found planning and development has the highest average, followed by the measurement and evaluation. the medium of instruction. have the lowest average.

2. The instructional model by using the knowledge management for community development of nursing students, nursing colleges under the jurisdiction of the Praboromarajchanok is called “ PCK MODEL” consists of The instructional model of learning activities process included the preparation for learning (P: Preparation), learning (A: Analysis), the reflection (R: Reflection), constructing knowledge. (C: Construction) and evaluation (E: Evaluation). and integrated with knowledge management process six steps include 1. Knowledge Identification 2. Knowledge Capture 3. Knowledge Creation 4. Knowledge Storing 5. Knowledge Sharing and 6. Knowledge Evaluation system of social support systems terms. and certified form.

3. The results take the form of teaching integrated with knowledge management process that developed the creative process to develop communities increased at a good level. And higher than previous experiments and student achievement is higher than before the experiment with a statistically significant level of .05 and evaluation takes the form of teaching integrated with knowledge management process was developed. The average score of the developed program satisfaction was at a high level.

4. Based on Lesson Learned, the success of program is due to good management, instructors’ experience, KM action plan, and three subjects integrated teaching. people in the community satisfied and willing to cooperate.

Department of Education Foundation Graduate School, Silpakorn University Student’s signature……………………………..… Academic Year 2015 Thesis Advisors’ signature 1………………..……………. 2……..…..……..……………3……..…..…….………………

จ

ฉ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนหากกอใหเกดประโยชนตอวงการศกษาแมสวนใด ขอกราบถวายเปนสกการบชาแดพระบาทสมเดจพระจอมเกลา เจาอยหว รชกาลท 4 ดวยความสานกในพระมหากรณาธคณและ ฯพณฯหมอมหลวงปน มาลากล อดตอธการบดมหาวทยาลยศลปากรผสถาปนามหาวทยาลยศลปากรวทยาเขตพระราชวงสนามจนทร

ผวจยขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร.ไชยยศ ไพวทยศรธรรม อาจารยทปรกษาวทยานพนธเปนอยางสงทไดกรณาเสยสละเวลาในการใหคาปรกษา ตรวจสอบแกไขขอบกพรองดวยความ เอาใจใ ส ตดตามงานอย าง ตอ เ นอง และขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.นรนทร สงขรกษา ผชวยศาสตราจารย ดร.ธรศกด อนอารมยเลศ อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม กรณาใหคาปรกษาในการพฒนาวทยานพนธเปนอยางด รวมท งเปนแบบอยางทดในการทาวจย

ขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.คณต เขยววชย ประธานกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ ทใหคาแนะนาทเปนประโยชนอยางยง ทาใหวทยานพนธฉบบนมความสมบรณมากยงขน

ขอกราบขอบพระคณ อาจารย ดร.นงณภทร รงเนย กรรมการสอบวทยานพนธ ทกรณาใหคาปรกษา เมตตาเอาใจใส ใหคาแนะนาเพอพฒนาวทยานพนธและเปนแบบอยางทดในความอดทน เขมแขงและผลกดนใหวทยานพนธฉบบนประสบผลสาเรจ

ขอกราบขอบพระคณ อาจารย ดร. ลลล ศรพร อาจารย ดร.อธปตย คลสนทร อาจารย ดร.มณฑนา เหมชะญาต และอาจารย ดร.ยวร ผลพนธน ผทรงคณวฒทไดตรวจสอบคณภาพของเครองมอวจยและ ขอกราบขอบพระคณคณาจารยสาขาพฒนศกษาทกทานทไดกรณาสงสอนและใหคาแนะนาในการพฒนาวทยานพนธ

ขอกราบขอบพระคณ บพการทเคารพสงสดในชวตของผวจย คณแมสมทรง พธรากร คณพอปร พธรากรทคอยใหกาลงใจอยางสมาเสมอ ขอขอบคณ คณกตตพงษ พชสงห ผคอยสนบสนนใหผวจยมความมมานะ กระทงวทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงไปดวยด และทายสดนคณประโยชนจากผลงานการวจยในวทยานพนธฉบบน และหากวทยานพนธฉบบนจะเปนคณปการในดานใดแกงานวชาการ ผวจยขอมอบผลแหงคณงามความดของงานวจยนแกมวลมนษยผมจตใจเพยบพรอมดวยคณธรรมทกทาน งานวจยนไดรบทนสนบสนนจากสานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.)

ฉ

ช

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย………………………………………………………………………………… ง บทคดยอภาษาองกฤษ…………………………………………………………………………….. จ กตตกรรมประกาศ……………………………………………………………......………..…….. ฉ สารบญตาราง…………………………………………………......………..…………………….. ฌ สารบญภาพ………………………………………………......………..……………………..….. ฏ บทท

1 บทนา………………………………………………………………......………..…….. 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา………………………………………… 1

กรอบแนวคดในการวจย....................................................................................... 12

คาถามการวจย...................................................................................................... 13

วตถประสงคของการวจย.………………….........……………....…………........ 13

ขอบเขตของการวจย............................................................................................. 13

นยามศพทเฉพาะ................................................................................................... 15

ประโยชนทจะไดรบ............................................................................................. 17 2 วรรณกรรมทเกยวของ..................................................................................................... 18

หลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต(หลกสตรปรบปรง พ.ศ.2555)........................... 18 แนวคดเกยวกบการออกแบบและพฒนารปแบบ.................................................. 33 แนวคดเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการ................................................. 50

แนวคดเกยวกบการจดการความร......................................................................... 64

แนวคดเกยวกบการศกษาเชงสรางสรรคและผลตภาพ.......................................... 93

แนวคดการพฒนาอยางย งยน................................................................................ 109

แนวคดการเรยนรสการเปลยนแปลง.................................................................... 111

งานวจยทเกยวของ................................................................................................ 116 3 วธดาเนนการวจย............................................................................................................. 128

ขนตอนท 1 การศกษาขอมลพนฐานและประเมนความตองการจาเปน................. 130

ขนตอนท 2 การออกแบบและพฒนารปแบบ....................................................... 138 ขนตอนท 3 การทดลองใชรปแบบ ...................................................................... 147

ซ

บทท ขนตอนท 4 การประเมนผลรปแบบ .................................................................... 159 การวเคราะหขอมล……………………………………………………………… 160

4 ผลการวเคราะหขอมล...................................................................................................... 162 ตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลพนฐาน ปญหา อปสรรคเกยวกบการ

เรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรม ราชชนก................................................................................................................

163 ตอนท 2 ผลการพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใช

กระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรม ราชชนก................................................................................................................

185 ตอนท 3 ผลการทดลองใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดย

ใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรม ราชชนก ……………………………………………….......................................

198 ตอนท 4 ผลการประเมนการใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการ

โดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก................................................................................................................

216 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ................................................................ 231

สรปผลการวจย..................................................................................................... 231

อภปรายผล............................................................................................................ 243 ขอเสนอแนะ......................................................................................................... 251

รายการอางอง................................................................................................................................. 254 ภาคผนวก........................................................................................................................................ 267 ภาคผนวก ก รายชอผเชยวชาญ......................................................................................... 267 ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการวจย.............................................................................. 270 ภาคผนวก ค ตวอยางการใชเครองมอ............................................................................... 303 ประวตผวจย.................................................................................................................................... 314

ฌ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 ความสมพนธของเนอหาการเรยนรตามหลกสตร................................................. 29 2 โครงสรางเนอหารายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย สงคมศกษา

เพอการพฒนามนษย และ ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย วทยาลย พยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร...........................................................

31 3 รปแบบการจดการเรยนรแบบบรณาการ............................................................... 52 4 เปรยบเทยบการเรยนรแบบเดมและการเรยนรแบบใหม....................................... 81 5 ผลการสงเคราะหความสอดคลองเกยวกบกระบวนการจดการความรใน

การเรยนการสอน............................................................................................

85 6 สรปขนตอนท1การวจย (Research: R1)การศกษาขอมลพนฐาน(Analysis: A) 137 7 การบรณาการเนอหารายวชา................................................................................. 143 8 สรปขนตอนท 2 การพฒนา (Development : D1) การพฒนารปแบบการเรยน

การสอน (Design and Development : D and D)..............................................

146 9 กจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร....... 149

10 เกณฑการใหคะแนนการประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน................. 152 11 การออกแบบการสรางแบบทดสอบ (Test Blueprint)........................................... 154 12 สรปขนตอนท 3 การวจย (Research : R2) การทดลองใชรปแบบการเรยน

การสอน (Implementation: I)................................................................................

158 13 สรปขนตอนท 4 การพฒนา (Development : D2) การประเมนผลรปแบบ

การเรยนการสอน (Evaluation : E)................................................................

161 14 การวเคราะหหลกสตร วชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย (สม.1101) 164 15 การวเคราะหหลกสตร วชา สงคมศกษาเพอการพฒนามนษย (สม.1102) 166 16 การวเคราะหหลกสตร วชา ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย (สม.1103) 167 17 การวเคราะหมาตรฐานการเรยนรของนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตชนปท1 171 18 ขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม............................................................ 173 19 ลกษณะการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกด

สถาบนพระบรมราชชนก ระหวางปการศกษา 2553-2555...................................

175

ญ

ตารางท หนา 20

การวเคราะหสภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ ของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนกจาแนกรายดาน……….

176

21 การวเคราะหสภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยน การสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรม ราชชนก ดานการวางแผนและพฒนาหลกสตร................................................

177 22 การวเคราะหสภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยน

การสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรม ราชชนก ดานการจดการเรยนการสอน............................................................

179 23 การวเคราะหสภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

ของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ดานการใชสอการเรยนการสอน......................................................................

181 24

การวเคราะหสภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของ วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ดานการวดและประเมนผล...................................................................................

182 25 ผลการประเมนความเหมาะสมและสอดคลองของรางรปแบบการเรยนการ

สอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรม สมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก...........................................

195

26 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยางนกศกษาพยาบาล............................................ 198 27 เปรยบเทยบคาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของ

นกศกษาพยาบาลกอนและหลงการทดลองดวยสถต Paired t-test………………

199 28 คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

กอนและหลงการทดลอง ดานคณธรรมจรยธรรม.................................................

200 29 คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

กอนและหลงการทดลอง ดานทกษะความร……………………………………

201 30

คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลกอนและหลงการทดลอง ดานทกษะทางปญญา………………………………...

202

ฎ

ตารางท หนา 31

คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษา พยาบาลกอนและหลงการทดลองทกษะความสมพนธระหวางบคคลและ ความรบผดชอบ................................................................................................

204 32 คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนา

ชมชนของนกศกษาพยาบาลกอนและหลงการทดลอง ทกษะการ วเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ………

205 33 คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษา

พยาบาลกอนและหลงการทดลอง ทกษะการสรางสรรคผลงานเพอ พฒนาชมชน..............................................................................................

206 34 เปรยบเทยบคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากลมตวอยาง

กอนและหลงทดลอง................................................................................

206 35 คาเฉลยการประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน .................................... 207 36 คาเฉลยความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณา

การโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะ การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของสาหรบนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก สาหรบนกศกษากลมตวอยางหลงการทดลอง..................................................

209

ฏ

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1 กรอบแนวคดในการวจย.............................................................................. 12 2 แบบจาลอง The ADDIE Model…………………………………………... 34 3 รปแบบการเรยนการสอนของ Gerlach and Ely…………………………... 41 4 รปแบบการเรยนการสอนของ Brown and Thornton……………………... 43 5 รปแบบการเรยนการสอนของ Dick and Carrey.......................................... 46 6 รปแบบการเรยนการสอนของ Kemp........................................................... 46 7 รปแบบการเรยนการสอนของ Seels and Glasgow...................................... 49 8 รปแบบการจดการความรแบบวงจรเซก (SECI).......................................... 68 9 รปแบบการจดการความรวฏจกรองคกรของ Bergeron…………………… 70

10 รปแบบการจดการความรของ Demarest...................................................... 70 11 รปแบบการจดการความรของ Turban……………………………………. 71 12 รปแบบการจดการความรของ Probst........................................................... 71 13 คณลกษณะของบณฑตในอนาคต................................................................ 96 14 คณลกษณะผเรยนและการสอน................................................................... 97 15 กระบวนการสรางผเรยนทมความคดสรางสรรค......................................... 100 16 แสดงขนตอนการดาเนนการวจย................................................................. 129 17 ขนตอนการสมกลมตวอยางแบบหลายขนตอนในการวจย.......................... 133 18 รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร

เพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบน พระบรมราชชนก

197

1

บทท 1

บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา

สถานการณทางเศรษฐกจ สงคม การเมอง เทคโนโลยและสงแวดลอมทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในสงคมโลกสงผลกระทบตอการพฒนาประเทศไทยอยางยง โดยเฉพาะการเปลยนแปลงของสงคมซงเปนสงคมในยคของการแขงขน สงคมเศรษฐกจฐานความรและเนนคณภาพการศกษา ขณะเดยวกนกมความเสยงตอความเสอมถอยของคานยมอนดงามของสงคม และความเสอมโทรมของทรพยากรและสงแวดลอมเพมขน อดมศกษาไทยจาเปนตองพฒนาอยางกาวกระโดด เพอใหตอบสนองความตองการของประเทศ ชนาการพฒนาอยางย งยนและสามารถชวยแกปญหาภาวะวกฤตตางๆของประเทศได จากการศกษาภาพรวมของการพฒนาประเทศไทยในระยะของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 1-7 พบวา ยงไมเกดการพฒนาทย งยน ทาใหแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 ไดปรบแนวคดการพฒนาโดยใหความสาคญกบการพฒนาทเนนคนเปนศนยกลางการพฒนา ใหเศรษฐกจเปนเครองมอในการพฒนาคนใหมคณภาพชวตทด อยางไรกตามพบวา ประเทศไทยยงตองเผชญกบกระแสการเปลยนแปลงทซบซอน แมวาสงคมไทยจะมภมคมกนเพมขน แตกยงไมเพยงพอทจะรองรบการเปลยนแปลงของสงคมโลก การพฒนาการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) ซงมแนวคดทมความตอเนองจากแนวคดของแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 – 10 (พ.ศ. 2540-2554) โดยยงคงยดหลก “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง” และ “คนเปนศนยกลางของการพฒนา” รวมทง “สรางสมดลการพฒนา” ในทกมต มงพฒนาคนและสงคมไทยสสงคมคณภาพ สรางความเปนธรรมในสงคม พฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวต ใหความสาคญกบการพฒนาคนทกชวงวยใหมภมคมกนตอการเปลยนแปลง มจตสานกในคณธรรม จรยธรรม เรยนรตลอดชวตเพอเสรมสรางสงคมใหเขมแขงและยงยนตอไป (สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2555)

เพอตอบสนองนโยบายการพฒนาประเทศตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 ดงกลาว และพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) หมวด 6 มาตรฐานและการประกนคณภาพการศกษา มาตรา 47 กาหนดใหมระบบประกนคณภาพการศกษาเพอพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาทกระดบ (สาน กงานคณะกรรมการ

2

การศกษาถอเปนเครองมอสาคญของการพฒนาคนอยางย งยน มงเนนพฒนาศกยภาพของคนในสงคมใหเกดความร ทกษะ มมมอง และคานยม ซงเปนปจจยหลกชนาและจงใจใหบคคลแสวงหาและดาเนนชวตของตนในแนวทางของการพฒนาทย งยน เนองจากการดารงชวตของคนในสงคมปจจบนมความซบซอนมากขน ความรและทกษะทจาเปนสาหรบการพฒนาตนเองและครอบครวใหอยดมสข และสามารถชวยพฒนาสงคมได หวใจสาคญของ “การพฒนาทย งยน” คอ การพฒนาคณภาพชวตทดกวาสาหรบทกคน ซงเปนการพฒนาทกอใหเกดดลยภาพระหวาง การกระตนความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ การสรางความเขมแขงทางสงคมและการอนรกษสงแวดลอม ทงน เพอความอยดมสขของประชาชนทกคน ทงในยคปจจบนและอนาคต โดยมพนฐานความคดวา เศรษฐกจททาใหเกดดลยภาพของการพฒนาไดนน จาเปนตองเปนเศรษฐกจในสงคมทมรากฐานมนคง มความสามารถในการแขงขน และสามารถพงตนเองได ในขณะเดยวกน ประชาชนในสงคมสามารถพฒนาระเบยบวถชวต ทงของตนเองและสวนรวม ใหดารงอยได โดยไมทาลายสงแวดลอม ดงนน การศกษาเพอการพฒนาทย งยนจงเกยวของกบการพฒนาความร(Knowledge) ทกษะ (Skills) มมมอง (Perspectives) และคานยม (Values) ของคนในสงคมเพอใหเกดการเปลยนแปลงสสภาพเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอมทสมดลและยงยน (อาไพ หรคณารกษ, 2556) กระบวนการทางสงคมเปนสงเกอหนนสงเสรมใหบคคลในชมชนเกดการเรยนรผานสอเทคโนโลยสารสนเทศและแหลงเรยนรตางๆจนสามารถสรางความร ทกษะระบบการจดการความรและระบบการเรยนรทด มการถายทอดความรและแลกเปลยนเรยนรรวมกนทกภาคสวนในสงคม

3

การพฒนาประเทศเพอใหมความพรอมในการแขงขนและการเขาสประชาคมอาเซยนจาเปนตองครอบคลมการพฒนาศกยภาพบคลากร การพฒนาองคความรและการบรหารจดการขอมล ตลอดจนตดตามผลกระทบทเกดจากการเปดเสรการคาดานสขภาพเพอการพฒนาการดแลสขภาพตนเองของประชาชนในทศวรรษหนา รปแบบการปฏบตงานตองเนนการทางานเปนทมรวมกนกบประชาชนและสาขาวชาชพอนๆ และการทางานเปนทมของพยาบาลวชาชพ การเตรยมความพรอมของพยาบาลวชาชพ การเสรมสรางแนวคดการบรการสขภาพเชงรกและการพยาบาลเพอการดแลสขภาพตนเองเขาไปในหลกสตรและการฝกอบรมเพอนาความรทางการพยาบาลและสหสาขาวชามาเปนฐานในการปฏบตงานเพอตอบสนองความตองการของชมชนจงเปนสงสาคญ (เพญจนทร แสนประสาน, 2555) นอกจากนการสอดแทรกแนวคดการจดการความรในกระบวนการเรยนรและการทางานจะชวยใหพยาบาลวชาชพสามารถพฒนาผลลพธของการปฏบตงานใหตอบสนองความตองการของสงคมหรอชมชนไดเพมขน สอดคลองกบความตองการของสภาการพยาบาลซงกาหนดสมรรถนะของพยาบาลวชาชพวา ตองเปนผทมความรความสามารถเชงวชาชพ มทกษะการสอสาร มคณธรรม จรยธรรม ยดมนในจรรยาบรรณวชาชพ รวมทงมเจตคตทด เปนผนาการเปลยนแปลง มการเรยนรตลอดชวต สามารถบรณาการความรทางการพยาบาลและศาสตรอนไปใชปฏบตงานในระบบสขภาพและตอบสนองความตองการของประชาชนทงในภาวะสขภาพด เจบปวย จนถงวาระสดทายของชวตและการพฒนาศกยภาพ ประชาชนใหดแลตนเองและพงตนเองเพอดารงชวตไดอยางมคณภาพ เปนสมาชกทดของวชาชพ เปนพลเมองดและดารงชวตไดอยางมความสข การเรยนการสอนทางการพยาบาลควรเนนกระบวนการแลกเปลยนเรยนร ประสบการณระหวางผสอน ผเรยน บคคล ครอบครวและชมชนดวยวธการทหลากหลาย โดยการเรยนรตามสภาพจรงใชชมชนเปนฐานมงเนนผเรยนเปนสาคญ มการสงเสรมสนบสนนใหผเรยนแสวงหาความรดวยกระบวนการทางปญญาโดยผสอนเปนผอานวยความสะดวกในการเรยนรอยางเปนกลยาณมตร (สภาการพยาบาล, 2555)

การจดการความร (Knowledge Management) เปนกระบวนการรวบรวมความรจากบคคลและเอกสารมาจดเกบอยางเปนระบบเพอใหบคคลเขาถงและพฒนาตนเองเปนผรในการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ (Senge, 1990) เปนกระบวนการทเปนวงจรตอเนอง เกดการพฒนางานอยางตอเนองสมาเสมอ เปาหมายคอ การพฒนางานและพฒนาคน โดยมความรและกระบวนการจดการความรเปนเครองมอ (วจารณ พานช, 2547) มการสรางความรใหมและเผยแพรความรนนสองคกรและกอใหเกดผลผลต บรการและระบบ (Nonaka and Takeuchi, 1995) กลาวไดวาการจดการ

4

วทยาลยพยาบาลในสงกดสถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสขมหนาทผลตและพฒนาบคลากรดานสขภาพใหแกหนวยงานบรการสขภาพท งในและนอกสงกดกระทรวงสาธารณสขและมงพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง ซงสถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสขมนโยบายใหวทยาลยพยาบาลในสงกดใชหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต(หลกสตรปรบปรง พ.ศ.2555) ตามปรชญาของหลกสตรทวา การศกษาพยาบาลเปนกระบวนการทมงเนนผเรยนเปนสาคญโดยบรณาการศาสตรทางการพยาบาล (Professional Meaning) ศาสตรทเกยวของและการเรยนรเกยวกบผใชบรการ (Client Meaning) ในเชงสงคมวทยา มานษยวทยา มกระบวนการแลกเปลยนเรยนรระหวางผ เ รยน ผสอนและผ ใชบรการบนพนฐานความเอออาทรภายใตสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนรจากสภาพจรงดวยวธการจดการเรยนการสอนทหลากหลายมงเนนชมชน เพอใหไดบณฑตทมคณลกษณะมความรความสามารถเชงวชาชพ มคณธรรม จรยธรรม ยดมนในจรรยาบรรณวชาชพ สามารถแกไขปญหาไดอยางเปนระบบ รวมทงมเจตคตทดเปนผนาการเปลยนแปลง มการเรยนรตลอดชวต สามารถบรณาการความรทางการพยาบาลและศาสตรอนๆไปใชปฏบตงานในระบบสขภาพ และตอบสนองความตองการของประชาชนทงในภาวะสขภาพด เจบปวย จนถงวาระสดทายของชวต วทยาลยควรมงเนนการพฒนาคณภาพของบณฑตใหมสมรรถนะทพงประสงค ตอบสนองความตองการของผใชบณฑต จดกจกรรมการเรยนการสอนทสงเสรมใหเกดการเรยนร สงเสรมความสามารถในการพฒนาตนเอง มการเรยนรตลอดชวต และบรณาการความรทางการพยาบาลและศาสตรอนๆไปใชปฏบตงานใหบรการไดอยางมคณภาพ (กระทรวงสาธารณสข สถาบนพระบรมราชชนก, 2555)

เบญจวรรณ ทมสวรรณและรชน สรรเสรญ (2555: 2-13) กลาววา การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการเปนสงสาคญในการพฒนาผ เ รยนทาใหผ เ รยนไดเรยนรจากการปฏบตจรง มประสบการณในการดาเนนงานตามสภาพจรง เกดเครอขายการเรยนรชวยใหผเรยนเขาใจความสมพนธระหวางวชากบการปฏบตจรง นากจากนขอคนพบจากงานวจยทางการศกษาหลายเรองพบวา การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการชวยใหผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

5

ผลการศกษางานวจยเกยวกบการจดการความรพบวา มการใชกระบวนการจดการความรในการจดการเรยนการสอนหลายรปแบบทงในรายวชาการศกษาทวไปและรายวชาชพ เชน รปแบบการจดการเรยนการสอนแบบการจดการความรเพอเสรมสรางสมรรถนะการสอน รปแบบการสอนบนเวบโดยใชกลยทธการจดการความรรายวชาเทคโนโลยการศกษา การใชกระบวนการจดการความรตอการปฏบตการพยาบาลวชาปฏบตหลกการและเทคนคการพยาบาล การประยกตใชการจดการความรดวยแบบจาลองปลาทในการปฏบตงานสรางเสรมสขภาพชมชน เปนตน ผลการวจยสวนใหญพบวาการประยกตใชกระบวนการจดการความรชวยพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและเพมความสามารถในการปฏบตทกษะตางๆได (บณฑต ฉตรวโรจน, 2550; ปยะนาถ บญมพพธ, 2551; รฐกรณ คดการ, 2551; มลลกา มากรตน, 2554; อบลสทธเนยมและคณะ, 2553 Gustafson, 2003; Ramakrishnan and Yasin, 2012) เมอเทยบกบการเรยนการสอนตามรปแบบการสอนปกต เชน การบรรยาย การอภปราย พบวากลมทดลองทใชกระบวนการจดการความรมความสามารถในการปฏบตทกษะการพยาบาลสงกวากลมควบคมทไดรบการสอนตามปกต (อบล สทธเนยมและคณะ, 2553) นอกจากนเบญจวรรณ ศรโยธนและชตมา มาลย (2553) ศกษาวจยพบวา นกศกษาพยาบาลสามารถพฒนานวตกรรมโดยใชกระบวนการจดการความรได

จากการทหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2555) ของสถาบน พระบรมราชชนกมปรชญาของหลกสตรซงเนนผเรยนเปนสาคญและการบรณาการศาสตรทางการพยาบาล ศาสตรทเกยวของและการเรยนรเกยวกบผใชบรการมกระบวนการแลกเปลยนเรยนรระหวางผเรยน ผสอนและผใชบรการบนพนฐานความเอออาทรภายใตสภาพแวดลอมทเออตอการ

6

ผลการทบทวนวรรณกรรมสะทอนใหเหนวา การจดการเรยนการสอนหลกสตรพยาบาล ศาสตรบณฑตควรเนนการบรณาการในรปแบบทหลากหลาย การนากระบวนการจดการความร มาประยกตใชในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการจะทาใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรงและเกดผลลพธการเรยนรทดขน ผวจยในฐานะทเปนนกพฒนศกษาจงนาแนวคดการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการและการจดการความรมาพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ซงเปนรปแบบทเนนการประยกตใชกระบวนการจดการความรรวมกบการบรณาการรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย วชาสงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและวชาศลปวทยาการเพอการพฒนามนษย เพอเปนแนวทางในการพฒนาการศกษาทางการพยาบาลแบบบรณาการทเนนชมชนตอไป

กรอบแนวคดในการวจย ผวจยไดศกษาหลกการ แนวคด และทฤษฎตางๆ ทเกยวของ เพอวเคราะห สงเคราะห

เปนกรอบแนวคดในการพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ทเกยวของ ดงน

1. แนวคดเกยวกบการพฒนารปแบบ

รปแบบ (Model) เปนเครองมอทางความคดทบคคลใชในการสบสอบหาคาตอบ ความร ความเขาใจในปรากฏการณ เปนรปธรรมของความคดซงบคคลแสดงออกในลกษณะใด ลกษณะหนง เชน คาอธบาย แผนผง ไดอะแกรมหรอแผนภาพเพอชวยใหตนเองและบคคลอนเขาใจไดชดเจนยงขน (ทศนา แขมมณ, 2550: 220)

7

Joyce ,Weil and Calhoun (2004) ไดใหความหมายของรปแบบการสอนไววา เปนแบบแผนซงสามารถใชเพอการสอนในหองเรยนตรง หรอการสอนเปนกลมยอยเพอจดสอการสอนทเหมาะสมกบผเรยน ซงรวมทงหนงสอ ภาพยนตร เทปบนทกเสยง โปรแกรมคอมพวเตอร และหลกสตรรายวชาแตละรปแบบ จะใหแนวทางในการออกแบบทจะชวยใหผเรยนบรรลวตถประสงคตางกนรปแบบการจดการเรยนการสอน โดยเรมจากการนาเสนอภาพเหตการณในชนเรยน เพอนาไปสการจดการเรยนการสอนแตละแบบทมความหลากหลายกนออกไป ซงแตละแบบนนกมองคประกอบรวมกน ดงน

สวนท 1 จะกลาวถงทมาของรปแบบการจดการเรยนการสอน (Orientation to the Model) ซงประกอบไปดวย เปาหมาย ขอตกลงเบองตน หลกการ มโนทศนทสาคญทเปนพนฐานของรปแบบการเรยนการสอน

สวนท 2 กลาววารปแบบของการจดการเรยนการสอนนน (The Model of Teaching) แยกยอยออกเปน 4 ตอน ประกอบดวย

1. ขนตอนของรปแบบ (Syntax หรอ Phases) เปนการจดเรยงตามลาดบกจกรรมทจะสอนเปนขนๆ ซงแตละรปแบบมจานวนขนตอนการสอนแตกตางกน

2. ระบบสงคม (Social System) คอการอธบายถงบทบาทของผสอนผเรยน และความสมพนธซงกนและการปฏสมพนธกนในแตละรปแบบ บทบาท ของผสอนจะแตกตางกนไป ในแตละรปแบบการสอน

3. หลกการแสดงการโตตอบ (Principle of Reaction) เปนการบอกวธการทผสอนจะตอบสนองตอสงทผเรยนกระทา อาจเปนการใหรางวล พฒนาความคดสรางสรรค การสรางบรรยากาศอสระและไมมการประเมนวาถกหรอผด

4. ระบบการสนบสนน (Support System) เปนการบอกเงอนไขหรอสงจาเปนในการใชรปแบบการจดการเรยนการสอนใหเกดผล เชนการสอนฝกทกษะ ผเรยนจะตองไดฝกการทางานในสถานท หรออปกรณทใชฝกตองใกลเคยงกบสภาพการทางานจรงๆ

สวนท 3 การนาไปใช (Application) เปนการแนะนาและใหขอสงเกตการใชรปแบบการเรยนการสอนนน เชน จะใชกบเนอหาประเภทใด ผเรยนระดบใดจงจะมความเหมาะสมมากทสด

สวนท 4 ผลทเกดขนทงทางตรงและทางออม (Instructional and Nurture Effects) เปนแนวทางทจะบอกวารปแบบการเรยนการสอนแตละรปแบบทนามาใชนนจะเกดผลอยางไรบางกบผเรยน โดยอาจคานงถงผลทางตรงไดแก แนวทางการจดการเรยนการสอนสวนทางออมคอสภาพแวดลอมตางๆ ทเกดขนจากแนวคดเกยวกบการพฒนารปแบบดงกลาว ผวจยไดใชแนวคด

8

2. แนวคดเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการ

การบรณาการ หมายถง การนาศาสตรตางๆทมความสมพนธเกยวของกนมาผสมผสานกนเพอใหเกดประโยชนในการดาเนนการ การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ จงหมายถง การนาเอาความรสาขาวชาตางๆหรอเนอหาสาระทมความสมพนธกนมาผสมผสานกนและจดกจกรรมการเรยนรใหผเรยนเกดความรความเขาใจในลกษณะทเปนองครวม และสามารถนาความรไปประยกตใชในชวตประจาวนได ทงนนอกเหนอจากการบรณาการในเนอหาสาระแลว การจดการเรยนการสอนควรมการบรณาการในลกษณะอนๆควบคไปดวย ไดแก การบรณาการระหวางความรกบกระบวนการเรยนรการบรณาการระหวางพฒนาการทางดานความรกบทางดานจตใจ และ การบรณาการระหวางสงทเรยนในหองเรยนกบสงทเปนอยในชวตจรง (ทศนา แขมมณ, 2552: 145-146)

แนวคดสาคญของการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการมหลกการวา ในชวตจรงสรรพสงลวนเชอมโยงสมพนธกน การเรยนรทดจงควรมลกษณะเปนองครวมไมแยกเปนสวนๆ ซงจะทาใหการเรยนรไมสมพนธกบชวตจรงและความเปนจรง เปนผลใหผเรยนไมสามารถนาความรไปประยกตใชไดการบรณาการจะเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรและแกปญหาหลายดาน ชวยใหเกดพฒนาการทงทางดานความร ทกษะและเจตคตไปพรอมๆกน นอกจากนยงชวยเปดโลกทศนของทงผสอนและผเรยนใหกวางขน มความคดและมมมองทกวางขน

การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ สามารถทาได 2 ลกษณะคอ 1. แบบสหวทยาการ (Interdisciplinary) ทาไดโดยกาหนดประเดนหรอหวเรอง (Theme)

ขนมา แลวนาความรจากวชาตางๆมาเชอมโยงใหสมพนธกบหวเรองนน การจดแบบนทาใหผเรยนตองแสวงหาความร ทกษะและประสบการณจากวชาตางๆมากกวา 2 วชา จงเกดการเรยนรทลกซง

2. แบบพหวทยาการ (Multidisciplinary) ทาไดโดยนาเรองทตองการจะบรณาการไปสอดแทรก (Infusion) ในวชาตางๆ ซงเปนวธททาไดงาย เพราะผสอนสามารถบรณาการเรองใดเรองหนงกบวชาทตนกาลงสอนอย

9

ในการพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการในครงน ผวจยไดกาหนดประเดนหวเรอง 5 หวเรองแลวนาความรจากวชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย วชาสงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและวชา ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย มาเชอมโยงใหสมพนธกบหวเรองนน โดยจดการเรยนการสอนในภาคทดลอง

3. แนวคดเกยวกบการจดการความร

การจดการความร หมายถง กระบวนการ (Process) ทดาเนนการรวมกน โดยผปฏบตงานในองคกร หรอหนวยงานยอยขององคกร เพอสราง และใชความรในการทางาน ใหเกดผลสมฤทธดขนกวาเดม การจดการความรในความหมายน จงเปนกจกรรมของผปฏบตงาน ไมใชกจกรรมของนกวชาการ หรอนกทฤษฎ แตนกวชาการ หรอนกทฤษฎอาจไดประโยชนในฐานะแหลงความร(Resource Person) หรอผอานวยความสะดวกในการจดการความร

กระบวนการจดการความรในการเรยนการสอน (เกยรตศกด พนธลาเจยก ,2552) กระบวนการจดการความรเปนลาดบขนตอนในแตละสวนของการจดการความรท บคคล

หรอกลมบคคลดาเนนการใหเกดความรทงภายในบคคล และความรภายนอกบคคล โดย เชอมโยงสสงคม ซงกระบวนการจดการความรทพฒนาขน ประกอบดวย 6 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 การกาหนดความร (Knowledge Identification) การกาหนดความร เปนการกาหนดความรทตองการของสมาชกในชนเรยนทม ลกษณะเปนชมชนนกปฏบต (Community of Practices : CoPs) ซงมความสนใจในเรองเดยวกน โดยใหการกาหนดความรเกดจากความตองการของสมาชกทงหมดเปนสาคญ เพอความรนนจะเปน ประโยชนตอสมาชกทกคนและสอดคลองตามความตองการของสงคม

ขนตอนท 2 การสบคนความร (Knowledge Capture) การสบคนความร เปนกระบวนการศกษา คนควา สบเสาะ เพอใหไดมาซง ความรทงทเปนความรภายในบคคล และความรภายนอกบคคล โดยอาศยเครองมอและวธการตาง ๆ

ขนตอนท 3 การสรางความร (Knowledge Creation) การสรางความรเปนกระบวนการทสมาชกผดาเนนการจดการความรไดทาการวเคราะหความรทไดจากขนตอนการสบคนความรและสงเคราะหความรโดยการสรางความรใหใหมดวยตนเองและการแลกเปลยนเรยนรรวมกน

ขนตอนท 4 การจดเกบความร (Knowledge Storing) การจดเกบความรเปนกระบวนทสมาชกผดาเนนการจดการความร ทาการจดเกบ หรอบนทกความรใหมทไดสรางขนใหอยในลกษณะความรภายในบคคลและความรภายนอกบคคล โดยจดเกบหรอบนทกในสอและเทคโนโลยประเภทตาง ๆ

10

ขนตอนท 5 การแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Sharing) การแลกเปลยนเรยนร เปนกระบวนการทสาคญในการนาความรใหมทสรางและ จดเกบมาแลกเปลยนความรซงกนและกน ทาใหเกดการตอยอดความรใหสงขน ขยายฐานความร และเผยแพรความร ตลอดจนการนาความรไปประยกตใชใหกวางขวางและมประโยชนมากขน การแลกเปลยนเรยนรจะอาศยวธการสอสาร รปแบบการสอสารและเทคโนโลยประเภทตาง ๆ ใน การดาเนนการ

ขนตอนท 6 การประเมนผลความร (Knowledge Evaluation) การประเมนผลความรเปนกระบวนการวดผลและประเมนผล ทงการประเมน ตนเอง (Self-assessment) การประเมนตามสภาพจรง (Authentic Assessment) การประเมนความร การประเมนกระบวนการ การตดตาม ทงนสามารถประเมนผลระหวางดาเนนการ (Formative Evaluation) และ ประเมนผลหลงการดาเนนการ (Summative Evaluation) เพอใหทราบการจดการ ความร การไดมาซงความรทตองการของสมาชกและสงคมมประสทธภาพและประสทธผลอยางไร มากนอยเพยงใด และมความคดเหนเปนอยางไร

4. แนวคดการศกษาเชงสรางสรรคและผลตภาพ ผลตภาพเปนมตหนงของผลลพธของระบบ การวดผลตภาพนอกจากจะดทผลสดทาย

(ผลผลตหรอผลลพธ) อาจวดไดจากขนตอนทจะนาไปสผลลพธสดทาย เชน พฤตกรรม การทางาน ผลการปฏบตงาน ผวจยไดนาแนวคดเชงสรางสรรคและผลตภาพในสงคมไทย ของไพฑรย สนลารตน (2554) ซงเนนผเรยน 4 ลกษณะ ดงน

ลกษณะแรก คอ การคดวเคราะห (Critical Mind: C) ผเรยนมความคดวเคราะห ลกษณะทสองคอ การคดสรางสรรค (Creative Mind: C) ผเรยนมความคดสรางสรรค

คดสงใหมๆ ใหกบตนเองและสงคม ลกษณะทสามคอ การมผลผลต (Productive Mind: P) ผเรยนจะตองนาเอาความคดนน

ไปสรปธรรมคอ การมผลผลตใหมๆ ดวยคาของคนตองใหมผลงานเปนทประจกษ ลกษณะทสคอ การมความรบผดชอบ (Responsible Mind: R) ผเรยนตองมความ

รบผดชอบตอตนเอง สงคมและสงแวดลอมภายนอก

5. แนวคดการพฒนาอยางย งยน แนวคดการจดการศกษาเพอการพฒนาทย งยนของพระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต)

(ชาครต อาชวอารง, 2554) การศกษาและการพฒนาทย งยนวาจะตองเรมจากสรางรากฐานความคดใหมขนมากอน การฝกฝนพฒนาตนเองของมนษยเปนหลกแกนกลางทสาคญทสดและเครองวดการพฒนาของมนษยทแทจรง คอ การมความสามารถยงๆขนไปในการทาใหความเปนอยของมนษยและสงทงหลายเกอกลประโยชนกนมากขนเบยดเบยนกนนอยลงทาใหโลกอดมสมบรณ

11

สงเรา/ประสบการณ ประกอบดวย รป เสยง กลน รส สมผสและอารมณทางใจ

ประสาทสมผส ประกอบดวย ตา ห จมก ลน กาย ใจ

สงผลกระทบ

เกดทางออกส

ยอนด(ชอบ) , ยนราย (ชง)

เรยนร - คออะไร - มคณและโทษอยางไร - ควรปฏบตอยางไร - ใชพฒนาชวตไดอยางไร

เวทนา ทกข สข เฉยๆ

ทาใหเกด

6. แนวคดการเรยนรเพอการเปลยนแปลง ตามทฤษฎของ Mezirow (1991) เปนกระบวนการทผเรยนปลดปลอยหรอเปน อสระจากกรอบความเชอเดมทตนเองเคยยดถออย ซงม 3 ลกษณะ คอ 1) ขยายกรอบการอางองทตนยดถออย ซงเกดจากการเพมเตมรบรในประสบการณใหมๆ หรอทบทวนประสบการณเดมทมอยของบคคลนาไปสการขยายกรอบความคดเดม หรอ 2) เกดกรอบการอางองใหม ซงเกดขนหากประสบการณใหมทบคคลไดรบไดเขาแทนทประสบการณเดม มผลใหสงทบคคลยดถอตามประสบการณเดมเปลยนแปลงไปดวย นาสกรอบความคดใหมขน หรอ 3) จดรปกรอบการอางองทมอย ซงเกดเมอบคคลมประสบการณใหมเพมขน กมไดละทงสงทตนยดถอตามประสบการณเดมทงหมด แตนาประสบการณใหมมาผสมผสานกบประสบการณเดม เกดกรอบการอางองหรอการยดถอในรปแบบผสมผสานขน นาไปสกรอบความคดใหมทมการผสมผสานกบกรอบความคดเดมบางสวน

12

การเรยนการสอนแบบบรณาการ การนาเอาความรสาขาวชาตางๆหรอเนอหาสาระทมความสมพนธกนมาผสมผสานกน และจดกจกรรมการเรยนรใหผเรยนเกดความรความเขาใจในลกษณะทเปนองครวม และสามารถนาความรไปประยกตใชในชวตประจาวน(ทศนา แขมมณ, 2552) การบรณาการระหวางตางวชาแบบมสวนรวม (Shared MODEL )(1991a ; 1991b ; 2002) และ Fogarty and Stoehr (1995)

กระบวนการจดการความรม 6 ขนตอน ขนตอนท 1 การกาหนดความร (Knowledge Identification) ขนตอนท 2 การสบคนความร (Knowledge Capture) ขนตอนท 3 การสรางความร (Knowledge Creation) ขนตอนท 4 การจดเกบความร (Knowledge Storing) ขนตอนท 5 การแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Sharing) ขนตอนท 6 การประเมนผลความร (Knowledge Evaluation) (บณฑต ฉตรวโรจน , 2550; ปยะนาถ บญมพพธ, 2551; รฐกรณ คดการ ,2551; เกยรตศกด พนธลาเจยก ,2552; สานกงานเลขาธการสภาการศกษา , 2552; เบญจวรรณ ศรโยธนและชตมา มาลย, 2553; อบล สทธเนยมและคณะ, 2553; มลลกา มากรตน, 2554; Gustafson, K. , 2003; Hsia, Lin, Wu, and Tsai. , 2006; Haslind, 2009; Tavallae R, Rashidi M.M. , 2011; SaadeR,Nebebe F., and Mak T. , 2011; Ramakrishnan K. and Yasin N.M. , 2012)

การจดการศกษาเพอการพฒนาทยงยน ของ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยโต)

(ชาครต อาชวอารง, 2554)

เรยนรสการเปลยนแปลง ตามทฤษฎของ Mezirow (1991) ม 3 ลกษณะ คอ 1) ทบทวนประสบการณเดมนาไปสการขยายกรอบความคดเดม หรอ 2) ประสบการณใหมทบคคลไดรบไดเขาแทนทประสบการณเดม นาสกรอบความคดใหมขน หรอ 3) นาประสบการณใหมมาผสมผสานกบประสบการณเดม เกดกรอบการอางองหรอการยดถอในรปแบบผสมผสานขน

การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชน

ของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบน พระบรมราชชนก (ราง)

1 หลกการ การจดการเรยนการสอนทมงเนนการเรยนรดวยการสรางสรรคความรใหมจากความรทมอยเดม การมปฏสมพนธกนและการเรยนรจากสภาพจรงทนาไปสความรบผดชอบตอตนเองและชมชน โดยการวเคราะหปญหาสถานการณและผลตผลงาน

โดยใชความคดเชงสรางสรรคเพอพฒนาชมชน 2.วตถประสงค 2.1. เพอพฒนาสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอชมชนของนกศกษาพยาบาล 2.2 เพอสรางสรรคผลงานเพอชมชนของนกศกษาพยาบาล 2. 2 เพอพฒนานกศกษาใหมผลสมฤทธทางการเรยนในรายวชาทบรณาการสอดคลองกบหลกสตรทกาหนด 3. ผลลพธการเรยนร นกศกษาพยาบาลมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน มผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน และมผลสมฤทธทางการเรยนผานเกณฑทกาหนด 5. ระบบสงคม ผเรยนเรยนรจากการคดวเคราะหดวยตนเองและผอน การมปฏสมพนธและแสวงหาแหลงเรยนรหลากหลายชองทาง 6. สงสนบสนน ผสอน, แหลงเรยนร, ชองทางแลกเปลยนเรยนร

การศกษาเชงสรางสรรคและผลตภาพ การศกษาแนวผลผลตนยมเชงสรางสรรคและการเนนใหผเรยนมคณลกษณะ CCPR คอ การคดวเคราะห (Critical Mind: C), การคดสรางสรรค (Creative Mind: C), การมผลผลต (Productive Mind: P), การมความรบผดชอบ (Responsible Mind: R) (ไพฑรย สนลารตน, 2549, 2554)

5. ขนประเมนผล (E: Evaluation ) ผสอนประเมนผลสมรรถนะการสรางสรรคเพอพฒนาชมชน , ผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน,ผลสมฤทธทางการเรยน

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

2. ขนเรยนร (A:Analysis) ผสอนจดการเรยนรโดยใชวธการเรยนรทเหมาะสมกบลกษณะเนอหา โดยใชกระบวนการจดการความร การกาหนดความร (Knowledge Identification) การสบคนความร (Knowledge Capture) การสรางความร (Knowledge Creation) การจดเกบความร (Knowledge Storing) 3. ขนสะทอนความคด (R:Reflection )ผเรยนแลกเปลยนเรยนรจากการเชอมโยงความรสรปความคดรวบยอด โดยใชขนตอนการแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Sharing) 4. ขนสรางความร(C: Construction ) ผเรยนสรปความคดรวบยอดและประเมนผลความร (Knowledge Evaluation)

4. กจกรรมการเรยนการสอน 1.ขนเตรยมความพรอม (P:Preparation) โดยผสอนเตรยมความพรอมของผเรยน

13

คาถามการวจย 1. สภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกด

สถาบนพระบรมราชชนก เปนอยางไร 2. รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนกมรปแบบและองคประกอบอยางไร

3. รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลมประสทธผลมากนอยเพยงใด สามารถพฒนานกศกษาใหมการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนไดหรอไม

4. ผลของการถอดบทเรยนการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลเปนอยางไร

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล

สงกดสถาบนพระบรมราชชนก 2. เพอพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร

เพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก 3. เพอทดลองใชและประเมนประสทธผลของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการ

โดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก

3.1 ศกษาสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลกอนและหลงใชรปแบบทพฒนาขน

3.3 ผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงใชรปแบบทพฒนาขน 3.4 ศกษาความพงพอใจตอการเรยนการสอนโดยใชรปแบบทพฒนาขน

4. เพอถอดบทเรยนการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

ขอบเขตของการวจย การวจยครงน มขอบเขตการวจย ดงน 1. ประชากรและกลมตวอยาง จาแนกตามวธการดงน

1.1 การวจย (Research : R1) การศกษาขอมลสภาพปจจบน

14

ประชากร อาจารยพยาบาลทปฏบตงานวทยาลยพยาบาลพยาบาล ในสงกดสถาบนพระบรม

ราชชนกจานวน 29 แหง ในปการศกษา 2555 จานวน 1,350 คน (สถาบนพระบรมราชชนก สานกงานปลดกระทรวง กระทรวงสาธารณสข กลมนโยบายและยทธศาสตร, 2555)

นกศกษาพยาบาล หลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต ชนปท 1 ภาคการศกษาท 1 ประจาปการศกษา 2556 ทสงกดสถาบนพระบรมราชชนกทงหมด 29 แหงจานวนทงสน 3,600 คน (สถาบนพระบรมราชชนก สานกงานปลดกระทรวง กระทรวงสาธารณสข กลมนโยบายและ ยทธศาสตร, 2555)

กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในงานวจย ประกอบดวย อาจารยพยาบาลทปฏบตงานวทยาลยพยาบาล ในสงกดสถาบนพระบรมราชชนกและ

มประสบการณการสอนอยางนอย 5 ป จานวน 16 แหง จานวน 263 คน นกศกษาพยาบาล หลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต ชนปท 1 ภาคการศกษาท 1

ประจาปการศกษา 2556 วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร จานวน 92 คน 1.2 การพฒนา (Development : D1) การพฒนารปแบบการเรยนการสอน ประชากร นกศกษาพยาบาล หลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต ชนปท 1 ภาคการศกษาท 1

ประจาปการศกษา 2556 ทสงกดสถาบนพระบรมราชชนกทงหมด 29 แหงจานวนทงสน 3,523 คน (สถาบนพระบรมราชชนก สานกงานปลดกระทรวง กระทรวงสาธารณสข กลมนโยบายและ ยทธศาสตร, 2556)

กลมตวอยาง นกศกษาหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต ชนปท 1 ภาคการศกษาท 1 ประจาป

การศกษา 2556 ของวทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร จานวน 92 คน

2. ขอบเขตดานตวแปร ตวแปรตน ไดแก รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการ

ความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ตวแปรตาม ไดแก 1. การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน 2. ผลสมฤทธทางการเรยน 3. ความพงพอใจตอการเรยนการสอนโดยใชรปแบบทพฒนาขน

15

3. ขอบเขตดานเนอหา การวจยครง น เ ปนการพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใช

กระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก เนอหาทใชในการจดการเรยนการสอน ไดแก เนอหาในรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย รายวชาสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย และวชาศลปวทยาเพอการพฒนามนษย (หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555) ซงมขอบเขตประกอบดวยเนอหา 5 เรอง คอ

KM 1 วเคราะหขาว KM 2 บณฑตในศตวรรษท 21 KM 3 สงคม ธรรมชาตและสงแวดลอม KM 4 จตใจด ชวตด สงคมด KM 5 การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน

4.ขอบเขตดานเวลา ใชระยะเวลาทดลองรวม 30 ชวโมง โดยแบงเปน กจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร 15 ชวโมง และกจกรรมการการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน 15 ชวโมง

นยามศพทเฉพาะ

เพอใหเกดความเขาใจทตรงกน ผวจยจงไดนยามศพทเฉพาะ ดงน

รปแบบการเรยนการสอน หมายถง แบบแผนการดาเนนการสอนทจดไวอยางเปนระบบตามหลกปรชญา ทฤษฎ หลกการและแนวคดพนฐานทสามารถนามาใชสอนในหองเรยนซงไดรบทดสอบหรอยอมรบวามประสทธภาพ สามารถใชเปนแบบแผนเพอการพฒนาใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทกาหนดไว

การเรยนการสอนแบบบรณาการ หมายถง การนาเนอหาวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย วชาสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย และวชาศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย ทมความเกยวของสมพนธกนมาเชอมโยงใหเปนเรองเดยวกนโดยบรณาการจดประสงคการเรยนรและเนอหาสาระการเรยนรใหกลมกลนเปนเรองเดยวกน จดกระบวนการเรยนรใหผเรยนเกดความรความเขาใจในลกษณะองครวม มาจดการเรยนการสอนในภาคทดลอง เพอใหเกดการคดวเคราะห สงเคราะห เกดทกษะการแสวงหาความร การสบคนขอมล ผเรยนสามารถนาความรไปประยกตใชในชวตประจาวนและแกไขปญหาของชมชนได

16

กระบวนการจดการความร หมายถง กระบวนการวธการทผเรยนใชในการเรยน ภาคทดลอง จดการและการคดเกยวกบขอมลทอาศยขนตอนจากการสงเคราะหกระบวนการจดการความรเปนกระบวนการเรยนการสอนตามขนตอนของการจดการความร ซงประกอบไปดวย 6 ประกอบ คอ 1) การกาหนดความร 2) การสบคนความร 3) การสรางความร 4) การจดเกบความร 5) การแลกเปลยนเรยนร และ6) การประเมนผลความร

รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร หมายถง แบบแผนการจดการเรยนการสอนซงนาแนวคดและทฤษฎการจดการความรมาใชในการจดการเรยนรแบบบรณาการ

การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน หมายถง การทผเรยนนาความรและแนวคดทไดจากการเรยนการสอนแบบบรณาการ โดยใชกระบวนการจดการความรมาใชในการจดทาโครงการหรอนวตกรรมเพอพฒนาชมชนในหรอนอกสถาบนการศกษา

ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง คะแนนของผเรยน (รายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยและสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย) ทเรยนดวยรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรทผวจยพฒนาขน ซงประเมนไดจากการใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนมลกษณะเปนแบบทดสอบแบบปรนย 4 ตวเลอก

ความพงพอใจตอรปแบบการเรยนการสอน หมายถง ความคดเหนของนกศกษาพยาบาลเกยวกบประโยชนของการเรยนรทไดรบและการดาเนนกระบวนการเรยนการสอนตามรปแบบวา มความพงพอใจอยในระดบใด ประกอบดวยความพงพอใจ 3 ดาน คอ ดานองคประกอบของรปแบบ ดานกระบวนการนารปแบบไปใชและดานผลของการใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลวดโดยใชแบบสอบถามทผวจยสรางขน

นกศกษาพยาบาล หมายถง ผเรยนในชนปท 1 ของหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต (หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555) สงกดสถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข

ถอดบทเรยน หมายถง การเรยนรทเกดจากกระบวนการจดการความรในกจกรรมการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนเพอพฒนาและปรบปรงการดาเนนโครงการตอไปโดยสะทอนการเรยนรโดยการอธบายเหตการณโดยใชทฤษฎระบบจนเกดผลการปฏบต

17

วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก หมายถง สถาบนอดมศกษาซงอยภายใตการบรหารของสถาบนพระบรมราชชนก สานกงานปลดกระทรวง กระทรวงสาธารณสข ทเปดสอนหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. สามารถนารปแบบทพฒนาขนไปใชในการเรยนการสอนโดยสอดแทรกในการจดการเรยนการสอนในหมวดวชาชพการพยาบาลได

2. เปนแนวทางในการบรณาการการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

3. เปนแนวทางในการบรณาการการเรยนการสอนในรายวชาทฤษฎทมเนอหาซ าซอน ใหเปนหวขอการเรยนรใหม สงเสรมการเรยนรสการเปลยนแปลงอยางย งยน

4. เปนแนวทางในการพฒนาการเรยนรสการปฏบตการพยาบาลของนกศกษาพยาบาล สงผลถงการพฒนาคณภาพการบรการทดมคณภาพเพมขน ทาใหผรบบรการมคณภาพชวตทดขน

5. เปนแนวทางในการวจยทางการศกษาและพฒนาการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของของนกศกษาในสาขาอนๆ

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ผวจยไดศกษาแนวคด ทฤษฎ วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ ดงน

1. หลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต (หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555) 2. แนวคดการออกแบบและพฒนารปแบบ 3. แนวคดเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการ 4. แนวคดเกยวกบการจดการความร 5. แนวคดการศกษาเชงสรางสรรคและผลตภาพ 6. แนวคดการพฒนาอยางย งยน 7. แนวคดการเรยนรสการเปลยนแปลง 8. งานวจยทเกยวของ

1. หลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต (หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555)

รายละเอยดของหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต (หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555) สถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข. (2555) มดงตอไปน ปรชญาการศกษาของหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต(หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555)

วทยาลยพยาบาลพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร เปนวทยาลยในสงกดสถาบน พระบรมราชชนกมความเชอวาการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการจะชวยพฒนาใหพยาบาลเปนผมโลกทศนกวางไกล ใฝรและมความคดอยางเปนระบบ สามารถเชอมโยงองคความรตางๆ เพอนาไปใชในการสรางสขภาพและแกไขปญหาสขภาพแบบองครวมโดยใหประชาชนมสวนรวมไดอยางมประสทธภาพและมความเชอในองคประกอบทางการพยาบาล ดงน

19

ผใชบรการ หมายถง บคคล ครอบครวและชมชน ซงมศกยภาพในการดแลตนเองภายใตบรบททางสงคมและวฒนธรรมทหลากหลาย บคคลเปนปจเจกทประกอบดวยกาย จต ปญญา สงคม และจตวญญาณเชอมโยงกนเปนองครวมอยางสมดล

สงแวดลอม เปนระบบทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา มความหลากหลายตามลกษณะทางวฒนธรรม และมอทธพลตอสขภาพและการดแลสขภาพของผใชบรการ

สขภาพของผใชบรการ เปนความสมดลของรางกาย จตใจ สงคม และจตวญญาณทมการเปลยนแปลงทกชวงวย ของชวตและตามการรบรของบคคล ซงสมพนธกบสภาพแวดลอม ทเปลยนแปลงตลอดเวลา

การพยาบาล เปนปฏสมพนธระหวางพยาบาลกบประชาชนในการสรางเสรมสขภาพ การปองกนการเจบปวยในผมภาวะสขภาพปกตใหการดแลและการฟนฟสภาพผทเจบปวยแบบ องครวม โดยยดหลกสงคมศาสตรและวทยาศาสตรบนพนฐานของการดแลอยางเอออาทร คณธรรม จรยธรรมและจรรยาบรรณแหงวชาชพรวมทงพฒนาศกยภาพในการดแลตนเองแกบคคล ครอบครว กลมคนและชมชน โดยคานงถงความเปนปจเจก มคณคา มศกดศร มศกยภาพ มอสระในการเลอก การตดสนใจ มสทธทจะไดรบการดแลอยางเสมอภาคและมคณภาพ

การศกษาทางการพยาบาล เปนกระบวนการแลกเปลยนความร ประสบการณระหวางผสอน ผเรยน บคคลครอบครว และชมชน ดวยวธการทหลากหลาย โดยการเรยนรตามสภาพการณจรงใชชมชนเปนฐาน มงเนนผเรยนเปนสาคญ มการสงเสรมสนบสนนใหผเรยนแสวงหาความรดวยกระบวนการทางปญญา ผสอนเปนผเอออานวยการเรยนรดวยความสมพนธฉนกลยาณมตรเพอใหไดบณฑตทมความรความสามารถเชงวชาชพ มคณธรรม จรยธรรม ทกษะทางปญญา ทกษะการคดเชงวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและความสมพนธระหวางบคคล การใชเทคโนโลยสารสนเทศและทกษะการปฏบตการพยาบาลรวมทงมภาวะผนา สามารถแกไขปญหาไดอยางเปนระบบตามการเปลยนแปลงของสงคม

วตถประสงค ของหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต (หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555) เมอสาเรจการศกษา บณฑตมคณลกษณะดงน

1. แสดงคณลกษณะสวนบคคลทแสดงถงการบรการดวยหวใจความเปนมนษยดงตอไปน 1.1 เคารพในคณคา ศกดศรและความเปนปจเจกทงของตนเองและผอน 1.2 มคณธรรม จรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพในการดารงตนและการ ปฏบตงาน

20

1.3 คดวเคราะหอยางเปนระบบและแกปญหาอยางสรางสรรค 1.4 พฒนาวธการแกไขปญหาโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรการวจยและนวตกรรมทเหมาะสม 1.5 มภาวะผนารบผดชอบตอหนาท สงคม และพฒนาวชาชพอยางตอเนอง 1.6 แสวงหาความรและเรยนรตลอดชวตโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศและ การสอสารไดอยางมประสทธภาพ

2. มความรและความเขาใจในสาระสาคญของศาสตรทเปนพนฐานชวตและพนฐานทางวทยาศาสตรสขภาพ ทครอบคลมทงวทยาศาสตร มนษยศาสตร สงคมศาสตร กฎหมายและการปกครองระบอบประชาธปไตย

3. มความรและความเขาใจในสาระสาคญของศาสตรทางวชาชพการพยาบาล ระบบสขภาพ และปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงของสงคมและตอระบบสขภาพ

4. สามารถปฏบตหตถการและมทกษะการพยาบาล โดยประยกตใชศาสตรและศลปะทางการพยาบาลและศาสตรทเกยวของ รวมถงสามารถใหคาปรกษาทางสขภาพแกบคคล ครอบครว และชมชนได

5. สามารถปฏบตการการสรางเสรมสขภาพ การปองกนโรคการรกษาพยาบาล การบาบดและการบรรเทาอาการ และการฟนฟสขภาพ แกผใชบรการทกชวงวยและทกภาวะสขภาพโดยใชกระบวนการพยาบาลเปนเครองมอ

6. มความรและความเขาใจสามารถดแลสขภาพผปวยเรอรงโดยใชหลกฐานเชงประจกษและกระบวนการวจยเบองตน

7. สามารถปฏบตการพยาบาลดวยความเมตตา กรณา และเอออาทร โดยยดมนในคณธรรม จรยธรรม และกฎหมาย

8. สามารถปฏบตการพยาบาล โดยคานงถงความเปนมนษย สทธของผปวยความเปนปจเจกบคคล และความหลากหลายทางวฒนธรรม

9. แสดงภาวะผนาในการปฏบตงาน สามารถบรหารทมการพยาบาล ทมสหสาขาวชาชพ ในหนวยบรการสขภาพและในชมชนมาตรฐานผลการเรยนรหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต(หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555)

(หมวดท 4 การพฒนาผลการเรยนรของนกศกษา)

4.1 คณธรรม จรยธรรม 4.1.1 มความร ความเขาใจในหลกศาสนา หลกจรยธรรม และจรรยาบรรณ

21

วชาชพตลอดจน สทธมนษยชน สทธเดก สทธผบรโภค สทธผปวย ตลอดจนสทธของผประกอบวชาชพการพยาบาล ทมความสาคญตอการปฏบตการพยาบาล

4.1.2 สามารถแยกแยะความถกตอง ความด และความชวได เคารพในคณคาและศกดศรของความเปนมนษย 4.1.3 มความรบผดชอบตอการกระทาของตนเอง 4.1.4

4.1.5 มระเบยบวนย และซอสตย ปฏบตตามจรรยาบรรณวชาชพ และมความสามารถจดการกบปญหา 4.1.6

จรยธรรมในการดารงชพ และในการปฏบตงานในวชาชพการพยาบาล เปนแบบอยางทดตอผอนทงในการดารงตนและการปฏบตงาน 4.1.7 สงเสรมใหผปวย/ผใชบรการไดรบร และเขาใจสทธของตนเองเพอปกปอง 4.1.8

สทธของตนเองทจะถกละเมด

4.2 ความร 4.2.1 มความรและความเขาใจในสาระสาคญของศาสตรทเปนพนฐานชวตและ

พนฐานทางวทยาศาสตรสขภาพ ทครอบคลมทงวทยาศาสตร มนษยศาสตร สงคมศาสตร กฎหมายและการปกครองระบอบประชาธปไตย

4.2.2 มความรและความเขาใจในสาระสาคญของศาสตรทางวชาชพการพยาบาล ระบบสขภาพ และปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงของสงคมและตอระบบสขภาพ

4.2.3 มความรและความเขาใจในสาระสาคญของกระบวนการพยาบาลและการ นาไปใช

มความรและความเขาใจในสาระสาคญของกระบวนการแสวงหาความร 4.2.4 การจดการความรกระบวนการวจย กระบวนการบรหารและการจดการองคกร

มความรและความเขาใจในสาระสาคญเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศ 4.2.5 ทางการพยาบาล และระบบจาแนกขอมลทางการพยาบาล

4.2.6 มความร ความเขาใจในวฒนธรรม สถานการณทเปลยนแปลงของประเทศ และสงคมโลกทมผลกระทบตอภาวะสขภาพและประชาชน

4.3 ทกษะทางปญญา 4.3.1 ตระหนกรในศกยภาพและสงทเปนจดออนของตน เพอพฒนาตนเองใหม

ความสามารถเพมมากขน สามารถนาไปสการปฏบตการพยาบาล การสอน การแสวงหาความรทมประสทธภาพ และการเปนผนาทเขมแขง

22

4.3.2 สามารถสบคน และวเคราะหขอมลจากแหลงขอมลทหลากหลาย 4.3.3 สามารถนาขอมล และหลกฐานไปใชในการอางอง และแกไขปญหาอยาง

มวจารณญาณ 4.3.4 สามารถคดวเคราะหอยางเปนระบบ โดยใชองคความรทางวชาชพและท

เกยวของ รวมทง ใชประสบการณเปนฐาน เพอใหเกดผลลพธทปลอดภยและมคณภาพ ในการใหบรการการพยาบาล

4.3.5 สามารถใชกระบวนการทางวทยาศาสตร ทางการวจย และนวตกรรมท เหมาะสมในการแกไขปญหา

4.3.6 สามารถพฒนาวธการแกไขปญหาทมประสทธภาพสอดคลองกบ สถานการณและบรบททางสขภาพทเปลยนไป 4.4 ความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ

4.4.1 สามารถปรบตวและมปฏสมพนธทดกบผใชบรการ ผรวมงาน และ ผบงคบบญชา

4.4.2 สามารถทางานเปนทมในบทบาทผนาและสมาชกทม ในทมการพยาบาล ทม สขภาพ และทมในชมชนของระบบสขภาพในบรบทหรอสถานการณทแตกตาง

4.4.3 สามารถแสดงออกซงภาวะผนาในการมสวนรวมใหเกดการเปลยนแปลงทด ในสถานการณทหลากหลาย

4.4.4 มความรบผดชอบตอหนาท ตอสงคม และพฒนาตนเอง วชาชพ องคกรและ สงคมอยางตอเนอง 4.5 ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

4.5.1 สามารถประยกตใชหลกตรรกะ คณตศาสตรและสถต ในการพยาบาลอยาง เหมาะสม

4.5.2 สามารถแปลงขอมลใหเปนขาวสารทมคณภาพ รวมทงสามารถอาน วเคราะหและถายทอดขอมลขาวสารแกผอนไดอยางเขาใจ

4.5.3 สามารถสอสารภาษาไทยไดอยางมประสทธภาพทงการพด การฟง การอาน การเขยนและการนาเสนอ รวมทงสามารถอานวารสาร และตาราภาษาองกฤษอยางเขาใจ

4.5.4 สามารถใชโปรแกรมคอมพวเตอรพนฐานทจาเปน 4.5.5 สามารถเลอกและใชรปแบบการนาเสนอสารสนเทศ ตลอดจนใชเทคโนโลย

สารสนเทศและการสอสารไดอยางมประสทธภาพและเหมาะสมกบสถานการณ

23

4.6 ทกษะการปฏบตทางวชาชพ 4.6.1 สามารถปฏบตทกษะการพยาบาลอยางเปนองครวม โดยประยกตใชศาสตร

และศลปะทางการพยาบาล รวมทงใชกระบวนการพยาบาล หลกฐานเชงประจกษ และการสอสารเชงบาบดในการพยาบาลบคคล ครอบครว และชมชน

4.6.2 สามารถปฏบตการการสรางเสรมสขภาพ การปองกนโรคการรกษาพยาบาล การบาบดและการบรรเทาอาการ และการฟนฟสขภาพ แกผใชบรการทกภาวะสขภาพและทกชวงวย รวมทงการผดงครรภ ในทกระดบของสถานบรการสขภาพ ตามพระราชบญญตวชาชพการพยาบาล และการผดงครรภ (พ.ศ.2528) และทแกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ (ฉบบท 2) พ.ศ.2540

4.6.3 สามารถปฏบตการพยาบาลดวยความเมตตา กรณา และเอออาทร โดยยดมน ในคณธรรม จรยธรรม และกฎหมาย

4.6.4 สามารถปฏบตการพยาบาล โดยคานงถงความเปนมนษย สทธของผปวย ความเปนปจเจกบคคล และความหลากหลายทางวฒนธรรม

4.6.5 แสดงภาวะผนาในการปฏบตงาน สามารถบรหารทมการพยาบาล ทมสหสาขาวชาชพ ในหนวยบรการสขภาพและในชมชน โครงสรางหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต(หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555) โครงสรางหลกสตร ตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา 1 หมวดวชาศกษาทวไป 30 หนวยกต

1.1 กลมวชาภาษา 15 หนวยกต 1.2 กลมวชาสงคมศาสตรและมนษยศาสตร 10 หนวยกต 1.3 กลมวชาวทยาศาสตร และคณตศาสตร 4 หนวยกต 1.4 กลมพลานามย 1 หนวยกต

2 หมวดวชาเฉพาะ 108 หนวยกต 2.1 กลมพนฐานวชาชพ 28 หนวยกต 2.2 กลมวชาชพ 80 หนวยกต

- ทฤษฎ 51 หนวยกต - ปฏบต 29 หนวยกต

3 หมวดวชาเลอกเสร 6 หนวยกต จานวนหนวยกตรวมตลอดหลกสตร 144 หนวยกต

24

ระบบการจดการศกษา 1. ระบบ

เปนระบบทวภาค ตามเกณฑมาตรฐานหลกสตรระดบอดมศกษา ประกอบดวยภาคการศกษาตน ภาคการศกษาปลาย ภาคการศกษาละไมนอยกวา 15 สปดาห

2. การจดการศกษาภาคฤดรอน มการจดการศกษาภาคฤดรอน ในการเรยนชนปท 1 ชนปท 2 และชนปท 3 การศกษาภาคฤดรอนใชเวลาไมนอยกวา 8 สปดาห โดยกาหนดเวลาการคดหนวยกต เปนดงน ภาคทฤษฎ 1 หนวยกต ใชเวลาเรยน 1 ชวโมง/สปดาห ใน 1 ภาคการศกษา ภาคทดลอง 1 หนวยกต ใชเรยน/ทดลอง 2 ชวโมง/สปดาห ใน 1 ภาคการศกษา ภาคปฏบต 1 หนวยกต ใชเวลาเรยน/การปฏบตงาน 4-6 ชวโมง/สปดาหใน 1 ภาคการศกษา

ระยะเวลาการศกษา ระยะเวลาการศกษาเตมเวลา 4 ป รวมเปน 8 ภาคการศกษาปกต และ 3 ภาคฤดรอน

การวดและประเมนผลการศกษา เกณฑการวดผล ใชระเบยบสถาบนพระบรมราชชนกวาดวยการจดการศกษาของสถานศกษาในสงกด พ.ศ.2552 ขอ 13 การวดและประเมนผลการศกษา รวมกบขอบงคบมหาวทยาลยบรพาวาดวยการศกษาระดบปรญญาตร พ.ศ.2552 และระเบยบการวดและประเมนผล การศกษา ของวทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร

อตลกษณ วทยาลยกาหนดอตลกษณของบณฑตสอดคลองกบอตลกษณบณฑตของสถาบนพระบรม

ราชชนกคอ “บรการสขภาพดวยหวใจความเปนมนษย” ซงหมายถง การใหบรการทเปนมตร มความรก ความเมตตา ใสใจในปญหาและความทกขของผรบบรการและผเกยวของ ใหบรการตามปญหาและความตองการของผรบบรการ ทเปนจรง โดยรบฟงความคดเหนของผรบบรการเปนหลก ซงมลกษณะของผทมจตบรการ ใชการคดวเคราะห ในการใหบรการและเนนการมสวนรวมของผรบบรการ

กรอบแนวคดการจดการเรยนการสอน แนวคดในการจดการศกษา มองระบบการศกษาออกเปน 3 มต ประกอบดวย มตท 1 เปนมตเนอหา มมตยอยดงน

25

1. มตดานมนษย สงคม และสงแวดลอม เปนการเรยนรเพอสรางเสรมคณธรรม จรยธรรมความรก และความสข

2. มตดานภาวะสขภาพ เรมต งแตสขภาพด เบยงเบนเลกนอย เจบปวย จนถงเจบปวยวกฤต (Health illness Continuum)

3. มตดานผรบบรการ ประกอบดวย บคคล ครอบครว ชมชน และสงคม 4. มตดานภาวะผนา ประกอบดวย การทางานเปนทม การเปนผนาการเปลยนแปลง 5. มตดานพฒนาการของชวต (Life Span) ตงแตเกดจนตาย 6. มตดานการแสวงหาความรทางวทยาศาสตร

มตท 2 เปนมตของบทบาทพยาบาลในการใหบรการการพยาบาล 4 มต คอ การสงเสรม สขภาพ (Promotion) การปองกนโรค (Prevention) การฟนฟสภาพ (Rehabilitation) และการดแลรกษา (Care) โดยใชกระบวนการพยาบาลเปนเครองมอสาคญในการปฏบตการพยาบาล มตท 3 เปนมตของการจดการเรยนการสอน การจดการเรยนการสอนจะเรมตงแตงายไปยาก โดยเนนผเรยนเปนสาคญ (Student Center) สงเสรมใหเกดการเรยนรดวยตนเอง (Self Directed Learning : SDL) การคดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking : CT) และการเรยนรตลอดชวต (Life Long Learning : LLL)

คณลกษณะบณฑตทพงประสงค ป พ.ศ.2555 เมอสนสดการเรยนการสอนตามหลกสตรแลว บณฑตมคณธรรม ความรและความสามารถ

ดงน 1. แสดงคณลกษณะสวนบคคลทจาเปนสาหรบผประกอบวชาชพการพยาบาล

ดงตอไปน 1.1 เคารพในคณคา ศกดศรและความเปนปจเจกทงของตนเองและผอน 1.2 มคณธรรม จรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพในการดารงตนและ

การปฏบตงาน 1.3 คดวเคราะหอยางเปนระบบและแกปญหาอยางสรางสรรคทงทเกยวกบ

การปฏบตพยาบาลและสถานการณทวไป 1.4 มภาวะผนา สามารถบรหารจดการตนเองและงานทไดรบผดชอบ ตลอดจน

ทางานรวมกบผอนไดอยางมประสทธภาพ 1.5 มสขภาวะและวฒภาวะทางอารมณ 1.6 แสวงหาความรและเรยนรตลอดชวต 1.7 มทศนคตทดและมศรทธาตอวชาชพการพยาบาล

26

2. มความรอบรในศาสตรทางการพยาบาลและศาสตรทเกยวของ สามารถประยกตใชไดอยางเหมาะสมในการปฏบตการพยาบาลขนพนฐานและศกษาตอในระดบสง

3. ปฏบตการพยาบาลแกผใชบรการทกชวงวย ทกภาวะสขภาพ ทกระดบของสถานบรการสขภาพแบบองครวมบนพนฐานของความเอออาทรดวยหวใจความเปนมนษยและความหลากหลายทางวฒนธรรมโดยใชศาสตรและศลปทางการพยาบาล และหลกฐานเชงประจกษภายใตกฎหมายและจรรยาบรรณวชาชพ

4. รกษาพยาบาลเบองตนและการสงตอไดตามขอบเขตวชาชพการพยาบาล 5. มทกษะในการใชเทคโนโลยสารสนเทศและเทคโนโลยทางการพยาบาลททนสมยได

อยางตอเนอง 6. พฒนาศกยภาพของบคคล ครอบครว ชมชน ใหสามารถดแลตนเองทางดานสขภาพตาม

บรบทและวถการดารงชวตได 7. รวมทาวจยและเลอกใชประโยชนจากผลงานวจยมาใชในการปฏบตการพยาบาลได 8. เลอกใชแหลงทรพยากร นวตกรรม เทคโนโลยและภมปญญาทองถนมาใชในการ

ปฏบตการพยาบาลไดอยางเหมาะสม 9. สอสารไดอยางมประสทธภาพ 10. อนรกษและรวมพฒนาสภาพแวดลอมทมผลตอสขภาพได

รายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยและสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร ความสาคญของการบรณาการและการจดการเรยนการสอนตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาตทเนนผเรยนเปนสาคญและเปนศนยกลางการเรยน จะเหนไดวาการบรณาการจะชวยใหเกดการเปลยนแปลงวธการททาอยเดมใหไดผลยงขนชวยสรางความสมดลและความครบถวน ลดปญหาความขาดแคลนกอใหเกดการพฒนาใหมความสมบรณ รวมทงการสรางคนใหเปนบณฑตซงหมายถง ผทมชวตอยดวยปญญา

ปจจบนเปนยคแหงขอมลขาวสารไรพรมแดน สงผลใหวถชวตประจาวนของผเรยนมความสอดคลองสมพนธกน ไมไดแยกสวนออกจากกนเปนเรองๆ แบบรายวชา ผเรยนจะเรยนรไดดขนและเรยนรอยางมความหมายเมอมการบรณาการเขากบชวต ทกคนมสทธเทากนในการแสวงหา พงพงผสอนนอยลง ผสอนจงจาเปนจะตองเลอกเฉพาะสาระทสาคญและจาเปนตอการดารงชวตทผเรยนตองการโดยใชเวลาเทาเดม ไมมหลกสตรวชาใดเพยงวชาเดยวทสามารถนาไปใชแกปญหาทกอยางทเกดขนในชวตจรงได การเชอมโยงเนอหาวชาตางๆ ทใกลเคยงหรอเกยวของกนจะชวยลดความซ าซอนของเนอหา ลดระยะเวลาเรยน ลดภาระงานผสอน สงผลใหผเรยนไดเรยนรอยางม

27

1. ผเรยนไดมองเหนความสมพนธระหวางแนวคดและความคดรวบยอด สามารถแบงปนรบฟงความคดเหนซงกนและกน เปนการขยายความรของตนเองใหกวางขน สงผลใหมความรบผดชอบและรวมมอในการเรยนรมากขน

2. ผสอนเปนผสนบสนนในการเรยนร สามารถออกแบบกจกรรมการเรยนรในรปแบบ ตางๆ อยางหลากหลาย

3. การประเมนผลเปนไปในสภาพจรง มความตอเนองและสมพนธกบการนาไปใชจรง ในชวตประจาวนของผเรยน

28

ตารางท 1 ความสมพนธของเนอหาการเรยนรตามหลกสตร

วชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย

2(1-2-3)

สงคมศกษาเพอการพฒนามนษย 3(2-2-5)

ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษย 2(1-2-3)

รายวชาทตองเรยนพรอมกน

1.สงคมศกษาเพอการพฒนามนษย 2.ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษย

1.ศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย 2.ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษย

1.ศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย 2.สงคมศกษาเพอการพฒนามนษย

จดมงหมายของรายวชา

อธบายความรความหมาย ความสาคญ และคนควาหาความสมพนธระหวางวชาการศกษาทวไปและวชาชพหรอวชาเฉพาะได โดยมการคดวเคราะหและสงเคราะหความสมพนธระหวางพฤตกรรมกบจตใจ เหตปจจยและแนวทางแกปญหาหรอปรบปรงพฒนาตนเอง รวมทงคณสมบตของบณฑตทพงประสงค

1.อธบายความรพนฐานและคนควาหาความรเพมเตมทเกยวของกบหวขอ/ประเดน/กรณศกษา/ปญหาทหยบยกขนมาศกษา 2. สามารถประยกตความรทไดรบจากอาจารยและจากการคนควาเพมเตม ผสมผสานกบแนวคดทไดรบจากรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย เพอวเคราะห สงเคราะหเหตปจจย 3. กาหนดแนวทางการปองกน/แกปญหา และการสงเสรม/พฒนาใหเกดสงทถกตองในตนเองและสงคม

1.อธบายความรพนฐานและคนควาหาความรเพมเตมทเกยวของกบหวขอ/ ประเดน/ กรณศกษา/ ปญหา ทหยบยกขนมาใหศกษา 2.ประยกตความรทไดรบจากอาจารยและจากการคนควาเพมเตม ผสมผสานกบแนวคดทไดจากรายวชา สม.1101 และ สม.1102 เพอวเคราะห สงเคราะหเหตปจจย 3. กาหนด แนวทาง การปองกน/ แกไขปญหา และการสงเสรม/ พฒนาใหเกดสงทดงามถกตองขนในตนเองและสงคมได

คาอธบายรายวชา มนษยและพนฐานของมนษย รวมทงพฤตกรรม ความคด และการเรยนร ความสามารถในการดารงชวตของมนษยขนอยกบการแกไขปญหาและความทกขทเกดขนภายใตบรบทชวต สขภาพและพฤตกรรมสขภาพของแตละบคคล รวมถงความสมพนธในเชงสงคมระหวางมนษยกบมนษย และมนษยกบสงแวดลอมซงมอทธพลตอการดารงชวต

1.หลกการและทฤษฎพนฐานทเกยวของกบสถานการณ / เหตการณ / ปญหาทสาคญของสงคมไทยและสงคมโลก อาท ววฒนาการของอารยธรรมและเหตการณสาคญในประวตศาสตร ระบบการเมองการปกครอง ระบบเศรษฐกจ ระบบสขภาพ

มนษยภาพในอดต ปจจบน และอนาคต เหตการณ / สถานการณ / ปญหาเกยวกบววฒนาการทสาคญทางดานศลปวทยาการของประเทศไทยและของโลก แนวคดเศรษฐกจพอเพยง การวเคราะหเหตปจจยและผลกระทบของเหตการณ / สถานการณ / ปญหา และการสงเคราะหแนวทางแกไข ปองกนปญหา หรอแนวทางปรบปรงพฒนาเหตการณ / สถานการณ / เพอคณประโยชนตอตนเอง ผอน และสงคม การประยกตความรเพอเสนอแนวทางแกไขปญหากรณศกษา

29

ตารางท 1 ความสมพนธของเนอหาการเรยนรตามหลกสตร (ตอ)

วชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย

2(1-2-3)

สงคมศกษาเพอการพฒนามนษย 3(2-2-5)

ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษย 2(1-2-3)

คาอธบายรายวชา 2. การวเคราะหเหตปจจยและผลกระทบของเหตการณ/ สถานการณ/ปญหา และการสงเคราะหแนวทางแกไข ปองกนปญหา หรอแนวทางปรบปรงพฒนาเหตการณ/สถานการณ/เพอคณประโยชนตอตนเอง ผอน และสงคม การประยกตความรเพอเสนอแนวทางแกไขปญหากรณศกษา

หวขอ/รายละเอยด

บทท 1 การการศกษาทวไปกบความเปนบณฑต - ความสมพนธระหวางวชาการศกษาทวไป/วชาชพ - คณสมบตของบณฑต

บทท 1 ววฒนาการของอารยธรรมและเหตการณสาคญในประวตศาสตร อยปต จน อนเดย ไทย กรก โรมน

บทท 1 การพฒนาศลป-วทยาการ : อทธพลตอวถชวตมนษย

บทท 2 บทบาทบณฑตตอสงคมและธรรมชาตแวดลอม สงแวดลอม ความรบผดชอบ

บทท 2 ระบบการเมองการปกครองและรฐบาล - รปแบบการปกครอง - ความคดทางการเมอง - รฐธรรมนญ-กบฏ ปฏวตรฐประหารไทย

บทท 2 การพฒนาศลปวทยาการ:ปญหา/ผลกระทบ

บทท 3 การศกษาทวไปกบการพฒนาความเปนบณฑต

บทท 3 ระบบเศรษฐกจ กบปญหาของประเทศไทยและของโลก - โลกาภวตนกบเศรษฐกจ - พฒนาเศรษฐกจไทย - โครงสรางเศรษฐกจไทยในปจจบน - เศรษฐกจพอเพยง

บทท 3 การบรหารจดการสาหรบ คนยคใหม

บทท 4 แกนกลางของการพฒนาศกยภาพบณฑต

บทท 4 ศลปวฒนธรรม/ภมปญญากบคนยคใหม - ศลปวฒนธรรมภมปญญากรก อนเดย ยโรป จน

บทท 4 นนทนาการเพอสขภาพ

30

ตารางท 1 ความสมพนธของเนอหาการเรยนรตามหลกสตร (ตอ)

วชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย

2(1-2-3)

สงคมศกษาเพอการพฒนามนษย 3(2-2-5)

ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษย 2(1-2-3)

หวขอ/รายละเอยด

บทท 5 ความสมพนธระหวางพฤตกรรมกบจตใจ

บทท 5 ศาสนา จรยธรรม และปญหาสงคมยคโลกาภวตน - ปญหาสทธสตร - ปญหาธรรมาภบาล - ปญหาสนตภาพ (ของศาสนาพทธ, ครสต, อสลาม)

บทท 5 ปญหาสงแวดลอมของไทยและของโลก

บทท 6 การนาเสนอผลงานอยางมประสทธภาพ พฤตกรรมการมองตวเอง การมอบหมายงานโครงการ

บทท 6 สขภาพ และสงคม - ขอกาหนด/ปจจยทางสงคมเกยวกบสขภาพ - มตทางสงคมของสขภาพและความเจบปวย - การประยกตแนวคด/ทฤษฎทางสงคมศาสตรกบปญหาสขภาพ

บทท 6 วธใชชวตยคใหม

บทท 7 จดดาเนนงานโครงงานของกลม

บทท 7 มนษย: ความหลากหลายและการอยรวมกนในสงคม - มนษยและวฒนธรรม - ความขดแยงและการแกปญหา - ปญหาการกอความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต:ความขดแยงทางวฒนธรรม

บทท 7 การประยกตแนวคด “เศรษฐกจพอเพยง” กรณศกษา “โครงการพระราชดาร”

บทท 8 ปญหาเดก วยรน สตร และผสงอาย - ปญหาเดกวย- ปญหาสตร - ปญหาผสงอาย

งานทจะใชประเมนผลผเรยน

ภาคทฤษฎ สอบกลางภาค, ปลายภาค - รายงาน - นาเสนอโครงการ การมสวนรวมในการอภปรายและแสดงความคดเหนในชนเรยนและการนาเสนอ

ภาคทฤษฎ สอบกลางภาค, ปลายภาค - รายงาน - นาเสนอโครงการ การมสวนรวมในการอภปรายและแสดงความคดเหนในชนเรยนและการนาเสนอ

ภาคทฤษฎ สอบกลางภาค, ปลายภาค - รายงาน - นาเสนอโครงการ การมสวนรวมในการอภปรายและแสดงความคดเหนในชนเรยนและการนาเสนอ

31

ตารางท 2 โครงสรางเนอหารายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย สงคมศกษาเพอการพฒนามนษย และ ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร มดงน

สาระการเรยนร หลกสตร

ทฤษฎ ทดลอง บทท 1 การพฒนาความเปนบณฑต 1.การพฒนาศลป-วทยาการ : อทธพลตอวถชวตมนษย 2.การพฒนาศลปวทยาการ:ปญหา/ผลกระทบ 3.การศกษาทวไปกบความเปนบณฑต - ความสมพนธระหวางวชาการศกษาทวไป/วชาชพ - คณสมบตของบณฑต 4.การศกษาทวไปกบการพฒนาความเปนบณฑต 5.แกนกลางของการพฒนาศกยภาพบณฑต

- - 1 1 1

1.5 1.5 2 2 2

บทท 2 วธใชชวตยคใหม 1.ววฒนาการของอารยธรรมและเหตการณสาคญในประวตศาสตร อยปต จน อนเดย ไทย กรก โรมน 2.ศลปวฒนธรรม/ภมปญญากบคนยคใหม - ศลปวฒนธรรมภมปญญากรก - ศลปวฒนธรรมภมปญญาอนเดย - ศลปวฒนธรรมภมปญญายโรป - ศลปวฒนธรรมภมปญญา จน 3. มนษย:ความหลากหลายและการอยรวมกนในสงคม - มนษยและวฒนธรรม - ความขดแยงและการแกปญหา - ปญหาการกอความไมสงบในจงหวดชายแดนภาคใต:ความขดแยงทางวฒนธรรม 4. ศาสนา จรยธรรม และปญหาสงคมยคโลกาภวตน - ปญหาสทธสตร - ปญหาธรรมาภบาล - ปญหาสนตภาพ (ของศาสนาพทธ, ครสต, อสลาม)

1 4 4 4

2 4 4 4

32

ตารางท 2 โครงสรางเนอหารายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย สงคมศกษาเพอการพฒนามนษย และ ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร (ตอ)

สาระการเรยนร หลกสตร ทฤษฎ ทดลอง

บทท 3 ปญหาของไทยและของโลก 1.สงแวดลอมบทบาทบณฑตตอสงคมและธรรมชาตแวดลอม สงแวดลอม ความรบผดชอบ 2. สขภาพ และสงคม - ขอกาหนด/ปจจยทางสงคมเกยวกบสขภาพ - มตทางสงคมของสขภาพและความเจบปวย - การประยกตแนวคด/ทฤษฎทางสงคมศาสตรกบปญหาสขภาพ 3. ปญหาเดก วยรน สตร และผสงอาย - ปญหาเดก - ปญหาวยรน - ปญหาสตร - ปญหาผสงอาย 4. ความสมพนธระหวางพฤตกรรมกบจตใจ 5. นนทนาการเพอสขภาพ

1 4 4

1 2

2 4 4

2 4

บทท 4 การบรหารจดการสาหรบคนยคใหม 1. ระบบการเมองการปกครอง - รฐและรฐบาล - รปแบบการปกครอง - ความคดทางการเมอง - รฐธรรมนญ-กบฏ ปฏวตรฐประหารไทย 2. ระบบเศรษฐกจกบปญหาของประเทศไทยและของโลก - โลกาภวตนกบเศรษฐกจ - พฒนาเศรษฐกจไทย - โครงสรางเศรษฐกจไทยในปจจบน - เศรษฐกจพอเพยง 3. การประยกตแนวคด “เศรษฐกจพอเพยง” - กรณศกษา “โครงการพระราชดาร”

4 4 -

4 4 6

บทท 5 การเขยนโครงการและสรางสรรคผลงาน 1. การนาเสนอผลงานอยางมประสทธภาพ พฤตกรรมการมองตวเอง การมอบหมายงานโครงการ 2. จดดาเนนงานโครงงานของกลม 3. การเขยนโครงการ แบบ PDCA 4. โครงการกบการประกนคณภาพการศกษา 5. การบรหารจดการงบประมาณในโครงการ 6. การสรปโครงการ

7

15

33

จากเนอหาของหลกสตรและความสมพนธของเนอหาการเรยนรตามหลกสตร สรปไดวา การบรณาการรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยและสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร เปนการปรบเนอหาวชาเดม 3 วชา ทมการจดการเรยนการสอนแบบแยกสวนมาเชอมโยงกนระหวางเนอหาสาระในแตละวชาทผเรยนตองเรยนร เพอใหผเรยนอธบายความรพนฐานและคนควาหาความรเพมเตมทเกยวของกบหวขอ ประเดนหรอกรณศกษาตางๆและสามารถประยกตความรนามาวเคราะห สงเคราะหเหตปจจยพรอมทงกาหนดแนวทางการปองกน แกปญหา และการสงเสรม พฒนาใหเกดสงทถกตองในตนเองและสงคม

2. แนวคดการออกแบบและพฒนารปแบบ

ในการออกแบบและพฒนารปแบบตางๆ ทใชในทางการศกษา มการนาวธการเชงระบบ (system approach) มาใช ทงนเนองจาก “ระบบ” ชวยใหการดาเนนงานตางๆเกดสมฤทธผลตามเปาหมาย (ทศนา แขมมณ 2550: 197) ระบบเปนกลมองคประกอบทเชอมโยงซงกนและกน มงไปสจดหมายเดยวกน ดงน น การนาว ธการเชงระบบไปใชกบการออกแบบจะยงชวยใหเกดประสทธภาพในการนาไปสจดมงหมายทางการศกษาไดมากยงขน นอกจากน การตรวจสอบขอมลทปอนกลบสระบบเปนการควบคมการทางานของระบบ ทาใหการพฒนาการจดการเรยนการสอนเกดขนอยางคลองตวและราบรน (Kruse, 2012) แบบจาลองทใชในการออกแบบทางการศกษามอยมากมาย ในทนผวจยไดทบทวนแบบจาลองเชงระบบ 2 แบบ ดงน

1. แบบจาลองการออกแบบการสอน The ADDIE Model เปนแบบจาลองทใชวธการเชงระบบ ประกอบดวย ขนตอนตางๆ 5 ขนตอน (Kruse, 2012) คอ 1.1 ขนตอนการวเคราะห (Analysis) วเคราะหความตองการจาเปนและขอบเขตในการจดการเรยนการสอน 1.2 ขนตอนการออกแบบ (Design) ระบกจกรรมการเรยนร การประเมนการเรยนร การเลอกสอและวธการจดการเรยนการสอน 1.3 ขนตอนการพฒนา (Development) พฒนาแผนการจดการเรยนร การพฒนานวตกรรมทใชในการจดการเรยนร และพฒนาเครองวดและประเมนผล 1.4 ขนตอนการนาไปใช (Implementation) เปนการนาแผนการจดการเรยนร นวตกรรม และเครองมอวดผลการเรยนรไปใชในสถานการณจรง

34

1.5 ขนตอนการประเมนผล (Evaluation) ประเมนแผนการจดการเรยนร ทกระดบ สาหรบการนาไปใชในครงตอไป

Evaluation Implementation Development Design Analysis

2. แบบจาลองการออกแบบระบบการสอนของ Dick, Carey and Carey (2005: 6-8) ประกอบดวยองคประกอบทสาคญทงสน 10 องคประกอบ ทมความสมพนธดงแผนภมท 1

และมรายละเอยดดงน 2.1 กาหนดเปาหมายการเรยนการสอน (identify instructional goals)ขนตอนนเปนขนตอน

แรกของการออกแบบในแบบจาลองน เปนการกาหนดวาตองการใหผเรยนสามารถทาอะไรไดบางเมอเรยนจบบทเรยนแลว เปาหมายการเรยนการสอนอาจไดมาจากบญชรายการเปาหมาย ไดมาจากการวเคราะหการปฏบตงาน (performance analysis) การวเคราะหความตองการจาเปน (needs assessment) จากประสบการณการปฏบตงานทพบวาเปนเรองยากสาหรบผเรยน หรอเปนความตองการในการเรยนรในสงใหม

ภาพท 2 แบบจาลอง The ADDIE Model ทมา: Kruse, Kevin. (2012). Instruction to Instructional Design and the ADDIE Model. [Online]. Accessed 19 June 2012. Available from http: www.e-learningguru.com/articles/art1_1.htm

2.2 วเคราะหการเรยนการสอน (analyze instruction)หลงจากการกาหนดเปาหมายการ เรยนการสอนแลว เปนขนทตองวเคราะหวาจะตองดาเนนการตอไปอยางไรหากกาหนดเปาหมายไวเชนนน ดวยการวเคราะหไปทละลาดบขนตอน และในขนตอนสดทายของการวเคราะหการเรยนการสอน เปนการกาหนดวา ทกษะ ความร และเจตคต ทรจกกนในชอวา พฤตกรรมนาเขา (entry behavior) อะไรบางทผเรยนตองสามารถทาไดกอนทจะเรมการเรยนการสอนครงน

2.3 วเคราะหผเรยนและบรบท (analyze learners and contexts) นอกจากการวเคราะห เปาหมายการเรยนการสอนแลว ยงมการวเคราะหทตองดาเนนการไปแบบคขนาน คอ การวเคราะหผเรยนและบรบท ทจะชวยใหผเรยนไดเรยนรทกษะ และบรบทตางๆทจะตองใช ลกษณะตางๆ เชน ทกษะ ความชอบ เจตคตของผเรยนจะถกกาหนดดวยคณลกษณะของสถาบน และแหลงฝกทกษะ ขอมลทสาคญเหลานจะมผลตอความสาเรจในแตละขนตอนของแบบจาลอง โดยเฉพาะอยางยงในขนการพฒนากลยทธการสอน

35

2.4 เขยนวตถประสงคเชงปฏบต (write performance objective)ขนตอนนขนอยกบขนการ วเคราะหการเรยนการสอน และพฤตกรรมนาขาทระบไว เปนการเขยนระบใหชดเจนวา ผเรยนจะสามารถทาอะไรไดบางในดานความรและการปฏบตเมอสนสดการเรยนการสอนแลว ขอความทเขยนขนนไดมาจากทกษะทระบไวในขนการวเคราะหการเรยนการสอน ขนตอนนจงเปนการระบทกษะทตองเรยนร เงอนไขทตองปฏบตในการพฒนาทกษะ และเกณฑทบงชการบรรลความสาเรจ

2.5 พฒนาเครองมอประเมนผล (develop assessment instrument)ขนตอนการพฒนา เครองมอประเมนผลน ขนอยกบวตถประสงคทไดกาหนดไว เครองมอทพฒนาขนตองสอดคลองกบวตถประสงคดงกลาว คอ สามารถวดความสามารถของผเรยนไดตรงตามความตองการ จดเนนหลก คอ ทกษะทระบในวตถประสงค กบทกษะทตองการประเมนมความสอดคลองกน

2.6 พฒนากลยทธการสอน (develop instructional strategy)เปนการกาหนดกลยทธทตอง ใชในการสอน เพอใหบรรลวตถประสงค กลยทธจะเนนองคประกอบของการสงเสรมการเรยนรของผเรยน ไดแก 1) กจกรรมกอนเรยน 2) การนาเสนอเนอหา 3) การมสวนรวมของผเรยน และ 4) การประเมนผลและตดตามกจกรรมการเรยน กลยทธควรอยภายใตทฤษฎการเรยนร และผลการวจยเกยวกบการเรยนร ลกษณะของสอ อปกรณการเรยนทตองใชในการจดการเรยนการสอน เนอหาทจะสอน และลกษณะของผเรยน สงเหลานใชสาหรบการพฒนา การเลอกใชวสดอปกรณและแผนการสรางปฏสมพนธในหองเรยน สอการสอน การเรยนรโดยใชเทคโนโลย เชน เวบไซด หรอหนวยการเรยนตางๆ

2.7 พฒนาและเลอกสอการเรยนการสอน (develop and select instructional materials)เปน ขนตอนของการใชกลยทธการสอนในการกาหนดการจดการเรยนการสอน อนประกอบดวย คมอผเรยน สอการเรยนการสอน และการประเมนผล (สอการเรยนการสอน รวมถงสอทกชนด เชน คมอคร หนวยการเรยนร เครองฉายภาพขามศรษะ วดโอเทป คอมพวเตอร เวบเพจ สาหรบการเรยนทางไกล ฯลฯ) การตดสนใจเลอกสอขนอยกบชนดของผลลพธการเรยนร และการเขาถงสอเหลานน

2.8 ออกแบบและประเมนผลระหวางการเรยนการสอน (design and conduct formation evaluation of instruction)หลงจากการออกแบบการสอนเรยบรอยแลว จงเปนขนของการประเมนผล โดยการรวบรวมขอมลทใชเพอระบวธการปรบปรงการเรยนการสอน การประเมนผลระหวางการเรยนการสอนน แบงออกเปน 3 ประเภทดวยกน คอ การประเมนผลรายบคคล การประเมนกลมยอย และการประเมนผลการทดสอบภาคสนาม (field-trial evaluation) แตละประเภทของการประเมนผล ทาใหผออกแบบตองเตรยมแบบประเมนทแตกตางกนออกไปสาหรบใชในการปรบปรงการเรยนร

36

2.9 ทบทวนการจดการเรยนการสอน (revise instruction)ขนตอนสดทายของการออกแบบ และกระบวนการพฒนา (และเปนขนแรกของการเรมตนใหมของกระบวนการ) คอ ขนการทบทวยการจดการเรยนการสอน ขอมลจากการประเมนเพอพฒนาการเรยนรถกสรปและตความเพอระบประสบการณทแตกตางกนของผเรยนในการบรรลวตถประสงค และบงบอกถงปจจยททาใหการจดการเรยนการสอนไมมประสทธภาพ เสนทลากเชอมไปยงขนตอนตางๆ ในภาพท 1 ชใหเหนวา ขอมลจากการประเมนเพอพฒนาการเรยนการสอนไมไดนาไปใชเพยงการปรบปรงการสอนเทานน แตใชสาหรบการตรวจสอบซ าถงความเชอถอไดของการวเคราะหการเรยนการสอน และเปนขอสมมตฐานเกยวกบพฤตกรรมนาเขา และคณลกษณะของผเรยน และอาจจาเปนตอการตรวจสอบซ าเกยวกบวตถประสงคเชงพฤตกรรม และการจดทาแบบทดสอบ

2.10 ออกแบบและการประเมนผลภายหลงการเรยนการสอน (design and conduct summative evaluation) แมวาการประเมนผลภายหลงการเรยนการสอน เปนการรวบรวมการประเมนประสทธภาพของการเรยนการสอน แตโดยทวไปไมไดเปนสวนหนงของกระบวนการออกแบบ ขนตอนนเปนการประเมนคา หรอคณคาของการเรยนการสอน และปรากฏเฉพาะหลงจากการสอนเสรจสนและไดประเมนเพอการพฒนาการเรยนการสอนในระหวางกระบวนการเรยบรอยแลว และเปนการทบทวนการบรรลถงมาตรฐานทผออกแบบไดกาหนดไวดวย

การพฒนารปแบบการเรยนการสอน

ความหมายของรปแบบการเรยนการสอน รปแบบการเรยนการสอนตรงกบคาภาษาองกฤษวา Instructional Model ซงมนกวชาการ

หลายทานไดใหความหมายไวดงน Joyce and Weil (1986) ใหความหมายของคาวา รปแบบการเรยนการสอนวาเปนแผน

(Plan) หรอแบบ (Pattern) ซงสามารถใชเพอการเรยนการสอนในหองเรยน หรอการสอนพเศษเปนกลมยอย หรอเพอจดสอการสอน ซงรวมถงหนงสอ ภาพยนตร เทปบนทกเสยง โปรแกรมคอมพวเตอรหรอหลกสตรรายวชา แตละรปแบบจะใหแนวทางในการออกแบบการสอนทชวยใหผเรยนบรรลวตถประสงคตางๆ กน

ตอมาในป ค.ศ.1996 Joyce and Weil (1996) ไดกลาววา รปแบบการเรยนการสอนเปนรปแบบทแทจรงของการเรยนรทผสอนชวยใหผเรยนเกดการพฒนาขอมล ความคด ทกษะคานยม และการแสดงออก รวมทงการใหแนวทางของวธการเรยนรอยางมประสทธภาพแกผเรยนโดยคาดหวงวา การดาเนนการดงกลาวจะสงผลตอการพฒนาความสามารถของผเรยนในการเรยนรอยางคลองแคลวและมประสทธผลในอนาคต ซงเปนผลทไดจากการทผเรยนเกดการพฒนาความร ทกษะ โดยกระบวนการเรยนอยางรอบร

37

ซงรปแบบการเรยนการสอนจะตองมองคประกอบทสาคญ 5 ประการ ดงน 1. แนวคดและหลกการของรปแบบ ซงกลาวถงความเชอ และแนวคด ทฤษฎทใชเปน

พนฐานในการออกแบบรปแบบการเรยนการสอน แนวคดและหลกการจะเปนตวชนาในการกาหนดวตถประสงค เนอหา กจกรรมและขนตอนการดาเนนการ เพอใหเปนไปตามรปแบบการเรยนการสอนนน

2. จดประสงคของรปแบบ เปนการระบถงความคาดหวงทตองการใหเกดขนจากการใชรปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขน

3. เนอหาเปนสวนทระบถงเนอหาหรอสาระการเรยนรทจะใชในการเรยนการสอน 4. กจกรรมการเรยนการสอน เปนสวนทระบถงกจกรรม วธการ และขนตอนการปฏบต

ในการนารปแบบการเรยนการสอนไปใช 5. การวดและประเมนผล เปนสวนสาคญสวนสดทายของรปแบบการเรยนการสอน ซง

เปนสวนทจะบอกวาการดาเนนการตามรปแบบการเรยนการสอนนนบรรลเปาหมายหรอไม ตอมาในป ค.ศ. 2004 Joyce, Weil and Calhoun (2004) กลาววา รปแบบการเรยนการสอน เปนการบรรยายเกยวกบสภาพแวดลอมททาใหเกดการเรยนร รวมถงพฤตกรรมของผสอนขณะทใชรปแบบการสอนนนๆ โดยรปแบบการเรยนการสอนจะมหลากหลายรปแบบ ซงแตละรปแบบกจะมเปาหมายตางๆ กนไป เชน เปาหมายเกยวกบการวางหลกสตร การวางแผนหนวยการเรยน บทเรยน การออกแบบสอการสอนตางๆ รวมถงโปรแกรมคอมพวเตอรชวยสอน และนกวชาการทงสามไดเสนอรปแบบการจดการเรยนการสอน โดยเรมจากการเสนอภาพเหตการณในหองเรยน (Scenario) เพอนาไปสการจดการเรยนการสอนแตละแบบ ซงแตละแบบมองคประกอบสสวนดงน สวนท 1 กลาวถงทมาของรปแบบการจดการเรยนการสอน (Orientation to the Model)ประกอบดวย เปาหมายของรปแบบ ขอตกลงเบองตน หลกการ มโนทศนทสาคญทเปนพนฐาน ของรปแบบการสอน

สวนท 2 รปแบบการจดการเรยนการสอน (The Model of Teaching) ม 4 ตอนประกอบดวย 1. ขนตอนของรปแบบ (Syntax หรอ Phases) เปนการจดเรยงตามลาดบกจกรรมท

จะสอนเปนขนๆ ซงแตละรปแบบมจานวนขนตอนการสอนแตกตางกน 2. รปแบบของสงคม (Social System) เปนการอธบายบทบาทผสอน ผเรยนและ ความสมพนธซงกนและกนในแตละรปแบบ บทบาทของผสอนจะแตกตางกนไปในแตละรปแบบ การสอน

38

3. หลกการแสดงการโตตอบ (Principle of Reaction) เปนการบอกวธการทผสอน จะตอบสนองตอสงทผเรยนกระทา อาจเปนการใหรางวล พฒนาความคดสรางสรรค การสรางบรรยากาศอสระและไมมการประเมนวาถกหรอผด

4. ระบบการสนบสนน (Support System) เปนการบอกเงอนไขหรอสงจาเปนใน การทจะใชรปแบบการจดการเรยนการสอนใหเกดผล เชน การสอนฝกทกษะ ผเรยนจะตองไดฝกการทางานในสถานทดวยอปกรณทใกลเคยงกบสภาพการทางานจรงๆ สวนท 3 การนารปแบบการจดการเรยนการสอนไปใช (Application) เปนการแนะนาและใหขอสงเกตการใชรปแบบการจดการเรยนการสอนนน เชน จะใชกบเนอหาประเภทใดใชกบผเรยนระดบใดจงจะเหมาะสม

สวนท 4 ผลทเกดขนกบผเรยนทางตรงและทางออม (Instructional and Nurturant Effects) เปนการบอกใหรวาแตละรปแบบจะเกดอะไรบางกบผเรยน โดยผลทางตรงมาจากการสอนของผสอนทจดขนตามขนตอน หรอผลทางออมมาจากสภาพแวดลอม ซงถอเปนผลกระทบทเกดขนแฝงไปกบผลการสอน ซงสามารถใชเปนขอพจารณาในการเลอกรปแบบการเรยนการสอนไปใชในหองเรยน

สรปไดวา รปแบบการเรยนการสอน หมายถง แผนหรอแบบ หรอโครงสรางทไดรบการจดไวตามหลกปรชญา ทฤษฎหรอแนวคดตางๆ แสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางองคประกอบสาคญของวธสอนและเทคนคการสอนตางๆ ทละขนตอนอยางเปนระบบ ซงรปแบบจะตองไดรบการพสจน ทดสอบ หรอยอมรบวามประสทธภาพ ทจะสามารถใชเปนแบบแผนในการเรยนการสอนใหบรรลวตถประสงคเฉพาะของรปแบบนนๆ โดยรปแบบการเรยนการสอนจาเปนตองมองคประกอบสาคญๆ คอ 1) มปรชญา ทฤษฎ หลกการ แนวคดหรอความเชอทเปนพนฐาน 2) มการบรรยายและอธบายสภาพหรอลกษณะของการจดการเรยนการสอนทสอดคลองกบหลกการทยดถอ 3) มการจดระบบ คอ มการจดองคประกอบและความสมพนธขององคประกอบของระบบ ใหสามารถนาผเรยนไปสเปาหมายของระบบหรอกระบวนการนนๆ และ 4) มการอธบายหรอใหขอมลเกยวกบวธสอนและเทคนคการสอนตางๆ อนจะชวยใหกระบวนการเรยนการสอนนนๆ เกดประสทธภาพสงสด

การออกแบบระบบการเรยนการสอน

การออกแบบระบบการเรยนการสอน (Instructional System Design: ISD) เปนการจดองคประกอบของการเรยนการสอนใหเปนระเบยบตามแนวคดทกาหนด ซงการออกแบบการเรยนการสอนจะเปนการสรางระบบขนใหม หรออาจเปนการปรบปรงการเรยนการสอนทมอยเดมให

39

โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย (2555) ไดอธบายถงรปแบบการออกแบบระบบ การเรยนการสอนโดยใชหลกการพนฐานในการออกแบบทเรยกวา ADDIE Model ซงมรายละเอยดดงน

1. การวเคราะห (Analysis) เปนขนตอนแรกของกระบวนการออกแบบระบบการเรยน การสอน ในขนตอนนผออกแบบจะตองกาหนดความจาเปนในการเรยนทาการวเคราะหเนอหาหรอกจกรรมการเรยนการสอน คณลกษณะของผเรยน และวตถประสงคของการเรยนการสอน เพอรวบรวมขอมลสาหรบใชเปนแนวทางในการกาหนดขอบเขตของบทเรยนซงมรายละเอยดดงน

1.1 การกาหนดความจาเปน (Need Analysis) คอ การวเคราะหเพอกาหนดเลอกวา ควรจดการเรยนการสอนเกยวกบอะไร โดยอาจหาขอมลจากความตองการของผเรยน หรออาจหาขอมลจากปญหาขดของหรออปสรรคททาใหการเรยนการสอนไมบรรลผลตามจดมงหมายทกาหนดไว และพจารณาวามความจาเปนหรอไมทจะตองจดการเรยนการสอน หากจาเปนหรอสมควรจด ควรจดการอยางไร

1.2 การวเคราะหเนอหา หรอกจกรรมการเรยนการสอน (Content/Task Analysis) คอการวเคราะหเพอจดการเรยนการสอนใหครอบคลมหรอสอดคลองกบความตองการ/ความจาเปนในการเรยนการสอน โดยพจารณาอยางละเอยดและรอบคอบวาเนอหามอะไรบาง อาจจดแบงเปนหวขอใหญและหวขอยอยๆ เพอใหมความชดเจน กาหนดเลอกกจกรรมการเรยนการสอนทเหมาะสมทจะใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ

1.3 การวเคราะหคณลกษณะของผเรยน (Analyze Learner Characteristic) เปนการ วเคราะหเพอสรปเปนขอมลสาหรบการจดการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบผเรยน โดยควรวเคราะหทงลกษณะทวไปเชน อาย ระดบความรความสามารถ เพศสงคม วฒนธรรม เปนตน และควรวเคราะหลกษณะเฉพาะของผเรยนดวย เชน ความรพนฐานทกษะความชานาญหรอความถนด รปแบบการเรยน ทศนคต เปนตน

1.4 การวเคราะหวตถประสงค (Analyze Objective) วตถประสงคของการเรยน การสอน คอ จดหมายปลายทางทกาหนดไว เพอใหผเรยนและผสอนรวาเมอเรยนบทเรยนนนๆ แลวจะเกดการเรยนรอะไรบาง ดงนนการกาหนดวตถประสงคจงตองมการวเคราะหอยางละเอยดและรอบคอบ โดยอาจกาหนดจดมงหมายหรอเปาหมายหลกของการเรยนการสอนกอน แลวจงกาหนดเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรมทสามารถประเมนผลไดชดเจนวาผเรยนบรรลผลการเรยน

40

2. การออกแบบ (Design) เปนกระบวนการกาหนดวาจะดาเนนการเรยนการสอนอยางไร โดยมการเขยนวตถประสงค จดทาลาดบขนตอนของการเรยนกาหนดวธสอน เลอกสอการเรยนการสอนทเหมาะสม และกาหนดวธการประเมนผลวาผเรยนบรรลวตถประสงคทกาหนดไวหรอไม

3. การพฒนา (Development) เปนกระบวนการดาเนนการพฒนาหรอสรางแผนการเรยนการสอน เลอกใชสอการเรยนการสอน โดยพจารณาสอทมอยวาเหมาะสมทจะใช ควรปรบปรงกอนใชหรอควรตองสรางสอใหม และทาการประเมนผลขณะดาเนนการพฒนาหรอสรางเพอปรบปรง/แกไขใหไดระบบการเรยนการสอนทมประสทธภาพ

4. การนาไปใช (Implementation) เปนขนตอนของการดาเนนการเรยนการสอนตามทไดทาการออกแบบและพฒนา

5. การประเมนผล (Evaluation) เปนขนตอนสดทายของกระบวนการออกแบบระบบการเรยนการสอน เพอประเมนผลขนตอนตางๆ วาเปนไปตามทไดวางแผนหรอไม และทาการปรบปรง/แกไขใหไดระบบการสอนทมประสทธภาพ

รปแบบการเรยนการสอน กระบวนการในขนตอนตางๆ ดงทกลาวมาแลวในหวขอกอนหนานนบวาเปนหลกการ

พนฐานของการออกแบบระบบการเรยนการสอนทใชกนทวไป ซงมนกวชาการจานวนมากใชหลกการพนฐานเหลานสรางรปแบบ (ระบบ) การเรยนการสอนขนมา สาหรบรปแบบการเรยนการสอนทจะนาเสนอตอไปน ผวจยคดเลอกเฉพาะรปแบบทจะนามาใชประโยชนในการพฒนารปแบบการเรยนการสอนในงานวจยครงนดงน

รปแบบการเรยนการสอนของ Gerlach and Ely (1980: 160 - 162) เปนรปแบบทใชกนอยางแพรหลายทวไป แบงออกเปน 10 ขนตอน ดงภาพท 3

41

ภาพท 3 รปแบบการเรยนการสอนของ Gerlach and Ely

การกาหนด เนอหา

การกาหนด วตถประสงค

การประเมนพฤตกรรมเบองตน

การกาหนด กลยทธวธสอน

การจดแบงกลมผเรยน

การกาหนด เวลาเรยน

การจดสถานทเรยน

การเลอกสรรทรพยากร

การประเมนสมรรถนะ

การวเคราะหขอมลปอนกลบ

ทมา: Gerlach, V.S., & Ely, D.P, Teaching & Media: A Systematic Approach. 2nd ed. (Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall Incorporated,1980)

1. การกาหนดวตถประสงค (Specification of Objectives)รปแบบการสอนนเรมตนการ สอนดวยการกาหนดวตถประสงคของการเรยนขนมากอนวาควรเปน“วตถประสงคเฉพาะ” หรอเปน “วตถประสงคเชงพฤตกรรม” ทผเรยนสามารถปฏบตและผสอนวดหรอสงเกตได

2. การกาหนดเนอหา (Specification of Content) เปนการเลอกเนอหาทเหมาะสม เพอ กาหนดใหผเรยนไดเรยนร และบรรลถงวตถประสงคเชงพฤตกรรมทตงไว

3. การประเมนพฤตกรรมเบองตน (Assessment of Entry Behaviors) เปนการประเมน กอนการเรยน เพอใหทราบถงพฤตกรรมและภมหลงของผเรยนกอนทจะเรยนเนอหานนๆ วาผเรยน มความรความสามารถในเรองทจะสอนนนมากนอยเพยงใดทงนเพอเปนแนวทางในการทจะจดการเรยนการสอนไดอยางเหมาะสม

4. การกาหนดกลยทธของวธการสอน (Determination of Strategy) การกาหนดกลยทธ เปนวธการของผสอนในการใชความร เลอกทรพยากร และกาหนดบทบาทของผเรยนในการเรยน ซงเปนแนวทางเฉพาะเพอชวยใหสามารถบรรลถงวตถประสงคการเรยนการสอนนน วธการสอนตามกลยทธนแบงไดเปน 2 แบบ คอ

42

4.1 การสอนแบบเตรยมเนอหาความรใหแกผเรยนโดยสมบรณทงหมด (Expository Approach) เปนการสอนทผสอนปอนความรใหผเรยนโดยการใชสอตางๆ และจากประสบการณของผสอน การสอนแบบน ไดแก การสอนแบบบรรยายหรอการสอนแบบอภปราย โดยทผเรยนไมจาเปนตองคนควาหาความรใหมดวยตนเองแตอยางใด 4.2 การสอนแบบสบเสาะหาความร หรอ แบบไตถาม (Discovery or Inquiry Approach) เปนการสอนทผสอนมบทบาทเพยงเปนผเตรยมสอและจดสงอานวยความสะดวกตางๆ ในการเรยน เปนการจดสภาพการณในการเรยนรบรรลตามจดมงหมายทตงไวโดยผเรยนตองคนควาหาความรเอาเอง 5. การจดแบงกลมผเรยน (Organization of Groups) เปนการจดกลมผเรยนใหเหมาะสมกบวธสอนและเพอใหไดเรยนรรวมกนอยางเหมาะสม โดยจะตองพจารณาจากเนอหา วตถประสงคและวธการสอนดวย 6. การกาหนดเวลาเรยน (Allocation of Time) การกาหนดเวลาเรยนหรอการใชเวลาใน การเรยนการสอนจะขนอยกบเนอหาทจะเรยน วตถประสงค สถานทและความสนใจของผเรยน 7. การจดสถานทเรยน (Allocation of Space) การจดสถานทเรยนจะขนอยกบขนาดของกลมผเรยน แตในบางครงสถานทเรยนแตละแหงอาจจะไมเหมาะสมกบวธการสอนแตละอยาง ดงนนจงควรมสถานทเรยนหรอหองเรยนในลกษณะตางกน 3 ขนาด คอ 7.1 หองเรยนขนาดใหญสามารถสอนไดครงละ 50-300 คน 7.2 หองเรยนขนาดเลก เพอใชในการเรยนการสอนแบบกลมยอยหรอการจดกลมสมมนาหรออภปราย 7.3 หองเรยนแบบเสรหรออสระ เพอใหผเรยนไดเรยนตามลาพง ซงอาจเปนหองศนยสอการสอนทมคหาเรยนรายบคคล 8. การเลอกสรรทรพยากร (Allocation of Resources) เปนการทผสอนเลอกสอการสอน ทเหมาะสมกบวตถประสงค เนอหา วธการสอน และขนาดของกลมผเรยน เพอใหการสอนบรรลตามวตถประสงคทตงไว การเลอกใชทรพยากรหรอสอการสอนสามารถแบงไดเปน 5 ประเภท คอ 8.1 สอบคคลและของจรง หมายถง ผสอน ผชวยสอนวทยากรพเศษ หรอของจรงตางๆ เพอชวยในการประกอบการสอน 8.2 วสดและอปกรณเครองฉาย เชน แผนโปรงใส แผน วซด เครองวชวลไลเซอร เปนตน 8.3 วสดและอปกรณเครองเสยง เชน วทย เครองบนทกเสยง เปนตน 8.4 สงพมพ เชน หนงสอ วารสาร รปภาพ เปนตน

43

8.5 วสดทใชแสดง เชน แผนท ลกโลก ของจาลองตางๆ 9. การประเมนสมรรถนะ (Evaluation of Performance) เปนการประเมนสมรรถนความ

สามารถและพฤตกรรมของผเรยน อนเกดจากกระบวนการปฏสมพนธระหวางผสอนกบผเรยน ระหวางผเรยนกบผเรยนดวยกนเอง หรอระหวางผเรยนกบสอการสอนการประเมนนบเปนสงสาคญมากในการเรยน และเปนกระบวนการขนสดทายของระบบการสอนทยดเอาวตถประสงคทตงไวเปนหลกในการดาเนนงาน

10. การวเคราะหขอมลปอนกลบ (Analysis of Feedback) เมอขนตอนของการประเมนเสรจสนลงแลวจะทาใหทราบวา ผลทเกดขนนนเปนไปตามวตถประสงคทตงไวมากนอยเพยงใด ถาผลทเกดขนนนไมเปนไปตามวตถประสงค กตองทาการวเคราะหผลหรอยอนกลบมาพจารณาวาในการดาเนนงานตงแตตนนนมขอบกพรองอะไรบางในระบบ หรอวามปญหาประการใดบาง ทงนเพอเปนแนวทางในการปรบปรงแกไขระบบการสอนใหมประสทธภาพดยงขน

รปแบบการเรยนการสอนของ Brown and Thornton (1971) ไดเสนอรปแบบการเรยนการสอนโดยเนนการจดใหผเรยนเปนศนยกลางในการเรยน โดยพจารณาวธการเรยนรของผเรยนแตละคนเปนสาคญ เพอใหผสอนจดการเรยนการสอนไดสอดคลองกบความตองการ ความสามารถและความสนใจของผเรยน โดยมวธการออกแบบและวเคราะหระบบการสอนเปน 4 หวขอ คอ จดมงหมายในการเรยนการสอน (Goals) สภาพการณ (Conditions) ทรพยากร (Resource) และผลลพธ (Outcomes) ซงมรายละเอยดดงน

ภาพท 4 รปแบบการเรยนการสอนของ Brown and Thornton ทมา : Brown, J. W., and Thornton, J. W, College teaching: a systematic approach. (New York: McGraw-Hill, 1971)

44

1. จดมงหมาย (Goals) ในการเรยนการสอนมจดมงหมายใหผเรยนบรรลผลสาเรจตองกาหนดวตถประสงคและเนอหาสอดคลองจดมงหมาย ผสอนตองเขยนเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรมทสามารถวดหรอสงเกตได และการเลอกเนอหาของบทเรยนตองสอดคลองกบวตถประสงคทตงไว เพอใหผเรยนเปลยนพฤตกรรมเพอผลของการเรยนรตามทกาหนด

2. สภาพการณ ( Condition ) ผสอนควรจดสภาพการณอยางไร และมอะไรบาง เพอใหผเรยนสามารถเรยนอยางไดผลด เพอบรรลตามจดมงหมายทตงไวมการเลอกประสบการณทเหมาะสมแกผเรยน โดยเนนถงสภาพความแตกตางระหวางบคคล เพอการจดรปแบบหรอวธการเรยนทเหมาะสม ประกอบดวย

2.1 การจดประสบการณการเรยน เปนการจดประสบการณในรปลกษณะกจกรรมการเรยนตางๆ เพอนาไปสการเรยนร ประสบการณทนาไปสการเรยนรแบงไดเปนหลายรปแบบ เชน การฝกใหคด การอภปราย การเขยน การอาน การฟง เปนตน

2.2 การจดรปแบบการเรยนการสอน การจดตองคานงถงขนาดของผเรยน วตถประสงคเชงพฤตกรรมและเนอหาบทเรยนดวย ทาไดโดยการจดหองตามขนาดของกลมผเรยน โดยถาเปนผเรยนกลมใหญ ผสอนมกใชวธการบรรยายในหองเรยนใหญถากลมผเรยนมขนาดกลางหรอกลมเลกกใชการบรรยายโดยมการซกถามโตตอบกน และควรมการใชสอการสอนรวมดวย แตถาผเรยนเพยงคนเดยวจะใชการศกษารายบคคลในลกษณะของการใชสอประสม

3. ทรพยากรหรอแหลงวชาการ (Resources) ทรพยากรน หมายถง ทางดานบคลากร การเลอกใชวสดอปกรณและเครองมอทเหมาะสมในการสอน ตลอดจนการจดสถานทและสงอานวยความสะดวกตางๆ ใน การเรยนการสอนดวย ประกอบดวย

3.1 บคลากร มไดหมายเฉพาะเพยงผสอนหรอผเรยนเทานน แตจะหมายรวมถงบคคลทกคนทมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน ผสอนจะตองมบทบาทในการใชสอการสอน เปนผจดสภาพแวดลอม และจดประสบการณการเรยนรแกผเรยนและตองมความสมพนธกบผสอนคนอนๆ เพอปรกษาหรอวางแผนการสอนและแกไขปญหาตางๆรวมกน สวนบทบาทของ “ผเรยน” นน อาจเปนผชวยในการตงจดมงหมายการเรยนการสอนการเตรยมกจกรรมตางๆ การใชสอ ตลอดจนการวดและประเมนผลการเรยนการสอนดวย

3.2 วสดอปกรณและเครองมอ ผสอนจะตองคานงถงสงตางๆ ตอไปน ไดแก ความเหมาะสมกบระดบความร ความสามารถ และประสบการณเดม การใชสอเพอสอดคลองกบวตถประสงคทตงไว ความเหมาะสมของชนดของสอกบกจกรรมการเรยนการสอน สอนนสามารถหาไดในแหลงวชาการหรอในทองถนนน ความสะดวกในการใชอปกรณและเครองมอทใชในการจดประสบการณใหเกดการเรยนการสอนบรรลตามวตถประสงคทต งไวสามารถแยกไดเปน

45

3.3 สถานทและสงอานวยความสะดวก หมายถง การจดสภาพหองเรยนตามขนาดของกลมผเรยน ตลอดจนการจดวสดอปกรณและสอการสอนเพอความสะดวกในการใชดวย สงอานวยความสะดวกและสถานทเหลาน ไดแก หองเรยน หองสมดและหองสอการศกษา เปนตน

4. ผลลพธ (Outcomes) เปนการพจารณาดวา ผลลพธทไดมาสาเรจตามจดมงหมายมากนอยเพยงใด มสงใดบางทจาเปนตองแกไขปรบปรง ทงนหมายถงการประเมนผลและการพจารณาเพอเสนอแนะในการปรบปรงระบบการสอนใหดขน ซงการประเมนผลและการปรบปรงเปนการประเมนผลวา หลงจากการสอนแลวผเรยนไดรบประสบการณการเรยนรและสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมตามจดมงหมายทตงไวบางหรอไม การประเมนผลจะทาใหผสอนสามารถทราบไดวา ระบบการสอนนนมขอบกพรองอะไรบาง เชน แผนการสอนจดมงหมาย สอการสอน เนอหา หรอแมแตความพรอมของผเรยนเอง ทงนเพอเปนแนวทางในการปรบปรงแกไขขอบกพรองตางๆ เหลานนในการสอนครงตอไป

รปแบบการเรยนการสอนของ Dick and Carrey (1989) ไดเสนอรปแบบระบบการเรยนการสอน ทใชเพอฝกอบรมนกออกแบบและพฒนาระบบการสอนอยางแพรหลายโดยเรมจากการกาหนดจดมงหมาย การพฒนาการสอน และการประเมนการเรยนการสอน ซงระบบการออกแบบการสอนมการจดแบงกจกรรมออกเปน 10 ขนตอน ดงน

1. การกาหนดความมงหมายการสอน เปนการกาหนดความมงหมายทตองพฒนาใหสอดคลองกบความมงหมายทางการศกษา จากนนจงวเคราะหความจาเปนและวเคราะหผเรยน

2. การวเคราะหการสอนตามจดมงหมายของการสอน 3. การศกษาพฤตกรรมและคณสมบตของผเรยน 4. การเขยนจดมงหมายเชงพฤตกรรม เพอใหสอดคลองกบจดมงหมายการสอน 5. สรางแบบทดสอบองเกณฑเพอประเมนการเรยนการสอน 6. การพฒนายทธศาสตรการสอนตามจดมงหมายการสอน 7. การเลอกและพฒนาวสดการเรยนการสอน 8. การออกแบบและจดการประเมนผลระหวางเรยน 9. การออกแบบและวดการประเมนผลหลงเรยน 10. การแกไขปรบปรงการเรยนการสอนตงแตขนตอนท 2 ถง 8

46

ภาพท 5 รปแบบการเรยนการสอนของ Dick and Carrey ทมา : Dick, W, Lou Carey, and James O. Carey, The systematic design of instruction. 6th ed. (Boston: Pearson, 2005)

รปแบบการเรยนการสอนของ Kemp (1985) ไดเสนอรปแบบของการพฒนาการสอน โดยแบงขนตอนในการพจารณาระบบการสอนออกเปนขนตอนยอยสาคญ 10 ขนตอน ดงน

ภาพท 6 รปแบบการเรยนการสอนของ Kemp ทมา : Kemp, J.E. , The instructional design process. (New York: Harper & Row Publisher,1985)

47

1. ความตองการในการเรยน จดมงหมายในการสอน สงสาคญ/ขอจากด (Learning Needs, Goals, Priorities/Constraints) การประเมนความตองการในการเรยนนบวามสวนสาคญในการกาหนดจดมงหมายและโปรแกรมการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความตองการนน กลาวไดวาการประเมนความตองการ การกาหนดจดมงหมายและการเผชญกบขอจากดตางๆ ทจะเกดขนเหลาน ลวนเปนสงสาคญขนแรกในการเรมตนของกระบวนการออกแบบการสอนจงจดอยในศนยกลางของระบบ และนบวาเปนพนฐานของขอปลกยอยตางๆ 9 ประการ ในกระบวนการออกแบบระบบการสอนน

2. หวขอเรอง งานและจดประสงคทวไป (Topics-Job Tasks Purposes) ในการสอนหรอโปรแกรมของการอบรมทจดขนนน ยอมประกอบดวยหวขอเรองของวชาซงเปนสงทเกยวของกบพนฐานความรและ/หรอหวของานทเปนพนฐานทางทกษะดานกายภาพตวอยางเชน ในวชาเทคโนโลยการศกษา ผสอนยอมจะแบงหวขอเรองของวชานออกเปนหวขอตางๆ เชน การจดระบบ และโทรทศนการศกษา เปนตน หรอในวชาชางไฟฟา ผสอนจะแบงหวของานใหผเรยนสามารถมทกษะเพอปฏบตงานตางๆ ทางดานนได เชน การตดตงสายไฟและการเชอมตอสายไฟ เหลานเปนตน ซงหวขอทงสองอยางนยอมตองมการเขยนเปนจดประสงคทวไปไว เพอใหทราบอยางแนนอนวา ผสอนตองการจะใหผเรยนมความรพนฐานและทกษะสามารถทางานอะไรไดบางเมอเรยนจบบทเรยนนนแลว จดประสงคทวไปและหวขอตางๆ นจะเปนเสมอนกรอบในการออกแบบโปรแกรมการเรยนการสอน ซงประกอบดวยเนอหาความรและวตถประสงคตางๆ ของการเรยน

3. ลกษณะของผเรยน (Learner Characteristics) เปนการสารวจเพอพจารณาดถงภมหลงดานสงคม การศกษา และสภาพเศรษฐกจของผเรยนแตละคนทงนเพอความสะดวกในการจดสภาพการเรยนรและวธ การเรยนใหเหมาะสมตามความสามารถและความสนใจของผเรยน

4. เนอหาวชาและการวเคราะหงาน (Subject Content, Task Analysis) ในการวางแผนการสอนนน เนอหาวชาทเกยวของกบหวเรองนบวาเปนสงสาคญมากอยางหนง ซงเนอหานจาเปนตองมการเรยบเรยงตามลาดบขนตอนใหเหมาะสมและงายตอความเขาใจของผเรยน ซงเนอหาวชาและการว เคราะหงานนสามารถใชเพอเปนเกณฑในการกาหนดวตถประสงคหรอเพอจดหาโสตทศนปกรณ และเพอเปนการออกแบบเครองมอทดสอบเพอประเมนการเรยนกได

5. วตถประสงคของการเรยน (Learning Objectives) เปนการตงวตถประสงคของการเรยนวา ผเรยนควรรหรอสามารถทาอะไรไดบางเมอเรยนบทเรยนนนจบแลว นอกจากนนผเรยนจะตองมพฤตกรรมอะไรบางทสามารถวดหรอสงเกตเหนได วตถประสงคนจงตองเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรม เพอเปนการวางโครงรางของการสอน เปนการชวยในวางแผนการสอนและจดลาดบเนอหาวชา ตลอดจนเปนแนวทางประเมนผลผเรยนและประสทธภาพของการเรยนการสอนดวย

48

6. กจกรรมการเรยนการสอน (Teaching/Learning Activities)ในการวางแผนและเลอกกจกรรมการเรยนการสอนนน ผสอนควรจะคานงถงแบบแผนสาคญ 3อยางคอ การเสนอเนอหาในชนเรยนควรเปนแบบใด วธการเรยนของผเรยนควรเปนอยางไรและกจกรรมทกอใหเกดปฏสมพนธระหวางผสอนกบผเรยนควรมอะไรบาง ซงสงตางๆ เหลานยอมขนอยกบความเหมาะสม เชน ควรมการเสนอเนอหาการเรยนในชนแกผเรยนพรอมกนในคราวเดยวทงหมด หรอควรใหเปนการเรยนรายบคคล หรอการสรางเสรมประสบการณแกผเรยนนน ควรจะใชวธการอภปรายหรอวธการทากจกรรมกลม เปนตน การจดกจกรรมการเรยนการสอนทเหมาะสมยอมขนอยกบสภาพการณตางๆ หลายประการ นบตงแตจดมงหมาย ลกษณะของผเรยน เนอหาวชาและการวดผล โดยทผสอนตองคานงถงกลมผเรยนวามขนาดเทาใด เพอทจะสามารถจดกจกรรมใหสอดคลองกบจดมงหมายของวชาและความสนใจของกลม นอกจากนนการเลอกวสดอปกรณสอการสอนกตองใหสมพนธกบกจกรรมการเรยนการสอนดวย

7. ทรพยากรทใชในการสอน (Instructional Resources) ทรพยากรในทน หมายถง สอการสอนทจะชวยสนบสนนและสงเสรมใหกจกรรมการเรยนการสอนเปนไปไดอยางมประสทธภาพ สอตางๆ เหลานสามารถแยกไดเปน 6 ประเภท คอ ของจรง สอทไมใชเครองฉาย เครองเสยง ภาพนงทใชกบเครองฉาย ภาพเคลอนไหวทใชกบเครองฉาย และการใชสอประสม ผสอนตองเลอกสอมาใชใหเหมาะสมโดยคานงถงกลมผเรยนและสถานการณการเรยนการสอนดวย

8. บรการสนบสนน (Support Services) บรการสนบสนนและการจดสงอานวยความสะดวกในการเรยนการสอนนบเปนสงสาคญอยางหนง ทงนยอมขนอยกบงบประมาณของโรงเรยนหรอสถาบนการศกษาแตละแหงวา จะมงบประมาณในการวาจางบคลากรและซอวสดอปกรณเพอใชในการศกษามากนอยเพยงใด การบรการนรวมไปถงคาใชจายในการใหคาปรกษาและวางแผนของนกวชาการ การทดลองผลงาน การฝกอบรม บรการสนบสนนนแบงเปน 6 ประเภท คอ งบประมาณ สถานทอาคารเรยน สอวสด อปกรณ บคลากร และตารางเวลาทเหมาะสมในการทางาน

9. การประเมนผลการเรยน (Learning Evaluation) เพอเปนการประเมนผลวา ผเรยนนนไดรบความรสามารถบรรลผลตามจดมงหมายทตงไวหรอไม และมากนอยเพยงใด โดยการสรางเครองมอทดสอบและวดผล ทงนเพอเปนการทราบขอบกพรองตางๆ ของระบบการสอนและเพอเปนแนวทางในการปรบปรงแกไขระบบการสอนนนตอไป

10. การทดสอบกอนการเรยน (Pretesting) เปนการทดสอบวา ผเรยนมประสบการณเดมและพนความรเกยวกบเรองทจะสอนใหมอยางไรบาง หรอมความรความชานาญอะไรบางเกยวกบวชาทเรยนมาแลว ซงการประเมนผลกอนการเรยนเปนเครองชความพรอมของผเรยนวา ผเรยนควร

49

รปแบบการเรยนการสอนของ Seels and Glasgow (1990) ไดเสนอการจดระบบการเรยนการสอน โดยแบงออกเปน 10 ขนตอนดงน

ภาพท 7 รปแบบการเรยนการสอนของ Seels and Glasgow ทมา : Seels, B. and Glasgow, Z, Exercise in instructional design. (Columbus, OH : Merrill, 1990)

1. การวเคราะหปญหา (Problem Analysis) เปนการพจารณาวา เกดปญหาอะไรในการเรยนการสอน โดยผานการรวบรวม และเทคนคการประเมน และระบสงทเปนปญหา

2. วเคราะหการสอนและกจกรรม (Task and Instructional Analysis) เปนการรวบรวมขอมล และวเคราะหขอกาหนดดานเจตคต เพอกาหนดสงทไดเรยนมากอน

3. การกาหนดวตถประสงคและแบบทดสอบ (Objective and Tests) เปนการกาหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรมและแบบทดสอบองเกณฑ

4. กลยทธการเรยนการสอน (Instructional Strategy) เปนการตดสนใจเกยวกบกลยทธและองคประกอบดานการเรยนการสอน

5. การตดสนใจเลอกสอการสอน (Media Decision) เปนการเลอกสอ การเรยนการสอนและวธการใชเพอทาใหการเรยนการสอนบรรลผล

50

6. การพฒนาการสอน (Materials Development) เปนการวางแผนสาหรบผลผลตการพฒนาวสด เครองมอหรอโปรแกรมทใชในการเรยนการสอน

7. การประเมนผลยอยระหวางเรยน (Formative Evaluation)เปนการประเมนผลเพอปรบปรงการเรยนการสอน รวบรวมขอมลและตรวจสอบพฒนาการของผเรยน

8. การนาไปใชและการบารงรกษา (Implementation Maintenance) เปนการนาไปใชเพอพฒนาการเรยนการสอน

9. การประเมนผลรวมภายหลงการเรยน (Summative Evaluation) เปนการพจารณาประเมนผลวาผานเกณฑทกาหนดหรอไม

10. การเผยแพรและขยายผล (Dissemination Diffusion)เปนขนของการจดการใหมการเผยแพร ขยายผลนวตกรรมการเรยนการสอนทพฒนาขน

3. แนวคดเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการ

ความหมายของการเรยนการสอนแบบบรณาการ UNESCO (1981:10) & Beane. (1991: 9) ใหความหมายทสอดคลองกน คอ การบรณาการเปนการสรางความรและประสบการณขนใหมในลกษณะการผสมผสานเขาดวยกนทงหมดเพอใหสอดคลองกบความตองการและสภาพจรงของผเรยน Travass and Revores. (1990: 9) กลาววา การบรณาการ เปนวถการจดประสบการณการเรยนรใหมความสมพนธกน เพอใหผเรยนไดเหนความสอดคลองกบสงทเรยนในโรงเรยนกบสภาพในสงคมจรงและการจดประสบการณนอกจากจะมการจดเตรยมโดยยดถอความสมพนธขางตนแลว ยงตองคานงถงความเหมาะสมของผเรยนเปนสาคญ

Lake (2000:3) กลาววา การเรยนรแบบบรณาการ เปนการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ เปนการเรยนรทเชอมโยงเนอหาสาระทงหลายเขาดวยกนอยางมความหมาย และสามารถนาไปประยกตใชในชวตจรง

ลดดา ศลานอย (2543: 22) ไดสรปการบรณาการไววา การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนสามารถเชอมโยงความรในเนอหาวชาตางๆทมความสมพนธเกยวเนองกนโดยใชวชาหนงหรอเนอหาใดเนอหาหนงเปนแกนเมอผสอนนามาใชในการเรยนการสอนตองคานงถงทมงานโดยการปรกษาหารอเสนอแนะใหความคดเหนรวมกนในการสอนเทคนคนตองอาศยทมงานทมประสทธภาพ

51

สรพชร เจษฎาวโรจน (2546: 25-31) กลาววา การจดการเรยนรแบบบรณาการเปนการเรยนรในลกษณะองครวมจดการเรยนรดวยรปแบบหรอวธการทหลากหลาย เนนการจดการเรยนการสอนตามสภาพจรงการเรยนรดวยตนเอง การเรยนรรวมกน การเรยนรจากธรรมชาต การเรยนรจากการปฏบตจรงและมการวดและประเมนผลทสอดคลองกบการจดกจกรรมการเรยนรโดยประเมนจากการปฏบต(Performance Assessment)และประเมนตามสภาพจรง(Authentic Assessment)

ทศนา แขมมณ (2550) กลาววา การจดการเรยนการสอนโดยเนนการบรณาการ หมายถง การนาเนอหาสาระทมความเกยวของกนมาสมพนธใหเปนเรองเดยวกน และจดกจกรรมการเรยนรใหผเรยนเกดความรความเขาใจในลกษณะทเปนองครวม และสามารถนาความรความเขาใจไปประยกตใชในชวตประจาวนได

จากคานยามและความคดเหนของนกวชาการทกลาวมาแลวขางตนสรปไดวา การเรยนการสอนแบบบรณาการ หมายถง การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ เปนการเรยนรทเชอมโยงเนอหาวชาตางๆทมความสมพนธเกยวเนองกนใหเปนเรองเดยวกนและจดกจกรรมการเรยนรใหผเรยนเกดความรความเขาใจในลกษณะทเปนองครวมจากการปฏบตจรงและมการวดและประเมนผลทสอดคลองกบการจดกจกรรมการเรยนรโดยประเมนจากการปฏบตและประเมนตามสภาพจรง

รปแบบการจดการเรยนรแบบบรณาการ เบญมาศ อยเปนแกว (2545) กลาววา รปแบบการสอนแบบบรณาการ ม 4 รปแบบดงน 1. แบบสอดแทรก (Infusion Instruction) เปนการสอนแบบบรณาการสอดแทรกเนอหา

ของวชาอนๆ เขาไปในวชาของครผสอน ครวางแผนการสอนและดาเนนการสอนคนเดยว 2. แบบคขนาน (Paralled Instruction) เปนการสอนแบบวางแผนรวมกนสอนคนละวชา

ตางคนตางสอนไป แตหวขอเรอง ความคดรวบยอด ปญหาเดยวกน ระบสงทรวมกนและตดสนรวมกน จะนาไปสอนอยางไรในวชาของตน

3. แบบสหวทยาการ (Multidisciplinary Instruction) เปนการสอนคลายๆแบบทสอง ครผสอนตงแต 2 คนขนไป สอนตางวชากน มงสอนหวเรอง ความคดรวบยอดและปญหา ตางคนตางสอน แตมอบหมายใหผเรยนทาโครงการรวมกน ซงจะชวยเชอมโยงสาขาวชาตางๆ เขาดวยกน วางแผนโครงการรวมกน

4.แบบขามวชาหรอสอนเปนคณะ (Transdisciplinary Instruction) เปนการสอนทครผสอนวชาตางๆ มารวมกนเปนคณะ วางแผนปรกษาหรอรวมกนดาเนนการสอนนกเรยนกลมเดยวกน

52

Fogarty (1991a ; 1991b , 2002: 61-65) และ Fogarty and Stoehr (1995) ไดแบงรปแบบการจดการเรยนรแบบบรณาการออกเปน 10 รปแบบ (จดเปนกลมได 3 กลม) ดงตารางท 3 ตารางท 3 รปแบบการจดการเรยนรแบบบรณาการ

รปแบบ ลกษณะ/วธการ ขอด/ขอเสย แยกสวน ลกษณะ: การบรณาการภายในวชาเดยวกน 1. ขอด: ทาใหมองเหนเปน

วชาแยกและชดเจน (Fragmented Model)

มการเรยงลาดบหวขอเนอหาสาระตาม ความเหมาะสม วธการ: เนนการสอนในวชาใดวชาหนงโดยเฉพาะโดยการแยกรายวชาแตละวชาออกจากกนแตครผสอนจากแตละสาขาวชา จะรวมกนอภปรายและคดเลอกเนอหาสาระทสาคญของแตละวชา แมไมใชการบรณาการเนอหาอยางแทจรง แตเปนการเตรยมการสาหรบการบรณาการ หลกสตรสาขาวชารวมกนตอไป

ขอเสย: นกเรยนมองไมเหนความเชอมโยง และการถายโอนความรเปนไปไดยาก

ขอด: ความคดหลกมความเชอมโยง ทาใหสามารถทบทวน ปรบและผสมผสานระหวาง

2. เชอมโยง ลกษณะ: เนอหาสาระ 2 หวขอสามารถสอนเชอมโยงสมพนธถงกน (Connected Model)

วธการ: มการสอนแบบแยกรายวชาแตมการจดหนวยการสอนใหเชอมโยงกนสวนใหญจะเชอมโยงเปน 2 ลกษณะ คอ หวขอ

ความคดภายในวชา

(Theme) และ Thread หวขอจะเปนแนวคดใหญ เชน Pattern, Change, Discovery ขณะท Threads จะเปนทกษะหรอเครองมอ เปนสวนใหญ เชน ทกษะการคด ทกษะทางสงคมและทกษะการจดระบบขอมล เปนตน

ขอเสย: ไมมความ เชอมโยงระหวางวชา การเนนหนกในเนอหาวชา เกดขนภายในวชาเดยว เทานน

53

ตารางท 3 รปแบบการจดการเรยนรแบบบรณาการ (ตอ) รปแบบ ลกษณะ/วธการ ขอด/ขอเสย

ลกษณะ: ในการสอนแตละหวขอ สามารถนาทกษะตางๆ มาบรณาการรวมกน

3. ทกษะสมพนธ ขอด: มหลายเรองทไดรบ (Nested Model)

การเนนหนกในเวลา เดยวกน ทาใหการเรยนร วธการ: เปนรปแบบการบรณาการภายใน

วชาเดยวโดยการบรณาการทกษะตางๆ ไดแก ทกษะทางสงคม (การจดระบบ การวางแผน การตดสนใจการอภปราย การมบทบาทในการทางานกลมการประณประนอม การแกปญหาความขดแยง)ทกษะทางความคด (การทานาย การอางอง การเปรยบเทยบ การจาแนก การลงความเหน การตงสมมตฐาน การจดลาดบ การประเมน เปนตน) และทกษะการจดระบบขอมล (การนาเสนอขอมลในตาราง กราฟ แผนภม เปนตน)

เกดความงอกงามและ เสรมความรของผเรยน ใหสมบรณยงขน ขอเสย: นกเรยนอาจเกด ความสบสนและมองไม เหนแนวคดหลกของ กจกรรม

เชอมโยงตอเนอง 4. ลกษณะ: เนอหาสาระหรอความคดรวบยอดของ 2 วชาทสมพนธกน นามาจดสอนในชวงเวลาเดยวกน

ขอด: แนวทางความรท เรยนพงไปในทศทาง (Sequenced Model)

เดยวกนอยางตอเนอง ไมสบสนและไมนาเบอ วธการ: เปนการบรณาการการสอน 2 วชา

ในหนงภาคการศกษาหรอหนงปการศกษา โดยผสอนแตละวชารวมกนพจารณาหนวย การเรยน หวขอ ทกษะและแนวคดทคลายกนของแตละวชา นามาเชอมโยงกน ปรบกจกรรมการเรยนการสอนใหชดเจนขน และวางแผนจดการสอนในชวงเวลาเดยวกนทง 2 วชาแตยงคงสอนแยกตามวชา เพยงแตจดเรยงลาดบหนวยการเรยนรใหม ใหเหมาะสมเพอการบรณาการ จงเปนขนแรกของการบรณาการขามวชา

ขอเสย: ตองมการยดหยน และการประสานงานทด ของผรวมงานจดการเรยน การสอน

54

ตารางท 3 รปแบบการจดการเรยนรแบบบรณาการ (ตอ) รปแบบ ลกษณะ/วธการ ขอด/ขอเสย

ขอด: มการเชอมโยงกน มสวนรวม 5. ลกษณะ: เนอหาสาระหรอความคดรวบยอดของ 2 วชา ทมบางสวนคาบเกยวกน ระหวางวชาตางๆ ทาให (Shared Model)

สามารถถายโยงความคด รวบยอดงายขน วธการ: การจดหลกสตรแบบบรณาการใน

ลกษณะน เปนการบรณาการระหวาง 2 วชาทมสาระความรและความคดรวบยอดทคาบเกยวกน โดยผสอนวางแผน การสอน ทกษะ และเจตคตรวมกนซงอาจกาหนดเปนหวขอหรอโครงงานรวมกนในหวขอทมความคดรวบยอดรวมกน สวนหวขออนๆกสอนไปตามปกต

ขอเสย: อาจเกดปญหา

เรองเวลาในการจดการเรยนการสอน และความรวมมอในการทางานรวมกน

ลกษณะ: เปนการบรณาการระหวางวชาหลายวชามการกาหนดหวขอเรอง แลวเชอมโยงไปสเนอหาสาระของวชาตางๆ ทสมพนธกน

6.ใยแมงมม (Webbed Model)

วธการ: มลกษณะการบรณาการ โดยการกาหนดประเดน (Theme) ขนมาจากการวเคราะหหลกสตรและบรบทของสงคม นาไปพจารณาเปรยบเทยบหาประเดนในรายวชาตางๆ ทสอดคลองกน แลวเชอมโยงไปสวชาเหลานน ประเดนทตงขนอาจจะตงเปนหวขอ ความคดรวบยอด ทกษะหรอเจตคต

ขอด: ไดหวขอเรองทเปน ประเดนสาคญเกยวของกบปญหาสงคมหรอชวตจรง ขอเสย: มความยากในการ เขยนหลกสตรทกาหนด ประเดนซงบรณาการกบ วชาตางๆ หลายวชา และ ยากในการควบคมระยะ เวลาในการจดกจกรรม การเรยนการสอน

55

รปแบบ ลกษณะ/วธการ ขอด/ขอเสย ทกษะครอมวชา ลกษณะ: เปนการบรณาการ โดยมงฝก

ทกษะใดทกษะหนงในหลายวชา 7. ขอด: ผเรยนมองเหน (Threaded Model)

ความสมพนธของรายวชา ตางๆ และผสอนเชอมโยงทกษะทเรยนจากวชาอนในวชาของตนได

วธการ: เปนการบรณาการทเนนทกษะชวตมากกวาเนอหาสาระของรายวชา ไดแก ทกษะในการคดการรวมมอและการจดการ โดยเชอมโยงทกษะชวตผานการเรยนการสอนในรายวชาพนฐาน

ขอเสย: วชาตางๆ ยงแยกกนอย ขอด: ชวยใหผเรยน 8. สมพนธ ลกษณะ: เนอหาสาระหรอความคดรวบ

ยอดของวชาตางๆ ทคาบเกยวกน (Integrated Model)

มองเหนความเชอมโยง ระหวางวชา ซงจะไดรบ

วธการ: เปนการบรณาการวชาขามหลาย ความสนใจเมอเหนความ วชาหรอสหสาขาวชา โดยนา เชอมโยง ความสมพนธของวชาการทบซอนในหวเรองใหญ ไดแก ความคดรวบยอด ทกษะหรอเจตคต และสอนรวมกนเปนทมหรอผ สอนคนใดคนหนงหรอสองคนรบหนาทเปนผสอนกไดใหผเรยนทางานชนเดยวกนและประเมนผลรวมกน

ขอเสย: ตองอาศยทมทม ผสอนตางวชากนมา วางแผนและทาการสอน รวมกน

ขอด: การบรณาการ 9.ฝงตว ลกษณะ: เปนการนาความรทไดเรยนรจากวชาตางๆมาใชรวมกน เปนการบรณาการทเกดจากภายในตวของผเรยนเองและเปนการบรณาการตามชวตจรงของผเรยน

จะเกดขนภายในผเรยน (Immersed Model)

วธการ: เปนการบรณาการภายในของผเรยนโดยผเรยนจะบรณาการขอมลใหมกบขอมลเ ก า ท มอยภายในตวผ เ รยน ผเรยนอาจศกษาเชงลกในวชาเดยวทตนสนใจ

ขอเสย: ผเรยนอาจจะ ประสบสภาพคบแคบ

56

ตารางท 3 รปแบบการจดการเรยนรแบบบรณาการ (ตอ) รปแบบ ลกษณะ/วธการ ขอด/ขอเสย

ฝงตว (ตอ) เชน การฝงตวศกษาเรองใดเรองหนงเปนระยะเวลานาน ซงตองใชความรความสามารถหลายดาน โดยอาศยพนฐานความรจากศาสตรตางๆ ตามความจาเปน เพอประโยชนตอการสรางความรความเขาใจในเรองนนๆ ซงผ สอนจะเปนผ ชวยเหลอใหผ เ รยนสามารถเชอมโยงความรจากศาสตรตางๆ เขาดวยกนได เชน ใหแสดงความคดดวยตาราง แผนภม การพด อภปราย เปนตน

9.(Immersed Model)

10. เครอขาย ขอด: เปนการปฏบตเชง ลกษณะ: เปนการนาความรทงทเรยนร และไดมาจากแหลงเรยนรตางๆ มาเชอมโยงกน

ลก ผเรยนจะรสกตนเตนกบความร ทกษะหรอแนวคดใหมทเขาไดเรยนร

(Networked Model)

วธการ: เปนการบรณาการโดยผเรยน จากการเลอกเครอขาย และแหลงทรพยากรทหลากหลายของผเชยวชาญ โดยผเรยนจะศกษาเรองทสนใจในเชงลกกอน และเชอมโยงไปสการศกษาเรองอนๆทเกยวของ เปนการขยายขอบเขตการศกษาใหกวางขน ซงจะเปนการเรมสรางเครอขายการเรยนร

ขอเสย: ความพยายามของ ผเรยนอาจจะถกเกลย กระจายออกไปมาก ทาให เกดการเรยนรทแผวบาง จนกระทงไมเกดประสทธภาพ

57

แนวทางการจดการเรยนรแบบบรณาการ แนวทางในการจดการเรยนรแบบบรณาการ มอย 3 ประการ (ดษฎ สตลวรางค, 2538: 47-

50และ อรญญา สทธาสโนบล ,2545: 20-26) ดงน 1. ยดจดประสงคการเรยนร โดยใชจดประสงคการเรยนรเปนหลกในการบรณาการใช

จดประสงคการเรยนรทถอดมาจากหลกสตรทเนนสหวทยาการ หลกสตรเนนประโยชนในชวตประจาวน จดประสงคเหลานเปนจดประสงคใหญๆ ครอบคลมทกปรเขตของสมรรถภาพของมนษย เชน ดานความรสก ทกษะปฏบต เชาวปญญา การสอสาร การแกปญหา คานยมและทกษะ เปนจดประสงคจาพวกททาใหผเรยนม Vision of the Whole จดประสงคใหญแตละจดประสงคเหลานจะนาไปสกจกรรมการเรยนรทหลากหลาย นาไปสการดงความรจากสาขาวชาตางๆ ทเกยวของมาจดบรณาการเปนหนวยเดยวกน และนาไปสการจดสอการเรยนรทเปนบรณาการดวยหลกคดแบบนสนองหลกสตรมากกวาสนองผเรยน

2. ยดกจกรรมการเรยนร เปนการเรมตนคดจากกจกรรมการเรยนร โดยมแนวทางวาตองจดกจกรรมการเรยนรดงน

2.1 ผเรยนไดเปนผกระทาทมสวนรวมกจกรรมการเรยนรทางกรยาอาการ ความคด ความรสก ไมใชการทาตามคาบอก ตองหลากหลาย ครอบคลมดานหลกๆของชวตผเรยน

2.2 ประเดนสาระของกจกรรมตองสอดคลองกบชวตภมหลงของผเรยน เชน ให ผเรยนไดทาโครงการโดยเรมตงแตการวางแผนโครงการ กาหนดและจดหาทรพยากร กาหนดระเบยบวธดาเนนการและประเมนผลการดาเนนการตามโครงการ ปฏบตการตามแผน ปรบปรงการปฏบตงาน ประเมนผลและสรปรายงาน ซงจะนาไปสการจดสอการเรยนรทเปนบรณาการ นาไปสการดงความรจากสาขาวชาตางๆ ทเกยวของมาจดบรณาการเปนหนวยเดยวกน และนาไปสการเรยนรหลายปรเขตในหนวยการเรยนเดยวกน เชน ไดคดแกปญหา ไดลองถกลองผด ไดตงสมมตฐาน ไดรสกประสบความสาเรจ ไดสอสารกบเพอนในเชงสรางสรรคเปนตน หลกคดแบบนเนนวธการมากกวาหลกสตรและผเรยน จงใชไดดในกรณทมหลกสตรระดบโรงเรยนหรอกรณทเปนหลกสตรระยะสนๆ ซงคอนขางสอดคลองกบวฒนธรรม ภมหลง ความถนดความสนใจของผเรยนอยแลว เชน วธการสอนแบบโครงการ วธสอนแบบหนวยสหสาขาวชาวธสอนเปนทม เปนตน

3. ยดผเรยน เปนการยดผเรยนเปนหลกในการกาหนดจดประสงคและกจกรรมการเรยนร โดยยดหลกความพรอม ความสนใจ ความถนด การมเวลาของผเรยน เปนตนตวอยางทสมบรณของการใชหลกคดแบบน ไดแก การเรยนแบบเอกตภาพ การเรยนโดยอสระ(Independent Study) การทาโครงงานอสระ โดยผสอนและผเรยนประชมรวมกนในการกาหนดหลกสตร จดประสงคการ

58

ประโยชนของการจดการสอนแบบบรณาการ สรพชร เจษฎาวโรจน (2546: 22-23) กลาวถงประโยชนของการจดการสอนแบบบรณาการ

ไวดงน 1. ทาใหผเรยนสามารถเชอมโยงการเรยนรระหวางความรเดมกบความรใหม ทาใหสามารถ

เรยนรไดเรวขนและเกดความเขาใจอยางลกซง 2. นกเรยนไดรบความสนกสนานในการเรยนเพราะไดเรยนรอยางรอบดาน 3. นกเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมาย จากการเชอมโยงความคดรวบยอดจากศาสตร

ตางๆ และไดรบความรทสอดคลองกบความสนใจและสมพนธกบชวตจรง ทาใหสามารถนาความรไปใชใหเกดประโยชนกบตนเองได

4. ผเรยนสามารถฝกทกษะตางๆ ควบคกนไป 5. สงเสรมการเรยนรรวมกนระหวางครกบนกเรยน ทาใหนกเรยนเกดความภาคภมใจใน

การเปนสวนหนงของการเรยน 6. สงเสรมความคดสรางสรรคในดานตางๆ เชน ภาษา ดนตร ศลปะ เปนตน งานวจยทเกยวของกบการบรณาการ

งานวจยในประเทศ

ศรรชส อนสข (2550) ไดศกษาเรองการสรางรปแบบการเรยนการสอนรายวชาเคมแบบบรณการสาหรบสงเสรมความเอออาทรของนกศกษาหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต ชนปท 1 ในวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนพทธชนราช การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) เพอสรางและพฒนารปแบบการเรยนการสอนรายวชาเคมแบบบรณาการสาหรบสงเสรมความเอออาทรของนกศกษาหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต ชนปท 1วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน พทธชนราช 2) เพอศกษาพฤตกรรมการแสดงออกของความเอออาทรของนกศกษาหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต ชนปท 1

59

ผลการศกษาเปรยบเทยบพฤตกรรมความเอออาทรของนกศกษากอนเรยนและหลงเรยนพบวา พฤตกรรมความเอออาทรกอนเรยนและหลงเรยนของนกศกษาทงหมดแตกตางกน แสดงวานกศกษาทงหมดมพฤตกรรมความเอออาทรหลงเรยนสงกวากอนเรยนทง 10 คณลกษณะ คอ 1) การสรางระบบคานยมทเหนแกประโยชนของคนอน 2)สรางความศรเชอมนศรทธาและความหวง 3) ความไวตอความรสกของตนเองและผอน 4) การสรางสมพนธภาพระหวางบคคล 5) การสงเสรมการยอมรบและการระบายความรสกทงทางบวกและลบ 6) การใชกระบวนการดแลในการแกไขปญหาอยางสรางสรรคและเปนระบบ 7) การสงเสรมการเรยนรทเขาถงบคคลบคคล 8) การสนบสนนแกไขปองกนสงแวดลอม กาย จต สงคม 9) ชวยเหลอเพอตอบสนองความตองการของมนษย และ10) การดารงไวซงความเชอในจตวญญาณและโลกทศน และเมอศกษารายบคคลจากบนทกการเรยนร

พระนนท จระยงมงคล (2551) ไดศกษาเรองแบบจาลองการเรยนการสอนแบบบรณาการเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการแกปญหาทางการพยาบาลของนกศกษาพยาบาล ในสงกดสถาบนพระบรมราชชนก พบวา 1)ปญหาการใชหลกสตรและการเรยนการสอนแบบบรณาการ คอ ความเขาใจในหลกสตร ความพรอมและความสามารถในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของผสอน ความสามารถในการคนหาขอมลของผเรยน 2) ไดแบบจาลองทมชอวา 6S Success Learning Model ซงประกอบดวยกจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการและขนตอนการจดการเรยนการสอน 6 ขนตอน คอ ขนประเมนความร ขนการคนควาทบทวนความร ขนการสะทอนสงทไดจากการเรยนร ขนประชมกลมยอย ขนเสนอผลงานและแลกเปลยนการเรยนร ขนประเมนผลการเรยนร 3) นกศกษาทเรยนดวยแบบจาลองและเรยนดวยแบบปกตมคะแนนของแบบทดสอบและทกษะการแกปญหาทางการพยาบาลกอนการเรยนไมแตกตางกน 4) นกศกษาทเรยนดวยแบบจาลองมผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการแกปญหาทางการพยาบาลสงกวานกเรยนทเรยนดวยแบบปกต 5) แบบจาลองการเรยนมคาดชนประสทธผลสงกวาเกณฑมาตรฐาน

ประวทย สมมาทน (2552) ไดศกษาเรองการพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบรวมมอบนเครอขายคอมพวเตอรสาหรบนกศกษาระดบปรญญาตร โดยอาศยแนวทฤษฎคอนสตรคตวสตพบวา การสงเคราะหรปแบบการเรยนการสอน ไดรปแบบทมองคประกอบ 4 องคประกอบ คอองคประกอบดานทฤษฎทเกยวของ ไดแก ทฤษฎการเรยนรแบบรวมมอ ทฤษฎการเรยนการสอนบนเครอขายคอมพวเตอร แนวทฤษฎคอนสตรคตวสต องคประกอบดานหลกการ ไดแก บทบาท

60

ปราโมทย จนทร เรอง (2553) ไดศกษาเรองการพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการทกษะการคดและการสรรค สรางความร สาหรบนกเรยนชวงชนท 2 มวตถประสงค เพอพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการทกษะการคดและการสรรคสรางความรสาหรบนกเรยนชวงชนท 2 กลมตวอยางทใชในการวจยไดแก นกเรยนชวงชนปท 2 ปการศกษา 2551 จากการสมอยางงาย แบงเปนกลมมดลอง 30 คน กลมควบคม 30 คน การวจยแบงเปน 2 ขนตอน ขนตอนแรกเปนการพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอนและเอกสารประกอบรปแบบการจดการเรยนการสอน ขนตอนทสองเปนการทดลองใชรปแบบการจดการเรยนการสอน ผลการวจยพบวา รปแบบการจดการเรยนการสอน ซงมองค ประกอบสาคญ 6 องคประกอบ คอ หลกการ จดประสงค โครงสรางเนอหา การวเคราะหงาน หนวยการเรยนการสอน การวดและประเมนผล การเรยนร เอกสารประกอบรปแบบม 3 เลม คอ คาแนะนาการใชรปแบบการจดการเรยนการสอน หนวยการเรยนการสอน และคาแนะนา การวดและประเมนผลการเรยนร ทกษะการคดและการสรรคสรางความรของนกเรยนชวงชนท 2 ทเรยนตามรปแบบการจดการเรยนการสอนทพฒนาขนหลงเรยนสงกวากอนเรยน และสงกวาการเรยนตามปกต ผลงานการสรรคสรางความรโดยภาพรวมอยในระดบ ด และคะแนนเจตคตตอการเรยนตามรปแบบของนกเรยนอย ในระดบมาก

จราภรณ หนสวสด (2554) ไดศกษาเรองการพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการผานเวบตามแนวทฤษฎการขยายความคด เพอสงเสรมผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถในการแกปญหาและการถายโยงการเรยนรของผเรยนในระดบอดมศกษา มวตถประสงค 1.เพอพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการผานเวบตามแนวทฤษฎการขยายความคด 2.เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถในการแกปญหา และการถายโยงการเรยนรของ

61

กนษฐกานต ปนแกว (2554) ไดศกษาเรองการพฒนารปแบบการเรยนการสอนบนเวบ โดยใชกระบวนการจดการความร เพอพฒนาความสามารถในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษาปรญญาตรงานวจยน มวตถประสงคเพอ 1) พฒนารปแบบการเรยนการสอนบนเวบ โดยใชกระบวนการจดการความร เพอพฒนาความสามารถในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษาปรญญา

62

จตพร อศวโสวรรณและคณะ (2556) ไดศกษาเรองการพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยการจดประสบการณตามแนวคดคอนสตรคตวสต เพอพฒนาการคดวเคราะหและผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 มวตถประสงคเพอ พฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยการจดประสบการณตามแนวคดคอนสตรคตวสตเพอพฒนาการคดวเคราะหและผลสมฤทธทางการเรยน และประเมนผลการใชรปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขน การดาเนนการวจยแบงเปน 3 ระยะ คอระยะท 1 การพฒนารปแบบการเรยนการสอน ระยะท 2 การตรวจสอบคณภาพรปแบบการเรยนการสอนโดยการทดลองสอน ระยะท 3 การประเมนผลการใชรปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขน ผลการวจยพบวา 1) รปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขน ม 4 องคประกอบ คอ (1) หลกการ ประกอบดวย การเรยนรแบบองครวม การสงเสรมการคดหรอกระตนใหใชความคด การเรยนรดวยการลงมอกระทา การทางานกลม และการนาเสนอผลงาน (2) วตถประสงค เพอพฒนาการคดวเคราะหและผลสมฤทธทางการเรยน (3) กระบวนการของรปแบบการเรยนการสอนประกอบดวย 2 ขนตอน คอ การพฒนาขอบเขตเนอหา และสรางหนวยบรณาการ กบ การปฏบตการสอนซงประกอบดวย 5 ขนตอน คอ ขนจดประกายความสนใจ ขนสารวจตรวจสอบ ขนขยายความคด ขนนาสการปฏบต และขนสรปและประเมน

63

(4) การวดและประเมนผล ประกอบดวยการวดและประเมนผลระหวางการจดการเรยนร และการวดและประเมนผลหลงการจดการเรยนร 2) ผลการประเมนผลการใชรปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขน พบวา นกเรยนมคะแนนเฉลยการคดวเคราะหและผลสมฤทธทางการเรยนหลงการทดลองสงกวากอนการทดลอง

งานวจยตางประเทศ Ahmad Arshad (2001) ไดศกษาเรองรปแบบการเรยนรแบบบรณาการ: ผลการออกแบบการเรยนการสอนออนไลนบนพนฐานทางทฤษฎ มวตถประสงคเพอ ศกษาผลการใชรปแบบการเรยนรแบบบรณาการ (ILM)รวมทงศกษาเพอสารวจถงเครองมอบนเวบ ทสามารถนามาชวยสนบสนนผลลพธทางการเรยนร การใชวธการทเปนกระบวนทศนทหลากหลายทผสมผสานสงทดทสดของทงความรความเขาใจและสภาพการณในสภาพแวดลอมการสรางสรรคการเรยนรแบบเปดการสรางวธการอยางกวางๆ 3 วธ คอ ใชวธการกาหนดตวแปรทมอทธพลตอการเรยนร ประกอบดวย (1) กลยทธการจดหาความร (2) เครองมอพฒนาศกยภาพทางปญญาทสนบสนนการฝกปฏบต และ (3) การประเมนสวนประกอบทเปนสงประดษฐจากการเรยนรทจบตองได นอกจากนรปแบบการเรยนรแบบบรณาการเปนรปแบบทใชความรความชานาญ ความรเกยวกบเนอหาศาสตรการสอน และการกากบตนเอง เปนหลกการทใชในการออกแบบการเรยนการสอนขณะทหลกการเหลานเปนการจดการอยางชดเจนในการจดชนเรยนแบบดงเดม แตยงไมเคยมการนามาใชเพอสรางเปนพนฐานหลกของรปแบบการเรยนรแบบเปด รปแบบการเรยนรแบบบรณาการ จงแสดงใหเหนถงการสงเคราะหดงกลาว รวบรวมขอมลจากนกศกษา 338 คนทใชเครองมอออนไลนทหลากหลาย จากการสารวจ 4 ครงทดาเนนการตลอดภาคเรยน รอยละ60 ของผตอบแบบสอบถามเปนผชายและอายเฉลย 21 ป ผตอบแบบสอบถามใชเวลาประมาณ 6 ชวโมงตอสปดาหในการเรยนรายวชาน วสดตพมพถกใชเปนเครองมอในการทดสอบภาคปฏบตและสารสนเทศทางออนไลนเปนเครองมอทใชบอยมากทสด เครองมออนๆ เชน แถบวดทศนและโปรแกรมการสอสารมคาเชงบวกดวยเชนกน คะแนนสวนใหญเสนอใหผสมการเรยนแบบคนพบ กบการเรยนการสอนแบบใหคาแนะนา ไวดวยกน จากรายการออนไลน 15 รายการ สกดองคประกอบ 3 ครง อธบายความแปรปรวนทงหมดไดรอยละ 69 และคาน าหนกองคประกอบสงกวา จดเรมตนท 0.7 องคประกอบเหลานสอดคลองกบการสรางวธการอยางกวางๆ 3 วธ ทกาหนดไวกอนหนาน การใหมตเหลานและการสรางการเรยนรแบบแอบแฝง Structural Equation Modeling Techniques ถกนามาประยกตเพอยนยนรปแบบการเรยนรแบบบรณาการ รปแบบการเรยนรแบบออนไลน ไดรบการแนะนาเพอสนบสนนนกออกแบบการเรยนการสอนผานเวบในการวางแผนกลยทธการจดหาความรทเหมาะสม การฝกปฏบตทเหมาะสมและวธการประเมนท

64

Wang, Hui-chih Laura and Shih, Harry (2003) ไดศกษาเรองการใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการหวขอเรอง (ITIM) ในการจดการศกษาภาษาองกฤษ สาหรบประเทศไตหวนในศตวรรษท 21 ซงในการศกษาครงนนกวจยทางานเปนคณะ เพอบรณาการเนอหาระหวางวชาตางๆ เขาไปรวมกนเปนหนวยการเรยน ในกระบวนวชา ภาษาองกฤษสาหรบนกศกษา ชนปท 1แนวความคดหลกของการออกแบบหนวยการเรยนเหลานอยบนพนฐานของ การศกษาแบบองครวม การออกแบบหลกสตรในรายวชาภาษาองกฤษเหลานมการจดการหนวยการเรยนรดงน (1) หนวยการเรยนรจรยธรรมรวมสมย (2) หนวยการเรยนรภาวะสงคม โดยมวตถประสงคเพอ (1) ศกษาเจตคตของนกศกษาทเรยนวชาภาษาองกฤษชนปท 1 ซงมการใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการหวขอเรอง (ITIM) ประยกตเขาไปในชนเรยน (2) ประเมนประสทธภาพของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการหวขอเรอง (ITIM) ทนามาใชในวชาภาษาองกฤษสาหรบนกศกษาชนปท 1 ตามความคดเหนของนกศกษา (3) อธบายผลสะทอนกลบทเกดจากการมสวนรวมของนกศกษา ผลการวจยชใหเหนวา นกศกษามเจตคตทางบวกตอวชาภาษาองกฤษ สาหรบนกศกษาชนปท 1 ทไดรบการออกแบบใหม นกศกษามความพงพอใจมาก นอกจากนมนเปนสงทาทายจรงๆ สาหรบผสอนทจะใชงานรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการหวขอเรอง (ITIM) ในชนเรยนการสอนภาษาองกฤษของพวกเขา ผสอนตองเปนผรเรมในการสงเสรมใหมการพฒนายทธวธระหวางตวของพวกเขาเองและกบคนอนๆ

4. แนวคดเกยวกบการจดการความร

ความหมายของการจดการความร การจดการความร หมายถง กระบวนการ (Process) ทดาเนนการรวมกน โดยผปฏบตงานในองคกร หรอหนวยงานยอยขององคกร เพอสราง และใชความรในการทางาน ใหเกดผลสมฤทธดขนกวาเดม การจดการความรในความหมายน จงเปนกจกรรมของผปฏบตงาน ไมใชกจกรรมของนกวชาการ หรอนกทฤษฎ แตนกวชาการ หรอนกทฤษฎอาจไดประโยชนในฐานะแหลงความร(Resource Person) หรอผอานวยความสะดวกในการจดการความร

65

Peter M. Senge. (1990) การจดการความรตามแนวคดของเซงเก คอ การสรางวนย 5

ประการ “The FIFTH Disciplines” ซงเปนพนฐานในการเรยนรขององคกร ซงประกอบไปดวย การมแบบแผนความคด การสรางวสยทศน การเรยนรเปนทม การคดอยางเปนระบบ และทฤษฎ การเรยนรจากการปฏบต ( Action Learning) เปนการเรยนรในลกษณะกลมยอยทมการนาปญหาทกลมสนใจและมผลกระทบ ตอทงกลมและองคกรมาเขาสกระบวนการแกปญหาและการพฒนาแนวทางแกปญหา และนาไปลงมอปฏบตการแกไขปญหาจรงเพอพฒนางาน

Hideo Yamazaki (1995: 62-70) การจดการความรเปนสารสนเทศทผานกระบวนการคดเปรยบเทยบ เชอมโยงกบความรอน จนเกดเปนความเขาใจและสามารถนาไปใชประโยชนในการสรปและตดสนใจในสถานการณตางๆ โดยไมจากดชวงเวลา

Bergeron (2003: 6) การจดการความรเปนความสามารถในการเลอก การเขาถงและผลสมฤทธในการทางานหรอความมความรทกษะในการทางานทเกยวของ สามารถปรบเขากบทงนายจางและลกจางทเปนการทางานสวนบคคลและพฤตกรรมการทางานรวมกนเปนทม

Wiig (1993) การจดการความรเปนระบบ ประกอบดวยความรทชดแจงและการคดอยางรอบคอบในการสรางและการใชประโยชนของความร ความรจงเกยวของกบประสทธภาพและผลตอบแทนจากสนทรพยความร

Nonaka and Takeuchi (1995) การสรางความรเปนความสามารถขององคกรทงหมดทจะสรางความรใหมและเผยแพรความรนนสองคกรและกอใหเกดผลผลต บรการและระบบ

วจารณ พานช (2547) การจดการความร เปนกระบวนการทเปนวงจรตอเนอง เกดการพฒนางานอยางตอเนองสมาเสมอ เปาหมายคอ การพฒนางาน และพฒนาคน โดยใชความรและกระบวนการจดการความรเปนเครองมอ

สมชาย นาประเสรฐชย (2554: 104) การจดการความร เปนการจดการสารสนเทศและความรทเปนนามธรรม (Intangible Asset) ทองคกรตองการใชเปนสวนสาคญสาหรบสรางความแตกตางใหกบองคกร การจดการความรสวนใหญมาจากการเรยนรจากประสบการณ

สรปไดวา การจดการความรเปนกระบวนการทเปนวงจรตอเนอง จากความรทมอยภายในตวคน องคกรและภายนอกตวคน โดยกระบวนการกาหนด การสบคน การสราง การจดเกบ การแลกเปลยนเรยนรและการประเมนผลความร เพอใหเกดประโยชนตอตนเอง องคกร และสงคมเกดการพฒนางานอยางตอเนองสมาเสมอ

66

ความสาคญและประโยชนของการจดการความร ปจจบนเปนยคสงคมเศรษฐกจความรทความรในตวมนษย ความรทางเทคโนโลยและ

ความรทางดานวทยาการตาง ๆ เปนปจจยหลกของการพฒนาเศรษฐกจและสงคม จงจาเปนอยางยงทตองมการพฒนาความรใหมและเทคโนโลยใหม ซงเปนพลงขบเคลอนของการเพมประสทธภาพในการผลตและการจางงานในระยะยาว (ทรงศกด สายเชอ, 2543) การพฒนาสงคมเศรษฐกจความรจะทาใหสดสวนความรทอยภายในกบภายนอกตวบคคลเปลยนแปลงไปเนองจากมความจาเปนและมความตองการทจะพฒนาและแปลงความรในตวบคคล (tacit knowledge) ใหมสภาพเปนความรภายนอกตวบคคล (explicit knowledge)ทมความชดเจนประชาชนเขาถงความรไดมากขน และเปนการสงเสรมกระบวนการเรยนร ซงนาไปสการเปนสงคมแหงการเรยนร องคการเพอความรวมมอและการพฒนาเศรษฐกจไดเสนอวา ความรเปนตวจกรสาคญตอผลตภาพและความเจรญทางเศรษฐกจ นาไปสจดเนนใหมในบทบาทของสารสนเทศเทคโนโลยและการเรยนรระบบเศรษฐกจ จงเปนการตอกย าถงบทบาทสาคญของความรและเทคโนโลย

วนทนา เมองจนทร (2549) ไดสรปประโยชนของการจดการความร ดงน 1. ชวยลดขนตอนในการทางานได ตวอยาง เชน เมอมปญหาในการทางานเกดขน

ผปฏบตงานกจะสามารถหาแนวทางหรอวธการแกปญหาไดรวดเรว โดยคนควาจากผลการจดการความรในเรองนน ๆ ทางสอ (internet) เพอศกษาคนหาวา แนวทางการแกปญหาทเคยทาสาเรจมาแลว ซงไดมการรวบรวมเกบไดบนฐานเครอขายคอมพวเตอรนน มแนวทางวธการแกปญหาอยางไร วธนจะทาใหผปฏบตทมปญหาสามารถเขาถงแหลงความรในเรองทตนประสบปญหาไดโดยตรง จงเปนการลดขนตอนการปฏบตงาน ทาใหประหยดเวลาและประหยดงบประมาณในการทางาน เพราะสามารถแสวงหาความรไดโดยสะดวก รวดเรว ทาใหสามารถตดสนใจแกปญหาได

2. การจดการความรชวยใหผปฏบตงานไมตองทางานดวยการลองผดลองถกเพราะกอนทางานถามการเรยนรความผดพลาดของคนอนจากบทเรยนในอดตไดกอน เพอเปนการตอยอดความรกจะทาใหชวยประหยดเวลา ประหยดทรพยากรทใชในการทางานไดมากกวาและไมตองเสยเวลาลองผดลองถกอก

3. การจดการความรทไดมาโดยวธการแลกเปลยนความรซงกนและกนในงานทปฏบตในเรองเดยวกน กจะทาใหผปฏบตงานสามารถขจดปญหาทตนกาลงเผชญอยได เมอมการแลกเปลยนความรกบผปฏบตงานอน ๆ ในเรองเดยวกน ทาใหการปฏบตงานมประสทธภาพยงขน

4. องคการทมระบบการจดการความรทด จะทาใหผทจะแสวงหาความรมชองทางการเขาถงความรทตองการไดอยางรวดเรว เชน ระบบ internet ทาใหสามารถคนหาความรไดตลอดเวลา เปนการพฒนาตนเอง โดยการศกษาตลอดชวตทมประโยชนทงตอตนเองและตอองคกร

67

5. การแลกเปลยนความรระหวางผปฏบตเปนการสรางนวตกรรมใหม (innovation)โดยการเรยนรตอยอดจากความรทฝงในตวตน (tacit knowledge) ของผทมประสบการณการทางานมากอน

6. หนวยงานไมตองเสยเวลาทาวจยและพฒนาในความรบางเรอง เพราะสามารถใชความรทไดมาจากการสะสมไวแลวจากบคคล (tacit knowledge) หรอจากสวนตาง ๆ ขององคกรเพอนามาตอยอดความรไดเลย

7. ทาใหเกดแหลงความรในองคกรทสามารถเรยกใชประโยชนไดอยางรวดเรว และเผยแพรใหหนวยงานอนไดรบรและไดศกษาคนควาตอไป

8. งานบางเรองทผปฏบตไมตองเรยนรจากประสบการณตนเอง เพราะบางทเกดผลเสยมากกวา เพราะตองลองผดลองถก แตถาเรยนรจากประสบการณของคนทเกงและประสบความสาเรจในการทางาน/บรหารงานมากอนกจะชวยยนระยะเวลาในการทางานไดมากกวา

9. “การจดการความร” จะเกดขนไดตอเมอวฒนธรรมการทางานของคนในองคการปรบเปลยนจากเดมมาสการมวนยในตนเอง มการศกษา คนควา เรยนร ตลอดชวต ยอมรบฟงความคดเหนของคนอน มพลงในการคดสรางสรรค มความขยน อดทน มจตสานกของการเปน“ผให” และมจตใจเปนประชาธปไตย ดงนน การจดการความร จะสาเรจได บคลากรทกคนในองคกรจะตองมการปรบเปลยนวฒนธรรมการทางานใหมใหสอดคลองกบ “การจดการความร”

สรปไดวา การบรหารจดการความรมความสาคญอยางยง เพราะจะชวยทาใหปญหาชองวางระหวางความรลดลง ชวยพฒนาขดความสามารถของบคลากร เพมพลงในการกระจายความร มการพฒนาฐานความรททนสมยมนคง นาไปสการปฏบตงานทดขนและดทสดของบคคลในสถาบน

รปแบบการจดการความรตางประเทศ การจดการความรมแนวคด หลกการ วธการ กระบวนการ และรปแบบทเหมอนกนและ

แตกตางกนอยางหลากหลาย ซงผวจยไดทาการศกษา ดงรายละเอยดตอไปน รปแบบการจดการความรแบบวงจรเซก (SECI) Ikujiro Nonaka and Hirotaka Takeuchi (1995 : 62-70) กลาวถงรปแบบการเปลยนสถานะของความรทเกดขนจากการมปฏสมพนธระหวางความรโดยนย (Tacit Knowledge)กบความรชดแจง (Explicit Knowledge) กลายเปนกระบวนการเปลยนแปลงสถานะของความร 4 รปแบบ เรยกวา วงจรเซก (SECI)

68

The SECI Model (Nonaka and Takeuchi)

ภาพท 8 รปแบบการจดการความรแบบวงจรเซก (SECI) ทมา: Nonaka, I. and H. Takeuchi, The Knowledge Creating Company, (Oxford University Press, New York, NY, 1995)

1. กระบวนการขดเกลาทางสงคม (Socialization : Tacit Knowledge to Tacit Knowledge) เปนการถายโอนความรโดยตรงระหวางกลมคนหรอบคคลโดยไมผานการเขยนแตจะเปนการแลกเปลยนประสบการณจากคนหนงไปยงอกคนหนงโดยการพดคย องคการสามารถสรางความรไดโดยจดเวทแลกเปลยนความรกน เชน สราง Community of Practice หรอทเรยกวา ชมชน นกปฏบต คอ ชมชนทเกยวของกบทกษะหรอวธการทางาน ชวยทาใหเกดการแลกเปลยนเรยนรวธการทางาน ชวยสรางความสามารถในการปฏบตงานใหแกสมาชกการสราง Community of Interest หรอทเรยกวา ชมชนทมความสนใจรวมกน คอ กลมคนทมความสนใจรวมกน อาจเปนเรองทไมเกยวของกบงานโดยตรงแตจะชวยเสรมสรางความใกลชดสนทสนม เชน การเลนกฬา งานอดเรก

2. กระบวนการกระจายสภายนอก (Externalization : Tacit Knowledge to Explicit Knowledge) คอ กระบวนการถายทอดความรจากประสบการณในการทางานออกมาเปนคาพดหรอเขยนเปนลายลกษณอกษร ซงเปนการแลกเปลยนความรโดยนยใหเปนความรชดแจง เปนความรทสามารถแลกเปลยนกนไดงาย

69

3. การรวมเขาดวยกน (Combination : Explicit Knowledge to Explicit Knowledge) คอ กระบวนการของการทาใหความคดตางๆเปนระบบเพอใหกลายเปนความรโดยความรชดแจงจะรวมกนโดยอาศยการแลกเปลยนของบคคลเปนหลก ซงความรจะเกดการรวมตวกนผานสอตางๆ เชน การประชม การสมมนา การตดตอผานเครอขายคอมพวเตอร เปนตน

4. กระบวนการรวมเขาสภายใน (Internalization : Explicit Knowledge to Tacit Knowledge) คอ การนาความรทมและความรทไดใหมมาตอยอด นาไปใชปฏบตหรอลงมอทาจรงๆ ดวยการฝกคด ฝกแกปญหา อนจะทาใหเกดความรโดยนยตอไป ขนตอนนถอเปนกระบวนการเปลยนความรชดแจงใหเปนความรโดยนย เนองจากความรชดแจงในกระบวนการท 3 จะเปลยนกลบไปเปนความรโดยนยอกครง เปรยบเทยบไดกบ การเรยนรจากการกระทาโดยผานประสบการณ ขนท 1-2-3 ซงประสบการณเหลานน จะทาใหบคคลกลายเปนทรพยสนทมคาขององคการ

รปแบบการจดการความรเปนวฏจกรขององคกรของ Bergeron การจดการความรในองคกรเปนกระบวนการทเปนวฏจกร มความเปนพลวต คอ

เปลยนแปลงเสมอตามกาลเวลา ดงนนจงสรปกระบวนการดงกลาวไวดงน (Bergeron, 2003: 83-89)การสรางหรอการแสวงหาความร (Knowledge Creation or Acquisition) ประกอบดวย 7 ขนตอนดงน

1. การปรบปรงความร (Knowledge Modification) 2. การใช (Immediate Use) 3. การบนทกความร (Archiving) 4. การถายโอนความร (Transfer) 5. การแปลความหมาย (Translation/Repurposing) 6. การเขาถงผใช (User Access) และ 7. การกาจด (Disposal)

70

จากวฏจกรดงกลาวสามารถเขยนเปนแผนภาพไดดงน

ภาพท 9 รปแบบการจดการความรวฏจกรองคกรของ Bergeron ทมา: Bergeron B, Essentials of knowledge management. (John Wiley & Sons, Inc., Hoboken: New Jersey, 2003)

รปแบบการจดการความรของ Demarest การจดการความรของ Demarest (1997: 374-384)ไดแบงกระบวนการจดการความรเปนการสรางความร (Knowledge Construction) การเกบรวบรวมความร (Knowledge Embodiment) การกระจายความรไปใช (Knowledge Dissemination) และการนาความรไปใช (Use)

Knowledge Construction

Knowledge Knowledge Embodiment Dissemination

Use ภาพท 10 รปแบบการจดการความรของ Demarest ทมา : Demarest, M, (1997). Understanding knowledge management. Journal of Long Range Planning. 30(3): 374-384.

71

รปแบบการจดการความรของ Turban การจดการความรของ Turban (2001) ประกอบดวย การสราง (Create) การดกจบและเกบ

(Capture and Store) การเลอกหรอกรอง (Refine) การกระจาย (Distribute) และการใช (Use)

การสราง จดและเกบ เลอก กระจาย ใช

ภาพท 11 รปแบบการจดการความรของ Turban ทมา: Turban, E, Decision Support Systems and Intelligent Systems. 6th Ed. (New Jersey: Prentice Hall, 2001) รปแบบการจดการความรของ Probst การจดการความรของ Probst et all (2000) เปนการกาหนดความรทตองการ (Knowledge Identification) การจดหาความรทตองการ (Knowledge Acquisition) การพฒนาความรใหม(Knowledge Development) การถายทอดความร (Knowledge Transfer) การจดเกบความร(Knowledge Sharing) การใชความร (Knowledge Utilization) และ การจดเกบความร(Knowledge Storage)

การกาหนดความร การจดเกบความร

ภาพท 12 รปแบบการจดการความรของ Probst et all

การสราง ความรใหม ความร

การถายทอด

การนาความร มาใช

ความรตองการ การจดหา

ทมา : Probst, G., S.Raub, and K.Romhardt, Managing Knowledge Building Blocks for Success, (John Willey & Sons Ltd, England,2000)

72

จากแนวคดการจดการความรของผเชยวชาญ องคกร ไดแก Bergeron, 2003; Demarest,

1997 ; Probst et all 2000 ; Turban ; Oosterlinck and Leuven และจากการรวบรวมของ B.Rubentein- Montano และคณะ (2002) ทง 26 รปแบบ รวมทงหมด 31 รปแบบ เมอนามาวเคราะหแลวพบวารปแบบการจดการความร มความเหมอนและความแตกตางกนทงกระบวนการ ขนตอนจะมจานวนกระบวนการ และขนตอนไมเทากน ชอในการเรยกแตละกระบวนการ ขนตอน มทงเหมอนกนคลายคลงกน และแตกตางกนไป การจดกลม การใหนยาม ลกษณะ เทคโนโลยและเครองมอของแตละกระบวนการกมทงเหมอนกน และแตกตางกน ดงนนการทจะนารปแบบใชดาเนนการในแตละองคกรอาจตองปรบใชใหเหมาะสมกบวฒนธรรม ความร หรอปจจยทเกยวของอนๆ

สาหรบรปแบบการจดการความรททาการศกษาจากตางประเทศ เปนเพยงตวอยางทคดสรรมา ผวจยไดทาการจดกลมของกระบวนการในแตละขนตอนไดแก การกาหนดความร การสบคนความร การสรางความร การจดเกบความร การแลกเปลยนเรยนร และการประเมนผลความรสาหรบองคประกอบ กจกรรม อนๆ ทไมสามารถจดอยในกระบวนการแตละขนตอนสามารถจดได 3 กลมใหญ ไดแก ดานสงคม ความร และปจจยอนๆ

รปแบบการจดการความรในประเทศไทย การจดการความร แนวคด แนวปฏบตทใชในบรบทของประเทศไทย

การจดการความรทางการศกษา ในทางการศกษาไดมหนวยงาน นกวชาการ และนกการศกษา ไดนาการจดการความรมาประยกตใชในลกษณะ เชงแนวคด และการวจย ผวจยขอแบงการจดการความรทางการศกษาออกเปน 2 กลมไดแก การจดการความรทางการศกษาเชงแนวคด และการจดการความรทางการศกษาเชงการวจยเปนฐาน ดงรายละเอยดตอไปน

การจดการความรทางการศกษา เชงแนวคด การจดการความรทางการศกษา เชงแนวคด มผทาการเสนอแนวคดรปแบบทเกยวของทาง

การศกษา โดยผวจยไดคดสรรมาทาการศกษา 5 รปแบบ รายละเอยดดงตอไปน

รปแบบการจดการความรระดบอดมศกษา การจดการความรระดบอดมศกษา มความสาคญของการจดการความรในสถาบนอดมศกษาและมแนวคด ดงน

ปจจยทตองทาการจดการความรในสถาบนอดมศกษา ประกอบดวย ปจจยทางดานปรชญา การวางแผน และการปฏบตการ รวมทงบรบทของเศรษฐกจทเนนความร

73

กระบวนทศนในการปรบเปลยนจากเศรษฐกจอตสาหกรรมสเศรษฐกจความรประกอบดวยกระบวนทศน 3 ประการคอ

1. จากความเจรญบนฐานของทรพยากรสความเจรญบนฐานของนวตกรรม 2. จากการขาดแคลนทรพยากรและผลผลตลดลงสความอดมสมบรณของความรและ

ผลผลตทเพมพนขนและ 3. จากการทาใหสงทรแลวสมบรณยงขนในสงแวดลอมคงท สการคนควาสงทไมรจก

อยางไมสมบรณ ในยคทมการเปลยนแปลงตอเนองอยางรวดเรว จากการเปลยนแปลงของสถาบนอดมศกษาจากอดตสปจจบนและอนาคต แสดงใหเหน

ความจาเปนของการจดการความรในระดบอดมศกษา โดยนาเสนอรปแบบการจดการความรระดบอดมศกษา ซงมองคประกอบหลก 7 ประการ พรอมแนวทางปฏบตจรง ไดแก

1. สายความร 2. ปญหาและระดบความร 4 ประการ 3. มตและกระบวนการจาของสถาบนอดมศกษา 4. ขนตอน 7 ขนในการสรางความร 5. กระบวนการจดการความร 5 ประการ 6. การประเมนศกยภาพความร และ 7. กรอบแนวคดของการบรหารความรสาหรบอดมศกษา

รปแบบการจดการความรในสถานศกษา (ขวญตา ศรเกษม, ม.ป.ป. : 123-140 ) การจดการเรยนรททกคนในสถานศกษามการเรยนรดวยการปฏบต (Action Learning) คอ

ภารกจของผเรยน ครเปนผจดการเรยนรดวยการกากบดแลทกษะการปฏบตทตนรบผดชอบ ฝกปฏบต ครตองกากบดแลดานความร ความเขาใจ และดานคณธรรมคานยมของผเรยนควบคกนเพอใหผเรยนไดรบการพฒนาการพรอมกนทกดาน

ในกรณทผเรยนปฏบตทกษะอยางใดอยางหนงจนเปนผลงานทควรยกยอง เชน เลนกฬาเขยนเรยงความ ใชคอมพวเตอร ภาษาตางประเทศ ฯลฯ สถานศกษาและครควรประกาศยกยองชมเชย ใหรางวล และใหผเรยนแสดงออกในความสามารถนนตามความเหมาะสม เชน เผยแพรผลงานทางสอมวลชนใหแสดงความสามารถตอสาธารณะ จดแสดงผลงานในงานของสถานศกษาจดใหเปนวทยากร ฯลฯ

การจดการความรโดยการสรางความรจากการเรยนรดวยการปฏบต เชน ครและผเรยนชวยกนสรปความร ความเขาใจในเนอหาสาระ กระบวนการหรอขนตอนการปฏบต รวมทงความประทบใจ คานยม และความรสกทเกดขนจากการเรยนรในเรองนน ประกอบกบการเรยนรจากการ

74

การจดการความรโดยครจดการเรยนการสอนใหกบผเรยน มขนตอน ดงน 1. การกระตน และสรางความพรอม ความสนใจ ใหเกดขนกบผเรยนดวยการสรางความรก

ความศรทธา ทมตอการเรยนใหเกดขนกบผเรยน ครตองเขาใจตนเอง เขาใจผเรยนและรจกธรรมชาตของมนษย

2. เขาใจบทบาท หนาท และความรบผดชอบของตนเอง ครทาหนาทเอออานวยความสะดวก (Facilitation) เปดโอกาสใหผเรยนแสดงออกทางความคด การกระทา การลงมอปฏบตดวยตนเอง และสงเสรมกระบวนการ (Process) มากกวาคาตอบทถกตองเพยงประการเดยว การเรยนรเกดจากการลองผดลองถก และครควรใหกาลงใจผเรยน

3. การตระหนกถงคณคา ความสามารถและความแตกตางระหวางบคคลของผเรยนยอมรบจดเดน จดดอย และความเปนตวของตวเอง ประการสาคญคอ ทาใหผเรยนยอมรบตนเองเสรมสรางความเชอมน มความเขมแขง รสกภาคภมใจ เชน ครใหขอมลยอนกลบในทางบวกไดแก ชมเชย บอกถงความสาเรจ ความสามารถ จดเดนของผเรยน ใหอภย ชแนะใหแนวทางทดสรางสมพนธภาพทด อบอนเปนกนเอง

4. การสอสาร ขอตกลง กฎเกณฑ กตกา ใหผเรยนทราบ เพอจะไดเรยนรพฒนาตนเองใหเปนนสย จะไดไมมขอขดแยงกน

5. การดแล สงเกต ใหคาปรกษา ความชวยเหลอ ความเอาใจใส ดวยความเสมอภาคยตธรรม และเทาเทยมกน

6. จดกจกรรมกลม และใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนการสอน เพอสนบสนนและเสรมสรางใหผเรยนไดพฒนาตนเองตามความสามารถ เชน กจกรรมทเปนเหตการณในชวตสภาพแวดลอมของผเรยน กจกรรมงาย ๆ ไมซบซอน

7. สรางใหผเรยนรสกเตมใจทจะเรยน ทากจกรรมดวยความรกเรยน ตองการศกษาคนควา กระตอรอรน สนกสนาน โดยครตองเขาใจจตใจของผเรยน กจะมสวนชวยใหเกดการเรยนร

8. ใชเทคนคการตงคาถาม เพอเปนการกระตนใหผเรยนคดหาคาตอบดวยการวเคราะหสงเคราะห และประเมน ใหไดคาตอบ ชวยใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนมากขน และสงเสรมใหคดมากกวาทไดยนไดฟงควรเปนคาถามปลายเปด เพอเปดโอกาสใหผเรยนตอบถกไดหลาย ๆ คาตอบ เชน ถาจะเรยนใหไดด จะมวธเรยนอยางไรบาง

75

9. รวธการเรยนร (Learning Style) ของผเรยนดวยการสงเกตพฤตกรรมผเรยน รจกผเรยนใหลกซง และวเคราะหผเรยนเกยวกบวธการเรยนร เพราะวาผเรยนแตละคนมวธการเรยนรทแตกตาง ซงมหลายวธในการเรยนรของผเรยนและคร ถาหากวธการสอนใดทเหมาะสมกบวธการเรยนร ผเรยนจะไดรบการเรยนรนนตามทผเรยนถนดกจะสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดด

10. การสอนโดยใชอปกรณ สอ วดทศน ประกอบการเรยน เพอชวยใหเขาใจงาย 11. การสอนดวยอารมณอยากสอน ใจเยน ยมแยมแจมใส สดชน มอารมณขน มมขตลก

สอดแทรกเรองราวทเปนสาระ และแตงกายด เหมาะสม 12. การสอนดวยความร ทนสมยในเรองทสอน และมความรรอบตวอน ๆ ทงขาวเหตการณ

สามารถแกปญหา พลกแพลงสถานการณได 13. การสอนดวยการประเมนผลการสอนอยางเปนระบบ และยตธรรม เชน มสดสวนของ

คะแนน ระหวางเขาเรยน การรวมกจกรรมการมอบหมายงาน การสอบ เพราะวาการเขาเรยนทกวนสมาเสมอ และเขารวมกจกรรมทาใหไดรบความรและมประโยชนมาก

14. ควรใชเทคนคการสอนอยางสรางสรรค หรอสอนใหผเรยนเกดจนตนาการจากความคดของตนเอง กลาคดสงแปลกใหม และเปนประโยชน

15. การสอนผเรยนดวยวธระดมพลงสมอง เนนพลงกลมและการทางานเปนทมดวยการชวยกนคด ชวยกนทา ใหไดปรมาณความคดมากและมคณภาพในชวงเวลาจากด ซงหลกปฏบตคอ “การประวงการตดสนใจสงเสรมอสระในการคด สงเสรมประมาณความคด เนนการผสมผสานปรงแตงความคด”

16. การสอนโดยการจดกจกรรมการเรยนรและการแกปญหาของทอแรนซ เปนนกจตวทยาและผเชยวชาญดานความคดสรางสรรค และความเปนปญญาเลศของผเรยน ยอมรบธรรมชาตของผเรยนวาโดยธรรมชาตผเรยนเปนผอยากรอยากเหน และอยากเรยนรดวยวธการสรางสรรคมากกวาการบงคบใหเรยน หรอครเปนศนยกลางการเรยน จะไดรบการยอมรบและเปนความตองการของผเรยนมากกวา และผเรยนสามารถเรยนไดดกวา

17. การสอนโดยกจกรรมทสรางแรงจงใจใหผเรยน อยากเรยน อยากร อยากแกปญหา 18. การสรางหรอการผลตบางอยาง และใชประโยชน คอ ใหผเรยนสรางหรอผลตไดไปใช

ใหเกดประโยชน เชน ภาพตกแตงประดบผนงลวดลายของถวยชามเครองใชตาง ๆ การยอมรบผลงานและเหนคณคาทางผลตของผเรยน ทาใหผเรยนมกาลงใจ และมความเชอมน

การจดการความรโดยการจดชนเรยนทเออตอการเรยนร มขนตอน ดงน 1. จดแสงสวางใหเพยงพอ 2. จดหองเรยนใหสะอาดและมระเบยบเรยบรอย

76

3. หองเรยนไมมเสยงรบกวนจากภายนอก 4. การจดอปกรณการสอนใหพอเหมาะ 5. โตะเรยนและเกาอควรเปนโตะเดยว ไมหนกเกนไป และขนาดพอเหมาะ เพราะจะ

สะดวกตอการเคลอนยาย การจดควรเปลยนไปเปนรปแบบตาง ๆ ตามกจกรรมการเรยนการสอนและเหมาะสมกบวยของผเรยน

6. กระดานชอลก ควรมขนาดกวางยาวพอสมควรและทาสเขยว 7. ตหรอชนวางของควรวางไวรอบ ๆ หองเรยน เพอเกบเครองใชทจาเปน เชน อปกรณ

การสอน หนงสอตางๆ สมดแบบฝกหด อปกรณทาความสะอาด หรอเครองใชของผเรยน 8. ปายนเทศ มกตดไวทฝาผนงดานหลงหองเรยน หรอสองขางของกระดานมไวเพอตด

ขาวสารและผลงานของผเรยน การจดปายนเทศโดยคร และผเรยนควรรวมมอกนจดโดยใหสอดคลองกบบทเรยนและเหตการณปจจบน เชน วนขนปใหม วนเดก และควรมการเปลยนแปลงใหเหมาะสมและทนตอเหตการณ

9. บตรคา แผนภม และแผนผงหลงจากใชในการเรยนการสอนแลว ควรนามาตดไวในหองเรยนประมาณ 2 สปดาห

10. ภาพ ควรเปนภาพถาย ภาพพมพ และภาพขยายทเกยวของกบความรในวชาตาง ๆภาพตองมขนาดใหญพอสมควร ชดเจน สสนสวยงามเพอดงดดความสนใจ และภาพควรเปลยนไปตามเนอหาของบทเรยนแตละบทคานงการจดใหไดสดสวนพอดสวยงามนามอง

11. การจดใหมการแสดงผลงาน ครควรนาผลงานดเดนของผเรยนมาแสดง เพราะจะทาใหผเรยนเกดความภมใจในความสาเรจ และมกาลงใจในการเรยนและการผลตผลงานของตนเองตอไป ผเรยนคนอน ๆ จะเกดความคดทจะผลตผลงานของตนเอง

12. การจดใหมมมเสรมความร กลมประสบการณตาง ๆ ครควรจดมมเสรมความรกลมประสบการณตาง ๆ ตามความจาเปนและความเหมาะสม เชน มมภาษาไทย มมสรางเสรมประสบการณชวต มมสรางเสรมลกษณะนสย มมภาษาองกฤษ และมมหนงสอ เปนตน ซงการจดมมประสบการณตาง ๆ เหลาน ควรใหผเรยนมสวนรวมในการจด เพราะวาจะทาใหผเรยนมความรสกเปนเจาของและจะชวยกนใชและรกษาอยางทะนถนอม

การจดการความรดวยการจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยการเรยนรดวยการอานและ คนควา มขนตอน ดงน

1. สรางแรงจงใจและมอบหมายประเดนการเรยนร โดยครและผเรยนชวยกนสรางแรงจงใจทจะเรยนรเรองใดเรองหนง ถาผเรยนสนใจเรองหรอประเดนนนอยแลว การสงเสรมกทาไดงาย การสรางหรอเลอกประเดนควรอยในกรอบของสาระการเรยนรตามหลกสตร เลอกและกาหนด

77

2. รจกแหลงขอมล ครและผเรยนชวยกนเสนอโดยทาความรจกแหลงขอมลและสาระความรทแตละคนจะอานและคนควา เชน เสนอเปนรายชอ หนงสอ เอกสาร สงพมพ หรอสงตาง ๆ เทาทมอย ทหาไดในสถานศกษาหรอชมชนเสนอทงรายชอและหนงสอจรง ถาเสนอเปนรายชอหนงสอ หรอเอกสารตองเสนอใหชดเจนวาหนงสอชออะไร เขยนหรอเรยบเรยงโดยบคคลหรอหนวยงานใด ปทพมพ บทตอนหรอสวนทตองคนควา การคนควาประเดนใดประเดนหนงควรใชแหลงขอมลมากกวา 1 แหลง เพอใหผเรยนไดขอมลและสาระจากหลายแหลง นอกจากนควรแนะนาและทาความเขาใจวธการใชแหลงขอมล ในกรณทแหลงขอมลนนอยในหองสมดพพธภณฑความครอบครองของผอน

3. รจกวธอานและคนควา โดยครและผเรยนอธบาย อภปรายซกถาม ทาความเขาใจวธอานและคนควา เพอใหไดผลงานทมประสทธภาพ ประหยดเวลาและไมทาลายทรพยากรทเปนแหลงความร เชน ไมฉกตดขอความและรปภาพของหนงสอ ไมใชดนสอ ปากกา และสขดทบขอความในหนงสอของหองสมดใหผเรยนเตรยมสมด ปากกา และดนสอ เพอใชจดบนทกหรอใชบนทกในใบงาน หรอผเรยนถายเอกสารเพอประหยดเวลา ทงนใหเปนไปตามสภาพ แตไมควรแนะนาใหผเรยนถายเอกสารทงเลม เวนแตเหนวาเปนไปไดและมประโยชนคมคา

4. ปฏบตการอานและคนควา โดยครกากบดแลใหผเรยนรบใบงานเอกสารหนงสอ หรอสอทจะอานและคนควา เชน หนงสอคนละเลม หรอหลายเลม หรอกลมละหลายเลม ใหแตละคนหรอกลมเลอกบรเวณหรอสถานทอานกาหนดเวลาเปนชวง ๆ และกาหนดเปาหมายของภารกจในชวงนน ๆ ใหผเรยนอานบทหรอตอนทกาหนด ตามขนตอน ดงน

4.1 อานแบบสารวจ คอ การอานโดยเปดหนงสอหนาตอหนาดและอานโดยเรว เพอสารวจภาพรวมของหนงสอเลมนนหรอบทนน เชน การอานจากดานหนาปกหรอหลงปกยอนกลบ เมออานสารวจทวแลว ใหกาหนดเปาหมายวาจะอานแบบลกซงบทใดหรอตอนใด

4.2 อานจบใจความ คอ อานประโยคและขอความแตละบทแตละตอน (ยอหนา) พรอมกบวเคราะห และคนหาสาระสาคญของเรองทอานแตละตอน ถายงไมเขาใจและจบใจความไมได ใหอานตอนนนซาอก

78

4.3 จดบนทก คอ การจดสาระสาคญและเขยนบนทกสาระสาคญทคนพบในแตละ ตอน โดยบนทกหรอเขยนสน ๆ เทาทตนเองเขาใจ เชน จดบนทกไวในสมด หรอใบงาน ถาจาเปนและมความพรอม ผเรยนอาจถายภาพหรอถายสาเนาบางสวนในหนาหรอตอนใดตอนหนงของหนงสอเพอใชประกอบรายงาน

4.4 บนทกเพมเตม คอ การบนทกเพมเปนรายละเอยดตามสมควรหรอบนทกเปน ภาพวาด ภาพโครงราง หรอสญลกษณอยางอนทตนเองเขาใจ สวนตอนทายของการบนทกการอาน ใหระบชอผแตง ชอหนงสอ สานกพมพและปทพมพเมอผเรยนอานและจดบนทกสาระหรอประเดนสาคญของหนงสอหรอเอกสารเลมใดเลมหนง หรอหลายเลม หรอจากสออน ๆ ใหนาผลงานทจดบนทกเหลานนมาวเคราะหเปรยบเทยบสวนทเหมอนและแตกตางกน แลวเขยนเรยบเรยงขนใหมตามความเขาใจของผเรยน

5. สรปและรายงานผล หลงจากผเรยนอานและจดบนทกสาระสาคญของหนงสอหรอสอตาง ๆ ใหแตละคนหรอกลมนาขอเขยนและความเขาใจจากการอานมาอภปรายและสรปดวยกนครรวมการอภปราย ใหกาลงใจ แนะแนวทางใหแตละคนหรอกลมสรปและเรยบเรยงเปนความรใหผเรยนรายงานตอทประชมในชนตอกลมใหญ สงทรายงานควรประกอบดวยหวขอหรอประเดนทคนควาชอหรอรายชอผคนควา จดมงหมายของการคนควา หนงสอหรอสอทใชคนควาวธและกระบวนการคนควา สรปสาระของการคนควาเปนขอเขยน ภาพประกอบ (ถาม) และภาคผนวก รวมทงปญหาและอปสรรคในการดาเนนงาน

รายงานการอานและคนควาของแตละคนหรอกลมควรจดทาเปนเอกสารทสะดวกในการเกบเปนระบบ อาจทาเปนเลมหรอแฟม ใสปกใหดเปนระเบยบ จดเกบเปนหมวดตามสาระการเรยนร แยกเปนเรอง หรอสาระยอยควรเกบไวเปนผลงานของผเรยน และนาไปเผยแพรหรอแสดงนทรรศการตามโอกาสอนสมควร เพอเปนกาลงใจใหกบผเรยน และเปนการสรางความรดวยการอานและคนควา โดยการนาเสนอขอมลและความร ความเขาใจทผเรยนไดเรยนรดวยการอานและคนควาเฉพาะสาระสาคญของเรองนน มาจดลาดบเรองและเรยบเรยงใหเปนขอความตามทตนเองเขาใจ โดยใชสานวนภาษาของตนเองเนอหาสาระทคนพบอาจเหมอนหรอคลายกบสาระในแหลงความรทคนควา หรออาจแตกตางจากสาระเดมบาง ในตอนทายของรายงานตองระบชอผแตง ชอหนงสอหรอเอกสารทอานหรอคนควาทกเลม สานกพมพ และปทพมพ รวมทงบคคลและหนวยงานทใหความรวมมอในการคนควา

79

รปแบบการจดการความรในการจดการศกษา สานกงานเลขาธการสภาการศกษา ไดเสนอ แนวทาง การประยกตวธจดการความรในการ

จดการศกษา (ชนภทร ภมรตน, 2554) ดงมรายละเอยดตอไปน องคกรทางการศกษา ไมวาจะเปนโรงเรยน วทยาลย หรอมหาวทยาลย หรอแมกระทง

ระบบการศกษาโดยสวนรวม ไมใชเครองจกร ดงนน การนาแนวคดเกยวกบระบบการผลตของเครองจกร อนประกอบดวย การนาปจจยตวปอน มาผานกระบวนการเพอเปลยนเปนผลผลต จงไมเหมาะสมและเปนประโยชนตอการทาความเขาใจการทางานขององคกรทางการศกษาทมความซบซอนมากกวา จงควรจะพจารณาองคกรทางการศกษาเหมอนสงมชวต มความสามารถในการปรบตว เปนระบบหนงของสงคมทสมาชกใหความรวมมอกนเพอบรรลเปาหมายทมรวมกน สงมชวตมความสามารถในการววฒนาการตวเองใหดขน โดยการเปลยนแปลงสสารและพลงงานทประกอบเปนตวตนขนมา คลายๆกบระบบนเวศวทยามการฟนฟสภาพของตวเองโดยผานวฏจกรของฤดกาล องคกรทางการศกษากเชนเดยวกนสามารถเตบโตและสรางชวตชวา (Revitalize) ใหแกตนเองโดยใชความรทสงเคราะหขนมาโดยผานกระบวนการแลกเปลยนหรอสงผานความร ใหแกกน

สถานศกษาไมวาจะเปนระดบใดกตาม มภารกจหลกคอ ถายทอดความรไปยงผเรยน แตถาดวาสถานศกษากเปนองคกรในรปแบบหนง กลบพบวา สวนใหญมกเผชญปญหาในการแลกเปลยนความรและใชขอมลรวมกนระหวางบคลากรภายในสถานศกษา เทคโนโลยสารสนเทศนน มศกยภาพทจะชวยนาเสนอขอมลไดอยางมประสทธภาพ แตการจะใชขอมลรวมกนใหเกดประโยชนอยางสรางสรรคจะอาศยเฉพาะเทคโนโลยอยางเดยวไมได แตจะตองสรางสภาพแวดลอมขององคกรใหเออตอการใชขอมลดวย

การจดการความรเปนแนวคด/แนวปฏบตทใหความสาคญกบคนในองคกรเปนหลก โดยมองวาองคกรเปนระบบทมความซบซอนทมการพฒนาตามบรบทและสภาพแวดลอมของแตละองคกร การจดการความรจงเปนเหมอนกรอบหรอระเบยบวธปฏบตทเออใหคนในองคกรมกระบวนการในการเกบรวบรวมขอมลและใชความรรวมกน เพอนาไปสการพฒนาคณภาพของงานและผลลพธใหดยงขน ในการจดการความรเพอใหเกดการใชขอมลรวมกนอยางมประสทธผล จะตองคานงถงองคประกอบหลก 3 สวน

คอ คน กระบวนการ และเทคโนโลย ดงน 1. คน คนเปนทรพยากรขององคกรทสาคญทสด เพราะคนเปนผจดการความร แตเรา

สามารถจดองคกรเพอใหองคกรมนโยบายและแนวปฏบตเพอใหบคลากรใชความรรวมกน การจดการความรจงยดหลกการทางานเปนทม โดยการดงบคลากรจากหลายๆ ระดบมาระดมความคด

80

2. กระบวนการ ไมวาจะเปนกระบวนการทเปนทางการหรอไมเปนทางการ เชนกระบวนการพฒนาหลกสตร การจดเกบความรของแตละฝาย และระบบแรงจงใจและคาตอบแทนลวนแตมอทธพลตอการไหลเวยนของสารสนเทศภายในองคกร การจดการความรจงเปนการสงเสรมกระบวนการทางานขององคกรเพอไปสการตดสนใจทมขอมลสนบสนนเพยงพอ

3. เทคโนโลยและระบบสารสนเทศ ถงแมวาเทคโนโลยมความสาคญ แตจะตองพจารณาการจดหาใหเหมาะสมกบทรพยากรทมอยางจากด เทคโนโลยไมใชเงอนไขของการขบเคลอนการจดการความร แตเทคโนโลยมสวนสนบสนนใหการทางานขององคกรมประสทธภาพและประสทธผลสงขน การใชเทคโนโลยใหเกดผลจะตองทาใหกลมเปาหมายหลกภายในองคกรเขาถงขอมลและเปดชองทางใหเกดการแลกเปลยนขอมลระหวางฝายตางๆ

โดยสรป การจดการความรเปนระเบยบวธอนหนงทนามาใชในรปแบบทหลากหลายภายในองคกรทางการศกษา การนาระเบยบวธนมาใชจะตองเขาใจถงวธการทจะจดการกบองคประกอบสาคญ 3 องคประกอบ ไดแก คน กระบวนการและเทคโนโลย ถาองคประกอบใดองคประกอบหนงถกละเลยไป ยอมสงผลตอประสทธผลขององคกรโดยรวม

การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลางนจงเปนกระบวนการเรยนการสอนทผสอนจดสภาพและบรรยากาศใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง กาหนดจดมงหมาย กาหนดวธการสรางองคความรและมสวนรวมในการประเมนผลการเรยนรดวยตนเอง เปนการจดกระบวนการเรยนรแบบใหมทมลกษณะแตกตางจากการจดกระบวนการเรยนรแบบด งเดมทเคยชนกนมา (ไพฑรย สนลารตน, 2545: 16-33) ไดนาเสนอในตารางเปรยบเทยบการเรยนรแบบเดมและการเรยนรแบบใหมไวนาสนใจ ดงน

81

ตารางท 4 เปรยบเทยบการเรยนรแบบเดมและการเรยนรแบบใหม (ไพฑรย สนลารตน, 2545: 16-33)

ประเดน การเรยนรแบบเดม การเรยนรแบบใหม 1. หนวยการเรยนร คนเดยว กลม / เดยว 2. จดเนน เนอหา เนอหาและกระบวนการ 3. การพฒนาประสบการณ

สตปญญา รางกาย อารมณ ปญญา สงคม และรจกตนเอง คานยม ความ เชอ

4. บทบาทผเรยน

ฟง จด จา สอบ สบ มสวนรวมปฏสมพนธ กระตอรอรน คนควา และสรป ดวยตนเอง

5. บทบาทคร

สอน บอก สง บรรยาย

อานวยความสะดวกเปนแหลง ความร สนบสนนกระตน

6. การสอสาร ทางเดยว สองทาง 7. บรรยากาศ

เปนทางการ ปดกน ย าสถานภาพคร ผเรยน

ไมเปนทางการ ผอนคลาย สนก ไมย าสถานภาพ

8. วธการเรยนร

ครตงโจทย คาถามทดทสด

หาทางกระตน สนบสนน กลมใหคดคาถามทลกซง และ หาทางตอบคาถามนน

9. ผรบผดชอบตอผลการเรยน คร ผเรยน และคร 10. ผไดรบตอบสนองความ ตองการ

คร ผเรยน

11. การถายโอนการเรยนร ไปสการทางานและชวตจรง

นอยและไมแนนอน มาก

12. การประเมน เนอหา ผลงานและกระบวนการ

82

หลกการพนฐานของแนวคด “ผเรยนเปนศนยกลาง” จะตองประกอบไปดวยโครงสรางสาคญทแสดงวาสามารถจดการเรยนการสอนทใหผเรยนมความสาคญทสดไดจรง (ไพฑรย สนลารตน, 2545: 16-33) ประกอบดวย

1. ผเรยนมบทบาทรบผดชอบในการเรยนรของตน ตงแตการรบผดชอบเลอก วางแผนในสงทตนจะเรยน หรอเขาไปมสวนรวมในการเลอกขณะเรมตนดวยการเรยนรดวยตนเอง ดวยการศกษาคนควา รบผดชอบการเรยน ตลอดจนการประเมนผลการเรยนดวยตนเอง

2. เนอหาวชายงคงมความสาคญและมความหมายตอการเรยนร ดงนนปจจยสาคญทจะนามาออกแบบกจกรรมการเรยนร ตองประกอบดวยเนอหาวชาประสบการณเดม และความตองการของผเรยน การเรยนรทสาคญและมความหมาย จงขนอยกบ “สงทสอน (เนอหา) และวธทใชสอน (เทคนคการสอน)”

3. การเรยนรประสบความสาเรจหากผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอน ไดเขาไปมสวนรวมในการเรยนร ไดทางานรวมกน ไดคนพบขอคาถามและคาตอบใหม ๆ สงใหมๆททาทาย มความสามารถในเรองใหม ๆ เกดขนและบรรลผลสาเรจของงานทพวกเขารเรมดวยตนเอง

4. สมพนธภาพทดระหวางผเรยน จะชวยสงเสรมความเจรญงอกงามและพฒนาความเปนผใหญ การปรบปรงทางานและการจดการกบชวตของตน ไดเรยนรคณคาของสมพนธภาพทเทาเทยมกนระหวางสมาชกในกลม ซงจะชวยสงเสรมการแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนของผเรยน

5. ครคอผอานวยความสะดวกและเปนแหลงความร ครจงตองมความสามารถทจะคนพบความตองการทแทจรงของผเรยน เปนแหลงความรททรงคณคาของผเรยนและสามารถคนควาหาสอวสดอปกรณทเหมาะสมกบผเรยน สงทสาคญทสด คอความเตมใจของครทจะชวยเหลอโดยไมมเงอนไข ครจะใหทกอยางแกผเรยน ไมวาจะเปนความเชยวชาญ ความร เจตคต และการฝกฝนโดยทตองใจกวาง เพราะผเรยนมอสระทจะรบหรอไมรบการใหนนกได

6. ผเรยนมโอกาสเหนตนเองในแงมมทแตกตางจากเดม ซงจะทาใหผเรยนมความมนใจในตนเองและควบคมตนเองไดมากขน สามารถเปนในสงทอยากเปน มวฒภาวะสงขนปรบเปลยนพฤตกรรมใหสอดคลองกบสงแวดลอม และมสวนรวมในเหตการณตาง ๆ มากขน

7. การศกษาคอ การพฒนาประสบการณ การเรยนรของผเรยนหลาย ๆ ดานพรอมกนไปทงคณลกษณะดานความร ความคด ดานการปฏบต และดานอารมณความรสก ซงไดรบการพฒนาไปพรอม ๆ กน

จากลกษณะของการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง จะเหนไดวา มความเหมาะสมกบการสอนในระดบบณฑตศกษา และงายตอการนาไปใชในระดบบณฑตศกษาเปนอยาง

83

3. ทฤษฎการเรยนรทสนบสนนการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลางในการเรยนการสอนแบบทผเรยนเปนศนยกลางนไดมแนวคดทฤษฎการเรยนรหลายทฤษฎทสอดคลอง สงเสรม และสนบสนนแนวคดน ซงสามารถนาหลกสาคญของแตละแนวคดทฤษฎการเรยนรตาง ๆ กนมาสรปได ดงน

3.1 แนวคดการเรยนรแบบสรรคสรางความร (Constructivist Theory) การเรยนรแบบสรรคสรางความรน เปนไปตามปรชญาสรางสรรคความรนยม

(Constructivism) ซงสอดคลองกบแนวคดการจดการเรยนการสอนทใหผเรยนสาคญทสด โดยเชอวาความรไมไดมาจากการคนพบจากภายนอก หรอสงแวดลอมแตเปนความรทมนษยเปนผสรางขน(Construct) ภายในจตใจ จากการทา ความเขาใจหรอการใหความหมายกบเหตการณประสบการณ หรอสารสนเทศ โดยอาศยความรเดม ความเชอ ทฤษฎและความคาดหวงของตนในการแปลความหมาย เพอทาความเขาใจตอสถานการณ เนนทผเรยนตองเรยนรควบคไปกบการทาความเขาใจกบความรใหม และทฤษฎนอธบายวา ความรเปนสงชวคราว มการพฒนาได ไมตายตว สรางขนไดภายในสงคม โดยอาศยสอกลางทางสงคม และวฒนธรรม การเรยนรในแนวทฤษฎน เปนกระบวนการสรางตวแบบใหมและสรางโมเดลของความจรง

โดยกระบวนการทวานผเรยนจะเปนผสรางความหมายดวยเครองมอและสญลกษณทางวฒนธรรมและผสมผสานและประนประนอมความหมายทสรางขน โดยผานกจกรรมทางสงคม และผานการรวมมอแลกเปลยน ความคดทงทเหนดวยและไมเหนดวย

วธการเรยนรหรอกระบวนการเรยนการสอนตองเนนใหผเรยนไดนาพนฐานความรเดมมาเชอมโยงกบความรใหม นาความรเดมเปนพนฐานสาคญของการสรรคสรางความรใหม ดงนนผเรยนตองแสวงหาความรและสรางความร ความเขาใจขนดวยตนเองอยางแขงแกรง ความเจรญงอกงามในความรจะเกดขนเมอผเรยนไดมโอกาสเรยนรและแลกเปลยนประสบการณกบคนอน ๆ หรอไดพบสงใหม ๆ แลวนาความรทมอยเดมมาเชอมโยงตรวจสอบกนสามารถเกดเปนโครงสรางทางปญญาขน ผสอนไมสามารถปรบเปลยนปญญาของผเรยนได แตสามารถชวยผเรยนปรบเปลยนโครงสรางทางปญญาไดดวยตนเอง โดยจดสภาพการใหผเรยนเกดความขดแยงทางปญญา หรอสภาวะไมสมดลทางปญญาขน ซงเปนสภาวะทประสบการณใหมไมสอดคลองกบประสบการณเดม ทาใหผเรยนตองพยายามปรบขอมลใหมกบประสบการณทมอยเดมแลวสรางเปนความรใหมขน

84

ดงนนขนตอนสาคญของการเรยนรแบบสรรคสรางความร ควรประกอบดวยประเดนสาคญ 5 ประการ ดงน

1. การสอนของคร คอการอานวยความสะดวกใหแกผเรยน แตใหผเรยนสามารถสรรคสรางความรความเขาใจใหเกดขนในตนเอง เปดโอกาสใหผเรยนสงเกต สารวจเพอใหเหนปญหา ซงสามารถเปรยบครไดกบการเปน “นกจงใจ” ทด

2. ครชวยผเรยนสรรคสรางความรความเขาใจใหม ชวยผเรยนสรรคสรางความรความคดทยงไมสมบรณใหสมบรณขน ซงสามารถเปรยบครไดรบการเปน “ผชแนวทาง” ใหแจมใส

3. ครชวยผเรยนในการตรวจสอบ ความเขาใจ โดยพจารณาวาความคดรวบยอดทเกดขนใหประสานกนเปนระเบยบ เปนโครงสรางความรทสามารถนาไปใชในบรบททางสงคมไดเพยงใด ซงสามารถเปรยบครไดกบการเปน “ผวนจฉย” ทรอบคอบ

4. ครชวยผเรยนสรางแผนผงความคด โดยวธการใหผเรยนนาความรความคดรวบยอดทสรางขนมา นามาอภปรายรวมกน แลวจงสรป

5. การเรยนรทเกดขนเปนกระบวนการสรรคสรางความคดรวบยอดทฤษฎ และแบบจาลองขนใหมของแตละบคคล

การเรยนการสอนตามแนวคดทฤษฎการเรยนการสอนแบบสรางสรรคความรนเนนใหผเรยนเปนศนยกลางโดยการกระตนใหมการแสวงหาความรเองและประมวลเอาความรเดมเขากบความรใหม ครเปนเพยงผอานวยความสะดวกชวยชแนะแนวทาง และตรวจสอบความเขาใจใหผเรยนไดเรยนรอยางมโครงสรางเทานน

การศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบกระบวนการจดการความร

ผลการสงเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร จากฐานขอมล Thailis และฐานขอมลหองสมดตางๆพบงานวจยและวทยานพนธตงแตป พ.ศ. 2550-2555 จานวน 14 เรอง ผลการสงเคราะหงานวจยสรปได ดงตารางท 5

85

ตารางท 5 ผลการสงเคราะหความสอดคลองเกยวกบกระบวนการจดการความรในการเรยนการสอน

กระบวนการ

บณฑต ฉตรวโรจน (2550)

ปยะนาถ บญมพพธ.(2551)

รฐกรณ คดการ (2551)

เกยรตศกด พนธลาเจยก (2552)

สานก งานเลขา ธการสภาการ ศกษา (2552)

เบญจวรรณ ศรโยธนและ ชตมา มาลย(2553)

อบล สทธเนยมและคณะ(2553)

มลลกา มากรตน(2554)

Gustafson, K. (2003)

Hsia, Lin, Wu, & Tsai. (2006)

Haslind, A.Sarinah, A. (2009)

Tavallae R, Rashidi M.M. (2011)

SaadeR,Nebebe F., and Mak T. (2011)

Ramakrishnan K. and Yasin N.M. (2012)

เรองท 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

การกาหนดความร

การกาหนด, ระบ

ปญหา วางแผน ทาโครงการ เตรยมการ ตงทม ความหมาย วเคราะหปจจย

86

ตารางท 5 ผลการสงเคราะหความสอดคลองเกยวกบกระบวนการจดการความรในการเรยนการสอน(ตอ) กระบวนการ

บณฑต ฉตรวโรจน (2550)

ปยะนาถ บญมพพธ.(2551)

รฐกรณ คดการ (2551)

เกยรตศกด พนธลาเจยก (2552)

สานก งานเลขา ธการสภาการ ศกษา (2552)

เบญจวรรณ ศรโยธนและชตมา มาลย(2553)

อบล สทธเนยมและคณะ(2553)

มลลกา มากรตน(2554)

Gustafson, K. (2003)

Hsia, Lin, Wu, & Tsai. (2006)

Haslind, A.Sarinah, A. (2009)

Tavallae R, Rashidi M.M. (2011)

SaadeR,Nebebe F., and Mak T. (2011)

Ramakrishnan K. and Yasin N.M. (2012)

เรองท 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

การสบคนความร

การแสวงหา, จดหา

การสบคน, คนหา, การเขาถง การสรรหา การเลอก การกลนกรอง

87

ตารางท 5 ผลการสงเคราะหความสอดคลองเกยวกบกระบวนการจดการความรในการเรยนการสอน(ตอ) กระบวนการ

บณฑต ฉตรวโรจน (2550)

ปยะนาถ บญมพพธ.(2551)

รฐกรณ คดการ (2551)

เกยรตศกด พนธลาเจยก (2552)

สานก งานเลขา ธการสภาการ ศกษา (2552)

เบญจวรรณ ศรโยธนและชตมา มาลย(2553)

อบล สทธเนยมและคณะ(2553)

มลลกา มากรตน(2554)

Gustafson, K. (2003)

Hsia, Lin, Wu, & Tsai. (2006)

Haslind, A.Sarinah, A. (2009)

Tavallae R, Rashidi M.M. (2011)

SaadeR,Nebebe F., and Mak T. (2011)

Ramakrishnan K. and Yasin N.M. (2012)

เรองท 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

การสรางความร

การสราง

การจาแนก เจยระไนความร การพฒนา

88

ตารางท 5 ผลการสงเคราะหความสอดคลองเกยวกบกระบวนการจดการความรในการเรยนการสอน(ตอ) กระบวนการ

บณฑต ฉตรวโรจน (2550)

ปยะนาถ บญมพพธ.(2551)

รฐกรณ คดการ (2551)

เกยรตศกด พนธลาเจยก (2552)

สานก งานเลขา ธการสภาการ ศกษา (2552)

เบญจวรรณ ศรโยธนและชตมา มาลย(2553)

อบล สทธเนยมและคณะ(2553)

มลลกา มากรตน(2554)

Gustafson, K. (2003)

Hsia, Lin, Wu, & Tsai. (2006)

Haslind, A.Sarinah, A. (2009)

Tavallae R, Rashidi M.M. (2011)

SaadeR,Nebebe F., and Mak T. (2011)

Ramakrishnan K. and Yasin N.M. (2012)

เรองท 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

การจดเกบความร

การจดเกบ การรวบรวม การจดการ การจดระบบ

การรกษา

89

ตารางท 5 ผลการสงเคราะหความสอดคลองเกยวกบกระบวนการจดการความรในการเรยนการสอน(ตอ) กระบวนการ

บณฑต ฉตรวโรจน (2550)

ปยะนาถ บญมพพธ.(2551)

รฐกรณ คดการ (2551)

เกยรตศกด พนธลาเจยก (2552)

สานก งานเลขา ธการสภาการ ศกษา (2552)

เบญจวรรณ ศรโยธนและชตมา มาลย(2553)

อบล สทธเนยมและคณะ(2553)

มลลกา มากรตน(2554)

Gustafson, K. (2003)

Hsia, Lin, Wu, & Tsai. (2006)

Haslind, A.Sarinah, A. (2009)

Tavallae R, Rashidi M.M. (2011)

SaadeR,Nebebe F., and Mak T. (2011)

Ramakrishnan K. and Yasin N.M. (2012)

เรองท 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

การแลกเปลยนเรยนร

การแลกเปลยนเรยนร,แบงปน

การใช การเรยนร การคด การปฏบต การสอน นวตกรรม

90

ตารางท 5 ผลการสงเคราะหความสอดคลองเกยวกบกระบวนการจดการความรในการเรยนการสอน(ตอ) กระบวนการ

บณฑต ฉตรวโรจน (2550)

ปยะนาถ บญมพพธ.(2551)

รฐกรณ คดการ (2551)

เกยรตศกด พนธลาเจยก (2552)

สานก งานเลขา ธการสภาการ ศกษา (2552)

เบญจวรรณ ศรโยธนและชตมา มาลย(2553)

อบล สทธเนยมและคณะ(2553)

มลลกา มากรตน(2554)

Gustafson, K. (2003)

Hsia, Lin, Wu, & Tsai. (2006)

Haslind, A.Sarinah, A. (2009)

Tavallae R, Rashidi M.M. (2011)

SaadeR,Nebebe F., and Mak T. (2011)

Ramakrishnan K. and Yasin N.M. (2012)

เรองท 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

การแลกเปลยนเรยนร (ตอ)

ทาใหความรสงขน การบรการ การปรกษา การแลกเปลยน การเผยแพร, ถายทอด

91

ตารางท 5 ผลการสงเคราะหความสอดคลองเกยวกบกระบวนการจดการความรในการเรยนการสอน(ตอ) กระบวนการ

บณฑต ฉตรวโรจน (2550)

ปยะนาถ บญมพพธ.(2551)

รฐกรณ คดการ (2551)

เกยรตศกด พนธลาเจยก (2552)

สานก งานเลขา ธการสภาการ ศกษา (2552)

เบญจวรรณ ศรโยธนและชตมา มาลย(2553)

อบล สทธเนยมและคณะ(2553)

มลลกา มากรตน(2554)

Gustafson, K. (2003)

Hsia, Lin, Wu, & Tsai. (2006)

Haslind, A.Sarinah, A. (2009)

Tavallae R, Rashidi M.M. (2011)

SaadeR,Nebebe F., and Mak T. (2011)

Ramakrishnan K. and Yasin N.M. (2012)

เรองท 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

การประเมนผล

การประเมน การตดตาม การวด ดผลลพธ การปรบปรง

92

จากตารางท 5 ผลของการสงเคราะหความสอดคลองเกยวกบกระบวนการของการจดการความรในการเรยนการสอน พบวามกระบวนการตามลาดบดงนคอ การกาหนดความร การแสวงหาความร การสรางความร การจดเกบความร การแลกเปลยนเรยนร การประเมนผล ผลจากการสงเคราะหสามารถนามากาหนดเปนขนตอนการจดการความร ทเหมาะสมกบการนาไปใชกบรปแบบ สรปไดเปน 6 ขนตอนดงน

กระบวนการจดการความรในการเรยนการสอน กระบวนการจดการความรเปนลาดบขนตอนในแตละสวนของการจดการความรท บคคลหรอกลมบคคลดาเนนการใหเกดความรทงภายในบคคล และความรภายนอกบคคล โดย เชอมโยงสสงคม ซงกระบวนการจดการความรทพฒนาขน ประกอบดวย 6 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 การกาหนดความร (Knowledge Identification) การกาหนดความร เปนการกาหนดความรทตองการของสมาชกในชนเรยนทม ลกษณะเปนชมชนนกปฏบต (Community of Practices : CoPs) ซงมความสนใจในเรองเดยวกน โดยใหการกาหนดความรเกดจากความตองการของสมาชกทงหมดเปนสาคญ เพอความรนนจะเปน ประโยชนตอสมาชกทกคนและสอดคลองตามความตองการของสงคม

ขนตอนท 2 การสบคนความร (Knowledge Capture) การสบคนความร เปนกระบวนการศกษา คนควา สบเสาะ เพอใหไดมาซง ความรทงทเปนความรภายในบคคล และความรภายนอกบคคล โดยอาศยเครองมอและวธการตาง ๆ

ขนตอนท 3 การสรางความร (Knowledge Creation) การสรางความรเปนกระบวนการทสมาชกผดาเนนการจดการความรไดทาการ วเคราะหความรทไดจากขนตอนการสบคนความร และสงเคราะหความรโดยการสรางความรให ใหมดวยตนเอง และการแลกเปลยนเรยนรรวมกน

ขนตอนท 4 การจดเกบความร (Knowledge Storing) การจดเกบความรเปนกระบวนทสมาชกผดาเนนการจดการความร ทาการจดเกบ หรอบนทกความรใหมทไดสรางขนใหอยในลกษณะความรภายในบคคลและความรภายนอกบคคล โดยจดเกบหรอบนทกในสอและเทคโนโลยประเภทตาง ๆ

ขนตอนท 5 การแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Sharing) การแลกเปลยนเรยนร เปนกระบวนการทสาคญในการนาความรใหมทสรางและ จดเกบมาแลกเปลยนความรซงกนและกน ทาใหเกดการตอยอดความรใหสงขน ขยายฐานความร และเผยแพรความร ตลอดจนการนาความรไปประยกตใชใหกวางขวางและมประโยชนมากขน การ

93

ขนตอนท 6 การประเมนผลความร (Knowledge Evaluation) การประเมนผลความรเปนกระบวนการวดผลและประเมนผล ทงการประเมน ตนเอง (Self-assessment) การประเมนตามสภาพจรง (Authentic Assessment) การประเมนความร การประเมนกระบวนการ การตดตาม ทงนสามารถประเมนผลระหวางดาเนนการ (Formative Evaluation) และ ประเมนผลหลงการดาเนนการ (Summative Evaluation) เพอใหทราบการจดการ ความร การไดมาซงความรทตองการของสมาชกและสงคมมประสทธภาพและประสทธผลอยางไร มากนอยเพยงใด และมความคดเหนเปนอยางไร

5. แนวคดการศกษาเชงสรางสรรคและผลตภาพ การจดการเรยนการสอนเชงผลตภาพ รปแบบการเรยนการสอนเชงผลตภาพ (Productivity-Based instructional Model)

เปนรปแบบการเรยนการสอนทเนนการเรยนรอยางมความหมาย ความหมายในการเรยนรจงตอง ถกสรางขนโดยผเรยน นนคอ ใหผเรยนไดฝกฝนและปฏบตงานจากกจกรรมการเรยนทมคณคาตอสงคมภายใตแนวคดแหลงการเรยนรทหลากหลายและแนวทางปฏบตในการแกปญหาทแตกตางกนตามความสนใจ ดงนน การเรยนรแบบรวมแรงรวมพลงและการเรยนรแบบโครงงานจงเปนฐานแนวคดและทฤษฎทสาคญของรปแบบ รปแบบการเรยนการสอนนนาไปสการพฒนาคณลกษณะดานรวมพลงสรางสรรคสงคม ขนตอนของรปแบบฯ มดงน (ไพฑรย สนลารตน, 2543)

1. การเตรยมบรบทตามสภาพจรง : การเรยนรตามสถานการณจรง (Prepare Learning Context : Situated Learning)

เตรยม (Prepare) ผสอนจดหาแหลงการเรยนร ขอมลกรณศกษาหรอผเชยวชาญเพอใหขอความรตามสภาพจรงในประเดนทจะเรยนรแบบสรางสรรคผลงาน โดยแสวงหาบคคล องคกรและชมชนภายนอกมาสนบสนนการพฒนาการเรยนการสอน โดยจดหลกสตรททนสมย มโครงสรางหลกสตรททาใหผเรยนมความรและทกษะทนาไปใชในการปฏบตและหลกสตรททาใหผเรยนมความรและทกษะทนาไปใชในการปฏบตและสรางสรรคผลงานไดจรงโดยรวมมอกบ บคคล องคกรและชมชนภายนอก

2. การตงเปาหมาย : การเรยนรแบบนาตนเองและการเรยนรแบบรวมมอ (Set Goals :Self-Directed Learning / Co-operative learning)

94

2.1 กาหนด (Set) ผสอนชวยผเรยนในการกาหนดจดมงหมายและขอบขายการเรยนร โดยการเปดโอกาสใหผเรยนมอสระในการคนควาวจยในรปโครงการวจยสวนบคคล การจดใหมชวโมงเรยนในภาคปฏบตในหองปฏบตการรวมทงมการฝกประสบการณภาคสนามอยางพอเพยง มการเรยนการสอนทางเครอขายคอมพวเตอร (Internet) เปนตน

2.2 เลอก (Choose) ผเรยนเลอกกจกรรม / โครงงานทสนใจ ซงอาจมาจากโจทยตามแผนพฒนาของประเทศในสาขาตางๆ

2.3 นาเสนอ (Present) ผเรยนนาเสนอโครงการตอผสอนและผเชยวชาญเพอปรบแกโดยมการจดสมมนา จดประชมเชงปฏบตการ จดทาโครงงาน

3. การวางแผนและดาเนนการ: การเรยนรแบบรวมกน (Plan Working Process :Collaborative Learning)

3.1 ทางานกลม (Group Work) ผเรยนแบงกลมการทางาน 3.2 เรยนร (Learn) ผเรยนปฏบตการเรยนรรวมแรงรวมพลง โดยมผสอนและ

ผเชยวชาญกากบดแลใหคาแนะนาโดยใชกระบวนการจดการเรยนการสอนทมงเนนผเรยนเปนสาคญ เชน การเปดโอกาสใหผเรยนไดคนควาวจยโดยอสระในรปโครงการวจยสวนบคคล การจดใหมชวโมงเรยนในภาคปฏบตในหองปฏบตการ รวมทงมการฝกประสบการณภาคสนามอยางพอเพยง มการจดสมมนา จดประชมเชงปฏบตการ จดทาโครงงาน มการเรยนการสอนทางเครอขายคอมพวเตอร (Internet) และมหองสมดและระบบสบคนขอมลอเลกทรอนกสทเพยงพอทจะศกษาหาความรตามแนวปฏบตทดของสานกงานคณะกรรมการอดมศกษา (2551) ดงน

1) พฒนารปแบบการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญพรอมทงมการจดสรรทรพยากรสนบสนน การจดการเรยนการสอนอาจมรปแบบใดรปแบบหนง ดงตอไปน การเรยนรจากกรณปญหา (Problem-Based Learning : PBL) การเรยนรเปนรายบคคล (Individual Study) การเรยนรแบบสรรคนยม (Constructivism) การสอนแบบเอสไอพ การเรยนรแบบแสวงหาความรไดดวยตนเอง (Self-Study) การเรยนรจากการทางาน (Work-Based Learning) การเรยนรทเนนการวจยเพอสรางองคความร (Research-Based Learning) การเรยนรทใชวธสรางผลงานจากการตกผลกทางปญญา (Crystal-Based Approach)

2) การเรยนการสอนยดหลกการมปฏสมพนธทางวชาการระหวางผเรยนกบผสอนและระหวางผเรยนกบผเรยนทงในและนอกหองเรยนอยางสมาเสมอ เพอสงเสรมการเรยนรอยางกระตอรอรน

3) มรปแบบการจดการเรยนการสอนทมคณภาพแตยดหยนและหลากหลายสามารถตอบสนองความตองการเรยนรของผเรยน ทงความยดหยนดานชวงเวลาเรยน และหรอดาน

95

4) มการตดตามผลการเรยน ความพงพอใจของผเรยนตอคณภาพการสอนและ สงสนบสนนการเรยนรเปนรายบคคลอยางตอเนองและนามาใชในการพฒนาผเรยนใหสามารถเรยนรไดเตมศกยภาพ

4. การตดตามและประเมนผลงาน: การเรยนรแบบโครงงาน (Follow up and Assess :Project-Based Learning)

4.1 ตรวจสอบ (Check) ผสอนและผเชยวชาญรวมกนตรวจสอบกระบวนการทางาน 4.2 ตดตาม (Follow Up) ผสอนและผเชยวชาญรวมกนตดตามความกาวหนาของผลงาน 4.3 ปรบปรง (Revise) ผเรยนปรบปรงแผนงาน 4.4 ผลต (Produce) ผเรยนดาเนนการจนไดผลงาน 4.5 ประเมน (Assess) ผสอนและผเชยวชาญประเมนผลงานเทยบกบเปาหมายทกาหนด

แนวคดเชงสรางสรรคและผลตภาพในสงคมไทย (ไพฑรย สนลารตน, 2554) ปจจบนเขาสยคโลกาภวตน การตามอยางตางประเทศมมากขนโดยเฉพาะแรงผลกดนของ

เทคโนโลยททาใหการตดตอสอสารทางวชาการเปนไปอยางรวดเรว การเรยนรแนวคดของตางประเทศจงกวางขวางและหลากหลายขนกอใหเกดปญหาของการศกษาไทย ทาใหการจดการศกษาของไทยไมสอดคลองกบพนเพธรรมชาตและวฒนธรรมไทย จตวทยาการเรยนรของไทยไมไดรบการพฒนาขนมากพอ หลกการสอนตามหลกพระพทธศาสนาขาดการคนควาใหชดเจนขนการอบรมคนบนพนฐานวฒนธรรมไทยไมไดรบการวจยคนควาเทาทควร ปญหาการจดการศกษาจงไมสอดคลองกบชมชนไทย

จากการดาเนนการตามอยางประเทศมาโดยตลอดทาใหระบบการศกษาไทยเปนระบบบรโภคนยม นนคอ โรงเรยนจะคอยรบและตดตามความรและวชาการของตางประเทศมาถายทอดใหนกเรยน การคดใหม สรางใหมจงไมเกดขน ความคดวเคราะหจงไดรบการพจารณานอย เกดปญหาตามอยาง สงซอ กน ใช ตามคานยมของตางประเทศอยางกวางขวางเพอใหมการพฒนาประเทศทดเทยมกบประเทศตางๆ ทงในทางเศรษฐกจ สงคมและเปนประโยชนมสวนรวมแก วงการศกษานานาชาตได จงตองพฒนาโรงเรยนเชงสรางสรรคและผลตภาพในสงคมไทย นนคอจะตองกาหนดคณลกษณะของผเรยนใหมใหมลกษณะกาวหนามากขน จดหลกสตรในแนวสรางสรรค จดกระบวนการเรยนการสอนใหเนนผลผลตและปรบองคกรใหเปนองคกรแหงการสรางสรรคและผลตภาพ

96

ไพฑรย สนลารตน (2554) ไดเสนอแนวคดเกยวกบการจดการศกษาระดบอดมศกษาในอนาคตทมงเปลยนกระบวนทศนการผลตบณฑต จากการเปนบณฑตทเปนผเลยนแบบ (Copier) และผบรโภค (Consumer) อยางทเคยเปนมาในอดตจนถงปจจบนทเปนผตามเปนผเสยเปรยบมาโดยตลอดมาสบณฑตทเปนผนาทเปนผคดใหม (Creator) และผผลตหรอผสรางใหม (Product) ดงแสดงในรปตอไปน

ภาพท 13 คณลกษณะของบณฑตในอนาคต ทมา: ไพฑรย สนลารตน, CCPR กรอบคดใหมทางการศกษา. (กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรกจบณฑตย, 2554)

จากรปนสามารถแบงกลมคนไดเปนสกลมไดแก กลมท 1 คอ กลมทเปนทงผบรโภคและผเลยนแบบ (Consumer/Copier) กลาวคอ เปนฝาย

รบและตามอยางคนอนมาโดยตลอด เชนการรบและตามอยางองคความร วฒนธรรมหรอแนวคดของชาตตะวนตก

กลมท 2 คอ กลมทเปนผรบผบรโภคแตมความคดใหม ๆ มความฉลาดในการเลอกใช (Consumer/Creator)

กลมท 3 คอ กลมทเปนผผลตผลงานออกมาแตยงคงเลยนแบบตามหลงเขาอย(Product/Copier)

กลมท 4 คอ กลมทเปนทงผคดใหมและผทาใหมขนมาอยางสรางสรรค (Product/Creator) ซงกลมคนท 4 นถอเปนกลมคนในอดมคตทสงคมตองการ ดงนน เพอใหการศกษาเปนไป

ในทศทางทมคาตอตวผเรยนตอสงคมในทางสรางสรรคมากยงขนและเปนประโยชนตอการพฒนา

97

ภาพท 14 คณลกษณะผเรยนและการสอน ทมา: ไพฑรย สนลารตน, CCPR กรอบคดใหมทางการศกษา. (กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรกจบณฑตย, 2554)

โดยเหตนลกษณะของคนรนใหมในสงคมไทยจงตองมองขามความเปนคนทสมบรณไปสความเปนคนคดและสรางสงใหมใหกบสงคมไทยไดอยางดและมากพอนนคอ คณลกษณะ CCPR ในตวของผเรยน

1. ลกษณะคนรนใหม : CCPR ลกษณะแรก คอ การคดวเคราะห (Critical Mind: C) ในสงคมบรโภคนยมเราจะตองให

ผเรยนมความคดวเคราะหใหไดเพอเขาจะไดเขาใจ เรยนรและเขมแขงและไมตกเปนเหยอของการโฆษณาชวนเชอทงเศรษฐกจ การเมองและสงคมกตาม

คณลกษณะผเรยนและการสอนเชงสรางสรรค คณลกษณะของผเรยน กระบวนการสอน C ritical Mind Criticality – Based Instruction C reative Mind Creativity - Based Instruction P roductive Mind Productivity- Based Instruction R esponsible Mind Responsibility- Based

98

ลกษณะทสองคอ การคดสรางสรรค (Creative Mind: C) เมอวเคราะหวจารณสงใดแลวกควรจะตองมความคดสรางสรรค คดสงใหมๆ ใหกบตนเองและสงคมดวย เพราะถาเพยงแตวเคราะหวจารณกจะไมมอะไรเกดขนใหม

ลกษณะทสามคอ การมผลผลต (Productive Mind: P) เมอคดสงใหมๆ แลวกจะตองนาเอาความคดนนไปสรปธรรมคอ การมผลผลตใหมๆ ดวยคาของคนตองใหมผลงานเปนทประจกษ

ลกษณะทสคอ การมความรบผดชอบ (Responsible Mind: R) ไมวาจะคดจะวเคราะหจะสรางสงใหมอะไรกตามจะตองมความรบผดชอบตอตนเอง ตอสงคม ตอสงแวดลอมภายนอกดวยซงจะเปนพนฐานสาคญของคณธรรม จรยธรรมตอไป

2. การสอนเชงกาวหนา เมอเปาหมายของการสอนเนนท CCPR แลว กระบวนการสอนกจะตองเปลยนไปดวย

นนคอ การสอนตองสอดคลองกนกบจดมงหมายดวยพรอมกนไป นนคอ ถาอยากใหผเรยนคดวเคราะหจะตองจดสภาพแวดลอมและกจกรรมใหเขาไดวเคราะหกนตลอดเวลา (Criticality-Based Instruction) ไมใชครวเคราะหใหดเทานน เชนเดยวกนถาเราตองการใหผเรยนเขามความคดสรางสรรค เราตองจดเงอนไขการเรยนรใหไดพฒนาความคดสรางสรรคอยอยางสมาเสมอ(Creativity-Based Instruction) รวมถงการจดสภาพการเรยนการสอนและเงอนไขใหผเรยนไดผลตหรอสรางผลงานออกมาเปนรปธรรมทชดเจน (Productivity-Based Instruction) เชนเดยวกบการฝกความรบผดชอบทผสอนจะตองฝกใหเขามความรบผดชอบตอตนเองและสงคมในสภาพทเปนจรง(Responsibility-Based Instruction) และหลอหลอมใหเกดเปนตวตนของเขาเองดวย

ในระบบการศกษาแนวผลผลตนยมเชงสรางสรรคและการเนนใหผเรยนมคณลกษณะCCPR น ถอไดวาเปนการเปลยนแปลงวธคดและวธดาเนนการทางการศกษา เปนการเปลยนกระบวนการทศนใหม โดยการทาใหการศกษามเปาหมายทชดเจนขน วาเราจะจดการศกษาเพออะไร ซงเปาหมายของเรา คอ การทจะใหการศกษาเปนไปเพอการวเคราะหวจารณแลวนาไปส การสราง การพฒนา การไดมาซงผลผลตใหมๆและตองเปนผลผลตทมความคดใหมและความคดสรางสรรคอยในตวดวย (ไพฑรย สนลารตน, 2549)

3. การบรหารโรงเรยนแบบ CPO ในการทเราจะเนนใหการศกษามบทบาทและแนวทางในการสรางสรรคผเรยนใหม

ความคดวเคราะห คดสรางสรรค มผลงานและมความรบผดชอบไดนนการบรหารจดการควรจะมลกษณะทสอดคลองกบเปาหมายคอ เปนองคในลกษณะทเรยกวา “องคกรสรางสรรคและผลตภาพ(Creative and Productive Organization, (CPO) โดยอาจารยจะตองมเปาหมายเพอสรางผลงานใหมๆ ขน (Product Emphasis) บรการเพอการเปลยนแปลง (Change Management) และการเขาใจ

99

สรปไดวาจดเรมตนแรกของการศกษาจงตองพฒนาปญญาของผเรยนเปนตวตงใหเขารจกคดวเคราะหและสรางสรรค แนวทางดงกลาวนจะตองเนนใหมผลงานเกดขนจากผเรยน ไมวาผลงานนนจะเปนผลงานวชาการ ผลงานประดษฐ ผลงานสรางสรรคตางๆ ดงนนไมวาจะเปน การสอนภาษา กตองมผลงานทางภาษา ถาสอนคณตศาสตรกตองมผลงานทางคณตศาสตร ถาเปนงานศลปะกตองมงานศลปะออกมาเชนกน ถาเปนงานทางเกษตร กจะตองมผลงานเกษตรชดเจน ไมวาจะเปนการเรยนวชาใดเรองใดเปาหมายจะตองมผลผลตออกมาโดยชดเจน

นอกจากนน ผลผลตทออกมาจะตองเปน ผลผลตทกอเกดสงใหมๆ ดวยพรอมกนไปไมใชเพยงแตลอกเลยนคนอนมาเทานน

ในขณะทรจกคดสรางสรรคและมผลงานแลวนนกจะตองมความรบผดชอบดวย ซงเปนพนฐานทสาคญของการใชชวตและพฒนาสงคมควบคกนไป

นนกคอ การศกษาจะตองเปนไปเพอการคดวเคราะหและการสรางสงใหมๆ ใหกบ ตวผเรยนใหกบสงคมอยตลอดเวลา กระบวนการของการศกษาจงตองเนนไปทการสรางและพฒนาความคดสรางสรรคและสรางสรรคอยางมความรบผดชอบอยตลอดเวลา ไมวาศนยกลางของการศกษาจะอยทไดกตามโลกไดเปลยนไปแลว สงคมไดเปลยนไปแลว เราตองเปลยนกระแสของการศกษาใหม เพอใหการศกษาเปนเครองมอของการสรางและสรางอยางสรางสรรคแทจรง

100

การสรางผเรยนใหมความคดสรางสรรค จดเรมตนในการวเคราะหวาผเรยนมความคดสรางสรรคมวธการอยางไร ทาโดยการ

วเคราะหแบบยอนกลบ (Backward Analysis) ดงน

ภาพท 15 กระบวนการสรางผเรยนทมความคดสรางสรรค ทมา: ไพฑรย สนลารตน, CCPR กรอบคดใหมทางการศกษา. (กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรกจบณฑตย, 2554)

Creative Students ไดมนกคดและผสนใจในการพฒนาแนวคด เชน Howard Gardner ไดเสนอแนวคดใหม

ชอ Five Minds for the Future ไดกลาววาการพฒนาเยาวชนใหมความคดสรางสรรคสามารถเรมตนไดอยางงายคอการ เปดโอกาส ใหกบเดกปฐมวยไดเหนและเรยนรประสบการณทหลากหลาย และสรางความทาทายใหกบเขาเมออยในชวงวยรนผานเกมสและกจกรรมตางๆ กจะเปนการกระตนใหเกดการสรางความคดสรางสรรคไดเปนอยางด โดยการพฒนาความคดสรางสรรคจะตองพฒนาจากองคความรทตกผลกแลว (Crystallizations) มาตอยอดใหเกดเปนผลตภณฑใหมๆ ซงจะตองอาศยกระบวนการวจยเปนตวชวย (ไพฑรย สนลารตน, 2549) ความคดสรางสรรคนนไมใชพรสวรรคแตถกหลอหลอมจากความรและความชานาญทเพมทวตามปจจยดานเวลา นอกจากนความคดสรางสรรคยงตองอาศยปจจยภายนอกดานสภาพแวดลอมและบรบทของสงคมรวมกบปจจยภายในดานสภาวะทางอารมณจนเกดการคดทลนไหล หรอ Flow ไดในทสด (Csikszentmihaly, 1991)

Michael Michalko (1998) ไดวเคราะหเคลดลบความคดสรางสรรคจากบคคลสาคญทางประวตศาสตรนบรอยคน สรปดงน คอ 1) ความคดสรางสรรคเกดจากการมองมมทแตกตาง

101

Creative Teachers ยงไมมขอสรปวาครหรอผปกครองมผลตอการเรยนรของนกเรยนสงกวากน ยงไมม

งานวจยทสามารถบอกไดอยางชดเจนเพราะขนอยกบบรบทของแตละพนท อยางไรกตามทงครและผปกครองถอเปนหลกในการเสรมสรางความคดสรางสรรคใหกบนกเรยน ดงนนถาจะสรางนกเรยนทเปนนกคดสรางสรรค ครตองเปนนกคดสรางสรรคกอนเพอใหเปนแบบอยางทดตอนกเรยนในดานวธคดไมใชเปนแบบอยางใหนกเรยนลอกแบบเฉพาะความรของครเพราะทผานมาสถาบนฝกหดครในประเทศไทย ไมวาจะเปนคณะครศาสตร/คณะศกษาศาสตร สวนใหญตางปฏบตตนเปนผตามและลอกเนอหาความรเชงวชาการมาจากตางประเทศเปนสวนมาก (ไพฑรย สนลารตน, 2549) ซงยงคงเปนปญหาทจะตองเรงแกไขโดยสามารถทาไปพรอมๆกบการเสรมสรางกจกรรมการเรยนรตางๆ ไดแก

1. สงเสรมใหนกเรยนสรางองคความรดวยตนเอง จากกระบวนการทางาน การคนหาคาตอบและการสรปผานกจกรรมการเรยนการสอนซงเนนนกเรยนเปนศนยกลางจงสอดคลองกบกระบวนการพฒนาความคดสรางสรรค

2. ใชคาถามทมคาตอบหลากหลายเพอกระตนนกเรยนเพอทกทายยวย เชน 2.1 นกเรยนคดวาสงน จะนาไปใชประโยชนอะไรไดบาง บอกมาใหมากทสด 2.2 สองสงนมอะไรเหมอนกนบางหรอมอะไรตางกนบาง บอกมาใหมากทสด 2.3 สงนควรไดรบการปรบปรงใหดขนไดอยางไร 2.4 จะเพมอะไรไดอกบาง

3. สงเสรมการเรยนแบบรวมมอกน (Cooperative Learning) เพราะการระดมสมองเปนลทางสาคญทจะกระตนความคดสรางสรรคใหเกดขน มงานวจยทยนยนไดวา ความคดเหนจานวนมากทปรากฏขนจะนาไปสความคดสรางสรรค โดยความคดเหนแรกจะกระตนใหความคดขยายตวในเวลาตอมาและสงผลใหความคดทผลตขนในตอนสดทายของการหารอรวมกน เปนความคดสรางสรรคทด

4. รบฟงคาถามและคาตอบของนกเรยนโดยไมสกดกนแสดงใหนกเรยนเปนจดสนใจไมตาหนหรอวจารณคาตอบหรอความคดของนกเรยนแมครจะยงไมเหนดวย

102

ขอสาคญทสดคอครจะตองพฒนาตนเอง ใหเปนคนทมความคดสรางสรรคกอน เพราะการฝกฝนตนเองใหมความคดสรางสรรคจะทาใหแนวทางปฏบตทกลาวมาเกดขนเองโดยธรรมชาตและยงเปนแบบอยางทดตอการเสรมสรางบรรยากาศในการพดคยอยางสรางสรรค จนไปถงการกระตนแนวคดของเพอนครเพอใหเกดความคดสรางสรรคในเชงของนวตกรรมการเรยนการสอนไดอกดวย

Creative Parents ผปกครองมบทบาทในการเรยนรของบตรหลานตนเองสงไมแพคร โดยเฉพาะเดกกอน

วยเรยนชวงหกปแรก เพราะเปนยคทองของการเรยนรของเดกซงเปนหวใจสาคญในการพฒนาการเรยนรของมนษยตามหลกทางจตวทยาแตเปนทนาเสยดายวาผปกครองสวนใหญมองวาการศกษาคอ การรบภาระดานการเรยนรของนกเรยนไปครบถวนสงผลใหผปกครองคาดหวงผลลพธทางการเรยนรของบตรหลานจากการศกษามากเกนไป จงควรมการทาความเขาใจในบทบาทของผปกครองใหมวาผปกครองมสวนสาคญในการชวยสงเสรมความคดสรางสรรคของเดก เรมตงแตผปกครองควรมงใหความสนใจไปทกระบวนการการคดสรางสรรคใหมากกวาผลงานรวมถงพจารณาพฤตกรรมของเดก เชน การตงคาถาม อารมณขนหรอการแสดงออกอนๆ ซงสะทอนความคดสรางสรรคของเดกทงสน ผปกครองตองทาความเขาใจและชวยกนสงเสรมความคดสรางสรรคหากเปนไปไดมากกวานน ผปกครองควรชวยใหเดกไดคดและแกปญหาอยางสรางสรรค โดยอนญาตใหเดกมเสรภาพทจะทาผดพลาดและโดยยอมรบในความคดของเดก ใหโอกาสทจะทดลองหรอทาอะไรไดอยางเสรโดยไมตองกลวผดพลาดหรอไมประสบความสาเรจ เพยงแตชวยแนะนาใหอยในขอบเขตของจรยธรรมไมรบกวนผอนหรอเปนอนตราย แนวทางปฏบตทดไดแก

1. ใหโอกาสเดกไดเลอก การเลอกไดจะแสดงวาเดกมความคดสรางสรรคมากกวาเดกทตองรอการเลอกจากคนอนตลอดเวลา

2. กระตนเดกใหคดอยางสรางสรรคผานประสาทสมผสทง 5 เชน การจดสงแวดลอมทมสงแปลกใหม มความหลากหลายจะชวยกระตนความคดสรางสรรคใหเดกไดอยางด

3. ใหเวลาและอสระในการเลนกบเดกอยางเพยงพอ การใชจนตนาการและบทบาทสมมตกอนเพอทาการแกปญหาเปนการกระตนใหเดกคดสรางสรรคไดเปนอยางด ผปกครองไมไดมหนาทชนาแตมหนาทสรางขอบเขตและขอตกลงตางๆ ไวลวงหนา โดยใหประการณเสรม เชนประสบการณในเชงวฒนธรรม การกนอย การปฏบตตน การเคารพในสทธของผอน การแกปญหารวมกนเปนกลม โดยสามารถทจะแสดงความคดเหนอยางเสรโดยไมตองกลวผดหรอกลวการลงโทษ

4. ใหการสนบสนนและกาลงใจแกเดก เมอเดกแสดงความสามารถหรอความถนดไมวาจะเปนการตงคาถาม ความจา การอาน ทกษะทางศลปะหรอความสามารถพเศษอนๆ ความภมใจ

103

Creative School จากองคประกอบดานครและดานผปกครองซงเปนองคประกอบทใกลชดกบเดกมาก

ทสด มาถงสงแวดลอมในโรงเรยนทจะทาใหนกเรยนเกดการเรยนรและพฒนาความคดสรางสรรคไดอยางเหมาะสม นนคอโรงเรยนทจะเสรมสรางความคดสรางสรรคใหกบนกเรยนคอโรงเรยนท

1. มพนททเหมาะสมเพยงพอ เชน พนทจดเกบผลงานสรางสรรคทนกเรยนยงทาไมเสรจเพอจะมาตอเตมไดในวนตอไป พนททจะชวยสงเสรมใหเดกทางานใหไดดทสดควรมแสงสวางตามธรรมชาต สทไมฉดฉาดไมลายตา มพนทเดกๆ จะสามารถทางานไดอยางสะดวกสบาย มผลงานตวอยางของเดกๆ กนเองและของคร รวมถงของจตรกรชอดงดวยกไดตดอยในหองเรยนและทสาคญคอครควรจดใหมสอทหลากหลาย เชญชวนใหอยากสารวจ สบคน ใชทาการทดลองหรอประดษฐหรอทางานในรปแบบตางๆ

2. มสอทเหมาะสม ไมจาเปนตองเปนสอการสอนราคาแพง แตอาจจะเปนสอทสะสมมาเรอยๆ เชน สอททาจากกระดาษทกอยาง เครองมอ ในการเขยนและในการวาดภาพตางๆกระดาษส เศษผาตางๆ กระดม หน กรวด เปลอกหอย ลกปด เมลดพช แปงโด กาว ดนเหนยว ครม โกนหนวด เปนตน เดกๆ สามารถนา สอเหลานไปใชไดหลายๆ รปแบบ ทงนสอเหลานจะเปนทสนใจของเดกๆ และถกใชอยางหลากหลายวธการมากขน เมอเดกๆ มสวนรวมในการสะสม จดวางแยกประเภท เกบเขาทเปนระเบยบดวย

3. มบรรยากาศ หองเรยนตองมบรรยากาศทเตมไปดวยการสงเสรมใหเดกๆ รสกไดถงการยอมรบความผดพลาดและการสนบสนนใหเดกๆ เสยงทจะทาผดพลาดและไมสาเรจไดโดยไมถกตอวาหรอประเมนโดยผอนการสงเสรมใหคดคนสงใหมๆ วธใหมๆ ทมเอกลกษณโดดเดน ไมเหมอนเดมรวมถงการยอมรบกนได ครตองเปนตวอยางทดในการแสดงความคดสรางสรรคเชนเดยวกบผปกครอง ผชวยครและบคคลอนๆ ทเขามาชวยในหองเรยน

4. มโอกาส เดกๆจะมผลงานทนาสนใจไดตอเมอเดกๆไดรบการกระตนหรอรสกมสวนรวมอยางมากในการคนพบสงตางๆ ทงในชวตประจาวนและนอกเหนอจากชวตประจาวนทนาสนใจ นาตนเตนสาหรบเดกๆ ไดรบโอกาสดงกลาวน เชน การพาเดกไปชมละคร หรอการแสดงตางๆ หรอการพาไปทศนศกษา การสารวจสบคนนอกสถานท หรอสารวจสงเกตตนไมทนาสนใจ

104

Creative Principals องคประกอบสดทายและถอเปนตนเรองของทงหมดกคอ ผบรหารจะไดนกเรยนทม

ความคดสรางสรรค ครทมความคดสรางสรรคและสภาพแวดลอมในโรงเรยนทเออตอความคดสรางสรรคแลว ผบรหารจะตองเปนผบรหารทมความคดสรางสรรคกอน นสยและพฤตกรรมของผบรหารจะสงผลตอการทางานโดยรวมหรอมผลกบพนกงานโดยตรง ดงนนผบรหารควรมพนฐานความคดในเชงบวก ไมกลวทจะตองเผชญกบความยงยาก ปญหาซบซอนและหมนพฒนาตนเองใหเปนผบรหารสถานศกษาทมความคดสรางสรรคอยเสมอ แนวทางในการปฏบตของผบรหารทจะสรางความคดสรางสรรคใหเกดขนกบทกๆ องคประกอบทกลาวมา ไดแก

1. คนหาสงใหมทดกวาอยเสมอ ไมกลวการเปลยนแปลง มความกระตอรอรนทจะ ทาทายตนเองใหเขาไปคนหาอยเสมอ ผบรหารจะเปนผจดประกายความคดสรางสรรคใหกบตนเองและบคลากรผรวมงาน อกทงตองเปนคนชางสงเกตสงตางๆ รอบตว รบฟงขอมลขาวสารจากภายในและภายนอก เปดรบความรหลากหลายประเภท ทงทางการเมอง เศรษฐกจ สงคมวทยาศาสตร บนเทง กฬา ฯลฯ

2. กลาลองผด ลองถกและไมกลวความลมเหลว เปดโอกาสใหบคลากรในสถานศกษามสวนรวมในการตดสนใจแกปญหาและจดทาแนวทางการดาเนนการรวมกนเพอเปนการเปดรบฟงความคดใหมๆ ทแตกตางออกไปและนามาซงทางเลอกทหลากหลายยงขน ตองมการวดและการประเมนแผนงานเปนระยะเพอเตรยมรบมอกบสภาพการณทพรอมจะเปลยนไปไดตลอดเวลา

3. เรยนรจากความผดพลาดและไมกลวประสบการณในอดต เพอนาสงทไดเรยนรจากความผดพลาดมาสรางสรรคสงใหมๆ ทดกวา เปนการตอยอดการทางานของเดมเพอพฒนาใหดยงขน

4. ตดสนใจบนพนฐานของขอมลและความคดเหนของผรวมงานมองใหกวางและลกกบขอมลทกทตนมในทกดาน จากนนพสจนขอเทจจรงของขอมลและประมวลผลวาจะใชประโยชนจากความคดนนไดอยางไร เพอจะใชประโยชนจากความคดนนใหมากทสด

สรปไดวาความคดสรางสรรคเปนสงสาคญของการนาพาประเทศไปสการพฒนาอยางย งยนและการศกษากเปนกาลงสาคญในการผลตประชากรใหมขดความสามารถตอความตองการดงกลาว ดงนนการกาหนดเปาหมายทางการศกษาของไทยในการปฏรปการศกษาทศวรรษท 21 หากสรางเปาหมายเชงรกในดานความคดสรางสรรคพรอมกบการสอสารและการพฒนาบคลากรทางการศกษาทงระบบตามแนวทางทไดเสนอ ประสานกบการทาวจยและพฒนาเพอเกบขอมลมา

105

งานวจยทเกยวของกบการศกษาเชงสรางสรรคและการผลตภาพ มาเรยม นลพนธและคณะ (2549) ไดศกษาเรอง การพฒนารปแบบการครศกษาเชงสรางสรรคและผลตภาพกรณศกษาคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร งานวจยนมวตถประสงค 1)เพอศกษาสถานภาพรปแบบการครศกษาเชงสรางสรรคและผลตภาพในดานคณลกษณะผเรยน กระบวนการสอน การบรหารองคกรและหลกสตรการผลตคร ของคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร 2)เพอทดลองใชรปแบบกระบวนการสอน CRP คอ การเรยนการสอน ดวยวธการตกผลก ( Crystal - based Learning ) การเรยนการสอนดวยวธการวจย ( Research - based Learning ) และการเรยนการสอนเชงผลตภาพ ( Productivity - based Learning ) และ 3) เพอเสนอรปแบบครศกษาเชงสรางสรรค และ ผลตภาพของคณะ ศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ผลงานวจยพบวา 1) ดานคณลกษณะผ เรยน พบวานกศกษาคณะศกษาศาสตรสวนใหญมคณลกษณะทพงประสงค ไดแก (1) รทนโลก คอ มทกษะในการแสวงหา คดสรรและสรางความร มทกษะในการใชและจดการความร มทกษะทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ทกษะในการวเคราะหและแกปญหา มทกษะทางภาษาในการสอสาร (2)เรยนรชานาญเชยวชาญปฏบต คอ มการคดใหม คดสรางสรรค คดแจงแทงตลอด มจตมงคณภาพมาตรฐานความเปนเลศ (3) รวมพลงสรางสรรคสงคม คอ มการทางานเปนทม สรางเครอขาย มความสามารถในการบรหารจดการ มการแขงขน อดทน สสงยาก เหนแกสวนรวม มความเปนธรรมและยงยน (4) รกษวฒนธรรมไทย ใฝสนต มความรกษความเปนไทย ยดมนในสนตธรรม โดยทกคณลกษณะอยในระดบปานกลาง 2) ดานกระบวนการสอน พบวา อาจารยสวนใหญใชรปแบบการสอนแบบ ตกผลก แบบวจย และแบบเชงผลตภาพ โดยใชบางขนตอน และการใชการสอนแบบเชงผลตภาพทกขนตอนมากทสด คอ รอยละ 37.50โดยอาจารยมการเตรยมแหลงการเรยนร กรณตวอยางจดหาผเชยวชาญและรวมกบผเรยนกาหนดเปาหมาย มการวางแผนดาเนนการและตดตามประเมนผลงานรวมกน และนกศกษาสวนใหญแสดงความคดเหนวาอาจารยใชรปแบบการสอน CRP บางขนตอนและใชการสอนแบบเชงผลตภาพมากทสด สวนการทดลองใชรปแบบพบวาการสอนแบบตกผลก ผสอนและผเรยนมการวางแผนและเรยนรรวมกน มอบหมายใหผเรยนไปศกษาคนควานามาเสนออภปราย ประมวลและปรบแกแลวจงเสนอผลงานทตกผลก เพออภปรายรวมกนและใหผเรยนประเมนและสรป 3) ดานการบรหารองคกร พบวา วฒนธรรมองคกรมลกษณะความสมพนธทดระหวางอาจารย นกศกษา และบคลากร มแผนยทธศาสตรในการพฒนา มระบบการบรหารองคกรการจดการเรยนการสอน มการบรหารงานวจย มนโยบายคณะกรรมการบรหารสงเสรมสนบสนน การจดการวจย มการเนนผลผลตโดยมการใชเทคโนโลยและนวตกรรมในการจดการเรยนการสอน

106

ผลการใชรปแบบกระบวนการสอน CRP พบวา รปแบบการสอนแบบตกผลกเนนใหผเรยนรทนนาโลก คดวเคราะห คดสงเคราะห ตกผลกความรจากการศกษาคนควาดวยตนเอง ผเรยนและผสอนมการวางแผนการเรยนรรวมกน มการอภปรายและเสนอผลงาน ผเรยนมพฒนาการขน สวนรปแบบการสอนแบบวจยเนนใหผเรยนหาคาตอบแกปญหาแสวงหาความรและคดคนสงใหม มการลงพนทเพอเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมล มการนาผลการศกษาไปใชสาหรบรปแบบการสอนเชงผลตภาพมงเนนใหผเรยนไดเรยนรและฝกปฏบตรวมกนในสภาพจรง มการทาโครงงาน โครงการจดแสดงเปนนทรรศการและมการวพากษวจารณผลงาน ปญหาทพบจาการใชรปแบบการสอนแบบ CRP คอ 1) นกศกษายงไมคนเคยกบรปแบบการสอน 2) รปแบบนตองใชเวลาในการปรกษา วางแผนรวมกนมากทงในและนอกหองเรยนทาใหงานเสรจไมตรงตามเวลาทกาหนด 3) ขาดแนวทางการประเมนผลงานนกเรยนทเปนระบบ 4 )การสอนรปแบบ CRP ผสอนควรเนนผประสาน อานวยความสะดวก และอธบายรายละเอยดขนตอนการจดกจกรรม จดกจกรรม ใหหลากหลายและยดหยน เนนการฝกปฏบต การคดวเคราะห 5) ควรสงเสรมกระตนใหกาลงใจผเรยนและจดเวทใหผเรยนไดแสดงผลงาน 6) รปแบบการครศกษาเชงสรางสรรคและผลตภาพ ของคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร พบวา คณลกษณะผเรยน พบวา สามารถคด วเคราะห แกปญหา สอสาร แสวงหา และจดการความรได มความคดสรางสรรค เนนการทางานเปนทม เ ชอมโยงกบชมชน มความภมใจในศลปวฒนธรรม กระบวนการสอนใชรปแบบ CRP บางขนตอนผเรยนและผสอนรวมกนจดกจกรรมการเรยนการสอน สงเสรมการคดวเคราะห แลกเปลยนประสบการณ มการฝกปฏบต และมการประเมนเพอปรบปรงพฒนางาน ในดานการบรหารองคกร พบวา วฒนธรรมองคกรมงเนนความสมพนธ มการกาหนดแผนยทธศาสตรและมระบบการประกนคณภาพการศกษา สงเสรมสนบสนนการวจยและเผยแพรผลงานทางวชาการ มการใชนวตกรรมในการจดการเรยนการสอนและกจกรรมพฒนานกศกษา สวนหลกสตรมปณธาน ปรชญาวตถประสงค คาอธบายรายวชา ทสอดคลองกน มงแสวงหาความรพฒนาอาชพ สงเสรมคณธรรม จรยธรรม ความเปนไทย รจกใชเทคโนโลยในการศกษาคนควา มการฝกปฏบตเกยวกบวชาชพคร

ลดดา ศลานอย (2550) ไดศกษาเรอง การพฒนาคณลกษณะทพงประสงคของคณะศกษาศาสตรดวยรปแบบการเรยนการสอนเชงผลตภาพ งานวจยนมวตถประสงคเพอพฒนา

107

ศรพงษ เพยศร,ไพฑรย สนลารตนและอาไพ ตรณสาร (2551) ไดศกษาเรอง การพฒนาหลกสตรฝกอบรมสาหรบนกศกษาปรญญาบณฑตดวยกจกรรมศลปะเพอพฒนาความคดสรางสรรคและทกษะการผลตผลงาน มวตถประสงคเพอสงเคราะหคณลกษณะของนกศกษาทมความคดสรางสรรคและมทกษะในการผลตผลงาน เพอกาหนดแนวคดการจดการศกษาดวยกจกรรมศลปะ เพอพฒนาความคดสรางสรรคและทกษะการผลตผลงาน และเพอพฒนาหลกสตรฝกอบรมนกศกษาดวยกจกรรมศลปะ เพอพฒนาความคดสรางสรรคและทกษะการผลตผลงาน ผวจยไดสรางกรอบแนวคดของหลกสตรฝกอบรม หลกสตรฝกอบรมฉบบตนแบบ ทผานการตรวจสอบคณภาพจากผทรงคณวฒ และนาไปทดลองใชจรงกบกลมตวอยางทเปนนกศกษามหาวทยาลยขอนแกน ชนปท 3 ปการศกษา 2550 จานวน 30 คน ทาการเลอกแบบเจาะจง วธการวจยแบงเปนสขนตอน ขนตอนแรกศกษากรอบแนวคดของหลกสตรฝกอบรม ขนตอนท 2 สรางหลกสตรฝกอบรม ขนตอนท 3 ทดลองและวเคราะหผลการใชหลกสตรฝกอบรม และขนตอนท 4 ปรบปรงหลกสตรฝกอบรม โดยผานการประเมนประสทธภาพจากการจดประชมกลมยอยผทรงคณวฒ วเคราะหขอมลโดยหาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบคาท (t-test) ไดผลการวจย พบวา 1.หลกสตรฝกอบรมนกศกษาดวยกจกรรมศลปะ เพอพฒนาความคดสรางสรรคและทกษะการผลตผลงาน ประกอบดวย หลกการ จดมงหมาย เนอหาสาระ การจดกจกรรมการเรยนการสอน และการวดและประเมนผล โดยสรางขนใหสอดคลองกบคณลกษณะของนกศกษาทมความคดสรางสรรคและมทกษะในการผลตผลงาน และแนวการจดการศกษาดวยกจกรรมศลปะเพอพฒนาความคดสรางสรรคและทกษะการผลตผลงาน รปแบบ IBCPA Model ประกอบดวย 1. ขนกระตนจนตนาการ (Imagine) 2. ขนระดมสมอง (Brainstorming) สามารถแสดงเปนภาพไดดงน 3. ขนสรางสรรคผลงาน (Creating) 4. ขนนาเสนอผลงาน (Presenting) และ 5. ขนประเมนผล (Assessing) เปนพนฐานสาคญในการจดการฝกอบรม ซงผลของการพฒนาทาใหไดเอกสารหลกสตรฝกอบรมซงประกอบดวย แผนการสอนจานวน 16 แผน คมอผสอน คมอผเรยน

108

เชาวรนทร สใหม (2556) ไดศกษาเรอง ผลของการใชรปแบบการเรยนการสอนเชงผลตภาพทมตอมโนทศนทางธรณวทยาและความสามารถในการสรางแบบจาลองของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน จากการวเคราะหขอมลการวจยเพอศกษามโนทศนทางธรณวทยาและความสามารถในการสรางแบบจาลองของนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน พบวา 1. นกเรยนกลมทดลองมคะแนนเฉลยมโนทศนทางธรณวทยาหลงเรยนสงกวานกเรยนกลมเปรยบเทยบ 2. นกเรยนกลมทดลองมคะแนนเฉลยมโนทศนทางธรณวทยาหลงเรยนรอยละ71.52 ซงสงกวาเกณฑทกาหนด คอ สงกวารอยละ 70 3. นกเรยนกลมทดลองมคะแนนเฉลยความสามารถในการสรางแบบจาลองใน 3 หนวยการเรยนร เทากบ 2.73 2.81 และ 2.91 คะแนน ตามลาดบ ซงแสดงวานกเรยนมความสามารถในการสรางแบบจาลองทง 3 หนวยการเรยนรอยในระดบด ชมแข พงษเจรญ (2556) ไดศกษาเรอง การพฒนารปแบบการจดการโรงเรยนเชงสรางสรรคและผลตภาพในประเทศไทย พบวา 1. สภาพการจดการโรงเรยนเชงสรางสรรคและผลตภาพในประเทศไทย พบวา สวนใหญมสภาพปญหาบคลากร ความพรอมของผบรหารและคร ความไมเขาใจของประชาชนและผปกครองในการจดการเรยนรแนวใหม ในดานปรชญาและหลกการควรพฒนาผเรยนใหเปนคนกลาคด กลาทา กลาแสดงออก สามารถพฒนาตนเองได ดานหลกการจดองคกร ไมมโครงสรางแนนอน แตละองคกรจดการตนเอง ดานการจดหลกสตรควรจดหลกสตรใหมความยดหยนใหผเรยนมสวนรวมเรยนโดยปฏบตจรง ดานการจดการเรยนร มการออกแบบการเรยนรทสอดคลองกบธรรมชาต การเรยนรผานการปฏบตจากการทาโครงงาน จดการเรยนรเปนหนวยบรณาการดานบรหารจดการโรงเรยนจะตองสอสารใหสาธารณชนและบคลากรเขาใจแนวคดของโรงเรยน ดานการมสวนรวมในการจดการศกษาผปกครองมสวนรวมกบทางโรงเรยนโดยการทากจกรรมรวมกน มหลกสตรสาหรบผปกครอง 2. รปแบบโรงเรยนเชงสรางสรรคและผลตภาพในประเทศไทยทไดจากการพฒนาในการวจยครงน พบวา เปนโรงเรยนคณภาพทเชอวาการสรางคนตองมความยดหยน มกระบวนการเรยนการสอนใหนกเรยนคดเปน คดเอง ทาเอง ครมบทบาทเปนพเลยง ชแนะตามศกยภาพเดกมปรชญาและหลกการเนนการศกษาตลอดชวต แนวทางการจดองคกรจดโครงสรางเองเปนอสระ หลกการจดหลกสตรมหลกสตร เชงสรางสรรคใหคดทกวชา เนนทากจกรรมเปนหลกสตรทเทยบเคยงนานาชาตได แนวทางการจดการเรยนร จดการเรยนรเปนหนวยบรณาการ ผเรยนมโอกาสเปนผเลอกเรยนรผานการปฏบตจากการทาโครงงาน แนวทางการบรหารจดการเปนแบบสมยใหม ครและบคลากรเขาใจแนวคดของ

109

จากงานวจยทเกยวของกบการศกษาเชงสรางสรรคและการผลตภาพทกลาวมาขางตนจะเหนไดวา เปนรปแบบการจดการเรยนการสอนทมงเนนใหผเรยน คดวเคราะห คดสงเคราะห ความรทไดเกดจากการศกษาคนควาดวยตนเอง ผเรยนและผสอนมการวางแผนการเรยนรรวมกน มการอภปรายและเสนอผลงาน ผเรยนมพฒนาการขน เนนของนกศกษาทมความคดสรางสรรคและมทกษะในการผลตผลงาน เปนการเรยนรทผานการปฏบตจากการทากจกรรม โครงงาน การจดจดการเรยนรเปนหนวยบรณาการทงภายในและภายนอกองคกร

6. แนวคดการพฒนาอยางยงยน (Sustainable Development)

การพฒนาอยางย งยน (Sustainable Development) เปนเรองของการบรหารจดการและการกาหนดกฎเกณฑในการดารงชวตกบการใชทรพยากรธรรมชาตทมอยอยางจากดเพอใหสามารถตอบสนองความตองการของมนษยโดยทไมมการทาลายความคงอยของระบบธรรมชาตและสงแวดลอม และสามารถอนรกษการดารงอยแบบสมดลเชนนเพอประชากรรนตอไป ท งน การพฒนาอยางย งยนถกรเรมจากการคานงถงระดบความสามารถในการรองรบการเจรญเตบโต หรอการทนตอการเปลยนแปลง (Environment Carrying Capacity) ทเปนผลกระทบจากการดารงชวตของมนษย ทมววฒนาการมาจากยคตางๆ (Toffler, 1987) ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยประกอบกบประชากรโลกทเพมจานวนขนทกป ทาใหมความตองการและการแขงขนในการผลตสนคาและบรการเพมมากขน และสงผลใหมการใชทรพยากรทมอย ในอตราทเพมขนมากนอกจากน การปฏวตอตสาหกรรมยงถกกลาวถงวาสงผลกระทบตอสงแวดลอม มนษย สตวและพชพรรณตางๆ จากอบตการณมลพษและภยพบตทเกดขนทวโลกนน จงไดนาไปสการประชมระดบโลกของสหประชาชาตเพอรวมกนถกปญหาและแนวทางแกไขภายใตแนวคดเรองการพฒนาอยางย งยนทสาคญ

แนวคดการพฒนาอยางย งยนพฒนาไปอยางรวดเรวนบตงแตทศวรรษ 1980 จนเมอป 1992 ผนานานาชาตทมาพบกนในการประชมสดยอดแหงโลก (Earth Summit) ณ กรงรโอเดอจาเนโร

110

การศกษากบการพฒนาอยางยงยน

แนวคดของการพฒนาทย งยนโดยทวไปครอบคลมในสามมต คอ มตเศรษฐกจ มตทางสงคม (มทนมนษย ปจจยของความสขและฐานของการสรางมลคาทางเศรษฐกจ) และมตทรพยากรธรรมชาต (รวมการ ศกษาและสภาพแวดลอม) เพอใหเกดกระบวนการการพฒนาการศกษาอยางย งยนแบบบรณาการมากขน ควรดาเนนการภายใตองคประกอบหลก ตอไปน : 1) ความสามารถในการแขงขนบนพนฐานของทรพยากรและขดความสามารถของสถาบน 2) ความสามารถในการตอบสนอง ความตองการของผ เ รยนและกลมผ มสวนไดเสย และ 3) ความสามารถในการปรบตวเขากบบรบทของทองถนและเปนสากล โดยบรณาการหลกการของการเรยนรศตวรรษท 21 เขาไปดวย (วราภรณ เชออนทร, 2558)

การวดความสาเรจของการศกษาระดบปรญญาบณฑตศกษาในกระบวนทศนใหมนจะมความหมายกวางกวาการประสบความสาเรจของการศกษาทไมแสวงหากาไร แตจะรวมตวชวดอน ๆ ทสะทอนใหเหนถงความยงยนของการศกษาหลงปรญญา(บณฑตศกษา) อาทเชนความพงพอใจของผใชบรการ(รวมถงชมชนในทองถนนนๆ)หลงสาเรจการฝกอบรม, อตราการลาออกจากราชการ, ความคงอยของบณฑตในทองถน ความรบผดชอบตอสงคม (CSR) เปนตน โดยเฉพาะ CSR ซงไดรบความสนใจในยคนเปนตวอยางหนงของแนวโนมของการพฒนาอยางย งยน การเพมจานวนของหลกสตรของสถาบนการศกษาเปนกจกรรมเพอสงคมในครงทศวรรษทผานมาแสดงแนวโนมวาทศทางของการศกษาในอนาคตจะอยในทศทางทถกตองของสถาบน หนวยแพทยศาสตรศกษาทเขาใจแนวคดนจะเขามามสวนรวมรบผดชอบและสงเสรมการพฒนาสงคม ซงจะเปนการวางรากฐานเพอความยงยนขององคกรในอนาคต

งานวจยทเกยวกบการพฒนาอยางยงยน สทธชย ตนศรสกล (2553) ไดศกษาเรอง ปจจยทสงผลตอการพฒนาชมชนยงยน

กรณศกษาองคกรกครองสวนทองถน จงหวดมหาสารคาม มจดประสงคเพอสรางและพฒนารปแบบการพฒนาชมชนอยางย งยนในจงหวดมหาสารคาม กลมตวอยางในการวจย ไดแก 1) ชมชน

111

7. แนวคดการเรยนรสการเปลยนแปลง

ทฤษฎการเรยนรสการเปลยนแปลง (Transformative Learning Theory) จารพรรณ กลดลก

(2552) ไดกลาวถงกระแสการศกษาทวโลกทกาลงเปลยนแปลงไปสความเขาใจใหม ซงเกยวของกบความพรอมทจะเขาใจคณคาดานในของมนษย โดยเฉพาะในตนเอง อนเปนทมาของ การเรยนรสการเปลยนแปลง (Transformative Learning) ทเนนการเปลยนแปลงไปสความเขาใจใหม ซงเกดขนไดจากความพรอมดวยเหตดวยปจจยของแตละคน อยางเปนธรรมชาต

จมพล พลภทรชวน (2552) กลาวถงการเรยนรเพอการเปลยนแปลงวา เปนเปาหมายของการเรยนรทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงขนพนฐานอยางลกซง ทงการเปลยนแปลงภายในตน การเปลยนแปลงภายในองคกร และการเปลยนแปลงภายในสงคม

ทฤษฎการเรยนรสการเปลยนแปลงเปนทฤษฎทนกการศกษาผใหญชอ Mezirow ไดพฒนาขน เมอป ค.ศ.1978 โดยเขามความเหนวาผใหญมศกยภาพของความเปนอสรเสรในการคดและการกระทาทสง และมความเชอเกยวกบฐานรากแหงพฤตกรรมมนษยวา บคคลเมอมประสบการณเชนใดกจะมองสงเราหรอปรากฏการณตางๆตามประสบการณของตนเอง เปนกรอบทบคคลใชอางอง (Frames of Reference) ในการตความหมายและสรางความเขาใจปรากฏการณตางๆ และสงผานถงกรอบความคดและการกระทาของบคคลนน กรอบการอางองจงเปนโครงสรางของความเชอเบองตนของบคคล (Structure of Assumptions) เปนตวกาหนดกรอบการคดของบคคลและเมอกรอบความคดเปนเชนใด แนวทางการกระทากจะเปนเชนนน ทฤษฎจงเกยวของและครอบคลมกบการมมโนภาพแหงตนเชงบวกและเหนคณคาของตนเอง

112

หวใจของทฤษฎอยทการเรยนรททาใหเกดการเปลยนแปลงแตตองเปนความเปลยนแปลงทเกดจากภายในและเปนการเปลยนแปลงทมคณคาซงทาใหบคคลเลอกทตดสนใจในตนเอง ทฤษฎอางองหลายทฤษฎโดยกลาวถงสาเหตททาใหเกดการเปลยนแปลงตอบคคลคนหนงวาเกดขนเมอไดรบการเรยนร และการตความ โดยใชเหตผล สะทอนกลบเชงวพากษ และการอภปรายเชงเหตผล (Taylor, 1998)

การเรยนรตามทฤษฎของ Mezirow (1991) เปนกระบวนการทผเรยนปลดปลอยหรอเปน อสระจากกรอบความเชอเดมทตนเองเคยยดถออย ซงม 3 ลกษณะ คอ 1) ขยายกรอบการอางองทตนยดถออย ซงเกดจากการเพมเตมรบรในประสบการณใหมๆ หรอทบทวนประสบการณเดมทมอยของบคคลนาไปสการขยายกรอบความคดเดม หรอ 2) เกดกรอบการอางองใหม ซงเกดขนหากประสบการณใหมทบคคลไดรบไดเขาแทนทประสบการณเดม มผลใหสงทบคคลยดถอตามประสบการณเดมเปลยนแปลงไปดวย นาสกรอบความคดใหมขน หรอ 3) จดรปกรอบการอางองทมอย ซงเกดเมอบคคลมประสบการณใหมเพมขน กมไดละทงสงทตนยดถอตามประสบการณเดมทงหมด แตนาประสบการณใหมมาผสมผสานกบประสบการณเดม เกดกรอบการอางองหรอการยดถอในรปแบบผสมผสานขน นาไปสกรอบความคดใหมทมการผสมผสานกบกรอบความคดเดมบางสวน

การเรยนรเพอการเปลยนแปลงของ Mezirow (1991) จงเปนกระบวนการปรบเปลยนกรอบการอางองหรอ ความเชอ ความรสก ทศนคตตอเนองถงกระบวนทศนทางความคดของบคคล โดยเรมตนดวยการทบทวนชวต (life review) และคดไตรตรองในประสบการณของตนเอง ตระหนกรอยางมวจารณญาณวา ความเชอเบองตนทตนยดถอและปฏบตอยเปนตวเขามาจากดวถทางการรบร ความเขาใจ ความรสกนกคดของเราอยางไร และทาไม เมอความเขาใจในความเชอเบองตน ของเราครอบคลมมากขน กจะเหนความแตกตาง เหนรายละเอยดทกแงมม และเกดการบรณาการความร ความเชอ และประสบการณใหมเขากบสงเดมได เกดการเปลยนแปลงในฐานรากซงเปนทมาของพฤตกรรมทแทจรง นาไปสการเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลตอเนองถงการปฏบตการทางสงคม (social action) ในทายสดจะปลดปลอยบคคลนนออกจากกรอบความเชอและความคดเดมทครอบงาเขาอย ซงหมายถงบคคลไดมการเรยนรและเกดการปรบความเขาใจ ปรบความรสกนกคด และปรบการกระทาในแนวทางใหม เพอการพฒนาตนเองและสงคมใหกาวหนาขนอยางเหมาะสมกบสถานการณทมการเปลยนแปลง มไดยดตดการความเชอ ความรสกนกคด และการกระทาเดม

Mezirow (1991) เชอวาการปรบเปลยนกรอบความเชอและความคดของบคคลจะประสบผลอยางดในภาวะวกฤตการณของชวต คอภาวะทบคคลไมทราบวาจะตดสนใจทศทางของชวตอยางไร (Disorienting dilemma) และผลของการปรบเปลยนความเชอและความคดจะเปนการ

113

ทฤษฎการเรยนรสการเปลยนแปลงวพากษหลายทฤษฎทเกยวของกบการศกษา โดยทมองวาทกทฤษฎมวตถประสงคเพอทาใหเกดการเปลยนแปลงของบคคลอนเปนการเปลยนทเกดจากภายใน ไมใชเปนการเปลยนจากภายนอก การเปลยนแปลงจากภายในของบคคลคนหนงใหเปนอยางใดอยางหนงตองเปนการเปลยนแปลงจากรากฐานของบคคล ไมวาจะเปนความคด ความเชอ บคลกลกษณะนสย โลกทศน การดารงชวต ความคดและมมมองเกยวกบสงคม สภาพแวดลอมไปจนถงการตดสนใจเพอนาตนเองไปสบทบาทใดบทบาทหนง

ขนตอนการเรยนรสการเปลยนแปลง ขนตอนการเรยนรเพอการเปลยนแปลงของ Mezirow (1991) สรปไดดงน 1) เรมจากภาวะวกฤตหรอภาวะยากลาบากของชวต เปนขนตอนแรกของการปรบเปลยน

พฤตกรรม โดยทฤษฎมองวา การเรยนรของผใหญเรมตนไดอยางด เมอผใหญตองเผชญกบความยงยากในชวต ซงเมอรเรมขนแลวกระบวนการเรยนรจะตดตามมาไดงายทาใหสามารถพชตปญหาอปสรรคตางๆ ทเผชญได

2) ตรวจสอบตนเอง (Self-examination) เปนการตรวจสอบกรอบความเชอของตนเอง การยดถอปฏบตของตนเอง เพอสรางความเขาใจในตนเอง มองเหนความสมพนธของตนเองกบสงคมรอบขางและมมมองของตนเองทมตอโลก ซงกระบวนการทบทวนชวตน ทาใหผทบทวนไดเหนภาพระบบความคดของตนเองซงเปนระบบภายในทแสดงออกสภายนอก

3) ประเมนตนเองอยางมวจารณญาณ (Critical assessment) เกยวกบความเชอเบองตน (assumptions) เปนการประเมนตนเองภายหลงจากการสารวจตรวจสอบตนเองแลว โดยอาจมการประเมนแบบวพากษวจารณความเชอเบองตน ซงกรอบความเชอเบองตนนเปนตวกาหนดมมมองโลก และ/หรอทศนคต สวนบคคล

4) วพากษวจารณรวมกนในประสบการณทคลายคลงกน ซงเกดขนเมอแตบคคลไดม การตดตอสอสารกบบคคลอน อาท การสนทนา การรวมวพากษสถานการณตางๆ กบผ ท ม

114

5) คนหาทางเลอกบทบาทใหมของตน เมอเขาใจถงการยดถอปฏบตของตนเองและกลม และสถานการณทเปนปญหา จงคนหาทางเลอกใหม ความสมพนธใหม และการกระทาใหมเพอใหเกดการปรบเปลยนแนวทางดาเนนชวตทเคยยดถอสสงทคดวาเหมาะสม

6) วางแผนเพอการปฏบตการ หลงจากนนจงไดวางแผนการกระทา จากการประเมนสถานการณและจดมงหมายทตองการใหเกดการเปลยนแปลง

7) ดาเนนการเพอใหไดมาซงองคความรและทกษะในการปฏบตการ เปนขนตอนของการเตรยมความพรอมในดานองคความรเพอการปฏบต ซงบคคลหรอกลมผรวมปฏบตจะใฝหาความรและทกษะในการนาแผนไปปฏบต เพอใหเกดผลสาเรจตามเปาหมาย

8) ทดลองปฏบตตามแผนและประเมนผลยอนกลบ ในขณะปฏบตการและหลงจากปฏบตการ จะมการตดตามประเมนผลควบคไปดวย เพอปรบเปลยนใหทนสถานการณเมอม ปญหาเกดขนรวมทงเพอแสวงหาองคความรเพมเตมใหเหมาะสมสาหรบการดาเนนการตามแผนทวางไว

9) พฒนาความสามารถและความเชอมนในตนเองในบทบาทใหม เมอบคคลหรอกลมไดปฏบตจนเหนผลสาเรจแลว ความเชอมนในตนเองตอกรอบความเชอใหม ทศนคตใหม กรอบความคดใหมและการกระทาใหม และความสมพนธกบสงคมรอบขางหรอผเกยวของในแนวทางใหม ไดเกดขน

10) บรณาการเขาสชวตบนพนฐานของมมมองใหม เมอความเชอมนไดเกดขนบคคลหรอ กลมจะผสมผสานสงใหมเขาสวถชวตบนพนฐานของแนวความคดใหม ซงเมอมาถงขนนแลว ความยงยนในกระบวนการเรยนรไดเกดขน การกระทาการใดๆ ในวถชวต ไมวาจะเปนการแกไข ปญหาหรอการพฒนาตนเองหรอสงคม จะมการทบทวนอยางรอบคอบอยางเปนขนตอน นาไปสการปรบเปลยน ทศนคต ความคดและการปฏบตใหมไดในทสด

สรป ขนตอนการเรยนรสการเปลยนแปลงม 10 ขนตอนดงกลาว โดยแกนหลกของกระบวนการเรยนรเพอการเปลยนแปลงของ Mezirow (1991) ประกอบดวย 3 สวนรวมกนคอ 1) ประสบการณ 2) การคดไตรตรอง และ 3) การสนทนาอยางมเหตผล ซงการสนทนาอยางมเหตผลน จะรวมถง องคประกอบตางๆ ในการสนทนา เชน ขอมลขาวสารทสมบรณความร ความสามารถทจะประเมนขอโตแยง และความมเสรภาพในการคดและวพากษ (Mezirow,1991)

การทางานของพยาบาลวชาชพในปจจบนตองเผชญกบปญหาสขภาพทมความซบซอนและรนแรงมากขน ซงไมเพยงแตบทบาทดานการรกษาพยาบาลเทานน แตพยาบาลยงตองสามารถ

115

ระดบตาง ๆ ดงนนการเตรยมนกศกษาพยาบาลใหมสมรรถนะทงดานความร ทกษะ และการทางานรวมกบผอนจงเปนสงสาคญอยางยง ทฤษฎการเรยนรสการเปลยนแปลงของ Mezirow เปนวธการหนงทจะชวยกระตนใหผเรยนไดคดวเคราะห โดยการจดสภาพการเรยนใหเผชญกบวกฤตการณทไมเปนไปตามมมมองเดมของตน เกดการใครครวญอยางมวจารณญาณ สนทนาเชงวพากษจนนาไปสการเรยนรสงใหม

ชนาธป ศ รปญญาวงศ (2552)ไดศกษาถงการพฒนารปแบบกจกรรมตามทฤษฎ Transformation พบวา ทฤษฎดงกลาวพดถงการเปลยนแปลง ซงเกดจากภายในบคคลและเปนการเปลยนแปลงทยงใหญถงขนททาใหบคคลคนหนงเปลยนแปลงทงจดยน มมมอง แนวคด ทศนคต รวมถงรปแบบการดาเนนชวต และแนวทางใหคาตอบตนเองตอความเปนไปของชวต สงแวดลอม สงคม ธรรมชาตและสภาพแวดลอม โดยเขามความเหนวา ทฤษฎ Transformation ไมไดเหนวา การทบคคลเจรญเตบโตและมวฒภาวะสงขนจะสงผลใหมโนภาพแหงตนจะเปลยนจากการพงพาคนอนไปสการพงพาตนเองไดเสมอไป และมองวาการทบคคลทมวฒภาวะยงขนนน ไมจาเปนตองมประสบการณมากและไมจาเปนทจะตองมความพรอมทจะเรยนรสงใหมๆ แตทฤษฎสามารถตอบคาถามถงเหตผลในการดาเนนรปแบบกจกรรมการจดการศกษาผใหญได เพราะจะชวยใหนกการศกษาผใหญมความรในเรอง วาจะสอนอะไร จะสอนอยางไร หรอจดโครงการอยางไร การเรยนรตองทาใหเกดการเปลยนมโนภาพแหงตนเชงบวก และ อธบายถงการทบคคลคนหนงมมมมอง ทศนคต รปแบบและวถชวตของตนเองตอสงคม และสงทสะทอนในมมกลบถงผลกระทาทสงคม สภาพแวดลอม ขนบธรรมเนยมประเพณและบรรทดฐานตางๆ มผลอยางไรตอบคคล

Renigere (2005) ศกษาผลการเปรยบเทยบการรบรของนกศกษา โดยใชวธการศกษาแบบเดม (transmissive education) ทเนนการสงขอมล ความร เนอหาการเรยนจากผสอนไปสผเรยนทางเดยว กบวธการศกษาเพอการเปลยนแปลง (transformative education) ทมงใหผเรยนเกดการเปลยนแปลงภายในตนกลมตวอยางคอนกศกษาพยาบาลชนปท 2 และชนปท 1 ของประเทศลตเวย พบวา ผเรยนมความคดเหนวาปจจบนมการจดการเรยนการสอนทไดรบเปนวธการแบบดงเดมมากกวาแตวธการจดการเรยนการสอนทผเรยนปรารถนาคอ วธการศกษาเพอการเปลยนแปลง นอกจากนผลการศกษายงพบวาการศกษาเพอการเปลยนแปลงทมประสทธภาพจะตองทาใหผเรยนเกดการเปลยนแปลงขนพนฐาน 3 ดาน ไดแก ดานความคด ดานอารมณความรสก และดานพฤตกรรม

116

McAllister et al. (2006) ไดประยกตแนวคดการเรยนรสการเปลยนแปลงมาใชในหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต โดยเนนวธการจดการเรยนการสอน 3 รปแบบใหกบนกศกษาพยาบาลทกชนป ไดแก 1) การสอนเพอพฒนาทกษะการคดวเคราะห/การคดอยางมวจารณญาณ 2) การสรางจตสานกวเคราะห และ 3) การแสดงใหผเรยนเหนวธการแกปญหาของผรบบรการในสถานการณตางๆ ซงวธการทนามาใชไดแก การตงคาถามเพอใหผเรยนไดตรวจสอบตนเอง ไดคดวเคราะห การกระตนใหผเรยนมองภาพอนาคตของการพยาบาลแบบใหม การสรางกจกรรมนอกหองเรยนเพอพฒนาความคดสรางสรรค โดยเนนการทางานแบบกลมเพอระดมสมอง และฝกการวพากษความคด การฟงอยางลกซง การไมตดสนผอนการหอยแขวนความรสกทยงไมชดเจนไวกอนในระหวางการสนทนากบผอน เพอไมใหเกดการโตแยงในระหวางการสนทนาการแสดงบทบาทสมมตและ การสะทอนคด ซงผสอนจะตองเนนใหผเรยนออกแบบการเรยนรไดอยางอสระ ไมควบคม ใหขอมลยอนกลบเชงสรางสรรค และจดสรรเวลาใหอยางเพยงพอตอการเรยนร

จากการศกษาถงรปแบบการจดการเรยนการสอนของการเรยนรสการเปลยนแปลงในสาขาพยาบาล จะพบวาผสอนจะตองมการออกแบบการวธการจดการเรยนรอยางรอบคอบ รดกม ตองรจกและทาความเขาใจผเรยนเปนรายบคคล สอดแทรกตวอยางหรอกรณศกษาททาใหผเรยนตองตดสนใจออกแบบ วางแผนกระบวนการพยาบาลทมประสทธภาพ และตองจดสรรเวลาในการเรยนรไดอยางอสระและเพยงพอทจะใหผเรยนไดตรวจสอบตนเองท งในมตของความเชอ สมมตฐานเดม ๆ ของตน ไปสการสรางกรอบอางองของความคดใหม สามารถบรณาการความรใหม จนกลายเปนสวนหนงของตนเองทสามารถเชอมโยงและนาความรนนไปใชในการเขาใจตนเอง และเขาใจผอน ซงในทนอาจเปนพอ แม คร อาจารย เพอน หรอผปวยทมารบบรการ มความยนดและเตมใจทจะมสวนรวมในการกระบวนการเรยนร จนนาไปสการปฏบตงานพยาบาลไดอยางมนใจ มศกยภาพ สามารถทางานรวมกบสหสาขาวชาชพ และตอบสนองความตองการของผปวยและญาตไดอยางมคณภาพ

8. งานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงนผวจยไดศกษางานวจยทเกยวของกบการจดการความรทงตางประเทศและในประเทศทเกยวของกบการจดความรทางการศกษาดงตอไปน

งานวจยในประเทศไทย บณฑต ฉตรวโรจน (2550)ไดศกษาเรองการพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอนแบบการจดการความรเพอเสรมสรางสมรรถนะการสอนของนกศกษาครโดยมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาสมรรถนะการสอนของนกศกษาคร 2) พฒนารปแบบการจดการเรยนการสอนแบบการ

117

รฐกรณ คดการ (2551) ไดศกษาเรองการพฒนารปแบบการสอนบนเวบโดยใช กลยทธการจดการความรรายวชาเทคโนโลยการศกษาในระดบอดมศกษาการวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1)พฒนารปแบบการสอนบนเวบโดยใชกลยทธการจดการความรรายวชาเทคโนโลยการศกษาในระดบอดมศกษา 2) ศกษาประสทธภาพของรปแบบการสอนบนเวบโดยใชกลยทธการจดการความรรายวชาเทคโนโลยการศกษาในระดบอดมศกษาและ 3) ศกษาประสทธผลของรปแบบการสอนบนเวบโดยใชกลยทธการจดการความรรายวชาเทคโนโลยการศกษาในระดบอดมศกษาในดานผลสมฤทธทางการเรยน ดานความสามารถในการเรยนรดวยตนเองและดานความคดเหนของนกศกษาทมตอการเรยนตามรปแบบการสอนบนเวบโดยใชกลยทธการจดการความรรายวชาเทคโนโลยการศกษาในระดบอดมศกษาการดาเนนการวจยม 3 ขนตอนคอ 1) ขนการพฒนา รปแบบการสอน2) ข นการทดสอบประสทธภาพของ รปแบบการสอนบนเวบ 3) ขนการศกษาประสทธผลของรปแบบการสอนบนเวบกลมตวอยางเปนนกศกษาระดบปรญญาตรชนปท 2 สาขาวชาการศกษามหาวทยาลยราชภฏนครราชสมาจานวน 30 คนโดยวธการสมอยางงายสถตทใชวเคราะหขอมลคอ t-test แบบ dependent ผลการวจยพบวา 1.รปแบบการสอนบนเวบโดยใชกลยทธการจดการความรรายวชาเทคโนโลยการศกษา ทพฒนาขนเรยกวา“รปแบบดสส (DASSU Model)”ประกอบดวย 5 ขนตอนไดแก 1. วาดฝน(Defining:D) 2.ตามหามนใหเจอ (Acquisition: A) 3.ฉนและเธอรวมสราง(Sharing:S) 4.อยาทงขวางตองเกบไว(Storage: S 5.รจกใชเมอจาเปน (Utilization: U)โดยม 11 องคประกอบ คอ 1) เปาหมาย 2) วตถประสงค 3) เนอหาวชา 4) ระบบคอมพวเตอรและเครอขายอนเทอรเนต 5) ปจจยสนบสนน 6) กระบวนการเรยนการสอน

118

ปยะนาถ บญมพพธ (2551) ไดศกษาวจยเรองการพฒนารปแบบการจดการความรของสถานศกษาเปนองคประกอบทไดจากการสงเคราะหแนวคด ทฤษฎ งานวจยของนกการศกษา การสมภาษณผทรงคณวฒและผเชยวชาญระดบกระทรวงศกษาธการสอบถามโดยใชการสมภาษณแบบไมมโครงสรางกบผทรงคณวฒและผเชยวชาญระดบสานกงานเขตพนทการศกษาและระดบสถานศกษา ผนวกกบการสมภาษณและดรองรอยการปฏบตงานดานการจดการความรในโรงเรยนโครงการวจยดานการจดการความร (Knowledge Management) ของสถาบนการจดการความรเพอสงคม(สคส.)ททาการวจยรวมกบกระทรวงศกษาธการแลวนาไปใชจรงกบโรงเรยนนารองเพอพฒนาเปนรปแบบการจดการความรของสถานศกษาผลการวจยพบวารปแบบการจดการความรของสถานศกษาประกอบดวย 9 องคประกอบเรยงตามลาดบความสาคญคอ 1) การเตรยมการเพอการจดการความร 2) การนเทศตดตามผลและการประเมนผล 3) การแบงปนและแลกเปลยนความร 4) การพฒนาและจดเกบความร 5) การเปลยนแปลงคานยมและพฤตกรรมในการทางาน 6) การวางแผน 7) การสอสาร 8) การสรางความร 9) การยกยองชมเชยและการใหรางวลเปนรปแบบทมความถกตอง เหมาะสมเปนไปไดและมประโยชนโดยสามารถนาไปใชเปนเครองมอในการบรหารองคกรและพฒนาสความเปนองคกรแหงการเรยนร สานกงานเลขาธการสภาการศกษา (2552) ไดดาเนนการวจยเรองการวจยและพฒนานวตกรรมการเพมประสทธภาพขององคกรทางการศกษาดวยการจดการความรมวตถประสงคเพอศกษารปแบบและปจจยแหงความสาเรจในการจดการความรของสานกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาขนพนฐานทสงผลใหองคกรเหลานมประสทธภาพสงขนในการดาเนนงานตามพนธกจเพอศกษาการแพรขยายการจดการความรไปสสานกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาขนพนฐานอนๆ รวมทงเพอเสนอนโยบายและยทธศาสตรการสงเสรมสานกงานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาขนพนฐานใหใชการจดการความรเพอเพมประสทธภาพขององคกรองคกรเปาหมายในการวจยประกอบดวยสานกงานเขตพนทการศกษาจานวน 17 เขตและสถานศกษาขนพนฐานจานวน 78 แหงรวมทงหมดจานวน 95 องคกรรปแบบการจดการความรขององคกรทง 95 แหงแบงออกไดเปน 3 กลมคอ 1)กลมรปแบบวงจรความรซงมองคประกอบดานวสยทศน

119

เกยรตศกด พนธลาเจยก (2552) ไดศกษาวจยเรอง การจดการความรในการเรยนการสอนระดบบณฑตศกษาสสงคม มวตถประสงค เพอศกษาแนวคดการจดการความรทงตางประเทศและในประเทศพฒนารปแบบการจดการความรในการเรยนการสอนระดบบณฑตศกษาสสงคมและศกษาผลการจดการความรในการเรยนการสอนระดบบณฑตศกษาสสงคม กลมตวอยางไดแก เอกสารสงพมพและเอกสารอเลกทรอนกสไดมาโดยการคดสรรจากตางประเทศ จานวน 31 รปแบบ จากในประเทศ จานวน 27 รปแบบ ผทรงคณวฒประเมนรปแบบ จานวน 3 ทาน นกศกษาระดบบณฑตศกษาไดมาจากการเลอกแบบเจาะจง จานวน 11 คน ผไดรบความรเปนนกศกษาระดบปรญญาตรไดมาจากการเลอกแบบเจาะจง จานวน 80 คน บคคลทวไป จานวน 44 คน และผทรงคณวฒรบรองรปแบบจานวน 25 ทาน เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบวเคราะหการจดการความร รปแบบการจดการความรทพฒนาขน แบบประเมนรปแบบการจดการความรแบบสอบถามความคดเหนการจดการความรของผดาเนนการจดการจดการความร แบบสอบถามความคดเหนการจดการความรของผไดรบความร และแบบประเมนเพอรบรองรปแบบการวเคราะหขอมล ไดแก การวเคราะหเนอหา การหาคารอยละ คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจยพบวา 1) แนวคดการจดการความรตางประเทศและในประเทศ พบวา ดานกระบวนการจดการความร ประกอบดวย การกาหนด การสบคน การสราง การจดเกบ การแลกเปลยนเรยนร และการประเมน สาหรบดานองคประกอบ/ปจจย/กจกรรม เกยวของกบสงคม ความร และปจจยอน 2) รปแบบการจดการความรในการเรยนการสอนระดบบณฑตศกษาสสงคม ไดแกดาน

120

121

เบญจวรรณ ศรโยธนและชตมา มาลย (2553) ไดศกษาวจยเรองกระบวนการจดการความรของนกศกษาพยาบาลในวชาปฏบตการบรหารการพยาบาลการวจยครงนเปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative research) แบบสรางทฤษฎจากขอมล (Grounded theory) ตามแนวทางของ Strauss and Corbin (1998) เพออธบายกระบวนการจดการความรของนกศกษาพยาบาล ผใหขอมลเปนนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑต ชนปท4 วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ราชบร ทกาลงฝกภาคปฏบตวชาปฏบตการบรหารการพยาบาลปการศกษา 2552 จานวน 16 กลม โดยมการเลอกผใหขอมลเพอตรวจสอบทฤษฎ(Theoretical sampling)แบบยดจดมงหมายของการศกษาเปนหลก(Purposive sampling) ผวจยรวบรวมขอมลจากแบบบนทกประสบการณการจดการความรของนกศกษาหลงสนสดการฝกปฏบตงานวชาปฏบตการบรหารการพยาบาล รายงานการจดทานวตกรรมของนกศกษา ขอมลจากการสงเกตการนาเสนอผลการจดทานวตกรรมหนาชนเรยนของผใหขอมล และขอมลจากการสมภาษณเพมเตมโดยใชการสนทนากลม (Focus group interview) กบตวแทนของผใหขอมลแตละกลม มาทาการวเคราะหโดยใชการวเคราะหเปรยบเทยบ(Constant comparative analysis)ผลการวจยสรปวา กระบวนการจดการความรทชดเจนตามการรบรของนกศกษากลมเปาหมายคอการสรางนวตกรรม ซงนวตกรรมดงกลาวไดถกสรางขนจากกระบวนการจดการความรของนกศกษาพยาบาลทม6ขนตอนคอขนตอนท 1 “พบปญหาในหนวยงาน ดาเนนการแกไข”นกศกษาแตละกลมมความเหนตรงกนวากระบวนการจดการความรของตนเรมตนจากการทพบปญหา/อบตการณในหอผปวยทตนฝกปฏบตงานปญหา/อบตการณทนกศกษาพบมความแตกตางกนเชนนกศกษากลมท2กลาววาเหตการณทนาไปสการจดการความรของตนเกดจากการสงเกตพบวาผปวยทมแผลผาตดบรเวณสขางและหนาทองมอาการปวดแผลจากการไอและจาม และเคลอนไหวรางกายอาจสงผลใหแผลมฉกขาดซงเปนภาวะเสยงททาใหผปวยตองใชเวลาในการรกษาเปนเวลานานมากกวาปกตและอาจทาใหแผลเกดการตดเชอไดในขณะทนกศกษากลมท 7พบวาเหตการณทนาไปสการจดการความรคอการเกดอบตการณของผปวยแพยาปฏชวนะทสรางความเสยหายแกผปวยและสงผลกระทบตอองคกรทาใหสญเสยเงนและทรพยสนขององคกรในการรกษาเพมมากขนทงสองกลมลงความเหนวาเหตการณทตนพบนนเปนปญหาและจาเปนตองแกไขโดยอาศยความรดงนนกระบวนการจดการความรจงเรมตนดวยจดนขนตอนท 2“อาศยความรเปนฐาน”การทนกศกษาเหนวา“อาศยความรเปนฐาน”เปนกระบวนการจดการความรขนท 2 เนองจากนกศกษาพบสถานการณปญหาในหอผปวย และสถานการณเหลานนจะไดรบการแกไขโดยอาศยความร นกศกษาจงรวมกนคดทบทวนจากประสบการณการเรยนรของตนทผานมาวาความรทกลมตองการใชเพอสรางนวตกรรมและแกปญหาคออะไรตนมความรอะไรทจะนามาใชแกปญหาในสถานการณทพบครงนถากลมมความรไมเพยงพอจะมวธการไปคนหาความรจากใครคนหาไดอยางไรขนตอนท3“แลกเปลยนเรยนรเปนทมงาน”ในปจจบนพบวาความรมมากมายไมจากดเพยง

122

123

อบล สทธเนยมและคณะ (2553) ไดศกษาวจยเรองผลของการใชกระบวนการจดการความรตอการปฏบตการพยาบาลตามแนวปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงในวชาปฏบตหลกการและเทคนคการพยาบาลมวตถประสงคเพอศกษาการปฏบตการพยาบาลตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทใชกระบวนการจดการความรในวชาปฏบตหลกการและเทคนคการพยาบาลของนกศกษาพยาบาลศาสตรชนปท 2 กลมตวอยางนกศกษาพยาบาลศาสตรชนปท 2 หลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑตปการศกษา 2552 วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนชลบรจานวน 88 คนผลการศกษาพบวา 1.การปฏบตการพยาบาลตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงของนกศกษาพยาบาลทใชกระบวนการจดการความรโดยรวมอยในระดบมาก 2.การปฏบตการพยาบาลตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงกลมทใชกระบวนการจดการความรสงกวานกศกษาพยาบาลทไดรบการสอนตามปกต 3.การปฏบตการพยาบาลตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงดานพอประมาณและดานความรของนกศกษาพยาบาลทใชกระบวนการจดการความรสงกวานกศกษาทไดรบการสอนตามปกต

มลลกา มากรตน (2554) ไดศกษาวจยเรอง ผลการจดการเรยนการสอนโดยประยกตใชการจดการความรดวยแบบจาลองปลาทตอผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการปฏบตงานสรางเสรมสขภาพชมชนของนกศกษาวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน อดรธาน มวตถประสงคเพอศกษาเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนเรองกระบวนการสรางเสรมสขภาพ

124

จากงานวจยขางตนสรปไดวา การจดการความรเปนนวตกรรมทสามารถพฒนาบคคล ชมชนและสงคมในทกษะแหงอนาคตใหมการเรยนรในศตวรรษท 21 เปนทกษะแหงอนาคตใหมทครควรมทกษะและคณลกษณะทรองรบเขาถงเพอสรางนวตกรรมบรหารจดการชนเรยนแนวใหม ในอนทจะพฒนาผเรยนทเยาวชนในยคใหมไดอยางตอเนองและยงยน

125

งานวจยในตางประเทศไทย

Gustafson, K. (2003) ไดศกษาวจยเรอง กระบวนการจดการความรในหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต โดยมวตถประสงคเพอสงเสรมการเรยนรของนกศกษาในการสะทอนคด การกาหนดโอกาสในการสรางความร การสอนผปวยอยางมประสทธภาพการเขาถงผเรยนกลมใหญดวยเวบไซตและการมปฏสมพนธในชมชน โดยแบงนกศกษาเปนกลมยอย เพอสรางสอความร ออนไลนแกผปวยเบาหวานและอลไซเมอร ผลการวจย พบวา นกศกษามความเขาใจในการสอสารกบผปวยอยางมประสทธภาพมากขน มความรวมมอและมการแลกเปลยนเรยนรรวมกนของนกศกษาและความสามารถของนกศกษาในการใหความรกบผปวยแบบองครวมเพมขนและคานงถงหลกการวชาชพอนทเกยวของดวย

Hsia, Lin, Wu, & Tsai (2006) ไดศกษาวจยเรอง การบรหารจดการทางการพยาบาลโดยใชแนวคดการจดการความร โดยมวตถประสงคเพอสรางกรอบแนวคด การบรณาการกระบวนการพยาบาลกบการจดการความรและออกแบบการใชระบบการจดการความรรวมกบกระบวนการพยาบาลโดยใชเทคโนโลยสารสนเทศ ผลการวจย พบวา แนวทางสาหรบการออกแบบระบบ KMS(Knowledge Management System) เพอนามาใชชวยใหแผนกไอทและฟงกชนทจาเปน KM ทางเทคนคเพอสนบสนนกจกรรมในกระบวนการพยาบาล และสามารถชวยใหผดแลระบบการดแลสขภาพและผเชยวชาญในการประเมนศกยภาพของการเปดใชงานไอทและโอกาสมนสรางขนเพอทบทวนหรอปรบโครงสรางกระบวนการพยาบาลและกจกรรมทเกยวของบนพนฐานของความสามารถในการเปดใชงานไอท

Haslinda, A.Sarinah, A. (2009) ไดศกษาวจยเรองการทบทวนรปแบบการจดการความร 8 รปแบบ ผลการวจย พบวา รปแบบการจดการความรมหลายรปแบบและมความสมพนธตอเนองกนในแตละรปแบบทนทางสงคมและทนทางปญญามสวนชวยพฒนาองคกรได รปแบบการเชอมโยงภายในทมกระบวนการทางสงคมและการเรยนรภายในองคกร ผนาองคกรควรใหความสาคญกบการจดการความรรวมถงวางยทธศาสตรรวมถงโครงสรางพนฐานทางเทคโนโลยสารสนเทศ และรปแบบมความตางกนสามรถปรบใชตามลกษณะขององคกร

Tavallaee R., Rashidi M.M. (2011) ไดศกษาวจยเรองรปแบบการจดการความรใน(Institute for International Energy Studies -IIES) ผลการวจย พบวา รปแบบรวมถงขนตอนท 7 ขนตอน ประกอบดวย 1)วางแผน 2) วเคราะหภมหลง 3) คนหาแนวทางการปฏบตทด 4) ออกแบบวธการจดการความร 5) กาหนดรปแบบการจดการความร 6) ทดลองใชจากรปแบบและยงมการทดสอบซอฟทแว การจดการความรในสถาบน 7) การออกแบบแผนเพอการศกษาโดยใชการจดการความร

126

Saade R.,Nebebe F., and Mak T. (2011) ไดศกษาวจยเรองระบบการจดการความรจากแนวคดทฤษฎและการปฏบต โดยมวตถประสงคเพอ ออกแบบของระบบการศกษาออนไลนและศกษาประสบการณของนกเรยนในการใชระบบการศกษาออนไลน ผลการวจย พบวา กระบวนการออกแบบการเรยนรหลกการและวธการระบบสารสนเทศสามารถวเคราะหขอมลโดยใชวธการสรางแบบจาลองโครงสราง ดงน 1) ตองเขาใจธรรมชาตของการเรยนการสอน 2) การประเมนและการใชหลกการเรยนรสามารถเพมประสบการณการเรยนรของนกเรยน 3) การออกแบบเทคโนโลยทสนบสนนการเรยนรตองมหลกการเปนรปธรรม 4) การสอนตามแบบ MIS ทาใหนกเรยนมประสบการณการเรยนรทแตกตางกน

Ramakrishnan K. and Yasin N.M. (2012) ไดศกษาวจยเรองรปแบบการจดการความรเพอพฒนางานวชาการ กลมตวอยางเปนอาจารยและเจาหนาทของมหาวทยาลยจานวน 34 คน ผลการวจย พบวา ระบบการจดการความรเปนเครองมอสาคญในการบรรลโอกาสทดกวาการตดสนใจและขอไดเปรยบในการแขงขนระหวางองคกรและระบบการจดการความรในสถาบนการศกษาระดบอดมศกษาสามารถเพมประสทธภาพประสทธผลและคณภาพของบณฑตทสามารถตอบสนองความตองการของนายจาง ผลการวจยสรปวา กระบวนการจดการความรในการเรยนการสอน ประกอบดวย 6 ขนตอนคอ ขนตอนท 1 การกาหนดความร (Knowledge Identification) การกาหนดความร เปนการกาหนดความรทตองการของสมาชกในชนเรยนทม ลกษณะเปนชมชนนกปฏบต (Community of Practices : CoPs) ซงมความสนใจในเรองเดยวกน โดยใหการกาหนดความรเกดจากความตองการของสมาชกทงหมดเปนสาคญ เพอความรนนจะเปน ประโยชนตอสมาชกทกคนและสอดคลองตามความตองการของสงคม ขนตอนท 2 การสบคนความร (Knowledge Capture) การสบคนความร เปนกระบวนการศกษา คนควา สบเสาะ เพอใหไดมาซง ความรทงทเปนความรภายในบคคล และความรภายนอกบคคล โดยอาศยเครองมอและวธการตาง ๆ ขนตอนท 3 การสรางความร (Knowledge Creation) การสรางความรเปนกระบวนการทสมาชกผดาเนนการจดการความรไดทาการ วเคราะหความรทไดจากขนตอนการสบคนความร และสงเคราะหความรโดยการสรางความรให ใหมดวยตนเอง และการแลกเปลยนเรยนรรวมกน ขนตอนท 4 การจดเกบความร (Knowledge Storing) การจดเกบความรเปนกระบวนทสมาชกผดาเนนการจดการความร ทาการจดเกบ หรอบนทกความรใหมทไดสรางขนใหอยในลกษณะความรภายในบคคลและความรภายนอกบคคล โดยจดเกบหรอบนทกในสอและเทคโนโลยประเภทตาง ๆ ขนตอนท 5 การแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Sharing) การแลกเปลยนเรยนร เปนกระบวนการทสาคญในการนาความรใหมทสรางและ จดเกบมาแลกเปลยนความรซงกนและกน ทาใหเกดการตอยอดความรใหสงขน ขยายฐานความร และเผยแพรความร ตลอดจนการนาความร

127

ไปประยกตใชใหกวางขวางและมประโยชนมากขน การแลกเปลยนเรยนรจะอาศยวธการสอสาร รปแบบการสอสารและเทคโนโลยประเภทตาง ๆ ใน การดาเนนการ ขนตอนท 6 การประเมนผลความร (Knowledge Evaluation) การประเมนผลความรเปนกระบวนการวดผลและประเมนผล ทงการประเมน ตนเอง (Self-assessment) การประเมนตามสภาพจรง (Authentic Assessment) การประเมนความร การประเมนกระบวนการ การตดตาม ทงนสามารถประเมนผลระหวางดาเนนการ (Formative Evaluation) และ ประเมนผลหลงการดาเนนการ (Summative Evaluation) เพอใหทราบการจดการ ความร การไดมาซงความรทตองการของสมาชกและสงคมมประสทธภาพและประสทธผลอยางไร มากนอยเพยงใดและมความคดเหนเปนอยางไร

จากการศกษางานวจยทเกยวของ พบวา มนกวชาการ หนวยงาน นกการศกษา ไดนาการจดการความรไปทาการวจยหลายลกษณะทงในองคกรภาคเอกชน ภาครฐ องคกรชมชน ในทางการศกษา ไดทาการวจยในสถาบนอดมศกษา ระดบมหาวทยาลย ระดบคณะ สวนในการศกษาขนพนฐาน ไดมการวจยกบสถานศกษา ในโรงเรยน การจดความรจากชมชนสสถานศกษา สาหรบการจดการความรในการเรยนการสอน ยงมการวจยจานวนนอยมาก สรปไดวา มการใชกจกรรมการเรยนรในหองเรยนธรรมชาตเพอสงเสรมการจดการความรของผเรยน การจดการความรเศรษฐกจพอเพยงเพอพฒนาการเรยนการสอนโดยการรวมจดการความรระหวางภมปญญาชาวบาน นกศกษาและอาจารยมหาวทยาลย มการจดการความรดานการสอนของคณาจารย และการนาการจดการความรมาวจยในลกษณะการเรยนการสอน พบงานวจยจานวน 3 เรอง โดยทาการวจยในระดบบณฑตศกษาใหมลกษณะเปนหองเรยนการเรยนร ในระดบปรญญาตรโดยเปนรปแบบการเรยนการสอนแบบการจดการความร และการจดการความรดานการสอนของคณาจารย

อยางไรกตามผลการวจยมประสทธผลและความพงพอใจในการนาการจดการความรมาใช แตคงตองมการวจยเพมเตมอกมากเพอใหมนใจวาการจดการความรเปนนวตกรรมทสามารถพฒนาบคคล ชมชน และสงคมในยคเศรษฐกจทอาศยความรเปนฐานในการพฒนาประเทศอยางย งยน โดยเฉพาะการวจยครงนทนาการพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก เพอใหไดรปแบบทสามารถนาไปใชไดจรง และนาไปประยกตใชกบการจดการความรในวงกวางตอไป

128

บทท 3 วธดาเนนการวจย

การวจยเรอง การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการ

จดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก เปนการวจยและพฒนา (Research and Development) ใชแผนการวจยกลมเดยววดกอนและหลงการทดลอง (The one group pretest posttest design)

ผวจยไดกาหนดขนตอนการดาเนนการวจย ดงน ขนตอนท 1 การวจย (Research : R1) การศกษาขอมลพนฐาน (Analysis : A) ขนตอนท 2 การพฒนา (Development : D1) การพฒนารปแบบการเรยนการสอน

(Design and Development : D and D) ขนตอนท 3 การวจย (Research : R2) การทดลองใชรปแบบการเรยนการสอน

(Implementation: I) ขนตอนท 4 การพฒนา (Development : D2) การประเมนผลรปแบบการเรยนการสอน

(Evaluation : E) สรปขนตอนในการดาเนนการวจยดงกลาวขางตน ดงแสดงในแผนภาพท 16

129

ขนตอนท 1 การวจย (Research : R1) การศกษาขอมล

พนฐาน

(Analysis)

ขนตอนท 2 การพฒนา

(Development : D1) การพฒนารปแบบ การเรยนการสอน

(Design and Development : D and

D)

ขนตอนดาเนนการวจย วธการดาเนนการวจย ผลการดาเนนการวจย

1.ศกษาแนวคดทฤษฎการเรยนการสอนแบบบรณาการและงานวจย ทเกยวของ 2.วเคราะหมาตรฐานการเรยนรรายวชาทจะจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ 3 รายวชา 3. วเคราะหเปาหมายการพฒนานกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตชนปท 1 4. ศกษาสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก จากอาจารย 246 คน

สภาพปจจบนและกรอบแนวคดในการพฒนารปแบบการเรยนการสอน สภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

1 .พฒนาราง รปแบบการเ รยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก 2. ตรวจสอบคณภาพของรปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขน โดยผเชยวชาญ จานวน 5 คน ดานหลกสตรและการสอน 2 คน ดานการศกษาพยาบาล 2 คนและดานการจดการความร 1 คน 3. สรางเครองมอทเกยวของกบการใชรปแบบทพฒนาขน 4. ตรวจสอบคณภาพของเครองมอวจย โดยผเชยวชาญ จานวน 3 คน ดานการพยาบาล 2 คน ดานการศกษา 1 คน 5. ปรบปรงรปแบบและเครองมอใหสมบรณ

1.รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนกทผานการตรวจสอบคณภาพและปรบแกไขแลว 2. เครองมอทเกยวของกบการใชรปแบบฯ ทผานการตรวจสอบคณภาพและปรบแกไขแลว

ขนตอนท 3 การวจย (Research :

R2) การทดลองใชรปแบบการเรยนการสอน

(Implementation: I)

1 ผวจยชแจงรายละเอยดรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร กจกรรมการเรยนร 5 กจกรรม นกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตชนปท จานวน 92 คน 2. ชแจงหลกการเหตผล การพทกษสทธกลมตวอยางและประโยชนของการวจย วธการเรยนการสอนเพอใหการใชรปแบบเกดประโยชนสงสดกอนทาการทดลอง 3. ดาเนนการทดสอบกอนเรยน โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทผวจยสรางขน จานวน 60 ขอ ใชเวลา 1ชวโมง 30 นาท 4. ดาเนนการทดลองตามแผนการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร จานวน 5 กจกรรมหลก 5. ประเมนการสรางสรรคผลงานสรางสรรคเพอชมชน การทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน เมอสนสดการทดลอง และถอดบทเรยน

ประเมนประสทธผลของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก 1. สมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน 2. ผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน 3. ผลสมฤทธทางการเรยน 4. ความพงพอใจของนกศกษาพยาบาลทมตอรปแบบ 5. ถอดบทเรยน

ขนตอนท 4 การพฒนา

(Development : D2) การประเมนผล

รปแบบ การเรยนการสอน (Evaluation : E)

นาผลการประเมนประสทธผลของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก และผลการถอดบทเรยนมาปรบปรงและแกไขรปแบบ

รายงานผลการใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอ

พฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบน

พระบรมราชชนก

แผนภาพท 16 แสดงขนตอนการดาเนนการวจย

130

รายละเอยดวธดาเนนการวจยมดงตอไปน ขนตอนท 1 การวจย (Research : R1) การศกษาขอมลพนฐาน (Analysis : A) วตถประสงค เพอศกษาสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการเพอนามาใชเปนพนฐานในการพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล มการดาเนนการตามขนตอน 3 ขนตอน ดงน

ขนท 1 ศกษาเอกสาร วารสาร ตารา และงานวจยทเกยวของเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการ

แหลงขอมล 1. หลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต (หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555) 2. มาตรฐานการเรยนรของนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตชนปท 1 3. งานวจยทเกยวของเกยวกบการจดการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการจดการความร

จากฐานขอมล Thailis และฐานขอมลหองสมดตางๆพบงานวจยและวทยานพนธต งแตป พ.ศ. 2550-2555

1.1 วธการศกษา 1.1.1 ศกษาวเคราะหหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต (หลกสตรปรบปรง พ.ศ.

2555)ในรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย สงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย โดยศกษาและวเคราะห จดมงหมายรายวชา คาอธบายรายวชา ตารางวเคราะหหลกสตรรายวชา เปนตารางสองมต แสดงความสมพนธระหวางเนอหากบจดมงหมาย มตแรกบงบอกเกยวกบเนอหา มตทสองเปนจดมงหมาย จดมงหมายอยในแนวนอนและเนอหาวชาอยในแนวตง

1.1.2 วเคราะหมาตราฐานการเรยนรของนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตชนปท 1 โดยวเคราะหจดมงหมายของรายวชาตามมาตรฐานคณวฒอดมศกษา (TQF)

1.1.3 ศกษาวเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของเกยวกบการจดการเรยน การสอนโดยใชกระบวนการจดการความร

1.2 เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการศกษาขอมลพนฐาน มดงน แบบวเคราะหเอกสารแนวคด ทฤษฎ งานวจยรปแบบการเรยนการสอน

การสรางการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ แนวคดกระบวนการจดการความร ขนตอนการสรางเครองมอ ดาเนนการดงน 1. สรางแบบวเคราะหเอกสาร วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ เปนเครองมอ

131

ทผวจยสรางขนจากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ประกอบดวย ประเดนการบนทก รวบรวมขอมล และสรปเนอหาทสาคญเกยวกบเอกสาร วรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

2. นาแบบวเคราะหเอกสารทสรางขนไปใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอตรวจสอบความถกตอง ความเหมาะสมของแบบวเคราะหเอกสารเชงทฤษฎ รวมถงภาษาทใช

3. นาแบบวเคราะหเอกสารทสรางขนไปใหผเชยวชาญ 5 ทาน เพอตรวจสอบความตรงของเนอหา (content validity) ภาษาทใช และนามาหาคาดชนความสอดคลองของแบบวเคราะหเอกสาร (Index of Item Objective Congruence : IOC) คาดชนความสอดคลองตงแต 0.5 ขนไป ถอวามความสอดคลองกนในเกณฑทยอมรบได โดยกาหนดเกณฑการพจารณา ดงน

ขอใดมความเหนทแนใจวามความสอดคลอง ใหคะแนน 1 ขอใดมความเหนทไมแนใจวามความสอดคลอง ใหคะแนน 0 ขอใดมความเหนทแนใจวาไมมความสอดคลอง ใหคะแนน -1 ใชเกณฑคาดชนความสอดคลอง (Index of congruence: IOC) ทยอมรบได คอ ตงแต

0.5 ขนไป การคานวณคาดชนใชสตร (พชต ฤทธจรญ, 2544; ธรศกด อนอารมยเลศ, 2554: 60; Kerling, 2000: 667) ดงน

IOC = ดชนความสอดคลอง

IOC = ∑ R N

∑R = ผลคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญทงหมด N = จานวนผเชยวชาญทงหมด

นาขอมลทรวบรวมจากความคดเหนของผเชยวชาญมาคานวณหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence) ไดคาดชนความสอดคลองเทากบ 1 และปรบปรงแกไขแบบวเคราะหเอกสารในเรองภาษาใหมความชดเจน

4. หลงจากตรวจสอบคาดชนความสอดคลองแลว นาขอเสนอแนะจากผเชยวชาญไปปรบปรงแกไขเครองมอ กอนนาไปใชใน ไปวเคราะหเอกสารขอมลพนฐานตอไป

1.3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยทาการวเคราะหหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต (หลกสตรปรบปรง พ.ศ.

2555) วเคราะหมาตรฐานการเรยนรของนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตชนปท 1 และวเคราะหงานวจยทเกยวของเกยวกบการจดการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการจดการความร จากฐานขอมล ThaiLIS และฐานขอมลหองสมดตางๆพบงานวจยและวทยานพนธตงแตป พ.ศ. 2550-2555 ในระหวางเดอน เมษายน-พฤษภาคม 2556

132

1.4 การวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลทไดจากการศกษาเอกสารโดยการวเคราะหเนอหา (Content Analysis)

ตามขนตอนการวเคราะหขอมลเชงคณภาพม 5 ขนตอน คอ การใชแนวคดทฤษฎและการสรางแนวคดสาหรบการวเคราะห การตรวจสอบขอมล การจดบนทกและทาดชนขอมล การทาขอสรปชวคราวและการกาจดขอมล และการสรางขอสรป

ขนท 1 ศกษาสภาพปจจบน เกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร

แหลงขอมล อาจารยผมประสบการณการเรยนการสอนรปแบบบรณาการวทยาลยสงกด

สถาบนพระบรมราชชนกทงหมด 29 แหง ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร อาจารยพยาบาลทปฏบตงานวทยาลยพยาบาลพยาบาล ในสงกดสถาบนพระบรม

ราชชนกจานวน 29 แหง ในปการศกษา 2555 จานวน 1,350 คน (สถาบนพระบรมราชชนก สานกงานปลดกระทรวง กระทรวงสาธารณสข กลมนโยบายและยทธศาสตร, 2555)

กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในงานวจย ประกอบดวย กลมตวอยางทใชในการศกษาสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณา

การของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนกของอาจารยและนกศกษา ไดแก อาจารยพยาบาลทปฏบตงานวทยาลยพยาบาล ในสงกดสถาบนพระบรมราชชนกและมประสบการณ การสอนอยางนอย 5 ป จานวน 16 แหง จานวน 263 คน โดยผวจยใชวธการสมตวอยางแบบหลายขนตอน (multi- stage random sampling) ดงภาพท 21

133

จาแนกตามภาค

กลมตวอยางทมประสบการณการจดการ

เรยนการสอนแบบบรณาการ

อยางนอย 5 ป

วทยาลยพยาบาล 29 แหง

ภาคเหนอ 6 แหง

สมวทยาลยในแตละภาค

ภาคกลาง 7 แหง

ภาคใต 5 แหง

ภาคตะวนออกและภาคตะวนตก

5 แหง

ภาคตะวนออก/เหนอ 6 แหง

ภาคเหนอ 3 แหง

ภาคกลาง 4 แหง

ภาคตะวนออก/เหนอ 3 แหง

ภาคตะวนออกและภาคตะวนตก

3 แหง

ภาคใต 3 แหง

50 คน 63 คน 50 คน 50 คน 50 คน

ภาพท 17 ขนตอนการสมกลมตวอยางแบบหลายขนตอนในการวจย

ขนตอนการสมกลมตวอยาง มรายละเอยด ดงน ขนท 1 จาแนกประชากรเปน 5 กลม ตามภมภาค ไดแก ภาคเหนอมวทยาลยพยาบาล

จานวน 6 แหง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 6 แหง ภาคตะวนออกและภาคตะวนตก 5 แหง ภาคกลาง 7 แหงและภาคใต 5 แหง จานวน 1,350 คน

ขนท 2 สมตวอยางวทยาลยพยาบาลในแตละภมภาคโดยการจบฉลาก ทงนเพอใหไดตวแทนวทยาลยพยาบาลทครอบคลมทกภมภาค ใชจานวนรอยละ 50 ของจานวนวทยาลยพยาบาลในแตละภาค ได ภาคเหนอ ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภาคตะวนออกและภาคตะวนตก ภาคใต ภมภาคละ 3 แหง สวนภาคกลางได 4 แหง รวมกลมตวอยางทงสน 16 แหง

ขนท 3 สมตวอยางไดแก อาจารยพยาบาล (จาก 16 แหง) คานวณขนาดกลมตวอยางจากประชากรทเปนอาจารยพยาบาล จานวน 770 คนไดกลม

ตวอยาง 263 คน โดยใชสตรขนาดกลมตวอยางของยามาเน (Yamane, 1973: 727) ณ ระดบความคลาดเคลอนทยอมรบไดเทากบ .05

2.2 เครองมอทใชในการวจย 2.2.1 แบบสอบถามสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการสาหรบ

อาจารยพยาบาล

134

2.2.1.1 ศกษาเอกสาร ตาราเกยวกบการสรางแบบสอบถามสภาพปจจบน เกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

2.2.1.2 สรางแบบสอบถามสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการสาหรบอาจารยพยาบาล แบบตรวจรายการ (Check List) ประกอบดวย 2 ตอน ไดแก

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม จานวน 5 ขอ ตอนท 2 สภาพปจจบน เกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลย

พยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก จานวน 60 ขอ ประกอบดวย คาถามดานการวางแผนและพฒนาหลกสตร 23 ขอ ดานการจดการเรยนการสอน 18 ขอ ดานการใชสอการสอน 6 ขอ ดานวดและประเมนผล 13 ขอ มคาตอบใหเลอก 5 ระดบ มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสดและมชองใหระบความคดเหนเพมเตมโดยกาหนด

เกณฑการใหคะแนน 5 = มปญหาระดบมากทสด

4 = มปญหาระดบมาก 3 = มปญหาระดบปานกลาง 2 = มปญหาระดบนอย 1 = มปญหาระดบนอยทสด

กาหนดเกณฑการแปลความหมายคาเฉลย ดงน (Best & Kahn, 1993: 247) 4.50-5.00 หมายถง ระดบมากทสด 3.50-4.49 หมายถง ระดบมาก 2.50-3.49 หมายถง ระดบปานกลาง 1.50-2.49 หมายถง ระดบนอย 1.00-1.49 หมายถง ระดบนอยทสด

2.2.2 ประเดนการสนทนากลมเกยวกบสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนกสาหรบอาจารยพยาบาลและนกศกษาพยาบาล

2.2.2.1 สรางประเดนการสนทนากลมเกยวกบสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนกสาหรบอาจารยพยาบาลและนกศกษาพยาบาลเปนเครองมอทผวจยสรางขนจากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ประกอบดวย 2 ตอน ไดแก

135

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผรวมสนทนากลม ตอนท 2 ประเดนการสนทนากลมสาหรบอาจารย จานวน 5 ประเดน ประกอบดวย สภาพบรรยากาศในการจดการเรยนรในรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนา มนษยและศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษยโดยทวไป สภาพปญหาในการจดการเรยนร สภาพปญหาของนกศกษา วธการการบรณาการรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษยและ ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษยและแนวทางการพฒนาจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ ในรายวชาดงกลาว

ประเดนการสนทนากลมสาหรบนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตชนปท 2 จานวน 4 ประเดน ประกอบดวยสภาพบรรยากาศในการจดการเรยนรในรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษยและศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษยโดยทวไป สภาพปญหาในการจดการเรยนร สภาพปญหาของนกศกษาและการปรบปรงหรอพฒนาการจดการเรยนร เพอใหสามารถบรรลเปาหมายการเรยนไดอยางมประสทธภาพ

2.2.3 นาแบบสอบถามทสรางขนไปใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอตรวจสอบความถกตอง ความเหมาะสมของแบบวเคราะหเอกสารเชงทฤษฎ รวมถงภาษาทใช

2.2.4 นาแบบสอบถามขอมลพนฐาน สภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรสาหรบอาจารยพยาบาล วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร ไปใหผเชยวชาญจานวน 5 คน ตรวจสอบความตรงตามเนอหา (Content validity) และความชดเจนของการใชภาษา กาหนดเกณฑในการเลอกผเชยวชาญดานการจดการเรยนการสอนทางการพยาบาล มประสบการณการสอนอยางนอย 10 ป หรอเปนผเชยวชาญดานการจดการเรยนการสอนมประสบการณการสอนอยางนอย 10 ป เกณฑในการประเมนคณภาพของเครองมอวจย ความตรงตามเนอหาและความชดเจนของภาษาใชแบบประเมนดชนความสอดคลองของความคดเหนของผเชยวชาญซงมลกษณะเปนมาตราสวนประมาณคา 3 ระดบ กาหนดความหมายและคานาหนกคะแนน ดงน

เหมาะสม ใหคะแนน +1 ไมแนใจ ใหคะแนน 0 ไมเหมาะสม ใหคะแนน -1

136

ใชเกณฑคาดชนความสอดคลอง (Index of congruence: IOC) ทยอมรบได คอ ตงแต 0.5 ขนไป การคานวณคาดชนใชสตร (พชต ฤทธจรญ, 2544; ธรศกด อนอารมยเลศ, 2554: 60) ดงน IOC = ดชนค

∑R = ผลคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญทงหมด N = จานวนผเชยวชาญทงหมด

ผลการทดสอบคณภาพของเครองมอ พบวา แบบสอบถามสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการสาหรบอาจารยพยาบาล มคาดชนความสอดคลองพบวามคาเทากบ 1.00

2.2.5 นาแบบสอบถาม ทปรบปรงแกไขในรายละเอยดของภาษาตามขอเสนอแนะของอาจารยทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญ แลวจดสงแบบสอบถามไปยงกลมตวอยางทงหมด 263 คน

2.4 การเกบรวบรวมขอมล ขอมลจากแบบสอบถามสาหรบอาจารยพยาบาล ผวจยจดสงแบบสอบถามทาง

ไปรษณยและขอความอนเคราะหหนวยงานในการจดสงแบบสอบถามคน ในระหวางเดอนเมษายน-พฤษภาคม 2556

ขอมลจากการสนทนากลม สภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก สาหรบ อาจารยพยาบาลของวทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร ทมประสบการณการสอนแบบบรณาการในรายวชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษยและวชาศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย ผวจยดาเนนการประสานงานกบอาจารยผสอน ชแจงประเดนคาถามและดาเนนการสนทนากลมและบนทกขอมลโดยใชเครองบนทกเสยง ในระหวางวนท 10 มถนายน 2556 และขอมลจากการสนทนากลม สาหรบ นกศกษาพยาบาลศาสตรชนปท 2 ของวทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร ทมประสบการณการเรยนแบบบรณาการในรายวชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษยและวชาศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษยในภาคการศกษาท 1 ปการศกษา 2555 ทาการสมอยางงาย ผวจยดาเนนการประสานงานกบตวแทนนกศกษา ชแจงประเดนคาถามและดาเนนการสนทนากลมและบนทกขอมลโดยใชเครองบนทกเสยงในระหวางวนท 11 มถนายน 2556

2.5 การวเคราะหขอมล สภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล สงกด

สถาบนพระบรมราชชนก วเคราะหขอมลทไดจากแบบตรวจรายการ (Checklist) วเคราะหโดยการ

IOC = ∑ R N

137

x

ขอมลจากการสนทนากลมใชวธการวเคราะหเนอหาโดยจาแนกประเดน จดทาตารางความถและสงเคราะหเพอหาขอสรปเกยวกบสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการเพอนาไปสการกาหนดแบบแผนกจกรรมของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ตารางท 6 สรปขนตอนท 1 การวจย (Research : R1) การศกษาขอมลพนฐาน (Analysis : A)

กลมตวอยาง วธการ เครองมอ การวเคราะหขอมล แบบวเคราะหเอกสาร 1.เอกสาร วารสาร ตารา

และงานวจยทเกยวของเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยกระบวนการจดการความร

ศกษาเอกสาร วารสาร ตารา และงานวจยทเกยวของเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยกระบวนการจดการความร

วเคราะหเนอหา (content analysis)

ศกษาสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของอาจารย

แบบสอบถาม ความถ 1.อาจารยพยาบาลในวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก จานวน 263 คน

รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ประเดนสนทนากลม 1. อาจารยพยาบาลจากวทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบรจานวน 5 คน 2. นกศกษาพยาบาลชนปท 2 จากวทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร จานวน 12 คน

วเคราะหเนอหา (content analysis)

138

ขนตอนท 2 การพฒนา (Development : D1) การพฒนารปแบบการเรยนการสอน (Design and Development : D and D) วตถประสงค เพอพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

ขนตอนดาเนนการ ดงน การดาเนนการพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ดงรายละเอยดตอไปน

1. พฒนารางรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

2. พฒนาเครองมอประกอบการใชรปแบบการเรยนการสอนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากลมตวอยางกอนและหลงการทดลอง

3. ตรวจสอบคณภาพของรปแบบทพฒนาขน ประกอบดวย ตรวจสอบรางรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการ

ความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล โดยผเชยวชาญ จานวน 5 คน ประเดนทตรวจสอบ ไดแก ความสมเหตสมผลเชงทฤษฎ ความเปนไปได และความสอดคลองของรปแบบ 1. การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ดาเนนการ ดงน

1. การพฒนารางรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล มขนตอนในการดาเนนการ ดงน

1.1 นาผลการวเคราะหขอมลในขนตอนท 1 มาเปนแนวทางพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

1.2 ระบเปาหมายและผลลพธทพงประสงคของรปแบบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

1.3 นารางรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลทสรางขนใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธเพอตรวจสอบความถกตอง ความเหมาะสม และนาเสนอใหผเชยวชาญ 5 ทาน ไดแก

139

ผเชยวชาญดานหลกสตร มประสบการณในการพฒนาหลกสตรทางการพยาบาล ไมนอยกวา 10 ป จานวน 2 คน

ผเชยวชาญดานการสอน มประสบการณในการสอนทางการพยาบาลไมนอยกวา 10 ป จานวน 2 คน

ผเชยวชาญดานการจดการเรยนการสอนหรอการวจยโดยใชกระบวนการจดการความร อยางนอย 10 ป จานวน 1 คน

เพอตรวจสอบความตรงของเนอหา (content validity) ภาษาทใชและนามาหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) คาดชนความสอดคลองตงแต 0.5 ขนไป ถอวามความสอดคลองกนในเกณฑทยอมรบได โดยไดคาดชนความสอดคลองในแตละประเดนระหวาง 0.80-1.00 และปรบปรงแกไขรายละเอยดของภาษาเกยวกบ 1)หลกการ 2)วตถประสงค 3) ผลลพธการเรยนรทคาดหวง 4) เนอหาการเรยนร 5) ระบบสงคม 6) สงสนบสนน และ 7) การประเมนผลและเงอนไขการนารปแบบไปใช

2. การพฒนาเครองมอประกอบการใชรปแบบทพฒนาขน ไดแก คมอการใชรปแบบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล และเครองมอทใชเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบประเมนสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน แบบประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากลมตวอยางกอนและหลงการทดลอง

2.1 เครองมอประกอบการใชรปแบบการเรยนการสอนรปแบบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร ไดแก คมอการใชรปแบบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

2.1.1 สรางตนแบบรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล โดยใชแนวคดการพฒนารปแบบของคฟส (Keeves, 1997) เปนแนวทางในการพฒนารปแบบ ใชรปแบบเชงภาษา คอ ใชภาษาบรรยายเกยวกบองคประกอบของรปแบบ การออกแบบการเรยนการสอนเชงระบบของจอยซ เวลล และแคลฮอน ( Joyce, Weil and Calhoun 2009 : 21-37) เสนอองคประกอบของรปแบบการจดการเรยนรประกอบไปดวย ความเปนมาและความสาคญของรปแบบ แนวคดทฤษฎทใชเปนฐานในการพฒนาหลกการของรปแบบ วตถประสงคของรปแบบ เนอหา/สาระการเรยนร กระบวนการจดการเรยนรตามรปแบบ ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร ระบบสงคม หลกปฏสมพนธ ระบบสนบสนน ผลทเกดกบผเรยน

140

ขนตอนการกาหนดองคประกอบตางๆ สาหรบการออกแบบการเรยนการสอน ดงน 1. กลมตวอยาง นกศกษาหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต ชนปท 1 ภาคการศกษาท 1

ประจาปการศกษา 2556 ของวทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร จากการสมกลมตวอยางอยางงาย (Simple Random Sampling)โดยมคณสมบต ใชหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต (หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555) และยนดเขารวมการวจย ลงทะเบยนเรยนในรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษยและสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย

2. เปาหมายของบทเรยน เพอเปนรปแบบในการเรยนการสอน สาหรบผเรยนวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยและสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย โดยนาหลกการของการเรยนรและกระบวนการจดการความร เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน

3. เนอหาบทเรยน เนอหาทใชในการพฒนารปแบบการเรยนการสอนในครงนคอเนอหาวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยและสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย ทเปนภาคทดลอง

ขนตอนการออกแบบ (Design) ผวจยนาขอมลทไดจากขนตอนการวเคราะห และกรอบแนวคดทไดจากขอ 1 มาใชในขนตอนการออกแบบกระบวนการเรยนการสอน โดยมองคประกอบของรปแบบการเรยนการสอน ประกอบดวย 1) หลกการ 2) วตถประสงค 3) ผลลพธการเรยนรทคาดหวง 4) เนอหาการเรยนร 5) ระบบสงคม 6) สงสนบสนน และ 7) การประเมนผล

1. หลกการ การบรณาการการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการจดการความรเพอเปนแนวทางการจดกจกรรมเพอการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน

2. วตถประสงค เพอบรณาการการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการจดการความรสงเสรมการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน

3. ผลลพธการเรยนรทคาดหวง นกศกษา มการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนและมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน

4. เนอหาการเรยนร เนอหาทใชในการศกษาครงน คอ เนอหาวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยและสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย ซงมขอบเขตประกอบดวยเนอหา 5 เรอง คอ

KM 1 วเคราะหขาว KM 2 บณฑตในศตวรรษท 21 KM 3 บณฑตกบสงคม ธรรมชาตและสงแวดลอม KM 4 จตใจด ชวตด สงคมด KM 5 การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน

141

ในกระบวนการเรยนการสอนประกอบดวยขนตอนการเรยนการสอน 2 ขนตอน ดงน 1. ขนเตรยมการสอน เปนขนตอนทจดขนเพอใหผเรยนมความพรอมในการเรยนรเนอหา

ของบทเรยนและจงใจใหผเรยนตองการทจะเรยนร ประกอบดวย 1.1 ปฐมนเทศ/ลงทะเบยนเรยน เปนการปฐมนเทศนกศกษาโดยการอธบาย ชแจงทา

ความเขาใจและแนะนาวชา การนาเขาสบทเรยน การทากจกรรมการเรยนร การทาแบบฝกหด และทาแบบทดสอบหลงเรยน การสงงานรวมถงการซกถามและมปฏสมพนธระหวางนกศกษากบอาจารย และระหวางนกศกษากบเพอนรวมหอง

1.2 ประเมนความสามารถในการเรยนรดวยตนเองกอนเรยน โดยใหนกศกษาทา แบบประเมนความสามารถในการเรยนรดวยตนเอง เพอเปนการประเมนความสามารถในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษา กอนการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชแบบประเมน ทพฒนาจากเครองมอวดความพรอมในการเรยนรดวยตนเอง เปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ

2 ขนการเรยนการสอนเปนขนการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร

2.1 ภาคทดลองโดยใหผเรยนดาเนนกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการจดการความรภายในกลม จากนนดาเนนตามขนตอนในกจกรรมการเรยนร ขนตอนท 1 การกาหนดความร (Knowledge Identification) เปนกจกรรมทนกศกษาวเคราะหความตองการของกลม (Needs Analysis) วาตนเองมความรเกยวกบเนอหาในแตละหนวยอยในระดบใด หนวยใดทนกศกษารดอยแลว หนวยใดทยงไมร หรอหนวยใดทรแลวแตตองการเรยนรเพมเตม จากนนวางแผนการเรยนร โดยกาหนดจดมงหมาย แนวทาง วธการเรยนรรวมถงระยะเวลาในการเรยนร รวมทงการนาความเขาใจเกยวกบเหตการณและปรากฏการณท พบเหน มาสรางเปนความรความเขาใจของกลม

ขนตอนท 2 การสบคนความร (Knowledge Capture) เปนกจกรรมทนกศกษาตอง เสาะแสวงหา จดการและดาเนนการเพอใหไดมาซงความร ซงนกศกษาตองดาเนนการเรยนรตามแผนทวางไว

ขนตอนท 3 การสรางความร (Knowledge Creation) การสรางความรเปน กระบวนการทสมาชกผดาเนนการจดการความรไดทาการ วเคราะหความรทไดจากขนตอนการสบคนความร และสงเคราะหความรโดยการสรางความรให ใหมดวยตนเอง และการแลกเปลยนเรยนรรวมกนของผเรยน

142

ขนตอนท 4 การจดเกบความร (Knowledge Storing) เปนกจกรรมทนกศกษาสรป ขนตอนกระบวนการเรยนรของตนเอง และนาความรทไดจากการศกษาและแลกเปลยนเรยนรกบเพอนมาเกบไวอยางเปนระบบ โดยการสรปความรทไดเปนองคความรของตนเองเพอใหสามารถนากลบมาใชเมอประสบปญหาในการเรยนโดยจดเกบหรอบนทกในสอและเทคโนโลยประเภท ตาง ๆ  

ขนตอนท 5 การแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Sharing) เปนกจกรรมทนกศกษา นาความรทตนเองหาไดมาแลกเปลยน เผยแพร กระจาย และเรยนรรวมกบเพอนๆการแลกเปลยนเรยนร เปนกระบวนการทสาคญในการนาความรใหมทสรางและจดเกบมาแลกเปลยนความรซงกนและกน โดยอาศยวธการสอสาร รปแบบการสอสารและเทคโนโลยประเภทตาง ๆ  

ขนตอนท 6 การประเมนผลความร (Knowledge Evaluation) เปนกจกรรมท นกศกษานาความรเพอใหทราบการจดการความร การไดมาซงความรทตองการของสมาชกและสงคมมประสทธภาพและประสทธผลอยางไร มากนอยเพยงใดและมความคดเหนเปนอยางไร

กจกรรมการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน 15 ชวโมง 1. ขนเตรยมการ (Plan) ศกษาขอมลทเกยวของ สารวจชมชน ทบทวนความตองการและ

ผลการประเมนโครงการทผานมาเพอวางแผนจดทาโครงการ ประสานงานกบผนาชมชนหรอผเกยวของ ดาเนนการเขยนโครงการและเสนอขออนมต แตงตงและประชมคณะดาเนนการ

2. กจกรรม (Do) ดาเนนการตามโครงการทกาหนดไว 3. ขนประเมนและสรปผล (Check) ประเมนความรและความพงพอใจของผเขารวม

โครงการ ประชมคณะกรรมการเพอประเมนผลลพธการดาเนนงาน และจดทารายงานการประเมนผล

4. นาผลการดาเนนโครงการไปปรบปรงการดาเนนงาน(Act) นาเสนอผลการดาเนนโครงการในรปแบบนทรรศการและสรปรปเลม รวมทงขอมลสาหรบการปรบปรงแกไข 5. ระบบสงคม ผเรยนเรยนรจากการคดวเคราะหดวยตนเองและผอน การมปฏสมพนธและแสวงหาแหลงเรยนรหลากหลายชองทาง โดยมผสอนเปนผแนะนาและเสรมตอทกขนตอน

6. ระบบสนบสนน 6.1 ผบรหารใหการสนบสนน สงเสรม ชวยเหลอในดานตาง ๆไดแก สถานท เชน

หองสมด หองปฏบตการพยาบาล อนเตอรเนต สอและแหลงเรยนรตาง ๆ 6.2 แหลงเรยนรทเกยวของเพอใหผเรยนคนหาขอมลจากทรพยากรทมอยบนเวบไซด และใหผเรยนสามารถสบคนขอมลตางๆ ทวโลกผานเครอขายอนเทอรเนตโดยคนจากแหลงบรการคนหา (Search Engine) ตางๆ

143

6.3 เปนการออกแบบเวบสาหรบการตดตอสอสารการแบงปน แลกเปลยนเรยนรและการนาเสนอขอมลหรอขอสรปทไดจากความรนาเสนอความรในชองทางตางๆคอ facebook KMSN1 และ http://www.classstart.org/classes/7834

7. การประเมนผลการจดการเรยนรตามรปแบบ รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนา

ชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก มการวดและประเมนผลกอนการจดการเรยนรและหลงการจดการเรยนร ดงน

การวดและประเมนผลกอนการจดการเรยนร 7.1.1 การทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนเพอประเมนความรความเขาใจ ของผเรยนตอเนอหากอนเรยน การวดและประเมนผลหลงการจดการเรยนร 7.1.2 การทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนเพอประเมนความรความเขาใจ ของผเรยนตอเนอหาหลงเรยน 7.1.3 การทาโครงการเพอประเมนการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน การบรณาการเนอหารายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษย

และสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร กาหนดดงน ตารางท 7 การบรณาการเนอหารายวชา

หวขอการเรยนร เนอหาการบรณาการ วชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย

วชา สงคมศกษาเพอการพฒนามนษย

วชา ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย

KM 1 วเคราะหขาว

บทท 1 การการศกษาทวไปกบความเปนบณฑต

บทท 8 ปญหาเดก วยรน สตร และผสงอาย

บทท 2 การพฒนาศลปะวทยาการ : ปญหาและผลกระทบ

KM 2 บณฑตในศตวรรษท 21

บทท 3 การศกษาทวไปกบการพฒนาความเปนบณฑต บทท 4 แกนกลางของการพฒนาศกยภาพบณฑต

บทท 1 ววฒนาการของอารยธรรมและเหตการณสาคญในประวตศาสตร บทท 2 ระบบการเมองการปกครอง บทท 7 มนษย: ความหลากหลายและการอยรวมกนในสงคม

บทท 6 วธใชชวตยคใหม

144

ตารางท 7 การบรณาการเนอหารายวชา (ตอ)

หวขอการเรยนร เนอหาการบรณาการ วชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย

วชา สงคมศกษาเพอการพฒนามนษย

วชา ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย

KM 3 บณฑตกบสงคม ธรรมชาตและสงแวดลอม

บทท 2บทบาทบณฑตตอสงคมและธรรมชาตแวดลอม สงแวดลอม ความรบผดชอบ

บทท 6 สขภาพ และสงคม

บทท 5 ปญหาสงแวดลอมของไทยและของโลก บทท 4 นนทนาการเพอสขภาพ

KM 4 จตใจด ชวตด สงคมด

บทท 5 ความสมพนธระหวางพฤตกรรมกบจตใจ

บทท 5 ศาสนา จรยธรรม และปญหาสงคมยคโลกาภวตน

บทท 1 การพฒนาศลป-วทยาการ : อทธพลตอวถชวตมนษย

KM 5 การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน

บทท 6 การนาเสนอผลงานอยางมประสทธภาพ พฤตกรรมการมองตวเอง การมอบหมายงานโครงการ บทท 7 จดดาเนนงานโครงงานของกลม

บทท 3 ระบบเศรษฐกจ กบปญหาของประเทศไทยและของโลก บทท 4 ศลปวฒนธรรม/ภมปญญากบคนยคใหม

บทท 3 การบรหารจดการสาหรบคนยคใหม บทท 7 การประยกตแนวคด “เศรษฐกจพอเพยง”

แบบประเมนความสอดคลองและเหมาะสมของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ผวจยสรางขนเองโดยใชแนวคดเกยวกบการพฒนารปแบบ (ทศนา แขมมณ, 2550; Keeves, 1997) เปนขอคาถามทใชมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ จานวน 18 ขอแบงเปน 2 ตอน ตอนท 1 การประเมนความเหมาะสมของรปแบบ จานวน 8 ขอ

145

ตอนท 2 การประเมนความสอดคลองของรปแบบ จานวน 10 ขอ กาหนดความหมายและนาหนกคาคะแนน ดงน 5 หมายถง เหนดวยกบประเดนนนมากทสด 4 หมายถง เหนดวยกบประเดนนนมาก 3 หมายถง เหนดวยกบประเดนนนปานกลาง 2 หมายถง เหนดวยกบประเดนนนนอย 1 หมายถง เหนดวยกบประเดนนนนอยทสด

การแปลคะแนนเฉลยของความพงพอใจ แบงเปนระดบ ดงน (Best & Kahn, 1993: 247) 4.50 – 5.00 หมายถง เหนดวยกบประเดนนนมากทสด 3.50 – 4.49 หมายถง เหนดวยกบประเดนนนมาก 2.50 – 3.49 หมายถง เหนดวยกบประเดนนนปานกลาง 1.50 – 2.49 หมายถง เหนดวยกบประเดนนนนอย 1.00 – 1.49 หมายถง เหนดวยกบประเดนนนนอยทสด

นาเครองมอประกอบการใชรปแบบการเรยนการสอน ไดแก คมอการใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ทสรางขนไปใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอตรวจสอบความถกตองความเหมาะสมใหผเชยวชาญ 5 ทาน (ดงรายชอในภาคผนวก ก.) ไดแก ผเชยวชาญดานเนอหา ภาษาและวดผลและประเมนผล เพอตรวจสอบความตรงของเนอหา (Content validity) ภาษาทใช และนามาหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) คาดชนความสอดคลองตงแต 0.5 ขนไป ถอวามความสอดคลองกนในเกณฑทยอมรบได พบวาไดคาดชนความสอดคลองในแตละประเดนระหวาง 0.80-1.00 และปรบปรงแกไขรายละเอยดในคมอการใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ใหสอดคลองกบรปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขน

146

ตารางท 8 สรปขนตอนท 2 การพฒนา (Development : D1) การพฒนารปแบบการเรยนการสอน (Design and Development: D and D)

วธการ เครองมอ การวเคราะห

ขอมล

1. รางรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

รปแบบการเรยนการสอน ประกอบดวย 1) หลกการ 2) วตถประสงค 3) ผลลพธการเรยนรทคาดหวง 4) กจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการจดการความร 5) ระบบสงคม 6) สงสนบสนน 7) การประเมนผล

2. รบรองรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

1. แบบประเมนความเหมาะสมของรปแบบ จานวน 8 ขอ 2.แบบประเมนความสอดคลองของรปแบบ จานวน 10 ขอ

ตรวจสอบความตรงของเนอหา (Content validity) ภาษาทใช และนามาหาคาดชนความสอดคลอง (IOC)

147

ขนตอนท 3 การวจย (Research : R2) การทดลองใชรปแบบการเรยนการสอน (Implementation: I) วตถประสงค

เพอทดลองใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร นกศกษาพยาบาล หลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต ชนปท 1 ภาคการศกษาท 1

ประจาปการศกษา 2556 ทสงกดสถาบนพระบรมราชชนกทงหมด 29 แหงจานวนทงสน 3,523 คน (กระทรวงสาธารณสข สถาบนพระบรมราชชนก, 2554)

กลมตวอยาง ไดจากการเลอกวทยาลยพยาบาลดวยวธการสมโดยมคณสมบตเปนวทยาลยท

สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ใชหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต(หลกสตรปรบปรง พ.ศ.2555)และยนดเขารวมการวจย ซงในการศกษาครงน ผวจยเลอกวทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร หลงจากนนผวจยไดเลอกกลมตวอยาง ดงน

นกศกษาพยาบาล จานวน 92 คน ทาการสมโดยอาศยความนาจะเปนใชผเรยนเปนหนวยการสมแบบเจาะจง โดยมคณสมบต เปนนกศกษาหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต ชนปท 1 ภาคการศกษาท 1 ประจาปการศกษา 2556 ของวทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร ลงทะเบยนเรยนในรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยและสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย แบบแผนการทดลอง

การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi – Experimental Research) โดยดาเนนการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนกบกลมเดยว (One Group Pretest - Posttest Design) ซงมรปแบบการวจยดงน (Fitz - Gibbon, 1987 : 113)

T1 X T2 สญลกษณทใชในรปแบบการวจย

T1 หมายถง การทดสอบกอนการจดการเรยนร X หมายถง การเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร T2 หมายถง การทดสอบหลงการจดการเรยนร

148

ขนตอนการดาเนนการทดลอง ผวจยไดนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการ

ความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลในรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยและสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย ทสรางขนไปใชกบนกศกษาพยาบาลชนป ท 1 วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร ทลงทะเบยนเรยนในรายวชาดงกลาว ในภาคการศกษาท 1 ประจาปการศกษา 2556 จานวน 92 คนมวธดาเนนการดงน

1. ขอหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ถงผอานวยการวทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบรเพอขอความอนเคราะหในการทดลองใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

2. ผวจยนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล โดยจดการเรยนการสอนในรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยและสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย กจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร ไดแก KM 1 วเคราะหขาว, KM 2 บณฑตในศตวรรษท 21, KM 3 สงคม ธรรมชาตและสงแวดลอม, KM 4 จตใจด ชวตด สงคมด, KM 5 การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนและกจกรรมการสรางสรรคผลงาน เพอพฒนาชมชน นาไปใชกบนกศกษาพยาบาลชนป ท 1 วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร จานวน 92 คน และผวจยกบอาจารยผรวมสอนรวมกนจดการเรยนร มขนตอนดงน

2.1 เตรยมความพรอมของผสอน โดยผวจยไดอธบาย และชแจงรายละเอยดรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล และเครองมอประกอบการใชรปแบบ ไดแก คมอการใชรปแบบการเรยน การสอน ประกอบดวยคมอผสอนและแผนการจดการเรยนร ใหแกอาจารยผรวมสอนในรายวชา เพอเปนการสรางความเขาใจในรปแบบการเรยนการสอนทพฒนาขนและสามารถปฏบตการสอนได

2.2 เตรยมความพรอมของผเรยน โดยผวจยจะทาการปฐมนเทศผเรยน เพอใหนกศกษาเขาใจหลกการ เหตผลและประโยชนของการวจย การจดการเรยนรและวธเรยนดวยการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน และมอบคมอผเรยนใหกบนกศกษาทเขารวมการทดลองไปศกษาลวงหนากอนทาการจดการเรยนการสอนจรงเพอใหผเรยนไดมแนวทางทชดเจนในการเตรยมตวและสามารถเรยนไดอยางเขาใจอนจะเกดประโยชนสงสดแกผเรยนและเพอใหผลการใชรปแบบการเรยนการสอน

149

3. ดาเนนการจดกจกรรมตามรปแบบทพฒนาขนเปนเวลา 16 สปดาห เหตผลทใชระยะเวลา 16 สปดาห เนองจากม 2 กจกรรมหลกคอ กจกรรมการจดการความรและกจกรรมการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน ประเมนผล 2 ระยะและกจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร ประเมนผลเมอสนสดภาคการศกษา โดยปฏบตกจกรรมตามขนตอน ดงน

3.1 สอบนกศกษากลมตวอยาง ตามแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน กอนการทดลอง

3.2 ประเมนสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษากลมตวอยาง กอนการทดลอง

3.3 จดกจกรรมตามรปแบบทพฒนาขน ตงแตวนท 3 มถนายน 2556 – 19 กนยายน 2556 หอง 231 อาคาร 2 วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร โดยจดการเรยนการสอนทกวนพฤหสบด เวลา 13.00-16.00 น. รวม 35 ชวโมง (ชวโมงศกษาดวยตนเอง) กจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร ทกวนองคารและวนพธ เวลา 10.00-12.00 น. รวม 38 ชวโมง (ชวโมงภาคทดลองของวชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย วชา สงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและ วชา ศลปวทยาเพอการพฒนามนษย) ดงตารางกจกรรมตอไปน ตารางท 9 กจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร

ครงท กจกรรม จานวนชวโมง 1 KM 1 วเคราะหขาว 3 2 KM 2 บณฑตในศตวรรษท 21 3 3 KM 3 สงคม ธรรมชาตและสงแวดลอม 3 4 KM 4 จตใจด ชวตด สงคมด 3 5 KM 5 การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน 3

กจกรรมการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน 15 รวม 30

3.4 การจดการเรยนการสอนตามแผนการจดการเรยนร ผวจยและอาจารยผสอน (ทมผสอน) รวมกนประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

150

3.5 หลงจากดาเนนการทดลองสนสดลง ผวจยไดทาการทดสอบหลงเรยน (posttest)กบนกศกษาพยาบาล โดยนาแบบทดสอบปรนยไดแก ความสามารถในการวเคราะห การสงเคราะห การประเมนคา และการแกปญหา (ซงเปนแบบทดสอบชดเดมทใชทดสอบกอนเรยน)

4. เครองมอในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก สมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล แบบประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากลมตวอยางกอนและหลงการทดลอง 4.1 ขนตอนการสรางเครองมอ

4.1.1 สมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน สาหรบนกศกษาพยาบาลทเปนกลมตวอยาง ประเมนตวเองกอนและหลงการทดลอง ผวจยปรบและพฒนารวมกบแนวคดเกยวกบสมรรถนะการพฒนาตนเองและการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน ของนงณภทร รงเนยและคณะ (2557) จาก 81 ขอ เปน 65 ขอเพอใหสอดคลองกบรายวชาบรณาการและแนวคดการสรางสรรคผลงาน (ไพฑรย สนลารตน, 2554) ประกอบดวย 2 ตอน ไดแก

ตอนท 1 ขอมลทวไปสาหรบกลมตวอยาง จานวน 4 ขอ ตอนท 2 ขอคาถามการรบรของตนเองเกยวกบความร ทกษะและลกษณะสวนบคคลท ใชในการเรยนร เปนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ จานวน 65 ขอ ไดแก

ดานคณธรรม จรยธรรม จานวน 8 ขอ ดานความร จานวน 6 ขอ ดานทกษะทางปญญา จานวน 23 ขอ ดานทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ จานวน 15 ขอ ดานทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ จานวน 9 ขอ

ดานทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน จานวน 4 ขอ

เกณฑการใหคะแนน 5 หมายถง มคณธรรม จรยธรรม ความร ทกษะทางปญญา ความสมพนธ

ระหวางบคคลและความรบผดชอบ ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน อยในระดบดมาก

4 หมายถง มคณธรรม จรยธรรม ความร ทกษะทางปญญา ความสมพนธ ระหวางบคคลและความรบผดชอบ ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน อยในระดบด

3 หมายถง มคณธรรม จรยธรรม ความร ทกษะทางปญญา ความสมพนธ

151

ระหวางบคคลและความรบผดชอบ ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน อยในระดบปานกลาง

2 หมายถง มคณธรรม จรยธรรม ความร ทกษะทางปญญา ความสมพนธ ระหวางบคคลและความรบผดชอบ ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน อยในระดบนอย

1 หมายถง มคณธรรม จรยธรรม ความร ทกษะทางปญญา ความสมพนธ ระหวางบคคลและความรบผดชอบ ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน อยในระดบนอยมาก

กาหนดเกณฑการแปลความหมายคาเฉลย ดงน (Best & Kahn, 1993: 247) 4.50-5.00 หมายถง มคณธรรม จรยธรรม ความร ทกษะทางปญญา

ความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน อยในระดบดมาก

3.50-4.49 หมายถง มคณธรรม จรยธรรม ความร ทกษะทางปญญา ความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน อยในระดบด

2.50-3.49 หมายถง มคณธรรม จรยธรรม ความร ทกษะทางปญญา ความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน อยในระดบปานกลาง

1.50-2.49 หมายถง มคณธรรม จรยธรรม ความร ทกษะทางปญญา ความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน อยในระดบนอย

1.00-1.49 หมายถง มคณธรรม จรยธรรม ความร ทกษะทางปญญา ความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน อยในระดบนอยมาก

ผวจยนาแบบทดสอบทสรางขนเสนออาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอตรวจสอบความถกตองและครอบคลม นาขอเสนอแนะมาปรบปรงแกไข กอนนาแบบทดสอบผานการตรวจสอบคณภาพของเครองมอจากผเชยวชาญ จานวน 3 ทาน หลงจากนนนาขอเสนอแนะจากผเชยวชาญไปปรบปรงแกไขเครองมอ (ดงรายชอในภาคผนวก ก.) ไดแก ผเชยวชาญ เพอตรวจสอบความตรงของเนอหา (Content validity) ภาษาทใช และนามาหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) คาดชนความสอดคลองตงแต 0.5 ขนไป ถอวามความ

152

4.1.2 แบบประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชนสาหรบผวจยและอาจารยผสอนของนกศกษากลมตวอยางหลงการทดลอง ผวจยสรางขนเองโดยการทบทวนแนวคด หลกการ ทฤษฎ วรรณกรรมและงานวจยตางๆทเกยวของ (พฒนาจากนงณภทร รงเนย, 2557) เพอนามากาหนดประเดนการตรวจสอบผลงานของนกศกษาแตละกลมซงประกอบดวยรายการประเมน 4 รายการ ใชแบบมาตราสวนประมาณคา 3 ระดบโดยกาหนดเกณฑการใหคะแนนดงน 3 หมายถง คณภาพของผลงานสรางสรรคอยในระดบสง 2 หมายถง คณภาพของผลงานสรางสรรคอยในระดบปานกลาง 1 หมายถง คณภาพของผลงานสรางสรรคอยในระดบตา กาหนดเกณฑการแปลความหมายคาเฉลย ดงน 2.50 – 3.00 หมายถง ระดบสง (เทากบนาหนกคะแนนรอยละ 85-100) 1.50 - 2.49 หมายถง ระดบปานกลาง (เทากบนาหนกคะแนนรอยละ 60-84.9) 1.00 – 1.49 หมายถง ระดบตา (เทากบหรอตากวารอยละ 60) ตารางท 10 เกณฑการใหคะแนนการประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน

ท รายการประเมน ระดบคะแนน

3 2 1 1. ขนเตรยมการจดทา

ผลงาน มความคดสรางสรรคในการรเรมสงใหม มการคดเชอมโยงความร3 รายวชาบรณาการ ในการจดทาผลงาน มการวางแผนจดทาผลงานอยางเปนระบบครบถวน ถกตอง

มความคดสรางสรรคในการรเรมสงใหม มการคดเชอมโยงความร3 รายวชาบรณาการ ในการจดทาผลงาน มการวางแผนจดทาผลงานอยางเปนระบบแตไมครบถวน หรอมการระบขอมลทไมเกยวของ

มความคดสรางสรรคในการรเรมสงใหม มการคดเชอมโยงความร3 รายวชาบรณาการ ในการจดทาผลงาน มการวางแผนจดทาผลงานอยางเปนระบบ ไดไมถกตอง และไมครบถวน หรอมการระบขอมลทไมเกยวของ

2. ขนดาเนนการ แบงหนาทรบผดชอบชดเจน สมาชกทกคนกระตอรอรนในการทางานกลมมการปรกษาหรอการแกปญหารวมกนเมอพบปญหาอปสรรคในการดาเนนงาน

แบงหนาทรบผดชอบชดเจน สมาชกทกคนกระตอรอรนในการทางานกลมมการปรกษาหรอการแกปญหารวมกนเมอพบปญหาอปสรรคในการดาเนนงานตามแผน

แบงหนาทรบผดชอบชดเจน สมาชกทกคนกระตอรอรนในการทางานกลมมการปรกษาหรอการแกปญหารวมกนเมอพบปญหาอปสรรคในการดาเนนงานไมเปนไปตามแผนไมถกตอง

153

ท รายการประเมน ระดบคะแนน

3 2 1

3. ขนการนาเสนอ ผลงานสรางสรรค

การนาเสนอผลงานสามารถสอคว ามหมายไดอ ย า งชดเจน รปแบบทใชนาเสนอมความเหมาะสมนาสนใจ ขอมลมความถกตอง ชดเจน และครบถวน

ก า ร น า เ ส น อ ผ ล ง า นสามารถสอความหมายไดอยางชดเจน รปแบบทใชนาเสนอมความเหมาะสมนาสนใจ ขอมล แตไมชดเจน และไมครบถวน

การนาเสนอผลงานสามารถการสอความหมาย รปแบบทใชนาเสนอมความเหมาะสมไมนาสนใจ ขอมลไม ชดเจน ไมถกตอง

4. คณภาพของผลงานสรางสรรค

มความสาเรจของผลงานทชดเจน ผลงานแสดงถงการคดวเคราะหอยางเปนระบบ

ชวยแกไขปญหาหรอสถานการณของสถาบนหรอสงคมได ไดถกตอง และครบถวน

มความสาเรจของผลงานทชดเจน ผลงานแสดงถงการคดวเคราะหอยางเปนระบบ แตไมไดแกไขปญหาหรอสถานการณของสถาบนหรอสงคม

ความสาเรจของผลงาน ผลงานไมแสดงถงการคดวเคราะหอยางเปนระบบ

ไมไดชวยแกไขปญหาหรอสถานการณของสถาบนหรอสงคม

ผวจยนาแบบทดสอบทสรางขนเสนออาจารยทปรกษาวทยานพนธเพอตรวจสอบความ

ถกตองและครอบคลมนาขอเสนอแนะมาปรบปรงแกไขกอนนาแบบทดสอบผานการตรวจสอบคณภาพของเครองมอจากผเชยวชาญ จานวน 5 ทาน หลงจากนนนาขอเสนอแนะจากผเชยวชาญไปปรบปรงแกไขเครองมอ (ดงรายชอในภาคผนวก ก.) ไดแก ผเชยวชาญ เพอตรวจสอบความตรงของเนอหา (Content validity) ภาษาทใช และนามาหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) คาดชนความสอดคลองตงแต 0.5 ขนไป ถอวามความสอดคลองกนในเกณฑทยอมรบได พบวาไดคาดชนความสอดคลองเทากบ 1.00และปรบปรงแกไขรายละเอยดกอนนาไปใชในการเกบรวบรวมขอมลจรง

4.1.3 แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากลมตวอยาง กอนและหลงการทดลอง ใหครอบคลมจดประสงคเชงพฤตกรรมในดานความรความจา ความเขาใจ การนาไปใชการวเคราะห ของเนอหา วชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยและสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย ผวจยสรางขนเอง เปนแบบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จานวน 50 ขอ ตอบถกให 1 คะแนน ตอบผดหรอไมตอบให 0 คะแนน

154

ตารางท 11 การออกแบบการสรางแบบทดสอบ (Test Blueprint)

พทธพสย

รวม

จา

เขาใจ

นาไป

ใช

วเคราะห

สงเคราะห

ประเม

นค า

KM 1 วเคราะหขาว 1 5 7 2 15

KM 2 บณฑตในศตวรรษท 21 2 1 3 6 2 14 KM 3 บณฑตกบสงคม ธรรมชาตและสงแวดลอม

1 3 4

KM 4 จตใจด ชวตด สงคมด 1 3 2 3 1 10 KM 5การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน

1 5 1 7

รวม 4 6 15 19 - 5 50

4.1.3.1 นาแบบทดสอบเสนออาจารยทปรกษาพจารณาตรวจสอบความเหมาะสม พรอมทงดาเนนการปรบปรงแกไข 4.1.3.2 นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทผานการปรบปรงตามขอเสนอแนะจากอาจารยทปรกษา เสนอผเชยวชาญตรวจสอบลกษณะการใชคาถามตวเลอก ความสอดคลองกบจดประสงคเชงพฤตกรรม และความถกตองของภาษาทใช และปรบปรงตามคาแนะนาของผเชยวชาญ 4.1.3.3 นาแบบทดสอบทปรบปรงแลวไปทดสอบ (Try out) กบนกศกษาพยาบาล ชนปท 2 ทผานการเรยนวชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยและสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย มาแลว จานวน 30 คน ในวนท 3 มถนายน 2556 แลวนามาตรวจใหคะแนน 4.1.3.4 นาคะแนนทไดมาวเคราะหหาคาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก (r) จากนนเลอกขอสอบทมความยากงายอยระหวาง 0.30-0.79 และคาอานาจจาแนกตงแต .05 ขนไป ซงไดขอสอบจานวน 50 ขอ 4.1.3.5 นาแบบทดสอบทผานการคดเลอกไปคานวณหาคาความเชอมนของแบบทดสอบ โดยใชสตร KR - 20 ของคเดอรและรชารดสน (Kuder & Richardson)ไดคาความเชอมนเทากบ 0.81 4.1.3.6 จดทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนเพอใชจรง

155

4.1.4 แบบสอบถามความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนกสาหรบนกศกษากลมตวอยางหลงการทดลอง ผวจยสรางขนเองโดยใชแนวคดเกยวกบ จานวน 20 ขอ ประกอบดวย ดานองคประกอบของรปแบบ 4 ขอ ดานกระบวนการนารปแบบไปใช 11 ขอ ดานผลของการใชรปแบบ 5 ขอ เปนขอคาถามทใชมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ โดยกาหนด

5 หมายถง มความพงพอใจในระดบมากทสด 4 หมายถง มความพงพอใจในระดบมาก 3 หมายถง มความพงพอใจในระดบปานกลาง 2 หมายถง มความพงพอใจในระดบนอย 1 หมายถง มความพงพอใจในระดบนอยทสด

การแปลคะแนนเฉลยของความพงพอใจ แบงเปนระดบ ดงน (Best & Kahn, 1993: 247) 4.50 – 5.00 หมายถง ความพงพอใจตอรปแบบ อยในระดบ มากทสด 3.50 – 4.49 หมายถง ความพงพอใจตอรปแบบ อยในระดบ มาก 2.50 – 3.49 หมายถง ความพงพอใจตอรปแบบ อยในระดบ ปานกลาง 1.50 – 2.49 หมายถง ความพงพอใจตอรปแบบ อยในระดบ นอย 1.00 – 1.49 หมายถง ความพงพอใจตอรปแบบ อยในระดบ นอยทสด

ผวจยนาแบบทดสอบทสรางขนเสนออาจารยทปรกษาวทยานพนธ เพอตรวจสอบความถกตองและครอบคลม นาขอเสนอแนะมาปรบปรงแกไข กอนนาแบบทดสอบผานการตรวจสอบคณภาพของเครองมอจากผเชยวชาญ จานวน 3 ทาน หลงจากนนนาขอเสนอแนะจากผเชยวชาญไปปรบปรงแกไขเครองมอ (ดงรายชอในภาคผนวก ก.) ไดแก ผเชยวชาญ เพอตรวจสอบความตรงของเนอหา (Content validity) ภาษาทใช และนามาหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective Congruence : IOC) คาดชนความสอดคลองตงแต 0.5 ขนไป ถอวามความสอดคลองกนในเกณฑทยอมรบได พบวาไดคาดชนความสอดคลองเทากบ 1.00

156

การเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมลเกยวกบการทดลองใชและประเมนประสทธผลของรปแบบทพฒนาขน ดงน 1. ขอมลเกยวกบการทดลองใชและประเมนประสทธผลของรปแบบทพฒนาขน ไดแก

1.1 ขอมลจากแบบประเมนความเหมาะสมและสอดคลองของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ผวจยสงแบบประเมนทางไปรษณยใหผเชยวชาญและขอความอนเคราะหใหจดสงแบบประเมนกลบ

1.2 ขอมลจากประเมนสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลผวจยใหกลมตวอยางประเมนตนเองกอนและหลงการทดลอง

1.3 ขอมลจากแบบประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน ผวจยและผสอนตรวจสอบและใหคะแนนเมอสนสดการทดลอง

1.4 ขอมลจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาพยาบาล ผวจยใหกลมตวอยางทาแบบทดสอบกอนและหลงการทดลอง

1.5 ขอมลจากแบบสอบถามความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ผวจยแจกแบบสอบถามความพงพอใจใหนกศกษากลมตวอยางประเมนเมอสนสดการทดลอง

การวเคราะหขอมล ขอมลเกยวกบการประเมนความเหมาะสม สอดคลอง ดงน

1. วเคราะหขอมลจากแบบประเมนความเหมาะสมและความสอดคลองของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก โดยใชคาเฉลยเพอหาขอสรปและนามาปรบปรงรางรปแบบทพฒนาขน

2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธการเรยนการสอนแบบบรณาการ ใหครอบคลมจดประสงคเชงพฤตกรรมตรามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต ของเนอหา วชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยและสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย ผวจยสรางขนเองโดยใชแนวคด เปนแบบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จานวน 50 ขอ ตอบถกให 1 คะแนน ตอบผดหรอไมตอบให 0 คะแนน

2.1 นาแบบทดสอบเสนออาจารยทปรกษาพจารณาตรวจสอบความเหมาะสม พรอมทงดาเนนการปรบปรงแกไข

157

2.2 นาแบบทดสอบวดผลสมฤทธการเรยนการสอนแบบบรณาการ ทผานการปรบปรงตามขอเสนอแนะจากอาจารยทปรกษา เสนอผเชยวชาญตรวจสอบลกษณะการใชคาถามตวเลอก ความสอดคลองกบจดประสงคเชงพฤตกรรม และความถกตองของภาษาทใช และปรบปรงตามคาแนะนาของผเชยวชาญ

2.3 นาคะแนนทไดมาวเคราะหหาคาความยากงาย (p) อยระหวาง0.40-0.75และคาอานาจจาแนก (r) อยระหวาง 0.50-0.80 ซงไดขอสอบจานวน 45 ขอ

2.4 นาแบบทดสอบทผานการคดเลอกไปคานวณหาคาความเชอมนของแบบทดสอบ โดยใชสตร KR - 20 ของคเดอรและรชารดสน (Kuder &Richardson)

158

ตารางท 12 สรปขนตอนท 3 การวจย (Research : R2) การทดลองใชรปแบบการเรยนการสอน (Implementation: I)

วธการ กลมตวอยาง เครองมอ การวเคราะห

ขอมล การทดลองใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

นกศกษาพยาบาล ชนปท 1 จานวน 92 คน

รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

-การวเคราะห เนอหา (content analysis) -คาเฉลย -สวน เบยงเบน มาตรฐาน -รอยละ

2. พฒนาเครองมอประกอบการใชรปแบบการเรยนการสอน

- ประเมนสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ผวจยใหกลมตวอยางประเมนตนเองกอนและหลงการทดลอง - แบบประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน ผวจยและผสอนตรวจสอบและใหคะแนนเมอสนสดการทดลอง - แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาพยาบาล ผวจยใหกลมตวอยางทาแบบทดสอบกอนและหลงการทดลอง - แบบสอบถามความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยน การสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร

เพอตรวจสอบความตรงของเนอหา (Content validity) ภาษาทใช และนามาหาคาดชนความสอดคลอง (IOC)

-คาเฉลย -คาความยากงาย -คาอานาจจาแนก -คาความเชอมน

159

ขนตอนท 4 การพฒนา (Development : D2) การประเมนผลรปแบบการเรยนการสอน (Evaluation : E)

1. เพอประเมนผลของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

2. เพอปรบปรงรปแบบใหมความเหมาะสมและสามารถนาไปใชไดอยางมประสทธภาพตอไป

ขนตอนการดาเนนการ ดงน ขนตอนนเปนการนาขอมลผลการทดลองใชรปแบบการเรยนการสอน มาวเคราะหเพอ

พจารณาประเมนผลและปรบปรงรปแบบการเรยนการสอน โดยดาเนนการดงน 1. ประเมนผลรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร

เพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก โดยดาเนนการดงน

1.1 นาขอมลจากการประเมนสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน กอนและหลงการทดลองมาเปรยบเทยบความแตกตางคาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

1.2 นาขอมลจากการทดสอบตามแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงการทดลองมาวเคราะหพฒนาการของความสามารถในการเรยนร

1.3 นาขอมลจากการประเมนความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนการ สอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก มาหาคะแนนเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน

2. ปรบปรงรปแบบและคมอการใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก โดยนาขอมลทไดจากการบนทกผลการจดกจกรรมของผวจย การเสนอความคดเหนของกลมตวอยางเกยวกบการจดกจกรรม การบนทกผลการเรยนร การบนทกรายงานการจดการความร ความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรและผลการประเมนสมรรถนะการสรางสรรคผลงานของนกศกษาพยาบาลมาวเคราะหเพอหาแนวทางการปรบปรง การจดกจกรรมในรปแบบทพฒนาขน

160

5. ถอดบทเรยนการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล 1. เพอถอดบทเรยนการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ขนตอนการดาเนนการ ดงน

1. เตรยมขอมลโครงการของนกศกษาทงหมด 10โครงการและคดเลอกกลมทไดรบการ ประเมนสงสดเปนโครงการในสถาบน 2 โครงการและโครงการนอกสถาบน 2 โครงการ

2. ดาเนนการถอดบทเรยนโดยใชทฤษฎระบบ โดยการสมภาษณกลมตวอยาง บนทก ความรและจดเวทแลกเปลยนเรยนร

การวเคราะหขอมล ขอมลเกยวกบการประเมนประสทธผลของรปแบบ ดงน

1. เปรยบเทยบความแตกตางคาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลกอนและหลงทดลองของกลมตวอยางโดยใชสถต (t-test dependent)

2. วเคราะหขอมลจากแบบประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน โดยใชสถตเชงบรรยาย ไดแก คะแนนเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน

3. เปรยบเทยบขอมลจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาพยาบาล ผวจยใหกลมตวอยางทาแบบทดสอบกอนและหลงการทดลองโดยใชคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน รอยละ คาสถตท (t-test dependent)

4. วเคราะหขอมลจากแบบสอบถามความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ไดแก คะแนนเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน

5. วเคราะหขอมลจากการถอดบทเรยนการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลจากการสมภาษณกลมตวอยาง บนทกความรและจดเวทแลกเปลยนเรยนรวเคราะหขอมลดวยวธการบรรยายเชงพรรณา

161

ตารางท 13 สรปขนตอนท 4 การพฒนา (Development : D2) การประเมนผลรปแบบ การเรยนการสอน (Evaluation : E)

วธการ กลมตวอยาง เครองมอ การวเคราะหขอมล

1.สมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล 2.ประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล 3. เปรยบเทยบขอมลจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาพยาบาล 4.สรปผลการถอดบทเรยนการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

-นกศกษาพยาบาลชนปท 1 จานวน 92 คน -ผวจยและผสอน 5 คน -นกศกษาพยาบาลชนปท 1 จานวน 92 คน - ตวแทนนกศกษาชนปท 1 จานวน 8 คน

1.สมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล 2.แบบประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล 3. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาพยาบาล 4. การสมภาษณกลมตวอยาง บนทกความ รและจด เว ทแลกเปลยนเรยนร

Paired t-test คะแนนเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน Paired t-test การวเคราะห เนอหา (content analysis)

162

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

การศกษาครงนเปนการวจยเชงการวจยและพฒนา(Research and Development)

มวตถประสงคเพอพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก และตรวจสอบประสทธภาพของรปแบบทพฒนาขน โดยใชแนวคดการพฒนารปแบบของคฟส (Keeves, 1997)และแนวคดของจอยซและเวลส(Joyce and Weil, 1996: 125)รวมกบกระบวนการจดการความรทผวจยสงเคราะหขนเปนแนวทางในการพฒนารปแบบ ซงเปนรปแบบเชงภาษา คอ ใชภาษาบรรยายเกยวกบองคประกอบของรปแบบการเรยนการสอน ประกอบดวยขนตอนการวจย 4 ขนตอน ไดแก ขนตอนท 1 การศกษาวเคราะหขอมลสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการ ขนตอนท 2 เปนการออกแบบและพฒนารปแบบการเรยนการสอน ขนตอนท 3 การทดลองและประเมนประสทธผลของรปแบบการเรยนการสอน และขนตอนท 4 การปรบปรงรปแบบ ขนตอนท 5 การถอดบทเรยนการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

ผลการวเคราะหขอมลนาเสนอลาดบ ดงน ตอนท 1 ขอมลพนฐานและสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการ

ของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ตอนท 2 การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการ

ความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ตอนท 3 ประสทธผลของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใช

กระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก

ตอนท 4 การถอดบทเรยนการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

โดยมรายละเอยดผลการวเคราะหขอมลดงน

163

ตอนท 1 ขอมลพนฐานและสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก

จากการวเคราะหขอมลพนฐานและการศกษาสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ไดแก การวเคราะหหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต(หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555)การวเคราะหมาตรฐานการเรยนรรายวชา และสภาพปจจบนของการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ ผลการวเคราะหขอมลนาเสนอตามลาดบ ดงน

สวนท 1 ผลการวเคราะหหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต (หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555)

จากประกาศกระทรวงศกษาธการเรองกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต พ.ศ. 2552 ณ วนท 2 กรกฎาคม 2552 กาหนดใหสถาบนอดมศกษาพยาบาลตองมการปรบปรงหลกสตรใหเปนไปตามประกาศดงกลาวภายในป พ.ศ. 2555 ดงนนสถาบนพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร จงไดปรบปรงหลกสตรหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต (หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2552) ตามมาตรฐานของสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา การวเคราะหหลกสตรในครงนจงเปนการวเคราะหหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต (หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555) เฉพาะรายวชา ทใชในการวจยตามแนวคดของบลม (Bloom ,2001) ดงน

ผวจยไดจดทาตารางวเคราะหหลกสตรทง 3 รายวชารวมกบผสอนรวม 5 คนโดยใหอาจารยแตละคนใหคะแนนจดมงหมายในแตละเนอหา ในแตละจดมงหมายมคะแนนขอละ 10 คะแนน จากนนจงเอาคะแนนของกรรมการแตละคนของแตละชอง มาหาคาเฉลยเพอคานวณน าหนกของชองนน ทาจนครบทกชอง เพอใหมความสะดวกในการนาไปใช ใหสรางตารางวเคราะหหลกสตรรายวชาเปนตาราง 1000 โดยแปลงคาน าหนกรวมใหเปน 1000 เมอเทยบบญญตไตรยางศจะได 1 หนวย เทากบ 8.77 (กรองได อณหสต, 2557: 3) และมคาคะแนนทแปลง ดงน

164

วชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย (สม.1101)

จดมงหมายของรายวชา นกศกษาสามารถอธบายความรความหมาย ความสาคญและคนควาหาความสมพนธ

ระหวางวชาการศกษาทวไปและวชาชพหรอวชาเฉพาะไดโดยมการคดวเคราะหและสงเคราะหความสมพนธระหวางพฤตกรรมกบจตใจ เหตปจจยและแนวทางแกปญหาหรอปรบปรงพฒนาตนเอง รวมทงคณสมบตของบณฑตทพงประสงค

คาอธบายรายวชา ความหมาย ความสาคญและความสมพนธของวชาศกษาทวไปกบวชาชพ วชาเฉพาะ ความ

เชอมโยงสมพนธระหวางพฤตกรรมกบคณสมบตของจตใจ ความสามารถในการคดวเคราะหสงเคราะหอยางมวจารณญาณ คณสมบตของบณฑตทพงประสงค การวเคราะหเหตปจจยและผลกระทบของเหตการณ สถานการณ ปญหา และการสงเคราะหแนวทางแกไข ปองกนปญหา หรอปรบป รงพฒนา เห ตการ ณ สถานการณ เพ อ คณประโยชน ต อตน เองผ อ นและส งคม การประยกตความรเพอเสนอแนวทางแกไขปญหากรณศกษา ตารางท 14 วเคราะหหลกสตร วชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย (สม.1101)

จดมงหมาย รวม อนดบความสาคญ

เนอหาวชา ความจา

ความเขาใจ

การน

าไปใ

ช

การวเคราะห

ประเม

นค า

สรางสร

รค

1.การศกษาทวไปกบความเปนบณฑต 18 35 26 18 9 9 115 6 2.บทบาทบณฑตตอสงคมและธรรมชาตแวดลอม สงแวดลอม และความรบผดชอบ 35 53 53 40 9 9 203 1 3.การศกษาทวไปกบการพฒนาความเปนบณฑต 18 26 26 26 9 9 114 5 4.แกนกลางของการพฒนาศกยภาพบณฑต 9 35 26 9 9 9 97 7 5.ความสมพนธระหวางพฤตกรรมกบจตใจ 9 44 35 35 9 9 141 4 6.การนาเสนอผลงานอยางมประสทธภาพ พฤตกรรมการมองตวเอง การมอบหมายงานโครงการ 35 44 44 44 9 9 185 2 7.การจดดาเนนงานโครงงานของกลม 9 35 61 26 9 9 149 3

รวม 133 272 271 202 63 63 1000 ลาดบความสาคญ 4 1 2 3 5 6

165

เมอนาคาน าหนกทแปลงแลวไปเขยนลงในตารางวเคราะหหลกสตรรายวชา จะเหนวาผลรวมไมเทากบ 1000 เพราะมการปดทศนยม ดงนนจาเปนตองลดน าหนกลง 4 หนวย เพอใหได 1000 แตลาดบความไมเปลยนแปลง จงลดจดมงหมายดานการวเคราะหในบทท 2 จาก 44 หนวย เปน 40 หนวย ไดผลรวมเทากบ 1000

จากตารางท 13 พบวา รายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ใหความสาคญกบจดมงหมายดานความเขาใจในบทท 2 เรอง บทบาทบณฑตตอสงคมและธรรมชาตแวดลอม สงแวดลอม และความรบผดชอบ มากทสด รองลงมาคอ จดมงหมายดานการนาไปใชในบทท 6 เรอง การนาเสนอผลงานอยางมประสทธภาพ พฤตกรรมการมองตวเอง การมอบหมายงานโครงการ และจดมงหมายดานการวเคราะหในบทท 7 เรอง จดดาเนนงานโครงงานของกลม ตามลาดบ

วชา สงคมศกษาเพอการพฒนามนษย (สม.1102) จดมงหมายของรายวชา นกศกษาสามารถอธบายความรพนฐานและคนควาหาความรเพมเตมทเกยวของกบหวขอ/ประเดน/กรณศกษา/ปญหาทหยบยกขนมาศกษา รวมทงสามารถประยกตความรทไดรบจากอาจารยและจากการคนควาเพมเตม ผสมผสานกบแนวคดทไดรบจากรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย เพอวเคราะห สงเคราะหเหตปจจยและกาหนดแนวทางการปองกน/แกปญหาและการสงเสรม/พฒนาใหเกดสงทถกตองในตนเองและสงคม

คาอธบายรายวชา หลกการและทฤษฎพนฐานทเกยวของกบสถานการณ / เหตการณ / ปญหาทสาคญของ

สงคมไทยและสงคมโลก อาท ววฒนาการของอารยธรรมและเหตการณสาคญในประวตศาสตร ระบบการเมองการปกครอง ระบบเศรษฐกจ ระบบสขภาพ การวเคราะหเหตปจจยและผลกระทบของเหตการณ/ สถานการณ/ปญหา และการสงเคราะหแนวทางแกไข ปองกนปญหา หรอแนวทางปรบปรงพฒนาเหตการณ/สถานการณ/เพอคณประโยชนตอตนเอง ผอน และสงคม การประยกตความรเพอเสนอแนวทางแกไขปญหากรณศกษา

166

ตารางท 15 วเคราะหหลกสตร วชา สงคมศกษาเพอการพฒนามนษย (สม.1102)

จดมงหมาย

เนอหาวชา ความจา

ความเขาใจ

การน

าไปใ

ช

การวเคราะห

ประเม

นค า

สรางสร

รค รวม อนดบ

ความสาคญ

1.ววฒนาการของอารยธรรมและเหตการณสาคญในประวตศาสตร 18 18 9 9 9 9 72 8 2.ระบบการเมองการปกครอง 26 18 9 9 9 9 80 7 3.ระบบเศรษฐกจกบปญหาของประเทศไทยและของโลก 9 26 26 18 9 9 91 6 4. ศลปวฒนธรรม/ภมปญญากบคนยคใหม 18 26 44 9 9 9 115 5 5. ศาสนา จรยธรรม และปญหาสงคมยคโลกาภวฒน 18 26 35 26 9 9 123 4 6. สขภาพ และสงคม 26 26 44 44 18 9 167 3 7. มนษย : ความหลากหลายและการอยรวมกนในสงคม 18 35 44 44 18 9 168 2 8. ปญหาเดก วยรน สตร และผสงอาย 20 35 44 44 26 9 184 1

รวม 159 204 255 203 107 72 1000 ลาดบความสาคญ 4 2 1 3 5 6

ปรบลดน าหนกลง 6 หนวย จากจดมงหมายดานความรในบทท 8 จาก 26 หนวย เปน 20

หนวย เพอใหไดผลรวม 1000 และลาดบไมเปลยนแปลง จากตารางท 14 พบวา รายวชา สงคมศกษาเพอการพฒนามนษยใหความสาคญกบจดมงหมายดานการนาไปใชในบทท 8 เรองปญหาเดก วยรน สตร และผสงอาย มากทสด รองลงมาคอ จดมงหมายดานความเขาใจในบทท 7 เรอง มนษย : ความหลากหลายและการอยรวมกนในสงคมและจดมงหมายดานการวเคราะหในบทท 6 เรอง สขภาพ และสงคม

167

วชา ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษย (สม.1103) จดมงหมายของรายวชา นกศกษาสามารถ อธบายความรพนฐานและคนควาหาความรเพมเตมทเกยวของกบหวขอ/ ประเดน/ กรณศกษา/ ปญหา ทหยบยกขนมาใหศกษา รวมทงประยกตความรทไดรบจากอาจารยและจากการคนควาเพมเตม ผสมผสานกบแนวคดทไดจากรายวชา สม.1101 และ สม.1102 เพอวเคราะห สงเคราะหเหตปจจยและกาหนด แนวทาง การปองกน/ แกไขปญหา และการสงเสรม/ พฒนาใหเกดสงทดงามถกตองขนในตนเองและสงคมได

คาอธบายรายวชา มนษยภาพในอดต ปจจบน และอนาคต เหตการณ/สถานการณ/ปญหาเกยวกบววฒนาการทสาคญทางดานศลปวทยาการของประเทศไทยและของโลก แนวคดเศรษฐกจพอเพยง การวเคราะหเหตปจจยและผลกระทบของเหตการณ/สถานการณ/ปญหาและการสงเคราะหแนวทางแกไข ปองกนปญหา หรอแนวทางปรบปรงพฒนาเหตการณ/สถานการณ/เพอคณประโยชนตอตนเอง ผอนและสงคม การประยกตความรเพอเสนอแนวทางแกไขปญหากรณศกษา

ตารางท 16 วเคราะหหลกสตร วชา ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษย (สม.1103) จดมงหมาย รวม อนดบ

ความสาคญ

เนอหาวชา ความจา

ความเขาใจ

การน

าไปใ

ช

การวเคราะห

ประเม

นค า

สรางสร

รค

1. การพฒนาศลปวทยาการ : อทธพลตอวถชวตมนษย 18 26 9 9 9 9 80 7 2. การพฒนาศลปวทยาการ : ปญหา/ ผลกระทบ 26 44 26 26 9 9 140 5 3. การบรหารจดการสาหรบคนยคใหม 26 35 53 26 9 9 158 3 4. นนทนาการเพอสขภาพ 18 35 44 9 9 9 124 6 5. ปญหาสงแวดลอมของไทยและของโลก 18 44 44 35 18 9 168 2 6. วธใชชวตยคใหม 26 35 35 35 9 9 149 4 7. การประยกตแนวคด “เศรษฐกจพอเพยง” กรณศกษา “โครงการพระราชดาร” 26 35 53 40 18 9 185 1

รวม 158 254 264 184 81 63 1000 ลาดบความสาคญ 4 2 1 3 5 6

168

ปรบลดน าหนกลง 4 หนวย จากจดมงหมายดานการวเคราะหในบทท 7 จาก 44 หนวย เปน 40 หนวย เพอใหไดผลรวม 1000 และลาดบไมเปลยนแปลง

จากตารางท 15 พบวา วชา ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย ใหความสาคญกบจดมงหมายดานการนาไปใช ในบทท 7 เรอง การประยกตแนวคด “เศรษฐกจพอเพยง” กรณศกษา “โครงการพระราชดาร” รองลงมาคอ จดมงหมายดานความเขาใจ ในบทท 5 เรอง ปญหาสงแวดลอมของไทยและของโลก และจดมงหมายดานการวเคราะห ในบทท 3 เรอง การบรหารจดการสาหรบคนยคใหม ตามลาดบ

ผลจากการวเคราะหหลกสตร ในรายวชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย สงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยไดแนวทางการบรณาการ ดงน

1. หวขอการเรยนรแบบบรณการท 1 เรอง วเคราะหขาว

บทท 8 ปญหาเดก วยรน สตรและผสงอาย (สศ)

บทท 2 การพฒนาศลปวทยาการ: ปญหาและผลกระทบ (ศป)

วเคราะหขาว

บทท 1 การศกษาทวไปกบความเปนบณฑต (กศ)

169

2. หวขอการเรยนรแบบบรณการท 2 เรอง บณฑตในศตวรรษท 21

บทท 3 การศกษาทวไปกบการพฒนาความเปนบณฑต (กศ)

บณฑตในศตวรรษท 21

บทท 2 ระบบการเมองการปกครอง รฐและรฐบาล (สค)

บทท 1ววฒนาการของอารยธรรมและเหตการณสาคญในประวตศาสตร(สค)

บทท 7 มนษย : ความหลากหลายและการอยรวมกนในสงคม (สค)

บทท 6 วธใชชวตของคนยคใหม (ศป)

บทท 4 แกนกลางของการพฒนาศกยภาพบณฑต (กศ)

3. หวขอการเรยนรแบบบรณการท 3 เรอง สงคม ธรรมชาตและสงแวดลอม บทท 2 บทบาทของบณฑตตอสงคมและธรรมชาตแวดลอม สงแวดลอม

และความรบผดชอบ (กศ)

บณฑตกบสงคมธรรมชาตและสงแวดลอม

บทท 6 สขภาพและสงคม (สค)

บทท 4 นนทนาการเพอสขภาพ (ศป)

บทท 5 ปญหาสงแวดลอมของไทยและของโลก (ศป)

170

4 . หวขอการเรยนรแบบบรณการท 4 เรอง จตใจด ชวตด สงคมด

บทท 5 ความสมพนธระหวางพฤตกรรมกบจตใจ (กศ)

จตใจด ชวตด สงคมด

บทท 1 การพฒนาศลปะ-วทยาการ: อทธพลตอวถชวตมนษย (ศป)

บทท 5 ศาสนา จรยธรรมและปญหาสงคมยคโลกาภวฒน (สค)

5. หวขอการเรยนรแบบบรณการท 5 เรอง การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน

บทท 6 การนาเสนอผลงานอยางมประสทธภาพ การมอบหมายงาน

โครงการ (กศ)

การสรางสรรคผลงานเพอพฒนา

ชมชน

บทท 3 การบรหารจดการสาหรบคนยคใหม (ศป)

บทท 3 ระบบเศรษฐกจและปญหาของประเทศไทยและของโลก (สค)

บทท 4 ศลปวฒนธรรม/ภมปญญากบคนยคใหม (สค)

บทท 7 การประยกตแนวคดเศรษฐกจพอเพยง (ศป)

บทท 7 การดาเนนงานโครงการของกลม (กศ)

171

สวนท 2 การวเคราะหมาตรฐานการเรยนรของนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตชนปท 1

ตารางท 17 การวเคราะหมาตรฐานการเรยนรของนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตชนปท 1

มาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา (TQF)

1 2 3 4 5 วชา การศกษาทวไป อธบายความรความหมาย ความสาคญ และคนควาหาความสมพนธระหวางวชาการศกษาทวไปและวชาชพหรอวชาเฉพาะได

มการคดวเคราะหและสงเคราะหความสมพนธระหวางพฤตกรรมกบจตใจ เหตปจจยและแนวทางแกปญหาหรอปรบปรงพฒนาตนเอง รวมท งคณสมบตของบณฑตทพงประสงคได

วเคราะหเชอมโยงความสมพนธระหวางพฤตกรรมกบจตใจ รวมถงเหตปจจยและแนวทางแกปญหาหรอปรบปรงพฒนาตนเองได

ประยกตความรความสมพนธระหวางวชาการศกษาทวไปและวชาชพหรอวชาเฉพะเพอใชแนวทางแกปญหาหรอปรบปรงพฒนาตนเอง รวมทงคณสมบตของบณฑตทพงประสงคได

วชา สงคมศกษาเพอการพฒนามนษย อธบายความรพนฐานของวชาวชาสงคมศกษาและวชาชพหรอวชาเฉพาะได คนควาหาความรเพมเตมทเกยวของกบหวขอ/ประเดน/กรณศกษา/ปญหาทหยบยกขนมาศกษา ประยกตความรทไดรบจากอาจารยและจากการคนควาเพมเตม ผสมผสานกบแนวคดทไดรบจากรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย เพอวเคราะห สงเคราะหเหตปจจย และกาหนดแนวทางการปองกน/แกปญหา และการสงเสรม/พฒนาใหเกดสงทถกตองในตนเองและสงคม (K) (A)

172

ตารางท 17 การวเคราะหมาตรฐานการเรยนรของนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตชนปท 1 (ตอ)

มาตรฐานคณวฒอดมศกษา (TQF)

1 2 3 4 5 วชา ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษย อธบายความรพนฐานของวชาวชาศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยและวชาชพหรอวชาเฉพาะได (K) คนควาหาความรเพมเตมทเกยวของกบหวขอ/ประเดน/กรณศกษา/ปญหาทหยบยกขนมาศกษา (K) ประยกตความรทไดรบจากอาจารยและจากการคนควาเพมเตม ผสมผสานกบแนวคดทไดรบจากรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย เพอวเคราะห สงเคราะหเหตปจจย และกาหนดแนวทางการปองกน/แกปญหา และการสงเสรม/พฒนาใหเกดสงทถกตองในตนเองและสงคม (K) (A) (P)

จากตารางท 17 พบวา มาตรฐานการเรยนรของนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตชนปท 1 ตามมาตรฐานคณวฒอดมศกษา ในรายวชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย วชา สงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและวชา ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย ตองการพฒนาการเรยนรของนกศกษามากทสด คอ ทกษะความรและทกษะทางปญญา ทกษะความรนนมงเนนใหนกศกษา มความรและความเขาใจในสาระสาคญของมนษยและพนฐานของมนษย รวมท งพฤตกรรม ความคด และการเรยนร ความสามารถในการดารงชวตของมนษย สวนทกษะทางปญญามงเนนใหนกศกษาตระหนกรในศกยภาพ สงทเปนจดออนของตนเพอพฒนาตนเองใหมความสามารถ เพมมากขน สามารถนาไปสการปฏบตการพยาบาล การสอน การแสวงหาความรทมประสทธภาพและการเปนผนาทเขมแขง สามารถสบคนและวเคราะหขอมลจากแหลงขอมลทหลากหลาย สามารถนาขอมลและหลกฐานไปใชในการอางองและแกไขปญหาอยางมวจารณญาณ รองลงมา คอ ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ มงเนนใหมความรบผดชอบตอหนาทและสงคมอยางตอเนอง และทกษะดานคณธรรมและจรยธรรมและทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ตามลาดบ ทกษะดานคณธรรมและจรยธรรม มงเนนใหนกศกษามความรความเขาใจในหลกศาสนา หลกจรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพ ตลอดจนสทธมนษยชน

173

สวนท 3 สภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก

จากการศกษาสภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ไดแก ขอมลจากแบบสอบถามสาหรบอาจารยพยาบาล ผวจยจดสงแบบสอบถามทางไปรษณยจานวน 263 ชด ไดรบแบบสอบถามคนจานวน 246 ชด คดเปนรอยละ 93.54 ผลการวเคราะหขอมลนาเสนอตามลาดบ ดงน

ตารางท 18 ขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม (n= 246) ขอมลสวนบคคล จานวน (คน) รอยละ

เพศ ชาย หญง รวม

10

236 246

4.07

95.93 100.00

ชวงอาย 26-30 ป 30-35 ป 36-40 ป

4 15 79

1.63 6.10

32.11

174

ตารางท 18 ขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม (ตอ) (n= 246) ขอมลสวนบคคล จานวน (คน) รอยละ

41-45 ป 46-50 ป มากกวา 50 ปขนไป

135 11 2

54.88 4.47 0.81

ระดบการศกษาสงสด ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก

10

201 35

4.07

81.70 14.23

ประสบการณการสอนในสถาบนพยาบาล 5-10 ป 11-15 ป 16-20 ป 21-25 ป 26-30 ป

4 30

149 54 9

1.63

12.19 60.57 21.95 3.66

รายวชาทมการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ จดการเรยนการสอนแบบบรณาการภายใน 1 วชา จดการเรยนการสอนแบบบรณาการ 2 วชา จดการเรยนการสอนแบบบรณาการ 3 วชา ไมมการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

166 41 12 27

67.48 16.67 4.88

10.97

จากตารางท 18 พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง (รอยละ 95.93) อายระหวาง 41-45 ปมากทสด (รอยละ 54.88) สวนใหญสาเรจการศกษาระดบปรญญาโท (รอยละ 81.70) มประสบการณการทางานในสถาบนพยาบาลระหวาง 16-20 ป (รอยละ 60.57) สวนใหญมการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการภายใน 1 วชา (รอยละ 67.48)

175

จากขอมลคาถามปลายเปดรายวชาทมจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของสถาบนพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนกระหวางปการศกษา 2553-2555 พบวา มการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการภายใน 1 วชามากทสด หมวดวชาเฉพาะ กลมวชาชพ 13 รายวชา หมวดวชาการศกษาทวไป กลมพนฐานวชาชพ หมวดวชาเลอก 4 รายวชา รองลงมาคอ บรณาการ 2 รายวชา ในหมวดวชาเฉพาะ กลมวชาชพ 10 รายวชา หมวดวชาการศกษาทวไป กลมพนฐานวชาชพ หมวดวชาเลอก 3 รายวชา นอยทสดคอ การบรณาการ 4 รายวชา หมวดวชาเฉพาะ กลมวชาชพ 1 รายวชาและหมวดวชาการศกษาทวไป กลมพนฐานวชาชพ หมวดวชาเลอก 4 รายวชา ดงสรปในตารางท 19 ดงน ตารางท 19 ลกษณะการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของสถาบนพยาบาลสงกดสถาบน

พระบรมราชชนกระหวางปการศกษา 2553-2555 ลกษณะการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

รายวชา

ภายใน 1 รายวชา 1. จรยศาสตรและกฎหมายวชาชพการพยาบาล 2. มนษยกบสขภาพและสงแวดลอม 3. เศรษฐศาสตรกบระบบสขภาพ 4. การสอสารและสารสนเทศทางการพยาบาล 5. แนวคด ทฤษฎ และกระบวนการพยาบาล 6. การประเมนสขภาพ 7. การสรางเสรมสขภาพและปองกนการเจบปวย 8. ปฏบตการสรางเสรมสขภาพและปองกนการเจบปวย 9. ปฏบตการพยาบาลบคคลทมปญหาสขภาพ 2 10. การพยาบาลบคคลทมปญหาสขภาพ 3 11.การพยาบาลครอบครวและชมชน 1 12. ปฏบตการพยาบาลครอบครวและชมชน 1 13. การพยาบาลครอบครวและชมชน 2 14. ปฏบตการพยาบาลมารดา ทารก และการผดงครรภ 1 15. การรกษาพยาบาลเบองตน 16. การพยาบาลบคคลทมปญหาทางจต 17. ปฏบตการพยาบาลบคคลทมปญหาทางจต

รวมกน 2 รายวชา การพยาบาลบคคลทมปญหาสขภาพ 2 รวมกบวชาการพยาบาลบคคลทมปญหาสขภาพ 3 การพยาบาลมารดา ทารก และการผดงครรภ 2 รวมกบวชา ปฏบตการพยาบาลมารดา ทารก และการผดงครรภ 1

176

ตารางท 19 ลกษณะการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของสถาบนพยาบาลสงกดสถาบน พระบรมราชชนกระหวางปการศกษา 2553-2555 (ตอ) ลกษณะจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ รายวชา

รวมกน 2 รายวชา ปฏบตการพยาบาลมารดา ทารก และการผดงครรภ 1 รวมกบ ปฏบตการพยาบาลมารดา ทารก และการผดงครรภ 2 มนษยกบสขภาพและสงแวดลอม รวมกบ การพยาบาลมารดา ทารก และการผดงครรภ 2 การประเมนสขภาพ รวมกบ แนวคด ทฤษฎ และกระบวนการพยาบาล การบรหารการพยาบาล รวมกบ จรยศาสตรและกฎหมายวชาชพการพยาบาล มนษยกบสขภาพและสงแวดลอม รวมกบ โภชนศาสตร การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย รวมกบ ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย

รวมกน 3 รายวชา มนษยกบสขภาพและสงแวดลอม รวมกบ โภชนศาสตรและ ปฏบตการพยาบาลมารดา ทารก และการผดงครรภ 1 การพยาบาลบคคลทมปญหาสขภาพ 1 รวมกบ การพยาบาลบคคลทมปญหาสขภาพ 2และการพยาบาลบคคลทมปญหาสขภาพ 3 มนษยกบสขภาพและสงแวดลอม รวมกบ การพฒนาการคดอยางเปนระบบและภมปญญาไทยกบการดแลสขภาพ

ตารางท 20 การวเคราะหสภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลย

พยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนกจาแนกรายดาน (n= 246) รายการประเมน S.D การแปลผล ลาดบท X

1. ดานการวางแผนและพฒนาหลกสตร 2.84 .77 ปานกลาง 1 2. ดานการจดการเรยนการสอน 2.75 .88 ปานกลาง 3 3. ดานการใชสอการเรยนการสอน 2.72 1.01 ปานกลาง 4 4. ดานการวดและประเมนผล 2.83 .89 ปานกลาง 2

รวมเฉลย 2.78 0.5 ปานกลาง

จากตารางท 20 พบวา สภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ภาพรวมอยในระดบปานกลาง ( = 2.78) x

177

x

x x

ตารางท 21 การวเคราะหสภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของสถาบน พยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ดานการวางแผนและพฒนาหลกสตร (n= 246)

x S.D การแปลผล รายการประเมน ลาดบท 1. ดานการวางแผนและพฒนาหลกสตร

6

2.98

.87

1.1 ความรความเขาใจในการจดการเรยนการสอน

แบบบรณาการ ปานกลาง

1.2 จดการเรยนการสอนแบบบรณาการใหสอดคลองกบวตถประสงคของหลกสตร

2.93

1.08

10 ปานกลาง

1.3 การจดการเรยนรใหนกศกษาเรยนรตามเปาหมายในกระบวน การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

2.94

.98

8 ปานกลาง

1.4 การเขยนแผนการสอนและจดการเรยนการสอนแบบบรณาการไดตรงกบความสนใจของผเรยน

3.00

.91

3 ปานกลาง

1.5 การวางแผนจดกจกรรมการเรยนการสอนทเออตอการเรยนรแบบบรณาการ

2.93

1.00

9 ปานกลาง

1.6 การเชอมโยงวตถประสงคของหลกสตรไปสการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

3.00

1.05

4 ปานกลาง

1.7 การกาหนดจดประสงคการเรยนรใหสอดคลองกบวตถประสงคของหลกสตร

2.85

.99

12 ปานกลาง

1 .8 การกาหนดจดประสงค เ ชงพฤตกรรมของนกศกษา

2.69

1.10

18 ปานกลาง

1.9 การเชอมโยงเนอหาสาระในแตละกลมสาระวชาการเรยนรไปเปนเนอหาสาระในการเรยนการสอนแบบบรณาการ

11

2.92

1.19

ปานกลาง

178

ตารางท 21 การวเคราะหสภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ดานการวางแผนและพฒนาหลกสตร (n= 246) (ตอ)

รายการประเมน x S.D การแปลผล ลาดบท

1. ดานการวางแผนและพฒนาหลกสตร (ตอ)

2.57

1.22

21 ปานกลาง 1.10 ความมงมนทจะพฒนาผเรยนใหเกด

กระบวนการเรยนรเตมศกยภาพ 1.11 ศกษาแผนการสอนกอนการเรยนการสอนในแตละครงเพอใหผเรยนไดรบประโยชนสงสด

2.56

1.09

22 ปานกลาง

1.12 การสนบสนนของสถาบนสงเสรมใหผสอนในการเขารบการฝกอบรมเกยวกบหลกสตรบรณาการ

2.78

1.21

15 ปานกลาง

1.13 การสนบสนนจากชมชนในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

2.44

1.26

23 นอย

1.14 การวางแผนการเรยนการสอน เปดโอกาสใหนกศกษาสรางกระบวนการเรยนร

2.66

1.05

19 ปานกลาง

1.15 การวางแผนในการใหคาแนะนาแกนกศกษาอยางเปนระบบ

2.74

.93

16 ปานกลาง

1.16 การวางแผนการสอนและพฒนาหลกสตรควบคกน

2.98

.91

5 ปานกลาง

1.17 การศกษาสภาพปญหากอนกาหนดจดประสงคการเรยนรของนกศกษา

2.84

1.01

13 ปานกลาง

1.18 การจดทาหลกสตรแบบบรณาการภายในวชา 2.97 1.13 ปานกลาง 7 การจดทาหลกสตรแบบบรณาการระหวางวชา 1.19 3.50 .90 มาก 1

1.20 ผสอนมความรในการเขยนแผนการสอนแบบบรณาการ

3.09

.93

2 ปานกลาง

1 .21 ผ สอนไดมการเตรยมการสอนและศกษาแผนการสอนกอนจดการเรยนการสอนในแตละครง

2.81

1.03

14 ปานกลาง

1.22 การเขยนแผนการสอนสามารถนาไปจดการเรยนรไดจรงและบรรลวตถประสงค

2.73

1.02

17 ปานกลาง

1.23 การเขยนแผนการสอนเนนผเรยนเปนสาคญ 2.59 1.15 ปานกลาง 20 รวมเฉลย 2.84 .77 ปานกลาง

179

จากตารางท 21 พบวา สภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ดานการวางแผนและพฒนาหลกสตร โดยรวมอยในระดบปานกลาง ( = 2.84) การจดทาหลกสตรแบบบรณาการระหวางวชามมคาเฉลยมากทสด ( = 3.50) รองลงมาคอ คอ ผสอนมความรในการเขยนแผนการสอนแบบบรณาการ ( = 3.09) มคาเฉลยทสด คอ การสนบสนนจากชมชนในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ ( = 2.44) ตามลาดบ

x

x x

x

ตารางท 22 การวเคราะหสภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ดานการจดการเรยนการสอน (n= 246)

x S.D การแปลผล รายการประเมน ลาดบท 2. ดานการจดการเรยนการสอน

10

2.62

1.08

2.1 กจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการมการสอดแทรกคณธรรม จรยธรรมในการจดการเรยนการสอนเสมอ ปานกลาง

6

2.79

1.08

2.2 การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ เนนใหนกศกษาเกดกระบวนการคดวเคราะหและสรางองคความรดวยตนเอง ปานกลาง 2.3 มการใชสอทหลากหลายในการจดการเรยนรแบบบรณาการ

2.58

1.08

13 ปานกลาง

2.4 การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการทาใหนกศกษามวสยทศนกวางไกล

2.56

1.06

16 ปานกลาง

2.5 นโยบายของสถาบนไดมการกาหนดการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการไวอยางชดเจน

2.49

1.11

17 นอย

2.6 มการนาความรเกยวกบจตวทยามาใชในการจดการเรยนการสอนรวมกบการสอนแบบบรณาการ

2.79

1.10

5 ปานกลาง

2.7 เนอหาสาระการเรยนการสอนมความเชอมโยงกบเนอหาทจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

2.60

1.14

12 ปานกลาง

2.8 นกศกษาใหความรวมมอในการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการทกครง

2.42

1.05

18 นอย

180

ตารางท 22 การวเคราะหสภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ดานการจดการเรยนการสอน(n= 246) (ตอ)

รายการประเมน x S.D การแปลผล ลาดบท 2. ดานการจดการเรยนการสอน (ตอ)

11

2.62

1.08

2.9 นกศกษาไดรบความรจากการจดการเรยนรแบบ

บรณาการและสามารถนาไปประยกตใชในชวตประจาวนได

ปานกลาง

1

3.65

.80

2 .10 การจดการ เ รยนการสอนแบบบรณาการสอดคลองกบสภาพความเปนจรงในการดารงชวตของนกศกษา มาก 2.11 การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการเนนใหนกศกษาเกดกระบวนการคดแบบมวจารณญาณ

2.65

1.13

9 ปานกลาง

2.12 การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการกระตนใหนกศกษาเกดความสนใจและซกถามปญหา

2.57

1.07

15 ปานกลาง

2.13 การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการมระบบและเปนขนตอน

2.79

1.12

4 ปานกลาง

2.14 การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการเปนไปอยางตอเนองเชอมโยงกบเนอหาทสอนในครงตอไป

2.79

1.16

3 ปานกลาง

2.15 มการใชเทคนค วธสอนใหมๆในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

3.58

.91

2 มาก

2.16 การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการเนนใหนกศกษาพฒนาดานพทธพสย จตพสยและทกษะพสย

2.72

1.12

8 ปานกลาง

2.17 มการจดกจกรรมอยางหลากหลายในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

2.57

1.09

14 ปานกลาง

2.18 มการจดตารางสอนในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

2.78

1.15

7 ปานกลาง

รวมเฉลย 2.75 .88 ปานกลาง

181

จากตารางท 22 พบวา สภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ดานการจดการเรยนการสอนโดยรวมอยในระดบปานกลาง ( = 2.75) มคาเฉลยมากทสด คอ การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการสอดคลองกบสภาพความเปนจรงในการดารงชวตของนกศกษา ( = 3.65) รองลงมาคอ มการใชเทคนค วธสอนใหมๆในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ ( = 3.58) มคาเฉลยนอยทสด คอ นกศกษาใหความรวมมอในการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการทกครง ( = 2.42) ตามลาดบ

x

x

x

x

ตารางท 23 การวเคราะหสภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของสถาบน พยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ดานการใชสอการเรยนการสอน (n= 246)

x S.D การแปลผล รายการประเมน ลาดบท 3. ดานการใชสอการเรยนการสอน

3

2.72

1.26

3.1 การสนบสนนงบประมาณดานสอการเรยนการ

สอนจากสถาบน ปานกลาง

3.2 การจดหาสอ วสดอปกรณในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

2.83

1.08

1 ปานกลาง

3.3 การจดเตรยมเอกสารในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

2.68

1.06

5 ปานกลาง

3.4 การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการมการใชสอทหลากหลาย ในการจดการเรยนร

2.79

1.11

2 ปานกลาง

3.5 การใชแหลงเรยนรทงในและนอกสถาบนในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

2.68

1.09

4 ปานกลาง

3.6 การใชสภาพแวดลอมภายนอกเปนแหลงเรยนรในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

2.68

1.06

6 ปานกลาง

รวมเฉลย 2.72 1.01 ปานกลาง

จากตารางท 23 พบวา สภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ดานการใชสอการเรยนการสอน โดยรวมปญหาอยในระดบปานกลาง ( = 2.72) มคาเฉลยมากทสด คอ การจดหาสอ วสดอปกรณในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ ( =2.83) รองลงมาคอ การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการมการใชสอทหลากหลาย ในการจดการเรยนร ( = 2.79) มคาเฉลยนอยทสด คอ การใชสภาพแวดลอมภายนอกเปนแหลงเรยนรในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ ( = 2.68) ตามลาดบ

x

x

x

x

182

ตารางท 24 การวเคราะหสภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของสถาบน พยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ดานการวดและประเมนผล (n= 246)

รายการประเมน x S.D การแปลผล ลาดบท 4. ดานการวดและประเมนผล

2.79

1.10

10 ปานกลาง 4.1 ใชการประเมนผลตามสภาพจรง 4.2 ความเขาใจในหลกเกณฑการประเมนผลทสถาบนกาหนด

2.86

1.08

6 ปานกลาง

4.3 ใชวธการประเมนผลสอดคลองกบวตถประสงคทกาหนด

2.83

1.09

8 ปานกลาง

4.4 การกาหนดวธการประเมนผลใหครอบคลมกบวตถประสงคการเรยนรใหกบนกศกษา

2.81

1.04

9 ปานกลาง

4.5 การทดสอบพนฐานความรกอนและหลงการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

2.97

.94

2 ปานกลาง

4.6 การประเมนผลการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการหลงนาแผนสอนไปใช

2.88

1.01

5 ปานกลาง

4.7 ความเขาใจเกยวกบแบบทดสอบทใชในการวดและประเมนผลตามจดประสงคการเรยนร

2.99

.98

1 ปานกลาง

4.8 การกาหนดวธการประเมนผลใหครอบคลมกบสาระการเรยนรทจดใหกบนกศกษา

2.91

1.13

3 ปานกลาง

4.9 การนาผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาไปเปนขอมลในการประเมนผลการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

7

2.83

1.10

ปานกลาง 4.10 การขอความรวมมอจากผสอน คณะกรรมการบรหารหลกสตรใหมสวนรวมในการประเมนผลการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

4

2.91

1.04

ปานกลาง 4.11 ผลการประเมนของนกศกษาเปนทยอมรบของผสอนและคณะกรรมการบรหารหลกสตร

2.67

.94

12 ปานกลาง

183

ตารางท 24 การวเคราะหสภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของสถาบน พยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ดานการวดและประเมนผล (ตอ) (n= 246)

รายการประเมน x S.D การแปลผล ลาดบท 4. ดานการวดและประเมนผล (ตอ)

11

2.76

1.00

4.12 การจดประชมผสอน เพอปรบปรงแกไขการ

ประเมนผลการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ ปานกลาง

4.13 การนาผลการประเมนตามสภาพจรงไปปรบปรงการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการในครงตอไป

2.53

1.00

13 ปานกลาง

รวมเฉลย 2.83 .89 ปานกลาง

จากตารางท 24 พบวา สภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ดานการวดและประเมนผลโดยรวมอยในระดบปานกลาง ( =2.83) มคาเฉลยมากทสด คอ ความเขาใจเกยวกบแบบทดสอบทใชในการวดและประเมนผลตามจดประสงคการเรยนร ( = 2.99) รองลงมาคอ การทดสอบพนฐานความรกอนและหลงการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ ( = 2.97) มคาเฉลยนอยทสด คอ การนาผลการประเมนตามสภาพจรงไปปรบปรงการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการในครงตอไป ( = 2.53)

x

x

x

x

ผลการวเคราะหเนอหาจากการสนทนากลม

จากการศกษาสภาพปจจบนดานการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการในรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษยและศลปวทยาการเพอการพฒนามนษย ดวยการการสนทนากลม กลมตวอยางทเปนอาจารยจานวน 5 คน ซงประกอบดวยอาจารยผสอนแบบบรณาการในรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษยและศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย ในภาคการศกษาท 1 ประจาปการศกษา 2555 เมอวนท 10 มถนายน 2556 เวลา 09.00-12.00 น.และกลมตวอยางทเปนนกศกษาพยาบาลชนปท 2 ซงผานการเรยนรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษยและศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2555 เมอวนท 11 มถนายน 2556 เวลา 17.00-19.00 น. ณ หอง 122 สถาบนพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร สรปไดดงน

4 .1 ปญหาการจดการเ รยนการสอน พบวา มการบรณาการยงทาไดไ มชด เจน มผสอนหลายคน ในรายวชาการศกษาทวไปจะเปนอาจารยพยาบาล สวนวชาศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยจะเปนอาจารยภายนอก ซงรบผดชอบสอนตามความเชยวชาญตามหวขอน นๆ

184

แนวทางแกไข ดานผสอน คอ จดสรรเวลาในการพบนกศกษานอกเวลา เพมชองทางการตดตอสอสารกบนกศกษา เชน e-mail, line ผสอนมความเชยวชาญเฉพาะสาขา หารปแบบการสอนทนาสนใจและสรางบรรยากาศในการเรยนการสอนเพอไมใหผเรยนเกดความเบอหนายในขณะเรยน มอบหมายงานแบบบรณาการรายวชาเพอลดจานวนชนงาน จดบรณาการหวขอทมเนอหาใกลเคยงกน เขากลมภาคทดลอง สถาบนการศกษาจดสรรภาระงานไมใหทบซอนกน

แนวทางแกไข ดานผเรยน คอ นดเวลาเขาพบอาจารยลวงหนาและพบอาจารยพรอมกน ทงกลมเพอความเขาใจทตรงกน ขณะเรยนในหองเรยนควรมความตงใจ และจรงจงกบการเรยน มสมาธและไมพดคยในระหวางเรยน รวมทงและซกถามเมอมขอสงสย บรหารจดการเวลาใหมประสทธภาพทงเรองการเรยนและการทากจกรรม แนวทางแกไข ดานการจดการเรยนการสอน คอ ประชมผรบผดชอบและผสอนวางแผนบรณาการวชาใหชดเจนมากขน สถาบนการศกษาจดสมมนาผสอนใหเขาใจการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

4.2 ปญหาดานสงแวดลอม บรรยากาศในหองเรยนแออด มนกศกษาจานวนมาก แนวทางแกไข ดานสงแวดลอม คอ จดสรรหองเรยนใหเหมาะสมกบจานวนนกศกษา สามารถใหนกศกษาทากลมยอยในหองประชมยอย โดยเขยนบนทกการใชหองตงแตตนปการศกษาเพอไมใหซ าซอนกบวชาอน 4.3 ปญหาดานสงเกอหนนการเรยนการสอน พบวา จานวนเครองคอมพวเตอรและความพรอมใชและความสมบรณพรอมใชของโสตทศนปกรณ แนวทางแกไข ดานสงเกอหนนการเรยนการสอน คอ ผ รบผดชอบวชา เสนองบประมาณไปยงคณะกรรมการบรหารวชาการสถาบนการศกษามอบหมายใหคณะกรรมการบรหารวางแผนและจดสรรงบประมาณสนบสนนการจดทาโครงการของนกศกษา เพมความเรวและจดเชอมตอสญญาณ internet เพมขน จดใหเจาหนาทตรวจสอบอปกรณคอมพวเตอรและอปกรณโสตทศนปกรณใหสมบรณพรอมใช

185

ตอนท 2 การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก

การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก มขนตอน ดงน

1. นาผลการวเคราะหขอมลในขนตอนท 1 การวเคราะหหลกสตร การวเคราะหมาตรฐานผลการเรยนรนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตชนปท 1 การศกษาสภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ผลการสงเคราะหงานวจยเกยวกบกระบวนการจดการความรในการเรยนการสอน มาเปนแนวทางในการกาหนดองคประกอบของรปแบบและจดกจกรรมเพอสงเสรมใหนกศกษาพยาบาลสามารถพฒนาสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนไดอยางเหมาะสม

2. รางรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ผวจยไดดาเนนการศกษาขอมลพนฐานสาหรบการพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ดงน

2.1 มาตรฐานการเรยนรของนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตช นปท 1 ตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษา ในรายวชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย วชา สงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและวชาศลปวทยาการเพอการพฒนามนษย ตองการพฒนาการเรยนรของนกศกษามากทสด คอ ทกษะความรและทกษะทางปญญา ทกษะความรนนมงเนนใหนกศกษามความรและความเขาใจในสาระสาคญของมนษยและพนฐานของมนษย รวมท งพฤตกรรม ความคด และการเรยนร ความสามารถในการดารงชวตของมนษย

2.2 สภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ภาพรวมอยในระดบปานกลาง ใหความสาคญดานการวางแผนและพฒนาหลกสตร รองลงมา คอ ดานการวดและประเมนผลและดานการใชสอการเรยนการสอน

2.3 ผลการสนทนากลมอาจารยผสอนและนกศกษา มความคดเหนโดยสรป ดงน กลมตวอยางสวนใหญกลาวถงเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

ความถสงสด ดานผสอน คอ การบรหารจดการเวลา ชวงเวลาสอน อาจารยตดประชม,มภาระงานนเทศนกศกษาชนปอน ดานผเรยน คอ มกจกรรมนอกเวลาจานวนมาก ดานสงแวดลอม คอ

186

แนวทางแกไข ดานผสอน คอ จดสรรเวลาในการพบนกศกษานอกเวลา เพมชองทางการตดตอสอสารกบนกศกษา เชน e-mail, line ผสอนมความเชยวชาญเฉพาะสาขา หารปแบบการสอนทนาสนใจและสรางบรรยากาศในการเรยนการสอนเพอไมใหผเรยนเกดความเบอหนายในขณะเรยน มอบหมายงานแบบบรณาการรายวชาเพอลดจานวนชนงาน จดบรณาการหวขอทมเนอหาใกลเคยงกน เขากลมภาคทดลอง สถาบนการศกษาจดสรรภาระงานไมใหทบซอนกน

แนวทางแกไข ดานผเรยน คอ นดเวลาเขาพบอาจารยลวงหนาและพบอาจารยพรอมกน ทงกลมเพอความเขาใจทตรงกน ขณะเรยนในหองเรยนควรมความตงใจ และจรงจงกบการเรยน มสมาธและไมพดคยในระหวางเรยน รวมทงและซกถามเมอมขอสงสย บรหารจดการเวลาใหมประสทธภาพทงเรองการเรยนและการทากจกรรม แนวทางแกไข ดานการจดการเรยนการสอน คอ ประชมผรบผดชอบและผสอนวางแผนบรณาการวชาใหชดเจนมากขน สถาบนการศกษาจดสมมนาผสอนใหเขาใจการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ แนวทางแกไข ดานสงแวดลอม คอ จดสรรหองเรยนใหเหมาะสมกบจานวนนกศกษา แนวทางแกไข ดานสงเกอหนนการเรยนการสอน คอ ผรบผดชอบวชาเสนองบประมาณไปยงคณะกรรมการบรหารวชาการ สถาบนการศกษามอบหมายใหคณะกรรมการบรหารวางแผนและจดสรรงบประมาณสนบสนนการจดทาโครงการของนกศกษา เพมความเรวและจดเชอมตอสญญาณ internet เพมขน จดใหเจาหนาทตรวจสอบอปกรณคอมพวเตอรและอปกรณโสตทศนปกรณใหสมบรณพรอมใช

3. การศกษาแนวคด ทฤษฎทใชในการพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ผวจยไดศกษาแนวคด ทฤษฎ ดงน

3.1 แนวคดเกยวกบการพฒนารปแบบ

รปแบบ (Model) เปนเครองมอทางความคดทบคคลใชในการสบสอบหาคาตอบ ความร ความเขาใจในปรากฏการณ เปนรปธรรมของความคดซงบคคลแสดงออกในลกษณะใด ลกษณะหนง เชน คาอธบาย แผนผง ไดอะแกรมหรอแผนภาพเพอชวยใหตนเองและบคคลอนเขาใจไดชดเจนยงขน (ทศนา แขมมณ, 2550: 220)

Joyce ,Weil and Calhoun (2004) ไดใหความหมายของรปแบบการสอนไววาเปนแบบแผนซงสามารถใชเพอการสอนในหองเรยนตรง หรอการสอนเปนกลมยอยเพอจดสอการสอน

187

สวนท 1 จะกลาวถงทมาของรปแบบการจดการเรยนการสอน (Orientation to the Model) ซงประกอบไปดวย เปาหมาย ขอตกลงเบองตน หลกการ มโนทศนทสาคญทเปนพนฐานของรปแบบการเรยนการสอน

สวนท 2 กลาววารปแบบของการจดการเรยนการสอนนน (The Model of Teaching) แยกยอยออกเปน 4 ตอน ประกอบดวย

1. ขนตอนของรปแบบ (Syntax หรอ Phases) เปนการจดเรยงตามลาดบกจกรรมทจะสอนเปนขนๆ ซงแตละรปแบบมจานวนขนตอนการสอนแตกตางกน

2. ระบบสงคม (Social System) คอการอธบายถงบทบาทของผสอนผเรยนและความสมพนธซงกนและการปฏสมพนธกนในแตละรปแบบ บทบาท ของผสอนจะแตกตางกนไป ในแตละรปแบบการสอน

3. หลกการแสดงการโตตอบ (Principle of Reaction) เปนการบอกวธการทผสอนจะตอบสนองตอสงทผเรยนกระทา อาจเปนการใหรางวล พฒนาความคดสรางสรรค การสรางบรรยากาศอสระและไมมการประเมนวาถกหรอผด

4. ระบบการสนบสนน (Support System) เปนการบอกเงอนไขหรอสงจาเปนในการใชรปแบบการจดการเรยนการสอนใหเกดผล เชนการสอนฝกทกษะ ผเรยนจะตองไดฝกการทางานในสถานท หรออปกรณทใชฝกตองใกลเคยงกบสภาพการทางานจรงๆ

สวนท 3 การนาไปใช (Application) เปนการแนะนาและใหขอสงเกตการใชรปแบบการเรยนการสอนนน เชน จะใชกบเนอหาประเภทใด ผเรยนระดบใดจงจะมความเหมาะสมมากทสด

สวนท 4 ผลทเกดขนทงทางตรงและทางออม (Instructional and Nurture Effects) เปนแนวทางทจะบอกวารปแบบการเรยนการสอนแตละรปแบบทนามาใชนนจะเกดผลอยางไรบางกบผเรยน โดยอาจคานงถงผลทางตรงไดแก แนวทางการจดการเรยนการสอนสวนทางออมคอสภาพแวดลอมตางๆ ทเกดขน

จากแนวคดเกยวกบการพฒนารปแบบดงกลาว ผวจยไดใชแนวคดของ Joyce, Weil and Calhoun และทศนา แขมมณ เปนแนวทางในการกาหนดหลกการเพอการพฒนารปแบบการเรยน

188

3.2 แนวคดการศกษาเชงสรางสรรคและผลตภาพ ผลตภาพเปนมตหนงของผลลพธของระบบ การวดผลตภาพนอกจากจะดทผลสดทาย

(ผลผลตหรอผลลพธ) อาจวดไดจากขนตอนทจะนาไปสผลลพธสดทาย เชน พฤตกรรม การทางาน ผลการปฏบตงาน ผวจยไดนาแนวคดเชงสรางสรรคและผลตภาพในสงคมไทย ของไพฑรย สนลารตน (2554) ซงเนนผเรยน 4 ลกษณะ ดงน

ลกษณะแรก คอ การคดวเคราะห (Critical Mind: C) ผเรยนมความคดวเคราะห ลกษณะทสองคอ การคดสรางสรรค (Creative Mind: C) ผเรยนมความคดสรางสรรค

คดสงใหมๆ ใหกบตนเองและสงคม ลกษณะทสามคอ การมผลผลต (Productive Mind: P) ผเรยนจะตองนาเอาความคดนน

ไปสรปธรรมคอ การมผลผลตใหมๆ ดวยคาของคนตองใหมผลงานเปนทประจกษ ลกษณะทสคอ การมความรบผดชอบ (Responsible Mind: R) ผเรยนตองมความ

รบผดชอบตอตนเอง สงคมและสงแวดลอมภายนอก 3.3 กระบวนการจดการความรในการเรยนการสอน ผวจยไดสงเคราะหกระบวนการ

จดการความรจากงานวจยทงในประเทศและตางประเทศ (บณฑต ฉตรวโรจน , 2550; ปยะนาถ บญมพพธ, 2551; รฐกรณ คดการ ,2551; เกยรตศกด พนธลาเจยก ,2552; สานกงานเลขาธการสภาการศกษา , 2552; เบญจวรรณ ศรโยธนและชตมา มาลย, 2553; อบล สทธเนยมและคณะ, 2553; มลลกา มากรตน, 2554; Gustafson, K. , 2003; Hsia, Lin, Wu, & Tsai. , 2006; Haslind, A.Sarinah, A. , 2009; Tavallae R, Rashidi M.M. , 2011; SaadeR,Nebebe F., and Mak T. , 2011; Ramakrishnan K. and Yasin N.M. , 2012) ผวจยไดนาไปสงเคราะหไดกระบวนการจดการความรในการเรยนการสอน 6 ขนตอน ดงน

3.3.1 การกาหนดความร (Knowledge Identification) การกาหนดความร เปนการกาหนดความรทตองการของสมาชกในชนเรยนทม ลกษณะเปนชมชนนกปฏบต (Community of Practices : CoPs) ซงมความสนใจในเรองเดยวกน โดยใหการกาหนดความรเกดจากความตองการของสมาชกทงหมดเปนสาคญ เพอความรนนจะเปน ประโยชนตอสมาชกทกคนและสอดคลองตามความตองการของสงคม

189

3.3.2 การสบคนความร (Knowledge Capture) การสบคนความร เปนกระบวนการศกษา คนควา สบเสาะ เพอใหไดมาซง ความรทงทเปนความรภายในบคคล และความรภายนอกบคคล โดยอาศยเครองมอและวธการตาง ๆ

3.3.3 การสรางความร (Knowledge Creation) การสรางความรเปนกระบวนการทสมาชกผดาเนนการจดการความรไดทาการ วเคราะหความรทไดจากขนตอนการสบคนความร และสงเคราะหความรโดยการสรางความรให ใหมดวยตนเอง และการแลกเปลยนเรยนรรวมกน

3.3.4 การจดเกบความร (Knowledge Storing) การจดเกบความรเปนกระบวนทสมาชกผดาเนนการจดการความร ทาการจดเกบ หรอบนทกความรใหมทไดสรางขนใหอยในลกษณะความรภายในบคคลและความรภายนอกบคคล โดยจดเกบหรอบนทกในสอและเทคโนโลยประเภทตาง ๆ

3.3.5 การแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Sharing) การแลกเปลยนเรยนรเปนกระบวนการทสาคญในการนาความรใหมทสรางและ จดเกบมาแลกเปลยนความรซงกนและกน ทาใหเกดการตอยอดความรใหสงขน ขยายฐานความร และเผยแพรความร ตลอดจนการนาความรไปประยกตใชใหกวางขวางและมประโยชนมากขน การแลกเปลยนเรยนรจะอาศยวธการสอสาร รปแบบการสอสารและเทคโนโลยประเภทตาง ๆ ใน การดาเนนการ

3.3.6 การประเมนผลความร (Knowledge Evaluation) การประเมนผลความรเปนกระบวนการวดผลและประเมนผล ทงการประเมน ตนเอง (Self-assessment) การประเมนตามสภาพจรง (Authentic Assessment) การประเมนความร การประเมนกระบวนการ การตดตาม ทงนสามารถประเมนผลระหวางดาเนนการ (Formative Evaluation) และ ประเมนผลหลงการดาเนนการ (Summative Evaluation) เพอใหทราบการจดการ ความร การไดมาซงความรทตองการของสมาชกและสงคมมประสทธภาพและประสทธผลอยางไร มากนอยเพยงใด และมความคดเหนเปนอยางไร

การออกแบบการเรยนการสอนเชงระบบของจอยซ และเวลล Joyce, Weil and Calhoun (2004) มองคประกอบสสวนดงน สวนท 1 กลาวถงทมาของรปแบบการจดการเรยนการสอน (Orientation to the Model)ประกอบดวย เปาหมายของรปแบบ ขอตกลงเบองตน หลกการ มโนทศนทสาคญทเปนพนฐาน ของรปแบบการสอน

สวนท 2 รปแบบการจดการเรยนการสอน (The Model of Teaching) ม 4 ตอนประกอบดวย 1. ขนตอนของรปแบบ (Syntax หรอ Phases) เปนการจดเรยงตามลาดบกจกรรมท

จะสอนเปนขนๆ ซงแตละรปแบบมจานวนขนตอนการสอนแตกตางกน

190

2. รปแบบของสงคม (Social System) เปนการอธบายบทบาทผสอน ผเรยนและ ความสมพนธซงกนและกนในแตละรปแบบ บทบาทของผสอนจะแตกตางกนไปในแตละรปแบบ การสอน

3. หลกการแสดงการโตตอบ (Principle of Reaction) เปนการบอกวธการทผสอน จะตอบสนองตอสงทผเรยนกระทา อาจเปนการใหรางวล พฒนาความคดสรางสรรค การสรางบรรยากาศอสระและไมมการประเมนวาถกหรอผด

4. ระบบการสนบสนน (Support System) เปนการบอกเงอนไขหรอสงจาเปนใน การทจะใชรปแบบการจดการเรยนการสอนใหเกดผล เชน การสอนฝกทกษะ ผเรยนจะตองไดฝกการทางานในสถานทดวยอปกรณทใกลเคยงกบสภาพการทางานจรงๆ สวนท 3 การนารปแบบการจดการเรยนการสอนไปใช (Application) เปนการแนะนาและใหขอสงเกตการใชรปแบบการจดการเรยนการสอนนน เชน จะใชกบเนอหาประเภทใดใชกบผเรยนระดบใดจงจะเหมาะสม

สวนท 4 ผลทเกดขนกบผเรยนทางตรงและทางออม (Instructional and Nurturant Effects) เปนการบอกใหรวาแตละรปแบบจะเกดอะไรบางกบผเรยน โดยผลทางตรงมาจากการสอนของผสอนทจดขนตามขนตอน หรอผลทางออมมาจากสภาพแวดลอม ซงถอเปนผลกระทบทเกดขนแฝงไปกบผลการสอน ซงสามารถใชเปนขอพจารณาในการเลอกรปแบบการเรยนการสอนไปใชในหองเรยน ดงนนรปแบบรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล มองคประกอบ คอ หลกการ วตถประสงค ผลลพธการเรยนรทคาดหวง กจกรรมการเรยนการสอน ระบบสงคม ระบบสนบสนน และเงอนไขการนารปแบบการเรยนการสอนไปใช ซงมรายละเอยด ดงน องคประกอบท 1 หลกการของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล เพอสงเสรมความสามารถในการเรยนรของนกศกษาพยาบาล มหลกการ คอ การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง โดยเชอมโยงเนอหาสาระทมความเกยวของกนมาสมพนธใหเปนเรองเดยวกนอยางมความหมาย และจดกจกรรมการเรยนรใหผเรยนเกดความรความเขาใจในลกษณะทเปนองครวมเนนใหผเรยนสรางความรความเขาใจดวยตนเองจากความรเดมทมอย โดยผเรยนมปฏสมพนธระหวางกน มการเรยนรดวยการปฏบต มการวเคราะหสถานการณปญหา แกปญหาจากกจกรรมการเรยนร และสะทอนความคดในการแกปญหาอยางสมเหตสมผลนาไปสการสรางความรใหม

191

องคประกอบท 2 วตถประสงคของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล เพอการบรณาการการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการจดการความร สงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน องคประกอบท 3 ผลลพธการเรยนรทคาดหวงของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล เพอใหนกศกษามการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนและมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน องคประกอบท 4 การจดการเ รยนการสอนโดยใชกระบวนการจดการความ ร มสวนประกอบดงน

รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล นผวจยไดพฒนารปแบบโดยการศกษาหลกการ แนวคดนกวชาการทหลากหลาย อาทเชน ขน (บณฑต ฉตรวโรจน, 2550; ปยะนาถ บญมพพธ, 2551; รฐกรณ คดการ, 2551; เกยรตศกด พนธลาเจยก, 2552; สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2552; เบญจวรรณ ศรโยธนและชตมา มาลย, 2553; อบล สทธเนยมและคณะ, 2553; มลลกา มากรตน, 2554; Gustafson, K. , 2003; Hsia, Lin, Wu, & Tsai. , 2006; Haslind, A.Sarinah, A., 2009; Tavallae R, Rashidi M.M. , 2011; SaadeR,Nebebe F., and Mak T. , 2011; Ramakrishnan K. and Yasin N.M., 2012) ทงในและตางประเทศและไดสงเคราะหเปนรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ไดการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร เรยกวา “ PCK MODEL” ประกอบดวย หลกการ วตถประสงค ผลลพธการเรยนร กจกรรมการเรยนการสอนม 5 ขนตอน คอ ขนเตรยมความพรอม (P:Preparation) ขนเรยนร (A:Analysis) ขนสะทอนความคด (R:Reflection ) ขนสรางความร (C: Construction )และขนประเมนผล(E: Evaluation ) และ จดการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร 6 ขนตอนมรายละเอยด ดงน

กจกรรมการเรยนการสอนม 5 ขนตอน คอ 1.ขนเตรยมความพรอมสาหรบการเรยนร (P: Preparation) ผสอนเตรยมความ

พรอมของผเรยน โดยแจงวตถประสงคการเรยนรในแตละเนอหา เตรยมความพรอมเกยวกบวธการเรยน กจกรรมการเรยนการสอนในแตละขนตอนและชแนะสอและแหลงเรยนรและบทบาทของผเรยนและสมาชกกลมและกระตนความสนใจผเรยนโดยใชสถานการณ

2. ขนเรยนร (A: Analysis) ผสอนทบทวนความร ทกษะทเกยวของกบการเรยนรเรองใหม แบงกลมผเรยนเปนกลมยอย (10-11 คน) เรยนรเปนรายกลม ผสอนจดการเรยนรโดยใชวธการเรยนรทเหมาะสมกบลกษณะเนอหา โดยใชกระบวนการจดการความร 6 ขนตอน

192

3. ขนสะทอนความคด (R: Reflection) ผเรยนแลกเปลยนเรยนรดานเนอหา ดานทกษะตางๆทใชในการเรยนร เชน ทกษะการวเคราะห ทกษะสะทอนคดในการแกปญหาของตนเองและของเพอน จากการเรยนรดวยโจทยสถานการณทกาหนดเชอมโยงความรบรณาการเปนความรใหมหรอประยกตใชในสถานการณอน

4. ขนสรางความร (C: Construction) ผเรยนรายกลม นาความรหรอขอมลทไดจากการเรยนร (A: Analysis) และขนสะทอนความคด (R: Reflection) มาอภปรายรวมกนสรปความคดรวบยอดและใหผเรยนแสดงผลงานทเกดจากการแลกเปลยนเรยนรทหลากหลาย

5. ขนประเมนผล (E: Evaluation)โดยผสอนวดและประเมนผลความสามารถ ทงกอนเรยนและหลงเรยนตามเกณฑทกาหนด

จดการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร 6 ขนตอน มรายละเอยด ดงน ขนตอนท 1 การกาหนดความร (Knowledge Identification) การกาหนดความร เปนการกาหนดความรทตองการของสมาชกในชนเรยนทม ลกษณะเปนชมชนนกปฏบต (Community of Practices : CoPs) ซงมความสนใจในเรองเดยวกน โดยใหการกาหนดความรเกดจากความตองการของสมาชกทงหมดเปนสาคญ เพอความรนนจะเปน ประโยชนตอสมาชกทกคนและสอดคลองตามความตองการของสงคม

ขนตอนท 2 การสบคนความร (Knowledge Capture) การสบคนความร เปนกระบวนการศกษา คนควา สบเสาะ เพอใหไดมาซง ความรทงทเปนความรภายในบคคล และความรภายนอกบคคล โดยอาศยเครองมอและวธการตาง ๆ

ขนตอนท 3 การสรางความร (Knowledge Creation) การสรางความรเปนกระบวนการทสมาชกผดาเนนการจดการความรไดทาการ วเคราะหความรทไดจากขนตอนการสบคนความร และสงเคราะหความรโดยการสรางความรให ใหมดวยตนเอง และการแลกเปลยนเรยนรรวมกน

ขนตอนท 4 การจดเกบความร (Knowledge Storing) การจดเกบความรเปนกระบวนทสมาชกผดาเนนการจดการความร ทาการจดเกบ หรอบนทกความรใหมทไดสรางขนใหอยในลกษณะความรภายในบคคลและความรภายนอกบคคล โดยจดเกบหรอบนทกในสอและเทคโนโลยประเภทตาง ๆ

ขนตอนท 5 การแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Sharing) การแลกเปลยนเรยนร เปนกระบวนการทสาคญในการนาความรใหมทสรางและ จดเกบมาแลกเปลยนความรซงกนและกน ทาใหเกดการตอยอดความรใหสงขน ขยายฐานความร และเผยแพรความร ตลอดจนการนาความรไป

193

ขนตอนท 6 การประเมนผลความร (Knowledge Evaluation) การประเมนผลความรเปนกระบวนการวดผลและประเมนผล ทงการประเมน ตนเอง (Self-assessment) การประเมนตามสภาพจรง (Authentic Assessment) การประเมนความร การประเมนกระบวนการ การตดตาม ทงนสามารถประเมนผลระหวางดาเนนการ (Formative Evaluation) และ ประเมนผลหลงการดาเนนการ (Summative Evaluation) เพอใหทราบการจดการ ความร การไดมาซงความรทตองการของสมาชกและสงคมมประสทธภาพและประสทธผลอยางไร มากนอยเพยงใด และมความคดเหนเปนอยางไร

องคประกอบท 5 ระบบสงคม (social system) รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล มระบบสงคม ดงน ผเรยนเรยนรจากการคดวเคราะหดวยตนเองและผอน การมปฏสมพนธและแสวงหาแหลงเรยนรหลากหลายชองทาง โดยมผสอนเปนผแนะนาและเสรมตอทกขนตอน

องคประกอบท 6 ระบบสนบสนน (support system)ผบรหารใหการสนบสนน สงเสรม ชวยเหลอในดานตาง ๆ เชน แหลงเรยนรทเกยวของเพอใหผเรยนคนหาขอมลจากทรพยากรทมอยบนเวบไซด เพอใหผเรยนสามารถสบคนขอมลตางๆ ทวโลกผานเครอขายอนเทอรเนตโดยคนจากแหลงบรการคนหา (Search Engine) ตางๆ การออกแบบเวบสาหรบการตดตอสอสารการแบงปน แลกเปลยนเรยนรและการนาเสนอขอมลหรอขอสรปทไดจากความรนาเสนอความรในชองทางตางๆคอ face book KMSN1 และhttp://www.classstart.org/classes/7834 เปนตน ใหเหมาะสมและเพยงพอ เพอใหการจดการเรยนการสอนเกดประสทธภาพและประสทธผล และผเรยนเกดความสามารถในการเรยนรตามวตถประสงคทกาหนดไว

องคประกอบท 7 เงอนไขการนารปแบบการเรยนการสอนไปใช ผลสาเรจของการนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ไปใชใหเกดประสทธภาพนน ตองพจารณาเงอนไขทสาคญ ดงน

1. ผบรหารสถานศกษา ผบรหารสถานศกษา ตองเหนความสาคญและความจาเปนของการการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรและสงเสรมใหผสอนจดการเรยนการสอนในรปแบบทผวจยพฒนาขน

2. ผสอน 2.1 ผสอนตองมความรความเขาใจรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการ

โดยใชกระบวนการจดการความร หลกการ แนวคด กระบวนการในการจดกจกรรมการเรยนรและ

194

2.2 เนองจากรปแบบการเรยนการสอน ตองจดการเรยนการสอนเปนทม (team teaching) ดงนนตองมทมผสอนอยางนอย 5 คน ซงทกคนจาเปนตองมความเชยวชาญในเนอหาเปนอยางด

2.3 การจดกลมผเรยน ควรจดเปนกลมยอย โดยจดคละตามคะแนนเฉลยสะสมซงในกลมควรประกอบดวยผเรยนทมคะแนนเฉลยสะสม สง : ปานกลาง : ตา

3. ผเรยน ผเรยนเปนนกศกษาพยาบาลศาสตรชนปท 1 เรยนในหมวดวชาการศกษาทวไป กลมพนฐานวชาชพ มจดมงหมายรายวชาเกยวเนองสมพนธกน

หลงจากนนไดนารางรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการ

ความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ใหผทรงคณวฒ 5 คน ตรวจสอบคณภาพโดยประเมนความเหมาะสมและความสอดคลองของรปแบบ สรปผลการประเมนได ดงตารางท 26

195

ตารางท 25 ผลการประเมนความเหมาะสมและสอดคลองของรางรปแบบการเรยนการสอนแบบ บรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก (n=5)

x

S.D

ระดบความเหมาะสมสอดคลอง

รายการประเมน ลาดบท

1. ความสมพนธสอดคลองกนของแตละองคประกอบของรปแบบ 4.07 0.45

2 มาก

2. การดาเนนการตามกระบวนการจดการเรยนการสอนของรปแบบ แตละขนตอนมความสอดคลองตอเนองสมพนธกน 4.17 0.00

1 มาก

3. การดาเนนการตามกระบวนการจดการเรยนการสอนของรปแบบ มความสอดคลองกบแนวคด ทฤษฎ และขอมลทเกยวของ 3.76 0.55

4 มาก

4. การดาเนนการตามกระบวนการจดการเรยนการสอนของรปแบบ มความสอดคลองกบวตถประสงค และผลลพธการเรยนรทคาดหวง 3.57 0.45

5 มาก

5. เครองมอทใชในแตละขนตอนของรปแบบมความสอดคลองกบการดาเนนการ 3.45 0.71

6 ปานกลาง

6. การประเมนผลมความสอดคลองกบวตถประสงคของรปแบบ 3.31 0.84 ปานกลาง 7 7. ระบบชมชนมความสอดคลองกบวตถประสงคของรปแบบ 3.24 0.45 ปานกลาง 8 8. หลกการตอบสนองมความสอดคลองกบวตถประสงคของรปแบบ 3.92 0.55

3 มาก

9. สงสงเสรมการเรยนรมความสอดคลองกบวตถประสงคของรปแบบ 4.07 0.45

2 มาก

10. รปแบบสามารถนาไปใชไดจรง 3.76 0.55 4

คาเฉลยรวม มาก 3.73 0.50 จากตารางท 25 ผลการประเมนความเหมาะสมและสอดคลองของรางรปแบบการเรยนการ

สอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก โดยผทรงคณวฒ พบวา คะแนนเฉลยรวมอยในระดบมาก (คะแนนเฉลย 3.73) คะแนนเฉลยสงสดอยในระดบมากทสด คอ การดาเนนการตามกระบวนการจดการเรยนการสอนของรปแบบ แตละขนตอนมความสอดคลองตอเนองสมพนธกน (คะแนนเฉลย 4.17) คะแนนเฉลยตาสด อยในระดบมาก คอ ระบบชมชนมความสอดคลองกบวตถประสงคของรปแบบ (คะแนนเฉลย 3.24 เมอพจารณาในรายขอ พบวา คะแนนเฉลยสวนใหญ

196

1. กจกรรมการสบคนทกษะทางวชาการจากหลกฐานเชงประจกษและการเขยนรายการอางอง ควรใชการอางองทเปนสากล หรอใชแบบทสถาบนการศกษาใชนกศกษาจะไดไมสบสน 2. คมอการใชรปแบบ แยกเปนรายบทและเรยงเนอหาใหตอเนองกน 3. แบบบนทกการเรยนรของนกศกษา ควรทารปแบบใหนาสนใจเพอใหเหมาะสมกบนกศกษา จากขอมลผลการประเมนดงกลาว ผวจยไดทบทวนภาษาและกาหนดใหใชการอางองตามทสถาบนการศกษากาหนด คอระบบนามป และไดปรบปรงคมอการใชรปแบบโดยแยกเปน รายบท ประกอบดวย 4 บท คอ บทท 1 หลกการและแนวคดทเกยวของ บทท 2 เนอหาและเวลาการเรยนการสอนแบบบรณาการ 5 เรอง บทท 3 แนวทางการจดกจกรรมพฒนาตนเองรวมทงปรบปรงแบบบนทกการเรยนรโดยปรบตวอกษรใหนาสนใจมากขน

จากรางรปแบบฯทพฒนาขน ผวจยไดปรบแกไขตามความคดเหนของผเชยวชาญ และนาไปทดลองใชเปนเวลา 15 สปดาห แลวประเมนประสทธผลของรปแบบ หลงจากนนไดปรบปรงแกไขใหสมบรณ โดยองคประกอบของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ทสมบรณ แสดงดงภาพท 19

197

ภาพท 18 รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก

หลกการ การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ มการเชอมโยงเนอหาสาระทมความเกยวของกนมาสมพนธใหเปนเรองเดยวกนอยางมความหมาย และจดกจกรรมการเรยนรใหผเรยนเกดความรความเขาใจในลกษณะทเปนองครวม เนนใหผเรยนสรางความรความเขาใจดวยตนเองจากความรเดมทมอย โดยผเรยนมปฏสมพนธระหวางกน มการเรยนรดวยการปฏบต มการวเคราะหสถานการณปญหา แกปญหาจากกจกรรมการเรยนร และสะทอนความคดในการแกปญหาอยางสมเหตสมผล

สงสนบสนน - ผสอนมความรความเขาใจในรปแบบ - แหลงเรยนรทหลากหลาย - ชองทางแลกเปลยนเรยนร

ระบบสงคม ผเรยนเรยนรจากการคดวเคราะหดวยตนเองและผอน การมปฏสมพนธและแสวงหาแหลงเรยนรหลากหลายชองทาง โดยม (อาจารยเปนผแนะนาและเสรมตอทกขนตอน)

เงอนไขการนารปแบบการเรยนการสอนไปใช ผบรหารสถานศกษาใหความสาคญกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณการ, ผสอนตองมความรความเขาใจรปแบบการเรยนการสอน, ผเรยนเรยนในหมวดวชาทเกยวเนองสมพนธกน

กระบวนการเรยนการสอน 1.ขนเตรยมความพรอมสาหรบการเรยนร (P: Preparation) ผสอนเตรยมความพรอมของผเรยน โดยแจงวตถประสงคการเรยนรในแตละเนอหา เตรยมความพรอมเกยวกบวธการเรยน กจกรรมการเรยนการสอนในแตละขนตอนและชแนะสอและแหลงเรยนรและบทบาทของผเรยนและสมาชกกลมและกระตนความสนใจผเรยนโดยใชสถานการณ 2. ขนเรยนร (A: Analysis) ผสอนทบทวนความร ทกษะทเกยวของกบการเรยนรเรองใหม แบงกลมผเรยนเปนกลมยอย (10-11 คน) เรยนรเปนรายกลม ผสอนจดการเรยนรโดยใชวธการเรยนรทเหมาะสมกบลกษณะเนอหา โดยใชกระบวนการจดการความร 6 ขนตอน 3. ขนสะทอนความคด (R: Reflection) ผเรยนแลกเปลยนเรยนรดานเนอหา ดานทกษะตางๆทใชในการเรยนร เชน ทกษะการวเคราะห ทกษะสะทอนคดในการแกปญหาของตนเองและของเพอน จากการเรยนรดวยโจทยสถานการณทกาหนดเชอมโยงความรบรณาการเปนความรใหมหรอประยกตใชในสถานการณอน ขนสรางความร (C: Construction) ผเรยนนาความรมาอภปรายรวมกนสรปความคดรวบยอด ขนประเมนผล (E: Evaluation) โดยผสอนวดและประเมนผลความสามารถทงกอนเรยนและหลงเรยนตามเกณฑทกาหนด

4. 5.

198

ตอนท 3 ประสทธผลของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก

จากการนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ไปทดลองใชในนกศกษาพยาบาลชนปท 1 สถาบนพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร จานวน 92 คน โดยการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ 5 เรอง 15 ชวโมง กจกรรมการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน 15 ชวโมง ภายในระยะเวลา 16 สปดาหผลการประเมนประสทธผลของรปแบบและรปแบบทปรบปรงแลว นาเสนอตามลาดบ ดงน

สวนท 1 ประสทธผลของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก

การประเมนประสทธผลของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ประเมนจากสมรรถนะดานการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ดงน 1. การเปรยบเทยบคาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลกอนและหลงการทดลอง

ตารางท 26 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยางนกศกษาพยาบาล (n=92)

รายการประเมน จานวน (คน) รอยละ

เพศ หญง ชาย

86 6

93.48 6.52

199

ตารางท 26 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยางนกศกษาพยาบาล(n=92) (ตอ)

รายการประเมน จานวน (คน) รอยละ

อาย 4 65 20 2 1

4.35 70.65 21.74 2.17 1.09

17 ป 18 ป 19 ป 20 ป 22 ป จากตารางท 26 กลมตวอยางเปนนกศกษาพยาบาลชนปท 1 สวนใหญเปนเพศหญงรอยละ 93.48 และมเพศชายเพยงรอยละ 6.52 อายอยระหวาง 17-22 ป และมอาย 18 ปมากทสด รอยละ 70.65 ตารางท 27 เปรยบเทยบคาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษา

พยาบาลกอนและหลงการทดลองดวยสถต Paired t-test (n=92) กอนทดลอง หลงทดลอง t p-

value รายการประเมน S.D x S.D x3.30 .561 3.80 .399 9.82* .000 คณธรรมจรยธรรม 3.01 .539 3.49 .423 10.85* .000 ทกษะความร 3.25 .546 3.74 .427 11.86* .000 ทกษะทางปญญา

ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ

3.43

.565

3.95

.427

11.01*

.000

ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

3.03

.586

3.50

.434

11.72*

.000 ทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน

3.21

.632

3.70

.549

9.82*

.000

3.20 .161 3.69 .177 13.58* .000 รวมทกดาน ระดบนยสาคญทางสถตทระดบ .05

200

จากตารางท 27 พบวา คาเฉลยสมรรถนะดานการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลโดยรวมกอนการทดลองอยในระดบปานกลาง( = 3.22)และหลงการทดลองเพมขนอยในระดบด ( =3.71) เมอพจารณาคาเฉลยรายดานกอนการทดลอง พบวา คาเฉลยดานคณธรรมจรยธรรม ดานความร ดานทกษะทางปญญา ดานทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ ดานทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศและดานทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนอยในระดบปานกลางทกดาน ( = 3.30,3.01,3.25,3.43,3.04 และ 2.80 ตามลาดบ) คาเฉลยรายดานหลงการทดลองดานคณธรรมจรยธรรม ดานความร ดานทกษะทางปญญา ดานทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ ดานทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศและดานทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน เพมขนอยในระดบดทกดาน( = 3.80,3.49,3.74,3.95,3.50 และ 3.24 ตามลาดบ)

x

x

x

x

ตารางท 28 คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลกอน และหลงการทดลอง ดานคณธรรมจรยธรรม(n=92)

กอนทดลอง รายการประเมน หลงทดลอง

S.D. x S.D. xคณธรรมจรยธรรม

3.89

.805

4.49

.620 1. สามารถแยกแยะระหวางสงทดและสงทไมดได 2. ยอมรบในการกระทาทผดพลาดของคนอนได 3.37 .766 3.88 .590 3. สามารถปฏบตตนตามหลกจรยธรรมและจรรยาบรรณวชาชพได 3.48 .671 4.02 .646 4. เมอทาในสงทผดพลาดแมจะโดยตงใจหรอไมตงใจ การชแจงเหตผลเปนสงแรกทตองกระทา

3.58 .905

4.12 .754

5. สามารถปฏบตตนเปนแบบอยางทดตอผอนในการดาเนนชวตได 3.84 .774 4.39 .662 6. จดระเบยบใหกบตนเองในการทากจวตรประจาวนเชน ทาตารางเวลากจกรรมทาขอตกลงเรองเวลาในการทบทวนบทเรยนของตนเอง

2.85

.851

3.33

.813 7. ทาตามตารางหรอขอตกลงทตวเองกาหนดไวอยางเครงครด 2.60 .664 3.16 .687 8. เมอไมไดทาตามตารางหรอขอตกลงทตวเองกาหนด จะจดหาเวลาทากจกรรมเพอชดเชย

2.76

.817

3.01

.816

คาเฉลยรวมคณธรรม จรยธรรม 3.30 .561 3.80 .399

201

จากตารางท 28 พบวา คาเฉลยสมรรถนะดานการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลกอนและหลงการทดลอง ดานคณธรรมจรยธรรม โดยรวมกอนการทดลองอยในระดบปานกลาง ( =3.30) และหลงการทดลองเพมขนอยในระดบด ( = 3.80) x x

ตารางท 29 คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลกอน

และหลงการทดลอง ดานทกษะความร(n=92)

กอนทดลอง รายการประเมน หลงทดลอง S.D. x S.D. x

ทกษะความร

2.64

.639

3.10

.630 มความรเกยวกบความหมาย ความสาคญ และความสมพนธของวชาศกษาทวไปกบวชาชพ / วชาเฉพาะ ความเขาใจสมรรถนะของบณฑตพยาบาลทพงประสงคของหลกสตร 2.79 .749 3.24 .618 เขาใจเกยวกบภาพมนษยในอดต ปจจบน และอนาคต เหตการณ/สถานการณ / ปญหาเของประเทศไทยและของโลก

2.80

.699

3.23

.595

มความรเกยวกบเศรษฐกจพอเพยงและการประยกตใชแนวคด “เศรษฐกจพอเพยง”

3.29

.719

3.79

.638

มความรเกยวกบหลกการและทฤษฎพนฐานทเกยวของกบสถานการณ / เหตการณ / ปญหาทสาคญของสงคมไทยและสงคมโลก และแนวทางการแกไขปญหา

3.39

.770

3.92

.745 มความเขาใจเกยวกบเหตการณ ระบบการเมองการปกครอง ระบบเศรษฐกจ ระบบสขภาพ

3.11

.718

3.63

.691

คาเฉลยรวมทกษะความร 3.01 .539 3.49 .423

จากตารางท 29 พบวา คาเฉลยสมรรถนะดานการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลกอนและหลงการทดลอง ดานทกษะความรโดยรวมกอนการทดลองและหลงการทดลองอยในระดบปานกลาง ( = 3.01และ3.49 ตามลาดบ) x

202

ตารางท 30 คาเฉลยสมรรถนะดานการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล กอนและหลงการทดลอง ดานทกษะทางปญญา (n=92)

กอนทดลอง รายการประเมน หลงทดลอง

S.D. x S.D. x ทกษะทางปญญา

3.46

.747

4.00

.726 วเคราะหจดออนจดแขงของตนเองได 1. 2. นาผลการวเคราะหจดออนจดแขงของตนมาพฒนาตนเองใหมความสามารถเพมขน

3.46

.702

4.01

.655

3. ทราบวาสงทตองการเรยนรและพฒนาตนเองในชวตมอะไรบาง 3.58 .815 4.11 .718 4. ทราบวาจะเรยนรและพฒนาตนเองใหดทสดไดอยางไร 3.17 .859 3.65 .791 ประเมนไดวาตนเองชอบวธการเรยนรแบบใด 5. 2.95 .790 3.43 .700

6. สอบถามความคดเหนจากผอนเกยวกบขอบกพรองของตวเองเพอตรวจสอบความถกตองในการประเมนตนเอง

3.45

.803

3.98

.770

7.จดสรรเวลาในการปฏบตกจกรรมตาง ๆ เพอใหมความสมดลในชวตและการศกษาได

3.24

.817

3.73

.878

8.กาหนดภาพอนาคตเกยวกบการดาเนนชวตและการศกษาของตนเองได 3.34 .829 3.86 .779 9. กาหนดเปาหมายในระยะสนและระยะยาวไดสอดคลองกบภาพอนาคตทตองการ

3.21

.704

3.70

.624

10.สามารถจดลาดบความสาคญของเปาหมายการดาเนนชวตและการศกษาของตนเองได

2.98

.812

3.43

.746

11.สามารถวางแผนการเรยนรไดสอดคลองกบภาพอนาคต 3.08

.774

3.53

.748 หรอเปาหมายทกาหนด

12.กาหนดระยะเวลาทชดเจนในการเรยนรใหบรรล 3.05

.817

3.48

.777 เปาหมายทตองการ

13.วางแผนการเรยนรไดทงในระยะสนและระยะยาว 3.01 .819 3.49 .819 14.ระบตวชวดความสาเรจของการปฏบตตามแผนการเรยนรได 3.00 .770 3.49 .749 15.ปรกษาบคคลทเชอถอเกยวกบการวางแผนการเรยนรเพอ

3.24

.790

3.74

.783 ความชดเจนและครอบคลม 16.สามารถนาแผนการเรยนรไปปฏบตไดอยางตอเนอง 3.18 .755 3.68 .725 17.สบคนและวเคราะหขอมลจากแหลงขอมลทหลากหลายเพอการเรยนรของตนเอง

3.02

.711

3.50

.671

203

ตารางท 30 คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล กอนและหลงการทดลอง ดานทกษะทางปญญา(n=92) (ตอ)

กอนทดลอง รายการประเมน หลงทดลอง

S.D. x S.D. x 18. นาขอมลทไดจากการสบคนมาใชคดวเคราะหเพอการแกไขปญหา 2.82 .710 3.18 .725 19. สามารถคดไดอยางเปนระบบ 3.52 .858 4.01 .805 20. สามารถสรางเครอขายทางวชาการเพอแลกเปลยนขอมลขาวสารและขอความชวยเหลอได

3.49 .832 4.02 .711

21. ใชประสบการณเปนฐานในการพฒนาการคดของตนเอง 3.33 .827 3.83 .750 22. เมอมปญหาและอปสรรคในชวตทวไปหรอการเรยน จะพยายามคนหาสาเหตเพอแกปญหาอยางเหมาะสม

3.50 .832 4.03 .748

23. นาขอบกพรองทคนพบจากการประเมนตนเองมาพฒนาตนเองอยางตอเนอง

3.62 .782 4.17 .765

คาเฉลยรวมทกษะทางปญญา 3.25 .546 3.74 .427

จากตารางท 30 พบวา คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของ

นกศกษาพยาบาลกอนและหลงการทดลอง ดานทกษะทางปญญา โดยรวมกอนการทดลองอยในระดบปานกลาง ( = 3.25) และหลงการทดลองเพมขนอยในระดบด ( = 3.74) x x

204

ตารางท 31 คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล กอนและหลงการทดลอง ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ (n=92)

กอนทดลอง รายการประเมน หลงทดลอง S.D. x S.D. x

ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ 3.99 .749 4.21 .651

1. ตงใจเรยนและพฒนาตนเองอยเสมอเพอความกาวหนาในอนาคต 2. มความรบผดชอบตอหนาทของตนเองอยางตอเนอง 3.27 .772 3.76 .747 3. คดเสมอวาการเ รยนรและพฒนาตนเองเปนหนทางใหประสบความสาเรจในชวต

3.04 .769 4.57 .718

4. กระตอรอรนในการศกษาคนควาดวยตนเองอยเสมอ 3.20 .815 3.71 .764 5. คนควาขอมลทางวชาการและขาวสารตาง ๆ จากหองสมดและแหลงสบคนทหลากหลายเพอนามาใชในการเรยนร

2.92 .802 3.53 .838

6. ขอคาปรกษาในการเรยนหรอการปฏบตกจกรรมจากอาจารยหรอรนพ 3.61 .798 4.15 .740 7. แลกเปลยนความคดเหนทางวชาการกบบคคลอนอยเสมอ 3.12 .823 3.39 .838 8. มความอดทนและพยายามในการเรยนรสงใหม 3.66 .842 3.99 .734 9. พยายามฝกฝนตนเองในการปฏบตกจกรรมทยงยากซบซอนกบอาจารยหรอผเชยวชาญกอนปฏบตจรงเสมอ

3.72 .731 4.25 .673

10.ถาตองปฏบตกจกรรมทเปนสงทดและควรปฏบต แตไมถนด จะทมเทและพยายามอยางเตมท

3.53 .943 4.09 .873

11. แมวาจะรสกเหนอยลา จะอดทนพยายามทากจกรรมทไดรบมอบหมายใหดทสด

3.76 .817 4.29 .719

12. ยอมรบผลจากการตดสนใจของตวเองเสมอ แมวาจะเกดความผดพลาดขน

3.47 .831 3.61 .805

13. ปฏบตตนเปนพลเมองทดเพอลดปญหาของชมชนทงในยคปจจบนและอนาคต

3.57 .843 4.09 .765

14. ในบทบาทของนกศกษาพยาบาล สามารถแสดงความรบผดชอบตอองคกรหรอสถาบนพยาบาลอยางตอเนอง

3.50 .883 4.01 .763

15. ในบทบาทของนกศกษาพยาบาล สามารถแสดงความรบผดชอบตอวชาชพการพยาบาลของตนเองไดอยางตอเนอง

3.11 .907 3.60 .742

คาเฉลยรวมทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ 3.43 .565 3.95 .427

205

จากตารางท 31 พบวา คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลกอนและหลงการทดลอง ดานทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบโดยรวมกอนการทดลองอยในระดบปานกลาง ( = 3.43) และหลงการทดลองเพมขนอยในระดบด ( = 3.95)

x

x

ตารางท 32 คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

กอนและหลงการทดลอง ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใช เทคโนโลยสารสนเทศ(n=92)

กอนทดลอง รายการประเมน หลงทดลอง

S.D. x S.D. x ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

2.78

.739

3.23

.631 1. เปนผฟงทดเสมอในขณะสนทนากบผอน 2. สามารถวเคราะหขอมลขาวสารและถายทอดใหผอนไดอยางเขาใจ 2.80 .774 3.21 .638 3. สามารถอานเนอหาทางวชาการและสรปความไดด 2.70 .781 3.13 .650 4. มทกษะในการเขยนทดซงสามารถสอความหมายใหผอนเขาใจไดงาย 2.84 .730 3.28 .652 5. มทกษะในการนาเสนอผลงานไดนาสนใจ 3.58 .829 4.14 .750 6. สามารถเลอกและใชรปแบบการนาเสนอไดอยางมประสทธภาพ 3.38 .850 3.91 .807 7. สามารถใชคอมพวเตอรเพอการสบคนได 3.20 .829 3.67 .772 8. สามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารไดอยางมประสทธภาพ 3.04 .811 3.50 .777 9. สามารถอธบายหรอนาเสนอความคดของทานไดอยางเหมาะสมกบสถานการณ

3.01

.749

3.46

.686

คาเฉลยรวมทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

3.03 .586 3.50 .434

จากตารางท 32 พบวา คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของ

นกศกษาพยาบาลกอนและหลงการทดลอง ดานทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศโดยรวมกอนการทดลองอยในระดบปานกลาง ( = 3.04) และหลงการทดลองเพมขนอยในระดบด ( = 3.50)

x

x

206

ตารางท 33 คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล กอนและหลงการทดลอง ทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน (n=92)

กอนทดลอง รายการประเมน หลงทดลอง

S.D. x S.D. x ทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน

2.87 .730 3.32 .694 1.วเคราะหปญหาหรอสถานการณในสถาบนการศกษา/ชมชนของทานและผลกระทบทเกยวของได 2.มสวนรวมในการวางแผนแกไขปญหาหรอสถานการณในสถาบนการศกษา/ชมชนของทานไดอยางเหมาะสม

2.82 .769 3.26 .709

3.สามารถคดสรางสรรคผลงานหรอโครงการใหมเพอชวยแกไขปญหาในสถาบนการศกษา/ชมชนของทานได

2.76 .669 3.20 .579

4.มความรบผดชอบในการกระทาของตนเอง ตอตนเอง สงคมและสงแวดลอม

2.77 .757 3.20 .699

คาเฉลยรวมทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน 3.21 .632 3.70 .549

จากตารางท 33 พบวา คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลกอนและหลงการทดลอง ดานทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน โดยรวมกอนหลงการทดลองอยในระดบปานกลางและหลงการทดลองเพมขนอยในระดบด( = 3.21,3.70 ตามลาดบ)

x

ตารางท 34 เปรยบเทยบคาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากลมตวอยาง กอนและหลง ทดลอง

ผลการเรยนร

จานวนนกศกษา

คะแนนเตม

S.D. t Sig. X

92 50 21.10 3.25 11.408* .000 กอนเรยน หลงเรยน 92 50 27.03 4.31 * ระดบนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากตารางท 34 พบวา นกศกษาทเรยนดวยรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชน มคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน ( = 27.03, SD=4.31) สงกวากอนเรยน ( = 21.10, SD=3.25) อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

x

x

207

ตารางท 35 คาเฉลยการประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน (n=5) คาเฉลยโดยรวม

โครงการพระจอมเกลารวมใจ รจกใช รจกทง

โครงการปลก เปลยน ปรบ กลบนา

เสย อยางย งยน

โครงการชาวประชารวมใจ วดธงชยพฒนา

โครงการแยกขยะลงถง พาสมหวงได

โชค

งานสานหรรษา เพมมลคาสนคา OTOP ลดภาวะโลกรอน

โครงการกลนชนใจ ตะไครหอม

ไลยง

โครงการชมชนปลอดภย ใสใจแยก

ขยะ

ชมชนหางไกลโรค ดวยการบรโภคผก

ปลอดสารพษ

ระดบ

S.D. x S.D. x S.D. x S.D. x S.D. x S.D. x S.D. x S.D. x S.D. x ขนเตรยมการจดทาผลงาน

2.43 .49 2.35 .51 2.85 .35 2.77 .44 2.27 .48 2.45 .50 2.63 .54 2.48 .50 2.52 .47 สง

ขนดาเนนการ 2.46 .53 2.38 .54 2.73 .48 2.65 .53 2.38 .50 2.36 .53 2.43 .68 2.52 .50 2.38 .53 ปานกลาง

2.59

.49

2.39

.48

2.80

.44

2.83

.41

2.41

.49

2.47

.53

2.46

.65

2.60

.54

3256

.50

ขนการนาเสนอผลงานสรางสรรค สง

2.49

.51

2.37

.51

2.79

.43

2.75

.47

2.36

.49

2.42

.52

2.51

.63

2.53

.51

2.52

.50

คณภาพของผลงานสรางสรรค สง คาเฉลยโดยรวม 2.49 .50 2.38 .51 2.80 .42 2.75 .46 2.35 .49 2.42 .52 2.50 .62 2.53 .51 2.52 .50

ระดบ ปานกลาง ปานกลาง สง สง ปานกลาง ปานกลาง สง สง สง

หมายเหต เกณฑการแปลความหมายคาเฉลย 2.50 – 3.00 หมายถง ระดบสง, 1.50 - 2.49 หมายถง ระดบปานกลาง, 1.00 – 1.49 หมายถง ระดบตา *

208

จากตารางท 35 คะแนนการประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน เปนการประเมนโดยใชแบบประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชนโดยอาจารยพยาบาล 5 ทาน ผลงานสรางสรรคเพอพฒนาสงคมของนกศกษาพยาบาลชนปท 1 มทงหมด 8 โครงการเปนโครงการ ทแกปญหาชมชนในสถาบน 4 โครงการ คอ 1)โครงการแยกขยะลงถง พาสมหวงไดโชค 2)โครงการกลนชนใจ ตะไครหอมไลยง 3)โครงการพระจอมเกลารวมใจ รจกใช รจกทง 4)โครงการปลก เปลยน ปรบ กลบน าเสย อยางย งยน และเปนโครงการทแกปญหาชมชนนอกสถาบน 4 โครงการ คอ 1)งานสานหรรษา เพมมลคาสนคา OTOP ลดภาวะโลกรอน 2)โครงการชาวประชารวมใจ วดธงชยพฒนา 3)โครงการชมชนปลอดภย ใสใจแยกขยะ 4) ชมชนหางไกลโรค ดวยการบรโภคผกปลอดสารพษ

ผลการศกษาพบวา คะแนนเฉลยคณภาพของผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชนคะแนนเฉลยสงสดอยในระดบ สง ( = 2.80 , S.D. = 0.42) และคะแนนเฉลยตาสดอยในระดบปานกลาง ( = 2.35 , S.D. = 0.49)

x

x

เมอพจารณาตามขนการดาเนนงานพบวา คะแนนการประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน คะแนนเฉลยสงสดโดยรวมอยในระดบสงในขนการนาเสนอผลงานสรางสรรค ( = 2.56 , S.D. = 0.50) คะแนนเฉลยตาสดโดยรวมอยข นดาเนนการ ( = 2.48 , S.D. = 0.53) x x

209

ประเมนประสทธผลของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรม ราชชนก จากคาเฉลยความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนการสอนและการวเคราะหขอมล สามารถสรปแนวทางการปรบปรงรปแบบไดดงน ตารางท 36 คาเฉลยความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใช

กระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก สาหรบนกศกษากลมตวอยางหลงการทดลอง(n=92)

x

S.D.

ระดบ ความพงพอใจ

รายการประเมน ลาดบท

ดานองคประกอบของรปแบบ

11

4.16

.65

1. องคประกอบเชงกระบวนการซงแบงออกเปน 4 ระยะ ไดแก ระยะการเตรยมการ ระยะการวางแผน ระยะปฏบตการโดยใชกระบวนการจดการความร และระยะการประเมนผล มความเหมาะสม มาก

8

4.21

.60

2. องคประกอบเชงเงอนไขการนาไปใช ซงประกอบดวยระบบสนบสนน ทกษะการใชกระบวนการจดการความร และการตดตามดแล มความเหมาะสม มาก 3. ทงองคประกอบเชงกระบวนการ และองคประกอบเชงเงอนไขการนาไปใชมความสอดคลองสมพนธกน

4.20

.62

9 มาก

4. องคประกอบของรปแบบมความชดเจนและเปนระบบ 4.33 .66 มาก 7 คาเฉลยรวมดานองคประกอบของรปแบบ 4.22 .52 มาก

210

ตารางท 36 ความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใช กระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก สาหรบนกศกษากลมตวอยางหลงการทดลอง (n=92) (ตอ)

x

S.D.

ระดบ ความพงพอใจ

รายการประเมน ลาดบท

ดานกระบวนการนารปแบบไปใช

14

4.12

.64

5.ขนศกษาสภาพปจจบน ปญหาอปสรรคเกยวกบการเรยนการ

สอนแบบบรณาการเปนขนทสามารถนาไปใชปฏบตไดจรง มาก

6.การจดใหมใหความร ชวยใหมความพรอมในการเรยนร 4.14 .64 มาก 13 7.ระยะการวางแผนการใชกระบวนการจดการความร และการจดการเรยนร มความเหมาะสม

3.85

.80

16 มาก

8.ขนตอนการกาหนดความรมความเหมาะสม 4.11 .60 มาก 15 9.ขนตอนการสบคนความรมความเหมาะสม 4.12 .59 มาก 14 10.ขนตอนการสรางความรมความเหมาะสม 4.05 .62 มาก 16 11.ขนตอนการจดเกบความรมความเหมาะสม 4.15 .59 มาก 12 12.ขนตอนการแลกเปลยนเรยนรมความเหมาะสม 4.18 .61 มาก 10 13.ขนตอนการประเมนผลความรมความเหมาะสม 4.11 .64 มาก 15 14.ความรวมมอซงกนและกน สงเสรมใหการใชกระบวนการจดการความร มประสทธภาพมากขน

4.37

.69

6 มาก

15.การตดตามดแลแนะนาของผเชยวชาญ หรอผวจย สงเสรมใหการใชกระบวนการจดการความร มประสทธภาพมากขน

4.45

.69

4 มาก

คาเฉลยรวมดานกระบวนการนารปแบบไปใช มาก 4.15 .45

ดานผลของการใชรปแบบ 5

4.41

.63

16.ชวยใหนกศกษาพยาบาลไดพฒนาทกษะการใชกระบวนการ

จดการความร มาก

17.ชวยใหนกศกษาพยาบาลไดพฒนาทกษะการเรยนร 4.47 .56 มาก 3 18.ชวยใหนกศกษาพยาบาลไดพฒนาทกษะในการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน

4.45

.62

4 มาก

19.ชวยใหมการปฏบตงานรวมกนเปนทม 4.61 .57 มากทสด 1

211

ตารางท 36 ความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใช กระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก สาหรบนกศกษากลมตวอยางหลงการทดลอง (n=92) (ตอ)

x

S.D.

ระดบ ความพงพอใจ

รายการประเมน ลาดบท

20.สามารถนาความรและทกษะทได ไปประยกตใชในสถานการณอนได

4.53

.60

2 มากทสด

คาเฉลยรวมดานผลของการใชรปแบบ 4.49 .45 มาก คาเฉลยรวมทกดาน 4.45 .69 มาก

จากตารางท 36 พบวา คาเฉลยความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก สาหรบนกศกษากลมตวอยางหลงการทดลอง รวมทกดานอยในระดบมาก ( = 4.45) เมอพจารณารายดาน พบวา คาเฉลยสงสดอยในระดบดมาก คอ ชวยใหมการปฏบตงานรวมกนเปนทมและสามารถนาความรและทกษะทได ไปประยกตใชในสถานการณอนได ( = 4.61 และ4.53 ตามลาดบ) คาเฉลยตาสดอยในระดบมาก คอ ระยะการวางแผนการใชกระบวนการจดการความร และการจดการเรยนร มความเหมาะสม ( =3.85)

x

x

x

2. ผลการศกษาโดยการบนทกความคดเหนของนกศกษาดานความพงพอใจของนกศกษา

โดยรวม พบวา ผรวมสนทนากลมใหความคดเหนเกยวกบรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร ดงขอมลจากการสนทนากลม ตอไปน

2.1 การบนทกความคดเหนของนกศกษา ทมตอ รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก

2.1.1 เปนการจดการเรยนรทสงเสรมกระบวนการเรยนรของนกศกษา เปนการจดการเรยนรทเปนระบบโดยเฉพาะในการใชกระบวนการจดการความร กระตนการคดวเคราะห ดงขอความทนกศกษาบนทกไวตอไปน

212

บนทกความคดเหนของนกศกษา เมอ 18 กนยายน 2556) (

บนทกความคดเหนของนกศกษา เมอ 18 กนยายน 2556) (

2.1.2 เปนการจดการเรยนรทชวยใหสามารถประยกตใชความรไปใชในสถานการณอนๆ ได ขอมลในสถานการณทใชกระบวนการจดการความร เปนขอมลเหตการณทสามารถเกดขนไดในชวตประจาวน จงเปนการเรยนรทชวยใหนกศกษาสามารถนาไปประยกตใชได ดงขอความทนกศกษาบนทกไวตอไปน

“สามารถนาไปใชในการวเคราะห พจารณาในสถานการณในผปวยจรงได เขาใจมากขน และสามารถนาไปใช”

บนทกความคดเหนของนกศกษา เมอ 18 กนยายน 2556) ( “สถานการณทาใหนกศกษาเหนตวอยางไดชดเจน สามารถ

นาไปประยกตใชใหเปนประโยชนเมอเรยนในรายวชาอนๆหรอวชาชพ การพยาบาลได”

(บนทกความคดเหนของนกศกษา เมอ 18 กนยายน 2556)

“เปนการเรยนรทดมากๆ ไดเรยนรจากสถานการณตางๆ ทอาจารยใหมาในแตละครง เรยนรเปนระบบโดยเอากระบวนการ KM แตละขนตอนใหเราวางแผนกอนวาจะทาอะไร เมอเรมใชกระบวนการ KM ในตอนแรกกยงทาไมคอยเปนทาอะไรกดสบสน ไมรวาอะไรเปนอะไร กชวยใหรวา ตองทาอยางไร การจดกจกรรมการเรยนรแบบนชวยใหเรยนรไดดขน”

“การเรยนแบบนทาใหเราฝกคดวเคราะหตลอด พอไดชนงานมาทกคนจะมองหนากนแลวบอกวา “ไมเขาใจ”แตเมอไดทาหลายๆครง เปรยบเทยบจาก KM 1 กบ KM 3 การทางานจะรวดเรวขน แบงงานกนทาชดเจนมากขน รวาเพอนแตละคนเกงทางดานไหน ชวยเหลอกน สอนกน โดยเฉพาะก า ร ส บ คน ขอ ม ล เ ร า ต อ ง ห า แ ห ล ง ข อ ม ล ท น า เ ช อ ถ อ แ ล ะ การเขยนอางองอยางทอาจารยสอน”

213

2.1.3 เปนการจดการเรยนรทสงเสรมใหมการเรยนรรวมกน กจกรรมการเรยนร ทแบงนกศกษาออกเปนกลมยอย และมอบหมายใหนกศกษารวมกนคด อภปราย และตดสนใจรวมกน สงเสรมใหเกดการแลกเปลยนเรยนร และเรยนรไดดยงขน รวมทงการใชสอเทคโนโลยใหเปนประโยชน ดงขอความทนกศกษาบนทกไวตอไปน

บนทกความคดเหนของนกศกษา เมอ 18 กนยายน 2556) (

บนทกความคดเหนของนกศกษา เมอ 18 กนยายน 2556) (

บนทกความคดเหนของนกศกษา เมอ 18 กนยายน 2556) (

“ ในยคนคงปฏเสธไมได เรองการใช face book การจดตงกลม face book KMSN1 ทาใหไดรบขอมลขาวสารรวดเรว สะดวก และสามารถนาขอมลทจดทาขนนนมาแลกเปลยนเรยนรขอมลกบเพอนกลมอนๆ พอเหนเพอนกลมอนมผลงาน mapping สงอาจารย ทาใหกระตนตองทางานของกลมตวเองใหดกวาเพอน”

“ ในกลม http://www.classstart.org/classes/7834 เปนหองเรยน online เปนสงใหมทไมเคยเรยนรมากอน มเอกสารประกอบการสอนของอาจารยมผลงานของเพอนๆแตละกลม มการแสดงความคดเหน มคะแนน หากเราลมเนอหาบางอยางกสามารถไปเอาขอมลมาใชได ทบทวนได บางครงเอกสารประกอบการสอนหาย”

“ การทาโครงการเพอขออนมตจากผอานวยการ เปนงานทเราไมเคยทากนมากอน มการแกไขหลายครง อาจารยประจากลมจะลงพนท และตรวจงานใหรวดเรวมาก เพราะมชองทางการตดตอสอสารมากขน สง mail ไดทาใหกลมแกไขงานไดเรวขน”

“อาจารยมความเปนกนเอง ปรกษาไดตลอด บางครงหนกตดตออาจารย

ทาง line ดกๆ กไดรบคาตอบกลบมา สามารถแกไขปญหาขอขดแยงในกลมได”

บนทกความคดเหนของนกศกษา เมอ 18 กนยายน 2556) (

214

2.1.4 เปนการจดการเรยนรทจงใจใหเกดการพฒนา เปนกจกรรมทใชสถานการณเปนกรณศกษาทสามารถนาไปประยกตใชไดจรง เปนการกระตนความสนใจของนกศกษา ทาทายใหคด เกดความรสกสนกสนาน อยากเรยนร ดงขอความทนกศกษาบนทกไวตอไปน

“การเขาเรยนวชาชพพยาบาลทาใหตองปรบตวมาก ทงเพอน รนพ จากบานมานอนหอพก ตอนอยกบพอกบแม ไมไดวางแผนการเรยนอะไร แตพอมาไดทาบนทกการ

เรยนรทาใหตองคด มจดมงหมาย มการวางแผน มการจดแบงเวลา ไมใชเรยนไปวนๆ”

(บนทกความคดเหนของนกศกษา เมอ 18 กนยายน 2556)

“วชาชพพยาบาล เปนอาชพทตองใชความอดทนสง ตองขยนและตงใจเรยนถงจะประสบผลสาเรจ กจกรรมพฒนาตนเอง ทาใหเกดแรงจงใจทจะเรยนวชาชพนตอไป นาความรทไดไปดแลตนเอง ครอบครวและผปวย”

(บนทกความคดเหนของนกศกษา เมอ 18 กนยายน 2556)

การจากทดลองใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก พบแนวทางการปรบปรงรปแบบโดยเพมรายละเอยดของการปฏบตและปรบระยะเวลาการดาเนนกจกรรม ไดแก

สาระการเรยนรแบบบรณาการ KM 1 วเคราะหขาว เพมระยะเวลาการจดกจกรรม เนองจากเปนสถานการณแรกทให

นกศกษาฝกคดวเคราะห เพอใหไดขอสรปของการ กาหนดความร อาจารยประจากลมตองชแนะแนวทางการวเคราะหใหชดเจน เชอมโยงเนอหาจากรายวชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย สงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย ในบททนามาบรณาการเพอทจะดาเนนขนตอนตอไปได

KM 3 บณฑตกบสงคม ธรรมชาตและสงแวดลอม เลอกสถานการณทเกยวของกบ สภาพสงคมปจจบน ธรรมชาตและสงแวดลอมทถกทาลาย เปนปญหาทไมใหญเกนไปเพอนกศกษาสามารถหาแนวทางแกไขปญหาได

215

KM 4 จตใจด ชวตด สงคมด เลอกสถานการณทเกยวของกบพฤตกรรมของมนษย ทงในทางบวกและทางลบ อาจารยประจากลมชแนะใหวเคราะหถงจตใจของมนษย

KM 5 การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน เพมระยะเวลาในการดาเนนโครงการและใหอาจารยประสานงานกบเจาหนาทในการเบกอปกรณในการจดทาโครงการ เพราะจะทาใหการดาเนนโครงการลาชา

แบบบนทกการเรยนร ในการบนทกการเรยนร ปรบจากใหนกศกษาบนทกการเรยนรเปนรายบคคลทงกจกรรม

การเรยนร บนทกสาระการเรยนรแบบบรณาการ บนทกการเรยนรจากกจกรรมพฒนาตนเองและบนทกการเรยนรในแตละจดประสงคทเรยนภาคทฤษฎ เปนบนทกสาระการเรยนรแบบบรณาการ และถายเอกสารแนบในแฟมบนทกการเรยรได เนองจากนกศกษาไดรวมกนคดวเคราะหตงแตกระบวนการกาหนดความรแลว เปนการลดภาระงาน

รปแบบ การเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของสาหรบนกศกษาพยาบาล สถาบนพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ทปรบปรงแลว ประกอบดวย หลกการ วตถประสงค ผลลพธการเรยนรทคาดหวง สาระความรและกจกรรมเสรมหลกสตร ระบบสงคม ระบบสนบสนน และเงอนไขการนารปแบบการเรยนการสอนไปใช

216

ตอนท 4 การถอดบทเรยนการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล การจดการจดการเรยนการสอนของ สถาบนพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร เนนใหมการจดการเรยนการสอนทหลากหลาย เหมาะสม กระตนใหนกศกษาเกดความสนใจและใสใจเพมสมรรถนะในการแสวงหาความรของตนเอง ในวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย เปนวชาทใหนกศกษาไดเรยนร เชอมโยงสมพนธระหวางพฤตกรรมกบคณสมบตของจตใจ ความสามารถในการคดวเคราะหสงเคราะหอยางมวจารณญาณ คณสมบตของบณฑตทพงประสงค คดวเคราะหเหตปจจยและผลกระทบของเหตการณ / สถานการณ/ปญหาและการสงเคราะหแนวทางแกไข ปองกนปญหาหรอปรบปรงพฒนาเหตการณ สถานการณ เพอคณประโยชนตอตนเอง ผอนและสงคม รจกประยกตความรเพอเสนอแนวทางแกไขปญหาตางๆได โดยในรายวชาไดจดใหนกศกษาจดทาโครงการโดยการบรณาการรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย กบวชาศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษยและวชาสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย โดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน

เพอกระตนและตอบสนองการเรยนร เพมพนพฒนาทกษะทางปญญา ในการสงเสรมใหสบคนและวเคราะหขอมลจากแหลงขอมลทหลากหลาย ซงนกศกษาจะไดเรยนรจากปญหาจรงและลงมอแกไขปญหาอยางแทจรงพรอมเรยนรและฝกฝนทกษะการเขยนโครงการทมประสทธภาพ ฝกใหนกศกษามความรบผดชอบในการทาโครงการ เคารพในคณคาศกดศรของความเปนมนษย ควบคมตนเองได นาขอมลและหลกฐานไปใชในการอางองและแกปญหาอยางมวจารณญาณ คดวเคราะหอยางเปนระบบโดยใชองคความรในรายวชาศลปะวทยาการเพอพฒนามนษย และสงคมศกเพอการพฒนามนษย รวมทงใชประสบการณเปนฐาน พฒนาทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ ในดานมความรบผดชอบตอหนาท ตอสงคม และยงใหนกศกษาไดนาเสนอโครงการจดเปนมหกรรมการนาเสนอโครงการเพอพฒนาชมชน ทาใหพฒนาทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ใหนกศกษาสามารถเลอกและใชรปแบบการนาเสนอสารสนเทศ ตลอดจนใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารไดอยางมประสทธภาพและเหมาะสมกบสถานการณ ในการจดทาโครงการฯดงกลาวยงกระตนและพฒนาใหนกศกษาเกดจตสาธารณะ ดงนนในการจดการเรยนการสอน วชาศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษยและสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย สาหรบนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑต ชนปท 1 ภาคการศกษาท 1 ปการศกษา 2556 ไดมการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ จงไดจดโครงการบรณาการรายวชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษยและสงคมศกษาเพอการพฒนามนษยโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรม

217

และเมอสนสดการดาเนนโครงการผวจยจงไดทาการถอดบทเรยนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน เปนการถอดบทเรยนจากเอกสารผลการสรปโครงการและจากการเลาเรองจากประสบการณการจดโครงการท งหมด 8 เรอง พจารณาคดเลอกจานวน 4 เรองทมคะแนนการประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชนสงสด เปนโครงการทจดขนภายในสถาบน 2 เรองและภายนอกสถาบน 2 เรอง ใช เทคนคการทบทวนหลงการปฏบต (Retrospective technique) ทาหลงจบโครงการ ถอดบทเรยนตงแตการเกดขนของโครงการ กระบวนการดาเนนงาน ผลลพธ ดงนน การถอดบทเรยนเปนการจดการความรรปแบบหนง มวตถประสงคเพอสบคนความรจากการปฏบตงานจรงโดยใชวธการสกดเอาความรและประสบการณของอาจารย นกศกษาและชมชนทมสวนเกยวของกบการดาเนนโครงการสรางสรรคเพอพฒนาชมชน มการบนทกรายละเอยดขนตอนการปฏบตงาน ผลการปฏบตงาน และความรใหมทเกดขน รวมทงจดเดนและจดทควรพฒนาของการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล นาไปเปนแนวทางการปรบปรงการปฏบตงานใหบรรลเปาหมายและเผยแพรได ในการถอดบทเรยนเนนการ การเลาเรอง จบประเดนสงเคราะหใหไดกระบวนการ วธการดาเนนงานจากบทเรยนหรอประสบการณทผานมา

การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ม 4 เรอง ดงน 1. โครงการแยกขยะลงถง พาสมหวงไดโชค 2. โครงการชมชนปลอดภย ใสใจแยกขยะ 3. โครงการชาวประชารวมใจ วดธงชยพฒนา 4. งานสานหรรษา เพมมลคาสนคา OTOP ลดภาวะโลกรอน

โครงการแยกขยะลงถง พาสมหวงไดโชค : ปจจบนปญหาเรองขยะเปนปญหาสาคญทงในระดบชมชนและประเทศ เนองจากสดสวนประชากรทเพมขน มการขยายตวของชมชนและสถานประกอบการตางๆ สงผลใหมปรมาณขยะเพมขนโดยในพ.ศ. 2553 พบวามปรมาณขยะสงถง 15 ลานตน แตสามารถกาจดไดเพยง 3.9 ลานตน และนาขยะมารไซเคลไดเพยง ๖ ลานตนเทานน (กรมควบคมมลพษ, 2553) ทาใหเกดการสะสมของขยะเพมขน ซงเปนแหลงอาหารและ แหลงเพาะพนธของแมลงนาโรคตางๆ อาท แมลงวน แมลงสาบและยงทาใหสงกลนเหมนดงนน

218

โรงทงขยะทคอนขางทรดโทรมและมการทงขยะไมลงถง ทาใหมเศษขยะเกลอนกลาดเกดความสกปรกขนและเปนแหลงสะสมของเชอโรค รวมถงยงสงผลตอสภาพแวดลอมภายนอกคอ เกดการสงกลนเหมน จากการไปสารวจพนทบรเวณโรงอาหารและโรงทงขยะ พบวาไมมการคดแยกขยะกอนทง ซงหากขยะเหลานนมาคดแยกอยางถกวธจะสามารถสรางประโยชนและรายได นอกจากนยงสามารถนากลบมาหมนเวยนเขากระบวนการผลตเพอนากลบมาใชใหมไดอกครง รวมทงปรมาณขยะกจะมจานวนลงและลดการหมกหมมของขยะไดมาก ซงจะสงผลดตอภมทศนของสถาบน การทจะแกไขปญหานใหไดผลระยะยาวนนเราตองเรมจากจดเลกๆกอน ดงนนคณะผจดทาโครงการจงเลงเหนวา การเสรมสรางความรการปลกฝงทศนะคตทดในการคดแยกขยะ ใหนกศกษาตระหนกถงความสาคญและประโยชนของการคดแยกขยะใหเปนท ทาใหสถาบนมภมทศนทด มบรรยากาศทเหมาะสมแกการเรยนรมากยงขนไมสงกลนเหมน และเมอเราเรมตนจากในสถาบนไดผลดแลวกสามารถขยายผลไปยงชมชนและประเทศชาตเพอเปนประโยชนสบตอไปได

ขนตอนในการดาเนนงาน ขนเตรยมการมสารวจพนทบรเวณโรงอาหาร และหอพกนกศกษา 1 และ 2 ภายในสถาบนพยาบาลพระจอมเกลา การสมภาษณขอมลทวไปจากแมครว และแมบาน สอบถามความคดเหนเกยวกบสภาพแวดลอมในพนทบรเวณทสารวจจากแมครว และแมบาน นาขอมลมาอภปรายภายในกลม เพอหาประเดนปญหา เสนอแนวความคดเหนเพอดาเนนการแกปญหา จดทาแบบบนทกการเรยนร KM เพอแจกแจงขอมลทไดจากการอภปรายรวมกน ประเดนปญหาทตองการแกไข ซงเปนแนวทางในการจดทาโครงการ “แยกขยะลงถง พาสมหวงไดโชค” ตดตอประสานงานกบ และทมสโมสรนกศกษาเพอตดตอเรองสถานทในการอบรมใหความรตดตอพอคาคนกลางในการรบซอขยะ ดาเนนการทาความสะอาดพนทบรเวณโรงขยะ และปรบปรงภมทศน เพอใหมสภาพแวดลอมทเหมาะสมและเหมาะแกการคดแยกขยะอยางเปนระเบยบ ดาเนนกจกรรมขยะนาโชค เชน ซองขนม ซองบะหมกงสาเรจรป จดกจกรรมสนทนาการ ในเกม “มาแยกขยะกนเถอะ” เปนการสรางความร ความเขาใจ ประเมนผลการดาเนนโครงการรวมถงปญหาอปสรรคตางๆ

ผลทเกดขนกบนกศกษา นกศกษามความคดสรางสรรคในการสรางงานจากขยะปรมาณ ขยะในสถาบนลดลง มจตสานกทดตอการรกษาบรรยากาศและสงแวดลอมในสถาบน ทาใหเกดกจกรรมขยะนาโชค มการสรางรายไดใหกบชมรม

219

ปจจยความสาเรจในการดาเนนโครงการนอยภายใต การมสวนรวมและความรบผดชอบ รวมกนของผบรหาร อาจารย นกศกษา ผปกครองและชมชน ทาใหนกศกษาเกดการเรยนรในการจดการขยะอยางเปนระบบ เกดจตสานกในการอนรกษสงแวดลอม รกษาความสะอาดของสถาบน

ปญหาและอปสรรคในการดาเนนโครงการจากการประเมนผลดงกลาวทาใหทางคณะผจดทาโครงการไดทราบถงจดดอยหรอสงทควรไดรบการปรบปรง อกทงยงขอเสนอแนะตางๆซงสามารถสรปไดประเดนดงตอไปน ปญหาเรองกลนเหมนของขยะทยงคงมอย มแนวทางการแกไขคอ ใชถานในการชวยดดซบกลน การปรบเปลยนกตกาการจบของรางวลโดยแบงเปนหอพก มแนวทางการแกไขคอจะทาการจบรางวลเปนหอพกโดยแบงเปน หอหญง 1,หอใหม,หอพกอาคาร 3โครงการแยกขยะลงถง พาสมหวงไดโชค จะสาเรจไดดวยความรวมมอจากหลายฝาย เรมจากผบรหาร ใหความสาคญในการดาเนนโครงการ อาจารยประจากลมเปนทปรกษาในการจดโครงการ มการประชาสมพนธและใหความรอยางตอเนองสงผลใหบรรยากาศและสงแวดลอมในสถาบนดขน ดขน นกศกษามจตสานกทดในการอนรกษสงแวดลอมทดอยางย งยน

ความตอเนองของกจกรรม การทากจกรรมทสาเรจหลายโรงเรยนเกดจากการปฏบตกจกรรมทตอเนองและเอาจรงเอาจงไมเพยงเฉพาะนกศกษาแตละรนเทานน แตยงมการสบตอกจกรรมจากรนพสรนนองดวย เชน ชมนมอนรกษ เปนตน

โครงการชมชนปลอดภย ใสใจแยกขยะ : ตามทสานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ ประกาศแนวทางสนบสนนทน ป 2554 โครงการรวมสรางชมชนและทองถนใหนาอยโดยมวตถประสงคเพอเพอสนบสนนทนใหกบชมชนและทองถนดาเนนโครงการทจะพฒนาไปสชมชนและทองถนทนาอยทสด และ เพอใหประชาชนในชมชนมสขภาวะครบ 4 มต ทงทางกาย ใจ สงคม และปญญานน ชาวบานหม 5 ตาบลธงชย เปนหมบานทตดถนนใหญผคนสญจรไปมามาก จงทาใหสองขางทางมขยะทผคนผานไปมาทงไวทาใหดไมสะอาดตา และภมทศนทสวยงามกดจะจดจางไป ประชาชนในหมบานไมเลงเหนความสาคญเทาทควร มทงเศษอาหารจากครวเรอนซงไมไดมการจดการขยะอยางเหมาะสม มเฉพาะถงขยะของ อบต.ทจดรองรบไวเปนจดๆและทงขยะปะปนกนทกประเภท ซงในแผนพฒนาฯ 3 ปของอบต.มในเรองของการจดหาถงขยะเพอรองรบขยะ การจดหาททงขยะประจาทองถน การสรางเตาเผาขยะไรมลพษขนาดเลก การจดธนาคารขยะในบางหมบาน การรณรงคลดภาวะโลกรอน ซงปรากฏวาทาง อบต.ไดดาเนนการเฉพาะการจดหาถงขยะเพอรองรบขยะไดเพยงอยาเดยว ดงนน แกนนาชมชนหมท 5 ต.ธงชยจงไดดาเนนการในเรองการจดการขยะอยางครบวงจร ตามโครงการ สรางพลงชมชน เพอลดปญหาขยะมลฝอย เสนอตอสานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ

220

ขนตอนในการดาเนนงาน ประชมรวมกบประชาคมของชมชนเพอสะทอนสภาพปญหาดานสขาภบาลและแนวทางการจดการขยะของชมชนนนเพอใหทราบสภาพทแทจรงและการจดการบานเรอนในชมชนและรวมกนวเคราะหปญหาและแนวทางเพอแกไขปญหาโดยใหเนนถงการมสวนรวมของชมชนในเรองการจดการดานสขาภบาลในชมชน แนวทางการจดการขยะ เพอดาเนนงานในระดบครวเรอน และพฒนาเปนอาสาสมครรณรงคการคดแยกขยะ และตกลงกตกาการดาเนนงานของกลมใหชดเจน ไมวาจะเปนเรองการจดการกลมหรอบรหารงบประมาณหากมจดตงกองทนการกาจดขยะโดยผสนใจทเขารวมโครงการ ในหลงคาเรอนจะมการแยกขยะเปนชนด โดยแบงเปน ขยะสดทเปนเศษอาหารมการกาจดโดยทงใสถงหมกทมกากน าตาล เพอเปนปยหมกชวภาพนาไปบารงดน หรอพฒนาเปนน าหมกไลแมลงรดพชผก ตนไม ทปลกในสวนหรอไรนา ขยะแหงใหมการคดแยกแตละชนดในครวเรอน พลาสตก กระดาษ แกว อาจแยกขยะใสภาชนะทจดเกบหรอใชถงปยทมมากอยแลวในชมชนเกบไวแลวทาการนดหมายสมาชกกลมมารวมขยะเพอจะบนทกน าหนกขยะ ของแตละครวเรอนพรอมนดหมายรถรบซอขยะเขามาชอขยะ รไซเคลในชมชน และนาเงนทไดบรหารจดการตามขอตกลงของกลม ประชมชแจงรายละเอยดโครงการแกแกนนาชมชนและหนวยงานทเกยวของรวมกบชมชน รณรงคจดการสงแวดลอมบรเวณบานและชมชนใหนาอย เนนปลก จตสานกสมาชกใหตระหนกในการรกษาความสะอาด โดยกจกรรมกาจดขยะครงยงใหญในชมชน เพอเปนการสราง กระแสและประกาศเจตนารมณรวมกนทงหมบาน อบรมใหความรการจดการขยะอยางครบวงจรโดยวทยากรผเชยวชาญ แกประชาชนในหมบานและ อสม.เพอเปนผถายทอดความรเรองการจดการขยะมลฝอยในชมชน

ผลทเกดกบชมชน ประชาชนมความตระหนกและตนตวในการจดการขยะของชมชนตนเองดวยการรวมมอกนคดแยกขยะสดออกจากขยะแหง และคดแยกขยะไวขาย ไวเปนอาหารสตว ไวทาปยตามธรรมชาตและทานาหมกชวภาพ

ปญหาอปสรรคในการดาเนนโครงการปญหาเรองการรวมตวของประชาชนในหมบาน ไมสามารถรวมกนไดจานวนมากเนองจากตดการทางานประกอบอาชพ

การตอยอดขยายผล 1) ผเรยนทกคน นาเสนอผลการเรยนรหรอผลการปฏบตงานใหทราบเปนทสาธารณะ โดย

การจดในรปแบบนทรรศการและเขาใจดวยวธการตางๆ เชน ซงการนาเสนอดวยวาจา การนาเสนอดวยภาพ การเขยนรายงาน เปนตน ซงการเผยแพรผลงาน จะชวยทาใหนกเรยนเกดความภาคภมใจและมการดาเนนงานอยางตอเนอง

2) การขยายผลงานเดมใหมจานวนกลม เปาหมายมากขน เพมประเดนหรอกจกรรม ใหมากขนขยายไปสโรงเรยนหรอชมชนธงชย หมอนๆ

221

โครงการชาวประชารวมใจ วดธงชยพฒนา: ปญหาขยะมผลกระทบตอสภาพแวดลอมและสขภาพของประชาชน ทงโดยทางตรง ทางออม ทงนเนองจาก ขยะมลฝอยเปนแหลงอาหารและแหลงเพาะพนธของแมลงนาทาใหเกดกลนเหมน กอใหเกดความราคาญ ขยะมลฝอยททงเกลอนกลาด ทาใหพนทบรเวณนนสกปรก นาเสยทเกดจากกองขยะมลฝอยทกองทงไวเปนนาเสยทมความสกปรกสงมาก ซงมทงสารอนทรย สารอนนทรย เชอโรค และสารพษตาง ๆทาใหเกดความเสอมโทรมของพนดน และทาใหเกดมลพษแกอากาศ (กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, 2556) การแกไขปญหาของปญหาขยะมลฝอย สาหรบการปองกนและแกไขทดควรพจารณาจากตนเหตทกอใหเกดขยะมลฝอยขนมา ซงกคอมนษย หรอผสรางขยะมลฝอย อาจจะเรมตนดวย การสรางจตสานกแกประชาชนใหรจกรบผดชอบในการรกษาความสะอาด ทงในบานเรอนของตวเองและชมชน หรอทสาธารณะอนๆโดยเฉพาะศาสนสถานอนเปนทเคารพนบถอของชมชน ทงนเพอลดปญหาทางดานขยะมลทมผลตอสงแวดลอมและสขภาพของประชาชน จากการศกษาปญหาดานในชมชนของวดธงชยหมท 1 ตาบลธงชย อาเภอเมอง จงหวดเพชรบร พบวาปญหาการจดเกบหรอการจดการขยะมลฝอย เปนปญหาทมผลกระทบตอสงแวดลอม ทงสภาพภมทศน สขภาพอนามยของประชาชนดวย ซงถอวาเปนปญหาของชมชนจากการจดลาดบความสาคญของปญหารวมกบการสมภาษณ ปญหาทมความสาคญและประชาชนตองการใหแกไขปญหามากทสด คอ การจดเกบหรอการจดการขยะมลฝอย ผจดทาโครงการไดเลงเหนความสาคญของปญหาดงกลาว จงจดทาโครงการ “ชาวประชารวมใจ วดธงชยพฒนา” เพอใหประชาชนในชมชนมสวนรวมในการปรบภมทศนของวดธงชยใหดขน การเกดจตสาธารณะของคนในชมชน และสามารถนาหลกของการปรบภมทศน มาประยกตใชในครวเรอนหรอชมชนของตนเองได

ขนตอนในการดาเนนงาน ประชมนกศกษาประจากลมเพอและมอบหมายงาน ตดตอประสานงาน เจาอาวาสวดธงชยวดธงชย หม 1 ตาบลธงชย อาเภอเมอง จงหวดเพชรบร องคการบรหารสวนตาบลธงชย ตาบลธงชย อาเภอเมอง จงหวดเพชรบร อดตผใหญบาน หม 1 ตาบลธงชย อาเภอเมอง จงหวดเพชรบร ผใหญบาน หม 1 ตาบลธงชย อาเภอเมอง จงหวดเพชรบร ประชาชน ตาบลธงชย อาเภอเมอง จงหวดเพชรบร ดาเนนการจดกจกรรมตามรปแบบของโครงการ ผเขารวมโครงการ ดาเนนกจกรรมการปรบภมทศนบรเวณวด เชน การตดหญา ปรบพนท ปลกตนไม เปนตน การจดการระบบกาจดขยะ การปรบปรงนาเนาเสย

ปญหาอปสรรค สถานทในการจดโครงการคอนขางเลก อาจมการจดหองทเหมาะสมมากกวาน อปกรณ เครองเสยงยงไมพรอมใช

222

โครงการงานสานหรรษา เพมมลคาสนคา OTOP ลดภาวะโลกรอน: นวตกรรมพลาสตกไดกลายมาเปนผลตภณฑทเขามามบทบาทสาคญของชวตประจาวนของทกคนพรอมทงมแนวโนมทจะเพมมากขนดงนนการสานตะกราพลาสตกสามารถสรางรายไดเสรมตลอดจนทาไมยากเนองจากพลาสตกนนเปนวตถคงทนทไมยอยสลายตามธรรมชาตไดการจดการโดยการเผาจะกอใหเกดพษทรายกาจออกมาสชนบรรยากาศหรอพลาสตกบางชนดอางวายอยสลายไดแตแทจรงแลวแคแตกสลายเปนโมเลกลพลาสตกยอยอยกบเราไปอกนานแสนนานเพยงแตมองไมเหนแตถาหายใจเขาไปกเปนพษตอระบบทางเดนหายใจจงขอเสนอแนะการกรรมวธกาจดพลาสตกใหไดดทสดพรอมทงยงสามารถสรางเปนรายเสรมเขากระเปาเราหรอยดเปนอาชพหลกไดอกตางหากซงวธทวากคอ การสานกระเปาพลาสตกทเอามาใชงานไดอยางคงทนและยงสามารถชวยลดมลภาวะในชนบรรยากาศไดอกทางหนงดวย งานจกสานเปนภมปญญาชาวบานทเปนสงประดษฐหนงทสามารถสรางรายไดเสรมใหแกชาวบานทมฝมอดานการจกสานจากการฝกอบรมของกลมสตรแมบานตาบลธงชย อาเภอเมอง จงหวดเพชรบร สามารถเพมมลคาวสดอปกรณใหมมลคาเพมมากขนจากการสาน และยงเปนสวนชวยสรางความสามคคของคนในชมชนทจะไดปรกษาชวยเหลอและเผยแพรความรงานจกสานใหแกคนในชมชนเดยวกนอกดวย ประธานกลมแมบาน ระบวา สนคาประสบปญหาเรองการตลาด ทาออกมาแลวไมมตลาดรองรบขายไดนอยและจากตลาดมการแขงขนกนสงจงตองสรางจดตางใหสนคา คดคนรปแบบใหมๆ สรางสสนใหดสวยงานแปลกตา ปรบรปลกษณใหดดทนสมย นกศกษาพยาบาลศาสตร จานวน 12 คน ของสถาบนพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร จงเลงเหนความสาคญของงานจกสานทมในชมชน เพอชวยในการสบทอดภมปญญาชาวบานดานงานจกสานใหมการพฒนาผลตภณฑทแปลกใหมและหลากหลายเปนทนาสนใจและขยายตลาดสนคาใหกวางขนเพอตอบรบความตองการของผบรโภคในสงคมยคปจจบนใหเปนทถกใจของลกคาทงชาวไทยและชาวตางชาต

ขนตอนในการดาเนนงาน ตดตอประสานงาน นางชนกานต นกตอ เรองผลตภณฑงานสานจากสายพลาสตก จดเตรยมวสด อปกรณในการดาเนนกจกรรมศกษาเรยนรการจกสานพลาสตกจากกลมแมบานตาบลธงชย จงหวดเพชรบร สรางงานผลตภณฑจากงานจกสานพลาสตกใหมรปแบบทนาสนใจ และดงดดความตองการซอจากบคคลในปจจบนนาพฒนาและเผยแพรงานจกสานใหมความหลากหลายตามความตองการของตลาดโดยการสราง web page สนคา

ปจจยททาใหประสบผลสาเรจ ผสงอายเปดโอกาสใหนกศกษาไปศกษาหาความรและฝกการสานตะกราไดและนาสนคาขายใน web page

ปญหาอปสรรค การทาตะกราแตละใบใชเวลาในการทาคอนขางนาน ตองอาศยประสบการณของผทา รปแบบไมทนสมยไมดงดดความสนใจของลกคา

223

การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลเปนกจกรรมสาคญกจกรรมหนงในการเตรยมตวนกศกษาใหมคณลกษณะบณฑตทพงประสงค มความเสยสละ เรยนรรบผดชอบตอการสรางสงคมทนาอย พรอมทจะดแลใหความชวยเหลอผอน ดแลโลกและสภาพแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต และในกระบวนการกจกรรมยงชวยเสรมสรางทกษะการเรยนรเชงวชาการ การทางานเปนกลม ความเปนผนา การประสานงาน การปฏบตรบใชผอนดวยความออนนอมถอมตนและภาคภมใจในสงทตนเองทา การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลเปนกจกรรมทชวยใหนกศกษาเหนความสมพนธเชอมโยงในหลายๆ มต และสามารถดาเนนงานไดในระดบชมชน อาจารยผรบผดชอบจะมความสาคญอยางยงทจะชวยใหนกศกษาเหนประเดนดงกลาวในชวงของแลกเปลยนเรยนร สะทอนคด ซงการเรยนรของนกศกษาเกดขนหลายรปแบบ เชน

1. การเรยนรจากชวตจรง เนองจากแตละครอบครวมความแตกตางกน นกศกษาหลายคนอาจจะไมมประสบการณหรอรบผดชอบมากนก การทากจกรรมเพอสงคมและสาธารณะประโยชนจะชวยใหนกศกษามโอกาสลงมอปฏบตและไดเรยนรความแตกตางในสงคม

2. การเชอมโยงเนอหาบรณการใน 3 รายวชา ในขณะทดาเนนโครงการ นกศกษาจะมโอกาสนาความรจากหองเรยนมาประยกตใชในชวตประจาวนได

3. ความสมพนธหลายมต กจกรรมดานสงคมและสาธารณประโยชนจะมรปธรรมทชดเจนทชวยใหนกศกษา เ หนความสมพนธในหลายมต เ ชน ความสมพนธระหวางคนกบคน ความสมพนธระหวางคนกบสงคม ความสมพนธระหวางคนกบธรรมชาต เปนตน

4. จตอาสา แรงบนดาลใจทนาไปสการคดรเ รมรางสรรคกจกรรมเพอสงคมและสาธารณประโยชนนนมาจากหลายปจจย ดงน

ดานอาจารย 1) มความตระหนกและเหนความสาคญในการสรางนกศกษาใหมคณลกษณะบณฑต

ทพงประสงคในเรองการมจตอาสา หวงใย ใสใจคนอน รบผดชอบตอสวนรวม 2) ตอบสนองตอปจจยภายนอก ไดแก นโยบายของสถาบนพระบรมราชชนก เชน

เรองการลดปรมาณขยะ ตามแนวคด สถาบนพระบรมราชชนกกบการใชแนวคด 5 R เพอลดปรมาณขยะ อกท งทมความหวงใยในเรองสงแวดลอม เชน ภาวะโลกรอน การอนรกษแมน า ลาคลอง การอนรกษปา เปนตน

ดานนกศกษา การรเรมกจกรรมเพอสาธารณประโยชนบางครงเกดขนจากตวนกศกษาหรอกลมเลกๆ ในรปแบบชมรมในสถาบนทงจากการมองเหนปญหาใกลตว คดทจะทาโครงการ

224

ดานชมชน ชมชนมผนาทเขมแขง เขาใจนโยบาย กาวทนการเปลยนแปลง มการประชาสมพนธอยางตอเนองและมความสามคค

5. กระบวนการเรยนรผานประสบการณตรง การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ทเกดจากจากการรเรมกจกรรมใหมๆ การประยกตหรอปรบจากกจกรรมเดมกตาม ลวนเกยวของกบการทางานเพอชมชน สงคม เชน การทาความสะอาดลานวดและบรเวณโดยรอบ, กจกรรมคายอาสาสรางหองสมด เปนตน นกศกษาจะไดเรยนรในการทางานและไดรบประสบการณตรง และอาจารยผรบผดชอบเอาใจใสในรายละเอยดกาหนดทศทางทชดเจน เปาหมายทตองการใหเกดขนทงในงาน และการเรยนรของนกศกษาการดาเนนเนนงานจงตองมการเตรยมความพรอมทด รอบคอบ รดกม พรอมทงมการตดตาม ตอยอดผลงาน

1. การเตรยมความพรอมสาหรบการทาโครงการเพอพฒนาชมชน อาจารยและนกศกษาตองมการเตรยมความพรอม ดงน

1.1 การศกษาหาความร ในเรองหรอประเดนทเกยวของกบกจกรรมดวยวธการตางๆเชน ศกษาเอกสาร ตรวจเอกสาร รบการอบรม ศกษาดงาน การเขาคาย การสบคนจากแหลงเรยนรในชมชน ชวยสรางความมนใจในการทาโครงการและปองกนขอผดพลาดซงอาจจะเกดขนได

1.2 อาจารยสรางประสบการณ รวมท งทกษะทจาเปนในการ ใหคาปรกษา ชแนะแนวทาง การสะทอนเชงบวก การบรหารจดการ งบประมาณ เพอใหโครงการดาเนนการไดอยางมคณภาพทกขนตอน

1.3 นกศกษาควรไดรบการพฒนาทกษะทจาเปนเพอนาไปสการทางานรวมกนอยางมความสข เชน ทกษะการสอสาร ทกษะการปฏสมพนธ การทารวมกบผอน การใชสอทงเทคโนโลย สอหรอวฒนธรรมทองถน รวมทงทกษะการแกปญหาทอาจเกดขน

1.4 การสารวจและทาความเขาใจบทบาทของผมสวนเกยวของทงในสถาบนการศกษาและชมชนหรอหนวยงานอนๆ แสวงหาภาคเครอขายเขามามสวนรวมในการทาโครงการเพอใหเกดประสทธภาพในการประสานงาน รวมทงการทางานใหบรรลเปาหมาย เชน ในระดบสถาบนจะตองทาความเขาใจกบผบรหารเพอขออนมตในการทาโครงการ การขออนญาตผปกครอง หรอการขอความรวมมอจากหนวยงานสนบสนน

1.5 การสารวจขอมลอนๆ ทเกยวของ เพอใชในการนาเสนอโครงการตอผบรหาร วางแผนการทาโครงการไดอยางชดเจนและเหมาะสมกบสภาพปญหาของชมชน

225

การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล เปนกจกรรมสาคญกจกรรมหนงในการเตรยมตวนกศกษาใหมคณลกษณะทพงประสงค มความเสยสละ เรยนรถงความรบผดชอบตอการสรางสงคมทนาอยในกระบวนการกจกรรมยงชวยเสรมสรางทกษะการเรยนรเชงวชาการ การทางานเปนทม ความเปนผนาการประสานงาน การปฏบตรบใชผอนดวยความ ออนนอมถอมตน และภาคภมใจในสงทตนเองทาในหลายสถาบนพบวา ผลทเกดขนจากการทากจกรรมจตอาสาไมเพยงเบกบานในใจของบคคลททา แตยงมการขยายวงออกไปรอบดานสกลมเพอน สถาบน หรอสงคมกวางขน เปนกจกรรมทชวยใหนกศกษาเหนความสมพนธเชอมโยงในหลายๆ มต ซงเปนประเดนสากล แตสามารถดาเนนงานไดในระดบทองถนอกทงการจะปลกฝงใหนกศกษาเกดจตอาสาหรอมจตใจทาเพอสงคมกตามตองเกดมาจากภายในแรงบนดาลใจทนาไปสการรเรมสรางสรรคกจกรรม ดงนนอาจารยหรอผรบผดชอบจะมความสาคญอยางยงทจะตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตนเองตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ อกทงเปนทปรกษาแนะนาและชวยใหนกศกษาคดสรางสรรคออกแบบกจกรรมเพอสาธารณประโยชนอยางหลากหลายรปแบบเพอแสดงถงความรบผดชอบตอสงคมในลกษณะจตอาสา ตลอดจนชวยใหนกศกษาเหนประเดนสาคญในการชวยเหลอสงคมในชวงของการพดคย สะทอนคด และนกศกษาจะไมยดตดอยทการทากจกรรมเทานนนกศกษาจะสามารถการเชอมโยงกบสาระการเรยนรหลก นกศกษาจะไดมโอกาสนาความรจากหองเรยนมาประยกตใชได โดยการเรยนรนนจะเรยนรผานประสบการณตรง ซงการสะทอนคดจากกจกรรมนสอดคลองกบสถานการณจร’ สรปผลการดาเนนงานเกยวกบการพฒนาบณฑตตามอตลกษณ สถาบนไดกาหนดกลยทธและแผนปฏบตการทสอดคลองกบอตลกษณของบณฑตไวในแผนกลยทธและแผนปฏบตการประจาป คอ กลยทธ ท 2 การพฒนาคณภาพบณฑตใหไดมาตรฐานตามกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาตมอตลกษณของบณฑต และเอกลกษณของสถาบน ซงการจดการเรยนการสอนในรายวชาศลปวทยาการเพอการพฒนามนษย ไดจดใหนกศกษามการศกษาจากสภาพจรง และใหนกศกษาจดโครงการเพอแกไขปญหาสงคมและสงแวดลอม นกศกษาไดจดโครงการทงสนจานวน 8 กลม แบงนกศกษาใหอาจารยรบผดชอบ นกศกษา 2 กลมตออาจารย1 ทาน และจากการสนทนากลม ( Focus group ) นกศกษาพยาบาลศาสตรชนปท 1 จานวน 2 กลมๆละ 8 คน ดงน สรปผลการแสดงความคดเหนของนกศกษา คอ

226

ความยงยนของโครงการการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล โครงการ “ ชาวประชารวมใจ วดธงชยพฒนา ” โดยไปทาทวดธงชยไปปรบปรงจด

ระเบยบภายในวดธงชย ตดตนไม ระดมคนชาวบานมาชวยกนปรบปรงภมทศน

โครงการ“ ชมชนปลอดภย ใสใจแยกขยะ” ไปทาทธงชยรวมกบกลม“ชาวประชารวมใจ

วดธงชยพฒนา” โดยทากรงแยกขยะวางไวและไปใหความรกบชาวบาน ทรไซรเคลไดจะมการ

ตดตอใหรถรบซอมาเกบแลวรายไดทไดถวายใหกบเจาอาวาสวดธงชย

โครงการ “ งานสานหรรษา เพมมลคาสนคา OTOP ลดภาวะโลกรอน ”

ทาภายนอกสถาบน โดยทากบกลมแมบานสานกระเปา นกศกษาไดเรยนรการสานกระเปาจาก

กลมแมบาน และไดชวยจดทา เวบเพจ ขายสนคาเปนการเพมชองทางการเขาถงสนคาไดมากขนแต

ตลาดขายจงคดทจะเพมมลคาสนคา โดยใหลกชายของแมบานทอยในกลมเปนคนดแลเวบเพจตอ

โครงการ “ แยกขยะลงถง พาสมหวงไดโชค ” ซงเปนโครงการแยกขยะในพนทหอพก

นกศกษา มวตถประสงคเพอ สรางความตระหนกในการคดแยกขยะ ปฏบตการคดแยกขยะได

ปรบปรงภมทศนและลดปญหาในเรองกลนไมพงประสงค โดยจะมกจกรรมขยะนามาชงโชค

จะมงเนนทนกศกษาในสถาบน และไดสงโครงการนตอชมรมอนรกษธรรมชาต สโมสรนกศกษา

ความคดเหน จากการสนทนากลม ดงน

1.1 การบรการดวยหวใจความเปนมนษย นกศกษาคดเหนวาจากการทตนเองไดจดทาโครงการทาใหคดวเคราะหสภาพปญหาทไปจดทาโครงการดวยความเปนจรงมากขนไมคดเองวาเปนปญหา การสารวจชมชนเปนวธการหนงทไดมาซงขอมล

ตอนแรกไมอยากทาโครงการเลย เรองโครงการยงยาก กตองปรกษาอาจารยทปรกษาบอยๆ สวนการปฏบต การตดตอประสานงานกบ อบต.ขอถงขยะแบบสๆ เขากใหไมไดตองออกเงนเอง แลวกตองออกเงนทากรงเหลกอกเงนจงไมพอกตองไดเพยงอนเดยวเทานน และพอเกดปญหาเพอนกทะเลาะกนบางแตพอชวงหลงกตองหนหนามาคยกนรวมกนแกไขปญหาเปนการฝกเราใหเหนแกสวนรวมงานจะไดเสรจ

การทเรามาทาโครงการมประโยชนทาใหคนในสถาบนมจตอาสา เชน โครงการชาวประชารวมใจ วดธงชยพฒนา

227

1.2 การคดวเคราะห ในการจดทาโครงการทาใหนกศกษามการคดวเคราะหเพราะตองมองหาสาเหตทแทจรงและหาทางแกไขปญหาและมการคดอยหลายๆครงจนไดวธการทดทสดมองทางแกปญหาใหรอบดาน เพราะตองตดตอประสานงานกบคนหลายกลมมาก เชน อบต. ชาวบาน นกศกษาพยาบาลรนพ อาจารยและบคลากรภายในสถาบนฯ

โครงการหนกวาจะผานตองแกหลายรอบมาก หลกการและเหตผลขอมลทตองใหมไมเกน 3 ป กวาจะเขยนโครงการผานกหลายรอบ วตถประสงคกไมถกตอง หามพาดพงคนอน ตองมเหตผล ตวชวดอยางไร ทาใหเกดการทะเลาะกบเพอนในกลม ไปปรกษาอาจารยประจากลมกผานไปได

เปนกจกรรมทด ทาใหเราไดคยกบตวเอง และเขาใจตวเองมากขนระยะเวลาการเลนอนเทอรเนตของตนลดลง ทาใหเวลาของการเรยนเพมขน การทบทวนบทเรยนเพมขน ทาใหเขาในตวเองมากขน กอนตดสนใจลงไป รวมถงการเขากลม ทาใหไดแสดงความคดเหนของตนตอเพอนๆ จากทเปนคนไมคอยแสดงความคดเหนตอหนาคนอนและสามารถเปนผ รบฟงความคดเหนของเพอนๆ ไดมการกระจายความรของแตละคน และทาใหมความใจเยนมากขนดวย ไดฝกการคดเปนขนตอนมากขน

1.3 การมคณธรรม จรยธรรม นกศกษาเหนวาไดรบการปลกฝงใหมความรบผดชอบ เสยสละ เนองจากการทาโครงการตองทาตอเนอง นกศกษาไดเสยสละเวลาสวนตวในวนหยด ในการตดตอประสานงานและทาโครงการ บางครงงบประมาณเกนกวาทอาจารยใหจะตองจายกนเองหรอไดรบสนบสนนจากผปกครองสนบสนน

เรองโครงการทยงยาก กตองปรกษาอาจารยทปรกษาบอยๆ สวนการปฏบต การตดตอประสานงานกบ อบต.ขอถงขยะแบบสๆ เขากใหไมไดตองออกเงนเอง แลวกตองออกเงนทากรงเหลกอกเงนจงไมพอกตองไดเพยงอนเดยวเทานน และพอเกดปญหาเพอนกทะเละกนบางแตพอชวงหลงกตองหนหนามาคยกนรวมกนแกไขปญหาเปนการฝกเราใหเหนแกสวนรวมงานจะไดเสรจ

1.4 การมสวนรวม ของกลมเปาหมาย กลมเปาหมายในโครงการใหความรวมมอดมาก

เนองจากไดแกปญหาของกลมเปาหมายจรงและผนาแตละพนทรวมคดโครงการกบนกศกษา “ โครงการแยกขยะลงถง พาสมหวงไดโชค ” คออยป 1 แตตองไปเชญรนพตองพดตอ

หนาคนมากๆ ซงความรเขาอาจจะมความรอยแลว กประทบใจมากจากผลการตอบรบคดวาโครงการเราจะมากไปไหมจะมคนเขารวมโครงการไหม แตพอไปดกมคนเขารวมกจกรรมมาก ทาใหรสกมนใจมากขนทจะทางานในคนหมมาก

228

“โครงการ ชาวประชารวมใจ วดธงชยพฒนา” เรองการทางานเปนกลมแสดงความคดเหน การประสานงานกบชมชนคดวาชาวบานจะไมมาชวยแนนอนเลย เพราะเหนอยแตกมาชวยกนมาก คดวานาจะเกดจากการทไดเขาถงชมชน ไดประสานงานทดทาใหชาวบานมาชวยกนเปนอยางด

ผลการวเคราะหความสาเรจของโครงการตามแนวคดทฤษฎระบบ 1.ปจจยนาเขา ปจจยทนาเขาไปสความสาเรจ 1.1 โครงการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลมปจจยนาเขาทสนบสนนการดาเนนงานของโครงการ โดยความรบผดชอบของอาจารยในภาควชา การพยาบาลเดก วยรน ผใหญและผสงอาย สถาบนพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร กอนทจะดาเนนการใหมโครงการได จะตองมการออกแบบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการในวชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย วชา สงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและวชา ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษย บรณาการในหวขอการเรยนการสอนภาคทดลองและบรณาการเวลา โดยไดเวลาจดทาโครงการเพมจากเดมอก 9 ชวโมง จากเดม 15 ชวโมง รวมเปน 24 ชวโมง เพอใหนกศกษาไดมเวลาในการดาเนนโครงการมากยงขน อกทงยงมการวพากษ กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต (มคอ 3) โดยคณะกรรมการบรหารหลกสตรเพอใหมความชดเจนในรปแบบของการจดการเรยนการสอน การวดประเมนผลใหสอดคลองกบ มาตรฐานคณวฒอดมศกษา (TQF) อตลกษณบณฑต เอกลกษณสถาบน และคานยมขององคกรสรายวชา และมอาจารยจากหลากหลายภาควชา อาทเชน ภาควชา การพยาบาลมารดาและทารก มาเปนทปรกษาตลอดโครงการมหนาทใหคาปรกษาและดแลผลงานของนกศกษา ทาใหนกศกษาสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนได และไดรบการจดสรรงบประมาณในรปแบบของวสดอปกรณในการจดทาโครงการตางๆจากกลมงานอานวยการ 1.2 อาจารยทปรกษาโครงการมประสบการณการสอนในสาขาทเกยวของมากกวา 15 ป มใบอนญาตเปนผประกอบวชาชพการพยาบาลและการผดงครรภ ชนหนงทกคน ทาใหมความชานาญและเชยวชาญในการสอนสาเรจการศกษาระดบเอก การศกษาดษฎบณฑต (จตวทยการใหคาปรกษา) 1 คน จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ครศาสตรดษฎบณฑต (อดมศกษา) 1 คน จากจฬาลงกรณมหาวทยาลย การศกษามหาบณฑต (เทคโนโลยการศกษา) 1 คน จากมหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ พยาบาลศาสตรมหาบณฑต (การพยาบาลศกษา) 1 คน จากจฬาลงกรณมหาวทยาลยและพยาบาลศาสตรมหาบณฑต (การพยาบาลผใหญ) 1 คน จากมหาวทยาลยขอนแกน ทาใหสามารถนาความรทไดเรยนมาใชในการเรยนการสอนและใหคาปรกษากบนกศกษาไดอยางเตมท

229

1.3 มแผนการจดการเรยนการสอน (KM action plan) ทพฒนาจากหลกสตรพยาบาล ศาสตรบณฑต (หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555)ซงผรบผดชอบวชาไดจดทาขนและอาจารยผสอนสามารถนาไปเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนได มหองประชมกลมยอย ใหนกศกษา ทากจกรรมกลมตางๆได รวมทงมสญญาณอนเตอรเนตใหกบนกศกษาในการศกษาหาขอมลตางๆ อกทงนกศกษาสามารถนาโนตบคสวนตวมาใชไดโดยการลงทะเบยนเขารหสเพอเชอมสญญาณอนเตอรเนต 1.4 สดสวนอาจารยตอนกศกษา เปนไปตามมาตรฐานสภาการพยาบาล จานวนนกศกษาในแตละกลมมจานวน 8-9 คน ทาใหนกศกษาทกคนไดมโอกาสไดแสดงความคดเหนมการแบงงานตามความสามารถแตละคนไดรบการดแลจากอาจารยทปรกษากลมอยางทวถง 1.5 การมสวนรวมของพระภกษ อาจารยและเจาหนาทในสถาบน อกทงเจาหนาทองคการบรหารสวนตาบลธงชย เจาหนาทจากโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบลธงชย ผนาชมชนและชาวบาน ทาใหเกดการแลกเปลยนเรยนรประสบการณตลอดจนเสนอแนะแนวทางการจดทาโครงการไดเปนอยางด 1.6 การบรหารจดการโครงการและการมสวนรวมสมาชกทกคนใหมการดาเนนงานทเปน (PDCA) คอ 1.ขนเตรยมการ (Plan) นกศกษากลมประชมวางแผนการดาเนนโครงการ และแบงหนาทความรบผดชอบนาขอมลมาอภปรายภายในกลมเพอหาประเดนปญหาเสนอแนวความคดเหนเพอดาเนนการแกปญหา จดทาแบบบนทกการเรยนร แจกแจงขอมลทไดจากการอภปรายรวมกน ประเดนปญหาทตองการแกไข ซงเปนแนวทางในการจดทาโครงการ 2.ขนปฏบตการ (Do) นาขอมลทไดจากการบนทกการเรยนร สบคนขอมลทตองใชแกปญหา เพอประโยชนในการเขยนโครงการตามรปแบบและดาเนนการจดกจกรรม 3. ขนประเมนผลและสรป (Check) สนทนากลมยอยเพอประเมนความรวมมอของกลมเปาหมาย และ 4 ขนปรบปรงการดาเนนการ (Act) คณะทางานกลม ทาการประเมนผลการดาเนนการรวมถงปญหาอปสรรคตางๆ สรปเปนรปเลมและนาผลการประเมนเปนขอเสนอแนะเพอปรบปรงแกไขในการดาเนนโครงการ ครงตอไป ปจจยทเปนอปสรรค การบรหาร โดยเฉพาะดานงบประมาณเนองจากผรบผดชอบวชา ไมไดจดตงงบประมาณเปนรายกลม แตไดการจดสรรอปกรณในการดาเนนการโครงการ เชน สใชสาหรบทาอาคารโรงทงขยะใหม ถงขยะหรอการจดซอแผนพลาสตกสาหรบสารกระเปา แตเนองดวยการสงซอตองใชเวลาจงทาใหอปกรณบางอยางสงมาไมทนตามเวลาทกาหนดจงมบางสวนทนกศกษาเสยคาใชจายเอง

230

2. กระบวนการ กระบวนการทนาไปสความสาเรจ 2.1 โครงการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน มกระบวนการดาเนนงานอยางเปน

ระบบภายใตการกากบดแลของกลมงานวชาการ ผรบผดชอบวชาจดทา km action plan เพอเปนแนวทางใหอาจารยทปรกษามแนวทางการสอนและใหคาปรกษา

2.2 มการบรณาการการเรยนการสอนแบบบรณาการ 3 รายวชา คอ วชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย วชาสงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและวชา ศลปวทยาเพอการพฒนามนษย เนองจากลกษณะวชามความคลายคลงกน เพอใหนกศกษาไดเรยนรถงความสมพนธของวชาศกษาทวไปกบวชาชพ / วชาเฉพาะ ความเชอมโยงสมพนธระหวางพฤตกรรมกบคณสมบตของจตใจ ความสามารถในการคดวเคราะหสงเคราะหอยางมวจารณญาณ คณสมบตของบณฑตทพงประสงค การวเคราะหเหตปจจยและผลกระทบของเหตการณ / สถานการณ/ปญหา และการสงเคราะห แนวทางแกไข ปองกนปญหา หรอปรบปรงพฒนาเหตการณ / สถานการณ เพอคณประโยชนตอตนเอง ผอน และสงคม การประยกตความรเพอเสนอแนวทางแกไขปญหากรณศกษา

2.3 ทางสถาบนมการสนบสนนใหอาจารย เพมพนประสบการณโดยการไปอบรมเพมเตมความร และเขารวมสมมนาโดยตลอดกระบวนทเปนอปสรรค เนองจากนกศกษาทจดทาโครงการสรางสรรคเพอพฒนาชมชน เปนนกศกษาพยาบาลชนปท 1 ทเขารบการศกษาในเทอมแรก ทาใหนกศกษาตองปรบตวในสถาบนการศกษาใหม ประสบการณและทกษะในการเขาสชมชนยงมนอย บางโครงการมการซ าซอนกนจงตองใหอาจารยทปรกษาแนะแนวทางการทาโครงการใหมความหลากหลายและสามารถพฒนาชมชนไดอยางแทจรง

3. ผลลพธ ทบงชวาประสบความสาเรจ 3.1 คนในชมชนใหความรวมมอใหเกดประโยชนไดมากทสดในการสรางความ

เปลยนแปลงสภาพของทองถนหรอสภาพแวดลอมนนใหดขน ชมชนสามารถแกไขปญหา ตาง ๆ ไดดวยตนเองเปนสวนใหญโดยอาศยความรและกลไกภายในชมชนเอง กาหนดแนวทางการแกไขปญหาโดยอาศยความรวมมอภายในชมชนเปนหลกในดานสงแวดลอมโดยเฉพาะเรองการกาจดขยะ แยกขยะ สามารถจดสรรรายไดทเพมขนจากการจาหนายขวดพลาสตกไปพฒนาชมชนตอไป

3.2 ความพงพอใจของผเขารวมโครงการในชมชน พบวา ผเขารวมโครงการมความ พงพอใจตอการจดทาโครงการและสามารถนาความรทไดรบจากโครงการไปใชในชวตประจาวน อยในระดบมากรอยละ 73.94

3.3 กลมแมบานในชมชนมชองทางการจาหนายสนคา OTOPเพมขน

231

บทท 5 สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ

การวจยเรองการพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการ

ความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก มวตถประสงคดงน 1) เพอศกษาสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก 2) เพอพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก 3) เพอทดลองใชและประเมนประสทธผลของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก 4) เพอถอดบทเรยนการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล สรปผลการวจย

ผลการวจยสรปตามวตถประสงคของการวจย ประกอบดวย 4 ตอน ดงน ตอนท 1 ผลการศกษาสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลย

พยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก 1. การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ประกอบดวย 4 ขนตอน ไดแก 1) การศกษาขอมลพนฐาน ความตองการ ปญหาและอปสรรคเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก 2) การพฒนาการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล 3) การทดลองใชรปแบบ และ 4) การปรบปรงรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล จากการการศกษาขอมลพนฐาน ความตองการ ปญหาและอปสรรคเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการ ดาเนนการโดยศกษาทบทวนเอกสาร วรรณกรรม งานวจยทเกยวของ รวมกบการเกบรวมรวมขอมลจากแบบสอบถามและการสนทนากลมจากผทมสวนเกยวของ ไดแก อาจารยพยาบาล นกศกษาพยาบาล พบความตองการ ปญหาและอปสรรคเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการ ดงน

232

2. ผลการวเคราะหหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต (หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555) รายวชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย สงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย พบวา

วชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ใหความสาคญกบจดมงหมายดานความเขาใจในบทท 2 เรอง บทบาทบณฑตตอสงคมและธรรมชาตแวดลอม สงแวดลอมและความรบผดชอบ มากทสด รองลงมาคอ จดมงหมายดานการนาไปใชในบทท 6 เรอง การนาเสนอผลงานอยางมประสทธภาพ พฤตกรรมการมองตวเอง การมอบหมายงานโครงการ และ จดมงหมายดาน การวเคราะหในบทท 7 เรอง จดดาเนนงานโครงงานของกลม

วชา สงคมศกษาเพอการพฒนามนษยใหความสาคญกบจดมงหมายดานการนาไปใชใน บทท 8 เรองปญหาเดก วยรน สตร และผสงอาย มากทสด รองลงมาคอ จดมงหมายดาน ความเขาใจในบทท 7 เรอง มนษย : ความหลากหลายและการอยรวมกนในสงคมและจดมงหมายดานการวเคราะหในบทท 6 เรอง สขภาพ และสงคม

วชา ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย ใหความสาคญกบจดมงหมายดานการนาไปใช ในบทท 7 เรอง การประยกตแนวคด “เศรษฐกจพอเพยง” กรณศกษา “โครงการพระราชดาร” รองลงมาคอ จดมงหมายดานความเขาใจ ในบทท 5 เรอง ปญหาสงแวดลอมของไทยและของโลก และจดมงหมายดานการวเคราะห ในบทท 3 เรอง การบรหารจดการสาหรบคนยคใหม

3. ผลวเคราะหมาตรฐานการเรยนรของนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตชนปท 1

ผลการวเคราะห พบวา มาตรฐานการเรยนรของนกศกษาพยาบาลศาสตรบณฑตชนปท 1 ตามมาตรฐานคณวฒอดมศกษา ในรายวชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย วชา สงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและวชา ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย ตองการพฒนาการเรยนรของนกศกษามากทสด คอ ทกษะความรและทกษะทางปญญา ทกษะความรนนมงเนนใหนกศกษามความรและความเขาใจในสาระสาคญของมนษยและพนฐานของมนษย รวมทงพฤตกรรม ความคด และการเรยนร ความสามารถในการดารงชวตของมนษย สวนทกษะทางปญญามงเนนใหนกศกษาตระหนกรในศกยภาพ สงทเปนจดออนของตนเพอพฒนาตนเองใหมความสามารถเพมมากขน สามารถนาไปสการปฏบตการพยาบาล การสอน การแสวงหาความรทมประสทธภาพและการเปนผนาทเขมแขง สามารถสบคนและวเคราะหขอมลจากแหลงขอมลทหลากหลาย สามารถนาขอมลและหลกฐานไปใชในการอางองและแกไขปญหาอยางมวจารณญาณ

233

4. ผลการศกษาสภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก พบวา กลมตวอยางเปนอาจารยพยาบาลจานวน 246 คน อายระหวาง 41-45 ป สวนใหญสาเรจการศกษาระดบปรญญาโท รอยละ 81.70 มประสบการณการทางานในวทยาลยพยาบาลระหวาง 16-20 ป รอยละ 60.57 สวนใหญ มการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการแบบ Fragmented Model วชา รอยละ 67.48 ผลการวเคราะหขอมลสรปได ดงน

สภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ภาพรวมอยในระดบปานกลาง ดานการวางแผนและพฒนาหลกสตร มปญหามากทสด รองลงมา คอ ดานการวดและประเมนผล ดานการใชสอการเรยนการสอน มปญหานอยทสด

5. ขอมลจากการสนทนากลม ปญหา อปสรรคเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร และแนวทางแกไข พบวา ดานผสอน คอ การบรหารจดการเวลา ชวงเวลาสอน อาจารยตดประชม มภาระงานนเทศนกศกษาชนปอน ดานผเรยน คอ มกจกรรมนอกเวลาจานวนมาก ดานสงแวดลอม คอ บรรยากาศในหองเรยนแออด มนกศกษาจานวนมาก และดานสงเกอหนนการเรยนการสอน คอ งบประมาณสนบสนนการจดทาโครงการ แนวทางแกไข ดานผสอน คอ จดสรรเวลาในการพบนกศกษานอกเวลา เพมชองทางการตดตอสอสารกบนกศกษา เชน e-mail, line ผสอนมความเชยวชาญเฉพาะสาขา หารปแบบการสอนทนาสนใจและสรางบรรยากาศในการเรยนการสอนเพอไมใหผเรยนเกดความเบอหนายในขณะเรยน มอบหมายงานแบบบรณาการรายวชาเพอลดจานวนชนงาน จดบรณาการหวขอทมเนอหาใกลเคยงกน เขากลมภาคทดลอง สถาบนการศกษาจดสรรภาระงานไมใหทบซอนกน

แนวทางแกไข ดานผเรยน คอ นดเวลาเขาพบอาจารยลวงหนาและพบอาจารยพรอมกน ทงกลมเพอความเขาใจทตรงกน ขณะเรยนในหองเรยนควรมความตงใจ และจรงจงกบการเรยน มสมาธและไมพดคยในระหวางเรยน รวมทงและซกถามเมอมขอสงสย บรหารจดการเวลาใหมประสทธภาพทงเรองการเรยนและการทากจกรรม แนวทางแกไข ดานการจดการเรยนการสอน คอ ประชมผรบผดชอบและผสอนวางแผนบรณาการวชาใหชดเจนมากขน สถาบนการศกษาจดสมมนาผสอนใหเขาใจการจดการเรยน การสอนแบบบรณาการ แนวทางแกไข ดานสงแวดลอม คอ จดสรรหองเรยนใหเหมาะสมกบจานวนนกศกษา แนวทางแกไข ดานสงเกอหนนการเรยนการสอน คอ ผรบผดชอบวชาเสนองบประมาณไปยงคณะกรรมการบรหารวชาการ สถาบนการศกษามอบหมายใหคณะกรรมการบรหารวางแผนและ

234

ตอนท 2 การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของสาหรบนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก มวตถประสงคเพอการบรณาการการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการจดการความร สงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ประกอบดวย องคประกอบท 1 หลกการของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล เพอสงเสรมความสามารถในการเรยนรของนกศกษาพยาบาล มหลกการ คอ การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง โดยเชอมโยงเนอหาสาระทมความเกยวของกนมาสมพนธใหเปนเรองเดยวกนอยางมความหมาย และจดกจกรรมการเรยนรใหผเรยนเกดความรความเขาใจในลกษณะทเปนองครวม เนนใหผเรยนสรางความรความเขาใจดวยตนเองจากความรเดมทมอย โดยผเรยนมปฏสมพนธระหวางกน มการเรยนรดวยการปฏบต มการวเคราะหสถานการณปญหา แกปญหาจากกจกรรมการเรยนร และสะทอนความคดในการแกปญหาอยางสมเหตสมผลนาไปสการสรางความรใหม องคประกอบท 2 วตถประสงคของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล เพอการบรณาการการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการจดการความร สงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน องคประกอบท 3 ผลลพธการเรยนรทคาดหวงของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล เพอใหนกศกษามการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนและมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน องคประกอบท 4 กระบวนการเรยนการสอนการจดการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการจดการความรมสวนประกอบดงน

รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอ

235 พฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล นผวจยไดพฒนารปแบบโดยการศกษาหลกการ แนวคดนกวชาการทหลากหลาย อาทเชน ขน (บณฑต ฉตรวโรจน, 2550; ปยะนาถ บญมพพธ, 2551; รฐกรณ คดการ, 2551; เกยรตศกด พนธลาเจยก, 2552; สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2552; เบญจวรรณ ศรโยธนและชตมา มาลย, 2553; อบล สทธเนยมและคณะ, 2553; มลลกา มากรตน, 2554; Gustafson, K. , 2003; Hsia, Lin, Wu, & Tsai. , 2006; Haslind, A.Sarinah, A., 2009; Tavallae R, Rashidi M.M. , 2011; SaadeR,Nebebe F., and Mak T. , 2011; Ramakrishnan K. and Yasin N.M., 2012) ทงในและตางประเทศและไดสงเคราะหเปนรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ไดการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร 6 ขนตอนทเรยกวา “ PCK MODEL” ประกอบดวย การกาหนดความร (Knowledge Identification) , การสบคนความร (Knowledge Capture), การสรางความร (Knowledge Creation), การจดเกบความร (Knowledge Storing), การแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Sharing), การประเมนผลความร (Knowledge Evaluation) มรายละเอยด ดงน

หลกการ วตถประสงค ผลลพธการเรยนร กจกรรมการเรยนการสอนม 5 ขนตอน คอ ขนเตรยมความพรอม (P:Preparation) ขนเรยนร (A:Analysis) ขนสะทอนความคด (R:Reflection ) ขนสรางความร(C: Construction )และขนประเมนผล (E: Evaluation )

กจกรรมการเรยนการสอน ม 5 ขนตอน คอ 1.ขนเตรยมความพรอมสาหรบการเรยนร (P: Preparation) ผสอนเตรยมความ

พรอมของผเรยน โดยแจงวตถประสงคการเรยนรในแตละเนอหา เตรยมความพรอมเกยวกบวธการเรยน กจกรรมการเรยนการสอนในแตละขนตอนและชแนะสอและแหลงเรยนรและบทบาทของผเรยนและสมาชกกลมและกระตนความสนใจผเรยนโดยใชสถานการณ

2. ขนเรยนร (A: Analysis) ผสอนทบทวนความร ทกษะทเกยวของกบการเรยนรเรองใหม แบงกลมผเรยนเปนกลมยอย (10-11 คน) เรยนรเปนรายกลม ผสอนจดการเรยนรโดยใชวธการเรยนรทเหมาะสมกบลกษณะเนอหา โดยใชกระบวนการจดการความร 6 ขนตอนมรายละเอยด ดงน

2.1 ขนตอนการกาหนดความร (Knowledge Identification) การกาหนดความร เปนการกาหนดความรทตองการของสมาชกในชนเรยนทม ลกษณะเปนชมชนนกปฏบต (Community of Practices : CoPs) ซงมความสนใจในเรองเดยวกน โดยใหการกาหนดความรเกดจากความตองการของสมาชกทงหมดเปนสาคญ เพอความรนนจะเปน ประโยชนตอสมาชกทกคนและสอดคลองตามความตองการของสงคม

236

2.2 ขนตอน การสบคนความร (Knowledge Capture) การสบคนความร เปนกระบวนการศกษา คนควา สบเสาะ เพอใหไดมาซง ความรทงทเปนความรภายในบคคล และความรภายนอกบคคล โดยอาศยเครองมอและวธการตาง ๆ

2.3 ขนตอนการสรางความร (Knowledge Creation) การสรางความรเปนกระบวนการทสมาชกผดาเนนการจดการความรไดทาการ วเคราะหความรทไดจากขนตอนการสบคนความร และสงเคราะหความรโดยการสรางความรให ใหมดวยตนเอง และการแลกเปลยนเรยนรรวมกน

2.4 ขนตอนการจดเกบความร (Knowledge Storing) การจดเกบความรเปนกระบวนทสมาชกผดาเนนการจดการความร ทาการจดเกบ หรอบนทกความรใหมทไดสรางขนใหอยในลกษณะความรภายในบคคลและความรภายนอกบคคล โดยจดเกบหรอบนทกในสอและเทคโนโลยประเภทตาง ๆ

2.5 ขนตอนการแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Sharing) การแลกเปลยนเรยนร เปนกระบวนการทสาคญในการนาความรใหมทสรางและ จดเกบมาแลกเปลยนความรซงกนและกน ทาใหเกดการตอยอดความรใหสงขน ขยายฐานความร และเผยแพรความร ตลอดจนการนาความรไปประยกตใชใหกวางขวางและมประโยชนมากขน การแลกเปลยนเรยนรจะอาศยวธการสอสาร รปแบบการสอสารและเทคโนโลยประเภทตาง ๆ ใน การดาเนนการ

2.6 ขนตอนการประเมนผลความร (Knowledge Evaluation) การประเมนผลความรเปนกระบวนการวดผลและประเมนผล ทงการประเมน ตนเอง (Self-assessment) การประเมนตามสภาพจรง (Authentic Assessment) การประเมนความร การประเมนกระบวนการ การตดตาม ทงนสามารถประเมนผลระหวางดาเนนการ (Formative Evaluation) และ ประเมนผลหลงการดาเนนการ (Summative Evaluation) เพอใหทราบการจดการ ความร การไดมาซงความรทตองการของสมาชกและสงคมมประสทธภาพและประสทธผลอยางไร มากนอยเพยงใด และมความคดเหนเปนอยางไร

3. ขนสะทอนความคด (R: Reflection) ผเรยนแลกเปลยนเรยนรดานเนอหา ดานทกษะตางๆทใชในการเรยนร เชน ทกษะการวเคราะห ทกษะสะทอนคดในการแกปญหาของตนเองและของเพอน จากการเรยนรดวยโจทยสถานการณทกาหนดเชอมโยงความรบรณาการเปนความรใหมหรอประยกตใชในสถานการณอน

4. ขนสรางความร (C: Construction) ผเรยนรายกลม นาความรหรอขอมลทไดจากการเรยนร (A: Analysis) และขนสะทอนความคด (R: Reflection) มาอภปรายรวมกนสรปความคดรวบยอดและใหผเรยนแสดงผลงานทเกดจากการแลกเปลยนเรยนรทหลากหลาย

237

5. ขนประเมนผล (E: Evaluation)โดยผสอนวดและประเมนผลความสามารถทงกอนเรยนและหลงเรยนตามเกณฑทกาหนด

องคประกอบท 5 ระบบสงคม (social system) รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล มระบบสงคม ดงน ผเรยนเรยนรจากการคดวเคราะหดวยตนเองและผอน การมปฏสมพนธและแสวงหาแหลงเรยนรหลากหลายชองทาง โดยมผสอนเปนผแนะนาและเสรมตอทกขนตอน

องคประกอบท 6 ระบบสนบสนน (support system)ผบรหารใหการสนบสนน สงเสรม ชวยเหลอในดานตาง ๆ เชน แหลงเรยนรทเกยวของเพอใหผเรยนคนหาขอมลจากทรพยากรทมอยบนเวบไซด เพอใหผเรยนสามารถสบคนขอมลตางๆ ทวโลกผานเครอขายอนเทอรเนตโดยคนจากแหลงบรการคนหา (Search Engine) ตางๆ การออกแบบเวบสาหรบการตดตอสอสารการแบงปน แลกเปลยนเรยนรและการนาเสนอขอมลหรอขอสรปทไดจากความรนาเสนอความรในชองทางตางๆคอ face book KMSN1 และhttp://www.classstart.org/classes/7834 เปนตน ใหเหมาะสมและเพยงพอ เพอใหการจดการเรยนการสอนเกดประสทธภาพและประสทธผล และผเรยนเกดความสามารถในการเรยนรตามวตถประสงคทกาหนดไว

องคประกอบท 7 เงอนไขการนารปแบบการเรยนการสอนไปใช ผลสาเรจของการนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ไปใชใหเกดประสทธภาพนน ตองพจารณาเงอนไขทสาคญ ดงน

1. ผบรหารสถานศกษา ผบรหารสถานศกษา ตองเหนความสาคญและความจาเปนของการการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรและสงเสรมใหผสอนจดการเรยนการสอนในรปแบบทผวจยพฒนาขน

2. ผสอน 2.1 ผสอนตองมความรความเขาใจรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดย

ใชกระบวนการจดการความร หลกการ แนวคด กระบวนการในการจดกจกรรมการเรยนรและกลวธในการเรยนทเกยวของ รวมถงบทบาทผสอน และสามารถปฏบตตามหลกการ แนวคด และกระบวนการดงกลาวไดอยางถกตอง เหมาะสม

2.2 เนองจากรปแบบการเรยนการสอน ตองจดการเรยนการสอนเปนทม (team teaching) ดงนนตองมทมผสอนอยางนอย 5 คน ซงทกคนจาเปนตองมความเชยวชาญในเนอหาเปนอยางด

2.3 การจดกลมผเรยน ควรจดเปนกลมยอย โดยจดคละตามคะแนนเฉลยสะสมซงในกลมควรประกอบดวยผเรยนทมคะแนนเฉลยสะสม สง : ปานกลาง : ตา

238

3. ผเรยน ผเรยนเปนนกศกษาพยาบาลศาสตรชนปท 1 เรยนในหมวดวชาการศกษาทวไป กลมพนฐานวชาชพ มจดมงหมายรายวชาเกยวเนองสมพนธกน

2. หลงจากน นผวจยนารางรปแบบไปใหผทรงคณวฒ 5 ทาน ตรวจสอบคณภาพโดยประเมนความเหมาะสมและความสอดคลองของรปแบบ ผลการประเมนคณภาพพบวา คะแนนเฉลยรวมอยในระดบมาก (คะแนนเฉลย 4.35) คะแนนเฉลยสงสดอยในระดบมากทสด คอ การดาเนนการตามกระบวนการจดการเรยนการสอนของรปแบบ แตละขนตอนมความสอดคลองตอเนองสมพนธกน (คะแนนเฉลย 4.67) คะแนนเฉลยตาสด อยในระดบมาก คอ ระบบชมชน มความสอดคลองกบวตถประสงคของรปแบบ (คะแนนเฉลย 3.67) เมอพจารณาในรายขอ พบวา คะแนนเฉลยสวนใหญ อยในระดบมาก (คะแนนเฉลยตงแต 3.67-4.44)

ตอนท 3 ประสทธผลของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล สถาบนพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

1. คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล พบวา คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลโดยรวมกอนการทดลองอยในระดบปานกลาง ( = 3.22)และหลงการทดลองเพมขนอยในระดบ ดมาก ( = 3.71) เมอพจารณาคาเฉลยรายดานกอนการทดลอง พบวา คาเฉลยดานคณธรรมจรยธรรม ดานความร ดานทกษะทางปญญา ดานทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ ดานทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศและดานทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนอยในระดบปานกลางทกดาน ( = 3.30,3.01,3.25,3.43,3.04 และ 2.80 ตามลาดบ) คาเฉลยรายดานหลงการทดลองดานคณธรรมจรยธรรม ดานความร ดานทกษะทางปญญา ดานทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ ดานทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศและดานทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน เพมขนอยในระดบดถงดมากทกดาน( = 3.80,3.49,3.74,3.95,3.50 และ 3.24 ตามลาดบ) เมอพจารณารายดาน พบวา

x

x

x

x

งดานคณธรรมจรยธรรม โดยรวมกอนการทดลองอยในระดบปานกลา ( x = 3.30) และหลงการทดลองเพมขนอยในระดบดมาก ( x = 3.80)

ดานทกษะความร โดยรวมกอนการทดลองและหลงการทดลองอยในระดบปานกลาง ( = 3.01และ3.49 ตามลาดบ) x

239

ดานทกษะทางปญญา โดยรวมกอนการทดลองอยในระดบปานกลาง ( = 3.25) และหลงการทดลองเพมขนอยในระดบดมาก ( = 3.74)

x

x

ดานทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบโดยรวมกอนการทดลองอยในระดบปานกลาง ( =3.43) และหลงการทดลองเพมขนอยในระดบดมาก ( = 3.95) x x

ดานทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศโดยรวมกอนการทดลองอยในระดบปานกลาง ( =3.04) และหลงการทดลองเพมขนอยในระดบด ( =3.50)

x

x

ดานทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน กอนการทดลองอยในระดบปานกลาง ( =3.24) และหลงการทดลองเพมขนอยในระดบดมาก ( =3.80) x x

2. คาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากลมตวอยาง คาเฉลยผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากลมตวอยางกอนและหลงทดลอง พบวา

นกศกษาทเรยนดวยรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชน มคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน ( = 27.03) สงกวากอนเรยน ( = 21.10) อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

x x

3. คาเฉลยการประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน คะแนนการประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน เปนการประเมนโดยใชแบบประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชนโดยอาจารยพยาบาล 5 ทาน ผลการศกษาพบวา คะแนนเฉลยคณภาพของผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชนคะแนนเฉลยสงสดอยในระดบสง ( = 10.16) และคะแนนเฉลยตาสดอยในระดบปานกลาง ( = 9.02) x x

ผลงานสรางสรรคเพอพฒนาสงคมของนกศกษาพยาบาลชนปท 1 มทงหมด 8 โครงการเปนโครงการทแกปญหาชมชนในสถาบน 4 โครงการ คอ 1)โครงการแยกขยะลงถง พาสมหวงไดโชค 2)โครงการกลนชนใจ ตะไครหอมไลยง 3)โครงการพระจอมเกลารวมใจ รจกใช รจกทง 4)โครงการปลก เปลยน ปรบ กลบน าเสย อยางย งยน และเปนโครงการทแกปญหาชมชนนอกสถาบน 4 โครงการ คอ 1)งานสานหรรษา เพมมลคาสนคา OTOP ลดภาวะโลกรอน 2)โครงการชาวประชารวมใจ วดธงชยพฒนา 3)โครงการชมชนปลอดภย ใสใจแยกขยะ 4) ชมชนหางไกลโรค ดวยการบรโภคผกปลอดสารพษ

240 4. ผลสมฤทธการเรยนการสอนแบบบรณาการ

ผลการทดสอบผลสมฤทธหลงไดรบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร มนกศกษาผานเกณฑ รอยละ 83.70

5. คาเฉลยความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

5.1 คาเฉลยความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนกสาหรบนกศกษากลมตวอยางหลงการทดลอง รวมทกดานอยในระดบมาก ( = 4.45) เมอพจารณารายดาน พบวา คาเฉลยสงสดอยในระดบดมาก คอ ชวยใหมการปฏบตงานรวมกนเปนทมและสามารถนาความรและทกษะทได ไปประยกตใชในสถานการณอนได ( = 4.61 และ4.53 ตามลาดบ) คาเฉลยตาสดอยในระดบมาก คอ ระยะการวางแผนการใชกระบวนการจดการความร และการจดการเรยนร มความเหมาะสม ( = 3.85)

x

x

x

5.2 ผลการศกษาบนทกความคดเหนของนกศกษา ดานความพงพอใจของนกศกษาโดยรวม พบวา ผรวมสนทนากลมใหความคดเหนเกยวกบรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร ดงขอมลจากการสนทนากลม ตอไปน 5.2.1 เปนการจดการเรยนรทสงเสรมกระบวนการเรยนรของนกศกษา เปนการจดการเรยนรทเปนระบบโดยเฉพาะในการใชกระบวนการจดการความร กระตนการคดวเคราะห

5.2.2 เปนการจดการเรยนรทชวยใหสามารถประยกตใชความรไปใชในสถานการณอนๆ ได ขอมลในสถานการณทใชกระบวนการจดการความร เปนขอมลเหตการณทสามารถเกดขนไดในชวตประจาวน จงเปนการเรยนรทชวยใหนกศกษาสามารถนาไปประยกตใชได

5.2.3 เปนการจดการเรยนรทสงเสรมใหมการเรยนรรวมกน กจกรรมการเรยนร ทแบงนกศกษาออกเปนกลมยอย และมอบหมายใหนกศกษารวมกนคด อภปราย และตดสนใจรวมกน สงเสรมใหเกดการแลกเปลยนเรยนร และเรยนรไดดยงขน รวมทงการใชสอเทคโนโลยใหเปนประโยชน

5.2.4 เปนการจดการเรยนรทจงใจใหเกดการพฒนา กจกรรมทใชสถานการณเปนกรณศกษาทสามารถนาไปประยกตใชไดจรง เปนการกระตนความสนใจของนกศกษา ทาทายใหคด เกดความรสกสนกสนาน อยากเรยนร

241

ตอนท 4 การประเมนประสทธผลของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก จากประสทธภาพของรปแบบและการวเคราะหขอมล สามารถสรปแนวทางการปรบปรงรปแบบไดดงน

เพมรายละเอยดของการปฏบตและปรบระยะเวลาการดาเนนกจกรรม ไดแก สาระการเรยนรบรณาการ KM 1 วเคราะหขาว เพมระยะเวลาการจดกจกรรม เนองจากเปนสถานการณแรกทให

นกศกษาฝกคดวเคราะห เพอใหไดขอสรปของการ กาหนดความร อาจารยประจากลมตองชแนะแนวทางการวเคราะหใหชดเจน เชอมโยงเนอหาจากรายวชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย สงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย ในบททนามาบรณาการเพอทจะดาเนนขนตอนตอไปได

KM 3 บณฑตกบสงคม ธรรมชาตและสงแวดลอม เลอกสถานการณทเกยวของกบ สภาพสงคมปจจบน ธรรมชาตและสงแวดลอมทถกทาลาย เปนปญหาทไมใหญเกนไปเพอนกศกษาสามารถหาแนวทางแกไขปญหาได

KM 4 จตใจด ชวตด สงคมด เลอกสถานการณทเกยวของกบพฤตกรรมของมนษย ทงในทางบวกและทางลบ อาจารยประจากลมชแนะใหวเคราะหถงจตใจของมนษย

KM 5 การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน เพมระยะเวลาในการดาเนนโครงการและใหอาจารยประสานงานกบเจาหนาทในการเบกอปกรณในการจดทาโครงการ เพราะจะทาใหการดาเนนโครงการลาชา

คมอ การใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของสาหรบนกศกษาพยาบาล จดเรยงลาดบเนอหาสรปเปนแนวคดทใชในการจดกจกรรมและรายละเอยดในการจดกจกรรมไวดวยกนเพอสะดวกในการใชงานและผสอนเขาใจไดงายขน

รปแบบ การเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของสาหรบนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ทปรบปรงแลว ประกอบดวย หลกการ วตถประสงค ผลลพธการ

242

ตอนท 5 ถอดบทเรยนการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล จากการถอดบทเรยนจะเหนไดวา ปจจยนาเขา ปจจยทนาเขาไปสความสาเรจ คอ มผรบผดชอบวชาทชดเจน มการออกแบบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการในวชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย วชา สงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและวชา ศลปะวทยาเพอการพฒนามนษย บรณาการในหวขอการเรยนการสอนภาคทดลองและบรณาการเวลา โดยไดเวลาจดทาโครงการเพมจากเดมอก 9 ชวโมง จากเดม 15 ชวโมง รวมเปน 24 ชวโมง เพอใหนกศกษาไดมเวลาในการดาเนนโครงการมากยงขน มอาจารยทปรกษาโครงการมประสบการณการสอนในสาขาทเกยวของมากกวา 15 ป ทงระดบดษฎบณฑตและมหาบณฑตทาใหสามารถนาความรทไดเรยนมาใชในการเรยนการสอนและใหคาปรกษากบนกศกษาไดอยางเตมท มแผนการจดการเรยนการสอน (KM action plan) ทพฒนาจากหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต (หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555) ซงผรบผดชอบวชาไดจดทาขนและอาจารยผสอนสามารถนาไปเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนได การมสวนรวมของพระอาจารย อาจารยและบคลากรในวทยาลย อกทงเจาหนาทองคการบรหารสวนตาบลธงชย เจาหนาทจากโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบลธงชย ผนาชมชนและชาวบาน ทาใหเกดการแลกเปลยนเรยนรประสบการณตลอดจนเสนอแนะแนวทางการจดทาโครงการไดเปนอยางด มการบรหารจดการโครงการและการมสวนรวมสมาชกทกคนใหมการดาเนนงานทเปน (PDCA) กระบวนการทนาไปสความสาเรจคอ โครงการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน มกระบวนการดาเนนงานอยางเปนระบบภายใตการกากบดแลของกลมงานวชาการ ผรบผดชอบวชาจดทา km action plan เพอเปนแนวทางใหอาจารยทปรกษามแนวทางการสอนและใหคาปรกษา มการบรณาการการเรยนการสอนแบบบรณาการ 3 รายวชา คอ วชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย วชาสงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและวชา ศลปวทยาเพอการพฒนามนษย เนองจากลกษณะวชามความคลายคลงกน วทยาลยมการสนบสนนใหอาจารย เพมพนประสบการณโดยการไปอบรมเพมเตมความร และเขารวมสมมนาโดยตลอดกระบวนทเปนอปสรรค เนองจากนกศกษาทจดทาโครงการสรางสรรคเพอพฒนาชมชน เปนนกศกษาพยาบาลชนปท 1 ทเขารบการศกษาในเทอมแรก ทาใหนกศกษาตองปรบตวในสถาบนการศกษาใหม ประสบการณและทกษะในการเขาสชมชนยงมนอย บางโครงการมการซ าซอนกนจงตองใหอาจารยทปรกษาแนะแนวทางการทาโครงการใหมความหลากหลายและสามารถพฒนาชมชนไดอยางแทจรง

243

ผลลพธทบงชวาประสบความสาเรจ คอ คนในชมชนใหความรวมมอใหเกดประโยชนไดมากทสดในการสรางความเปลยนแปลงสภาพของทองถนหรอสภาพแวดลอมนนใหดขน ชมชนสามารถแกไขปญหา ตาง ๆ ไดดวยตนเองเปนสวนใหญโดยอาศยความรและกลไกภายในชมชนเอง กาหนดแนวทางการแกไขปญหาโดยอาศยความรวมมอภายในชมชนเปนหลกในดานสงแวดลอมโดยเฉพาะเรองการกาจดขยะ แยกขยะ สามารถจดสรรรายไดทเพมขนจากการจาหนายขวดพลาสตกไปพฒนาชมชนตอไปและมความพงพอใจตอการจดทาโครงการและสามารถนาความรทไดรบจากโครงการไปใชในชวตประจาวน อยในระดบมากรอยละ 73.94 อกทงมชองทางการจาหนายสนคา OTOP เพมขน อภปรายผล จากผลการวจยมประเดนอภปรายผลการวจย ดงน

การศกษาสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

1. สภาพปจจบนเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก ภาพรวมอยในระดบปานกลาง ดานการวางแผนและพฒนาหลกสตร มปญหามากทสด รองลงมา คอ ดานการวดและประเมนผล ดานการใชสอการเรยนการสอน มปญหานอยทสด แสดงใหเหนวา การสบเนองมาจาก พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทมตอการปฏรปการเรยนการสอน สงผลใหมการพฒนาการเรยนการสอนใหมคณภาพมากยงขน โดยมสวนทเกยวของกบการเรยนการสอนทผสอนพงตองพฒนาและปรบเปลยนมแนวทาง 4 ประการคอ 1) การยดหลกผเรยนมความสาคญทสด 2) การสงเสรมใหผเรยนพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ 3) การบรณาการความร ทกษะ คณธรรมและศลปะวฒธรรม และ 4) แนวการจดการศกษา ผสอนจะตองมการพฒนาทศนคตกระบวนการสอนโดยคานงถงองคประกอบทสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต (วลลภา เทพหสดน ณ อยธยา, 2544) ซงสอดคลองกบการศกษาของ นฐชญา ครเจรญ (2550) พบวา ผสอนมการปรบเจตคตดานการสอนดวยการเปลยนเจตคตทตองทางานเปนทมในการวางแผนเนอหาวชาและกระบวนการบรณาการ ผเรยนมปฏสมพนธทางสงคมในสถานการณจรงจากการคนควาดวยตนเองและไดเรยนรแบบรวมมอ แตนกศกษายงคงประสบปญหาในการสบคนขอมล ขาดเวลาในการทางานรวมกน ขาดทกษะและความเชอมนในการฝกปฏบตงานเปนกลม สงทสาคญในการนาหลกสตรบรณาการไปใช คอ ขนตอนทเปนระบบในการบรณาการระหวางกระบวนการพยาบาลกบกลมวชาชพ อยางไรกตาม

244

ซงจากการประเมนคณภาพการศกษาของวทยาลยพยาบาล ในสงกดสถาบนพระบรมราชชนก ดวยเทคนคการวเคราะห SWOT Analysis ของ เยาวลกษณ มหาสทธวฒน และปณณธร ชชวรตน (2550) พบวา วทยาลยแตละแหงมจดแขงหรอจดเดนทแตกตางกนไป แตอยางไรกตามโดยภาพรวมวทยาลยพยาบาลมจดออนทตองพฒนา ในสวนงานการจดการเรยนการสอน พบวา ไมมระบบการคนหาและวเคราะหปญหาทเกยวของกบนกศกษา วธการในการจดการเรยนการสอนตามความแตกตางของผเรยนและกระตนใหนกศกษามสวนรวมยงไมชดเจน กระบวนการวจยในชนเรยนมนอย และการมสวนรวมของผมสวนไดสวนเสยยงไมมระบบชดเจน

ผลจากการประเมนวทยาลยพยาบาลของคณะกรรมการประเมนคณภาพภายในของสถาบนพระบรมราชชนก พบวา มวทยาลยบางแหงไดรบรางวลในฐานะทเปนสถาบนทมการปฏบตทด (good practice) เฉพาะดาน ไดแก ดานการวจยและงานสรางสรรค การใหบรการวชาการ การพฒนาศกยภาพฐานขอมลเพอการบรหารการเรยนการสอนและการวจย กระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ โดยเฉพาะการเรยนรจากการปฏบตและประสบการณจรง ซงสงผลใหมการพฒนาและปรบปรงอยางตอเนอง (ลลล ศรพรและเบญจวรรณ ทมสวรรณ, 2555)

2. อปสรรคเกยวกบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของวทยาลยพยาบาล พระจอมเกลา จงหวดเพชรบร ดานผสอน คอ การบรหารจดการเวลา ชวงเวลาสอน อาจารยมภาระการประชม, มภาระงานนเทศนกศกษาชนปอน ดานผเรยน คอ มกจกรรมนอกเวลาจานวนมาก ดานสงแวดลอม คอ บรรยากาศในหองเรยนแออด มนกศกษาจานวนมาก และดานสงเกอหนน การเรยนการสอน คอ งบประมาณสนบสนนการจดทาโครงการ

ซงสมพนธกบการศกษาของ วชต สรตนเรองรองและคณะ (2554: 2) พบวาปญหาการจดการเรยนการสอนของคณาจารยมหาลยบรพา พบมากทสดคอ ไมมเวลาเตรยมการสอนเนองจาก

245

การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล นผวจยไดพฒนารปแบบโดยการศกษาหลกการ แนวคดนกวชาการทหลากหลาย อาทเชน ขน (บณฑต ฉตรวโรจน, 2550; ปยะนาถ บญมพพธ, 2551; รฐกรณ คดการ, 2551; เกยรตศกด พนธลาเจยก, 2552; สานกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2552; เบญจวรรณ ศรโยธนและชตมา มาลย, 2553; อบล สทธเนยมและคณะ, 2553; มลลกา มากรตน, 2554; Gustafson, K. , 2003; Hsia, Lin, Wu, & Tsai. , 2006; Haslind, A.Sarinah, A., 2009; Tavallae R, Rashidi M.M. , 2011; SaadeR,Nebebe F., and Mak T. , 2011; Ramakrishnan K. and Yasin N.M., 2012) ทงในและตางประเทศและไดสงเคราะหเปนรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ไดการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร 7 ขนตอนทเรยกวา “ PCK MODEL” มองคประกอบ คอ 1. หลกการ 2. วตถประสงค 3. ผลลพธการเรยนร 4.กจกรรมการเรยนการสอนประกอบดวย 5 ขนตอนและใชกระบวนการจดการความรในการทากจกรรม 5.ระบบสงคม 6.ระบบสนบสนน และ 7.เงอนไขการนารปแบบการเรยนการสอนไปใชซงมรายละเอยด ดงน องคประกอบท 1 หลกการของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล เพอสงเสรมความสามารถในการเรยนรของนกศกษาพยาบาล มหลกการ คอ การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง โดยเชอมโยงเนอหาสาระทมความเกยวของกนมาสมพนธใหเปนเรองเดยวกนอยางมความหมาย และจดกจกรรมการเรยนรใหผเรยนเกดความรความ

246

องคประกอบท 2 วตถประสงคของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล เพอการบรณาการการเรยนการสอนโดยใชกระบวนการจดการความร สงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน องคประกอบท 3 ผลลพธการเรยนรทคาดหวงของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล เพอใหนกศกษา มการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนและมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน องคประกอบท 4 การจดการเ รยนการสอนโดยใชกระบวนการจดการความ ร มสวนประกอบดงน

การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร 6 ขนตอน คอ การกาหนดความร (Knowledge Identification) , การสบคนความร (Knowledge Capture), การสรางความร (Knowledge Creation), การจดเกบความร (Knowledge Storing), การแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Sharing), การประเมนผลความร (Knowledge Evaluation) มรายละเอยด ดงน

กจกรรมการเรยนการสอนม 5 ขนตอน คอ 1.ขนเตรยมความพรอมสาหรบการเรยนร (P: Preparation) ผสอนเตรยมความ

พรอมของผเรยน โดยแจงวตถประสงคการเรยนรในแตละเนอหา เตรยมความพรอมเกยวกบวธการเรยน กจกรรมการเรยนการสอนในแตละขนตอนและชแนะสอและแหลงเรยนรและบทบาทของผเรยนและสมาชกกลมและกระตนความสนใจผเรยนโดยใชสถานการณ

2. ขนเรยนร (A: Analysis) ผสอนทบทวนความร ทกษะทเกยวของกบการเรยนรเรองใหม แบงกลมผเรยนเปนกลมยอย (10-11 คน) เรยนรเปนรายกลม ผสอนจดการเรยนรโดยใชวธการเรยนรทเหมาะสมกบลกษณะเนอหา

3. ขนสะทอนความคด (R: Reflection) ผเรยนแลกเปลยนเรยนรดานเนอหา ดานทกษะตางๆทใชในการเรยนร เชน ทกษะการวเคราะห ทกษะสะทอนคดในการแกปญหาของตนเองและของเพอน จากการเรยนรดวยโจทยสถานการณทกาหนดเชอมโยงความรบรณาการเปนความรใหมหรอประยกตใชในสถานการณอน

247

4. ขนสรางความร (C: Construction) ผเรยนรายกลม นาความรหรอขอมลทไดจากการเรยนร (A: Analysis) และขนสะทอนความคด (R: Reflection) มาอภปรายรวมกนสรปความคดรวบยอดและใหผเรยนแสดงผลงานทเกดจากการแลกเปลยนเรยนรทหลากหลาย

5. ขนประเมนผล (E: Evaluation)โดยผสอนวดและประเมนผลความสามารถทงกอนเรยนและหลงเรยนตามเกณฑทกาหนด

ประสทธผลของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

จากการนารปแบบทพฒนาขนไปทดลองใชเปนเวลา 15 สปดาห พบวาคาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลทงโดยรวมและรายดานหลงทดลองสงกวากอนทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และคาเฉลยการประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน อยในระดบปานกลางถงสง สอดคลองกบการศกษาทผานมาของนงณภทร รงเนยและคณะ (2557) ซงพบวาการใชรปแบบการเรยนการสอนทเนนการสงเสรมใหนกศกษาไดคดวเคราะหและจดทาโครงการเพอแกปญหาสงคมในและนอกสถาบน ทาใหนกศกษามสมรรถนะสรางสรรคผลงานเพอพฒนาสงคมเพมขน

การจดการเรยนการสอนทผวจยไดวเคราะหมาตรฐานการเรยนรและนามาจดหวขอการเรยนการสอนใหมแบบบรณาการไดทงหมด 5 หวขอและใชการใชกระบวนการจดการความร 6 ขนตอนทสอดแทรกอยในกจกรรมการเรยนการสอนพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนหลงไดรบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ซงสอดคลองกบ พระนนท จระยงมงคล (2551) ไดศกษาเรองแบบจาลองการเรยนการสอนแบบบรณาการเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการแกปญหาทางการพยาบาลของนกศกษาพยาบาลในสงกดสถาบนพระบรมราชชนก พบวาแบบจาลอง 6S Success Learning Model นกศกษาทเรยนดวยแบบจาลองและเรยนดวยแบบปกตมคะแนนของแบบทดสอบและทกษะการแกปญหาทางการพยาบาลกอนการเรยนไมแตกตางกน

นกศกษามความพงพอใจในรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการทพฒนาขนรวมทกดานอยในระดบมาก และพบวารปแบบทพฒนาขนชวยใหมการปฏบตงานรวมกนเปนทม สามารถนาความรและทกษะทได ไปประยกตใชในสถานการณอนได ซงสอดคลองกบการศกษาของ กนก สารสทธธรรม (2551) พบวา …

248

การใชกระบวนการจดการความรในการจดการเรยนการสอน รปแบบการจดการเรยนการสอนแบบการจดการความรเพอเสรมสรางสมรรถนะการสอน รปแบบการสอนบนเวบโดยใชกลยทธการจดการความรรายวชาเทคโนโลยการศกษา การใชกระบวนการจดการความรตอการปฏบตการพยาบาลวชาปฏบตหลกการและเทคนคการพยาบาล การประยกตใชการจดการความรดวยแบบจาลองปลาทในการปฏบตงานสรางเสรมสขภาพชมชน เปนตน ผลการวจยสวนใหญพบวาการประยกตใชกระบวนการจดการความรชวยพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนและเพมความสามารถในการปฏบตทกษะตางๆได (บณฑต ฉตรวโรจน, 2550; ปยะนาถ บญมพพธ, 2551; รฐกรณ คดการ, 2551; มลลกา มากรตน, 2554; อบลสทธเนยมและคณะ, 2553 Gustafson, 2003; Ramakrishnan and Yasin, 2012) เมอเทยบกบการเรยนการสอนตามรปแบบการสอนปกต เชน การบรรยาย การอภปราย พบวากลมทดลองทใชกระบวนการจดการความรมความสามารถในการปฏบตทกษะการพยาบาลสงกวากลมควบคมทไดรบการสอนตามปกต (อบล สทธเนยมและคณะ, 2553) นอกจากนเบญจวรรณ ศรโยธนและชตมา มาลย (2553) ศกษาวจยพบวา นกศกษาพยาบาลสามารถพฒนานวตกรรมโดยใชกระบวนการจดการความรไดสงเสรมการพฒนาสมรรถนะดานการสรางสรรคผลงานชวยใหสรปประเดนในการอภปรายผลไดดงน

1. คาเฉลยสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลท งโดยรวมและรายดานหลงทดลองสงกวากอนทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

2. ผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากลมตวอยาง วชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย สงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย หลงไดรบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงสอดคลองกบการศกษาของ มลลกา มากรตน (2554) ซงศกษาเรอง ผลการจดการเรยน การสอนโดยประยกตใชการจดการความรดวยแบบจาลองปลาทตอผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการปฏบตงานสรางเสรมสขภาพชมชนของนกศกษาวทยาลยพยาบาลบรม ราชชนน อดรธาน พบวา คะแนนเฉลยการสอบของนกศกษาหลงการจดการความรสงกวากอนจดการความร และสอดคลองกบการศกษาทผานมาของ กนษฐกานต ปนแกว (2554) ศกษา การพฒนารปแบบการเรยนการสอนบนเวบ โดยใชกระบวนการจดการความร เพอพฒนาความสามารถในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษาปรญญาตร พบวา นกศกษารอยละ 90.90 ทเรยนดวยรปแบบทพฒนาขน มคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนผานเกณฑเกณฑรอยละ 80 ของคะแนนเตม และมคะแนนเฉลยความสามารถในการเรยนรดวยตนเองหลงเรยนสงกวากอนเรยน

249 3. คาเฉลยการประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน อยในระดบปานกลางถงสงสอดคลองกบการศกษาทผานมาจอง มาเรยม นลพนธและคณะ (2549) ศกษาการพฒนารปแบบการครศกษาเชงสรางสรรคและผลตภาพกรณศกษาคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร พบวา รปแบบการสอนแบบตกผลกเนนใหผเรยนรทนนาโลก คดวเคราะห คดสงเคราะห ตกผลกความรจากการศกษาคนควาดวยตนเอง ผเรยนและผสอนมการวางแผนการเรยนรรวมกน มการอภปรายและเสนอผลงาน ผเรยนมพฒนาการขน สวนรปแบบการสอนแบบวจยเนนใหผเรยนหาคาตอบแกปญหาแสวงหาความรและคดคนสงใหม มการลงพนทเพอเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมล มการนาผลการศกษาไปใชสาหรบรปแบบการสอนเชงผลตภาพมงเนนใหผเรยนไดเรยนรและฝกปฏบตรวมกนในสภาพจรง มการทาโครงงาน โครงการจดแสดงเปนนทรรศการและมการวพากษวจารณผลงาน

และสอดคลองกบ เชาวรนทร สใหม (2556) ศกษา ผลของการใชรปแบบการเรยนการสอนเชงผลตภาพทมตอมโนทศนทางธรณวทยาและความสามารถในการสรางแบบจาลองของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน พบวา นกเรยนกลมทดลองมคะแนนเฉลยความสามารถในการสรางแบบจาลองอยในระดบด และยงสอดคลองกบแนวคดการจดการโรงเรยนเชงสรางสรรคและผลตภาพในประเทศสงคโปร ซงกาหนดให “Thinking Schools Learning Nation” สงคโปรมปรชญาทางการศกษา 2 ประการ คอพฒนาปจเจกชนและใหพลเมองมการศกษา มความคดสรางสรรค มทกษะในการคดวเคราะหความรบผดชอบและสายสมพนธอนแขงแกรงตอครอบครว ชมชน และประเทศชาต การจดการเรยนการสอนในสงคโปรจะเนนทกษะการคดการเรยนรอยางตอเนอง นกเรยนเรยนรดวยตนเอง สนบสนนใหนกเรยนพฒนาทกษะทจะเปนนวตกรรมใหม ใช IT เปนแหลงทรพยากรการเรยนร

4. ผลการทดสอบผลสมฤทธหลงไดรบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร มคะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน สงกวากอน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01ซงสมพนธกบฉววรรณ แกวไทรฮะ (2555) ศกษา เรอง การใชบทเรยนปฏบตการสาเรจรป PI_Lab ในการศกษาภาษาองกฤษ เพอการสอความหมายทางเรขาคณต ผลการวจยดานความคงทนในการเรยนรโดยใชบทเรยนปฏบตการสาเรจรป PI_Lab ในการศกษาภาษาองกฤษเพอการสอความหมายทางเรขาคณต พบวา ผเรยนมความคงทนในการเรยนรหลงเสรจสนการเรยน 7 วน และ 30 วน เทากบ รอยละ 88.61 และรอยละ 81.23 ทงนเพราะบทเรยนปฏบตการสาเรจรป สงเสรมใหผเรยนพฒนาตนเองตามความแตกตางระหวางบคคลและไดปฏบตจรงจากการทากจกรรมทใชโปรแกรม Geometer’s Sketchpad ในหองปฏบตการคอมพวเตอรของวทยาลยนานาชาต มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา หรอการใชคอมพวเตอรสวนตวครคณตศาสตร

250

5. คาเฉลยความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของสาหรบนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนกสาหรบนกศกษากลมตวอยางหลงการทดลอง รวมทกดานอยในระดบมาก ซงสอดคลองกบผลการวจยของ Wang and Shih (2003) ทพบวา ผเรยนมเจตคตทางบวกหรอพงพอใจตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการตามหวขอเรอง ซงมการออกแบบหนวยการเรยนอยบนพนฐานของการศกษาแบบองครวม และสอดคลองกบผลการวจยของ ชวนย พงศาพชณและคณะ (2550) ทพบวาผเรยนมความพงพอใจตอการเรยนการสอนแบบบรณาการภายในวชาตามหวขอเรองในระดบสงและสอดคลองกบผลการวจยของ วชรนทร (2550) ทพบวา ผเรยนมความคดเหนตอรปแบบการเรยนรแบบบรณาการอยในระดบมากเปนสวนใหญ และสอดคลองกบผลการวจยของพชรนทร วรรณทว (2551) ทพบวา ผเรยนมความคดเหนทดตอการเรยนการสอนแบบบรณาการ และมาลน จาเนยร สภาพ มเกลดและอมพร เครอเอม (2553) ผลการจดการเรยนการสอน เปนการทางานทเกดจากการมสวนรวมจากประชาชน ปฏบตไดในบรบทจรงของประชาชนและประชาชนเปนฝายไดประโยชน มงเนนพฒนาศกยภาพของประชาชนหรอชมชนในการพงตนเอง จากการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการน ผสอนจะมการพฒนาตนเองเพมมากขนทกครง ดวยการเรยนรไปพรอม ๆ กบผเรยน พฒนาทกษะในการคดวเคราะห รวมถงทกษะในการปรบทศนคต ไดดขนประชาชน ใหความรวมมอเปนอยางดเพราะไดรบความรวมมออยางดจากนกศกษา

5.1 ผลการศกษาบนทกความคดเหนของนกศกษา ดานความพงพอใจของนกศกษาโดยรวม พบวา ผรวมสนทนากลมใหความคดเหนเกยวกบรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร ดงขอมลจากการสนทนากลม ตอไปน 5.1.1 เปนการจดการเรยนรทสงเสรมกระบวนการเรยนรของนกศกษา เปนการจดการเรยนรทเปนระบบโดยเฉพาะในการใชกระบวนการจดการความร กระตนการคดวเคราะห

251

5.1.2 เปนการจดการเรยนรทชวยใหสามารถประยกตใชความรไปใชในสถานการณอนๆ ได ขอมลในสถานการณทใชกระบวนการจดการความร เปนขอมลเหตการณทสามารถเกดขนไดในชวตประจาวน จงเปนการเรยนรทชวยใหนกศกษาสามารถนาไปประยกตใชได

5.1.3 เปนการจดการเรยนรทสงเสรมใหมการเรยนรรวมกน กจกรรมการเรยนร ทแบงนกศกษาออกเปนกลมยอย และมอบหมายใหนกศกษารวมกนคด อภปราย และตดสนใจรวมกน สงเสรมใหเกดการแลกเปลยนเรยนร และเรยนรไดดยงขน รวมทงการใชสอเทคโนโลยใหเปนประโยชน

5.1.4 เปนการจดการเรยนรทจงใจใหเกดการพฒนา เปนกจกรรมทใชสถานการณเปนกรณศกษาทสามารถนาไปประยกตใชไดจรง เปนการกระตนความสนใจของนกศกษา ทาทายใหคด เกดความรสกสนกสนาน อยากเรยนร ขอเสนอแนะ

จากผลการวจยเ รอง การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก มขอเสนอแนะ ดงน

1. ขอเสนอแนะในการนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนกไปใช

การวจยและพฒนานวตกรรมการเพมประสทธภาพขององคกรทางการศกษาดวยการจดการความร เปนปจจยแหงความสาเรจทเหนเดนชดจากองคกรทปฏบตไดดเลศ ไดแก ความพรอมและความมงมนของผบรหารทกระดบ ความเขมแขงและความมงมนของทมแกนนานกจดการความร การเปดใจและการทาความเขาใจเรองการจดการความรของบคลากร ดงนน

1.1 สถาบนการศกษา ควรสนบสนนการนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนกไปใชอยางเปนรปธรรม ดงน

1.1.1 กาหนดในแผนการศกษาทชดเจนสนบสนนการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรในรายวชา การศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย วชา สงคมศกษาเพอการพฒนามนษยและ วชา ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษย และกจกรรมเสรมหลกสตรการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน ในชวงเทอมท 1 ของปการศกษา เนองจาก

252

1.1.2 ปรบปรงหลกสตร โดยจดทาเปนหลกสตรบรณาการในหมวดวชาการศกษาทวไป ซงจะทาใหนกศกษามผลสมฤทธทางการเรยนด มศกยภาพทางวชาการด สามารถวเคราะหปญหาทซบซอนได มการพจารณาไตรตรอง มการใชเหตผลในขนสงได สามารถประยกตใชความรกบชมชน มความสามารถในการแกปญหามเจตคตทดตอชมชน

1.2 อาจารยผสอน ควรสงเสรมการนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนกไปใช โดยปฏบต ดงน

1.2.1 นารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนกไปใช โดยศกษาคมอการใชรปแบบกอนนาไปใช ซงจะมรายละเอยดหวขอการบรณาการทง 3 รายวชา หลกการ วตถประสงค ผลการเรยนรทคาดหวง สาระการเรยนรแบบบรณาการ กระบวนการจดกจกรรมและการประเมนผลทชดเจน ทาใหสามารถนารปแบบไปใชไดอยางมประสทธภาพ และควรมการประชมผสอนลวงหนา โดยเฉพาะสถานการณทใชในแตละครงควรทนสมย เปนปจจบน เชน KM 1 วเคราะหขาว , KM 5 การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน เนองจากการเรยนรเกดเมอผเรยนมปฏสมพนธกบสงแวดลอม การเรยนรไมควรแยกออกจากชวตผเรยน และการเรยนในชนเรยนตามปกต ดงนนจงตองใหความสาคญกบความตองการและความสนใจของผเรยนใหผเรยนเรยนรจากประสบการณเปดโอกาสใหผเรยนเรยนรทจะอยรวมกบเพอนและผอน รทจะสอสารอยางมประสทธภาพ รทจะตดสนใจอยางถกตอง

1.2.2 ประยกตใชรปแบบทพฒนาขนในนกศกษาชนปอน เนองจากนกศกษามประสบการณการเรยนการสอนทงภาคทฤษฎและภาคปฏบตมาแลวจะทาใหเขาใจบทบาทหนาทของพยาบาล และใชกระบวนการจดการความรในแตละขนตอนไดดยงขน เพราะเนนการคดวเคราะหและกระบวนการกลม

1.2.3 ประยกตใชรปแบบทพฒนาขนในรายวชาทางการพยาบาล สามารถจดการเรยนรแบบบรณาการแบบ การบรณาการภายในวชาเดยวกนหรอการบรณาการระหวางวชาตาง ๆ ได ซงจดมงหมายใหผเรยนมงศกษาเพอคดวเคราะหแกปญหา แสวงหาความรอยางเปนองครวม และนาความรทไดไปใชใน ชวตประจาวน โดยจากการบรณาการเชอมโยงจากผสอนคนเดยวได

253

1.3 นกศกษาพยาบาล ควรนากระบวนการจดการความรไปประยกตใชในวชาทางการพยาบาล เพอเปนแนวทางในการวางแผนการเรยนรเพอพฒนาผลการเรยนทมประสทธภาพตอไป

1.4 ชมชน ควรใชหลกความรวมมอและหลกการมอบหนาทรบผดชอบใหพระภกษและผนาชมชนเปนผนาในการดาเนนกจกรรมตางๆ ทาใหคนในชมชนมความรสกเปนเจาของชมชน มความสมครใจและเตมใจทางานเพอชมชนอยางแทจรงและนาความรและดาเนนกจกรรมตางๆอยางตอเนอง 2. ขอเสนอแนะในการนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ไปประยกตใชในวชาชพอน

จากรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ผลการทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากลมตวอยางหลงไดรบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรสงกวากอนเรยน ดงนน สถาบนการศกษาระดบอดมศกษาสามารถนารปแบบทพฒนาขนไปประยกตใชในรายวชาตางๆของสถาบนได โดยทบทวนรายละเอยดของหลกสตร วเคราะหหลกสตรแลวนามาบรณาการจดทาเปนหวขอใหม ซงสามารถนากระบวนการจดการความรไปใชในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการได ทงนเพอประโยชนในการพฒนาคณภาพชวตของนกศกษาซงเปนกาลงของการพฒนาประเทศตอไป

3. ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป

จากผลการวจย ผวจยมขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป ดงน 3.1 ศกษาวจยเพอทดลองใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใช

กระบวนการจดการความรเพอพฒนาความสามารถของผเรยนในดานอนๆ เชน การคดอยางมวจารณญาณ การคดแกปญหา การคดวเคราะห หรอความคดสรางสรรค เปนตน

3.2 ศกษาเปรยบเทยบประสทธผลของการใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล ระหวางการจดการเรยนการสอนทงรายวชากบแยกจดประสงครายบท เพอทดสอบความเหมาะสมของการนาไปใช

3.3 ศกษาผลการทดลองใชรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล โดยบรณาการการจดการเรยนการสอนรวมกบ กระบวนการวจย บรการวชาการและทานบารงศลปวฒนธรรม จะสงผลตอการพฒนานกศกษาใหเกดการเรยนรจากการปฏบตจรงใหนกศกษามประสบการณการทางานตามสภาพจรง เพอพฒนาและเพมพนทกษะการปฏบตงานสมาตรฐานการพยาบาลได

254

รายการอางอง กมลชนก กาเนดนก. (2551). รายงานวจยเรองการพฒนาศกยภาพตนเองของนสตมหาวทยาลย

นเรศวร. กองกจการนสต มหาวทยาลยนเรศวร.

กนษฐกานต ปนแกว. (2554). “การพฒนารปแบบการเรยนการสอนบนเวบ โดยใชกระบวน การจดการความรเพอพฒนาความสามารถในการเรยนรดวยตนเองของนกศกษา ปรญญาตร.” วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

กรองได อณหสต. (2557). การสรางตารางวเคราะหหลกสตรรายวชา. เขาถงเมอ 2 มกราคม. เขาถงไดจาก http://www.ns.mahidol.ac.th/english/th/degree_bns/doc/cop/doc_summary...3pdf

การวเคราะหหลกสตรวชาชพ. (2557). เขาถงเมอ 2 มกราคม. เขาถงไดจาก http://www.thaiblogonline.com/sodpichai.blog?PostID=18511 เกรยงศกด เจรญวงคศกด. (2549). การคดเชงสรางสรรค. กรงเทพฯ: ซคเซสมเดย. ขวญตา ศรเกษม. (ม.ป.ป.). การจดการความรในสถานศกษา. วารสารบทความทางวชาการ:

ความเปนผนาทางการศกษา 1. นครปฐม: สถาบนผบรหารทางการศกษา สานกงานปลดกระทรวงศกษาธการ.

โครงการมหาวทยาลยไซเบอรไทย. (2555). การออกแบบระบบการเรยนการสอน. เขาถงเมอ 20 พฤศจกายน. เขาถงไดจาก http://www.ipecp.ac.th/forums/index.php?act=Attach&type=poot&id=37

จนตนา ยนพนธ. (2527). การเรยนการสอนทางพยาบาลศาสตร. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

จราภรณ หนสวสด. (2554). “การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการผานเวบตามแนว ทฤษฎการขยายความคดเพอสงเสรมผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถในการแกปญหาและการถายโยงการเรยนรของผเรยนในระดบอดมศกษา” วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยเทคนคศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

253

ทรงศกด สายเชอ. (2543). ทศทางการพฒนาของไทย : เสนทางสระบบเศรษฐกจสงคมความร. กระทรวงการตางประเทศ. สมาคมสโมสรสราญรมยรวมกบสานกงานกองทนสนบสนน การวจย (สกว.) วนพธท 29 พฤศจกายน ณ วเทศสโมสร กระทรวงการตางประเทศ.

ทศนา แขมมณ. (2545). ศาสตรการสอน องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทม ประสทธภาพ. กรงเทพฯ: ดานสทธาการพมพ.

. (2550). ศาสตรการสอน: องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทม ประสทธภาพ. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

. (2552). ศาสตรการสอน: องคความรเพอการกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. พมพครงท 10. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

บญทวา สวทยและคณะ. (2556). “กระบวนการเรยนรสการพฒนาตนแบบองครวมของนกศกษา พยาบาล.” วารสารพยาบาลทหารบก 14 ,2 (พฤษภาคม – สงหาคม): 25-34.

เบญจวรรณ ทมสวรรณและรชน สรรเสรญ. (2555). “การบรณาการ: กระบวนทศนในการประกน คณภาพการศกษา.” วารสารการพยาบาลและการศกษา 5,2 (พฤษภาคม-สงหาคม): 2-13.

เบญมาศ อยเปนแกว. (2545). การสอนแบบบรณาการ (Integrated Instruction). พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ศนยพฒนาการเรยนร. ฐตพฒน พชญธาดาพงศ. (2549). “ยทธวธการใชระบบสมรรถนะในการบรหารทรพยากรมนษย

เพอผลกดนองคกรสความเปนเลศเหนอคแขง.” วารสารดารงราชานภาพ 6,20: 16-63. ณรงควทย แสนทอง. (2547). มารจก Competency กนเถอะ. กรงเทพฯ:

เอช อาร เซนเตอร. ดษฎ สตลวรางค. (2538) “บรณาการในหลกสตรและการสอน (ตอนท 1).” สารพฒนาหลกสตร 120 (มกราคม-มนาคม): 47-50. ทรงศกด สองสนท. (2552). “การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบรวมมอบนเวบ โดยใชพนฐานการเรยนรแบบโครงงาน.” วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต

สาขาวชาคอมพวเตอรศกษา ภาควชาคอมพวเตอรศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

นงณภทร รงเนย. (2553). “รปแบบการพฒนาตนเองและการวางแผนชวตวชาชพสาหรบนกศกษา พยาบาล วทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข.” ปรญญาครศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาอดมศกษา ภาควชานโยบาย การจดการและความ เปนผนาทางการศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

254

นงณภทร รงเนยและคณะ. (2557). รายงานวจยเรองการพฒนารปแบบการเรยนการสอนเพอ สงเสรมสมรรถนะดานการพฒนาตนเองและการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาสงคมของ นกศกษาพยาบาล. เพชรบร: วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร. นดดา องสโวทย. (2550). “การพฒนารปแบบการเรยนการสอนวชาเคมทเนนกระบวนการเรยนร แบบนาตวเองของนกศกษาระดบปรญญาตร.” วทยานพนธการศกษาดษฎบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. นฐชญา ครเจรญ. (2550). “การนาหลกสตรบรณาการไปใชในวทยาลยพยาบาล

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย: พหกรณศกษา.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

ประกาศกระทรวงศกษาธการ เรอง กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต 2552. (2552). http://www.au.ac.th/academic_affairs/documents/pdmp020.pdf ประวทย สมมาทน. (2552). “การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบรวมมอบนเครอขาย คอมพวเตอรสาหรบนกศกษาระดบปรญญาตร โดยอาศยแนวทฤษฎคอนสตรคตวสต.” วทยานพนธปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาคอมพวเตอรศกษา บณฑตวทยาลย สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. ประพนธศร สเสารจ. (2551). การพฒนาการคด. กรงเทพฯ: 9119 เทคนคพรนตง. ปราโมทย จนทร เรอง. (2553). “การพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการทกษะการคดและการสรรค สรางความร สาหรบนกเรยนชวงชนท 2.” วารสารศกษาศาสตร 21,1

(ตลาคม2552-มกราคม 2553): 27-38 ปยะชย จนทรวงศไพศาล. (2549). การคนหาและวเคราะหเจาะลก Compency ภาคปฏบต. กรงเทพฯ: เอช อาร เซนเตอร. ปยะพงษ ไสยโสภณ. (2550). “การพฒนารปแบบการจดการเรยนรแบบมสวนรวม หมวดวชา พฒนาทกษะชวต 1 ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 เพอเสรมสราง ทกษะชวตสาหรบนกศกษานอกโรงเรยนในทณฑสถานวยหนมกลาง.” ปรญญาการศกษาดษฎบณฑต สาขาวชาการศกษาผใหญ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ประพนธศร สเสารจ. (2551). การพฒนาการคด. กรงเทพฯ: 9119 เทคนคพรนตง. ผดงชาต สวรรณวงศ และไพฑรย สนลารตน. (2542). ทศทางการปฏรปอดมศกษาของโลก

ในทศวรรษท 21. กรงเทพฯ: บรษท ท.พ.พรนท จากด.

255

พชรนทร วรรณทว. (2551). รายงานวจยเรองผลการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ โดยใชการเรยนรจากประสบการณจรงในรายวชา หลกการและเทคนคทางการพยาบาล. สรนทร: วทยาลยพยาบาลบรมราชนน สรนทร.

พนธศกด พลสารมยและคณะ. (2543). การพฒนากระบวนการเรยนรในระดบปรญญาตร. กรงเทพฯ: ทบวงมหาวทยาลย.

พชต ฤทธจรญ. (2544). ระเบยบวธการวจยทางสงคมศาสตร. กรงเทพฯ : คณะครศาสตร สถาบนราชภฏพระนคร.

พระนนท จระยงมงคล. (2551). “ แบบจาลองการเรยนการสอนแบบบรณาการเพอพฒนา ผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการแกปญหาทางการพยาบาลของนกศกษา พยาบาลในสงกดสถาบนพระบรมราชชนก.” ปรญญาศลปะศาสตรดษฎบณฯฑต สาชาวชาอาชวศกษา ภาควชาอาชวศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

เพญจนทร แสนประสาน. (2555). พยาบาลกบ AEC. เขาถงเมอ 19 มกราคม. เขาถงไดจาก http://www1.si.mahidol.ac.th/nursing/ns/attachments/765_nurse_AEC_penchan.ppt . (2545). ความจาเปนของครศกษาเชงรกในเอเชยในการปฏรปครศกษา.

กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. . (2549). การศกษาเชงสรางสรรคและผลตภาพ. กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. . (2550). สตตศลาหลกเจดประการการเปลยนผานการศกษาเขาสยคเศรษฐกจ ฐานความร. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. . (2552). ปรชญาการศกษาเบองตน. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. . (2554). ผนาเชงสรางสรรคและผลตภาพ : กระบวนทศนใหมและผนาใหม

ทางการศกษา. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ไพฑรย สนลารตน. (2554). CCPR กรอบคดใหมทางการศกษา. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรกจ

บณฑตย. ชมแข พงษเจรญ. (2554). “การพฒนารปแบบการจดการโรงเรยนเชงสรางสรรคและผลตภาพ ในประเทศไทย.” ศกษาศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาการจดการการศกษา

วทยาลยครศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย. ชมพ โกตรมย. (2557). ศตวรรษท 21 ปจจยการผลตททาทาย กาวยางทตองปรบของไทย.

เขาถงเมอ 23 กมภาพนธ. ไดจาก: http://www.ryt9.com/s/tpd/847199.

256

ชวนย พงศาพชณและคณะ. (2550). “ความพงพอใจของนกศกษาตอการเรยนการสอนแบบ บรณาการ : กรณศกษาวชามนษยสมพนธ.” วารสารวชาการพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

18 (พฤษภาคม-สงหาคม): 63-69. ชนภทร ภมรตน. (2554). การจดการความรในสถานศกษา. เขาถงเมอ 19 มกราคม. เขาถงไดจาก web.eng.ubu.ac.th/~personnel/personneldata/nanasara/KM1.doc ไชยยศ ไพวทยศรธรรม. (2554). “เอกสารประกอบการสอนเรอง สถตเพอการวจยทางการศกษา.” นครปฐม : มหาวทยาลยศลปากร. รงฟา กตญาณสนต. (2552). “ศกษาการสงเสรมการเรยนรดวยตนเองของนสต: การสะทอนจาก กระบวนการวจยปฏบตการ.” วารสารการศกษาและพฒนาสงคม. 5,1-2: (145-166). ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนานกรมฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ.2542. กรงเทพฯ: นานมบคส. รงสรรค โฉมยา. (2557). การพฒนาตน. เอกสารประกอบการสอน. เขาถงเมอ 28 มนาคม เขาถงไดจาก http://www.edu.msu.ac.th/rungson/teach/document/0023016/pdf/10.pdf ลดดา ศลานอย. (2550). “การพฒนาคณลกษณะทพงประสงคของคณะศกษาศาสตรดวยรป

แบบการเรยนการสอนเชงผลตภาพ.” วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. 30,1 (มกราคม-มนาคม): 73-84.

ธรศกด อนอารมณเลศ. (2554). วธวทยาการวจยทางสงคมศาสตร. นครปฐม: มหาวทยาลยศลปากร นครปฐม.

นภวรรณ กองศรมาและคณะ. (2555). “การพฒนาตวแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการ เจเอสแอลเพอพฒนาทกษะการคด.” วารสารบรรณศาสตร มศว. 5,1 (มกราคม-มถนายน): 70-86.

นรนทร สงขรกษา. (2555). การวจยและพฒนาทางการศกษา. นครปฐม: มหาวทยาลยศลปากร นครปฐม.

นพาดา เทวกล. (2555). ความคดสรางสรรค(Creative Thinking). เขาถงเมอ 19 มกราคม. เขาถงไดจาก http://pirun.ku.ac.th/~agrpct/envelop/creative%20thinking.pdf.

นดดา องสโวทย. (2550). “การพฒนารปแบบการเรยนการสอนวชาเคมทเนนกระบวนการเรยนร แบบนาตนเองของนกศกษาระดบปรญญาตร.” ปรญญานพนธ การศกษามหาบณฑต

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

257

มาลน จาเนยร สภาพ มเกลดและอมพร เครอเอม. (2553). รายงานวจยเรองการศกษาการ พฒนาการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการดวยหวใจความเปนมนษยวชาปฏบต

การพยาบาลครอบครวและชมชน 2. ราชบร: วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ราชบร. มาเรยม นลพนธ. (2549). วธวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร Research

Methodology in behavioral and social science. พมพครงท 2. นครปฐม: มหาวทยาลยศลปากร.

มาเรยม นลพนธและคณะ. (2555). ศกษาการพฒนารปแบบการครศกษาเชงสรางสรรคและ ผลตภาพกรณศกษาคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร เขาถงเมอ 19 มกราคม. เขาถงไดจาก elearning.su.ac.th/elearning-uploads/.../รายงานวจย.CRP_add8.ppt.

เยาวลกษณ มหาสทธวฒน และปณณธร ชชวรตน. (2550). กลยทธการพฒนาวฒนธรรมคณภาพ ของวทยาลยพยาบาล ในสงกดสถาบนพระบรมราชชนก. พะเยา :

วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน พะเยา . ศกดสทธ วชรารตน. (2556). การวเคราะหขอมลสถตโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอร.

เขาถงเมอ 6 มถนายน. เขาถงไดจาก http://e-learning.vec.go.th/elearning/elearning/stat/statindex.htm สภาการพยาบาล. (2555). สมรรถนะพยาบาลวชาชพทวไปทสาเรจการศกษาในหลกสตร

ระดบปรญญาตร พ.ศ.2552. (ฉบบท 2) เขาถงเมอ 19 มกราคม. เขาถงไดจาก http://www.tnc.or.th/news_detail.php?news_id=2081

สมจต หนเจรญกล. (2544). การพยาบาล:ศาสตรของการปฏบต. พมพครงท 2 กรงเทพฯ: ว เจ พรนตง. สมชาย รตนทองคา. (2556). การออกแบบการสอนทเปนระบบ. เอกสารประกอบการสอน.

เขาถงเมอ 2 มนาคม เขาถงไดจาก http://ams.kku.ac.th/aalearn/resource/edoc/tech/54/11system54.pdf

สมชาย นาประเสรฐชย. (2554). เทคโนโลยกบการจดการความร. เขาถงเมอ 14 พฤาภาคม เขาถงไดจาก http://www.kmi.or.th.

สงด อทรานนท. (2525). การจดการเรยนการสอนอยางเปนระบบ. กรงเทพฯ: คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

258

สถาบนพระบรมราชชนก สานกงานปลดกระทรวง กระทรวงสาธารณสข. (2555). คมอหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต(หลกสตรปรบปรง พ.ศ.2555). กรงเทพฯ : สถาบนพระบรมราชชนก.

สถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข. (2555). คมอการใชหลกสตรพยาบาลศาสตร บณฑต (หลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2555). กรงเทพฯ: สวนพฒนาการศกษา. สถาบนพระบรมราชชชนก กระทรวงสาธารณสข. (2555). แผนการผลตและ อตราสวนอาจารยตอนกศกษาปการศกษา 2556. กลมนโยบายและยทธศาสตร

สถาบนพระบรมราชชนก. เขาถงเมอ 17 ธนวาคม. เขาถงไดจาก http://www.pi.ac.th/department/dep_content_sub.

สายนต โพธเกตและทว สระนาคา. (2555). การพฒนารปแบบการเรยนรแบบรวมมอบนเวบวชา ฟสกสทสงเสรม ทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาวศวกรรมศาสตร

มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน. วารสารวจย มข. (บศ.) 12,3 (กรกฎาคม-กนยายน).

สรพชร เจษฎาวโรจน. (2546). การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ. กรงเทพฯ: บค พอยท. สทธชย ตนศรสกล. (2553). ปจจยทสงผลตอการพฒนาชมชนยงยน กรณศกษาองคกรกครองสวน ทองถน จงหวดมหาสารคาม. วารสารชอพะยอม. 21(51-68). สวทย มลคา. (2550). กลยทธการสอนสงเคราะห. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: ภาพพมพ. สนย วงศคงคาเทพ. (2550). รายงานวจยเรอง การประเมนผลผเรยนกบการสอนแบบบรณาการ. กรงเทพฯ: ออนพรนชอพ. สทธพร จตตมตรภาพ. (2558). การเปลยนแปลงโลกของการเรยนรในศตวรรษท 21 และ

การพฒนาส “ครมออาชพ”. เขาถงเมอ 16 เมษายน. เขาถงไดจาก http://hu.swu.ac.th/files/km/55/2_Changes_in_the_world21.pdf

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2555). สรปสาระสาคญ แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบทสบเอด พ.ศ. ๒๕๕๕ – ๒๕๕๙.

เขาถงเมอ 22 มกราคม. เขาถงไดจาก http://www.nesdb.go.th/Portals/0/news/plan/p11/SummaryPlan11_thai.pdf

สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2555). ประกาศกระทรวงศกษาธการ เรอง กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต พ.ศ. 2552. เขาถงเมอ 20 ธนวาคม. เขาถงไดจาก http://www.mua.go.th/users/tqf-hed/

259

สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา กระทรวงศกษาธการ. (2556). กรอบแผนอดมศกษาระยะยาว 15 ปฉบบท 2 (พ.ศ.2551-2565) เขาถงเมอ 22 เมษายน. เขาถงไดจาก www.knit.or.th

สานกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2546). คมอการจดการศกษาเชงสรางสรรค. กรงเทพฯ: สกศ. ลลล ศรพรและเบญจวรรณ ทมสวรรณ. (2555). “การอภมานผลการประเมนคณภาพการศกษาภายใน

ของวทยาลยพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก. ” การพยาบาลและการศกษา 5,3 (กนยายน-ธนวาคม): 55-76.

วลลภา เทพหสดน ณ อยธยา. (2544). การพฒนาการเรยนการสอนทางการอดมศกษา. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วชต สรตนเรองรองและคณะ. (2554). “ รายงานวจย เรอง การศกษาสภาพและปญหา

การจดการเรยนการสอนของ คณาจารยมหาวทยาลยบรพา.” ขาวสารวชาการ. เขาถงเมอ 20 กมภาพนธ. เขาถงไดจาก www.pharmacy.cmu.ac.th

วจารณ พานช. (2547). การจดการความรในยคสงคมและเศรษฐกจบนฐานความร. กรงเทพฯ: สถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม (สคส). วนทนา เมองจนทร. (2549). การจดการความรในสถานศกษา. สถาบนพฒนาผบรหาร การศกษา, กระทรวงศกษาธการ. ศรเรอน แกวกงวาน. (2554). ทฤษฎจตวทยาบคลกภาพ (รเรา รเขา). พมพครงท 16. กรงเทพฯ: หมอชาวบาน. ศรพงษ เพยศร,ไพฑรย สนลารตนและอาไพ ตรณสาร. (2551). “การพฒนาหลกสตรฝกอบรม

สาหรบนกศกษาปรญญาบณฑตดวยกจกรรมศลปะเพอพฒนาความคดสรางสรรคและทกษะการผลตผลงาน.” วารสารศกษาศาสตร (มหาวทยาลยขอนแกน) 31,1 (มกราคม-มนาคม): 50-64.

ศรชย กาญจนวาล. (2550). ทฤษฎการทดสอบแนวใหม. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย ศรรชส อนสข. (2550). รายงานวจย เรอง การพฒนารปแบบการเรยนการสอนรายวชาเคมแบบ บรณาการเพอพฒนาความเอออาทรของนกศกษาหลกสตรพยาบาลศาสตรบณฑต

ชนปท 1 ในวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน พทธชนราช. พษณโลก: วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน พทธชนราช

ศรเรอน แกวกงวาน. (2554). ทฤษฎจตวทยาบคลกภาพ: รเขา รเรา. พมพครงท 16. กรงเทพฯ : หมอชาวบาน.

260

อรญญา สทธาสโนบล. (2545). “การสอนแบบบรณาการ(Integrated Instruction).” วารสารวชาการ 12 (ธนวาคม): 20-26. อาร พนธมณ. (2545). ฝกใหคดเปน คดใหสรางสรรค. กรงเทพฯ: ใยไหม. อานนท ศกดวรวทย. (2547). “แนวคดเรองสมรรถนะ Competency : เรองเกาทเรายงหลงทาง.” Chulalongkorn Review. 16(กรกฎาคม-กนยายน): 57-72. อษณย โพธสข. (2540). โรงเรยนจะพฒนาอจฉรยภาพเดกไดอยางไร. กรงเทพฯ:

ศนยพฒนาอจฉรยภาพเดกและเยาวชน. อาไพ หรคณารกษ. ( 2556). คด มอง คาดการณ เกยวกบการศกษาเพอการพฒนาทยงยน

ในบรบทไทย. เขาถงเมอ 25 เมษายน. เขาถงไดจาก http://teenet.tei.or.th/Knowledge/Paper/ESD-2007.pdf อจฉราวด กามขโช, สรางครตน เนองไชยยศ และรตตยา สจจภรมย. (2554). “สภาพและปญหา ของการจดการเรยนการสอนในหมวดศกษาทวไปของมหาวทยาลยมหาสารคาม.” วารสารสาระคาม 2,1 (มกราคม-มถนายน): 59-72. Adams, T. & Webster, B. (2006). Retention and confidence: The impact of confidence-based Learning on knowledge retention. Denver: Knowledge Factor, Inc. Ahmad, A. (2001). Validating a theory-based design for online instruction :

the integrated learning model. Ph.D. Thesis, McGill University (Canada). Anderson, H. H. (1959). Creative and its cuttivation. New York: Harper. Axley, L. (2008). Competency: A concept analysis. Nursing forum. 43,4: 214-222. Barrett , G., and Depinet, R.L. (1991). A reconsideration of testing for competency rather

than intelligence. American Psychologist. 46,10: 1012-1024. Beane, J. (1991). The middle school : “The natural home of integrated curriculum,”

Educational Leadership. 49, 2 (October): 9-13. Best, J., and Janes, V.K. (1993). Research in education. Boston, MA : Allyn and Bacon. Bergeron B. (2003). Essentials of knowledge management. John Wiley & Sons, Inc., Hoboken: New Jersey. Bloom, B. S. (1976). Human characteristics and school learning. New York, McGraw-Hill Book Company. Boyer, E.L. (1996). Clinical practice as scholarship. Holistic Nursing Practice. 10,3: 1-6.

261

Boyatizis, R.E. (1982). The competent manager: a model for effective performance. New York: John Wiley and Son. Brown, J. W., and Thornton, J. W. (1971). College teaching: a systematic approach.

New York: McGraw-Hill. Carkhuff, M.H. (1998). “Collaborating in public with the opposition:

A study of the complex meaning of learning in a cross-boundary work group.” Dissertation Abstract International.

Csikszentmihalyi, M. F. (1991). The psychology of optimal experience. New York: Harper Perennial.

Csikszentmihalyi, M. F. (1991). The psychology of optimal experience. New York: Harper Perennial.

Demarest, M. (1997). Understanding knowledge management. Journal of Long Range Planning. 30(3): 374-384. De Bono, E. (1984). Lateral thinking: A texbook of creativity. London: Penguin Books. Dick, W., & Carey, L. (1989). The systematic design of instruction. 3nd ed.

Glenview, IL: Scott, Foresman & Co. Dick, W, Lou Carey, and James O. Carey. (2005). The systematic design of instruction.

6th ed. Boston: Pearson. Dalton R. J. (1988). Citizen politics in western democracies: public opinion and political parties in the united states. Great Britain, West Germany, and France. Chatham, NJ: Chatham House Publishers. Fogarty, R. (1991a). The mindful school: how to integrated the curriculum. Illinois: IRI/SkylightTraining and Publishing. . ( 1991b). Ten Ways to Integrated Curriculum. Educational Leadership.

2(October): 61-65. . ( 2002). How to integrate the curricula. Illinois: Skylight Professional

Development. Fogarty, R., and Stoehr, J. (1995). Integrated Curriculum with Multiple Intelligences Team, Themes and Threads. USA: IRI/Skylight Training and Publishing.

262

Gatthron , A.A., and Foshay A.W. (1991). Integrated curriculum in arich l. (Eds.) The international encyclopedia of curriculum. Great britain : B & CC Wheatons Ltd. Exeter. (160 - 162)

Gauy, F., Ratelle, C.F., and Chanal, J. (2008). Optimal learning in optimal contexts: The role of self - determination in education. Canadian Psychology 49(3): 233-240. Getzels, J. W., & Jackson, W. P. (1962). Creativity and intelligence. New York:

Wiley and Sons. Gerlach, V.S., & Ely, D.P. (1980). Teaching & Media: A Systematic Approach. 2nd ed. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall Incorporated. Guilford, J. P. (1967). The nature of human intelligence. New York: McGraw-Hill. Gustafson, K. (2003). “Knowledge Management Strategies to Enhance a Nursing

Curriculum.” A poster presentation at the 36th annual western institute of nursing assembly in scottsdale, arizona aprill 10-12. Available :http://dept.washington.edu/pettt/papers/WIN_poster_text.pdf.

Guilford, J. P. (1967). The nature of human intelligence. New York: McGraw-Hill. Hsia, L., and Wu,T. (2006). A framework for designing nursing knowledge management systems. Interdisciplinary Journal of Information Knowledge and Management. 1: 13-22. Haslinda, A. and Sarinah, A. (2009). A review of knowledge management models. Uluslararası Sosyal Ara_tırmalar Dergisi The Journal of International Social Research. 2(9): 187-198. Ikujiro, N. and Hirotaka T. (1995). The knowledge creating company. Oxford: Oxford University Press. (62-70). John D.W., Johnson R.T., and Smith K.A. (2000). “Cooperative learning : increasing college faculty instructional productivity (ASHE-ERIC) higher education report No.4.”

Education Resources Information Center (ERIC). Joyce, B. and Weil, M. (1986). Models of Teaching. Englewood Cliffs, NJ : Prentice-Hall. . (1996). Models of Teaching. 5th ed. Boston : Allyn and Bacon. . (2000). Models of Teaching. 6th ed. Boston: Allyn and Bacon. Joyce, B., Weil, M., and Calhoun, E. (2004). Models of Teaching. 7th ed. London : Pearson.

263

Kemp, J.E. (1985). The instructional design process. New York: Harper & Row Publisher. Kerlinger, F.N. (2000). Foundations of Behavioral Research. 4th ed. New York: A Division of Harcourt College Publisher. Keevess, J. (1997). Education research, methodology, and measurement:

An International Handbook. 2 nd ed. Oxford: Pergamon. Kopelman, R. E. (1986). Managing productivity in organizations. New York: McGraw-Hill. Kruse, Kevin. (2012). Instruction to Instructional Design and the ADDIE Model. [Online].

Accessed 19 June 2012. Available from http: www.e-learningguru.com/articles/art1_1.htm

Lake, K. 2012. Integrated Curriculum. Accessed January 17. Available from http://www.nwrel.org/scpd/sirs/8/c016.html.

McClelland, D.C. (1973). Testing for competency rather than “Intelligence”. American Psychologist 28,1: 1-14.

McClelland, D.C. (1993). Introduction to the concept of competence. in L.M. spencer and S.M. spencer (eds.). Competence at work: model for superior performance. 1-8 New York: John Wiley & Son.

Michael, M. (1998). Cracking creativity: the secrets of creative genius. Berkeley, California: Ten Speed Press. Kruse, K. (2012). Instruction to instructional design and the ADDIE Model. Accessed 19 June. Available from http: www.e-learningguru.com/articles/art1_1.htm Mednick, S. A. (1978). The associative basis of the creative process. Psychological Review. Megginson, D. and Pedler, M. (1992). Self-development: A facilitator, s guide. London: McGraw-Hill. Michalko, M. (1998). Cracking creativity: the secrets of creative genius. Berkeley, California: Ten Speed Press. Miller, B.K. (1985). Just what is a profession?. Nursing Success Today 2,4: 21-27. Miller, B.K. (1988). A model for professionalism in nursing. Today,s OR Nurse 10,1: 18-23 Morrison, G. S. (2003). Fundamentals of early childhood education. 3th ed. New Jersey: Pearson Education.

264

Nonaka, I. & Takeuchi, H. (1995). The knowledge-creating company. New York: Oxford University Press. Osborn, A. F. (1957). Applied imagination. New York: Seribners. Peter M. Senge. (1990). The Fifth Discipline: The Art and Practice of the Learning Organization. New York: Doubleday Currency. Probst, G., S.Raub, and K.Romhardt. (2000). Managing Knowledge Building Blocks

for Success, John Willey & Sons Ltd, England. Ramakrishnan, K., and Yasin, N.M. (2012). Knowledge management system and higher education institutions. International Conference on Information and Network Technology. 37: 67-71. Rubenstein – Montano, B., I. Liebowitz, J. Buchwalter, and D. McCaw. (2002). A systems thinking framework for knowledge management. Decision Support System.

31(1): 5 -16. Ryan, R.M., and Deci, E. L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivation: classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology 25(1): 54-67. Saade, R., Nebebe, F. and Mak, T. (2011). Knowledge management systems development: theory and practice. Interdisciplinary Journal of Information Knowledge and Management. 6: 35-72. Saylor, J. G., Alexander, W.M. and Lewis, A.J. (1991). Curriculum planning for better

teaching and learning. 4th ed. New York: Holt Rinehart and Winston. Schoell, F. W., and Guiltinan, P. J. (1988). Marketing. Third edition. Boston:

allyn and Bacon. Seels, B. and Glasgow, Z. (1990). Exercise in instructional design. Columbus, OH : Merrill. Sergiovanni, T. J., et al. (1992). Educational governance and administration 3rd ed.

Boston: Allyn and Bacon. Sergiovanni, T. (1987). Leadership and organizational culture.

University of Chicago, Chicago, IL. Senge, Peter M. 1990. The Fifth Discipline : The Art and Practice of the Learning Organization. New York : Doubleday.

265

Spencer, L.M.,and Spencer, S.M. (1993). Competence at work: model for superior performance. New York: John Wiley & Son.

Steiner, G. A. (1969). Individual behavior and group achievement. New York: Oxford University Press.

Tavallaee R., Rashidi M.M. (2011). A process model for implementing knowledge management (The case study: IIES). International Conference on Innovation, Management and Service. 14: 281-285.

Torrance, E. P. (1964). Education and the creative potential. Minneapolis: The Lund Press. Torrance, E. P., & Myers, R. E. (1972). Creativity learning and teaching. New York: Dood, Mead and Company. Turban, E. (2001). Decision Support Systems and Intelligent Systems. 6th Ed. New Jersey: Prentice Hall. Travess, D. P. & Revores. (1990). Foundations of educations : becoming a teacher. 2nd ed. Englewood Cliffs, N.J. : Prentice-Hall. Torrance, E. P., & Myers, R. E. (1972). Creativity learning and teaching. New York:

Dood, Mead and Company. UNESCO. (1981). Integrating subject areas in primary education curriculum,

Report Finalization Meeting. Bangkok (December): 9-15. Wang, H. L., and Shih, H. (2003). The use of the integrated thematic instruction model (ITIM) in english education in taiwan in the 21st Century. Accessed October 5. Available from: http://www.hiceduation.org/edu_proceedings/

Hui%20_%20chich%20Laura%20Wang.pdf Wallach, M. A., & Kogan, N. (1975). Mode of thinking in young–children. Holf: Rinchart and Winston. Weihrich, H. (1987). Management Excellence: Productivity through MBO. New York: McGraw-Hill Book Company. Willer, D. (1967). Scientific sociology: theory and method. Englewood Cliffs, NJ:

Prentice-Hall.

266

Wiig, K. M. (1993). Knowledge management foundations: thinking about thinking – how people and organizations create, represent and use knowledge. Schema Press, Arlington: TX. Yamane, T. (1973). Statistics: An introductory analysis. 3 rd ed. New York: Harper.

ภาคผนวก ก

รายชอผเชยวชาญ

268

ผเชยวชาญตรวจสอบ รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะดานการพฒนาตนเองและการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของ

นกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

1. ดร. ลลล ศรพร ผอานวยการกลมพฒนาการศกษา สถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข

2. ดร.อธปตย คลสนทร อาจารย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยอสสมชญ

3. ดร.มณฑนา เหมชะญาต ผอานวยการวทยาลยบรมราชชนน นพรตนวชระ

4. ดร.นงณภทร รงเนย รองผอานวยการกลมยทธศาสตรและพฒนาคณภาพ วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร

5. ดร.ยวร ผลพนธน อาจารย คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

269

ผเชยวชาญตรวจสอบ เครองมอการใชรปแบบรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสงเสรมสมรรถนะดานการพฒนาตนเองและการสรางสรรคผลงาน

เพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล วทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

1. อ. ดร. นจวรรณ วรวฒโนดม รองผอานวยการฝายยทธศาสตรเเละประกนคณภาพ วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน ชยนาท

2. อ.ดร. อนญญา คอารยะกล รองผอานวยการกลมงานวชาการ

วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน อตรดตถ 3. อ. ดร.นงณภทร รงเนย

รองผอานวยการกลมยทธศาสตรและพฒนาคณภาพ วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร

4. อ. ดร.มกขดา ผดงยาม รองผอานวยการกลมพฒนานกศกษา วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร

5. อ.ดร. อญชนา จลศร รองผอานวยการกลมงานวชาการ วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร

6. อ. องสน กนสขเจรญ พยาบาลวชาชพขานาญการพเศษ (ดานการสอน) วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร

7. อ. นตยา ทองมา พยาบาลวชาชพขานาญการพเศษ (ดานการสอน) วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร

270

ภาคผนวก ข

เครองมอทใชในการวจย

271

เครองมอทใชในการวจย ขนตอนท 1 การศกษาวเคราะหสภาพและประเมนความตองการจาเปน

1. แบบวเคราะหเอกสาร วรรณกรรม และงานวจยทเกยวของ 2. ประเดนการสนทนากลมเกยวกบสภาพปจจบน ความตองการ ปญหาและอปสรรค

เกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

3. แบบสอบถามสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของสถาบนพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

272

แบบวเคราะหเอกสาร วรรณกรรม และงานวจยทเกยวของ

1. ชนดของเอกสาร บทความ รายงานการวจย ตารา

รายงาน/คมอ/เอกสารตางๆ ของหนวยงาน อนๆ ระบ ............... 1. ชอเอกสาร ................................................................................................................................. 2. ชอผแตง และปพมพ ................................................................................................................. 3. สถานทพมพ ............................................................................................................................. 4. สาระสาคญของเอกสาร ............................................................................................................ 5. สรปเนอหาทสาคญ .................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

273

ประเดนการสนทนากลมเกยวกบแบบสอบถามสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบ บรณาการของสถาบนพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

สาหรบกลมอาจารยพยาบาล

สวนท 1 ขอมลพนฐาน ผรวมสนทนากลม

คนท ระดบการศกษา ประสบการณดานการ

จดการเรยนร(ป) 1 ………………………………………. ………………………..ป 2 ………………………………………. ………………………..ป 3 ………………………………………. ………………………..ป 4 ………………………………………. ………………………..ป 5 ………………………………………. ………………………..ป

สวนท 2 แนวทางการสนทนากลม เกรนนา ผวจยทาหนาทเปนผนาการสนทนากลม กลาวทกทาย แนะนาตว อธบายความเปนมาของการวจย วตถประสงคของการสนทนากลม แจงการพทกษสทธของผเขารวมสนทนากลม และขออนญาตบนทกเสยง เพอใหการเกบรวบรวมขอมลไมคลาดเคลอนและครบถวน ประเดนการสนทนากลม

1. สภาพบรรยากาศในการจดการเรยนรในรายวชาการศกษาทวไป,สงคมวทยา,ศลปวทยาการ - การจดภาระงานสอนของอาจารยพยาบาล - การประสานงาน และการทางานรวมกนของอาจารยทสอนในรายวชาน - การสนบสนน และการเอออานวยของผบรหาร

2. สภาพปญหาในการจดการเรยนรในรายวชาการศกษาทวไป,สงคมวทยา,ศลปวทยาการ - ความรและประสบการณของอาจารยทสอนในรายวชาน - ปญหาและอปสรรคในการจดการเรยนการสอนภาคทฤษฎ และภาคทดลอง และ

วธแกไข - แนวทางการพฒนาการจดการเรยนรในรายวชาน

3. สภาพปญหาของนกศกษาพยาบาลในการเรยนร ในรายวชาการศกษาทวไป,สงคมวทยา,ศลปวทยาการ

274

- ความพรอมของนกศกษากอนเรยนในรายวชาน - ปญหาและอปสรรคในการเรยนรของนกศกษาในรายวชาน และวธแกไข

4. การบรณาการรายวชาการศกษาทวไป,สงคมวทยา,ศลปะวทยาการ - มวธการบรณาการการจดการเรยนการสอนอยางไร

- มวธการเตรยมผสอน ผเรยน หลกสตร สงอานวยความสะดวกอยางไรบางในการจดการเรยนการสอนรายวชาการศกษาทวไป,สงคมวทยา,ศลปะวทยาการ

- ใชรปแบบใดการในการบรณาการการจดการเรยนการสอนดงกลาว - มวธการประเมนผลอยางไร - ปญหาและอปสรรคในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการในรายวชาน

- แนวทางการพฒนาจดการเรยนการสอนแบบบรณาการในรายวชาน ปดการสนทนากลม โดยผวจยสรปประเดนทไดจากการสนทนาแตละประเดน ตรวจสอบความถกตองและครบถวนของประเดนทสรป และเปดโอกาสใหผรวมสนทนาใหขอคดเหนเพมเตม กลาวอาลาและขอบคณทใหความรวมมอ

275

ประเดนการสนทนากลมเกยวกบแบบสอบถามสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบ บรณาการของสถาบนพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

สาหรบกลมนกศกษาพยาบาล

สวนท 1 ขอมลพนฐาน ผรวมสนทนากลม

คนท เพศ อาย (ป)

1 …………………… …………… 2 …………………… …………… 3 …………………… …………… 4 …………………… …………… 5 ……………………. …………… 6 …………………… …………… 7 …………………… …………… 8 …………………… …………… 9 …………………… …………… 10 …………………… ……………

สวนท 2 แนวทางการสนทนากลม เกรนนา ผวจยทาหนาทเปนผนาการสนทนากลม กลาวทกทาย แนะนาตว อธบายความเปนมาของการวจย วตถประสงคของการสนทนากลม แจงการพทกษสทธของผเขารวมสนทนากลม และขออนญาตบนทกเสยง เพอใหการเกบรวบรวมขอมลไมคลาดเคลอนและครบถวน

1. สภาพบรรยากาศในการเรยนรในรายวชาการศกษาทวไป,สงคมวทยา,ศลปวทยาการ - สภาพการประสานงานในการจดการเรยนรในรายวชาน ระหวางอาจารยกบ

นกศกษา และระหวางนกศกษาดวย - สมพนธภาพระหวางอาจารยและนกศกษาในการเรยนภาคทฤษฎ - สมพนธภาพระหวางอาจารยและนกศกษาในการเรยนภาคทดลอง

2. สภาพปญหาในการเรยนรในรายวชาการศกษาทวไป,สงคมวทยา,ศลปวทยาการ - ความรและประสบการณของอาจารยทสอนในรายวชาน - ปญหาและอปสรรคในการจดการเรยนการสอนภาคทฤษฎ และภาค

ทดลอง

276

3. สภาพปญหาของนกศกษาพยาบาลในการเรยนร ในรายวชาการศกษาทวไป,สงคมวทยา,ศลปวทยาการ

- ปญหาและอปสรรคในการเรยนรของนกศกษาในรายวชาน - การจดวสด อปกรณในการเรยนภาคทดลอง - ขอเสนอแนะในการปรบปรงการจดการเรยนการสอนในรายวชาการศกษา

ทวไป,สงคมวทยา,ศลปวทยาการ - การปรบปรงหรอพฒนาการจดการเรยนร เพอใหทานสามารถบรรลเปาหมาย

การเรยนไดอยางมประสทธภาพ ปดการสนทนากลม โดยผวจยสรปประเดนทไดจากการสนทนาแตละประเดน ตรวจสอบความถกตองและครบถวนของประเดนทสรป และเปดโอกาสใหผรวมสนทนาใหขอคดเหนเพมเตม กลาวอาลาและขอบคณทใหความรวมมอ

277

แบบสอบถามประเดนการสนทนากลมเกยวกบแบบสอบถามสภาพปจจบนเกยวกบ การเรยนการสอนแบบบรณาการของสถาบนพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

คาชแจง แบบสอบถามประกอบดวย 2 ตอน ไดแก ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 สภาพปจจบน ปญหาและอปสรรคเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการ ของวทยาลยพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก โปรดทาเครองหมาย ลงใน หนาขอความทตรงกบความเปนจรงของทานหรอเตมขอความลงในชองวาง โดยขอมลท งหมดจะถอเปนความลบและใชเพอการศกษาเทานนไมมผลกระทบใดๆตอการปฏบตงานของทาน ในการวจยครงน คาวา การเรยนการสอนแบบบรณาการ หมายถง การจดการเรยนการสอนโดยเชอมโยงเนอหาสาระทเกยวของกนภายในรายวชาหรอภายนอกวชามาสมพนธใหเปนเรองเดยวกนอยางมความหมายโดยจดเปนหนวยการเรยนรและภายในแตละหนวยการเรยนรจะจดลาดบการนาเสนอเนอหาและกจกรรมการเรยนรอยางเปนระบบ เพอใหผเรยนเกดความรความเขาใจในลกษณะทเปนองครวมสามารถนาความรความเขาใจทผเรยนไดรบน นไปใชในกระบวนการแกปญหา รวมถงสามารถนาไปประยกตใชในบรบทใหมได

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม 1. ปจจบนทานอาย............ป เพศ ชาย หญง 2. ระดบการศกษาสงสด ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก 3. ประสบการณในการสอนในวทยาลยพยาบาล...........ป 4. ปจจบนทานดารงตาแหนง..................................................................................... 5. ปจจบนรายวชาททานมสวนในการจดการเรยนการสอนไดจดสอนแบบบรณาการหรอไม

จดสอนแบบบรณาการ จดภายใน 1 วชา วชา..............................................................................................

จด 2 วชา วชา..............................................................................................

จดมากกวา 2 วชา วชา..............................................................................................

ไมไดจดสอนแบบบรณาการ เพราะเหตใด โปรดระบ.............................................

278 ตอนท 2 สภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการของสถาบนพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก โปรดทาเครองหมาย ลงในชองวางทางขวามอใหตรงกบความคดเหนของทาน ระดบปญหา 5 = มปญหามากทสด 4 = มปญหามาก 3 = มปญหาปานกลาง 2 = มปญหานอย 1 = มปญหานอยทสด

คาถาม ระดบปญหา

5 4 3 2 1

ดานการวางแผนและพฒนาหลกสตร 1. ความรความเขาใจในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

2. การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการใหมความสอดคลองกบวตถประสงคของหลกสตร

3. การจดการ เ ร ยน ร ใหนก ศกษา เ ร ยน รตาม เ ป าหมายในกระบวนการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

4. การเขยนแผนการสอนและจดการเรยนการสอนแบบบรณาการไดตรงกบความสนใจของผเรยน

5. การวางแผนจดกจกรรมการเรยนการสอนทเออตอการเรยนรแบบบรณาการ

6. การเชอมโยงวตถประสงคของหลกสตรไปสการจดการเรยน การสอนแบบบรณาการ

7. การกาหนดจดประสงคการเรยนรใหสอดคลองกบวตถประสงคของหลกสตร

8. การกาหนดจดประสงคเชงพฤตกรรมของนกศกษา 9. ……………………………………………………………. 10. ……………………………………………………………. 11. …………………………………………………………….

279

คาถาม ระดบปญหา

5 4 3 2 1 12. ศกษาแผนการสอนกอนการเรยนการสอนในแตละครงเพอให

ผเรยนไดรบประโยชนสงสด

13. การสนบสนนของวทยาลยสงเสรมใหผสอนในการเขารบการฝกอบรมเกยวกบหลกสตรบรณาการ

14. การสนบสนนจากชมชนในการจดการเรยนการสอนแบบ บรณาการ

15. การวางแผนการเรยนการสอน เปดโอกาสใหนกศกษาสรางกระบวนการเรยนร

16. การวางแผนในการใหคาแนะนาแกนกศกษาอยางเปนระบบ 17. การวางแผนการสอนและพฒนาหลกสตรควบคกนไป 18. การศกษาสภาพปญหากอนกาหนดจดประสงคการเรยนรของ

นกศกษา

19. การจดทาหลกสตรแบบบรณาการภายในวชา 20. การจดทาหลกสตรแบบบรณาการระหวางวชา 21. ผสอนมความรในการเขยนแผนการสอนแบบบรณาการ 22. ……………………………………………………………. 23. ……………………………………………………………. 24. …………………………………………………………….

ดานการจดการเรยนการสอน 25. กจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการมการสอดแทรก

คณธรรม จรยธรรมในการจดการเรยนการสอนเสมอ

26. การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ ทานจะเนนใหนกศกษาเกดกระบวนการคดวเคราะหและสรางองคความรดวยตนเอง

27. ทานไดมการใชสอทหลากหลายในการจดการเรยนรแบบ บรณาการ

28. ……………………………………………………………. 29. ……………………………………………………………. 30. ……………………………………………………………. 31. ……………………………………………………………. 32. …………………………………………………………….

280

คาถาม ระดบปญหา

5 4 3 2 1 33. มการนาความรเกยวกบจตวทยามาใชในการจดการเรยนการ

สอนรวมกบการสอนแบบบรณาการ

34. เนอหาสาระการเรยนการสอนมความเชอมโยงกบเนอหาทจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

35. นกศกษาใหความรวมมอในการจดกจกรรมการเรยนการสอนแบบบรณาการทกครง

36. นกศกษาไดรบความรจากการจดการเรยนรแบบบรณาการและสามารถนาไปประยกตใชในชวตประจาวนได

37. การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการสอดคลองกบสภาพความเปนจรงในการดารงชวตของนกศกษา

38. การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการเนนใหนกศกษาเกดกระบวนการคดแบบมวจารณญาณ

39. การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการกระตนใหนกศกษาเกดความสนใจและซกถามปญหา

40. การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการมระบบและเปนขนตอน 41. การจดการเรยนการสอนแบบบรณาการเปนไปอยางตอเนอง

เชอมโยงกบเนอหาทสอนในครงตอไป

42. ……………………………………………………………. 43. ……………………………………………………………. 44. ……………………………………………………………. 45. …………………………………………………………….

ดานการใชสอการเรยนการสอน 46. การสนบสนนงบประมาณดานสอการเรยนการสอนจากสถาบน

47. การจดหาสอ วสดอปกรณในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

48. การจดเตรยมเอกสารในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ 49. การจดก าร เ ร ยนการสอนแบบบ รณาก าร มก า ร ใช ส อ

ทหลากหลายในการจดการเรยนร

50. ……………………………………………………………. 51. ……………………………………………………………. 52. …………………………………………………………….

281

คาถาม ระดบปญหา

5 4 3 2 1 53. การใชแหลงเรยนรทงในและนอกสถาบนในการจดการเรยนการ

สอนแบบบรณาการ

54. การใชสภาพแวดลอมภายนอกเปนแหลงเรยนรในการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

ดานการวดและประเมนผล 55. ใชการประเมนผลตามสภาพจรง

56. ความเขาใจในหลกเกณฑการประเมนผลทสถาบนกาหนด 57. ใชวธการประเมนผลสอดคลองกบวตถประสงคทกาหนด 58. การกาหนดวธการประเมนผลใหครอบคลมกบวตถประสงค

การเรยนรใหกบนกศกษา

59. การทดสอบพนฐานความรกอนและหลงการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

60. การประเมนผลการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการหลงนาแผนสอนไปใช

61. ความเขาใจเกยวกบแบบทดสอบทใชในการวดและประเมนผลตามจดประสงคการเรยนร

62. การกาหนดวธการประเมนผลใหครอบคลมกบสาระการเรยนรทจดใหกบนกศกษา

63. การนาผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาไปเปนขอมลในการประเมนผลการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

64. การขอความรวมมอจากผสอน คณะกรรมการบรหารหลกสตรใหมสวนรวมในการประเมนผลการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการ

65. ผลการประเมนของนกศกษาเปนทยอมรบของผ สอนและคณะกรรมการบรหารหลกสตร

66. ……………………………………………………… 67. ………………………………………………………

ขอขอบคณทใหความรวมมอกรอกแบบสอบถามครงน

282

เครองมอทใชในการวจย ขนตอนท 2 ขนการพฒนารปแบบ

- แบบตรวจสอบความสมเหตสมผลเชงทฤษฎ ความเปนไปได และความสอดคลองของ

รางรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล สถาบนพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

สาหรบผเชยวชาญตรวจสอบรปแบบ

283

แบบประเมนความเหมาะสมและความสอดคลองของ รปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของ

นกศกษาพยาบาล สถาบนพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก คาชแจง

1. เครองมอน สรางขนโดยมวตถประสงคเพอสอบถามความคดเหนของทานในฐานะผเชยวชาญในการตรวจสอบความเหมาะสมและความสอดคลองของรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล สถาบนพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

2. คาตอบในเครองมอน จะนาไปใชเปนขอมลเพอการปรบปรงใหรปแบบมประสทธภาพมากยงขน จงไมมผลใดๆ ตอตวทาน

3. คาตอบของทานจะมประโยชนอยางยง จงขอความกรณาในการตอบคาถามใหครบทกขอตามความเปนจรง

4. เครองมอน ม 2 ตอน ประกอบดวย ตอนท 1 การประเมนความเหมาะสมของรปแบบ ตอนท 2 การประเมนความสอดคลองของรปแบบ ตอนท 1 การประเมนความเหมาะสมของรปแบบ คาชแจง โปรดขดเครองหมาย แสดงระดบคะแนนทมตอรปแบบ

+1 หมายถง แนใจวาประเดนทเสนอมความเหมาะสม 0 หมายถง ไมแนใจวาประเดนทเสนอมความเหมาะสม -1 หมายถง แนใจวาประเดนทเสนอไมมความเหมาะสม

284

ประเดนการประเมน ระดบคะแนนความเหมาะสม ขอเสนอแนะ +1 0 -1

1. หลกการ : การจดการเรยนการสอนมงเนนการเรยนรโดยใชกระบวนการจดการความรเพอสรางสรรคความรใหมจากความรทมอยเดม การมปฏสมพนธระหวางกน และการเรยนรจากสภาพการณจรง ทนาไปสความรบผดชอบตอชมชน โดยการวเคราะหปญหาสถานการณและผลตผลงานโดยใชความคดเชงสรางสรรค เพอการพฒนาชมชน

2.วตถประสงคของรปแบบ : 1. เพอศกษาวเคราะหขอมลพนฐาน ปญหา อปสรรคเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการในรายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปวทยาการเพอการพฒนามนษยและสงคมศกษาเพอการพฒนามนษย 2.เพอออกแบบและพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลสถาบนพยาบาลสงกดสถาบนพระบรมราชชนก 3.เพอประเมนและปรบปรงรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาลสถาบนพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

3. ผลลพธการเรยนรทคาดหวง : นกศกษาพยาบาลมสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน และมผลสมฤทธทางการเรยนผานเกณฑทกาหนด

4. กระบวนการจดเรยนการสอน มขนตอน ดงน 4.1การกาหนดความร 4.2 การสบคนความร 4.3 การสรางความร

285

ประเดนการประเมน ระดบคะแนนความเหมาะสม ขอเสนอแนะ +1 0 -1

4.4 การจดเกบความร 4.5 การแลกเปลยนเรยนร 4.6 การประเมนผลความร

5. การประเมนผล : ประเมนผลเปนระยะและเมอสนสดภาคเรยน จากแบบทดสอบ แบบประเมนและผลการจดทาแฟมบนทกการพฒนาตนเองและโครงการหรอนวตกรรมเพอพฒนาชมชน

6. การสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน : การทผเรยนนาความรและแนวคดทไดจากการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรมาพฒนาชมชนในหรอนอกสถาบนการศกษา

7. หลกการตอบสนอง : ผสอนสรางแรงจงใจทสงเสรมใหผเรยนเกดความใฝเรยนร เขาใจตนเองรจกพฒนาตนเองและชมชน สรางบรรยากาศทอสระและเออตอการเรยนรกระตนใหผเรยนใชความคดสรางสรรคในการผลตผลงาน

8. สงสงเสรมการเรยนร : สมรรถนะทผเรยนตองมตลอดการเรยนรไดแกความรบผดชอบตอตนเองและผอนการเรยนรรวมกนและการคดรเรมสรางสรรค

ขอเสนอแนะเพมเตม....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

286 ตอนท 2 การประเมนความสอดคลองของรปแบบ คาชแจง โปรดขดเครองหมาย แสดงระดบคะแนนทมตอรปแบบ +1 หมายถง แนใจวาประเดนทเสนอมความสอดคลองกบวตถประสงคของรปแบบ 0 หมายถง ไมแนใจวาประเดนทเสนอมความสอดคลองกบวตถประสงคของรปแบบ -1 หมายถง แนใจวาประเดนทเสนอไมมความสอดคลองกบวตถประสงคของรปแบบ

ประเดนการประเมน ระดบคะแนนความสอดคลอง ขอเสนอแนะ

+1 0 -1 1.ความสมพนธสอดคลองกนของแตละองคประกอบของรปแบบ

2.การดาเนนการตามกระบวนการจดการเรยนการสอนของรปแบบ แตละขนตอนมความสอดคลองตอเนองสมพนธกน

3.การดาเนนการตามกระบวนการจดการเรยนการสอนของรปแบบมความสอดคลองกบแนวคด ทฤษฎ และขอมลทเกยวของ

4.การดาเนนการตามกระบวนการจดการเรยนการสอนของรปแบบ มความสอดคลองกบวตถประสงค และผลลพธการเรยนรทคาดหวง

5.เครองมอทใชในแตละขนตอนของรปแบบมความสอดคลองกบการดาเนนการ

6.การประเมนผลมความสอดคลองกบวตถประสงคของรปแบบ

7.ระบบชมชนมความสอดคลองกบวตถประสงคของรปแบบ

8.หลกการตอบสนองมความสอดคลองกบวตถประสงคของรปแบบ

9.สงสงเสรมการเรยนรมความสอดคลองกบวตถประสงคของรปแบบ

10. รปแบบสามารถนาไปใชไดจรง

287

เครองมอทใชในการวจย

ขนตอนท 3 ขนการทดลองใชรปแบบ

1. แบบประเมนสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล

2. แบบประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน 3. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา 4. แบบสอบถามความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนการสอนแบบ

บรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร

288

แบบประเมนสมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน คาชแจงในการตอบแบบประเมน

1. ขอคาถามมทงหมด 65 ขอ ประกอบดวย 2 ตอน ไดแก ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบประเมน จานวน 2 ขอ ตอนท 2 ความสามารถในการพฒนาตนเองและสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน จานวน 65 ขอ

2. กรณาตอบคาถามทกขอตามความเปนจรงของทาน 3. ขอมลทงหมดจะถอเปนความลบและใชเพอการศกษาเทานน ไมมผลกระทบใด ๆ

ตอการศกษาของทาน

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบประเมน

โปรดทาเครองหมาย ลงใน หนาขอความทตรงกบความเปนจรงหรอเตมขอความลงในชองวาง

1. อาย…………….ป 2. เพศ ชาย หญง

ตอนท 2 สมรรถนะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน สมรรถนะดานการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน หมายถง ความร ทกษะและลกษณะสวนบคคลทชวยใหบคคลสามารถสรางสรรคผลงานเพอใหเกดผลลพธการเรยนรทสอดคลองกบวตถประสงครายวชาการศกษาทวไปเพอการพฒนามนษย ศลปะวทยาการเพอการพฒนามนษยและสงคมวทยาเพอการพฒนามนษย ตามกรอบมาตรฐานคณวฒการศกษาแหงชาต 5 ดาน ไดแก (1) คณธรรม จรยธรรม (2) ความร (3) ทกษะทางปญญา (4) ความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ (5) ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศและ (6) ทกษะในการคดรเรมจดทาโครงการหรอนวตกรรมเพอแกปญหาสถานการณในสถาบนการศกษาหรอชมชนได

289 คาชแจง ตอไปนเปนขอความเกยวกบความคดเหน และความรสกสวนตวของนกศกษา นกศกษา มความเหนดวยเพยงใดกบขอความตอไปน โปรดตอบใหตรงกบความเปนจรงตามความคดเหนและความรสกของนกศกษาใหมากทสด โดยใสเครองหมาย ลงในชองดานขวามอ คาตอบทตอบจะไมมถกหรอผด และจะไมมผลตอคะแนนหรอการตดสนเกรดรายวชา

ขอความ ระดบความคดเหน

มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

คณธรรมจรยธรรม 1. ทานสามารถแยกแยะระหวางสงทดและสงทไมดได

2. ทานยอมรบในการกระทาทผดพลาดของคนอนได 3. ทานสามารถปฏบตตนตามหลกจรยธรรมและจรรยาบรรณ

วชาชพได

4. เมอทานทาในสงทผดพลาดแมจะโดยตงใจหรอไมตงใจ ทานคดวาการชแจงเหตผลจากการททานทาผดพลาดเปนสงแรกททานตองกระทา

5. ทานสามารถปฏบตตนเปนแบบอยางทดตอผอนในการดาเนนชวตได

6. ทานจดระเบยบใหกบตนเองในการทากจวตรประจาวน เชน ทาตารางเวลากจกรรม ทาขอตกลงเรองเวลาในการทบทวนบทเรยนของตนเอง

7. ………………………………………………… 8. ………………………………………………… ความร 9. ทานมความรเกยวกบความหมาย ความสาคญ และ

ความสมพนธของวชาศกษาทวไปกบวชาชพ / วชาเฉพาะ

10. ทานมความเขาใจสมรรถนะของบณฑตพยาบาลทพงประสงคของหลกสตร

290

ขอความ ระดบความคดเหน

มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

11. ทานมความเขาใจเกยวกบ เหตการณ/สถานการณ/ปญหาเกยวกบววฒนาการทสาคญทางดานศลปวทยาการของประเทศไทยและของโลก

12. ทานมความรเกยวกบเศรษฐกจพอเพยงและการประยกตแนวคด “เศรษฐกจพอเพยง”

13. ทานมความรเกยวกบหลกการและทฤษฎพนฐานทเกยวของกบสถานการณ / เหตการณ / ปญหาทสาคญของสงคมไทยและสงคมโลก อาท ววฒนาการของอารยธรรม

14. ทานมความเขาใจเกยวกบเหตการณสาคญในประวตศาสตร ระบบการเมองการปกครอง ระบบเศรษฐกจ ระบบสขภาพ

ทกษะทางปญญา 15. ทานวเคราะหจดออนจดแขงของตนเองได

16. ทานนาผลการวเคราะหจดออนจดแขงของตนมาพฒนาตนเองใหมความสามารถเพมขน

17. ทานทราบวาสงทตองการเรยนรและพฒนาตนเองในชวตมอะไรบาง

18. ทานทราบวาจะเรยนรและพฒนาตนเองใหดทสดไดอยางไร

19. ทานประเมนไดวาทานชอบวธการเรยนรแบบใด 20. ทานถามความคดเหนจากผอนเกยวกบขอบกพรองของ

ทานเพอตรวจสอบความถกตองในการประเมนตนเอง

21. ทานจดสรรเวลาในการปฏบตกจกรรมตาง ๆ เพอใหมความสมดลในชวตและการศกษาได

22. ทานกาหนดภาพอนาคตเกยวกบการดาเนนชวตและการศกษาของตนเองได

23. ทานกาหนดเปาหมายในระยะสนและระยะยาวไดสอดคลองกบภาพอนาคตทตองการ

291

ขอความ ระดบความคดเหน

มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

24. ทานสามารถจดลาดบความสาคญของเปาหมายการดาเนนชวตและการศกษาของตนเองได

25. ทานสามารถวางแผนการพฒนาตนเองไดสอดคลองกบภาพอนาคตหรอเปาหมายทกาหนด

26. ทานกาหนดระยะเวลาทชดเจนในการพฒนาตนเองใหบรรลเปาหมายทตองการ

27. ทานวางแผนการพฒนาตนเองไดท งในระยะสนและระยะยาว

28. ทานระบตวชวดความสาเรจของการปฏบตตามแผนการพฒนาตนเองได

29. ทานปรกษาบคคลทเชอถอเกยวกบการวางแผนการพฒนาตนเองเพอความชดเจนและครอบคลม

30. ทานสามารถนาแผนการพฒนาตนเองไปปฏบตไดอยางตอเนอง

31. ทานสบคนและว เคราะหขอมลจากแหลงขอมลทหลากหลายเพอการเรยนรของตนเอง

32. ทานนาขอมลทไดจากการสบคนมาใชคดวเคราะหเพอการแกไขปญหา

33. ทานสามารถคดไดอยางเปนระบบ 34. ทานสามารถสรางเครอขายทางวชาการเพอแลกเปลยน

ขอมลขาวสารและขอความชวยเหลอได

35. ทานใชประสบการณเปนฐานในการพฒนาการคดของตนเอง

36. ………………………………………………………. 37. ………………………………………………………

292

ขอความ ระดบความคดเหน

มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

ทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ 38. ทานตงใจเรยนและพฒนาตนเองอยเสมอเพอความกาวหนา

ในอนาคต

39. ทานมความรบผดชอบตอหนาทของตนเองอยางตอเนอง 40. ทานคดเสมอวาการเรยนรและพฒนาตนเองเปนหนทาง

ใหทานประสบความสาเรจในชวต

41. ทานกระตอรอรนในการศกษาคนควาดวยตนเองอยเสมอ 42. ทานคนควาขอมลทางวชาการและขาวสารตาง ๆ จากหองสมด

และแหลงสบคนทหลากหลายเพอนามาใชในการพฒนาตนเอง

43. ทานขอคาปรกษาในการเรยนหรอการปฏบตกจกรรมจากอาจารยหรอรนพ

44. ทานแลกเปลยนความคดเหนทางวชาการกบบคคลอนอยเสมอ

45. ทานมความอดทนและพยายามในการเรยนรสงใหม 46. ทานพยายามฝกฝนตนเองในการปฏบตกจกรรมทยงยาก

ซบซอนกบอาจารยหรอผเชยวชาญกอนปฏบตจรงเสมอ

47. ถาตองปฏบตกจกรรมทเปนสงทดและควรปฏบต แตทานไมถนด ทานจะทมเทและพยายามอยางเตมท

48. แมวาจะรสกเหนอยลา ทานจะอดทนพยายามทากจกรรมทไดรบมอบหมายใหดทสด

49. ทานยอมรบผลจากการตดสนใจของทานเสมอ แมวาจะเกดความผดพลาดขน

50. ทานปฏบตตนเปนพลเมองทดเพอลดปญหาของชมชนทงในยคปจจบนและอนาคต

51. ……………………………………………………………. 52. ………………………………………………………...

293

ขอความ ระดบความคดเหน

มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสารและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ

53. ทานเปนผฟงทดเสมอในขณะสนทนากบผอน

54. ทานสามารถวเคราะหขอมลขาวสารและถายทอดใหผอนไดอยางเขาใจ

55. ทานสามารถอานเนอหาทางวชาการและสรปความไดด 56. ทานมทกษะในการเขยนทดซงสามารถสอความหมายให

ผอนเขาใจไดงาย

57. ทานมทกษะในการนาเสนอผลงานไดนาสนใจ 58. ทานสามารถเลอกและใชรปแบบการนาเสนอไดอยางม

ประสทธภาพ

59. ทานสามารถใชคอมพวเตอรเพอการสบคนได 60. ทานสามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศเพอการสอสารไดอยางม

ประสทธภาพ

61. ทานสามารถอธบายหรอนาเสนอความคดของทานไดอยางเหมาะสมกบสถานการณ

ทกษะการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน 62. ทานวเคราะหปญหาหรอสถานการณใน

สถาบนการศกษา/ชมชนของทานและผลกระทบทเกยวของได

63. ทานมสวนรวมในการวางแผนแกไขปญหาหรอสถานการณในสถาบนการศกษา/ชมชนของทานไดอยางเหมาะสม

64. ทานสามารถคดสรางสรรคผลงานหรอโครงการใหมเพอชวยแกไขปญหาในสถาบนการศกษา/ชมชนของทานได

65. ………………………………………………………..

294

แบบประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน

คาชแจงในการตอบแบบประเมน : แบบประเมนนใชสาหรบผวจยและอาจารยผสอนประเมนผลงานกลมของนกศกษาและนกศกษาประเมนผลงานกลมของตนเองเกยวกบการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน ระดบคณภาพ

2.50 – 3.00 หมายถง ระดบสง (เทากบนาหนกคะแนนรอยละ 85-100) 1.50 - 2.49 หมายถง ระดบปานกลาง (เทากบนาหนกคะแนนรอยละ 60-84.9) 1.00 – 4.49 หมายถง ระดบปานกลาง (เทากบหรอตากวารอยละ 60)

การประเมนผลงานกลมท………………………………………………………………..

รายการประเมน ระดบการประเมน หมายเหต

3 2 1

ขนเตรยมการจดทาผลงาน

ขนดาเนนการ

ขนการนาเสนอผลงานสรางสรรค

คณภาพของผลงานสรางสรรค

295 เกณฑการใหคะแนนการประเมนผลงานสรางสรรคเพอพฒนาชมชน

ท รายการประเมน ระดบคะแนน

3 2 1 1. ขนเตรยมการจดทา

ผลงาน มความคดสรางสรรคในการรเรมสงใหม มการคดเชอมโยงความร3 รายวชาบรณาการ ในการจดทาผลงาน มการวางแผนจดทาผลงานอยางเปนระบบครบถวน ถกตอง

มความคดสรางสรรคในการรเรมสงใหม มการคดเชอมโยงความร3 รายวชาบรณาการ ในการจดทาผลงาน มการวางแผนจดทาผลงานอยางเปนระบบแตไมครบถวน หรอมการระบขอมลทไมเกยวของ

มความคดสรางสรรคในการรเรมสงใหม มการคดเชอมโยงความร3 รายวชาบรณาการ ในการจดทาผลงาน มการวางแผนจดทาผลงานอยางเปนระบบ ไดไมถกตอง และไมครบถวน หรอมการระบขอมลทไมเกยวของ

2. ขนดาเนนการ แบงหนาทรบผดชอบชดเจน สมาชกทกคนกระตอรอรนในการทางานกลมมการปรกษาหรอการแกปญหารวมกนเมอพบปญหาอปสรรคในการดาเนนงานตามแผน

แบงหนาทรบผดชอบชดเจน สมาชกทกคนกระตอรอรนในการทางานกลมมการปรกษาหรอการแกปญหารวมกนเมอพบปญหาอปสรรคในการดาเนนงานตามแผน แตไมชดเจน และไมครบถวน

แบงหนาทรบผดชอบชดเจน สมาชกทกคนกระตอรอรนในการทางานกลมมการปรกษาหรอการแกปญหารวมกนเมอพบปญหาอปสรรคในการดาเนนงานไมเปนไปตามแผนไมถกตอง และไมครบถวน

3. ขนการนาเสนอผลงานสรางสรรค

การนาเสนอผลงานสามารถสอความหมายไดอยางชดเจน

รปแบบทใชนาเสนอมความเหมาะสมนาสนใจ ขอมลมความถกตอง ชดเจน และครบถวน

ก า ร น า เ ส น อ ผ ล ง า นสามารถสอความหมายไดอยางชดเจน รปแบบทใชนาเสนอมความเหมาะสมนาสนใจ ขอมล แตไมชดเจน และไมครบถวน

การนาเสนอผลงานสามารถการสอความหมาย รปแบบทใชนาเสนอมความเหมาะสมไมนาสนใจ ขอมลไม ชดเจน ไมถกตอง

4. คณภาพของผลงานสรางสรรค

มความสาเรจของผลงานทชดเจน ผลงานแสดงถงการคดวเคราะหอยางเปนระบบ ชวยแกไขปญหาหรอสถานการณของสถาบนหรอสงคมได ไดถกตอง และครบถวน

มความสาเรจของผลงานทชดเจน ผลงานแสดงถงการคดวเคราะหอยางเปนระบบ แตไมไดแกไขปญหาหรอสถานการณของสถาบนหรอสงคม

ความสาเรจของผลงาน ผลงานไมแสดงถงการคดวเคราะหอยางเปนระบบ

ไมไดชวยแกไขปญหาหรอสถานการณของสถาบนหรอสงคม

296

ตวอยาง แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา

TQF ระดบการวด

ขอสอบ เฉลย

นกธรกจรายหนงมอบเงนใหทางโรงเรยน จานวน 5,000 บาท เพอนาไปใชในกจกรรมของโรงเรยนโดยไมประสงคระบนามผบรจาค ขณะเดยวกนนองชายของคณครทานหนงในโรงเรยนประสบอบตเหตจาเปนตองใชเงนจานวนมากแตครอบครวมเงนไมพอ นกศกษาคดวาโรงเรยนสามารถนาเงนกอนนไปชวยคณครทานนไดหรอไม เพราะเหตใด

1.2 ประเมนคา สามารถ

แยกแยะความถกตอง

ความดและความชวได ก. ไมได เพราะเปนเรองสวนตวของคณคร

ข. ไมได เพราะเปนการกระทาทผดวตถประสงค ค. ได เพราะคณครเปนบคลากรในโรงเรยน ง. ได เพราะเปนกจกรรมของโรงเรยนทผอานวยการตดสน

ข

การกระทาและเหตผลของใครเหมาะสมมากทสด 1.4 วเคราะห มความ

รบผดชอบตอการ

กระทาของตนเอง

ก. บญสมชอบซอของหนภาษ เพราะเปนการประหยด ข. บญชไมทจรตในการสอบเพราะกลวถกจบได ค. บญศรสวมหมวกกนนอคเสมอเพอความปลอดภยในการขบข ง. บญมาหมนตรวจตราทอไอเสยรถยนตอยเสมอ เพราะไมตองการใหอากาศเสย

ค

2.1 มความรและความเขาใจใน

สาระสาคญของศาสตรทเปน

พนฐานชวตและพนฐาน

ทางวทยาศาสตรสขภาพ

นาไปใช จากผลการสารวจของกองสขศกษา กรมสนบสนนบรการสขภาพ กระทรวงสาธารณสข พบวา เดกประถมมพฤตกรรมการซอขนมขบเคยว ลกกวาด นาอดลม ถงแสนลานบาทตอป สวนหนงมาจากการโฆษณาทนาสนใจ นกศกษามแนวคดทจะแกไขปญหาดงกลาวอยางไร ก. ชวยตกเตอนเดกไมใหซอขนมเหลานน ข. ใหพอ-แมจายคาขนมใหลกในจานวนทพอดในแตละวน ค. แนะนาใหเหนผลเสยทเกดขนกบสขภาพ ง. ไมใหขายขนมเหลานในโรงเรยน

ค

297

TQF ระดบการวด ขอสอบ เฉลย 3.2

สามารถสบคนและวเคราะหขอมลจากแหลงขอมลทหลากหลาย

นาไปใช หากทานตองการทารายงานเรอง “ผลกระทบของสถานการณโรคตดเชอไวรส อโบลาทมตอภาวะสขภาพของคนไทย” ทานคดวาคาสบคนสารสนเทศคาใดชวยใหทานไดขอมลทตองการมากทสด ก. โรคตดเชอไวรสอโบลา, ภาวะสขภาพ, ประเทศไทย ข. ผลกระทบ, ภาวะสขภาพ, โรคตดเชอ ค. โรคตดเชอ, ไวรสอโบลา, สขภาวะของคนไทย ง. โรคตดเชอไวรสอโบลา, สถานการณโรค, ประเทศไทย

ก

4.4 มความรบผดชอบตอหนาท ตอสงคมและรบผดชอบในการพฒนาตนเอง วชาชพองคกรและสงคมอยางตอเนอง

วเคราะห สน ตงใจวาจะฝกฝนภาษาองกฤษเพอเตรยมตวสอบ จงรบทางานในสวนของตนจนเสรจเรยบรอยโดยไมยอมหยดพก อรทยซงเปนเพอนสนท มาขอใหชวยงาน โดยบอกวาเปนงานดวน ถาทานเปนสนจะชวยเหลออรทยดวยเหตผลขอใด ก. เหนแกประโยชนแกสวนรวม ข. มน าใจ ค. ควรชวยเหลอซงกนและกน ง. กลวถกตาหน

ค

5.5 สามารถเลอกและใชรปแบบการนาเสนอ

สารสนเทศ ตลอดจนใชเทคโนโลย

สารสนเทศและการสอสาร

นาไปใช นกศกษาจะเลอกวธการนาเสนอโครงการสรางสรรคเพอพฒนาชมชน หนาชนเรยนทเหมาะสมและนาสนใจทสดดวยวธใด ก. การนาเสนอโดยการบรรยายพรอมการนาเสนอโดยใช VDO ประกอบ ข. การนาเสนอโดยการบรรยายโดยใชโปรแกรม power point ค. การนาเสนอโดยการบรรยายพรอมการยกตวอยางประกอบ ง. การนาเสนอโดยการบรรยายพรอมเอกสารประกอบ

ก

298

แบบสอบถามความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล สถาบนพยาบาล สงกดสถาบน

พระบรมราชชนก

คาชแจง 1.เครองมอน สรางขนโดยมวตถประสงคเพอสอบถามความพงพอใจของทานทมตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล สถาบนพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

2. คาตอบในเครองมอน จะนาไปใชเปนขอมลเพอการปรบปรงใหการจดการเรยนการสอน ใหมประสทธภาพมากยงขน จงไมมผลใดๆ ตอตวทาน

3. คาตอบของทานจะมประโยชนอยางยง จงขอความกรณาในการตอบคาถามใหครบทกขอตามความเปนจรง

เครองมอน ม 2 ตอน คอ

ตอนท 1 ขอมลพนฐาน

ตอนท 2 การประเมน ความพงพอใจของทานทมตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล สถาบนพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

ตอนท 1 ขอมลพนฐาน 1. อาย .............................. ป

2. เพศ ชาย หญง

299 ตอนท 2 การประเมนความพงพอใจทมตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความรเพอพฒนาชมชนของนกศกษาพยาบาล สถาบนพยาบาล สงกดสถาบนพระบรมราชชนก

คาชแจง โปรดขดเครองหมาย ลงในชองทตรงกบระดบคะแนนความพงพอใจทมตอรปแบบการเรยนการสอนแบบบรณาการโดยใชกระบวนการจดการความร ดงน 5 หมายถง รสกพงพอใจและมความคดเหนวามความเหมาะสม ในระดบมากทสด

4 หมายถง รสกพงพอใจและมความคดเหนวามความเหมาะสม ในระดบมาก

3 หมายถง รสกพงพอใจและมความคดเหนวามความเหมาะสม ในระดบปานกลาง

2 หมายถง รสกพงพอใจและมความคดเหนวามความเหมาะสม ในระดบนอย

1 หมายถง รสกพงพอใจและมความคดเหนวามความเหมาะสม ในระดบนอยทสด

ขอ รายการประเมน ระดบความพงพอใจ

5 4 3 2 1

1.

ดานองคประกอบของรปแบบ

องคประกอบเชงกระบวนการซงแบงออกเปน 4 ระยะ ไดแก ระยะการเตรยมการ ระยะการวางแผน ระยะปฏบตการโดยใชกระบวนการจดการความร และระยะการประเมนผล มความเหมาะสม

2. องคประกอบเชงเงอนไขการนาไปใช ซงประกอบดวยระบบสนบสนน ทกษะการใชกระบวนการจดการความร และการตดตามดแล มความเหมาะสม

3. ทงองคประกอบเชงกระบวนการ และองคประกอบเชงเงอนไขการนาไปใชมความสอดคลองสมพนธกน

4. องคประกอบของรปแบบมความชดเจนและเปนระบบ

5.

ดานกระบวนการนารปแบบไปใช

ขนศกษาสภาพปจจบนเกยวกบการเรยนการสอนแบบบรณาการเปนขนทสามารถนาไปใชปฏบตไดจรง

6. การจดใหมใหความร ชวยใหมความพรอมในการเรยนร

7. ระยะการวางแผนการใชกระบวนการจดการความร และการจดการเรยนร มความเหมาะสม

300

ขอ รายการประเมน ระดบความพงพอใจ

5 4 3 2 1

8. ขนตอนการกาหนดความรมความเหมาะสม

9. ขนตอนการสบคนความรมความเหมาะสม

10. ขนตอนการสรางความรมความเหมาะสม

11. ขนตอนการจดเกบความรมความเหมาะสม

12. ขนตอนการแลกเปลยนเรยนรมความเหมาะสม

13. ขนตอนการประเมนผลความรมความเหมาะสม

14. ความรวมมอซงกนและกน สงเสรมใหการใชกระบวนการจดการความร มประสทธภาพมากขน

15. การตดตามดแลแนะนาของผเชยวชาญ หรอผวจย สงเสรมใหการใชกระบวนการจดการความร มประสทธภาพมากขน

16. ดานผลของการใชรปแบบ

ชวยใหนกศกษาพยาบาลไดพฒนาทกษะการใชกระบวนการจดการความร

17. ชวยใหนกศกษาพยาบาลไดพฒนาทกษะการพฒนาตนเอง

18. ชวยใหนกศกษาพยาบาลไดพฒนาทกษะในการสรางสรรคผลงานเพอพฒนาชมชน

19. ชวยใหมการปฏบตงานรวมกนเปนทม

20. สามารถนาความรและทกษะทได ไปประยกตใชในสถานการณอนได

ขอเสนอแนะเพมเตม ........................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

ภาคผนวก ค

ตวอยางการใชเครองมอ

แบบบนทกผลการเรยนรดวยกระบวนการจดการความร

การกาหนดความร (Knowledge Identification) การสบคนความร

(Knowledge Capture) การสรางความร (Knowledge Creation)

ความรหลก โครงการสงเสรมพฒนาชมชน ดวยการปลกผกปลอดสารพษ แนวปฏบต ใชกระบวนการ KM ในการจดการความรมขนตอน ดงน 1.การกาหนดความร 2.การสบคนความร 3.การสรางความร 4.การจดเกบความร 5.การแลกเปลยนความร 6.การประเมนความรใหเกดความรอยาง ตอเนองและย งยน กลยทธ 1.สงเสรมใหมการจดการความรของสมาชกแตละคนในกลม เรอง สงเสรมพฒนาชมชน ดวยการปลกผกปลอดสารพษ 2.สนบสนนใหมการจดทาโครงการขนตอนระบบการพฒนาคณภาพ PDCA 3.สนบสนนการเผยแพรความรผานระบบเครอขายคอมพวเตอร http://www.classstart.org/classes/7834 และผานกลมใน Facebook กลม KMSN1 ตวชวด 1.รอยละ 80 ของนกศกษามความรความเขาใจในการจดทาโครงการตามขนตอนการจดการความร 2.นกศกษาสามารถวเคราะหแผนและการจดทาโครงการขนตอนระบบการพฒนาคณภาพ PDCA 3.รอยละ 80 ของผเขารวมโครงการไดรบความรและมความพงพอใจในการเขารวม

สอโทรทศน สอมวลชน สอเทคโนโลยสารสนเทศ สอบคคล สอวธการ อนๆ ระบ

วตถประสงคการเรยนร 1.เพอรณรงคใหคนในชมชนหนมาปลกผกปลอดสารพษ 2.เพอเผยแพรความรความเขาใจเกยวกบวธการทาใหผกปลอดสารพษ และสามารถนามาประยกตใชในชวตประจาวนได 3.เพอสงเสรมใหประชาชนมความรและความเขาใจตระหนกในการปลกผกปลอดสารพษ เนอหาหลก 1.ความหมายของผกปลอดสารพษ 2.วธการทาใหผกปลอดสารพษ 3.วธการดแลผกปลอดสารพษ 4.คณภาพดนทด 5.ขอดของการปลกผกปลอดสารพษ 6.ผสนบสนนโครงการ 7.แนวทางในการพฒนาทย งยน กจกรรม 1.วางแผนประชมจดแบงหวขอการสบคนและสรางความร 2.ปฏบตตามแผนทกาหนดอยางเปนระบบและตอเนอง 3.ตรวจสอบการดาเนนการแตละขนตอนวามปญหาอะไรเกดขนและปรบเปลยนแกไขในขนตอนใด

การจดเกบความร (Knowledge Storing) การแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Sharing) การประเมนผลความร (Knowledge Evaluation) สอภาพ สอเสยง สอภาพและเสยง สอสงพมพ ชมชนนกปฏบต หนงสออเลกทรอนกส กลมจดการความร www.pckpb.ac.th gotoknow face book KMSN1

ไปรษณยอเลกทรอนกส (e-mail) บลอก (Blog) กลมขาว (Listserv) กระดานอภปรายและกระดานประกาศ (Discussion

Board and Bulletin Board) www.pckpb.ac.th gotoknow face book KMSN1

ประเมนผลระหวางดาเนนการ แบบสงเกต การสมภาษณ การสอบถาม การทดสอบ การวดผลจากผลงาน

ประเมนผลหลงการดาเนนการ 1. ประเมนความร (Knowledge) แบบสมภาษณ แบบสอบถาม 2. การประเมนผลปฏบตงาน (Performance) แบบประเมนผลการปฏบตงาน 3. ประเมนทศนคต (Attitude) การสอบถาม การสมภาษณ

วชา/เรอง สงเสรมพฒนาชมชน ดวยการปลกผกปลอดสารพษ

โครงสรางเนอหา (Content Structure)

การสรางความร การสบคนความร Knowledge Creation Knowledge Capture

กจ ส

การสบคนความร วชา/เรอง ความหมายของผกปลอดสารพษ ผสรางความร นางสาว……………….. , นาย……………………….

เน

Knowledge Capture

วตถประสงคการเรยนร อหา กรรม อ ประเมนผล ผกปลอดสารพษ คอ ผกทปราศจากสารตกคาง

pesticide residue free) โดยหลกการนตองปราศจากสารเคมและไมมการใชสารเคมโดยดดขาด โดยจะใชวธธรรมชาตในการเพาะปลก และตองไดรบการดแลจากเกษตรกรเปนอยางด

(

เ

ศกหว

-สอผกป ). เขาถ งไดจาก com/

ษาคนควาหาขอมลจากขอทกาหนดให

เพอใหทราบถงผกปลอดสารพษวามนคออะไร

Internet -ลอดสารพษคออะไร.(2556งเมอ 8 สงหาคม เขาถ http://www.myfirstbrain.

n_view.aspx?ID=69126

mai

การสงเกต

-การสอบถาม

กจ ส

การสบคนความร วชา/เรอง ขอดของผกปลอดสารพษ ผสรางความร นางสาว…………………….. , นางสาว…………………………

เน

Knowledge Capture

วตถประสงคการเรยนร อหา กรรม อ ประเมนผล ขอดของผกปลอดสารพษ ไดแก

1.ทาให ได พชผกทมคณภาพ ไม มสารพษตกค างกดความปลอดภยแก ผ บรโภค

2. เกษตรกรผปลกผกมสขภาพอนามยดขน 3.ลดตนทนการผลตของเกษตรกรดานค าใชจ ายในการซอสารเคมปองกนและกาจดศตรพช 4.ลดปรมาณการนาเข าสารเคมป องกนและกาจดศตรพช 5.เกษตรกรจะมรายไดเพมมากขน เนองจากผลผลตทไดมคณภาพ ทาใหสามารถขายผลผลตได ในราคาสงขน 6.ลดปรมาณสารเคมป องกนและกาจดศตรพชทจะปนเปอนเข าไปในอากาศและนา ซงเป นการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและลดมลพษของสงแวดล อม

เ

ศกหว

-สออรพปล 8 จาก -boo

เพอใหทราบถงขอด ประโยชนของผกปลอดสารพษ และสามารถนาสงทไดเรยนรไปใชในชวตประจาวนได

ษาคนควาหาขอมลจากขอทกาหนดให

Internet -น ถระวฒน และคณะ.(2556). การ

กผกปลอดภยจากสารพษ. เขาถงเมอ สงหาคม เขาถงได

http://www.eto.ku.ac.th/neweto/ek/plant/herb_gar/save_veg.pdf

การสงเกต-การสอบถาม

การสบคนความร วชา/เรอง วธการทาใหผกปลอดสารพษ ผสรางความร นางสาว………………… , นางสาว…………………………

Knowledge Capture

กจกรรม วตถประสงคการเรยนร เนอหา สอ ประเมนผล วธการททาใหผกปลอดสารพษ ดวยการกาจดศตรพชและการใชปย ไดแก 1.การใชสารสกดจากพชในการปองกนศตรพช 2.การใชฟางหรอพลาสตกคลมแปลงปลก 3.การปลกผกในเรอนมงตาขายไนลอน 4.การใชกบดกกาวเหนยว 5.ปยหมก 6.นาหมกชวภาพ

ศกษาคนควาหาขอมลจากหวขอทกาหนดให

-สอ Internet -เพอใหทราบถงวธการททาใหผกปลอดสารพษ และสามารถวเคราะหเลอกวธทดทสดในการนามาใชในชวตประจาวน

ศนยเครอขายปราชญชาวบาน.(2556). การปลกผกปลอดสารพษ. เขาถงเมอ 8 สงหาคม เขาถงไดจาก http://www.itrmu.net/web/khamphanl/show-webcontent.php?cat_id=2&mid=10 -สอบคคล ปาศรนวล ดษฐลาดบ

การสงเกต -การสอบถาม

กจ ส

การสบคนความร วชา/เรอง วธการดแลผก ผสรางความร นางสาว…………………, นางสาว…………………

เน

Knowledge Capture

วตถประสงคการเรยนร อหา กรรม อ ประเมนผล เมอเราปลกพชเรากตองทาการดแลรกษา

ไดแก 1.รดนาทกวน พชตองการนาในการจรญเตบโต ถาขาดนาหลาย ๆ วน พชจะเหยวฉาจะตายได แตกไมควรรดนามากจนเกนไปพราะจะทาใหรากของพชเนา

2.ใสปย พชตองการธาตอาหารทมอยในดน 3.พรวนดน ดนทมความรวนซยจะระบายนาและอากาศไดด 4.กาจดวชพชและศตรพช วชพชและศตรพชาใหตนพชทเราปลกเตบโตช

เพอใหทราบและเขาใจถงวธการดแลผก และสามารถนาไปใชในชวตประจาวนไดอยางมประสทธภาพ เ

เเ

ท า

ศกหว

-สอการเขาถจาก

ษาคนควาหาขอมลจากขอทกาหนดให

Internet -ดแลพช.(2556). เขาถงเมอ 8 สงหาคมงได

http://www.trueplookpanya.com/new/ s_detail/knowledge/2482-00/ cm

การสงเกต

-การสอบถาม

การสบคนความร

วชา/เรอง คณภาพดนทด ผสรางความร นางสาว…………………, นางสาว…………………

Knowledge Capture

กจกรรม วตถประสงคการเรยนร เนอหา สอ ประเมนผล ดนทมลกษณะรวนซย มดนเหนยวและดนทรายพอๆกน อมนาไดด ดนเกาะกนอยางหลวมๆ มกมสดา อดมไปดวยแรธาต ไมมความเปนกรดหรอดางหรอเคมมากเกนไป เปนดนทไมมสารเคมตกคาง เชน ยาฆาแมลง

ศกษาคนควาหาขอมลจากหวขอทกาหนดให

-สอ Internet

-เพอใหทราบและเขาใจถงลกษณะของคณภาพดนทด เหมาะสมแกการเพาะปลก

การสงเกต -การสอบถาม

การสบคนความร วชา/เรอง แนวทางในการพฒนาทย งยน ผสรางความร นาย………………… , นางสาว…………………………

Knowledge Capture

กจกรรม วตถประสงคการเรยนร เนอหา สอ ประเมนผล เพอใหเกดการเรยนร และสามารถนาสงไดรบไปตอยอดได

ศกษาคนควาหาขอมลจากหวขอทกาหนดให

แนวทางในการพฒนาทย งยน การเปดตลาดนดผกในชมชน เกษตรกรททาเกษตรอนทรยทกครอบครว จะมสวนหลงบาน เปรยบไดกบตลาดนดในบานของตนเอง ผลผลตซอหาไดโดยไมตองเสยสตางค วนไหนอยากกนอะไร กเขาไปจายตลาดในสวน หากมเหลอจากกนใชจงนาออกขายภายในชมชน หรอบานไหนมสงหนง แตขาดสงหนงกสามารถแลกเปลยนขามรวไดโดยไมตองเสยคานามน การเปดตลาดจะเปนทสรางความสมพนธทดแกเกษตรกรและผบรโภค เปนเครองมอสรางสงคมใหม เพอเปนสงคมแหงการชวยเหลอเกอกลและสงคมแหงการเรยนร เกษตรกรผหญงไดมโอกาสออกนอกหมบาน ไดพบปะผคน ไดเพอนใหมๆ ไดแลกเปลยนความคด ขอมลขาวสาร

-สอ Internet -การสงเกต -การสอบถาม

วชา/เรอง ผสนบสนนโครงการ ผสรางความร นาย………………… , นางสาว…………………………….

วตถประสงคการเรยนร เนอหา กจกรรม สอ ประเมนผล เพอใหทราบขอมลเกยวกบพนททเราตองการจากคนทอยในชมชน เพอนาไปพฒนาตอไป

อาย 60 ป อาชพรบจาง ปจจบน - เปนประธาน อสม. ตาบล - เปนกรรมการชมรมผสงอาย - เปนประชาสมพนธหมบาน - เปนผนาไทเกก - มจตอาสาในการชวยพฒนาชมชนในทกๆดาน

ศกษาคนควาหาขอมลจากบคคล

-สอบคคล -การสงเกต -การสอบถาม

ประวตผวจย

ชอ – สกล นางสาวผกามาศ พธรากร ทอย บานเลขท 6 ซอยทรพยสน 4/2 ถ.ราชวถ ต.คลองกระแชง

อ. เมอง จ.เพชรบร ททางาน วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร 203 ม. 2 ถ.ครรถยา ต.ธงชย อ. เมอง จ. เพชรบร ประวตการศกษา

พ.ศ. 2538 สาเรจการศกษาพยาบาลศาสตรบณฑต วทยาลยพยาบาลบรมราชนน อตรดตถ พ.ศ. 2545 สาเรจการศกษาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต

(สาขาวชาการพยาบาลผใหญ) คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

พ.ศ. 2554 ศกษาตอระดบปรญญาดษฎบณฑต สาขาวชา พฒนศกษา ภาควชาพนฐานทางการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

ประวตการทางาน พ.ศ. 2538 – ปจจบน พยาบาลวชาชพชานาญการพเศษ (ดานการสอน) วทยาลยพยาบาลพระจอมเกลา จงหวดเพชรบร