dissertatio medica inauguralis de tuberculorum origine · 2016. 2. 23. · edvardoholme,m.d.s.l.s....

DISSERTATIO MEDICA

INAUGURALIS,

DE

TUBERCULORUM ORIGINE.

rDISSERTATIO MEDICA

INAUGURALIS

DE

TUBERCULORUM ORIGINE;

QUAM,

ANNUENTE SUMMO NUMINE,

EX AUCTORITATE REVERENDI ADMODUM VIRI

D. GEORGII BAIRD, SS. T. P.

ACADEMIAE EDINBURGENAE PRAEFECTI

;

NECNON

amplissimi SENATUS ACADEMICI consensu, et

nobilissima FACULTATIS MEDICAE decreto;

©ratm 73ortotts,

SUMMISQUE IN MEDICINA HONORIBUS AC PRIVILEGIIS

RITE ET LEGITIME CONSEQUENDIS :

eruditorum examini subjicit

GULIELMUS CAROLUS HENRY,ANGLUS

,

SOC. REG. MED. SOCIUS EXTRAORD. NUPERQUE PR/ESES,

NUNC EX COLLEGIO CAII CANTABRIGIENSI.

“ Nam cur tam varias res possent esse requiro,kt Ex uno si sunt igni puroque creata;.”

Lucretius.

KALENDIS AUGUSTI, HORA LOCOQUE SOLITIS.

EDINBURGI :

EXCUDEBAT JOANNES STARK.

U» O.

MDCCCXXVII.

Digitized by the Internet Archive

in 2016

https://archive.org/details/b22443423

EDVARDO HOLME, M. D. S. L. S.

SOC. HIST. NATUR. MANCUN. PR<ESIDI,

VIRO

VI INGENII VIVIDA,

HUMANIORI NULLA NON DISCIPLINA

ORNATO,

MEDICO DENIQUE INTER LAUDATOS JURE

LAUDATISSIMO,

SIBI SEMPER BENEVOLO ;

HAS QUASI PRIMITIAS

ARTIS MEDICINAS A SE EXCULTAS,

GRATO HUMILIQUE ANIMO

«

DICAT

GULIELMUS CAROLUS I-IENJLiY.

'

.

•.

'

: A'

•

,

\. / -

NECNON

GULIELMO HENRY, M. D. S. R S. &c.

TIBI, PATER OFTIME,

SCIENTIAM EA LAUDE EXCOLENTI,

QUAM EILII HAUD EST MEMORARE,

EXIGUUM IIOC OPUS,

STUDIO STUDIIS TUIS NON OMNINO ALIENO

DUCTUM,

SUMMA OBSERVANTIA SUMMOQUE AMORE,

DAT, DICAT, DEDICAT

FILIUS ADDICTISSIMUS.

u Gignuntur enim mutantque colorem.”Lucret.

'l u /l '

DISSERTATIO MEDICA

INAUGURALIS,

DE

TUBERCULORUM ORIGINE.

Auctore Guliemio Carolo Henry.

Scientia: “pathologicae” quaestio omnino gra-

vis, morborum curatione quam maxime versa-

ta, medicisque hodiernis acriter agitata, nobis

est aggredienda. Hanc, telae morbidae indaga-

tione subtili et dibgente, signisque omnibus in-

ter se optime collatis, et rite perpensis, prout,

post valetudinis adversae prima animadversa in-

dicia, sese obtulerunt, esse componendam, nemo

dubitat. Pluribus tamen hunc cursum tenen-

tibus, scientiae suae impense etiam deditis, ea

A

2 DISSERTATIO MEDICA

sunt notata, quae minime simplicia, ideoque

interpretationes varias haud recusantia, opi-

nionibus prius statutis, altasque in animis eo-

rum radices agentibus, favere visa sunt. Sig-

norum necnon historice, aegrotis medico tradi-

tae, quibus, antequam sese curae illius commi-

sissent, occupati erant, morborumque aliorum

eos olim tentantium, semper mancae sunt saepe

etiam parum fiducia dignae. Hisce errorum

causis perpensis, clauda quoque et imperfecta

actionum telarumque, non modo morbo implici-

tarum verum etiam omnino naturalium cogni-

tione,—mutationum ordinem, quae tuberculis,

in variis corporis humani telis natis, antecedunt,

alta caligine mersum adhuc latuisse quis mi-

rabitur ?

Haec sunt praecipua quae de tuberculorum ori-

gine medici nostrates et Galli nunc existimant.

Imo, Corpora haec ex vasorum secernentium

morbida quadam parum cognita conditione na-

sci (vice de nutrition) cujus nec prodromus nec

assecla necessario est inflammatio, judicant et

DE TUBERCULORUM ORIGINE. 3

Laennecius et Andralius. Hanc doctrinam nos

quantum possumus tueri parati sumus.

%do, Tubercula, inflammationis simplicis fruc-

tus esse Broussais et Bouillaud persuasum ha-

bent.

3tio, Ex hydatidibus oriri credunt et Jenne-

rus et Baronus.

Argumentis quamplurimis nitentes, quae et

morbi historia et mutationes organicae in cada-

vere patefactae, praebent, tubercula ex inflam-

matione oriri inficiamur. Morbum etenim

quemcunque nisi vel ex conditione anatomica

partis eo tentatae vel ex signis, nempe functioni-

bus laesis, quae eum semper comitantur, definire

nequimus. Signis autem inflammationis, ali-

quando certe observandis, saepissime in iis quo-

rum viscera tuberculis occupantur, absentibus;

mutationibusque telarum tabe laborantium haud

omnino eas referentibus, quas gignit inflamma-

tio;tabem plilegmasiamque eundem esse mor-

bum judicantes nobis a vera ratione magnopere


lapsi videntur. Rem ita se habere prout jam

diximus est confirmandum.

Inprimis signa quae prima suspicionem mo-

vent tubercula vel in procinctu stare, vel jam-

jam pulmones, e. g. invasisse;eadem esse ac

illa quae membranae mucosae pulmonum inflam-

matione correptae certa sunt indicia est faten-

dum. Hanc vero bronchitidem tuberculorum

effectum non causam esse cito forsan videbitur.

Exemplis enim vi et numero plurimum valenti-

bus, tubercula in pulmonibus eorum, qui nun-

quam vel pneumonia vel etiam gravedine labo-

raverant saepe esse reperta inter medicos con-

venit.^

Quum autem Broussais aliique forsan medi-

ci de hac re aliter dicant, ad morborum histo-

rias, quae haec aperta faciunt, fide narratas, est

provocandum. Hanc vero Laennec in quaes-

* Vide Laennec de 1’Auscultation, t. i. p. 56 S, 573, 626.

Baron’s Illustrations of tbe Enquiry, &c. p. 14. Travers

on Constitutional Irritation, p. 33.

DE TUBERCULORUM ORIGINE.

tione nostrae aliena tradidit, (t. i. p. 590.) Qui-

dam, insania qui jam saepe arreptus, alias bonae

fuit valetudinis in nosocomio “ Necker ” cerebri

inflammatione fatigatus, intra septem dies succu-

buit. Nec tussisse nec aliquid excreasse unquam

viderunt ministri. Pectore tamen post mortem

explorato, caverna par ovi, quod ad molem, in

pulmone dextro tuberculis quamplurimis ad

seminis milii magnitudinem referto inventa fuit.

Tria vel quatuor fuere tubercula majora in pus

cito abitura, jam in materiem flavam, opacam

mutatis partibus centro vicinis. Historia etiam

similis ab Andralio (t. iii. op. cit. p. 1 60,) narra-

tur. Quendam peritonei inflammatione demum

occisum, ingravescente morbo saepenumero ro-

gabant medici anne tussi plexus fuit. Vel hac,

vel excreatione vel spiritu difficili se usquam

tentatum esse semper negabat. In pulmone

tamen dextro deprehensa est caverna ampla

adeo ut pomum continuisse potuit, circa quammultae aliae fuerunt minores. Per eundem etiam

sparsa sunt haud pauca tubercula adhuc firma

nec omnino mollita. Phthisis exemplum, quo

tussis aliaque morbi viscera pectoris corripien-


tis signa, morti sex tantum hebdomadas praei-

vere, narravit Louis.* Quatuor tamen jampri-

dem menses et alvus fuerat fusa et corpus sen-

sim marcescebat. Vestigiis quoque morbi gra-

vioris quam ut nuper ortus esset, in pulmoni-

bus prae se ferentibus, tubercula quam tussi et

spiritu gravi tentatus esset aegrotus, longe diu-

tius sedem suam ibi habuisse dubitare nequi-

mus. In aegro alio febris hectica, sitis. ardens,

anorexia, et macies, tussi pectorisque morborum

indiciis annum totum antecesserunt, f Alter

quoque iisdem fere malis menses septem implici-

tus decimo mortuus est. Sex tantum hebdoma-

das antequam obiret, tussi, ea quoque levissima

premebatur. Cavernae amplae et vetustae, multa

quoque tubercula et grana subalbicantia ambo-

bus inveniebantur pulmonibus4 Idem quoque

observatio xxix a Louis memorata pariter com-

probat.

Bouillaud etiam, cui testi in re quam nunc

* Sur la Phthisie, p. 88.

f P. 373, op. cit.

f Loui9, op. cit. p. 368 .


agimus plus fidei forsan est tribuendum, quippe

qui omnes sententias in quas ivit Broussaisius

acriter defendit, exemplum nobis praestitit.

Puella menses xviii nata in nosocomio “Cochin”

inflammatione cerebri periit. Nulla signa mor-

bi pectoris prae se tulere per octo dies dum illic

commoraretur,sed spiritus satis bene trahebatur,

nec olim ullo viscerum horum morbo labor-

asse narratur, sed haec fuit conditio pulmonum.

“ Leur surface est comme semee d’une infinite

de petits grains grisatres demitransparens, sou-

jacens a la pldvre;de semblables tubercules

sont repandus dans tout le tissu pulmonaire, qui

neanmoins crepite parfaitement. L’extremite

du sommet du poumon gauclie, adherente a la

pldvre sternale, completement desorganisee, est

transformde en une masse d’un blanc grisatre

de consistance casdeuse, sans aucun vestige de

vaisseaux.” * Duo etiam exempla, quae opioni-

bus hisce arrident, nuper memoravit Traver-

sius. Homo cujus manus excisa fuerat subito

mortem obiit. Pulmones tuberculis nascenti-

* Traite De L/Encephalite, p. 52 .


bus abundabant, quorum indicia nulla ante mor-

tem observasse videtur. De juvene qui post

penem amputatum sine ullo morbi acuti signo

succubuit, sic dicit :“ His lungs were sprinkled

with minute tubercles in the first stage of their

formation, of which no suspicion existed.” *

Nemini igitur dubium esse potest, historiis quas

nunc protulimus, multisque aliis quas literis

mandavere medici hodierni, quin corporis hu-

mani viscera in tubercula ex parte saltem mu-

tari et mutata diu latere, absentibus omnibus

phlegmasise testimoniis possint. Nonne tuber-

culorum origine interfuisse phlegmasiam, nutu

tantummodo et arbitrio dicitur, quippe cujus

signa omnino abesse constat ?

Morborum autem singulatim narratorum re-

lictis historiis, quippe quas nimis saepe ad opi-

niones inter se discrepantes stabiliendas inter-

pretati sunt medici;quae leges quasi universae

ab observationibus quamplurimis, fide maxima

factis et diligentia, pendent, ad ea confugere

* On Constitutional Irritation, p. 34.


oportet. Hoc modo, quid vel pneumonia vel

bronchitis apud tuberculorum ortum valeat, est

quaerendum.

In cadaveribus eorum, qui pneumoniae acutae

succubuere, rarissime inveniri tubercula, phthisi

etiam peremptorum non multos pneumonia ex-

ercitos esse pernotescit. Sic ex octoginta phthisi

pereuntibus, quorum historias tradidit Louis,

septem solummodo tentaverat pneumonia. Tri-

bus ex his septem, illo morbo annos quatuor an-

te mortem occupatis nunquam abfuerant tussis

et excreatio nimia. Haec exempla pneumo-

niam aliquando, licet raro, tuberculorum esse

causam haud inverisimile reddidissent, nisi cae-

teri quatuor pneumoniam passi tres, sex et quin-

decim annos, antequam visa essent prima phthi-

sis indicia, nec tussi nec catarrho plus quam an-

tea laborassent. Quandoquidem ex septem tabi

obnoxiis, in quatuor pneumoniae invasio, phthi-

sis in procinctu stantis accessionem non festi-

nasse videtur;quod tres alios simul invaserunt

morbi hi duo aut casu et fortuito factum esse

judicandum, aut inflammationi praeivisse tu-

B


bercula eamque accendisse. Rem hoc ordine

se plerumque habere, comprobant observationes

ab Andralio ope stethoscopii institutae. Inci-

piente phthisi licet tubercula multa parvaque

pulmone jam nata sint, pectus, quum manu per-

cutiatur, sonum clarum edit; murmur quoque,

quod fit dum spiritus fertur, omnino integrum,

nec crepitus, plilegmasiae indicium auditur. Tu-

berculis autem sedem suam jam diu habentibus

et auscultatione cavernas reperiente, sonum ob-

tusum reddit thorax quum partes circa vomica-

rum labra percutiuntur, sonus necnon supra

memoratus auditur imprimis, postea vix qui-

dem aut non omnino aure usurpatur murmur

quidvis;signa quae haud dubia sunt pulmonis

phlegmasia correpti. In lobulis necnon supe-

rioribus nascuntur fere semper tubercula ante-

quam inferiores invadant;pneumonia autem in

xlvii ex lxxvii exemplis * lobulum inferiorem

occupavit. Illa vero pulmone ex alio in alium

vix saepe transit, tabes plerumque ambos simul

invadit. Peripneumoniae pulmo dexter valde

* Andral. t. ii. Pneumonie, Resume Generale.


saepius quam sinister sedes ;in xc exemplis, enim

ex cxxviii dextrum tentavit morbus ;

* phthisi

autem pulmo sinister multo magis opportunus, f

Sexui necnon muliebri quam virili multo | ma-

gis funesta est phthisis. Pneumonia autem

quam foeminae longe saepius tentantur viri. Ex

septuaginta et quinque quos illo morbo impli-

citos curavit Louis, quinquaginta et duo sex-

us fuerunt fortioris.§

Nec minus pollent argumenta quae bronchi-

tidem neque necesse neque plerumque phthisi

praeire stabiliunt. Ex octoginta phthisi pere-

untibus, quorum historias fide tradidit Louis,

plurimi haud magis bronchitide plexi quam ii

tabe liberi. Mulieres quas longe saepius quam

viros phthisi succumbere nuper dictum est, ca-

tarrho minus sunt opportunae. Ex centum enim

et quinquaginta quae recensuit Louis exemplis,

pars tertia tantum sexus fuit debilioris.||

Ana-

* Andral. t. ii. Pneumonie, Resume Generale,

f Louis, p. 8. J Ib. p. 523.

§ Ib. p. 52. ||Ib. p. 526


tomicus ille peritus bronchorum membranam

mucosam prope tubercula quae in pus non abie-

rant albam fere semper vidit;prope ea jam

mollita bronchisque patentia, puncta rubra prae-

cipue sparsa fuere, puris nempe trajicientis irri-

tationi referenda. Multa, quae in hac re maxi-

mi intersunt, nos docuit stethoscopius. Quo-

rundam, integra antea valetudine, subito tussi et

catarrho correptorum, pectoribus digito attente

percussis, admoto etiam stethoscopio audiuntur

soni aliquando qui vel tubercula in pulmonibus

vel etiam cavernas adhuc latuisse certissime in-

dicant. Haec vero bronchitidi diu antecessisse

quis dubitabit ? Variolae etiam claro Heberden

nullam in phthisin vim exercere visae sunt. Di-

cit enim, “ vidi quosdam variolis occupatos,

cum jamjam tabe strumosa essent perituri qui

tamen mitem experti sunt morbum et eum fe-

liciter depulerunt, neque idcirco quantum po-

tui judicare, veteri suo morbo citius succubu-

erunt.”

Sententiae etiam aliae in quam iverunt Brous-

sais discipulique ejus, nempe tuberculis glan-


dulas afficientibus mucosae membranae vicinae

phlegmasiam necesse praeire, minime favent ea

quae literis mandavit Louis. Omnibus vero

glandularum mesenterii tuberculis invasarum

exemplis, ilii membrana ulceribus obsessa fuit.

Ulcera tamen haec saepenumero parva fuere nec

proportio ulla inter earum et tuberculorum mag-

nitudinem se habere visa est. Sic omnibus hisce

glandulis in tubercula mutatis, membranam in-

venit albam nec minus firmam, nec rimas agen-

tem, nec ulla morbi indicia exhibentem, nisi ul-

cus minimum, cujus labra pallida fuere et pla-

na. Plus necnon pollent argumenta, tubercu-

la cervicis glandulis nata ab inflammatione as-

perse arteriae et bronchorum membranae muco-

sae non pendere. Ex octo morbi hujus glan-

dularum historiis quas narravit Louis, in qua-

tuor tantum tracheae membrana inflammata

fuit, in una ulcera exhibuit. In caeteris omni-

no sana fuit.

Pauca tantummodo, de conditionibus anato-

micis telarum corporis humani vel phlegmasia

vel tuberculis occupatarum, proferre est ani-


mus. Nam quantopere inter sese distant, quis

est qui ignorat ? Pulmo etenim, inflammatione

simplici correptus varias subit mutationes phy-

sicas, quas perspexerunt fere cuncti, optime de-

scripsit Andralius ;tuberculis autem tentatus

idem formam, colorem, densitatem antea dictis

omnino dissimiles prae se fert. Annon eadem

causa res tam diversas gignere potest prout dicit

Broussais ? Nobis haec Andralii dicta aurea po-

tius placent : “ pour rendre raison d’effets si dis-

semblables force sera d’admettre des causes pre-

disposantes particulieres de chacun d’eux; force

sera de reconnMtre que 1’irritation n’agit plus

que comme une simple cause occasionelle, qui

serait parelle-meme impuissante a pvoduire au-

cune de ces alterations.” Medicus ille quidem

clanis etiam dicit, quod mutationes organicas

graviores saepe illae sunt quas signa irritationis

leviora comitantur.

Et telarum ergo morbidarum et quae eas

comitantur functionum laesarum, in iis phthis.

peremptis perspectarum, historiae, quas summa

cura tradidere hodierni, praecipue vero census


illi universi fere, observationibus quamplurimis

inter se collatis, nitentes, quos studio et diligen-

tiae Gallorum omnino debet scientia nostra, id

efficiunt, ut tubercula in organis telisque cor-

poris humani diversis oriri videantur ex va-

sorum secernentium vel exhalantium morbida

quadam actione, cujus natura propria et specia-

lis adhuc parum cognoscitur, quae autem cum

inflammatione, vasorum capillarium conditione,

vix minus forsan tenebris obducta, (de qua

nempe alii aliter sentiunt,) nulla cognatione ne-

cessaria conjungi videtur. Quamquam tamen

satis cognitum perspectumque habeamus hanc

quamcunque vasorum conditionem tam longe

abesse ut ejus tubercula effundentis semper et

necesse prout ait Broussais prodromus sit, ut

multo saepius huic praeeant tubercula;quaerere

tamen licet annon plurima sint quae vel corpori

extrinsecus illata, diathesi hac implicito, vel in sui

ipsius penetralibus se habentia,—prout conges-

tio venosa, irritatio corporis totius ea quam nu-

per clare exposuit Traversius,* aliaque multa,

—

* On Constitutional Irritation.


aliquando id agunt ut effundatur materia tuber-

culi;inter has que causas nonne ascisci potest

inflammatio ? Rem ita se habere persuasum

habet Dr Alison, opinionique ejus arrident quae

physiologici de secretione sana statuere. Namactio specialis glandulae cujusvis vasorum, vel

iis propria, vel nervis pendens, ad munera haec

rite peragenda sola non valet. Augeatur san-

guinis fluxus necesse est qui congestionem quan-

dam in glandula gignat. Quum etiam saepe

usque ad aetatem provectam omnino latent tu-

bercula, senem autem conficiunt, cur tunc tem-

poris prodirent, nisi quod nova quaedam corpo-

ris conditio orta sit quae semina eorum latentia

excitavit iisque vim vitamque conflavit ?. Sed

argumentis praesertim devicti, quae memoravit

Doctor Alison, inflammationem aeque ac conges-

tionem venosam, resque alias mox dicendas hac

versari potestate confitemur. Rationes quarum

ope doctrinas has tuitus estDr Alison ex historiis

praecipue constant, quibus tubercula inflamma-

tionis signa statim secuta, et vel telis phlegma-

sia mutatis adeo intime commixta, ut metam

huic aut illi ponere haud liceret, vel solam lesio-

4


nem esse inveniebantur. Sic post abdominis

dolorem, comitante pyrexia, qui morti hydroce-

phalo illatae mensem praegressus est, exudatione

lymphae, eminentiarum tuberculosarum figuram

praeferente, opertum vidit peritoneum. Alio ex-

emplo, post rubeolam quam tussis et febris sunt

secutae, tubercula in texturam eam carnosam

vel hepati similem, in quam inflammatione

mutatur pulmo, sensim abiere. Tertio denique

pictoris arte conservato, piam matrem, granis

margaritas referentibus conspersam, prope mas-

sam ejusdem materiei, forma abnormi, non ul-

lis carentem signis exudationis inflammatoriae

propriis, invenit. Pulmones etiam tuberculis

mollibus referti erant circa quae vasa plurima

conspiciebantur. Hoc quoque tussis exemplum

fuit, quae, comitante febre, post rubeolam, infan-

tem prius a morbis pectoris liberum aggressa

est. Doctrinaeque eidem favent quae a Brous-

sais in suo “ Examen des Doctrines Medicales,

t. ii. p. 684,” de hac re exponuntur; videlicet,

tubercula ex causis irritationis organicae ortum

ducere, quae vel statim organis telisque hoc

vitio postea corripiendis, vel aliis texturis vi-

c


cinis, hasce per sympathiam nervosam aut vasa

communicantia afficientibus, applicantur. Ita

mucosae membranae bronchorum, vesicularum

aeris, telae cellulosae interpositae, vel pleurae in-

flammatio, illo judice,pulmonum tuberculis sem-

per antecedit; atque idem est mucosae mem-

branae canalis intestinorum status, antequam in

glandulis mesenterii nascantur haec corpora. Nec

diathesis quaedam morbida, nec corporis habi-

tus proprius huic morbo solum obnoxius; omnes

autem diu ex partium nuper dictarum inflamma-

tione chronica laborantes aggredi potest. In eo-

rum phthisi natura opportunorum pulmonibus,

quibus viventibus irritationis pulmonalis signa

non sese edidere, tubercula unquam invenisse ne-

gat;horum autem dum in locis catarrbo, pneu-

moniae vel pleuritidi opportunis viverent,—dum

Belgio e. g. considerent, phthisi pulmonali con-

fectos plurimos oppetere vidit;eosdem, ex re-

gione hac gravi et funesta, in Italiam vel His-

paniam transeuntes raro corripuisse morbum ;

omnes denique phthisi occupatos, morbi origi-

nem aut frigori aut alii cuidam irritationis pul-

monalis causae manifestae tribuisse dicit. En-

de tuburcttrorum origine. 19

teritide chronica interfectorum cadaveribus,

glandulas mesenterii mucosae membranae punc-

tis rubris vicinas, vasis sanguineis confertas

;

eas quoque mucosae membranae partibus actio-

nem inflammatoriam jam passis ulceribusque

obsessis finitimas, tuberculosas esse vidit. Plu-

rimum etiam valent liaec verba clari Heberden,

“ Fieri potest ut morbilli graviores vel peri-

pneumonia vel tussis convulsiva, vel alia adversa

valetudo latentia tabis semina excitent vel etiam

gignant, tam in pueritia quam in ultima senec-

tute, cujus rei exempla ubique obvia sunt.” An-

dralius etiam in hepate dicit tuberculis praeire

fere semper sanguinis congestionem, (t. iv. p. 19)

remque adeo se habere in aliis jecinoris morbis

organicis credit. “ Ces divers engorgemens du

foie sont certainement le point de depart d’un

tres grand nombre de ses affections organiques,

soit hypertrophie et induration de sa substance

;

soit degeneration cancereuse.” In tuberculorum

originem eodem modo valet irritatio ea totius

corporis, quam optime nuper descripsit Tra-

versius ; vel injurias magnas vel operationes chi-

rurgicas perpessi, antequam pectoris morbis


nunquam tentati, saepe phthisi confecti pereunt.

Servus quidam, in liquorem bullientem crurum

tenus qui inciderat, huic morbo cito succubuit,

(p. 100.) Morbi exemplum ipse nuper in Noso-

comio Regio Edinensi vidi quod rei, in qua nunc

versamur, aliquid interesse puto.

Johannes Young, aet. 23, April 18, 1827,—

lignei operis faber, plurimos annos optime va-

luerat et nunquam, prout ipse dixit, pectoris

morbo fuerat tentatus. Duos autem annos

prius in Nosocomium quam esset receptus, par-

tem inferiorem lateris dextri thoracis, equus

calce vehementer percussit; costae fractae nullis

signis afficiebatur;mittebatur statim sanguis,

nec quicquid incommodi menses sex passus est,

sed tunc temporis paululum sanguinis expuit,

nec diu postea subsecutae sunt tussis spiritusque

difficultas. Dolor omnino abfuit—vena iterum

fuit secta—morbus autem tarde ingravescebat,

sanguis singulos fere menses excreabatur, nec

operi suo vacare saepe valuit. Omnia haec mala

hiemem postremam graviora facta sunt, nec per

octo menses labores ullos potuit sustinere. Per-


paucis abhinc diebus sanguinis sextarium vel

amplius expuit.

Jam nunc spiritus semper aegre ducitur, gra-

vius vero dum in lecto jacet, vel celeri passu

ambulat. Trigesies in horae sexagesima parte

spiritus fertur. Tussis minus frequens quam

olim est. Dolorem autem partis inferioris la-

teris dextri pectoris movent et tussis et spiri-

tus plene ductus. In latus dextrum semper

incumbit, nam alioquin tussis et spiritus valde

fiunt graviores. Excreatur interdum aliquid

cruentum. Pulsus civ.

Pectore etiam ope stethoscopii attente explo-

rato murmur, quod fit dum spiritus trahitur at-

que emittitur, in pulmone dextro vix est audi-

endum. In sinistro autem spiritus cum multo

majore sono fertur quam solitum; nempe is est

quem “ puerilem ” nominat Laeneccius. In

axilla dextra et abhinc deorsum usque ad mam-mam, indicium illud inflammatione correpti pul-

monis, “ crepitus ” videlicet, facile percipien-

dum. Hisce locis murmur naturale vix audi-


tur et partibus inferioribus parum aut nihil

aure accipitur. Quis vero stethoscopii pe-

ritus, signorum valetudinis adversae ordine,

tempore etiam per quod morbo laboraverat, rite

perpensis, pulmonem dextrum tuberculis quam-

plurimis esse obsessum, ex his quoque aliqua

parenchymate phlegmasia longa occupato cinc-

ta esse dubitabit ? Morbum autem hunc ex in-

juria lateri dextro pectoris illata ortum duxisse,

pulmone dextro laborante, valetudineque prius

bona cito post vulnus acceptum conturbata, pa-

riter constat. Apud hominem huncce, tuber-

culorum semina annos amplius viginti dormi-

entia semper forsan dormitura essent, nisi vul-

neris irritatione cita fuissent, quippe quae san-

guinis molem in pulmone dextro statim auge-

ret quoque actionem vasorum ejus abnormem

gigneret.

Magni etiam aestimamus quae de scirrho do-

cuit Astleius Cooper. * Feminas enim, quum

menstrua non rite proveniunt, praecipue aggredi-

* Lectures, V. ii. p. 177, 185-6.

1)E TUBERCULORUM ORIGINE. 23

tur morbus iste funestus. Vetularum quoque

mammae, eo tempore cum fluere jam cessavere,

scirrho quam maxime opportunae.

Tertia nobis est tentanda doctrina, cujus auc-

tor fuit eximius ille Jennerus, quam etiam in

operibus duobus de morbis tuberculosis inge-

niose tuitus est Baronus. Plurimas si non om-

nes texturas morbidas ex hydatidibus nasci ex-

istimant. Tubercula nascentia vesiculas esse

parvas pellucidas, adeo delicatas ut tactu sentiri

nequeant, dicit Baronus. Talia in cadavere hu-

mano vix unquam conspicienda sunt ; medicis

ergo fere omnibus jam primum nata esse de-

scribuntur, quum provectiora sint vix transi li-

centia ita grandia ut milii semina referant. In

cuniculorum hepatibus gradus varios, per quos

transeunt in tubercula mutatae liydatides, saepe-

numero perspexit Jennerus. Macula parva et

opaca in vesica pellucida eam cito mutaturam

esse imprimis indicat, quae paulatim augetur

donec pellicula omnis opaca redditur cartilagini-

que similis. Simul mutatur humor; translu-

cens nempe gelatinae instar, vel puri, vel caseo


lacte commixto, vel cruori similis fit, nullisque

caret signis pliysicis quae tuberculorum sunt

propria. Hydatides in tubercula sobda muta-

tas in pus nunquam abituras esse contendit Ba-

ronus. Ad hanc opinionem confirmandam, mul-

torum quos ipse, quos que alii curavere et an-

tiqui et hodierni, historias, literis mandavit, in

quibus et liydatis variaeque telae morbidae jam

recensitae in eodem viscere simul sunt repertae.

In Nosocomio Regio urbis hujus, duas cada-

verum sectiones vidimus rem quam nunc agi-

mus ei non omnino alienas. Primus vero Alex-

ander Lawson, annos lxxii natus, vesicae morbo

confectus mortem oppetiit. Apud renis dextri

superficiem plures erant hydatides ad pisi vel

fabi magnitudinem, quarum omnes humorem

pellucidum continebant. Inciso rene textura

ejus illaesa esse reperiebatur. Renis sinistri et

superficies et parenchyma, tuberculis quamplu-

rimis parvis miliaribus firmis, referta fuerunt.

Parte ejus extremfi conspecta fuit liydatis co-

lumbae ovo paulo grandior quae tuberculis un-

dique fuit obsessa.

de tuberculorum origine. 25

In cadavere altero corpora haec in ovario si-

mul inveniebantur. In hypogastrio erat tu-

mor ad infantis capitis magnitudinem, quae pe-

ritoneo tegebatur. Superficies ejus corporibus

multis parvis et rotundis obsessa fuit, quae in

maculis distinctis sunt disposita, inter quas con-

spiciebatur membrana naturalis. Corpora haec

firma subalbicantia omnino tubercula referebant.

Moles varia fuit ;nullum piso grandius. Mas-

sae hujus morbidae forma fuit abnormis et “ lo-

bulata.” Per integumenta ejus hydatides ob-

scure perspiciendae. Tumor hic ex cystis plu-

rimis distinctis, quarum aliae aliam magnitudi-

nem praeferebant, quaedam ovo vix minores, con-

stabat, Ex his aliae materiam gelatinae simi-

lem continuere, aliae opaciorem, aliae puri vel

tuberculo mollito non dissimilem. Vinculo qua-

si communi nempe textura fibro-cartilaginosa

inter se continebantur hae cystae, adeo ut tumo-

rem magnum efficerent. Observationes quoque

de animalium morbis quas fecit Dupuy* stabilire

videntur ut inter cystam fibrosam quae hydati-

* Andral, t. iii. p. 25, Note.

D

26 DISSERTATIO MEDICA7 *

dem circumdat propriasque ejus membranas,

humor albus saepe fit tuberculo mox similis fu-

turus. In exemplis quibusdam cystam totam

materia tuberculosa plenam perspexit;quam

cystae membrana interna secerni judicat. An-

dralius exemplum etiam memoravit sacci hy-

datiferi qui ad suppurationem spectaverat, in

libro suo nuper edito. *

Hisce igitur devicti argumentis, hydatidem,

actione vel sui ipsius vasorum vel texturarum

apud quas genita est, multimodis mutari, atque

haud raro in pus abire fateamur necesse est.

A vera tamen ratione longe avios deerrasse qui

in tuberculum eam transire constituant, facile

probatur. Nam tubercula, rarissime in eodem,

quo hydatides viscere, sunt reperta. Ex qua-

tuor exemplis pulmonum hydatidibus vitiato-

rum, ab Andralio memoratis, in uno tantummo-

do tubercula quoque perspexit. Pulmones nec-

non, qui tuberculis quam alia viscera saepius ob-

sidentur, hydatidibus multo minus sunt oppor-

Andral, t. iv. p. 41, operis citati.


tuni, quae vicissim renes testesque morbo hoc nos-

tro rarius occupatos, maxime infestant. Ex sex

mille aegris a Lerminier curatis, apud quinque

solum pulmones aggressa erant haec animalia.

Quinetiam quum textura quaevis corporis hu-

mani, hydatide tuberculoque simul tentatur (id

quod raro accidit) liaec tamen in illud non pau-

latim transit, nec adeo intime nova corpora com-

miscentur, ut meta ex qua oritur illa, in quam-

que desinit hoc, non sub oculorum sensum ca-

dat;sed facillime inter sese distinguuntur. In

primo nempe exemplo a nobis nuper memora-

to ren dexter nullo vitio nisi hydatidibus fuerat

correptus; renisque sinistri tuberculis quoque

affecti, partes omnino diversae, duorum vitiorum

sedes erant. In secundo etiam peritoneum quod

tumorem obtexit tantum vera tubercula exhi-

buit. Tumor ipse quidem ex hydatidibus et

simplicibus, et ad suppurationem spectantibus

penitus constabat. Apud perpaucos ergo quos

simul exercent et tubercula et hydatides, hoc

fortuito fieri nullaque affinitate morbos duos

conjungi, vincet forsan sententia. Alia? etenim

mutationes organicae, aeque ac tubercula, atque


hydatides simul aliquando constant. Hujus

rei exemplum narravit Cooperus.*

Hajc denique sunt quae de re, in qua sumus

versati, hac opella nostra docere voluimus, quae-

que prorsus in certis exploratisque ducimus.

lino, Tubercula actione quadam abnormi

vasorum nutrientium in variis corporis humani

texturis gignuntur.

2do, Actio haec, aeque ac fere omnia, quae

apud corporis penetralia peraguntur, atra nocte

obtecta, ab inflammatione tamen prorsus est

aliena.

3tio, Hanc autem, nullis antecedentibus caus-

sis, fortuito, ac veluti sponte sua oriri, conten-

dere nolumus ;atque fatemur multas esse con-

ditiones morbidas, vel totius corporis, nempe

“ plethoram,” debilitatem, febrem, irritationem

universam;

vel partium ejus singularum, ve-

* Surgical Lectures, vol, ii. p. 121, 125.


luti inflammationem, nimis sanguinis in venis

congestum, infinitaque alia, quse tuberculorum

scintillas adhuc latentes semperque forsan lati-

turas, excudere, incendiaque funesta conflare

possunt.

4to, Hydatides et tubercula res sunt inter se,

ratione ortus et incrementi, quam maxime dis-

similes.

finis.

dissertatio medica inauguralis de tuberculorum origine · 2016. 2. 23. · edvardoholme,m.d.s.l.s....

Documents