revista biomecanica ibv 39

76
39   A   b   r   i   l    2   0   0   3 b omecánica ¡  R e v i s ta d e

Upload: alfresitu

Post on 08-Jul-2018

218 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 1/76

39   A  b  r  i  l   2

  0  0  3

b omecánica¡ Revista de

Page 2: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 2/76

IMÁGENES DE PORTADA 

Revista de Biomecánica en Internetconsulta y descarga los números recientes

(www.ibv.org/informacion/index.html)

38   E  n  e  r  o  2  0  0  3

b omecánica¡ Revista de

Page 3: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 3/76

sumario

3 editorial

5 implantes e instrumental quirúrgico

DEVASPIM: Desarrollo de una herramienta parael diseño y evaluación de implantes de raquis

11 ayudas técnicas para personas con discapacidad

 AidCat/IBV. Base de datos de productos valorados

15 calzado

El diseño orientado al usuario como vía para la innovación en el sector del calzado

19 material y equipamiento para deporte y ocio

 Análisis de la normativa de hierba artificial para  fútbol. Resultados preliminares del proyectoeuropeo SOCRATURF

23 mueble

I+D en colchones sociosanitarios

27  ergonomía del puesto de trabajo

Estudio ergonómico de puestos de trabajo en el sector textil

33 aplicaciones tecnológicas

Nuevos procesos de diseño y construcción deortesis plantares a partir de técnicasavanzadas de registro presurométrico

39 marca IBV

45 asociación IBV

53 la OTRI / IBV informa

61 libros

63 miscelánea

Libro Blanco de la I+D+I al servicio de laspersonas con discapacidad y las personasmayores

67  noticias breves

Page 4: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 4/76

©Revista trimestral creada en 1993 porel Instituto de Biomecánica de Valencia

(IBV).

Esta publicación pone a disposición deempresas, entidades y personas con fines

análogos a los del IBV, los resultados de laslíneas de trabajo que en él se desarrollan así 

como aquellas noticias consideradas de interéspara los sectores hacia los que el

IBV orienta su actividad ysu oferta de servicios.

Coordina:Mª Dolores Murria

Edita:Instituto de Biomecánica

de ValenciaParque Tecnológico

de Valencia Avda. Juan de la Cierva, 24

 Apartado de Correos nº 19946980 Paterna (Valencia)Teléfono: 96 136 60 32

Fax: 96 136 60 33Internet: www.ibv.org

Información y suscripciones:Su distribución es restringida y está acotada a

las instituciones y empresas, quedando laspeticiones particulares excluidas. Si desea

información puede dirigirse a:e-mail: [email protected]

No puede reproducirse, almacenarse en unsistema de recuperación o transmitirse en forma

alguna por medio de cualquier procedimiento

sea éste mecánico, electrónico,de fotocopia, grabación o cualquier otro, sin elprevio permiso

escrito del editor.

Diseño: Instituto de Biomecánicade Valencia

Imprime: Martín Impresores, S.L.Distribuye:

Instituto de Biomecánicade Valencia

Nº de ejemplares:3.000

Depósito legal:V-874-1999

ISSN:

1575-5622

El Instituto de Biomecánica de Valencia (IBV) esun centro de I+D cuyo objetivo es el fomento y

práctica de la investigación científica, eldesarrollo tecnológico, el asesoramiento técnicoy la formación de personal en Biomecánica.Al

mismo tiempo, persigue mejorar lacompetitividad, modernización, innovación y

diversificación de los diferentes sectoresindustriales a los que ofrece sus servicios.

Page 5: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 5/76

33editorial

L AS   TECNOLOGÍAS AL SERVICIO DE LAS PERSONAS CON DISCAPACIDAD Y LAS PERSONAS

MAYORES integran un campo en el que el IBV está trabajando de manera muy intensa desdehace muchos años, como lo demuestran los servicios y aplicaciones tecnológicas que ofreceo las líneas de investigación que siguen sus Secciones de I+D, bien ilustradas en las Seccionesdedicadas a Ayudas Técnicas o a Aplicaciones Tecnológicas de este número de Revista deBiomecánica.Sin embargo, este ámbito científico y tecnológico ha estado marginado en los Programas de

 Apoyo a la I+D que a escala nacional se han puesto en marcha hasta la fecha, a excepción delos Programas promovidos por el Instituto de Migraciones y Servicios Sociales (IMSERSO) delMinisterio de Trabajo y Asuntos Sociales.Una de las limitaciones más importantes que desde nuestro punto de vista frena la evolución

 y correcta orientación de las actividades de investigación científica, desarrollo e innovación delas tecnologías dirigidas a las personas con discapacidad y las personas mayores, es la noparticipación del Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales en la Comisión Interministerial deCiencia y Tecnología (CICYT), encargada de definir la estructura y prioridades de los PlanesNacionales de I+D+I, principal instrumento para coordinar y orientar las actividades científicas

 y tecnológicas en el estado español. Al considerar la importancia de la I+D+I en este sector, especialmente relevante desde unpunto de vista social y económico, parece inapropiado que la CICYT, presidida por elPresidente del Gobierno y creada por la Ley 13/1986 para coordinar las políticas y actuacionesen materia de I+D+I, esté integrada sólo por los siguientes representantes ministeriales:~Ministro de Asuntos Exteriores.

~Ministro de Hacienda.~Ministra de Educación, Cultura y Deporte.~Secretario de Estado de Defensa.~Secretario de Estado de Economía, de la Energía y de la Pequeña y Mediana Empresa.~Secretario de Estado de Política Científica y Tecnológica.~Secretario General de Gestión y Cooperación Sanitaria.~Director del Departamento de Bienestar y Educación de la Presidencia del Gobierno.Es decir, sin contar con representación del Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales, lo que

 tendría un gran interés de cara a que las actividades de I+D+I relacionadas con las tecnologíasdirigidas a las personas con discapacidad y las personas mayores fuesen recogidasadecuadamente en los Planes Nacionales de I+D+I.De hecho, esta necesidad ha sido puesta de manifiesto por el LIBRO BLANCO DE LA

I D I

AL

SERVICIO DE LAS PERSONAS CON DISCAPACIDAD Y LAS PERSONAS MAYORES promovido por el Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales, el Ministerio de Ciencia y Tecnología y el Comité Español deRepresentantes de Minusválidos (CERMI), que fue presentado en Madrid el pasado 9 de abril,como recoge la Sección Miscelánea de este número 39 de Revista de Biomecánica.

 Afortunadamente, parece que las circunstancias están cambiando, como apunta el hecho deque en el proceso para definir y dar contenido al próximo Plan Nacional de I+D+I, que estará 

 vigente entre los años 2004 y 2007, ambos inclusive, estas tecnologías han sido consideradasde manera específica y prioritaria.Confiamos que ello contribuya a poner a disposición de las personas con discapacidad y laspersonas mayores los entornos, productos y servicios que les permitan desarrollar una vida lomás independiente y participativa posible.

b omecánica¡ Revista de

39

Page 6: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 6/76

Page 7: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 7/76

55implantesDEVASPIM: Desarrollo

de una herramienta

para el diseño yevaluación de implantes

de raquis

Carlos Atienza Vicente, Mercedes Irujo Espinosa delos Monteros, Jaime Prat Pastor 

Instituto de Biomecánica de Valencia

CON EL OBJETIVO DE DESARROLLAR UNA HERRAMIENTA DE DISEÑO Y EVALUACIÓN DE

implantes de raquis lumbar mediante el cálculo analítico, el IBV está desarrollando el

proyecto europeo DEVASPIM (www.devaspim.com). La herramienta ayudará a los

cirujanos a realizar una planificación preoperatoria aportándoles la información sobre

el comportamiento biomecánico del conjunto raquis-implante y a los fabricantes de

implantes a mejorar el diseño, reduciendo en ambos casos la posibilidad de fallo del

implante. Este comportamiento biomecánico calculado por la herramienta se

obtendrá mediante la simulación numérica con un modelo de elementos finitos

adaptado al caso propuesto por el usuario. Las especificaciones técnicas que

definen la herramienta son expuestas en el artículo.

DEVASPIM: Development of a tool basedon new technologies for the designand evaluation of spine implants

The IBV participates in the European projectDEVASPIM (www.devaspim.com) to develop a tool for the design and evaluation of lumbar spine implants by an analytic calculation. The tool will help the surgeons to plan the intervention by contributing with theinformation about the biomechanical behaviour of theassembling spine-implant and the implantmanufacturers by improving the design, reducing inboth cases the probability of failure of the implant.The biomechanical behaviour calculated by the toolwill be obtained with a FEM model adapted to thespecific case. The technical specifications defining the tool are described in this article.

INTRODUCCIÓN

! #$%&'%()#'*% +, -.,+,%&)% /$+ .,+(/&)0$+ 0, /) -.'1,.) 2)+,0,/ -.$3,#&$ ,(.$-,$ 456!789:; #(3$ $<=,&'>$ ,+ 0,+)..$//).(%) ?,..)1',%&) -).) #'.(=)%$+ 3 2)<.'#)%&,+ 0, '1-/)%&,+;#,%&.)0) ,% ,/ ,+&(0'$ 0,/ #$1-$.&)1',%&$ <'$1,#@%'#$ 0,/#$%=(%&$ '1-/)%&,A#$/(1%) /(1<).; <)+)0) ,% /)+ &,#%$/$BC)+0, /) '%2$.1)#'*% 3 /) #$1(%'#)#'*% >C) 9%&,.%,&D

5/ -.$3,#&$ EF!GH; #$2'%)%#')0$ -$. /) E$1(%'0)0 5(.$-,)<)=$ ,/ 8.$B.)1) IH,#%$/$BC)+ 0, /) 7$#',0)0 0, /)

9%2$.1)#'*%J 0,/ 6 8.$B.)1) :).#$ K.,2D EF!GHALMMMANLOPQR97HALMMMASNT; +, .,)/'U) ,% #$/)<$.)#'*% #$%V

WX5Y7!:AEYF7; /)<$.)&$.'$ 0, <'$1,#@%'#);

WX!4!8H9YZ; ,1-.,+) 0, 0,+)..$//$ 0, -.$#,+$+ 3 &,/,1@&'#);

WX[!G9HH; ,1-.,+) 0, 2)<.'#)#'*% 3 #$1,.#')/'U)#'*% 0,1)&,.')/ '1-/)%&)</, ,% #'.(BC) $.&$-\0'#) 3 &.)(1)A&$/*B'#);

WX7![Z!4]; ,1-.,+) 0, #$1,.#')/'U)#'*% 3 0'+&.'<(#'*% 0,1)&,.')/ ̂ ('._.B'#$;

La sección de Implantes e instrumental quirúrgico realiza actividades de I+D destinadas

principalmente a las especialidades de cirugía ortopédica y traumatología, determinando las

propiedades mecánicas que mejor contribuyen a la función reparadora para la que se han concebido.

>b omecánica¡ Revista de

39

Page 8: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 8/76

6  implantes

b omecánica¡ Revista de

39

WX7`FZ9695a; ,1-.,+) 0, 0,+)..$//$ 0, -.$0(#&$+ 0, /)&,#%$/$BC) 0, /) '%2$.1)#'*%;

WX8F!b9:; ,1-.,+) 0, 0,+)..$//$ 0, )-/'#)#'$%,+.,/)#'$%)0)+ #$% /) #'.(BC) )+'+&'0) 3

WX,/ Z.(-$ 0, !+,+$.)1',%&$ E/C%'#$; ^(, +, #$1-$%, 0, LQ

#'.(=)%$+ 0, .)^('+ -,.&,%,#',%&,+ ) /$+ &.,+ -)C+,+-).&'#'-)%&,+ ,% ,/ -.$3,#&$V 5+-)c); G.)%#') 3 8$.&(B)/D

[) ?,..)1',%&) +, 0,+)..$//) -).) 0$+ -.$-*+'&$+V !"#$%!%&"'%() '!+)%'"; ̂ (, )3(0).@ ) /$+ #'.(=)%$+ ) .,)/'U). (%)1,=$. -/)%'2'#)#'*% -.,$-,.)&$.') 3 !" #$%!%&"'%() ,"-" .!/%0.12 %)/#0$-%"!; ^(, )3(0).@ ) /$+ 2)<.'#)%&,+ 0,'1-/)%&,+ ) 1,=$.). ,/ 0'+,c$ )-$.&@%0$/,+ /) '%2$.1)#'*%+$<., ,/ #$1-$.&)1',%&$ <'$1,#@%'#$ 0,/ #$%=(%&$ .)^('+A'1-/)%&,; -,.1'&'\%0$/,+; ,% )1<$+ #)+$+; ,>)/(). /)-$+'<'/'0)0 0, 2)//$ 0, /) #$%2'B(.)#'*% 0,/ '1-/)%&,+,/,##'$%)0)D

5/ \d'&$ 0, ,+&) ?,..)1',%&) .)0'#) ,% /) 2'0,/'0)0 0, /)+'1(/)#'*% )/ #)+$ .,)/; -).) ,//$ ,/ 1$0,/$ 0,/ #$%=(%&$

.)^('+A'1-/)%&, 0,<, ,+&). /$ 1@+ )0)-&)0$ -$+'</, ) /)+'&()#'*% 0,/ -)#',%&,D

DESARROLLO DEL PROYECTO

5/ -.$3,#&$ #$%+&) 0, &.,+ ,&)-)+V /) -.'1,.) 0, 0,2'%'#'*% 0,,+-,#'2'#)#'$%,+ &\#%'#)+; /) +,B(%0) ,&)-) 0, 0,+)..$//$ 3>)/'0)#'*% 0, /) ?,..)1',%&)3 /) &,.#,.) 0, ,d-/$&)#'*% 0,/) 1'+1)D 4(.)%&, /) -.'1,.),&)-) +, ?)% 0,2'%'0$ /$+-).@1,&.$+ 0, ,%&.)0) 3 0,+)/'0); +, ?)% +,/,##'$%)0$/$+ #)+$+ 0, -)&$/$BC)+ ,'1-/)%&,+ ̂ (, +, >)% ) -$0,.

+'1(/). 3 +, ?)% ,+&)</,#'0$/)+ ,+-,#'2'#)#'$%,+ &\#%'#)+0, -.$B.)1)#'*% 0,/ -$.&)/^(, +(+&,%&).@ /) ?,..)A1',%&)D

8).) )0)-&). ,/ 1$0,/$ 0,,/,1,%&$+ 2'%'&$+ )/ #)+$ 0,/-)#',%&, #$% (%) -)&$/$BC)/(1<). )/ ^(, +, /, >) )'1-/)%&). (% +'+&,1) 0,2'=)#'*%; ,/ (+().'$ 0,<,.@'%&.$0(#'. /$+ >)/$.,+ 0, /$+-).@1,&.$+ 0, ,%&.)0)D `%)

>,U ^(, ,/ #@/#(/$ +, .,)/'#,,/ .,+(/&)0$ $<&,%'0$ +,.@&.)0(#'0$ -$. /) '%&,.2)+, 3,%>')0$ )/ (+().'$; ,+&) +,.@/) +)/'0) 0,/ 1$0,/$D

[$+ ,"-34.$-20 /. .)$-"5/"   -).) /) )0)-&)#'*% 0,/1$0,/$ +, )B.(-)% ,% #()&.$,-CB.)2,+V

WXE).)#&,.C+&'#)+ B,%,.)/,+0,/ -)#',%&,D

WX8)&$/$BC) 0,/ -)#',%&,D

WX91-/)%&, +,/,##'$%)0$D

WXH\#%'#) ^('._.B'#) )-/'#)0)D

[)+ !"#"!$%#&'$(!"' *%+%#",%'  0,/ -)#',%&, ) '%&.$0(#'. +$%V-,+$; #)/'0)0 *+,); 1$.2$/$BC) 0, /)+ >\.&,<.)+; ,^('/'<.'$+)B'&)/; ,%&., $&.$+D 8).) /) 0,2'%'#'*% 0,   ," -"$.,.*&"/   /)?,..)1',%&) -.$-$%0.@ (%$+ #)+$+ -.,0,2'%'0$+ K,+&$+ #)+$+

+, ?)% ,+&(0')0$ ,% #$/)<$.)#'*% #$% ,/ ,^('-$ #/C%'#$T;,d'+&',%0$ +',1-., /) -$+'<'/'0)0 -).) ,/ (+().'$ 0, -,.2'/).,+&) 0,2'%'#'*% -.,,+&)</,#'0) 0, /) -)&$/$BC)D 8).) 0,2'%'. %, 

(0-,"+$% +, 0,<,.@ ,+-,#'2'#).V ,/ 1$0,/$ 0, '1-/)%&, ,/,B'0$-$. ,/ (+().'$; /) #$%2'B(.)#'*% ̂ (, ?) 0,#'0'0$ '1-/)%&). -).),+, #)+$ #$%#.,&$ 3 /) &)//) 0, /$+ #$1-$%,%&,+ 0,/ '1-/)%&,D1" $2!+(!" 34(#5#*(!"   )-/'#)0) >,%0.@ 0,2'%'0) -$. /)+1$0'2'#)#'$%,+ '%&.$0(#'0)+ ,% /)+ ,+&.(#&(.)+ 0, /) #$/(1%)0(.)%&, /) '%&,.>,%#'*%D

[$+ -).@1,&.$+ 0, ,%&.)0) ?)% +'0$ ,/,B'0$+ ) -).&'. 0, /$+0)&$+ ^(, ?)<'&()/1,%&, (&'/'U)% /$+ #'.(=)%$+ -).) /)-.,-).)#'*% 0, (%) '%&,.>,%#'*%; $<&,%'0$+ &.)+ 0'>,.+)+

,%&.,>'+&)+ -).) ^(, )-$.&)+,% /) '%2$.1)#'*% +(2'#',%&, -).)/) )0)-&)#'*% 0,/ 1$0,/$; +'% )c)0'. 1@+ &.)<)=$ ) /)(&'/'U)#'*% 0, /) ?,..)1',%&)D 5+&$+ 0)&$+ +,.@% &.)%+2$.1)0$+-$. /) )-/'#)#'*% ,% *.0,%,+ #$1-.,%+'</,+ -$. ,/ 1$0,/$)%)/C&'#$ 0, .)^('+ 0, 2$.1) ^(, ,/ 1$0,/$ 0, +'1(/)#'*% +,)#,.^(, /$ 1@+ -$+'</, )/ #)+$ .,)/ KFigura 1TD

>

PÁGINA WEB

SERVIDOR DEL ENSAM

Datos sobre la cirugía de raquis

- datos generales paciente- datos de la patología- técnica quirúrgica aplicada- configuración del implante

Comportamiento biomecánico

raquis instrumentado- rigidez raquis implante- distribución tensiones implante- movilidad vert. adyacente- comparación tratamientos

Interfaseamigablede salida

Interfaseamigable

deentrada

Interfasede salida

Interfasede

entrada

 Almacenamiento enla base de datos

Modelo FEM de raquisinstrumentado

DEVASPIM

Parametrostransmisióndel Input

Parametrostransmisióndel Output

CENTRO DEINVESTIGACIÓN

CIRUJANOS

Nuevo modelo deelementos finitos

DATOS DE ENTRADA  RESULTADOS

 Acceso a DEVASPIM

FABRICANTES DEIMPLANTES

Implante nuevo

Figura 1: Funcionamiento de la herramienta de simulación. Los fabricantes de implantes dan el servicio de simulación con sus implantes. Elcentro de investigación es el encargado de modelar el implante y lo incluye entre los implantes posibles de simular. El cirujano que tenga elacceso a la herramienta, podrá simular los implantes de la compañía que le haya cedido el acceso. Para lanzar la simulación deberá introducirlos datos de entrada, que tras ser traducidos por la interfase, servirán para adaptar el modelo parametrizado. Una vez que el cálculo haya sidorealizado, el resultado es tratado por la interfase, enviando al cirujano la información solicitada.

Page 9: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 9/76

[$+ ,"-34.$-20 /. 0"!%/" %$+ -.$-$.#'$%).@% /) '%2$.1)#'*%+$/'#'&)0) )/ 1$0,/$ 0, +'1(/)#'*%D [) ?,..)1',%&) .,)/'U).@(% 1C%'1$ 0, 0$+ #@/#(/$+ -$. #)0) +'1(/)#'*%; (%$ ,% ,/ ^(,>,.'2'#).@ ,/ #$1-$.&)1',%&$ <'$1,#@%'#$ 0,/ #)+$ -.$-(,+&$3 $&.$ #$% /) +$/'#'&(0 .,)/'U)0) -$. ,/ (+().'$D

[)+ ,%&.)0)+ 3 +)/'0)+ 0, /) ?,..)1',%&) ,+&@% 0'2,.,%#')0)+0,-,%0',%0$ 0,/ (+().'$; #'.(=)%$ $ 0'+,c)0$. 0, '1-/)%&,+D

5% /)+ !"#$%&%' /   ,% ,/ #)+$ 0,/ 4'4"#(. 6('%7"6.# 6%

(0-,"+$%'; ,/ $<=,&'>$ ,+ #$%$#,. ,/ #$1-$.&)1',%&$ 0,/'1-/)%&, ,% 0'+&'%&)+ +'&()#'$%,+; -,.$ %$ -).) (% -)#',%&,#$%#.,&$D !+C -(,+; ,d'+&'.@ /) -$+'<'/'0)0 0, +,/,##'$%).-)#',%&,+ -.,0,2'%'0$+ #$% (%)+ #).)#&,.C+&'#)+ B,%,.)/,+; (%)-)&$/$BC) )+$#')0) 3 /) &\#%'#) ^('._.B'#) #$%#.,&); +'%%,#,+'0)0 0, 0,2'%'. ,+-,#C2'#)1,%&, #)0) -).@1,&.$ 0, ,+&$+#)1-$+D 5% ,/ #)+$ 0,/ 4'4"#(. !(#48"+.; ,+&$+ &.,+ #)1-$++$% /$+ 1@+ '1-$.&)%&,+; 3) ^(, 0, ,+&$+ -).@1,&.$+0,-,%0, ^(, /) +'1(/)#'*% +,) /$ 1@+ 2',/ )/ #)+$ .,)/D

5% /)+  '%()&%' + $!',(#%&+' /   ,/ 4'4"#(. 6('%7"6.# 6%(0-,"+$%'   $<&,%0.@ /) 0'+&.'<(#'*% 0, 0,2$.1)#'$%,+ 3&,%+'$%,+ 0,/ '1-/)%&, -).) /)+ #$%0'#'$%,+ 0, #$%&$.%$-.$-(,+&)+D e ,% ,/ #)+$ 0,/ 4'4"#(. !(#48"+.; ,/ .,+(/&)0$#$%+'+&'.@ ,% /) )-.,#')#'*% 0,/ #$1-$.&)1',%&$ <'$1,#@%'#$0,/ #$%=(%&$ .)^('+A'1-/)%&,; +,c)/)%0$ #()/^(',. )%$1)/C)0, ,+&, #$1-$.&)1',%&$ ,%#$%&.)0) ,% /) +'1(/)#'*%D

4, ,%&., &$0)+ /)+ -)&$/$BC)+ 3 /$+ '1-/)%&,+ ,d'+&,%&,+ +,.@%,#,+).'$ +,/,##'$%). )^(,//$+ ^(, +, >)% ) +'1(/). #$% /)?,..)1',%&)D [) +,/,##'*% 0, /$+ #)+$+ -$+'</,+ 0, +'1(/)#'*%+, <)+) ,% (% ,+&(0'$ .,)/'U)0$ ,% #$/)<$.)#'*% #$% ,/ ,^('-$0, )+,+$.)1',%&$ #/C%'#$ +$<., /)+ -)&$/$BC)+ 0, .)^('+ /(1<).,% /)+ ^(, 1@+ 2.,#(,%&,1,%&, +, (&'/'U) (% '1-/)%&,; ,/ &'-$

0, '1-/)%&, ^(, +, (&'/'U); /) #'.(BC) ^(, +, )-/'#) 3 /$+ 0)&$+(&'/'U)0$+ -$. ,/ 1\0'#$ -).) -/)%'2'#). /) '%&,.>,%#'*%D 5/,+&(0'$ ?) #$%+'+&'0$ ,% ,/ )%@/'+'+ 0, /$+ .,+(/&)0$+ $<&,%'0$+0, (% #(,+&'$%).'$ .,//,%)0$ -$. #'.(=)%$+ 0, .)^('+ 3 0'>,.+)+,%&.,>'+&)+ #$% /$+ 1',1<.$+ 0,/ ,^('-$ #/C%'#$D 4, ,+&) 2$.1)+, ?)% $<&,%'0$ /$+ #)+$+ 1@+ 2.,#(,%&,+ 0, -)&$/$BC) 0,.)^('+ &.)&)0$+ #$% '1-/)%&,+ 3; 0, ,%&., ,//$+; +, ?)%0,&,.1'%)0$ /$+ #)+$+ ^(, +'1(/).@ /) ?,..)1',%&);)<).#)%0$ 0, ,+&) 2$.1) /$+ 1@+ '%&,.,+)%&,+D 7'B(',%0$ ,/1'+1$ #.'&,.'$ +, +,/,##'$%).@% /)+ #$%2'B(.)#'$%,+ 0,'1-/)%&,+ ^(, +'1(/).@ /) ?,..)1',%&)D

RESULTADOS

[) /%0$-%6#'%() /. 7-.'#.)'%"0 /. !"0 ,"$2!28+"0 /.-"9#%0 !#46"- &.)&)0)+ #$% (% +'+&,1) 0, 2'=)#'*% +,B_% /$+0)&$+ $<&,%'0$+ 0,/ #(,+&'$%).'$ .,)/'U)0$ )/ ,^('-$ #/C%'#$ 3) $&.$+ #'.(=)%$+ #$/)<$.)0$.,+ +$% KFigura 2TV

WX8)&$/$BC) 0,B,%,.)&'>) SLf K,%B/$<)%0$ ,+&,%$+'+ /(1<).3 0,B,%,.)#'*% 0'+#)/; 2(%0)1,%&)/1,%&,TD

WX5+-$%0'/$/'+&,+'+ gLfD

WXG.)#&(.)+ LgfD

WX4,2$.1'0)0,+ LhfD

WXY,$-/)+')+ QfD

WX9%2,##'$%,+ gfD

[)+ -)&$/$BC)+ ^(, +, )<$.0).@% #$% /) ?,..)1',%&) +,.@%V

WX8)&$/$BC) 0,B,%,.)&'>) ^(, ,%B/$<).C) /$+ #)+$+ 0,0,B,%,.)&'>) 0'+#)/; ,+&,%$+'+ 0, #)%)/ 3 ,+-$%0'/$/'+&,+'+0,B,%,.)&'>)D

WX5+-$%0'/$/'+&,+'+ C+&1'#)D

WXG.)#&(.) K,d#/(3,%0$ /) 2.)#&(.) -$. .$&)#'*% )d')/TD[$+ '1-/)%&,+ ^(, +, ?) 0,#'0'0$ '%#/('. ,% /) ?,..)1',%&)+,.@%V

WX8/)#)+ )%&,.'$.,+D

WX7'+&,1)+ 0, 2'=)#'*% -$+&,.'$. <)+)0$+ ,% /) (&'/'U)#'*% 0,&$.%'//$+ &.)%+-,0'#(/).,+ 3 #)=)+ 8[9G 3 H[9GD

[) +,/,##'*% 3 ,/,##'*% 0, /$+ '1-/)%&,+ +$<., /$+ ^(, +,-(,0,% .,)/'U). 2'%)/1,%&, /)+ +'1(/)#'$%,+ #$% /)?,..)1',%&) '%2$.1@&'#) 0,-,%0,.@% 0,/ 2)<.'#)%&, 3 0,/ &'-$0, '1-/)%&, +,/,##'$%)0$ -$. ,//$+D

[$+ /"$20 /. .)$-"/" 0, /) +'1(/)#'*% +,.@%V #).)#&,.C+&'#)+B,%,.)/,+ 0,/ -)#',%&,; -)&$/$BC) 0')B%$+&'#)0); '1-/)%&, 3

1\&$0$ ^('._.B'#$ +,/,##'$%)0$ -).) ,+, #)+$D[)+ -)&$/$BC)+ 3 /)+ &\#%'#)+ ^('._.B'#)+ ^(, +, >)% ) -$0,.+'1(/). +,.@% -.$-(,+&)+ )/ (+().'$ 0,&)//)%0$ /$ ^(, ,+&),/,##'*% '1-/'#) 3 -,.1'&',%0$ /) 1$0'2'#)#'*% 0, /) ,/,##'*%-).) -,.2'/). 1,=$. ,/ #)+$D 5+&)+ -)&$/$BC)+ 3 &\#%'#)+^('._.B'#)+ -.,0,2'%'0)+ +$% ,/ .,+(/&)0$ 0, (% ,+&(0'$,d?)(+&'>$ 0, #)0) #)+$ -.$-(,+&$ .,)/'U)0$ ,% #$/)<$.)#'*%#$% ,/ ,^('-$ 0, )+,+$.)1',%&$ #/C%'#$D ! 1$0$ 0, ,=,1-/$ +,-.,+,%&) ,% /) tabla 1   /) 0,+#.'-#'*% 0, /) -)&$/$BC) 0,,+-$%0'/$).&.$+'+ #$% -.,0$1'%'$ 0'+#)/D 8).) #)0) -)&$/$BC)+, ,%(1,.)% /$+ ,/,1,%&$+ 0, (%) (%'0)0 2(%#'$%)/ 0, .)^('+/(1<). 3 +, ,+&'1) ,/ %'>,/ 0, )2,#&)#'*% 0, #)0) ,/,1,%&$ 3,/ %'>,/ 0, 1$0'2'#)#'*% +,B_% /) &\#%'#) ̂ ('.(.B'#) ,1-/,)0)D[) &)</) &)1<'\% '%#/(3, #',.&$+ -).@1,&.$+ ^(, 0,2'%,% /)

-)&$/$BC) 3 /)+ #$%2'B(.)#'$%,+ 0, '1-/)%&, #$1_%1,%&,(&'/'U)0)+ ,% ,/ &.)&)1',%&$ 0, ,+) -)&$/$BC)D

[)+ '"-"'$.-+0$%'"0 8.).-"!.0 /.! ,"'%.)$.   -$0.@% +,.0,2'%'0)+ #$% (%) 1)3$. $ 1,%$. -.,#'+'*% 0, )#(,.0$ #$% ,/B.)0$ 0, 2')<'/'0)0 0, /$+ .,+(/&)0$+ ^(, +, -.,&,%0, $<&,%,.D5d'+&'.@% 0$+ %'>,/,+ 0, +'1(/)#'*%V +'1(/)#'*% ,+&@%0). 3+'1(/)#'*% )>)%U)0)D 5% /) +'1(/)#'*% ,+&@%0). /$+ 0)&$+ )'%&.$0(#'. 1)%()/1,%&, -$. ,/ (+().'$ +,.@%V -,+$; &)//);#)/'0)0 *+,) ,+&'1)0); #$1-$.&)1',%&$ ,+&'1)0$ 0, /$+

7implantes

b omecánica¡ Revista de

39

>

Figura 2. Distribución de las patologías de raquis lumbar más frecuentemente tratadas conosteosíntesis, no teniendo en cuenta los casos de cirugía de revisión.

Infecciones2%

Patologías degenerativas53%

Espondilolistesis

20%

Neoplasias4%

Deformidades9%

Fracturas12%

Page 10: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 10/76

8 Implantes

b omecánica¡ Revista de

39

&,='0$+ </)%0$+ 3 <)/)%#, +)B'&)/ ,+&'1)0$ 0,/ -)#',%&,D 7' +,,/'B, /) +'1(/)#'*% )>)%U)0); /$+ 0)&$+ '%&.$0(#'0$+ +,.@%V-,+$; &)//); .)0'$B.)2C)+ ,+&@&'#)+ 3 0'%@1'#)+ 0,/ .)^('+/(1<). 3 .)0'$B.)2C)+ 0, .)^('+ #$1-/,&$D [) +'1(/)#'*%)>)%U)0) -,.1'&, (%) 1)3$. )0)-&)#'*% 0,/ 1$0,/$ )/

-)#',%&, #$% 0)&$+ .)0'$B.@2'#$+ '%&.$0(#'0$+ ,% /)?,..)1',%&) ,% 2$.1)&$ 0'B'&)/; -,.$ '1-/'#) (%)+ 1)3$.,+,d'B,%#')+ 0, 1,0'$+ ,% ,/ (+().'$ 3 (% 1)3$. #$+&,#$1-(&)#'$%)/D Y$ $<+&)%&, ,/ -.$0(#&$ 2'%)/ #$%&,1-/).@)1<)+ -$+'<'/'0)0,+D

> Tabla1. Ejemplo de predefinición de la patología de ESPONDILOARTROSIS CON PREDOMINIO DISCAL. En esta tabla se presentan numerados los elementos de una unidad vertebral funcional deraquis lumbar, su nivel de afectación por la patología, MA = muy afectado, A = afectado y el nivel de modificación según la técnica quirúrgica empleada, Decort. = decorticado, Ext. = extirpado.Se ha procedido de la misma manera para el resto de patologías a tratar.

1Parte anterior superior cuerpovertebral

 Alteración de los platillosadyacentes

2Parte anterior inferior cuerpovertebral

3 Parte post superior cuerpo vertebral

4 Parte post inferior cuerpo vertebral

5 Muro posterior

6 Pedículo izquierdo

Raspado para quitar el huesocortical

7 Pedículo derecho

8 Apófisis transversa izquierda Decor Decor

9 Apófisis transversa derecha Decor Decor

10 Lámina izquierda Decor Decor Ext

Descompresión del agujero deconjunción

11 Lámina derecha Decor Decor Ext

12 Apófisis espinosa Decor Ext

13 Articular superior izquierda A Ext Ext

14 Articular superior derecha A Ext Ext

15 Articular inferior izquierda A Ext Ext

16 Articular inferior derecha A Ext Ext

17 Núcleo pulposo M A  Ext Ext Ext

18 Anillo f ibroso M A  Ext Ext Ext19 L.común anterior

25%

20 L. común posterior Ext Ext

21 L. amarillo Ext Ext

22 L. intertransversos Ext

23 L. interespinosos Ext

24 L. supra espinosos Ext

Niveles afectados L4-L5 ó L5-S1, puede haber de 1 a 3 niveles afectos

Desplazamiento A-P No

Pérdida de altura Si, debida a la degeneración discal

Estenosis de canal A veces

CONFIGURACIONT= tornilloB=barraPLIF= caja intersomáticaTLIF= caja intersomática

4T 2B PLIF o TLIF ===> vértebra .superior e inferior al disco afecto4T 2B espaciadores ===> vértebra .superior e inferior al disco afecto1 caja intersomática ===> sustituir el disco extirpado

Cuerpo vertebral

 Arco posterior(vértebra superior einferior al nivel discalafecto)

 Articulares (vértebrasadyacentes al nivelafecto)

Disco

Ligamentos

Parámetros

ESPONDILOARTROSIS

PREDOMINIO DISCAL, columna anterior

PATOLOGÍA TÉCNICA TÉCNICA TÉCNICA DISCECTOMÍA + ARTRODESIS

QUIRURGICA1 QUIRÚRGICA 2 QUIRÚRGICA 3 + FIJACIÓN POSTERIOR

Page 11: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 11/76

9Implantes

b omecánica¡ Revista de

39

CONCLUSIONES

7, ?)% 0,+)..$//)0$ /)+ ,&)-)+ '%'#')/,+ 0, (% -.$1,&,0$.-.$3,#&$ 0, '%>,+&'B)#'*% -).) ,/ 0,+)..$//$ 0, (%)?,..)1',%&) &,/,1@&'#) 0, +'1(/)#'*% 0, #'.(BC) 0, .)^('+;

&)%&$ -).) #'.(=)%$+ #$1$ -).) 0'+,c)0$.,+ 0, '1-/)%&,+D [$+

-.'1,.$+ .,+(/&)0$+ $<&,%'0$+ ,% ,+&.,#?) #$/)<$.)#'*% #$%

(% )1-/'$ 3 ,d-,.&$ B.(-$ 1\0'#$ 1(,+&.)% ,/ '%&,.\+ 0,/

-.$3,#&$ ,% /$+ )1<',%&,+ '%0(+&.')/,+ 3 #/C%'#$+D   ·

 A GRADECIMIENTOS Agradecimiento por la colaboraciónprestada por el equipo de asesoramientoclínico de este proyecto formado por:- Dr. Rafael AGUIRRE, H. Doctor Peset,

 Valencia.- Dr. José BARBERÁ,H. Clínico,

 Valencia.- Dr. Ismael ESCRIBÁ, H. la Fe,Valencia.- Dr. Antonio MARTÍN,H. Clínico,

 Valencia.

- Dr. Luis PEREZ MILLÁN, H. la Fe, Valencia- Dr. Miguel SAN FELIU, H. Doctor Peset,

 Valencia.- Prof. Jean DUBOUSSET, H. Saint

 Vincent de Paul, Paris.- Prof. Pierre Guigui,H. Beaujon, Clichy.- Prof.Vincent POINTILLART, CHU

Pellegrin Tripode, Bordeaux.- Dr. Ludovic RILLARDON, H. Beaujon,

Clichy.- Prof.Jean-Marc VITAL, CHU Pellegrin

Tripode, Bordeaux.- Dr. Joao CANAS, CUF Descobertos,

Lisboa.- Dr. Pinto FREITAS, Hospitais Privados

Portugal, Porto.- Dr. Fernando RODRIGUES, Hospitais

Privados Portugal, Porto.

Page 12: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 12/76

Page 13: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 13/76

11ayudas técnicasAidCat/IBV. Base de

datos de productos

valorados Juan Manuel Belda Lois; Miguel López Torres; Ricard Barberà i Guillem

Instituto de Biomecánica de Valencia

 A IDC AT /IBV ES UNA APLICACIÓN WEB DE BASE DE DATOS DE PRODUCTOS VALORADOS. EN LA 

 versión actual contiene las familias de productos siguientes: sillas de ruedas, grúas de transferencias, ayudas para caminar, ayudas de baño y mobiliario. El proyecto “Desarrollo 

de nuevas bases de datos de Ayudas Técnicas valoradas. Integración de las mismas con 

el catálogo de ayudas técnicas del CEAPAT-IMSERSO ”, apoyado por el Instituto deMigraciones y Servicios Sociales (IMSERSO) y desarrollado en colaboración con elLaboratorio de Tecnología de Rehabilitación de la Universidad Politécnica de Madrid, ha permitido una mejora de las ediciones de catálogos valorados realizadas con anterioridaden formatos diversos; sobre todo, por las características de accesibilidad y facilidad deuso incorporadas, así como la posibilidad de relacionar la información contenida con elcatálogo de productos del Centro Estatal de Autonomía Personal y Ayudas Técnicas(CEAPAT) de manera bidireccional y automática. La realización de este proyecto ha permitido la inclusión de dos familias nuevas de productos -ayudas de baño y mobiliariopara personas mayores-. Esta iniciativa encaja en las tareas de difusión de resultados queel Instituto de Biomecánica de Valencia (IBV) desarrolla dentro del campo de Ayudas

 Técnicas y personas mayores. AidCat/IBV puede visitarse en www.ibv.org\aidcat .

 AidCat/IBV Database of Assessed Products

 AidCat/IBV is a web application of databases of assessed

products. In the actual version, the following families of 

products are included: wheelchairs, transfer hoists, walking

aids, aids for washing, bathing and showering and furniture.

The project “Development of new databases of assessed 

Technical Aids and integration with the CEAPAT-IMSERSO 

Technical Aids Catalogue ”, supported by Instituto de

Migraciones y Servicios Sociales (IMSERSO) and developed

in collaboration with the Rehabilitation Technology Laboratory 

of the Polytechnic University of Madrid, implies an

improvement of previous editions of assessed catalogues

–in different formats-; specially, for the characteristics of 

accessibility and facility of use incorporated, and thepossibility to relate, bi-directionally and automatically, the

information contained with the catalogue of products of 

CEAPAT. The realisation of this project has allowed adding

 two new families off products - aids for washing, bathing

and showering and furniture for elderly people-. This

initiative fits in the activities of diffusion of results which IBV 

is developing in the field of technical Aids and elderly 

people. AidCat/IBV can be visited in www.ibv.org\aidcat 

La sección de Ayudas Técnicas para personas con discapacidad realiza las actividades de I+D que el IBV

lleva a cabo dirigidas a desarrollar productos ortoprotésicos y otras ayudas técnicas y caracterizar las

especificaciones de diseño óptimas acordes a la acción correctora o paliativa que hayan de desempeñar.

>b omecánica¡ Revista de

39

INTRODUCCIÓN

!'0E)&R9i6 +(.B, #$1$ (%) ,>$/(#'*% %)&(.)/ 0, /) $2,.&)

&,#%$/*B'#) ^(, ,/ 9%+&'&(&$ 0, i'$1,#@%'#) 0, 6)/,%#') K9i6T

>',%, .,)/'U)%0$ ,% ,/ +,#&$. 0, /)+ )3(0)+ &\#%'#)+ 3

1$<'/').'$; +',1-., #$% /) 2'%)/'0)0 0, $2.,#,. '%2$.1)#'*% 0,

/$+ -.$0(#&$+ >)/$.)0$+ 0, 1$0$ $<=,&'>$ 1,0')%&, /)

#$%+'0,.)#'*% 0, )+-,#&$+ #$1$V +,B(.'0)0; -.,+&)#'$%,+;

Page 14: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 14/76

2 ayudas técnicas,.B$%$1C); '%2$.1)#'*% )-$.&)0) $ )#)<)0$+D 5% ,+&, #)-C&(/$0,+&)#)% /$+ ,+2(,.U$+ .,)/'U)0$+ ,% /) ,/)<$.)#'*% 0,#)&@/$B$+ >)/$.)0$+ 0, )3(0)+ &\#%'#)+ ,% 0'>,.+$+ 2$.1)&$+3 ,/ #)&@/$B$ 0, 1$<'/').'$ -).) -,.+$%)+ 1)3$.,+Z,.E)&R9i6D 5/ >)/$. 0, ,+&$+ #)&@/$B$+ .,+'0, ,% /)

,d-,.',%#') )#(1(/)0) -$. ,/ 9i6 ,% /) .,)/'U)#'*% 0, ,%+)3$+3 >)/$.)#'*% 0, -.$0(#&$+ -.$#,0,%&,+ 0, /$+ 0'>,.+$++,#&$.,+ ,% /$+ ^(, &.)<)=) 3 ^(, '%#/(3,%; ,%&., $&.$+-.$0(#&$+V )3(0)+ &\#%'#)+; 1$<'/').'$; '1-/)%&,+ $,^('-)1',%&$ 0,-$.&'>$D

5/ -.$0(#&$ ^(, )^(C +, -.,+,%&) +, ?) 0,+)..$//)0$ ,%#$/)<$.)#'*% #$% ,/ [)<$.)&$.'$ 0, H,#%$/$BC) 0,F,?)<'/'&)#'*% 0, /) `%'>,.+'0)0 8$/'&\#%'#) 0, :)0.'0 3 /)2'%)%#')#'*% 0,/ 9%+&'&(&$ 0, :'B.)#'$%,+ 3 7,.>'#'$+ 7$#')/,+K9:75F7]TD 8).) +( 0'+,c$ +, ?) #$%&)0$ #$% /) -).&'#'-)#'*%0, /) ,1-.,+) !4!8H9YZ 7D[D !'0E)&R9i6 ,+ (%) )-/'#)#'*%%(,>) 0, <)+,+ 0, 0)&$+ 0, -.$0(#&$+ >)/$.)0$+; ^(, 1,=$.)>,.+'$%,+ )%&,.'$.,+ 0, #)&@/$B$+ >)/$.)0$+ , '%#$.-$.) 0$+

2)1'/')+ %(,>)+ 0, -.$0(#&$+VA )3(0)+ 0, <)c$; 3

A 1$<'/').'$ -).) -,.+$%)+ 1)3$.,+;

) /)+ 3) ,d'+&,%&,+V

A +'//)+ 0, .(,0)+;

A B._)+ 0, &.)%+2,.,%#'); 3

A )3(0)+ -).) #)1'%).D

[$+ 0)&$+ 0, /)+ 2)1'/')+ ,d'+&,%&,+ +, ?)% ,d-$.&)0$ )/2$.1)&$ %(,>$ 0, !'0E)&R9i6 -).) ^(, /) )-/'#)#'*%-.,+,%&).) (%) '1)B,% ?$1$B\%,) ,% &$0$+ /$+ -.$0(#&$+^(,; )0,1@+; 2)#'/'&).) (%) %)>,B)#'*% 1@+ '%&('&'>) -$. ,/#)&@/$B$D

8).) /) .,)/'U)#'*% 0, /) >,.+'*% %(,>) 0,/ #)&@/$B$ +, ?)%&,%'0$ ,% #(,%&) /)+ -)(&)+ 0, )##,+'<'/'0)0 0,/ B.(-$ a!9K(%$ 0, /$+ B.(-$+ 0, &.)<)=$ 0,/ a$./0 a'0, a,<E$%+$.&'(1TD [) (&'/'U)#'*% 0, ,+&)+ -)(&)+ 1,=$.) /)%)>,B)#'*% -$. /) )-/'#)#'*% ) -,.+$%)+ #$% 0'+#)-)#'0)0D

`%$ 0, /$+ )+-,#&$+ 1@+ )1<'#'$+$+ 0,/ %(,>$ -.$0(#&$#$%+'+&C) ,% /) -$+'<'/'0)0 0, #$1(%'#). 0, 1$0$ <'0'.,##'$%)//$+ 0)&$+ 0, -.$0(#&$+ #$%&,%'0$+ ,% !'0E)&R9i6 #$% ,/#)&@/$B$ 0, )3(0)+ &\#%'#)+ 0,/ E,%&.$ 5+&)&)/ 0, !(&$%$1C)8,.+$%)/ 3 !3(0)+ H\#%'#)+ KE5!8!HT )0+#.'&$ )/ 9:75F7]D

DESARROLLO DEL PROYECTO

5/ $<=,&'>$ 0,/ -.$3,#&$ ?) +'0$ ,/ 0,+)..$//$ 0, (%)-/)&)2$.1) 0, <)+,+ 0, 0)&$+ 0, )3(0)+ &\#%'#)+ >)/$.)0)+; 3/) '%&,B.)#'*% .,#C-.$#) ,%&., 0'#?) -/)&)2$.1) 3 /$+ )#&()/,+#)&@/$B$+ 0, )3(0)+ &\#%'#)+ 0,/ E5!8!HA9:75F7]D

5/ -.$3,#&$ ?) #(<',.&$ -(,+; #()&.$ $<=,&'>$+ 2(%0)1,%&)/,+V

LD5+&)</,#,. (% >C%#(/$ <'(%C>$#$ ,%&., /) <)+, 0, 0)&$+ 0,-.$0(#&$+ >)/$.)0$+ 0,/ 9i6 3 ,/ #)&@/$B$ B,%,.)/ 0, )3(0)+&\#%'#)+ 0,/ E5!8!HD

gD[) '%#/(+'*% ,% /) <)+, 0, 0)&$+ 0, -.$0(#&$+ >)/$.)0$+ 0,/9i6 0, 0$+ %(,>)+ 2)1'/')+ 0, -.$0(#&$+V

:  !3(0)+ 0, <)c$D 9%#/(3,%0$ )+'0,.$+ 0, <)c$; +'//)+ 0,0(#?) 3 <)c$ 3 ,/,>)0$.,+ 0, .,&.,&,D

:   :$<'/').'$ -).) -,.+$%)+ 1)3$.,+D 4$%0, +, '%#/(3,%1,+)+; ).1).'$+ 3 +'//)+D

PD4,+)..$//$ 0, (%) )-/'#)#'*% )##,+'</, -).) /) #$%+(/&) 0, /)<)+, 0, 0)&$+ >)/$.)0) 0,+0, 9%&,.%,&D

QD:'B.)#'*% 0, /$+ .,+(/&)0$+ 0, /)+ <)+,+ 0, 0)&$+ )%&,.'$.,+

) /) %(,>) )-/'#)#'*%D

!/ &.)&).+, 0, -.$0(#&$+ -).) /$+ ^(, %$ ,d'+&, (%) %$.1)&'>),+-,#C2'#) 0, ,%+)3$; +, ?)% &,%'0$ ^(, 0,+)..$//).-.$#,0'1',%&$+ ,+-,#C2'#$+ 0, ,%+)3$ -).) #)0) (%$ 0, /$+-.$0(#&$+D 5+&$+ -.$#,0'1',%&$+ 0, ,%+)3$ +, ?)% //,>)0$ )#)<$ -).&',%0$ 0, /) ,d-,.',%#') -.,>') 0,/ 9i6 #$1$ #,%&.$0, ,%+)3$+; &)%&$ 0, 1$<'/').'$ #$1$ 0, )3(0)+ &\#%'#)+; 3&,%',%0$ ,% #(,%&) /) %$.1)&'>) 0, #).@#&,. B,%,.)/V

j `Y5 5Y LgLkg   !3(0)+ &\#%'#)+ -).) -,.+$%)+ #$% 0'+#)-)#'0)0DF,^('+'&$+ B,%,.)/,+ 3 1\&$0$+ 0, ,%+)3$D

j `Y5 5Y LgLkP 7'//)+ 0, .(,0)+ 0, -.$-(/+'*% 1)%()/DF,^('+'&$+ 3 1\&$0$+ 0, ,%+)3$D

j `Y5 LLhghAg 7'//)+; +'//$%,+ 3 &)<(.,&,+ -).) (+$ 0$1\+&'#$3 -_</'#$D 5+-,#'2'#)#'$%,+ 3 #).)#&,.C+&'#)+2(%#'$%)/,+D F,+'+&,%#') ,+&.(#&(.)/ 30(.)<'/'0)0D

j `Y5 LLhLh 7'//)+; +'//$%,+ 3 &)<(.,&,+ -).) (+$0$1\+&'#$ 3 -_</'#$D :\&$0$+ 0, ,%+)3$ -).)0,&,.1'%). /) .,+'+&,%#') ,+&.(#&(.)/D

j `Y5 LLhLL 7'//)+; +'/ /$%,+ 3 &)<(.,&,+ -).) (+$0$1\+&'#$ 3 -_</'#$D :\&$0$+ 0, ,%+)3$-).) 0,&,.1'%). /) ,+&)<'/'0)0D

j `Y5 LLhggAg :,+)+ -).) (+$ 0$1\+&'#$ 3 -_</'#$D5+-,#'2'#)#'$%,+ 3 #).)#&,.C+&'#)+ 2(%#'$%)/,+D

F,+'+&,%#') ,+&.(#&(.)/ 3 0(.)<'/'0)0Dj `Y5 LLhLQ :,+)+D :\&$0$+ 0, ,%+)3$ -).) 0,&,.1'%)./) .,+'+&,%#') ,+&.(#&(.)/D

j `Y5 LLhLS :,+)+D :\&$0$+ 0, ,%+)3$ -).) 0,&,.1'%)./) ,+&)<'/'0)0D

j `Y5 LLhghAL 7'//)+; +'//$%,+ 3 &)<(.,&,+ -).) (+$ 0$1\+&'#$3 -_</'#$D 5+-,#'2'#)#'$%,+ 3 #).)#&,.C+&'#)+2(%#'$%)/,+D :)&,.')/,+ 3 )#)<)0$D

j `Y5 LLhggAL :,+)+D 5+-,#'2'#)#'$%,+ 3 #).)#&,.C+&'#)+2(%#'$%)/,+D :)&,.')/,+ 3 )#)<)0$+D

!&,%0',%0$ ) /)+ %$.1)+ )%&,.'$.,+ +, ?)% 0,+)..$//)0$-.$&$#$/$+ ,+-,#C2'#$+ -).) /) .,)/'U)#'*% 0, /$+ ,%+)3$+ 0, /$+

-.$0(#&$+D7, ?) #$%&)#&)0$ #$% /$+ -.'%#'-)/,+ 2)<.'#)%&,+ 0, )3(0)+&\#%'#)+ 3 0, 1$<'/').'$ ) %'>,/ %)#'$%)/ 3 +, ?)% ,+#$B'0$0'>,.+$+ -.$0(#&$+ 0, +(+ #)&@/$B$+; 0, 1$0$ ^(, ^(,0).)%.,-.,+,%&)0$+ )0,#()0)1,%&, &$0$+ /$+ &'-$+ 0, -.$0(#&$+0, #)0) 2)1'/')D

5% ,/ #)-C&(/$ 0, /)+ )3(0)+ 0, <)c$; /$+ 2)<.'#)%&,+-).&'#'-)%&,+ ,% ,/ -.$3,#&$ ?)% +'0$ /$+ +'B(',%&,+V

j !e`4!7 49Yl:9E!7; 7D[D

j i!F497!; :]i9[9!F9] E[mY9E]; 7D[D

j n!F9YH5F; MQ; 7D[D

j :9Y9897E9Y!7 e i!o5F!7 Z5F9lHF9E!7; 7D[D K:9i!Z5T

>

b omecánica¡ Revista de

39

Page 15: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 15/76

j :9Y]7pMN; 7D[D

j Y]F7![`4;

j 8F9:; 7D!D

j 69F:549E; 7D[D

5% ,/ )-).&)0$ 0, 1$<'/').'$ -).) -,.+$%)+ 1)3$.,+; ?)%-).&'#'-)0$ /)+ +'B(',%&,+ ,1-.,+)+V

j 5FZ]G!EH :]i9[9!F9] 5FZ]Yq:9E]; 7D[D

j 5`F][rin5 K]9s!Y!T; 7D!D

j !FH57!Y]7 79[[5F]7; 7D[D

RESULTADOS

[) )-/'#)#'*% !'0E)&R9i6 1(,+&.) /) >)/$.)#'*% $<=,&'>) 0, /$+-.$0(#&$+; $<&,%'0) ) -).&'. 0, /$+ .,+(/&)0$+ 0, /$+ ,%+)3$+&\#%'#$+; ,% 2(%#'*% 0, /$+ )+-,#&$+ +'B(',%&,+V

j ;.8#-%/"/ 8.).-"!V -$%0,.) /$+ .,+(/&)0$+ 0, /$+ ,%+)3$+1,#@%'#$+ ^(, )2,#&)% ) /) +,B(.'0)0 0,/ -.$0(#&$D

j <-82)24+"V ,>)/_) /)+ )0,#()#'$%,+ 0'1,%+'$%)/,+ 0, /$+-.$0(#&$+ ) /)+ 0'1,%+'$%,+ 0, /$+ (+().'$+ <)+)0)+ ,%%$.1)&'>)D

j =-.0$"'%2).0V >)/$.) /$+ .,+(/&)0$+ 0, /$+ ,%+)3$+ ^(,,+&@% .,/)#'$%)0$+ #$% ,/ 2(%#'$%)1',%&$ 0,/ -.$0(#&$D

j >)72-4"'%()V .,>'+) /) -.,+,%#') $ %$ 0, '%+&.(##'$%,+ 0,(+$ 3 ,&'^(,&)0$ ,% /$+ -.$0(#&$+ )+C #$1$ /) '%2$.1)#'*%)-$.&)0)D

j ?'"6"/20V -$%0,.) /$+ .,+(/&)0$+ 0, /)+ -.(,<)+ 0,'%+-,##'*%D

j @"!2-"'%() 8!26"!A   #$%+'0,.) 0, 1)%,.) )B.,B)0) /)+-(%&()#'$%,+ 0, /$+ )-).&)0$+ )%&,.'$.,+D

5% /) figura 1 +, 1(,+&.) /) ,%&.)0) ) /) )-/'#)#'*%; 0$%0, +,

-(,0, >,. ,% ,/ 1,%_ 0, /) 'U^(',.0) ,/ @.<$/ 0, %)>,B)#'*%-$. /)+ 0'+&'%&)+ 2)1'/')+ 0, -.$0(#&$+D E$%+,B('. (%) '%&,.2)U'%&('&'>) 3 ^(, -,.1'&) (%) %)>,B)#'*% +,%#'//) -$. /)+0'+&'%&)+ 2)1'/')+ 0, -.$0(#&$+ ?) +'0$ (%$ 0, /$+ .,^('+'&$+'%'#')/,+ 0, 0'+,c$ -).) /) )-/'#)#'*%D

`%) >,U +,/,##'$%)0) /) 2)1'/'); $<&,%,1$+ (% /'+&)0$ #$% /$+0'+&'%&$+ &'-$+ 0, -.$0(#&$+ -.,+,%&,+ ,% ,//) KFigura 2TD

1ayudas técnicas

b omecánica¡ Revista de

39

Figura 1. Pantalla de inicio de AidCat/IBV.

Figura 2. Listado de productos relacionados con Mobiliario.

Page 16: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 16/76

4 ayudas técnicas> 4,+0, ,/ /'+&)0$ -$0,1$+ ,/,B'. ,/ -.$0(#&$ ̂ (, 0,+,)1$+ >,.

#$% 1)3$. 0,&)//, KFigura 3TD

7, ?) .,)/'U)0$ (% ,+2(,.U$ '1-$.&)%&, -).) ^(, /)'%2$.1)#'*% -.$-$.#'$%)0) ,% /) 2'#?) +,) #$1-.,%+'</, -$.#()/^(',. &'-$ 0, (+().'$D 5% -.'1,. /(B).; +, $2.,#, ,/

.,+(1,% 0, /) '%2$.1)#'*% KFigura 3T; 0$%0, +, ?)% '%#/('0$ /$+#)1-$+ ^(, +, #$%+'0,.)% .,/,>)%&,+ )#,.#) 0,/ -.$0(#&$D 5%+,B(%0$ /(B).; +, -(,0, )##,0,. ) (% 1)3$. 0,&)//, 0, /$+)+-,#&$+ ,>)/()0$+ ,% #)0) (%$ 0, /$+ #)1-$+ 0, .,+(/&)0$-(/+)%0$ +$<., ,/ ,%/)#, #$..,+-$%0',%&,D

7, $2.,#, &)1<'\% #$1$ +)/'0) )0'#'$%)/ (%) >,.+'*% 0, /)2'#?) ,+-,#')/1,%&, 0'+,c)0) -).) +( +)/'0) -$. '1-.,+$.); 0,1$0$ ^(, -,.1'&) (%) '1-.,+'*% )0,#()0)

CONCLUSIONES

!'0E)&R9i6 ,+ (%) )-/'#)#'*% a,< 0, %)>,B)#'*% 2@#'/ 3.,+-,&($+) #$% /)+ -)(&)+ 0, )##,+'<'/'0)0 ) 9%&,.%,&; ^(,-,.1'&, ) /$+ (+().'$+ 3 B,+&$.,+ 0, #$1-.)+ $<&,%,.

'%2$.1)#'*% $<=,&'>) +$<., ,/ #$1-$.&)1',%&$ ) ,%+)3$+.,)/'U)0$+ ,% ,/ 9i6 0, )3(0)+ &\#%'#)+ K+'//)+ 0, .(,0)+;B._)+ 0, &.)%+2,.,%#'); )3(0)+ -).) #)1'%).; 3 )3(0)+ 0,<)c$T 3 1$<'/').'$ -).) -,.+$%)+ 1)3$.,+D [) ,+&.(#&(.) 0,/!'0E)&R9i6 -,.1'&, /) '%#/(+'*% 0, %(,>)+ 2)1'/')+ 0,-.$0(#&$+ 3 ,/,1,%&$+ ^(, ?)3)% +'0$ >)/$.)0$+ ,% ,/ 9i6D [))1-/')#'*% ,% ,/ 2(&(.$ 0, ,+&) )-/'#)#'*% ) %(,>)+ 2)1'/')+ 3-.$0(#&$+; =(%&$ ) /$+ 3) ,d'+&,%&,+; #$%+&'&(3, (%) B.)%$-$.&(%'0)0 0, 1,=$.) 0, /$+ -.$0(#&$+ 3 0, &.)%+-).,%#') ,%,/ 1,.#)0$ 0, /$+ 1'+1$+D   ·

 A GRADECIMIENTOSEste proyecto ha sido financiado por el IMSERSO y realizado en colaboración con el Laboratorio deTecnología de Rehabilitación de la Universidad Politécnica de Madrid.

Figura 3. Ejemplo de ficha de productosrelacionados con Ayudas para baño.

Page 17: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 17/76

11calzadoEl diseño orientado al

usuario como vía para

la innovación en elsector del calzado

 Juan Carlos González García

Instituto de Biomecánica de Valencia

EL CONFORT Y LA FUNCIONALIDAD HAN IDO ADQUIRIENDO IMPORTANCIA EN EL PROCESO de

desarrollo de nuevos productos. Esto ha propiciado que hoy en día el confort sea 

considerado como un requisito básico del calzado más que como un atributo de

sobrecalidad como quizá era entendido hace no muchos años. Sin embargo, la aplicación

de criterios funcionales de diseño no se ha producido uniformemente en la mayor partedel sector industrial dedicado a la fabricación de calzado y componentes, problemática 

que el Instituto de Biomecánica de Valencia (IBV) ha puesto de manifiesto en el I

Congreso Mundial del Calzado celebrado los días 1 y 2 de abril de 2003 en Bruselas.

Las empresas fabricantes de calzado y componentes deben enfrentarse constantemente

a nuevos retos para aumentar su competitividad. Desde el punto de vista del IBV, el diseño

orientado al usuario y el uso de nuevas tecnologías, conceptos y procesos basados en la 

biomecánica y la ergonomía son algunas de las más importantes vías para la innovación.

 The user-centred design as a drive for

innovation in the footwear sectorComfort and functionality have acquired importance in the process of development of new products inrecent years. This has favoured that nowadayscomfort is considered as a basic need more thanexcitement need (need not expected to be coveredand which fulfil causes immediate satisfaction in theconsumer) as it was understood not long time ago.However, the application of functional criteria has nothappened throughout the greater part of the industrialsector dedicated to footwear and componentsmanufacture, problems that IBV has highlighted in theI World Footwear Congress hold the days 1st and 2ndof April of 2003 in Brussels.

Footwear and component manufactures mustconstantly face new challenges in order to increase their competitiveness. From the point of view of theIBV, the user-centred design and the use of new technologies, concepts and processes based on thebiomechanics and ergonomics are some of the mostimportant means for innovation.

La sección de Calzado realiza las actividades de I+D dirigidas a establecer los requisitos que deben

presidir el diseño de este producto en concordancia con las características de los usuarios y las

actividades para las que vayan a ser utilizados.

>b omecánica¡ Revista de

39

INTRODUCCIÓN

[) )-/'#)#'*% 0,/ 0'+,c$ $.',%&)0$ )/ (+().'$ ,% ,/ 0,+)..$//$

0, #)/U)0$ #$% ,/ $<=,&'>$ 0, +)&'+2)#,. /)+ %,#,+'0)0,+ 0,/

#$%+(1'0$. -(,0, //,>). ) /) 1,=$.) 0, /) #$1-,&'&'>'0)0

'%0(+&.')/ 0, 0'2,.,%&,+ 2$.1)+D 8$. (%) -).&,; ,+&)$.',%&)#'*% -.$-$.#'$%) (% #/).$ >)/$. )c)0'0$ )/ -.$0(#&$;)(1,%&)%0$ /) -.$<)<'/'0)0 0, \d'&$ ,% ,/ 1,.#)0$D 8$. $&.)-).&,; +( )-/'#)#'*% -.$1(,>, ,/ '%&,.#)1<'$ 0, '%2$.1)#'*%;#$%$#'1',%&$+ , '0,)+ ,%&., 0'2,.,%&,+ 0'+#'-/'%)+ #$1$ /)

Page 18: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 18/76

<'$1,#@%'#); )%&.$-$1,&.C); ,&#D ^(, -,.1'&,% (% %(,>$-.$#,+$ -).) /) '%%$>)#'*%D

E)<, 0,+&)#). /) '1-$.&)%#') ^(, ,/ #$%2$.& 3 /) 2(%#'$%)/'0)0?)% '0$ )0^('.',%0$ ,% ,/ -.$#,+$ 0, 0,+)..$//$ 0, %(,>$+-.$0(#&$+ 0,<'0$ )/ )(1,%&$ 0, /) #$1-,&,%#') ,% ,/ +,#&$. 3

) ^(, ,/ #$%+(1'0$. ,+ #)0) >,U 1@+ ,d'B,%&,D 5+&$+ 2)#&$.,+?)% -.$-'#')0$ ^(, ?$3 ,% 0C) ,/ #$%2$.& +,) #$%+'0,.)0$#$1$ (% .,^('+'&$ <@+'#$ 0,/ #)/U)0$ 1@+ ^(, #$1$ (%)&.'<(&$ 0, +$<.,#)/'0)0 #$1$ ^('U@ ,.) ,%&,%0'0$ ?)#, %$1(#?$+ )c$+D 7'% ,1<).B$; /) )-/'#)#'*% 0, #.'&,.'$+2(%#'$%)/,+ 0, 0'+,c$ %$ +, ?) -.$0(#'0$ ,% /) 1)3$. -).&,0,/ +,#&$. '%0(+&.')/ 0,0'#)0$ ) /) 2)<.'#)#'*% 0, #)/U)0$ 3#$1-$%,%&,+; -.$</,1@&'#) ^(, ,/ 9%+&'&(&$ 0, i'$1,#@%'#)0, 6)/,%#') K9i6T ?) -(,+&$ 0, 1)%'2',+&$ ,% ,/ 9 E$%B.,+$:(%0')/ 0,/ E)/U)0$ #,/,<.)0$ /$+ 0C)+ L 3 g 0, )<.'/ 0, ghhPD7, -$0.C)% -/)%&,). 0$+ #/).$+ ,=,1-/$+ 0, ,+&) +'&()#'*%V

WX8,+, )/ (+$ ,d&,%0'0$ 0, (% B.)% %_1,.$ 0, %(,>$+1)&,.')/,+ 3 0, +$/(#'$%,+ 0, 0'+,c$ ^(, ?)#, %,#,+).') /),>)/()#'*% 0, /)+ )/&,.%)&'>)+ 0, 0'+,c$; /$+ -).@1,&.$+

(&'/'U)0$+ ,% /) '%0(+&.') -).) 0,+#.'<'. /)+ -.$-',0)0,+1,#@%'#)+ 0, /$+ 1)&,.')/,+ %$ ,+&@% .,/)#'$%)0$+ #$% /)+#).)#&,.C+&'#)+ 2(%#'$%)/,+ 3 0, #$%2$.& 0,/ #)/U)0$ KFigura 1TD

WX[) '1-$.&)%#') 0,/ )=(+&, ,% ,/ #$%2$.& 0,/ #)/U)0$ ,+ <',%#$%$#'0) -$. 2)<.'#)%&,+ 0, ?$.1)+ 3 0, #)/U)0$ )#)<)0$;+'% ,1<).B$; %$ ,d'+&,% <)+,+ 0, 0)&$+ )%&.$-$1\&.'#)+ 0,/) -$</)#'*% ,(.$-,) ^(, -(,0)% +,. (&'/'U)0)+ -).) ,/0'+,c$ 0, #)/U)0$D

5% ,+&, +,%&'0$; .,+(/&) ,+,%#')/ -).) 1)%&,%,. /)#$1-,&'&'>'0)0 0, /)+ #$1-)cC)+ )-/'#). 1,&$0$/$BC)+ 0,0'+,c$ $.',%&)0$ )/ (+().'$ <)+)0)+ ,% /) <'$1,#@%'#) 3 /),.B$%$1C) 0,/ #)/U)0$ 0, 2$.1) ^(, +, #(1-/)% /)+,d-,#&)&'>)+ 0,/ (+().'$D

DISEÑO DE CALZADO ORIENTADO AL USUARIO

4, ,%&., /$+ -.$0(#&$+ 0, (+$ #$&'0')%$; ,/ #)/U)0$ ,+ ̂ ('U@ (%$0, /$+ ^(, 0,<, .,(%'. (% 1)3$. %_1,.$ 0, .,^(,.'1',%&$+-).) /$B.). /) +)&'+2)##'*% 0,/ (+().'$D t+&, 0,<, #$1<'%).;)0,1@+ 0, )+-,#&$+ ,+&\&'#$+ 0, )#(,.0$ ) /) &,%0,%#') 0, /)

1$0); )&.'<(&$+ 0, 0'+,c$ 2(%#'$%)/ #$% )+-,#&$+ .,/)#'$%)0$+#$% ,/ #$%2$.& 3 /) -.$&,##'*%D 4, ,+&) 2$.1); ,/ 0'+,c$ 0,#)/U)0$ $.',%&)0$ )/ (+().'$ ,+&@ 0'.,#&)1,%&, .,/)#'$%)0$ #$%/) #$%&.'<(#'*% 0, /) <'$1,#@%'#) 3 ,/ ,+&(0'$ 0, /) 2'+'$/$BC)?(1)%) #$% &.,+ $<=,&'>$+ -.'%#'-)/,+V

WX8.$&,B,. ,/ -', 0, /$+ 2)#&$.,+ )1<',%&)/,+; .,0(#',%0$ ,/.',+B$ 0, /,+'$%,+D

WX:,=$.). ,/ #$%2$.& 0,/ #)/U)0$; &)%&$ 1,#@%'#$ #$1$ &\.1'#$KFigura 2TD

WX9%#.,1,%&). /) ,2'#',%#') 0, /) 1).#?) 3 /) ?)<'/'0)0 1$&$.)3 .,0(#'. /) 2)&'B)D

8).) #$%+,B('. /) )0)-&)#'*% 2(%#'$%)/ 0,/ #)/U)0$ ,+ %,#,+).'$,%&,%0,. /) 0,1)%0) 0,/ (+().'$ 3 ,/ (+$ ^(, >) ) &,%,. ,/#)/U)0$; +',%0$ ,+&$ #.(#')/ -).) )+,B(.). ,/ \d'&$ 0,/ 0,+)..$//$0,/ -.$0(#&$ KFigura 3TD 8).) #$%+,B('. ,+&, $<=,&'>$ ,/ -.$0(#&$0,<, )0)-&).+,V

WX! /)+ %,#,+'0)0,+ 3 -.,2,.,%#')+ 0,/ (+().'$; &,%',%0$ ,%#(,%&) /)+ #).)#&,.C+&'#)+ 0, /) -$</)#'*% K%'c$+; 1)3$.,+;0')<\&'#$+; ,&#DT ) /) ^(, >) 0,+&'%)0$D

WX!/ (+$ -).&'#(/). 0,/ #)/U)0$V #)/U)0$ 0, #)//,; #)/U)0$$#(-)#'$%)/ $ 0, +,B(.'0)0; #)/U)0$ 0,-$.&'>$; #)/U)0$ -).)#$%0(#'.; -).) ,+&). 0, -',; ,&#D

WX! /)+ #$%0'#'$%,+ 0,/ ,%&$.%$ 0$%0, +, (&'/'U).@ ,/ #)/U)0$V &'-$0, +(,/$; #$%0'#'$%,+ #/'1@&'#)+; -.,+,%#') 0, $<+&@#(/$+; ,&#D

6  calzado>

b omecánica¡ Revista de

39

Figura 1: Procedimientos de evaluación del confort y la funcionalidad del calzado y componentes.

PROCEDIMIENTOS DE ENSAYO

EVALUACIÓN

MÉTODOS SUBJETIVOS

Juiciossubjetivos

Evaluaciónemocional

MÉTODOS OBJETIVOS

Posibles solucionesPRODUCTO FINAL ¿Correcto?

Ensayosmecánicos

Ensayos conusuarios

SÍ NO

Caracterización funcionaldel producto

Molestias y su importancia

Ensayo deconfort general

Molestia poráreas del cuerpo

Page 19: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 19/76

1calzado

NUEVAS V ÍAS DE INNOVACIÓN

5% /$+ _/&'1$+ )c$+ +, ?)% '%&.$0(#'0$ ,% /) '%0(+&.') 0,#)/U)0$ %(,>)+ &,#%$/$BC)+; #$%#,-&$+ 3 -.$#,+$+ -).)1,=$.). /) #$1-,&'&'>'0)0 0, /)+ #$1-)cC)+D [)+ ,1-.,+)+0, #)/U)0$ 3 #$1-$%,%&,+ 0,<,% ?)#,. (+$ 0, ,+&)+?,..)1',%&)+ 3 #$%$#'1',%&$+ -).) 1)%&,%,. ,/ /'0,.)UB$ 0,/1,.#)0$u 0,+0, %(,>$+ )&.'<($+ 0,/ #)/U)0$ #$1$ ,/ #$%2$.&&\.1'#$ #$% ,/ (+$ ,d&,%0'0$ 0, (%) 1(/&'&(0 0, %(,>$+1)&,.')/,+ &\#%'#$+ ?)+&) /) 1$0'2'#)#'*% 0, /$+ -.$#,+$+ 0,0'+,c$; -.$0(##'*% 3 >,%&)+ -).) #$%+,B('. /) -,.+$%)/'U)#'*%0,/ #)/U)0$D

! #$%&'%()#'*% +, -.,+,%&)% ,=,1-/$+ 0, )/B(%$+ 0, ,+&$+%(,>$+ .,&$+ ^(,; 0, 0'2,.,%&, 1)%,.); ,+&@% $.',%&)0$+ )-.$-$.#'$%). 1,=$. #$%2$.&; +)/(0; -.$&,##'*% , '%#/(+$1,=$. )#,-&)#'*% ,+&\&'#) 0,/ -.$0(#&$ ,% 0'2,.,%&,+ @.,)+0,/ +,#&$.V

<! '"!&"/2 '242 0.-B%'%2A =.-02)"!%&"'%()D 4,<'0$ ) /)>).')<'/'0)0 0, /$+ (+().'$+; #()%0$ +, .,)/'U) ,/ 0'+,c$ 0, (%-.$0(#&$ ) -).&'. 0, /$+ .,^('+'&$+ 0, &$0) /) -$</)#'*%$<=,&'>$; ,+ 0'2C#'/ #$%+,B('. ,/ 1,=$. -.$0(#&$ -).) #)0) (%$0, /$+ '%0'>'0($+D 5% ,+&$+ #)+$+ /) -,.+$%)/'U)#'*% 0, /)+#).)#&,.C+&'#)+ 2(%#'$%)/,+ 0,/ #)/U)0$ -(,0, )c)0'. (%,>'0,%&, >)/$. )/ #)/U)0$; ,+-,#')/1,%&, ,% )^(,//$+ (+().'$+

b omecánica¡ Revista de

39

Figura 2: El confort es el resultado de la compleja interacción de diferentes factores mecánicos y fisiológicos.

Figura 3: Proceso de desarrollo de calzado ycomponentes orientado al usuario. Ejemplo dedesarrollo de una planta anatómica.

>

Page 20: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 20/76

b omecánica¡ Revista de

39

#(3)+ %,#,+'0)0,+ ,+&@% /,=$+ 0, /$+ .,^(,.'1',%&$+ 1,0'$+D8).) ,/ 0,+)..$//$ 0, -.$0(#&$+ -,.+$%)/'U)0$+ (% _%'#$ (+().'$,+ /) 2(,%&, 0, /$+ $<=,&'>$+ 0, 0'+,c$D E()%0$ ,+&)-,.+$%)/'U)#'*% %$ ,+ -$+'</,; +, -(,0,% #(<.'. /)+ %,#,+'0)0,+0,/ (+().'$ 0,+)..$//)%0$ .)%B$+ 0, -.$0(#&$+ -).) B.(-$+0, (+().'$+ 0,2'%'0$+ V 0"'' !4'$.0(9"$(.+ 3 :%'$ ;($$(+*D 5%,+&) /C%,) +, ,+&@ 0,+)..$//)%0$ ,/ -.$3,#&$ 5`F]7?$5K<%=%,.-0%+$ .; $>% -#.!%''%' "+6 (0-,%0%+$"$(.+ .; $>%

0"+"*%0%+$ $..,' ;.# $>% ?@$%+6%6 A'%B C#(%+$%6 D>.%T ,% ,/^(, ,/ 9i6 ,+&@ -).&'#'-)%0$ ,% /) B,%,.)#'*% 0, .,B/)+ 0,0'+,c$ 0, #)/U)0$ -,.+$%)/'U)0$ 3 ,% ,/ ^(, &)1<'\% -).&'#'-)/) 1).#) ,+-)c$/) F$1(p+D t+&, ,+ (% -.$3,#&$ #$1<'%)0$ 0,'%>,+&'B)#'*% 3 0,1$+&.)#'*% ^(, &',%, #$1$ $<=,&'>$ /)#$1-/,&) .,%$>)#'*% 0,/ #$%#,-&$ 0,/ #)/U)0$ 3 0, +(

-.$0(##'*%; <)+)0$ ,% /) &.)%+2$.1)#'*% 0, (% #)/U)0$-.$0(#'0$ I,% +,.',J ) (%$ 2)<.'#)0$ I) 1,0'0)J KFigura 4TD

C#.B"0 $.')2!28+"0 .) .! ,-2'.02 /. /.0"--2!!2 /.'"!&"/2A D2/.!%&"'%() E 0%4#!"'%() /. !" %)$.-"''%().)$-. .! '"!&"/2 E .! #0#"-%2F   5% /) )#&()/'0)0; /)+1,&$0$/$BC)+ 0'+-$%'</,+ -).) /) ,>)/()#'*% 0,/ #)/U)0$ +,<)+)% ,% ,/ ,+&(0'$ 0, /) '%&,.)##'*% ,%&., ,/ (+().'$ 3 ,/#)/U)0$ ,% #$%0'#'$%,+ .,)/,+ 0, (+$ $ 1,0')%&, 1@^('%)+^(, +'1(/)% ,+&)+ #$%0'#'$%,+D 5+&$ +(-$%, ^(, +, 0,<,%2)<.'#). -.$&$&'-$+ 2C+'#$+ -).) +( ,>)/()#'*% '%#.,1,%&)%0$ ,/&',1-$ 3 ,/ #$+&, 0,/ 0,+)..$//$ 0, (% %(,>$ 1$0,/$D 7'%,1<).B$; ,/ ,+&)0$ 0,/ ).&, )#&()/ 0, /)+ &\#%'#)+ 0,1$0,/'U)#'*% ?)#, .)U$%)</, ,/ 0,+)..$//$ 0, 1,&$0$/$BC)+

-).) /) +'1(/)#'*% 0, -.(,<)+ 0'%@1'#)+ 0, /) '%&,.)##'*%,%&., ,/ (+().'$ 3 ,/ #)/U)0$D 5/ 0,+)..$//$ 0, (% 1$0,/$>'.&()/ 0,/ -', 3 /) 1$0,/'U)#'*% 0'%@1'#) 0, /) '%&,.)##'*%,%&., ,/ (+().'$ 3 ,/ -.$0(#&$ '%#/('.C) )+-,#&$+ 2(%#'$%)/,+ 3+,%+$.')/,+D 4, ,+&) 2$.1) +, -$0.C) $<&,%,. (%) ,+&'1)#'*%-.,0'#&'>) 0, /$+ .,+(/&)0$+ 0, ,+&) '%&,.)##'*% +'% /)%,#,+'0)0 0, 2)<.'#). 3 ,%+)3). %(,>$+ -.$&$&'-$+D

C#.B20 '2)'.,$20 /. ,-2/#'$2A <! '"!&"/2 '242 #)/%0,20%$%B2 "'$%B2F [$+ )>)%#,+ ,% /) B,%,.)#'*% 0, %(,>$+1)&,.')/,+ '%&,/'B,%&,+ 3 ,% ,/ 0,+)..$//$ 0, +,%+$.,+ 3)#&()0$.,+ #)0) >,U 1@+ -,^(,c$+ ?)#,% -$+'</, #$%#,<'. ,/#)/U)0$ #$1$ (% +'+&,1) )#&'>$ #$% /) #)-)#'0)0 0, I-,.#'<'.J /)+ >).')</,+ 2C+'#)+ ^(, 0,&,.1'%)% /) '%&,.)##'*% ,%&., ,/#(,.-$ ?(1)%$ 3 ,/ #)/U)0$ 3 0, )#&(). -).) )0)-&). ,/

#)/U)0$ ) /)+ #).)#&,.C+&'#)+ 0,/ (+().'$ ,% &$0)+ /)+#'.#(%+&)%#')+ 0, (+$D 5% ,+&, +,%&'0$; /)+ &,#%$/$BC)+0'+-$%'</,+ ,% /) )#&()/'0)0 ?)#,% #)0) >,U 1@+ -$+'</, ,/0,+)..$//$ 0,; -$. ,=,1-/$; 1)&,.')/,+ 0, #$.&, ^(, ) &.)>\+0, /) 1,0'0) 0, /) -.,+'*% ,% ,/ 0$.+$ 0,/ -', 1$0'2'^(,% +(2$.1) -).) -.$-$.#'$%). (% )=(+&, *-&'1$D

?/.'#"'%() " !"0 .42'%2).0 /.! #0#"-%2A 4./%/" /. !",.-'.,'%() 0%46(!%'" /.! '"!&"/2D [) +)&'+2)##'*% 0,/(+().'$ 0,-,%0, &)%&$ 0, /$+ )+-,#&$+ 2(%#'$%)/,+ 3 0,#$%2$.& #$1$ 0, /$+ )+-,#&$+ +'1<*/'#$+ 0,/ -.$0(#&$D 5% ,+&,+,%&'0$; ,/ 0,+)..$//$ 0,/ #)/U)0$ $.',%&)0$ )/ (+().'$ -(0,#,%&.).+, ,% ,/ 0'+,c$ 2(%#'$%)/ .,/)#'$%)0$ #$% /)+#).)#&,.C+&'#)+ 0,/ (+().'$ 3 0, +( '%&,.)##'*% #$% ,/ -.$0(#&$

0,+#.'&)+ #$% )%&,.'$.'0)0; -,.$ &)1<'\% #$% ,/ 0'+,c$,1$#'$%)/ .,/)#'$%)0$ #$% )+-,#&$+ -+'#$A+$#')/,+ 0,/ (+().'$3 +( '%&,.)##'*% #$% ,/ 0'+,c$ ,+&\&'#$ 0,/ -.$0(#&$K-,.#,-#'*% +'1<*/'#) 0,/ -.$0(#&$TD 5/ 0'+,c$ ,1$#'$%)/ ?)#,.,2,.,%#') ) /) 2$.1) ,% /) ^(, ,/ (+().'$ -,.#'<, ,/ 0'+,c$,+&\&'#$ 0,/ -.$0(#&$ 3 /)+ +,%+)#'$%,+ .,+(/&)%&,+D 5+&,)+-,#&$ ,+ ,+,%#')/ -).) )+,B(.). ^(, /$+ #$%#,-&$+-.$-(,+&$+ -$. /$+ -.$0(#&$+ #(1-/,% #$% /)+ ,d-,#&)&'>)+ 0,/$+ (+().'$+ ,% /$ .,2,.,%&, ) /$+ 2)#&$.,+ ,1$#'$%)/;+'1<*/'#$; +$#')/ 3 ) /) 1$0)D

CONCLUSIONES

[)+ ,1-.,+)+ 2)<.'#)%&,+ 0, #)/U)0$ 3 #$1-$%,%&,+ 0,<,%,%2.,%&).+, #$%+&)%&,1,%&, ) %(,>$+ .,&$+ -).) )(1,%&). +(

#$1-,&'&'>'0)0; .,0(#'. /$+ #$+&,+ 0,/ 0,+)..$//$ 0, %(,>$+-.$0(#&$+ 3 ,/ &',1-$ 0, +( /)%U)1',%&$ )/ 1,.#)0$ 3)+,B(.). )+C +( \d'&$ ,% ,/ 1,.#)0$D t+&)+ 0,<,% &$1).>,%&)=) 0, /)+ %(,>)+ &,#%$/$BC)+; 0, /$+ #$%#,-&$+ 3-.$#,+$+ '%%$>)0$.,+ 3 0, /)+ %(,>)+ %,#,+'0)0,+ 30,1)%0)+ 0, /$+ (+().'$+D 5% ,+&, +,%&'0$; ,/ 0'+,c$$.',%&)0$ )/ (+().'$ 3 /) '%&.$0(##'*% 0, %(,>)+ &,#%$/$BC)+;#$%#,-&$+ 3 -.$#,+$+ <)+)0$+ ,% /) 5.B$%$1C) 3 /)i'$1,#@%'#); #$%+&'&(3,%; )?$.) 1@+ ^(, %(%#);?,..)1',%&)+ 0, 2(&(.$ 3 $-$.&(%'0)0,+ 0, 1,=$.) 0, /)#$1-,&'&'>'0)0 0, /)+ ,1-.,+)+ 3 2(,%&, 0, '%%$>)#'*%D   ·

 A GRADECIMIENTOS

 A los participantes en el proyecto EUROShoE y a la Comisión Europea por su contribución al proyecto.

8 calzado>

PERFIL DEL USUARIO

INFORMACIÓN DEL USUARIO BASE DE CONOCIMIENTOS

PERFIL DEL ZAPATO

Información del usuario

Medidas Biométricas

Preferencias del usuario

Uso del calzado

Estilo

USUARIO ZAPATO

Figura 4. Esquema de desarrollo de calzado personalizado puesto a punto en el proyecto europeo EuroShoe.

Requerimientosdel usuario

Reglas de diseñopara personalización

Page 21: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 21/76

11material deportivoAnálisis de la normativa

de hierba artificial para

fútbol. Resultadospreliminares del

proyecto europeo

SOCRATURF

 Juan V. Durá Gil Instituto de Biomecánica de Valencia

EN ESTE PROYECTO SE HA ANALIZADO LA RELACIÓN ENTRE LOS RESULTADOS OBTENIDOS

mediante los ensayos normativos actuales y la opinión de los jugadores,

comparando 5 campos de hierba natural con 5 campos de hierba artificial de

 tercera generación. Los resultados muestran que los valores normativos de

absorción de impactos (atleta artificial) y de bote vertical de balón guardan relación

con la opinión de los jugadores. Sin embargo el ensayo de tracción que mide el

agarre del calzado a la superficie de juego no simula adecuadamente los

movimientos de los jugadores y debería modificarse.

 Analysis of standards for footballartificial turf. Preliminary results of theEuropean project SOCRATURF.

In this project 5 natural turf pitches and 5 thirdgeneration artificial turf pitches have been comparedusing standard tests and football players’ opinion. Theresults show that the shock absorption test (artificialathlete) and vertical ball behavior test are related with the players’ opinion, although it is possible to improve the standard. But the traction test defined in thestandards does not simulate the players’ movement

adequately. The traction test should be modified.

La sección de Material y Equipamiento para Deporte y Ocio realiza las actividades de I+D dirigidas a

identificar el comportamiento mecánico que debe ofrecer este material en su interacción con el

cuerpo humano,de acuerdo a la actividad que con ellos se desarrolle.

>b omecánica¡ Revista de

39

INTRODUCCIÓN

7]EF!H`FG ,+ ,/ )#.*%'1$ 0,/ -.$3,#&$ ,(.$-,$ IY,v

).&'2'#')/ &(.2 2',/0+ v'&? 1)d'1)/ +)2,&3; 2(%#&'$%)/; #$12$.&

)%0 ,#$/$B'#)/ -,.2$.1)%#, 2$. +$##,. )--/'#)&'$%+DJ 5+&,

-.$3,#&$ ,+&@ +(<>,%#'$%)0$ -$. /) `%'*% 5(.$-,) <)=$ ,/

-.$B.)1) wE$1-,&'&'>, )%0 7(+&)'%)</, Z.$v&?p 8.$B.)11,

KLMMkAghhgT; #$%&.)&$ %x V ZL7HAEHAghhLAShLQLD

5/ $<=,&'>$ 0,/ -.$3,#&$ ,+ 0,+)..$//). %(,>$+ #$%#,-&$+ 0,

#)1-$+ 0, ?',.<) ).&'2'#')/ -).) 2_&<$/; ^(, +,)% #$%2$.&)</,+

3 <',% >)/$.)0$+ -$. /$+ =(B)0$.,+; 3 ^(, )/ 1'+1$ &',1-$

+,)% +,B(.$+ 3 )(1,%&,% ,/ .,%0'1',%&$ 0, /$+ 0,-$.&'+&)+D

5% ,/ -.$3,#&$ #$/)<$.)% 0'2,.,%&,+ ,%&'0)0,+V

51-.,+)+V

WXH,% E)&, H?'$/$% iD6D K#$$.0'%)0$.T A s$/)%0)D

Page 22: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 22/76

0 material deportivo

b omecánica¡ Revista de

39

WX50,/ Z.)++ i6 A s$/)%0)D

WX8$/'B.)++ 9<\.'#) 7D!D W 5+-)c)D

WX7)/&,d ]3 W G'%/)%0')D

E,%&.$+ &,#%$/*B'#$+ 3 0, '%>,+&'B)#'*%V

WX9%+&'&(&$ 0, i'$1,#@%'#) 0, 6)/,%#') K9i6T W 5+-)c)DWXHY]D A s$/)%0)D

7, &.)&) 0, (% -.$3,#&$ ) 0$+ )c$+ '%'#')0$ ,% ,%,.$ 0, ghhgD4,%&.$ 0,/ -/)% 0, &.)<)=$ +, ?)% .,)/'U)0$ ,%+)3$+ 0, #)1-$,% 5+-)c) 3 G'%/)%0') #$% =(B)0$.,+ 3 1@^('%)+ 0, ,%+)3$+0,2'%'0)+ ,% /$+ -.$3,#&$+ 0, %$.1)&'>) ,(.$-,) 3 %$.1)&'>)G9G!D 5/ -.,+,%&, ).&C#(/$ ,d-$%, /$+ .,+(/&)0$+ 0, ,+&$+,%+)3$+ 3 )%)/'U) ?)+&) ^(\ -(%&$ /) %$.1)&'>) )#&()/ (&'/'U)-).@1,&.$+ .,/)#'$%)0$+ #$% /)+ %,#,+'0)0,+ 0, /$+2(&<$/'+&)+D

METODOLOGÍA EMPLEADA 

5% (% 1'+1$ 0C) +, ,%+)3).$%; #$% =(B)0$.,+ 3 1@^('%)+ 0,

,%+)3$+; (% #)1-$ 0, ?',.<) ).&'2'#')/ 0, &,.#,.) B,%,.)#'*%K#$% .,//,%$ 0, #)(#?$T 3 (% #)1-$ 0, ?',.<) %)&(.)/D 4, ,+&)2$.1) +, ,>'&)<) ,/ -$+'</, ,2,#&$ 0, /)+ #$%0'#'$%,+)1<',%&)/,+ ^(, -(0',.)% 1$0'2'#). /)+ $-'%'$%,+ 0, /$+

 =(B)0$.,+ $ /$+ .,+(/&)0$+ 0, /$+ ,%+)3$+D [$+ ,%+)3$+ #$%1@^('%)+ +, .,)/'U).$% (&'/'U)%0$ /)+ 1@^('%)+ 0,2'%'0)+ ,% /)%$.1)&'>) 3 %(,>$+ -.$&$&'-$+ 0,+)..$//)0$+ -$. H5Y E!H5Hs9][]YD [$+ =(B)0$.,+ .,)/'U)<)% (%) +,.', 0, ,=,.#'#'$+ 3-$+&,.'$.1,%&, $-'%)<)% +$<., /)+ 0'2,.,%#')+ ,%&., ,/ #)1-$0, ?',.<) %)&(.)/ 3 ,/ #)1-$ 0, ?',.<) ).&'2'#')/D

ENSAYOS CON JUGADORES

[$+ ,%+)3$+ #$% /$+ =(B)0$.,+ +, 0,2'%',.$% -).) ,>)/(). /)+

-.$-',0)0,+ 1@+ '1-$.&)%&,+ 0, (% #)1-$ 0, 2_&<$/ 0,+0, ,/-(%&$ 0, >'+&) 0,/ (+().'$D 8.$-',0)0,+ ^(, +, #/)+'2'#).$% ,%S )+-,#&$+ -.'%#'-)/,+V

WX!<+$.#'*% 0, '1-)#&$+D

WX5+&)<'/'0)0D

WX4,+/'U)1',%&$D

WXH.)##'*% $ )B).., 0,/ #)/U)0$V /'%,)/ 3 0, B'.$D

WXE$1-$.&)1',%&$ 0,/ <)/*%V <$&,; .$0)0(.) 3 #$%&.$/ 0,/<)/*% K-)+,+; .,B)&,+; ,&#DTD

[$+ ,%+)3$+ #$% /$+ =(B)0$.,+ #$%+'+&',.$% ,% (%)#$1<'%)#'*% 0, ,=,.#'#'$+ 3 ,%#(,+&)+D [$+ ,=,.#'#'$+ ^(, +,(&'/'U).$% -).) ,>)/(). #)0) (%) 0, /)+ -.$-',0)0,+ 2(,.$%V

WX!<+$.#'*% 0, '1-)#&$+V 7)/&$+ +$<., S >)//)+ KFigura 1TDWX5+&)<'/'0)0V H,+& 0, F$1<,.B KFigura 2TD

WX9%&,.)##'*% -',/ A +(-,.2'#',V P 0,+/'U)1',%&$+D

WXE$1-$.&)1',%&$ 0,/ <)/*%VX  F,B)&,+ .,)/'U)%0$ (% #'.#('&$ 1).#)0$ #$% #$%$+DX  8)+). ,/ <)/*% ,%&., 0$+ =(B)0$.,+ )/ -.'1,. &$^(, KLh 1TDX  8)+). ,/ <)/*% /,>)%&@%0$/$ 0,/ +(,/$ KLh 1TDX  4,=). #),. ,/ <)/*% 3 -)+)./$ #$% (%) <$/,) Kgh 1TDX  8)+). ,/ <)/*% &.)+ (% <$&, Kgh 1TDX  8)+). #$% ,/ ,d&,.'$. 0,/ -',; #$% ,2,#&$ Kgh 1TD

WX!B).., 0,/ #)/U)0$VX  Z'.$+ #$% ,/ <)/*%D

>

Figura 1. Ejercicio de saltos.

Figura 2. Test de Romberg.

Page 23: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 23/76

2material deportivo

b omecánica¡ Revista de

39

X  7/)/$1 )/.,0,0$. 0, O #$%$+; ) >,/$#'0)0 1)d'1) KFigura 3TD

5% #)0) /(B). 0$%0, +, .,)/'U).$% /$+ ,%+)3$+ -).&'#'-).$% 0,N ) M =(B)0$.,+D E$1$ +, ?) 0'#?$ /$+ 1'+1$+ =(B)0$.,+(&'/'U)<)% ,/ #)1-$ %)&(.)/ 3 ,/ ).&'2'#')/ ,/ 1'+1$ 0C)D

ENSAYOS DE NORMATIVA 

[$+ ,%+)3$+ %$.1)&'>$+ +, .,)/'U).$% ,% P U$%)+ 0'2,.,%&,+KFigura 4T 3 #$%+'+&',.$% ,%V

WXi$&, >,.&'#)/ 0,/ <)/*%D

WXF$0)0(.) 0,/ i)/*%D

WX!&/,&) ).&'2'#')/ KFigura 5TD 7, 1'0'*DX  F,0(##'*% 0, 2(,.U) KFGT 3 0,2$.1)#'*% >,.&'#)/ ,+&@%0).

#$% 0$+ &'-$+ 0, -',V +,B_% %$.1) G9G! K-/)%$T 3.,#$1,%0)#'*% `5G! K#$% &)#$+TD

X  4,>$/(#'*% 0, ,%,.BC) +,B_% -.$3,#&$ 0, %$.1) ,(.$-,)D

RESULTADOS[$+ .,+(/&)0$+ 0, /$+ ,%+)3$+ 0, )<+$.#'*% 0, '1-)#&$+ ?)%-.$<)0$ ^(, /) %$.1)&'>) (&'/'U) (% -).@1,&.$ K/) .,0(##'*%0, 2(,.U) A FGT ^(, +, .,/)#'$%) #$% /) $-'%'*% 0, /$+

 =(B)0$.,+D 5% &$0$+ /$+ #)+$+ KFigura 6T /) ?',.<) %)&(.)/1$+&.)<) (%) FG 1)3$.; 3 /$+ =(B)0$.,+ $-'%)<)% ^(, /)?',.<) %)&(.)/ ,.) 1@+ )<+$.<,%&,D 7*/$ ,% (% /(B). K,/ %xQT/$+ =(B)0$.,+ $-'%).$% /$ #$%&.).'$; 3 ,/ .,+(/&)0$ 0,/ ,%+)3$,+ #$%B.(,%&, #$% ,+&) $-'%'*%D

7'% ,1<).B$ ,+ -$+'</, 1,=$.). ,/ ,%+)3$ 3) ^(, #$% /)1'+1) .,0(##'*% 0, 2(,.U)+ K1'+1) 2(,.U) 1@d'1) 0,'1-)#&$T 3 1'+1) 0,2$.1)#'*% 1@d'1); /) #(.>) 0, ?'+&\.,+'+-(,0, +,. 0'2,.,%&,; 3 -$. &)%&$ /) ,%,.BC) 0'+'-)0) 3 %$0,>(,/&) )/ =(B)0$. #)1<')D 5% /$+ ,%+)3$+ .,)/'U)0$+#$'%#'0'* ^(, /$+ #)1-$+ ^(, 0'+'-)<)% 1@+ ,%,.BC) ,.)% )/1'+1$ &',1-$ /$+ ^(, &,%C)% 1)3$. FG; -,.$ %$ +',1-., &',%,-$.^(, +,. )+CD

E$% .,+-,#&$ ) /) #$1-).)&'>) 0, -', -/)%$ $ #$% &)#$+ /$+.,+(/&)0$+ $<&,%'0$+ ,.)% 1(3 +'1'/).,+; -,.$ ?)3 ^(, &,%,.,% #(,%&) ^(, ,% &$0$+ /$+ #)1-$+ /$+ &)#$+ -,%,&.)<)% #$%2)#'/'0)0 ,% ,/ 1)&,.')/ 0, .,//,%$ $ ,% /) ?',.<) %)&(.)/D 8,.$,d-,.',%#')+ 0, ,%+)3$+ )%&,.'$.,+ .,)/'U)0$+ -$. ,/ 9i61(,+&.)% ̂ (, -(,0, ?)<,. B.)%0,+ 0'2,.,%#')+ +' ,/ .,//,%$ ,+,+#)+$ $ 1(3 #$1-)#&$D

Figura 3. Slalom.

Figura 5. Ensayos con atleta artificial.

Figura 6. Resultados de reducción de fuerza.

3 2

1

Figura 4. Puntos ensayados.

Page 24: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 24/76

2 material deportivo

b omecánica¡ Revista de

39

5% #()%&$ ) /$+ .,+(/&)0$+ 0, /$+ ,%+)3$+ %$.1)&'>$+ 0,&.)##'*% KFigura 7T 2(,.$% 0,#,-#'$%)%&,+D [) $-'%'*% 0, /$+

 =(B)0$.,+ %$ #$'%#'0'* ,% %'%B_% #)+$ #$% /$+ .,+(/&)0$+ 0,/$+ ,%+)3$+D 5/ )-).)&$ 0,2'%'0$ ,% /) %$.1)&'>) -.,+,%&)#/).$+ -.$</,1)+ 0, .,-,&'<'/'0)0 0,<'0$ )/ #$%&.$/ 1)%()/D!0,1@+ ,/ -).@1,&.$ 1,0'0$ -$. ,/ ,%+)3$ K-). 1@d'1$T %$&',%, .,/)#'*% #$% /) $-'%'*% 0, /$+ =(B)0$.,+D [) %$.1) G9G!,d'B, (% 1@d'1$ 0, Sh Y1 3 /$+ =(B)0$.,+ #$%+'0,.)<)% ^(,+(,/$+ #$% Nh Y1 ,.)% )#,-&)</,+D 4(.)%&, /$+ ,%+)3$+&)1<'\% +, (&'/'U).$% %(,>$+ -.$&$&'-$+ 0, 1@^('%)+ 0,,%+)3$+ 0,+)..$//)0$+ -$. H5Y E!H5 Hs9][]YD 5%&., ,+&$+-.$&$&'-$+ /) 1@^('%) 0, 2.'##'*% B'.)&$.') KFigura 8T ?)1$+&.)0$ #',.&) #$..,/)#'*% #$% /)+ $-'%'$%,+ 0, /$+

 =(B)0$.,+; )(%^(, ,+&, .,+(/&)0$ 0,-,%0, 0,/ &'-$ 0, #)/U)0$(&'/'U)0$D

[$+ .,+(/&)0$+ 0, /$+ ,%+)3$+ 0,/ <$&, >,.&'#)/ 0,/ <)/*% +' ̂ (,2(,.$% #$'%#'0,%&,+ #$% /) $-'%'*% 0, /$+ =(B)0$.,+D E()%0$ /)#$1-).)&'>) 0,#C) ^(, ,/ <$&, ,.) 1)3$. ,% ).&'2'#')/; $>'#,>,.+); /$+ =(B)0$.,+ ,.)% 0, /) 1'+1) $-'%'*%D 7'%,1<).B$ ,/ /C1'&, 1@d'1$ ,+&)</,#'0$ 0, /) G9G! KShfT-).,#, +,. 0,1)+')0$ .,+&.'#&'>$ 3) ^(, /$+ =(B)0$.,+ %$$-'%)<)% ^(, (% #)1-$ 2(,.) 1)/$ )(%^(, /$ +(-,.).)D

[$+ .,+(/&)0$+ 0, /$+ ,%+)3$+ 0, .$0)0(.) 0,/ <)/*% &)1-$#$1$+&.).$% (%) <(,%) #$..,/)#'*% #$% /) $-'%'*% 0, /$+

 =(B)0$.,+; )(%^(, ,d'+&, (%) &,%0,%#') ) >)/$.). 1,=$. /$+#)1-$+ #$% 0'+&)%#')+ 0, .$0)0(.) 1@+ <)=$+ 0,%&.$ 0,/.)%B$ 0, .,+(/&)0$+ K0, O ) LS 1TD 5/ -.$</,1) ̂ (, +, 0,&,#&*#$%+'+&C) ,% ^(, /$+ =(B)0$.,+ =(UB)<)% /) .$0)0(.) 0,/ <)/*%#$%+'0,.)%0$ /) 0'+&)%#') 3 /) 2$.1) 0, .$0).D [) $-'%'*% ,.)%,B)&'>) +' ,/ #)1-$ -.$>$#)<) (% #$1-$.&)1',%&$ '..,B(/).$ <$&,+ 1',%&.)+ ,/ <)/*% .$0)<)D

CONCLUSIONES

5/ )&/,&) ).&'2'#')/ 3 ,/ -).@1,&.$ 0, .,0(##'*% 0, 2(,.U) KFGT&)/ 3 #$1$ +, 0,2'%, ,% /) %$.1)&'>) G9G! ,+ _&'/ -).) ,%+)3)./) )<+$.#'*% 0, '1-)#&$+; -,.$ ,+ -$+'</, 1,=$.)./$ 1,0')%&,V

WX[) 1,0'#'*% 0, /) ,%,.BC)D

WX5/ (+$ 0, (% -', #$% &)#$+D

5/ ,%+)3$ 0, &.)##'*% 0, /) %$.1)&'>) ,+ #/).)1,%&,0,2,#&($+$D 5+&, ,%+)3$ -.$>',%, 0, (%) %$.1)&'>) -).)1,0'. /) #)/'0)0 3 2(,.U) 0, /)+ .)C#,+ 0, /) ?',.<) %)&(.)/;-,.$ )-/'#)0$ )/ )%@/'+'+ 0, #)1-$+ 0, 2_&<$/ #.,) +(.#$+ 3.$1-, ,/ +(,/$ ,% ,/ #)+$ 0, ?',.<) %)&(.)/D 8).) 1,=$.)./$+,.C) %,#,+).'$ .,)/'U). (% &.)<)=$ 0, '%>,+&'B)#'*% ^(,-,.1'&) 0,2'%'. /$+ ,+2(,.U$+ 1,#@%'#$+ ) /$+ ^(, +, >,+$1,&'0$ ,/ +(,/$ #()%0$ (% =(B)0$. .,)/'U) B'.$+ $ #)1<'$+0, 0'.,##'*%D e; ,% #$%+,#(,%#'); 0'+,c). (% -.$#,0'1',%&$ 0,,%+)3$ )0,#()0$; #)-)U 0, .,-.$0(#'. /) .,)/'0)0 #$%2')<'/'0)0D

5/ ,%+)3$ %$.1)&'>$ 0, <$&, 0, <)/*% ,+ )0,#()0$ 3 %$%,#,+'&) #)1<'$+; )(%^(, /$+ /C1'&,+ .,^(,.'0$+ +$%#(,+&'$%)</,+D

5/ ,%+)3$ 0, .$0)0(.) 0,/ <)/*% 0,<, )1-/').+, -).) 1,0'.&)1<'\% /) 2$.1) 0, .$0).V 0,<, ,>'&).+, (% #$1-$.&)1',%&$'..,B(/). #$% <$&,+D   ·

 A GRADECIMIENTOSQueremos agradecer a todas las personas, entidades y empresas que están colaborando en larealización de este proyecto. Muy especialmente a la Comisión Europea por la financiación delproyecto del SOCRATURF bajo el programa ‘Competitive and Sustainable Growth’ Programme (1998-2002), y a los socios que participan en el mismo: Ten Cate Thiolon B.V., Edel Grass BV, Poligrass IbericaSA, Saltex Oy y el TNO.

>

Figura 7. Aparato para ensayo de tracción según norma.

Figura 8.Prototipo de máquina de ensayo de tracción.

Page 25: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 25/76

2

I+D en colchones

sociosanitarios

 Miguel López Torres

 Rosa Porcar Seder 

Instituto de Biomecánica de Valencia

EL INSTITUTO DE BIOMECÁNICA DE V  ALENCIA (IBV) ESTÁ DESARROLLANDO EL PROYECTO

de investigación BIOMATRES destinado a generar criterios de diseño y evaluación

para colchones sociosanitarios. La primera parte del proyecto, de la que trata este

artículo, consiste en la caracterización del comportamiento físico de este tipo de

colchones y en la segunda se estudia la respuesta de biomecánica y subjetiva delos usuarios en el uso de los mismos. Está previsto que de la integración de los

resultados de las dos fases del proyecto se obtengan criterios de diseño y 

 valoración para este tipo de elementos del mobiliario terapéutico y de descanso.

R&D in geriatric and hospitalmattresses

The Institute of Biomechanics of Valencia (IBV) isdeveloping a research project aimed at thegeneration of design guidelines and evaluation criteria for hospital and geriatric mattresses. The first part of  this project, treated in this work, deals with thecharacterization of the physical properties of this kindof mattresses and the second one deals with theuser’s biomechanic and subjective response in theuse. It is expected that the integration of theseresults would yield the guidelines and criteriamentioned before for this kind of furniture for therapy and rest.

>b omecánica¡ Revista de

39

muebleLa sección de Mueble realiza las actividades de I+D que el IBV lleva a cabo dirigidas a determinar

los criterios de diseño que deben condicionar la concepción de este producto desde el enfoque de

su adecuación al uso y al usuario.

INTRODUCCIÓN

[$+ #$/#?$%,+ (&'/'U)0$+ -$. /)+ -,.+$%)+ 1)3$.,+ ,% ,/@1<'&$ 0,/ ?$B).; )+C #$1$ ,% ,/ +$#'$+)%'&).'$ K.,+'0,%#')+ 3

?$+-'&)/,+T ?)% +'0$ $<=,&$ 0, '%>,+&'B)#'*% 3 ,+&(0'$+ #()%0$,+&@% 0,+&'%)0$+ ) ,/'1'%). $ .,0(#'. /) )-).'#'*% 0, ,+#).)+D

[) 1)3$.C) 0, /)+ -,.+$%)+ 1)3$.,+ %$ +(2., 0, -)&$/$BC)+&)% B.)>,+ )(%^(, &',%,% #).)#&,.C+&'#)+ ,+-,#')/,+ )+$#')0)+)/ ,%>,=,#'1',%&$ K.,0(##'*% 0, ,/)+&'#'0)0 0, /$+ 0'+#$+'%&,.>,.&,<.)/,+; .,0(##'*% 0,/ -,.C$0$ 0, +(,c$ %$#&(.%$; DDDT^(, 0,<,% +,. &,%'0)+ ,% #(,%&) ) /) ?$.) 0, 0'+,c). 3,>)/(). /$+ -.$0(#&$+ ^(, (&'/'U)%D ! -,+). 0, ,+&) .,)/'0)0;/$+ &.)<)=$+ #',%&C2'#$+ 0,+&'%)0$+ ) ,+&(0'). /)+ %,#,+'0)0,+0,/ #$/,#&'>$ 0, 1)3$.,+ ,% .,/)#'*% )/ +'+&,1) 0, 0,+#)%+$K<)+,y#$/#?*%T +$% -.@#&'#)1,%&, '%,d'+&,%&,+D

z('U@ -$. ,+&, >)#C$; /) $2,.&) #$1,.#')/ -.$-$.#'$%) (%))<(%0)%&, ).B(1,%&)#'*% -+,(0$A#',%&C2'#) )+$#')0) ) /)+

#',%#')+ 0, /) +)/(0 ^(, ,% B,%,.)/ %$ #(,%&) #$% ,/ .,+-)/0$

0, ,+&(0'$+ '%0,-,%0',%&,+ 3 2(%0)1,%&)0$+D 5/ #$%+(1'0$.$ ,/ .,+-$%+)</, 0, #$1-.)+ +, ,%#(,%&.)% #$% (%) $2,.&) 0,

-.$0(#&$+; )/B(%$+ 0, ,//$+ 0, #$+&, ,/,>)0$; #(3)+#()/'0)0,+ &,.)-\(&'#)+ $ 0, 1,=$.) 0,/ 0,+#)%+$ ,+&@% -$.

0,1$+&.). 1',%&.)+ ^(, ,/ 2)<.'#)%&, ^(, 0'+-$%, 0,-.$0(#&$+ )0,#()0$+ ) +( 2(%#'*% ,.B$%*1'#) %$ -(,0,

).B(1,%&). 0, 1)%,.) $<=,&'>) ,+&) )0,#()#'*% %' -(,0,

)#&(). +$<., )^(,//$+ )+-,#&$+ +(+#,-&'</,+ 0, 1,=$.)D

8$. &$0$ ,//$; ,/ 9%+&'&(&$ 0, i'$1,#@%'#) 0, 6)/,%#') K9i6T ?),1-.,%0'0$ /) &).,) 0, #).)#&,.'U). 0,+0, 0'>,.+$+ -(%&$+ 0,

>'+&) /$+ #$/#?$%,+ +$#'$+)%'&).'$+ ^(, +, -(,0,% ,%#$%&.).

,% ,/ 1,.#)0$ ,+-)c$/ ,% /) )#&()/'0)0 3 0,&,.1'%). )^(,//)+

#).)#&,.C+&'#)+ 0, 0'+,c$ ^(, +, )+$#')% ) /) 1,=$. .,+-(,+&)<'$1,#@%'#) 3 +(<=,&'>) 0,/ (+().'$D

Page 26: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 26/76

5% ,+&, ).&C#(/$ +, 0,+#.'<,% /) #).)#&,.'U)#'*% 0,/#$1-$.&)1',%&$ 2C+'#$ 0, (%) 1(,+&.) 0, #$/#?$%,+ ,% &.,+)+-,#&$+ 2(%0)1,%&)/,+ 0, /) '%&,.)##'*% #(,.-$ ?(1)%$A+'+&,1) 0, 0,+#)%+$V :,#@%'#)1,%&, K4'+&.'<(#'*% 0,8.,+'$%,+T; H\.1'#)1,%&, KH,1-,.)&(.) 7(-,.2'#')/T ,s'B.$1\&.'#)1,%&, Ks(1,0)0 7(-,.2'#')/TD H)1<'\% +,)0,/)%&)% .,+(/&)0$+ 0, /$+ &.)<)=$+ ,% #(.+$ +$<., G'.1,U)]<=,&'>); G'.1,U) 8,.#'<'0) 3 4'+#$%2$.& Z/$<)/D

METODOLOGÍA EMPLEADA 

[) 1,&$0$/$BC) +,B('0) ,% ,/ ,+&(0'$ +, <)+) ,% (% &.)<)=$-.,>'$ .,)/'U)0$ -$. ,/ 9i6 +$<., #$/#?$%,+ -).) <,<\+; #(3$+.,+(/&)0$+ 2(,.$% -(</'#)0$+ ,% ,+&) 1'+1) +,##'*% 0,F,>'+&) 0, i'$1,#@%'#) 0, 5%,.$ 0, ghhL

8).) 0$&). )/ ,+&(0'$ 0, .,-.,+,%&)&'>'0)0 +, +,/,##'$%* (%)1(,+&.) 0, Lk 1$0,/$+ K+, -.,+,%&)% )/B(%$+ ,% /) figura 1T 0,#$/#?*% 0, >).'$+ &'-$+ -.$#,0,%&,+ 0, #()&.$ 2)<.'#)%&,+ ,+A-)c$/,+D [$+ #$/#?$%,+ ,%+)3)0$+ +, #$..,+-$%0,% #$% &'-$/$ABC)+ 2.,#(,%&,+ ,% ,/ @1<'&$ ?$+-'&)/).'$ 3 )+'+&,%#')/; ,+ 0,#'.V

WXE$/#?$%,+ 0, 1(,//,+ #$% )#)<)0$+ &,d&'/,+D

WXE$/#?$%,+ ?$1$B\%,$+ 0, ,+-(1) 0, -$/'(.,&)%$D

WXE$/#?$%,+ ?$1$B\%,$+ 0, /@&,dD

WXE$/#?$%,+ 0, 0$+ #)-)+; (%) 0, ,+-(1) >'+#$,/@+&'#) 3 $&.)0, ,+-(1) 0, -$/'(.,&)%$D

WX7, ?) #$%&)0$ &)1<'\% #$% >).'$+ ,=,1-/).,+ 0, (% #$/#?*%0, (% %(,>$ 1)&,.')/ 0, )/&)+ -.,+&)#'$%,+ 0,%$1'%)0$!'.>,dD

H$0$+ /$+ #$/#?$%,+ ?)% +'0$ ,%+)3)0$+ +'% /)+ 2(%0)+ #$% /)+^(, +(,/,% +,. #$1,.#')/'U)0$+D

[$+ ,%+)3$+ .,)/'U)0$+ +$% 0, 4'+&.'<(#'*% 0, 8.,+'$%,+;H,1-,.)&(.) 7(-,.2'#')/ 3 s(1,#&)#'*% 7(-,.2'#')/D [$+.,+(/&)0$+ 0, /$+ ,%+)3$+ -,.1'&'.@%V

WXE$%$#,. /$+ >)/$.,+ 0, /)+ >).')</,+ #).)#&,.C+&'#)+ ^(, +,0)% #$% /$+ -.$0(#&$+ )#&()/1,%&, 0'+-$%'</,+ ,% ,/1,.#)0$; )+C #$1$ ,% ^(\ +, 0'2,.,%#')% (%$+ &'-$+ 0,#$/#?$%,+ 0, $&.$+D

WX4,&,.1'%). /$+ .)%B$+ )0,#()0$+ 0, ,+&)+ >).')</,+K.,/)#'$%@%0$/)+ #$% /$+ 0)&$+ 0, -,.#,-#'$%,+ 0, /$+(+().'$+ 3 #$% /)+ 1,0'0)+ <'$1,#@%'#)+TD

WX4,&,.1'%). #*1$ '%2/(3,% /$+ ,/,1,%&$+ 0, 0'+,c$ ,% /)+>).')</,+ #).)#&,.C+&'#)+ -).) /$B.). /$+ >)/$.,+ 1@+)0,#()0$+ 0, .,+-(,+&) <'$1,#@%'#) 3 +(<=,&'>)D

 Análisis de la distribución de presiones

[) '%&,.)##'*% ,%&., (+().'$ 3 #$/#?*% 1@+ ,+&(0')0) ,+ /) 0,&'-$ 1,#@%'#$; -.$<)</,1,%&, -$.^(, /)+ ,+#).)+; ,/-.$</,1) 1@+ '1-$.&)%&, .,/)#'$%)0$ #$% /$+ #$/#?$%,++$#'$+)%'&).'$+; +, )+$#')% ) (%) '%)0,#()0) 0'+&.'<(#'*% 0,-.,+'$%,+ 1)%&,%'0) 0(.)%&, /).B$+ -,.C$0$+D 5d'+&,%; %$$<+&)%&,; $&.$+ ,2,#&$+ 0, /) '%&,.)##'*% 1,#@%'#) 0'2,.,%&,+)/ .',+B$ 0, ,+#).'2'#)#'*% #$1$ -(,0,% +,. /) #$%2'B(.)#'*%0, /) #$/(1%) >,.&,<.)/; ,/ #$%2$.& -,.#'<'0$ $ /) #)/'0)0 0,/0,+#)%+$D [)+ .,/)#'$%,+ ,%&., 0'+&.'<(#'*% 0, -.,+'$%,+ 3,+&$+ ,2,#&$+ %$ +$% ,>'0,%&,+ 3 2$.1) -).&, 0, ,+&, -.$3,#&$#$%&.'<('. ) 0,+,%&.)c)./)+D

8).) /) 1,0'0) 0, /) 0'+&.'<(#'*% 0, -.,+'$%,+ +, ,1-/,* (%)/@1'%) 1(3 0,/B)0) 0$&)0) 0, (%) 1)//) 0, +,%+$.,+ ^(, +,+'&()<) ,% /) U$%) #,%&.)/ 0, /) #).) +(-,.'$. 0,/ #$/#?*%D 8$.

,d-,.',%#')+ )%&,.'$.,+ +, +)<C) 0, /) 0'2'#(/&)0 -).) ,+&'1)./$+ -).@1,&.$+ 0, -.,+'$%,+ ,% ,%+)3$+ #$% +(=,&$+ -$. /)<)=) .,-,&'<'/'0)0D 8).) +(-,.). ,+&, -.$</,1) +, $-&* -$.(&'/'U). (% 1)%'^(C #$% (% +'+&,1) 0, B(')0$ -).) +'1(/). ,/#(,.-$ ?(1)%$D 8).) 0$&). )/ ,%+)3$ 0, 1)3$. .,)/'+1$; ,/1)%'^(C .,-.$0(#, /) %)&(.)/,U) ?,&,.$B\%,) 0,/ #(,.-$?(1)%$ )/ ,+&). 2$.1)0$ -$. (%) 1)&.'U 0, +'/'#$%) ,% /) ^(,+, ?)% '%+,.&)0$ +'1(/)0$.,+ 0, ?(,+$D e -$. .,-.,+,%&)A&'>'0)0 +, (&'/'U).$% &.,+ #).B)+ 0, -.(,<) -.$-$.#'$%)/,+ )+(=,&$+ 0, Sh; Nh 3 Lgh {B )-.$d'1)0)1,%&,D [) figura 21(,+&.) ,/ 1$%&)=, .,)/'U)0$D

 Análisis de la evolución de la temperatura superficial

`%) +,B(%0) '%&,.)##'*% 0,/ #(,.-$ #$% ,/ #$/#?*% ,+ /)1$0'2'#)#'*% 0,/ ,^('/'<.'$ &\.1'#$ ,d'+&,%&, ,%&., ,/ #(,.-$ 3,/ )1<',%&,D E$1$ ,+ +)<'0$; /)+ .,)##'$%,+ 1,&)<*/'#)+ 0,/#(,.-$ ?(1)%$ -.,#'+)% 0, (%) &,1-,.)&(.) #,.#)%) ) /$+POxE ^(,; ,% B,%,.)/; ,+ 0'+&'%&) ) /) &,1-,.)&(.) )1<',%&,DE()%0$ ,/ )1<',%&, +, ,%#(,%&.) ) (%) &,1-,.)&(.) '%2,.'$.) /) 0,/ #(,.-$; ,/ $.B)%'+1$ B,%,.) ,/ #)/$. %,#,+).'$ -).)1)%&,%,. +( &,1-,.)&(.)D e #()%0$ /) &,1-,.)&(.) ,d&,.%),+ 'B()/ $ +(-,.'$. ) /) 0,/ #(,.-$ ,+ %,#,+).'$ ,>)#(). ,/

4

>

b omecánica¡ Revista de

39

mueble

Figura 1. Colchones ensayados.

Figura 2. Montaje de medida de presiones.

Page 27: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 27/76

2

b omecánica¡ Revista de

39

mueble

>

,d#,+$ 0, #)/$.; -(,+&$ ̂ (, ,/ 1,&)<$/'+1$ B,%,.) (% 1C%'1$0, ,%,.BC) -).) #(1-/'. ,/ .,+&$ 0, 2(%#'$%,+ 0'+&'%&)+ )/1)%&,%'1',%&$ 0, /) &,1-,.)&(.)D

[$+ ,/,1,%&$+ ^(, +, '%&,.-$%,% ,%&., %(,+&.$ #(,.-$ 3 ,/)1<',%&, K#$1$ /) .$-) $ ,/ #$/#?*%T '%2/(3,% +$<., ,/

1,#)%'+1$ 0, .,B(/)#'*% 0, &,1-,.)&(.) ,% B,%,.)/0'2'#(/&)%0$ /) ,>)#()#'*% 0,/ #)/$.D 5/ +,%&'0$ ,% ^(, ,+&$)2,#&) ) /) -,.#,-#'*% 0,/ (+().'$ ,+ >).')</,; -$. #()%&$ ,%#$%0'#'$%,+ 0, <)=) &,1-,.)&(.) ,d&,.%) +,.@ )0,#()0$0$&).+, 0, (% B.)% )'+/)1',%&$ &\.1'#$ -,.$ #()%0$ /)&,1-,.)&(.) ,+ 1$0,.)0) $ )/&) ,/ #)/$. #$.-$.)/ %$ -(,0, +,.,>)#()0$ ,2'#',%&,1,%&,; +' ,/ )'+/)1',%&$ ,+ ,d#,+'>$D

8).) ,+&'1). ,/ ,2,#&$ 0,/ )'+/)1',%&$ &\.1'#$ 0, /$+ #$/#?$%,++, 1'0'* /) ,>$/(#'*% 0, /) &,1-,.)&(.) +(-,.2'#')/ #()%0$ +,)-$.&) #)/$. 0,+0, (%) 2(,%&, ) &,1-,.)&(.) #$%+&)%&, ^(,+'1(/) ,/ #(,.-$ ?(1)%$D 5+&$ +, ?'U$ +'&()%0$ (%) +$%0) 0,&,1-,.)&(.) 0, )'., ,% ,/ #,%&.$ 0, /) #).) +(-,.'$. 0,/#$/#?*%D `%) 1)%&) &,.1$+&@&'#) -.$-$.#'$%* /) 2(,%&, 0,#)/$. &,.1$+&@&'#) %,#,+).')D `%) -,^(,c) -/)#) 0, 1)&,.')/

)'+/)%&, ,%&., /) U$%) +,%+'</, 0, /) +$%0) 3 /) 2(,%&, 0, #)/$..,0(#C) 3 (%'2$.1'U)<) ,/ #)/$. &.)%+1'&'0$ -$. #$%0(##'*%0'.,#&) 0, /) 1)%&) ) /) +$%0)D 4, ,+&, 1$0$; ,/ '%#.,1,%&$0, &,1-,.)&(.) +(-,.2'#')/ $<+,.>)0$ +, 0,<'* +*/$ ) /)+#).)#&,.C+&'#)+ 0, /$+ 1)&,.')/,+ 0,/ #$/#?*%D 8).) 0$&). 0,1)3$. .,)/'+1$ )/ ,d-,.'1,%&$ +, )-/'#* (% -,+$ -.$-$.#'$%)/) (%) -,.+$%) 0, Nh {B )-/'#)0$ +$<., /) 1)%&) ) &.)>\+ 0,(%) -/)#) 0, 1)&,.')/ )'+/)%&,D

 Análisis de la evolución de la humedad superficial

E()%0$ +, +(-,.) /) #)-)#'0)0 0, ,>)#()#'*% 0, #)/$. -$.#$%>,##'*% 3 .)0')#'*%; ,/ #(,.-$ ,+ #)-)U 0, ,%2.').+, -$.1,0'$ 0, /) ,>)-$.)#'*% 0,/ +(0$.D t+&, ,+ (% 2,%*1,%$ 0,0'2(+'*% -(,+&$ ^(, /)+ 1$/\#(/)+ 0, >)-$. 0, )B() +*/$-(,0,% )/#)%U). (%) 0,&,.1'%)0) #$%#,%&.)#'*% ,% /) -,/C#(/)0, )'., '%1,0')&) ) /) -',/D [) ,>)-$.)#'*% +,.@ ,2'#',%&, +' ,/>)-$. ,+ .,&'.)0$ 0, ,+) -,/C#(/)D 5/ #$/#?*% -(,0, +(-$%,. (%$<+&@#(/$ $ (% '%#,%&'>$ -).) ,+&, -.$#,+$ ,% 2(%#'*% 0, +(+#).)#&,.C+&'#)+ 0, -,.1,)<'/'0)0 )/ >)-$. 3 0, 2)#'/'0)0 0,#'.#(/)#'*% 0,/ )'., ?_1,0$D 5/ ,2,#&$ ^(, ,/ 2(%#'$%)1',%&$0,/ 1,#)%'+1$ 0, ,>)-$.)#'*% 0,/ +(0$. &',%, +$<., ,/ #$%2$.&0,/ (+().'$ %$ ,+&@ #/).)1,%&, 0,2'%'0$ 3) ^(, +, +(-,.-$%,)/ ,2,#&$ 0, /) &,1-,.)&(.); ^(, ,+ /) #)(+) _/&'1) 0, /)

B,%,.)#'*% 0, +(0$.D 7,) -$. (%) .,/)#'*% 0'.,#&) #$1$ -$.(%) .,/)#'*% 1,0')0) ) &.)>\+ 0, /) &,1-,.)&(.); +, #$%+'0,.)'%&,.,+)%&, #$%$#,. #(@/ ,+ ,/ ,2,#&$ 0, )'+/)1',%&$?'B.$1\&.'#$ ^(, -$+,,% /$+ #$/#?$%,+D

8).) +'1(/). /) +(0$.)#'*% +, -.$0(=$ (%) ?(1,#&)#'*%

-.$B.,+'>) 0,/ )1<',%&, ,% (% >$/(1,% #,..)0$ 0, )'., +$<.,,/ #$/#?*% KGigura 3TD [) ,>$/(#'*% 0, /) s(1,0)0 F,/)&'>) ,%/) -,/C#(/) 0, )'., 1@+ '%1,0')&) ) \/ +, +'B('* #$% (%) +$%0)+'&()0) ,% ,/ #,%&.$ 0, /) #).) +(-,.'$. 0,/ #$/#?*%D

CONCLUSIONES

!/B(%$+ .,+(/&)0$+ 0,+&)#)</,+ 0, /) 2)+, 0, #).)#&,.'U)#'*%2C+'#) 0, /$+ #$/#?$%,+ ?)% +'0$V

WXG%0$-%6#'%() /. =-.0%2).0 (Figura 4)

[$+ '2!'H2).0 /. 4#.!!.0 02) !20 9#. 430 '2)'.)$-")!" ,-.0%() ,% -(%&$+ #$%#.,&$+ -$. /$ ^(, +$% /$+ ^(, #)<,,+-,.). ̂ (, +,)% /$+ ^(, 1@+ 1$/,+&')+ /$#)/'U)0)+ #)(+,%D

8$. $&.) -).&,; +$% /$+ ^(, 1,%$+ +$-$.&, -.$-$.#'$%)% )/(+().'$ #$1$ .,>,/) +( <)=) 8.,+'*% :,0')D 5+&$ +, -(,0,)+$#'). ) 2)/&) 0, 2'.1,U) -,.#'<'0) 3 ,% _/&'1$ &\.1'%$ )1,%$. #$%2$.&D5% ,/ $&.$ ,d&.,1$ +, ,%#(,%&.)% !20 '2!'H2).0 /. !3$.IE .! 42/.!2 ?%-B.I 9#. $%.).) !"0 ,-.0%2).0 4.)20'2)'.)$-"/"0 E ,-2,2-'%2)") #) 4"E2- 02,2-$.'2-,2-"!D !0,1@+; /)+ 0'2,.,%#')+ ,%&., >)/$.,+ 1@d'1$+ 31C%'1$+ +$% /)+ 1@+ -,^(,c)+ ,%&., &$0$+ /$+ #$/#?$%,+)%)/'U)0$+; ,+&)%0$ ,+&, >)/$. )+$#')0$ #$% (% 1)3$.#$%2$.&D8$. _/&'1$; 0,+&)#). /) ,.9#.1" /%7.-.)'%" /.'24,2-$"4%.)$2 .) ,-.0%2).0 .)$-. !20 '2!'H2).0 /..0,#4"J !3$.I E B%0'2.!30$%'20D 5+&$ #$%&.)+&) #$% ,/

Figura 3. Equipo de simulación y registrode condiciones de humedad ytemperatura CYBORG del Instituto IFAERGde MÜNICH.

 

 

 

 

                                                

Figura 4. Mapa de distribución de presiones yvalores promedio de la Presión Media y dePresión Máxima para los distintos tipos decolchón estudiados.

Page 28: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 28/76

+(-(,+&$ #).@#&,. 0, 1,=$.) '1-$.&)%&, 0, /$+ 0$+ _/&'1$+&'-$+ .,+-,#&$ )/ -.'1,.$D

WXK-"04%0%() /. L"!2-[$+ #$/#?$%,+ 0, 1(,//,+ +, #)/',%&)% +(-,.2'#')/1,%&, ,%1,%$+ &',1-$ 3 //,B)% ) &,1-,.)&(.)+ 1@+ <)=)+ ̂ (, ,/ .,+&$

0, #$/#?$%,+; ^(, +, #$1-$.&)% 0, 1)%,.) +'1'/). ,%&.,,//$+D 5% '%+&)/)#'$%,+ +)%'&).')+ 3 ,% .,+'0,%#')+ -).)1)3$.,+; 0$&)0)+ (+()/1,%&, 0, <(,%$+ +'+&,1)+ 0,#)/,2)##'*%; .! '"-3'$.- "%0!")$. /. !"0 .0,#4"0 -(,0, +,.-,.#'<'0$ %,B)&'>)1,%&, -$. ,/ (+().'$ )/ /%7%'#!$"-0. !".B"'#"'%() /.! .I'.02 /. '"!2- 8.).-"/2 ,2- .! '#.-,2D

WX=.-4."6%!%/"/ " !" H#4./"/7, ?)% ,%#$%&.)0$ 0'2,.,%#')+ 1(3 '1-$.&)%&,+ ,%&.,#$/#?$%,+ ,% /$ ^(, +, .,2',., ) /) 2)#'/'0)0 ^(, -.,+,%&)%

-).) /) ,/'1'%)#'*% 0,/ >)-$. 0, )B() K+(0$. ,>)-$.)0$ ,%/) .,)/'0)0TD [$+ #$/#?$%,+ ^(, 1,=$. +, ?)% #$1-$.&)0$0,+0, ,+&, -(%&$ 0, >'+&) +$%   !20 /. 4#.!!.0 '2)"'"6"/2 $.I$%! E .! 42/.!2 ?%-B.I; /2$"/2 /. #)"/.)0" -./ /. '2)/#'$20 /. B.)$%!"'%() ^(, #$1(%'#)%/) #).) 0, (+$ 0,/ #$/#?*% #$% ,/ ,d&,.'$.D 8$. ,/ #$%&.).'$;/$+ #$/#?$%,+ 0, ,+-(1) 0, -$/'(.,&)%$ 3 ,+-,#')/1,%&, ,/_%'#$ #$/#?*% 0, 1(,//,+ #$% )#)<)0$ ?'0.*2(B$ +$% /$+ ̂ (,1@+ )(1,%&)<)% /) ?(1,0)0 +(-,.2'#')/; ,+ 0,#'.; /$+ ^(,

1@+ 0'2'#(/&)0,+ -.,+,%&).C)% -).) /) ,/'1'%)#'*% 0,/ +(0$.,>)-$.)0$ -$. ,/ #(,.-$DY$ 0,<,1$+ $/>'0).; %$ $<+&)%&,; ^(, .! '2!'H() ,#./.0.- #0"/2 ,2- ,.-02)"0 '2) %)'2)$%).)'%"   3 ^(, (%#$/#?*% -,.1,)</, -(,0, 2$1,%&). /) -.$/'2,.)#'*% 0,1'#.$$.B)%'+1$+ ,% +( '%&,.'$.D [) +$/(#'*% ^(, #$%=(B))1<)+ #).)#&,.C+&'#)+ -(,0, +,. ,/ (+$ /. '2!'H2).0 '2)"'"6"/20 %4,.-4."6!.0 E '2) '2)/#'$20 /. B.)$%!"5'%() ,"-" !"0 %)'2)$%).)'%"0 2'"0%2)"!.0 E !"0 7#)/"0H%/-(7#8"0 ,"-" !20 '"020 /. %)'2)$%).)'%" H"6%$#"!F

5/ -.$3,#&$ i9]:!HF57 #$%&'%_) #$% /$+ ,%+)3$+ 0,#).)#&,.'U)#'*% 0, /) .,+-(,+&) <'$1,#@%'#) 3 +(<=,&'>) 0, /$+(+().'$+ ,% +( '%&,.)##'*% #$% ,/ #$/#?*%D 4,/ 1'+1$ 1$0$ +,>)% 0,&,.1'%)%0$ /)+ .,/)#'$%,+ ,%&., )1<$+ &'-$+ 0,'%&,.)##'*% 3 /)+ #).)#&,.C+&'#)+ 2C+'#)+ 3 0, 0'+,c$ 0, /$+#$/#?$%,+D E$1$ )0,/)%&$ 0, ,+&$+ &.)<)=$+; $2.,#,1$+.,+(/&)0$+ -.$>'+'$%)/,+ .,/)&'>$+ ) /) 2'.1,U) $<=,&'>); /)2'.1,U) +(<=,&'>) 3 /) .,/)#'*% 0, )1<)+ #$% ,/ #$%2$.&-,.#'<'0$ ) #$.&$ -/)U$D

[) %$.1) ̀ Y5A5Y LMSN -.$-$%, (% 1\&$0$ -).) ,/ #@/#(/$ 0,/) 2'.1,U) $<=,&'>) 3 1,%#'$%) ,% +( )%,d$ ^(, ,d'+&, (%).,/)#'*% ,%&., \+&) 3 /) 2'.1,U) -,.#'<'0)D 5% ,/ 9i6 +, ?)%.,)/'U)0$ 1,0'0)+ 0, 2'.1,U) $<=,&'>) -).#')/1,%&, <)+)0)+,% ,+&) %$.1) 3 +, ?)% .,)/'U)0$ ,%+)3$+ 0, /)<$.)&$.'$ ,%/$+ ^(, +, >)/$.)<) /) 2'.1,U) -,.#'<'0) 3 /) +,%+)#'*% 0,#$%2$.& ) #$.&$ -/)U$D

[$+ .,+(/&)0$+ -.$>'+'$%)/,+ $<&,%'0$+ ?)+&) ,/ 1$1,%&$ +$%V

WX7, #$%2'.1) ^(, .I%0$. -.!"'%() .)$-. .! ,"-34.$-2 /.7%-4.&" 26M.$%B" ,-2,#.0$2 ,2- !" )2-4" E !" 7%-4.&",.-'%6%/"   -$. /$+ (+().'$+; )(%^(, %$ +, ?) -$0'0$,%#$%&.). (%) .,/)#'*% %C&'0) #$1$ /) +(B,.'0) -$. /) %$.1)+'%$ (%) &,%0,%#') -$+'&'>) K) 1)3$. 2'.1,U) $<=,&'>);

1)3$. 2'.1,U) -,.#'<'0)TDWX5d'+&, (%) .,/)#'*% +'B%'2'#)&'>) )(%^(, 0\<'/ ,%&., /)

2'.1,U) +(<=,&'>) 3 ,/ 0'+#$%2$.& -,.#'<'0$D 5+&) .,/)#'*% >),% ,/ +,%&'0$ 0, ^(, ) 4"E2- 7%-4.&" 4.)2- /%0'2)72-$KFigura 7TD   ·

 A GRADECIMIENTOSQueremos agradecer la colaboración de FLEX EQUIPOS DE DESCANSO, S.A. y de la Federación deResidencias y Servicios de Atención a los Mayores (LARES) así como el apoyo del IMSERSO y delMinisterio de Ciencia y Tecnología para la realización de este proyecto a través del Programa de

 Ayudas para Proyectos de Investigación y Desarrollo sobre Envejecimiento y sobre Tecnología de laRehabilitación.

>

b omecánica¡ Revista de

39

mueble

                                       

                                           

Figura 5. Curvas de calentamiento superficial para varios tipos de colchón.

                                                       

Figura 6. Curvas de humectación superficial para varios tipos de colchón.

               

                                                    

 

Figura 7. Relación entre firmeza percibida y disconfort.

Page 29: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 29/76

2ergonomíaEstudio

ergonómico

de puestos detrabajo en el

sector textil

 Purificación Castelló Mercé, Carlos García Molina

Instituto de Biomecánica de Valencia

EL INSTITUTO DE BIOMECÁNICA DE V  ALENCIA (IBV)  Y MUTUA  V  ALENCIANA LEVANTE

(MUVALE) han realizado un estudio de las condiciones ergonómicas en 15

puestos de trabajo-tipo del sector Textil. En este estudio se han analizado

puestos de trabajo de empresas representativas de este sector en la Comunidad

 Valenciana. El resultado de este trabajo será recogido en un documento

acompañado de material multimedia.

Ergonomic study of workplaces in Textile Industry

The IBV and Mutua Valenciana Levante have carriedout a study of the ergonomic conditions in fifteenrepresentative’s workplaces in Textile Industry. In thisstudy had been analysed workplaces in different

companies representatives of the industry in the Valencian Community. The result of this work wasgathered in a document accompanied by multimediamaterial.

La sección de Ergonomía del puesto de trabajo realiza las actividades de I+D dirigidas a establecer

la mejor manera de desarrollar cada tipo de tarea para evitar las patologías ocupacionales y adapta

los puestos y tareas a las necesidades de personas con discapacidad.

b omecánica¡ Revista de

39

>

INTRODUCCIÓN

[) .,)/'U)#'*% 0, ,+&(0'$+ +,#&$.')/,+ -,.1'&, 0,&,.1'%). /$+-.$</,1)+ ,.B$%*1'#$+ 1@+ 2.,#(,%&,+ , '1-$.&)%&,+ ,% (%+,#&$. 3 -.$-$%,. 1,0'0)+ -).) +$/(#'$%)./$+D 8).) /),=,#(#'*% 0, ,+&, -.$3,#&$ +, ?) #$%&)0$ #$% )3(0)+ 0,/

9%+&'&(&$ 0, /) :,0')%) 3 8,^(,c) 9%0(+&.') 6)/,%#')%)K9:896!T 3 0, /) E$%+,//,.C) 0, 5#$%$1C); s)#',%0) 3 51-/,$0, /) Z,%,.)/'&)& 6)/,%#')%)D

5/ $<=,&'>$ 0, ,+&, -.$3,#&$ ?) +'0$ ,/ ,+&(0'$ ,.B$%*1'#$ 0,/$+ -(,+&$+ 0, &.)<)=$ &'-$ 0,/ +,#&$. &,d&'/ ,% ,1-.,+)+.,-.,+,%&)&'>)+ 0, \+&,; ,% /) E$1(%'0)0 6)/,%#')%); ,/0')B%*+&'#$ , '0,%&'2'#)#'*% 0, /$+ -.'%#'-)/,+ 2)#&$.,+ 0,.',+B$ -$. #).B) 2C+'#) ,d'+&,%&,+ 3 ,/ -/)%&,)1',%&$ 0, (%)+,.', 0, .,#$1,%0)#'$%,+ -).) /) 1,=$.) 0, /)+ #$%0'#'$%,+0, &.)<)=$D 7, ?)% )%)/'U)0$ ,1-.,+)+ -,.&,%,#',%&,+ ) /)+0'+&'%&)+ .)1)+ 0,/ +,#&$.V s'/)&(.); H'+)=,; H'%&,+ 3 !#)<)0$+;3 E$%2,##'*%D

MATERIAL Y MÉTODOS

5/ -/)% 0, &.)<)=$ -.$-(,+&$ -).) /) .,)/'U)#'*% 0, ,+&,

-.$3,#&$ 2(, ,/ +'B(',%&,V

NF O.'2,%!"'%() /. %)72-4"'%() E .0$#/%2 /. '"4,2F

)D 5% ,/ ,+&(0'$ 0, #)1-$ +, .,#$-'/* /) '%2$.1)#'*%%,#,+).') -).) /) ,>)/()#'*% ,.B$%*1'#) 0, /$+ -(,+&$+;#$%+'+&,%&, ,%V

j [) B.)<)#'*% ,% >C0,$ 0, /) )#&'>'0)0 0(.)%&, (%

&',1-$ .,-.,+,%&)&'>$D

j 4)&$+ 0,/ -(,+&$ 0, &.)<)=$; 2(%0)1,%&)/1,%&,

0'1,%+'$%)/,+D

j 5>)/()#'*% 0, /)+ 2(,.U)+ ,=,.#'0)+ 3 0, /$+ -,+$+

1)%'-(/)0$+D

j 4)&$+ 0, -.$0(##'*%D

j 9%2$.1)#'*% +$<., /) $.B)%'U)#'*% 0, /) )#&'>'0)0

K0(.)#'*%; &(.%$+; ,&#DTD

Page 30: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 30/76

PF <B"!#"'%() /. -%.0820 .-82)(4%'20 E -.'24.)/"5'%2).0 /. 4.M2-"F)D E$% /) '%2$.1)#'*% .,#$-'/)0) 3 )-/'#)%0$ ,/ 1\&$0$

5.B$R9i6|; +, 0,&,.1'%*Vj 5/ .',+B$ )+$#')0$ ) /) #).B) 2C+'#) 0, /)+ &).,)+

)%)/'U)0)+Dj [$+ -.'%#'-)/,+ 2)#&$.,+ 0, .',+B$ ,.B$%*1'#$ 0,/ +,#&$.D

<D F,#$1,%0)#'$%,+ 0, .,0'+,c$ 0, /)+ &).,)+ 3R$ 0, /$+-(,+&$+ 0, &.)<)=$ -).) 0'+1'%('. /$+ %'>,/,+ 0, .',+B$#$%+'0,.)0$+ '%)#,-&)</,+D 8).) ,/ 0,+)..$//$ 0, ,+&)+-.$-(,+&)+ +, (&'/'U) (% -.$B.)1) 0, 1$0,/'U)#'*% 0,-(,+&$+ 0, &.)<)=$ ^(, -,.1'&, 1$0'2'#). >).')</,+K)/&(.)+; )/#)%#,+; -.$2(%0'0)0,+; ,&#T 3 )%)/'U). /)+1,=$.)+ #$%+,B('0)+ ,% /)+ -$+&(.)+ 0,/ &.)<)=)0$.D

ESTUDIO DE CAMPO

5% ,+&) 2)+, +, -/)%&,).$% /)+ +'B(',%&,+ )#&'>'0)0,+,%2$#)0)+ ) /) .,#$-'/)#'*% 0, /) '%2$.1)#'*% %,#,+).') -).) /)

.,)/'U)#'*% 0,/ -.$3,#&$VA F,>'+'*% 0, ,+&(0'$+ ,.B$%*1'#$+ ,% ,/ +,#&$. &,d&'/; #$%+(/A

&)%0$ /) <)+, 0, 0)&$+ 0, 0$#(1,%&)#'*% ,d'+&,%&, ,% ,/ 9i6D

A 7,/,##'*% 0, ,1-.,+)+ .,-.,+,%&)&'>)+ 0,/ +,#&$. ,% /)E$1(%'0)0 6)/,%#')%); 3 +, 1)%&(>',.$% #$%&)#&$+ #$%/$+ &\#%'#$+ 0, -.,>,%#'*%; 1\0'#$+ 3R$ 0, -,.+$%)/.,+-$%+)</,; #$% ,/ $<=,&$ 0, $<&,%,. /$+ -,.1'+$+%,#,+).'$+ -).) /) .,)/'U)#'*% 0,/ ,+&(0'$ 0, #)1-$D

A 6'+'&) -.,/'1'%). ) /)+ ,1-.,+)+ +,/,##'$%)0)+ -).) $<&,%,.'%2$.1)#'*% '%'#')/ +$<., /$+ 0'2,.,%&,+ -(,+&$+ 0, &.)<)=$ 3+(+ -.$</,1)+ ,.B$%*1'#$+ 1@+ '1-$.&)%&,+D

A 7,/,##'*% 0, /$+ -(,+&$+ 0, &.)<)=$A&'-$ (Tabla 1) $<=,&$ 0,/,+&(0'$ ,% 2(%#'*% 0, +( '1-$.&)%#') 3 .,-.,+,%&)&'>'0)0 ,%

,/ +,#&$. 3 0, +( -.$</,1@&'#) ,.B$%*1'#)D G'%)/1,%&, +,>'+'&).$% )/.,0,0$. 0, Sh -(,+&$+ 0, &.)<)=$ -,.&,%,#',%&,+) LS &'-$/$BC)+ 0'+&'%&)+D

Tabla 1. Puestos-Tipo analizados en el estudio.

RESULTADOS DEL ESTUDIO

! -).&'. 0, /) '%2$.1)#'*% .,#$-'/)0) ,% ,/ ,+&(0'$ 0, #)1-$;+, ?) ,>)/()0$ /) #).B) 2C+'#) )+$#')0) ) /$+ -(,+&$++,/,##'$%)0$+ KFiguras 1-15TD

8 ergonomía

b omecánica¡ Revista de

39

 Apertura de balas y alimentación de maquinaria

Cuartos de mezcla

 Atención de continuas y máquinas de hilatura

Empaquetado de bobinas

Repasado o inspección

Enrolladoras-empaquetadoras

 Atención de máquinas de tejer o crochet

 Atención de máquinas de cordelería

 Arrastre/empuje de bancadas en “A” o carros bota

Carga/descarga de armarios de tintura

 Atención de centrífugas

Enrolladoras (II)

Corte de textiles para el hogar

Confección de textiles para el hogar

Confección de textiles para indumentaria

Planchado y Vaporizado de prendas de punto para indumentaria

Repasado o inspección

Hilatura

Tisaje

 Acabados

Confección

Industrias afines

LISTADO DE TIPOS DE PUESTOS SELECCIONADOS EN EL ESTUDIO

 AGRUPADOS POR SECTORES DE ACTIVIDAD

SECTOR DE ACTIVIDAD PUESTOS

>

Figura 1. Aperturade balas.

Figura 2. Cuartosde mezcla.

Figura 3. Atenciónde continuas.

Figura 4.Empaquetado

de bobinas.

Page 31: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 31/76

2ergonomía

b omecánica¡ Revista de

39

>

Figura 5. Atención de máquina Crochet. Figura 6. Atención de máquina cordelería. Figura 7. Atención enrolladoras-empaquetadoras.

Figura 8. Repasado o inspección. Figura 9. Arrastre de carros-bota. Figura 10. Armarios de tintura.

Figura 11. Atención de centrífugas. Figura 12. Corte textiles para el hogar. Figura 13. Confección de textiles para el hogar.

Figura 14. Planchado y vaporizado de prendas de punto. Figura 15. Confección de textiles para indumentaria.

Page 32: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 32/76

RECOMENDACIONES

!"# %&' (&)&*)#(+, -+, ./+0-&1#, &/2+"314*+, 15, 41.+/)#")&, 6 -+,

7#*)+/&, (& /4&,2+ #,+*4#(+, # 8,)+,9 ,& ./+.:,4&/+" /&*+1&"(#;

*4+"&, &/2+"314*#, (& 1&<+/# (& -+, .:&,)+,=

>" 0#,& # &,)+, (#)+, ,& ./+.:,+ :"# ,&/4& (& ./+.:&,)#, (& 1&<+/#

(& -+, .:&,)+, (& )/#0#<+9 .#/# &- *+")/+- (& -+, 7#*)+/&, #")&,

(&,*/4)+,=

>,)#, ./+.:&,)#, ,& ,41:-#/+" 1&(4#")& :" ./+2/#1# 4"7+/15)4*+ (&1+(&-4'#*43" %+-%48"(+,& # #.-4*#/ &- 18)+(+ >/2+?@ABC *+" &- 74" (&*+1./+0#/ ,4 -# 4")/+(:**43" (& -#, 1+(474*#*4+"&, /&(:*D# -+, "4%&-&,(& /4&,2+ E#,)# -D14)&, #*&.)#0-&,=

>" -# Tabla 3  ,& /&*+2&" 0/&%&1&")& -#, /&*+1&"(#*4+"&, (#(#,.#/# (+, (& -+, .:&,)+, )4.+ %4,)+, &" &,)& &,):(4+F &- .:&,)+ (&#.&/):/# (& 0#-#, 6 #-41&")#*43" (& 1#G:4"#/4#9 #,D *+1+ &- (&@",.&**43"= ·

0 ergonomía

b omecánica¡ Revista de

39

8).) #)0) -(,+&$ 0, &.)<)=$ +, )%)/'U*; ,% -.'1,. /(B).; ^(\&'-$ K$ &'-$+T 0, #).B) 2C+'#) )+$#')0) -.,+,%&)D 7' +, &.)&) 0,(%) &).,) 0$%0, +, 0) 0"+(-4,"!(E+ 0"+4", 6% !"#*"'/

0.=(0(%+$.' #%-%$($(=.' 6% 0(%0:#. '4-%#(.#/ -.'$4#"'

;.#9"6"'; $ <',%; (%) #$1<'%)#'*% 0, \+&)+D E)0) (%$ 0,

,+&$+ &'-$+ 0, #).B) 2C+'#) &',%, (% -.$#,0'1',%&$ ,+-,#'2'#$

0, ,>)/()#'*%; ^(, +, #$..,+-$%0, #$% (% 1*0(/$ 0,/ 1\&$0$

5.B$R9i6|D

! #$%&'%()#'*% +, .,#$B,% ,% (%) H)</) F,+(1,% KTabla 2T /$+

2)#&$.,+ 0, .',+B$ +'B%'2'#)&'>$+ $<&,%'0$+ ,% ,/ )%@/'+'+ 0,

.',+B$ 0, &$0$+ /$+ -(,+&$+ &'-$ +,/,##'$%)0$+D

>

Tabla 2. Factores de riesgo identificados en los diferentes puestos-tipo.

PUESTO DE TRABAJO

REPETITIVIDAD Y POSTURAS MANIPULACIÓN MANUAL CARGAS

POSTURASFORZADAS

CARGA ESTÁTICA ILUMINACIÓN

BRAZOS CUELLO MANO LEVANTAMIENTOS ARRASTRE CARROS

 Apertura de balas

Cuarto de mezcla

 Atención de continuas ymáquinas de hilatura

Empaquetado de bobinas

 Arrastre de carros-botao bancadas “A”

 Armario de tintura

Centrífuga

Enrolladora-empaquetadora

Repasado o inspección

Corte Textil-Hogar

Confección Textil-Hogar

Confección Textil-Indumentaria

Planchado/Vaporizadoprendas de punto

Máquina Crochet

Máquina cordelería

H@IAJKJLMNO se ha detectado el factor de riesgo en la mayoría de los puestos analizados.

se ha detectado el factor de riesgo en un porcentaje no mayoritario de puestos.

podría aparecer el factor de riesgo pero no es significativo

 

 

 

   

   

   

FACTORES DE RIESGO EN EL SECTOR TEXTIL

Page 33: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 33/76

PUESTO TIPO

RECOMENDACIONES DADAS EN EL ESTUDIO

PROPUESTAS

 Apertura de balas y alimentaciónde maquinaria (Hilatura)

Repasado e Inspección (Tisaje)

3ergonomía

b omecánica¡ Revista de

39

Tabla 3. Recomendaciones de mejora propuestas para dos puestos de trabajo tipo en Hilatura y Tisaje.

Existen diferentes configuraciones del puesto (con telera alta, con telera baja, con boca de aspiración, etc.).

 A) Desde el punto de vista de la repetitividad de brazos es la configuración con boca de aspiración la que resulta más óptima, ya que evitalos movimientos para el reparto sobre la telera. (Figura 16)

Figura 16. Configuraciones del puesto de trabajo.

B) El empleo de plataformas, o mesas elevadoras, mejoralas alturas de trabajo, evita posturas forzadas deespalda, cuello y brazos. (Figura 17)

Las recomendaciones dimensionales para las telerasde entrada son:

 Altura: 70 cm.Profundidad: inferior a 63 cm.

En lo que respecta a la postura de trabajo podría estudiarse el diseño de puestos que permitiesen la alternancia de posturas.La mejor solución, dadas las características de la actividad en este tipo de puestos, y de la movilidad requerida sería semi-sentar altrabajador. (Figura 18)

Figura 17. Alturasde recogida.

C) Rotaciones: entre puestos de trabajo con distinta carga física asociada.

Figura 18. Configuraciónsemi-sentado.

Otra posible configuración alternativa, que evitaría que el trabajadortuviese que permanecer de pie durante toda la jornada sería:Configuración con Doble Plano:

- Un plano de trabajo más cercano y horizontal con mejor acceso(Figura 19).- y otro posterior más inclinado y vertical para la inspección visual

Figura 19. ConfiguraciónDoble-plano.

Page 34: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 34/76

2 ergonomía

b omecánica¡ Revista de

39

>

 A GRADECIMIENTOS

 A Mutua Valenciana Levante (MUVALE), sin la cual hubiese sido imposible la realización de este estudio.

 Y al IMPIVA y a la Conselleria de Economía, Hacienda y Empleo por apoyar la ejecución de este proyecto

a través de los proyectos con referencias de IMPIVA (IMTEFB/2000/52) y de Consellería de Economía,

Hacienda y Empleo (TRPROM/2001/91/46).

PUESTO TIPO

RECOMENDACIONES DADAS EN EL ESTUDIO

PROPUESTAS

Repasado e Inspección (Tisaje)

Superficie de Inspección:Inclinando la superficie 40º, los sujetos más grandes pueden inspeccionar la mitad superior con una flexión de cuello prácticamenteaceptable (Figura 20).

El aumento de la inclinación de la mesa mejora la postura de cuello, sin embargo resulta más incómodo para los brazos al aumentar laaltura (Figura 21).

Figura 20. Análisis postural.

Características:(trabajo de pie)- Altura inicial 90 cm- Inclinación mesa: 40º

Se podría estudiar la implantación de un mecanismo que regulase la inclinación en función de los requerimientos de la tarea.Es recomendable que la pantalla iluminada llegue hasta la parte más cercana al operario. Evitando flexiones de brazo altas.

Figura 21. Visión enconfiguración de pie.

Page 35: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 35/76

33

Nuevos procesos de

diseño y construcción

de Ortesis Plantares apartir de técnicas

avanzadas de Registro

Presurométrico Mª Amparo Guerrero Alonso, Carlos Soler Gracia

Instituto de Biomecánica de Valencia

L A INTRODUCCIÓN PAULATINA EN LA INDUSTRIA ORTOPÉDICA ESPAÑOLA DE NUEVAS

metodologías de diseño, basadas en registros biomecánicos, en el proceso de fabricación de ortesis plantares va a suponer un salto cualitativo en el segmento deproductos asociados al tratamiento del pie. Todo ello propicia el enriquecimiento y diferenciación de los métodos de trabajo utilizados por los técnicos ortoprotésicos, favorece la relación profesional con los especialistas clínicos encargados de la prescripción de este tipo de productos y, en definitiva, redunda en la satisfacción y mejora de la calidad de vida de los pacientes que hacemos uso de estos servicios.En este artículo se resumen las iniciativas emprendidas a este respecto por elInstituto de Biomecánica de Valencia (IBV) en los últimos años.

New design and construction processesof plantar orthoses based upon advancedtechniques of presurometric register

The gradual introduction into the Spanish orthopaedicindustry of new design methodologies, based onbiomechanic measurements, to enhance themanufacturing processes of plantar orthoses willmean a qualitative leap in the segment of productsassociated with foot treatment. Together, these factors favour the enrichment and differentiation of  the work methods used by orthoprosthetic technicians, encouraging their professionalrelationship with the clinical specialists responsible for

prescribing this type of product and will ultimately lead to satisfaction and improvement in the quality of life of the patients using these services. In this article the authors summarise the initiatives undertaken in this respect by the Institute of Biomechanics of  Valencia (IBV) in recent years.

>b omecánica¡ Revista de

39

La sección de Aplicaciones tecnológicas realiza actividades de I+D dirigidas a concebir técnicas de registroy aplicaciones para la valoración de interés para los sectores con que trabaja el IBV:Seguridad y salud en eltrabajo,Análisis deportivo, Diseño de productos orientados al usuario,Valoración de la discapacidad y el dañocorporal, Rehabilitación, Ortopedia técnica y Gestores/Responsables de compra de productos/instalaciones. aplicaciones tecnológicas

INTRODUCCIÓN

H.)0'#'$%)/1,%&,; ,/ 0')B%*+&'#$ #/C%'#$; >)/$.)#'*% 3&.)&)1',%&$ 0, -)&$/$BC)+ 0,/ -', +, ?) <)+)0$ ,% ,/ ,d)1,%3 )%)1%,+'+ 0,/ -)#',%&, #$% ,/ )-$3$ 0, &\#%'#)+#$%>,%#'$%)/,+ KFigura 1T; #$1$ /) .)0'$B.)2C); /) -,0'B.)2C) $;,% ,/ #)+$ 0, &.)&)1',%&$+ $.&$-\0'#$+; /) &$1) 0, 1$/0, 0,/

-', )2,#&)0$D 7'% ,1<).B$; ,+ #$%$#'0$ ^(, /) ,&'$/$BC) 0, (%B.)% %_1,.$ 0, -)&$/$BC)+ 0,/ -', ,+ 0, C%0$/, 1,#@%'#)D !+C;/) -.,+,%#') 0, -.,+'$%,+ )%$.1)/1,%&, ,/,>)0)+ 0(.)%&, /)1).#?) -(,0, 0). /(B). ) /) )-).'#'*% 0, (/#,.)#'$%,+u /)(&'/'U)#'*% 0, (% #)/U)0$ '%)0,#()0$; -$. ,=,1-/$ (% #)/U)0$0, 1(=,. #$% &)#*% )/&$ 3 -(%&,.) ,+&.,#?); 1$0'2'#) ,/ -)&.*%0, 2(%#'$%)1',%&$ %$.1)/ 0,/ -',; #$%0(#',%0$ ) )/&,.)#'$%,+

Page 36: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 36/76

0$/$.$+)+ #$1$ =()%,&,+; (c,.$+; 0,0$+ ,% 1).&'//$; 0,0$+1$%&)0$+; 0,0$+ ,% B)..); #)//$+'0)0,+ -/)%&).,+; ,&#D

[)+ $.&,+'+ -/)%&).,+; =(%&$ #$% ,/ #)/U)0$ K$.&$-\0'#$ $%$.1)/T; +$% (%) -).&, '1-$.&)%&, 0, /$+ #('0)0$+ 0,/ -',;^(, '%2/(3,% ,% /) ,+&@&'#) B/$<)/ 0,/ +(=,&$ 1,=$.)%0$ +(#$%2$.& 3 +( 1).#?)D [)+ -.'%#'-)/,+ 2(%#'$%,+ &,.)-\(&'#)+,%#$1,%0)0)+ ) /)+ $.&,+'+ -/)%&).,+ 3R$ )/ #)/U)0$$.&$-\0'#$ +$% /) #%",(+%"!(E+ 0,/ -', ,% -$+'#'*% 2(%#'$%)/-).) /$B.). 1@+ ,+&)<'/'0)0 3 /) 6%'!"#*" 0, /)+ -.,+'$%,+ 32(,.U)+ 0, #'U)//)0(.) ,d#,+'>)+D

5% /) 1)3$.C) 0, /$+ &.)&)1',%&$+ $.&$-\0'#$+; ,/ 0'+,c$ 3#$%+&.(##'*% 0, $.&,+'+ -/)%&).,+ -$. -).&, 0, /) $.&$-,0');'%#/(3,%0$ /) +,/,##'*% 0, 1)&,.')/,+; ,+&@ <)+)0$ ,% (%1\&$0$ '&,.)&'>$ 0, -.(,<) W ,..$.; ,% ,/ #()/ ,/ &\#%'#$$.&$-.$&\+'#$; 0, )#(,.0$ ) /) -.,+#.'-#'*% 1\0'#); (&'/'U)

#$1$ '%2$.1)#'*% 0, -).&'0) ,/ 1$/0, ,+&@&'#$ 0,/ -', )2,#&$3; ,% $#)+'$%,+; (% .,B'+&.$ -,0'B.@2'#$ ,+&@&'#$D E$% ,+&)+

-.,1'+)+; /) )0,#()#'*% 2'%)/ 0, /) $.&,+'+ )/ -)#',%&, 0,-,%0,;,% B.)0$ 1(3 ,/,>)0$; 0, /) ,d-,.',%#') 0,/ &\#%'#$$.&$-.$&\+'#$ 3 0, /) #)-)#'0)0 0,/ -)#',%&, 0, &.)%+1'&'. /$+-.$</,1)+ 0, )0,#()#'*% )/ &\#%'#$ ,%#).B)0$ 0, /) #$%2,##'*%D

5/ 9%+&'&(&$ 0, i'$1,#@%'#) 0, 6)/,%#') K9i6T; ,% +( /)<$.

#$1$ #,%&.$ 0, 9y4; ?) 0,+)..$//)0$ &\#%'#)+ -(%&,.)+,+-,#C2'#)+ 0, .,B'+&.$ -.,+(.$1\&.'#$ 3 -(,+&$ ,% 1).#?)-.$3,#&$+ ^(, -.,&,%0,% )0)-&). ,+&)+ &\#%'#)+ ) /)+%,#,+'0)0,+ .,)/,+ 0, +(+ -$&,%#')/,+ (+().'$+ KFigura 2TD

5% ,/ 346%$2 '!+)%'2 +, ?) 0,1$+&.)0$ /) (&'/'0)0 0, ,+&)+&\#%'#)+ ,% /) )+'+&,%#') )/ 0')B%*+&'#$ 0, -)&$/$BC)+ 3 ,% /)>)/$.)#'*% $<=,&'>) 0, /$+ &.)&)1',%&$+ )-/'#)0$+ K.,+(/&)0$+.,#$B'0$+ ,% /) H,+'+ 4$#&$.)/ IF,B'+&.$ 0'%@1'#$ 0, /)0'+&.'<(#'*% 0, -.,+'$%,+ -/)%&).,+V 0'+,c$ 3 0,+)..$//$ 0, (%%(,>$ +'+&,1) 0, 1,0'0)D 5>)/()#'*% 0, +( -$&,%#')/ 0,)-/'#)#'*% #/C%'#) , '%0(+&.')/J 7$/,. Z.)#'); E)./$+u =(/'$ghhLTD 5% ,/ #)+$ 0, -)#',%&,+ #$% 1,&)&).+)/B')+; #)<,0,+&)#). #*1$ /) '%#/(+'*% 0, (% .,B'+&.$ '1-.,+$ 0,-.,+'$%,+ 0'%@1'#)+ 1@d'1)+ =(%&$ #$% /) -.,+#.'-#'*%

1\0'#) 0, /) -/)%&'//) ) 2)<.'#). -$. /) $.&$-,0'); -.$0(#, (%)(1,%&$ +'B%'2'#)&'>$; 0,/ Shf )/ Mhf; 0, /$+ -)#',%&,+ ^(,,d-,.'1,%&)% (%) 1,=$.) #$% ,/ &.)&)1',%&$D ] /$ ^(, ,+ /$1'+1$; ,/ Mhf 0, /)+ -/)%&'//)+ $.&$-\0'#)+ #$%2,##'$%)0)++'B(',%0$ /$+ #.'&,.'$+ $<=,&'>$+ -.$-$.#'$%)0$+ -$. ,/ ,^('-$0, 1,0'0); <)=$ /) +(-,.>'+'*% 0,/ ,+-,#')/'+&) #/C%'#$;#$%+&'&(3, (% &.)&)1',%&$ ,2,#&'>$ 0, /) 1,&)&).+)/B')D

5% ,/ 346%$2 2-$2,-2$Q0%'2   /) '%&.$0(##'*% 0, (%)?,..)1',%&) ̂ (, ?)#, -$+'</, /) ,>)/()#'*% 0,/ #$1-$.&)1',%&$0, /$+ -.$0(#&$+ 2)<.'#)0$+ ) 1,0'0) 3 /) $<=,&'>)#'*% 0,/.,+(/&)0$ $<&,%'0$ ,% ,/ -)#',%&,; >) ) -,.1'&'. 0). (% +)/&$#()/'&)&'>$ ,% /$+ -.$#,+$+ 0, 0'+,c$ 3 #$%2,##'*% 0, $.&,+'+-/)%&).,+D !0,1@+; )<., /)+ -(,.&)+ ) /) '1-/,1,%&)#'*% 2(&(.)

0, +'+&,1)+ 0, )+'+&,%#') ) /) 2)<.'#)#'*% K+'+&,1)+ E!:T 0,-/)%&'//)+ $.&$-\0'#)+ ) 1,0'0)D

4

>

b omecánica¡ Revista de

39

aplicaciones tecnológicas

Figura 2: Agentes que intervienen en el proceso de diagnóstico, valoración y tratamiento del pie patológico.

Figura 1: Técnicas convencionalesde valoración del pie: pedigrafías

de tinta y podoscopía.

Page 37: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 37/76

3

b omecánica¡ Revista de

39

aplicaciones tecnológicas

5% ,+&, @1<'&$ ^(,0)% ,%#()0.)0$+ >).'$+ -.$3,#&$+ 0,/ 9i6#(3$ -.'%#'-)/ $<=,&'>$ ,+ /) )0,#()#'*% 3 &.)%+2,.,%#') )/

+,#&$. $.&$-\0'#$ 0, 1,&$0$/$BC)+ 0, 0'+,c$ 0, $.&,+'+-/)%&).,+ <)+)0)+ ,% ,/ .,B'+&.$ 0'%@1'#$ 0, /) 0'+&.'<(#'*% 0,-.,+'$%,+ ,%&., /) -/)%&) 0,/ -', 3 ,/ #)/U)0$D [) (&'/'U)#'*% 0,,+&) &\#%'#) <)+)0) ,% (% +'+&,1) 0, -/)%&'//)+ '%+&.(A1,%&)0)+; -,.1'&, )/ &\#%'#$ $.&$-.$&\+'#$V

j 5/ 0'+,c$ 0, +$/(#'$%,+ -,.+$%)/'U)0)+ <)+)0)+ ,% 0)&$+0'%@1'#$+D

j [) #$1-.$<)#'*% 0,/ ,2,#&$ 0, /)+ +$/(#'$%,+ ,/,B'0)+#$1-).)%0$ ,/ )%&,+ 3 0,+-(\+ 0, +( (+$D

j 4,+#(<.'. ,/ ,2,#&$ .,)/ -.$0(#'0$ -$. 0'2,.,%&,+ 1)&,.')/,+;'%+,.#'$%,+ $ #$1-/,1,%&$+ -/)%&).,+D

j 5/ +,B('1',%&$ 0$#(1,%&)0$ 0,/ &.)&)1',%&$ )-/'#)0$; ,&#D

[) (&'/'U)#'*% 0, ,+&)+ %(,>)+ &\#%'#)+ 0, 0'+,c$ ,% ,/ -.$#,+$0, 2)<.'#)#'*% 0, $.&,+'+ -/)%&).,+ +(-$%, +(+&'&('. 1,&$0$A/$BC)+ 0, &.)<)=$ &.)0'#'$%)/,+; )(1,%&)%0$ +,%+'</,1,%&, ,/%'>,/ 0, \d'&$ &,.)-\(&'#$ ,% ,/ -.$0(#&$ 0,+)..$//)0$ 3; -$.&)%&$; /) #)/'0)0 0, >'0) 0, /$+ -)#',%&,+ KFigura 3TD

4(.)%&, ,/ )c$ ghhg ,/ 9i6 //,>* ) #)<$ (% -.$3,#&$ #,%&.)0$,% /) E$1(%'0)0 6)/,%#')%) ^(, ?) -,.1'&'0$ /) '1-/)%&)#'*%,% $#?$ $.&$-,0')+ 0, ,+&)+ %(,>)+ 1,&$0$/$BC)+ KFigura 4TD

H.)+ (% )%@/'+'+ 0,/ +,#&$. $.&$-\0'#$ 0, /) E$1(%'0)06)/,%#')%); 0$%0, +, #$%&.)+&).$% /$+ -.$#,+$+ 0, 2)<.'#)#'*%1@+ ?)<'&()/,+; +, .,)/'U* (%) )0)-&)#'*% 0, /$+ -.$&$#$/$+ 0,(+$ 0,/ +'+&,1) 0, .,B'+&.$ ^(, 0'+-$%C) ,/ 9i6; /$+ #()/,+?)<C)% +'0$ -(,+&$+ ) -(%&$ ,% ,/ @1<'&$ #/C%'#$D

8$+&,.'$.1,%&, +, -.$#,0'* ) /) #$%+&.(##'*% 0, /$+ -.$&$&'-$+0, .,B'+&.$ -.,+(.$1\&.'#$ KFigura 5T #$%+&'&('0$+ -$.V

j Q -).,+ 0, -/)%&'//)+ '%+&.(1,%&)0)+ K&)//)+V PSRPO; PNRPk;PMRQh 3 QLRQgT;

j 0$+ )1-/'2'#)0$.,+ ^(, +, +(=,&)% #$% #'%#?)+ 0, >,/#.$ )/&$<'//$ 0,/ -)#',%&,;

j &.)%+1'+$. 0, 0)&$+ #$% )%&,%) ,d&,.'$. +'% #)</,+; #$%+(=,#'*% ) /) #'%&(.) 0,/ -)#',%&, 1,0')%&, #'%&(.*%

)=(+&)</,;j .,#,-&$. 0, 0)&$+ #$% )%&,%) ,d&,.'$.; ) '%+&)/). ,% (% 8E

K-$.&@&'/ $ 0, +$<.,1,+)T; 3

j +$2&v)., -).) ,/ .,B'+&.$ 3 )%@/'+'+ 0, /$+ 0)&$+D

8).) )+,B(.). ,/ \d'&$ 0, (% -.$3,#&$ 0, ,+&)+ #).)#&,.C+&'#)+;.,+(/&) 2(%0)1,%&)/ /) )+'1'/)#'*% 3 )-/'#)#'*% ,2,#&'>) 0, /)+%(,>)+ &\#%'#)+ '1-/)%&)0)+ ,% ,/ &.)<)=$ 0').'$ 0, /)+$.&$-,0')+ -).&'#'-)%&,+D 8$. ,//$; ,/ 9i6 0'+,c* 3 ,/)<$.*1)&,.')/ 2$.1)&'>$ 0, )-$3$ )/ )-.,%0'U)=, 3 -(,+&) ,% 1).#?)0, ,+&)+ &\#%'#)+ 0, .,B'+&.$D 5+&, 1)&,.')/ +, '1-/,1,%&* ,%(% #(.+$ 0, 2$.1)#'*% &(&$.'U)0) ) 0'+&)%#') 0,%$1'%)0$

 I9%'#')#'*% )/ 1)%,=$ 0,/ +'+&,1) 0, -/)%&'//)+ '%+&.(1,%&)0)+J;)/$=)0$ ,% ,/ )(/) >'.&()/ 0,/ 9i6 K?&&-VRR#)1-(+D'<>D$.BTD 5%

>

Figura 3. Procedimiento de trabajo adaptado al sector ortopédico: partiendo de un estudio inicial se realiza un diseño de la ortesis asentado en los datos objetivos proporcionados por el sistemade registro presurométrico.Tras la fabricación de la ortesis, se evalúan los resultados alcanzados de nuevo utilizando el sistema de registro.

Figura 4. Distribución de las empresasparticipantes en el proyecto a nivel dela Comunidad Valenciana.

Page 38: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 38/76

,+&, #(.+$ +, #(<.,% )+-,#&$+ .,/)#'$%)0$+ #$% ,/ (+$ #$..,#&$0, /) &\#%'#) KFigura 6T 3 ,=,1-/$+ .,)/,+ 0, )-/'#)#'*% ,% ,/0'+,c$ 0, $.&,+'+ -/)%&).,+D

5% #)0) (%) 0, /)+ k ,1-.,+)+ -).&'#'-)%&,+ +, .,)/'U* /)'%+&)/)#'*% 3 -(,+&) ,% 1).#?) 0,/ ,^('-$ 0, .,B'+&.$ 3 +,)0',+&.* )/ -,.+$%)/ ,%#).B)0$ 0,/ 1)%,=$ 0,/ 1'+1$D8$+&,.'$.1,%&, +, -.$-$.#'$%* ) /)+ ,1-.,+)+ -).&'#'-)%&,+ /)0$#(1,%&)#'*% 0,/ #(.+$ &,/,1@&'#$ 0,+#.'&$ 3 /)+ #/)>,+ 0,

)##,+$ %,#,+).')+ -).) .,)/'U)./$D5% ,+&, -.$3,#&$; ,% ,/ ^(, +, -,.+'B(, #$1$ 2'% _/&'1$ /)'%#$.-$.)#'*% 0, (%) #(/&(.) 0, /) '%%$>)#'*% ) &.)>\+ 0, /)1,=$.) 3 1$0,.%'U)#'*% 0, /$+ -.$#,+$+ 0, 0'+,c$ 0,-.$0(#&$+ ,% /)+ 8e:5; ,+ 2(%0)1,%&)/ (%) )0,#()0) 0'2(+'*%0, /$+ .,+(/&)0$+ )/#)%U)0$+ -).) #$%+,B('. +,%+'<'/'U). ,% /)(&'/'U)#'*% 0, %(,>)+ &\#%'#)+ ) /)+ ,1-.,+)+ 0,/ +,#&$. KLShh$.&$-,0')+ ,% 5+-)c)T 3 ) /$+ ,+-,#')/'+&)+ #/C%'#$+ .,+-$%+)A</,+ 0, /) -.,+#.'-#'*% 0, ,+&, &'-$ 0, -.$0(#&$+D 5% ,+&,+,%&'0$; )/B(%)+ 0, /)+ )##'$%,+ .,)/'U)0)+ -$. ,/ 9i6 ?)% +'0$V

j 8(</'#)#'*% 0,/ ).&C#(/$ Ii'$2$$&R9i6 ghhLV `% %(,>$ -)+$,% ,/ ,+&(0'$ 0,/ -',J; ,% /) F,>'+&) 0, i'$1,#@%'#); %_1,.$PP K$#&(<., 0, ghhLT; 3 ,% +( ,0'#'*% 0'B'&)/ ,% /) 0'.,##'*%VRRRF%6BF2-8S%)72-4"'%2)S-.B%0$"D

j 8(</'#)#'*% 0,/ #(.+$ &,/,1@&'#$ I9%'#')#'*% )/ 1)%,=$ 0,/

+'+&,1) 0, -/)%&'//)+ '%+&.(1,%&)0)+J ,% ,/ )(/) >'.&()/ 0,/9i6V '"4,#0F%6BF2-8D

j a,< 0,/ 9i6V -(</'#)#'*% 0, '%2$.1)#'*% .,/)#'$%)0) #$% ,/-.$3,#&$ KFigura 7T ,% ,/ )-).&)0$ 0, -.$3,#&$+ 0, /) v,<VRRRF%6BF2-8S,-2E.'$20D

E$1$ #$1,%&) }$+\ 6,.0, 0, ]FH]8F]Y] K(%) 0, /)+,1-.,+)+ -).&'#'-)%&,+ ,% ,/ -.$3,#&$T I1" (+$#.64!!(E+ 6%

%'$"' +4%="' 0%$.6.,.*&"' >" "F46"6. " +4%'$#" %0-#%'" ", 

 -,"+$%"0(%+$. 6% 4+" .;%#$" !.0%#!(", (++.="6.#" 6%

'%#=(!(.' 6% "+G,('(' 6% ," 0"#!>"/ 34% -.6%0.' 6%'$"!"# 

!.0. ," 5+(!" !.+.!(6" %+ %, '%!$.#/ %@-%#(0%+$"+6. 4+

!#%!(0(%+$. !4",($"$(=. %+ ,.' '%*0%+$.' 6% -#.64!$.

"'.!("6.' ", $#"$"0(%+$. 6%, -(%/ F !4"+$($"$(=. %+ !4"+$. " ,"

'"$(';"!!(E+ 6% +4%'$#.' !,(%+$%'H  KFigura 8T

5/ \d'&$ )/#)%U)0$ #$% /) '%&.$0(##'*% 0, ,+&)+ &\#%'#)+ ,%$.&$-,0')+ 0, /) E$1(%'0)0 6)/,%#')%) ?) )%'1)0$ )/ 9i6 ),d&,%0,. /) '%'#')&'>) ) $&.)+ E$1(%'0)0,+ !(&*%$1)+D!#&()/1,%&,; ,% ,/ Z.(-$ 0, !-/'#)#'$%,+ H,#%$/*B'#)+,+&)1$+ &.)<)=)%0$ ,% (% -.$3,#&$ #(3$ $<=,&'>$ ,+ /)'1-/)%&)#'*% 0, ,+&)+ %(,>)+ &\#%'#)+ 0, 0'+,c$ 0, $.&,+'+-/)%&).,+ ,% Ph $.&$-,0')+ 0, LS E$1(%'0)0,+ !(&*%$1)+ )/$ /).B$ 0,/ )c$ ghhP KFigura 9TD

E$1$ ?,..)1',%&) 0, )-$3$ )/ )0',+&.)1',%&$ ,% ,/ (+$ 0,,+&)+ &\#%'#)+ 3 0$%0, +, -(,0)% (%'2'#). -.$#,0'1',%&$+ 0,(&'/'U)#'*%; +, 0,+)..$//).@ (% 2$.$ &,/,1@&'#$ 0, (+().'$+ ,%,/ ^(, /)+ ,1-.,+)+ -).&'#'-)%&,+ -(,0)% -/)%&,). 0(0)+ 0,(+$; )-$.&). .,+(/&)0$+ 0, +(+ -.$-')+ ,d-,.',%#')+ 3 .,+$/>,.

-.$</,1)+ 0').'$+D4(.)%&, +( 2(%#'$%)1',%&$; ,/ 9i6 )-$.&).@ ,=,1-/$+ 0, (+$,% 0'+&'%&$+ #)1-$+ 0, )-/'#)#'*% K,+&(0'$+ #$1-).)&'>$+ 0,1)&,.')/,+; ,>)/()#'*% 0, /) )0,#()#'*% 0, /) $.&,+'+ )/-)#',%&,; )%@/'+'+ 0, /) 1).#?) #$% 0'2,.,%&,+ ,/,1,%&$+$.&\+'#$+; #$..,##'$%,+ $.&\+'#)+ -).) 0,-$.&'+&)+; ,&#T 3.,+$/>,.@ /)+ 0(0)+ ^(, +, >)3)% -/)%&,)%0$D

`% $<=,&'>$ +,#(%0).'$ 0, ,+&, 2$.$ &,/,1@&'#$ ,+ /)'%#$.-$.)#'*% 0, (% %_1,.$ '1-$.&)%&, 0, -31, 3 1'#.$-31,) /) 7$#',0)0 0, /) 9%2$.1)#'*%D 5d'+&,% )-.$d'1)0)1,%&,

>

b omecánica¡ Revista de

39

aplicaciones tecnológicas

Figura 5. Prototipo instaladoen las ortopedias participantesen el proyecto.

Figura 6. Secuencia de operaciones para la colocación de la plantilla (curso de iniciación al manejo del sistema de plantillas...).

Page 39: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 39/76

3

LDShh $.&$-,0')+ ,% 5+-)c); /)+ #()/,+ ?)% '%#$.-$.)0$

,+#)+)1,%&, ?,..)1',%&)+ H9E 0, (+$ B,%,.)/'U)0$ #$1$ ,A1)'/$ v,<+ 0, ,1-.,+)D [) %,#,+'0)0 0, (&'/'U)#'*% 0, ,^('-)1',%&$'%2$.1@&'#$ -).) ,/ 1)%,=$ 0, /) ?,..)1',%&) 0, .,B'+&.$ 0,-.,+'$%,+ 2)>$.,#, /) .@-'0) '%&.$0(##'*% 0, /)+ -31,-).&'#'-)%&,+ ,% ,+&)+ %(,>)+ &,#%$/$BC)+ +'% (% #$+&, )0'#'$%)/D

CONCLUSIONES

[) '%&.$0(##'*% 0, &\#%'#)+ 3 1,&$0$/$BC)+ 0, &.)<)=$ <)+)0)+,% .,B'+&.$+ -.,+(.$1\&.'#$+ $<=,&'>$+ -).) ,/ ,+&(0'$ 3 #('0)0$0,/ -', >) ) +(-$%,. (% +)/&$ #()/'&)&'>$ ,% ,/ +,#&$. $.&$-\0'#$3 (% <,%,2'#'$; %$ 1,%$+ '1-$.&)%&,; -).) /) #)/'0)0 0, >'0) 0,/$+ (+().'$+ 0, ,+&, &'-$ 0, +,.>'#'$+D 8$. $&.) -).&,; >) )-,.1'&'. /) )-,.&(.) 0, (% #)%)/ 0, #$1(%'#)#'*% $<=,&'>$ ,%&.,

/$+ ,+-,#')/'+&)+ #/C%'#$+; .,+-$%+)A</,+ 0, /) -.,+#.'-#'*% 0, ,+&, &'-$0, -.$0(#&$+; 3 /$+ ,+-,#')/'+&)+$.&$-.$&\+'#$+; .,+-$%+)</,+ 0, /)2)<.'#)#'*%D

5+&) &\#%'#) 0, .,B'+&.$ 3 )%@/'+'+$2.,#, %(,>)+ -$+'<'/'0)0,+ )/ -.$2,A+'$%)/ $.&$-.$&\+'#$V >'+()/'U)#'*%0,/ )-$3$ 0,/ -', 1',%&.)+ #)1'%);0'+,c$ 0, +$/(#'$%,+ -,.+$%)/'U)0)+<)+)0)+ ,% 0)&$+ 0'%@1'#$+; #$1-.$A<)#'*% 0,/ ,2,#&$ 0, /)+ +$/(#'$%,+

,/,B'0)+ #$1-).)%0$ ,/ )%&,+ 30,+-(\+ 0, +( (+$; +,B('1',%&$ 0,/&.)&)1',%&$ )-/'#)0$; 0$#(1,%&)#'*%B.@2'#) 0, /) ,d-/$.)#'*% .,)/'U)0) )+(+ -)#',%&,+; ,&#D

[)+ $.&$-,0')+ -).&'#'-)%&,+ ?)%)-.,%0'0$ ) (&'/'U). #$% \d'&$ /)&\#%'#) 0, 0'+,c$ '1-/)%&)0) 3 ),d-/$&). /)+ -$+'<'/'0)0,+ ^(, /,+$2.,#, -).) 1,=$.). +( #$1-,&'&'A>'0)0; )+,B(.)%0$ #$% ,//$ /)#$%+,#(#'*% 0, /$+ $<=,&'>$+-/)%&,)0$+D

[) ,d&,%+'*% 0, ,+&) '%'#')&'>) ) $&.)+ E$1(%'0)0,+!(&*%$1)+ >) ) ?)#,. -$+'</,; )/ 2'%)/'U). ,+&, )c$; /),d'+&,%#') 0, (%) .,0 0, $.&$-,0')+ 0'+&.'<('0) -$. &$0) /)B,$B.)2C) %)#'$%)/ ^(, 0'+-$%B)% 0, (%) 1,&$0$/$BC))>)%U)0) -).) ,/ ,+&(0'$ 3 &.)&)1',%&$ 0,/ -', -)&$/*B'#$   ·

b omecánica¡ Revista de

39

aplicaciones tecnológicas

Figura 7. Detalle del resumen del proyecto publicado en el apartado de Proyectos de la webdel IBV (www.ibv.org/proyectos).

Figura 8. Amaya Valdemoro, jugadora del Club de Baloncesto Ros Casares en el CAMOP(Centro de Análisis Electrónico de la Marcha de ORTOPRONO, una de las empresasparticipantes en el proyecto). Son numerosos los deportistas de elite atendidos en el CAMOP.

 A GRADECIMIENTOSProyecto financiado por: MINISTERIO DE ECONOMÍA, DIRECCIÓN GENERAL DE POLÍTICA DE LA PYME,PLAN DE CONSOLIDACIÓN Y COMPETITIVIDAD DE LA PYME 2001, proyecto ref: IMPYPA/2001/126,IMPLANTACIÓN DE NUEVOS PROCESOS DE DISEÑO Y CONSTRUCCIÓN DE ORTESIS PLANTARES A PARTIR DE TÉCNICAS AVANZADAS DE REGISTRO PRESUROMÉTRICO.

Empresas participantes: FARMACIA ALMUDEVER (Benifayó,Valencia), ORTOPEDIA ROBERTO (Ontinyent, València), ORTOPEDIA MÓNICA RUIZ (Almoradí,Alicante), ORTOPEDIA SAJARO S.L. (Benidorm, Alicante),ORTOPEDIA MÁXIMO DE MIGUEL (Valencia), ORGANIZACIÓN DE SERVICIOS ORTOPÉDICOS TOTALESS.L. (Valencia), ORTOPEDIA NIEVES APARICI ROSELLÓ (Alcoy, Alicante), ORTOPEDIA ROCIO CATALÁ MENERO (Vila-Real, Castellón).

Figura 9. Distribución provisional de las empresas participantes en la extensión del proyecto a nivel nacional.

Page 40: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 40/76

marca IBV

Licencias de uso concedidas a 31/12/02 

  .  .  .  .  .     P

     R

     O

     D

     U

     C

       T

      O

      S       .

       .

       .       .

       .

 ÁREA DE ACTIVIDAD

Implantes e Instrumental Quirúrgico

 Ayudas Técnicas para Personas con Discapacidad

Calzado

Material y Equipamiento para Deporte y Ocio

Mueble

TOTAL

- 2

134 8

31 36

22 7

13 1

200 54

MODALIDAD

CERTIFICACIÓN INNOVACIÓN

marca IBV

Page 41: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 41/76

 AYUDAS TÉCNICAS A NDADORES

PRODUCTOS:

 ANDADOR FIJOPLEGABLE

T.'H" /. 26$.)'%()A

gL 0, =(%'$ 0, ghhg

 ANDADOR DOBLE

FUNCIÓNT.'H" /. 26$.)'%()A

gL 0, =(%'$ 0, ghhg

E(1-/,% /)+ ,d'B,%#')+ 0,/ 9i6 -).) ")/"/2-.0; <)+)0)+ ,%/)+ %$.1)+ `Y5 5Y LMkS 3 `Y5 5YA97] LLLMMALV

AX 5/ ,&'^(,&)0$; /)+ '%+&.(##'$%,+ 3 ,/ )%@/'+'+ 0, .',+B$+ +$%#$..,#&$+D

AX 7( 0'+,c$ '%#$.-$.) /)+ #).)#&,.C+&'#)+ 3 -.,+&)#'$%,+

1C%'1)+ ,+&)</,#'0)+ -$. ,/ 9i6DAX 7(-,.)% /$+ ,%+)3$+ 0, )0,#()#'*% 0'1,%+'$%)/; 2(,.U)+ 0,

)#&'>)#'*%; ,+&)<'/'0)0; .,+'+&,%#') ,+&@&'#); 2)&'B) 30,2$.1)#'*% 0, /$+ -',+ 0, )-$3$D

AX !-$.&)% 0$#(1,%&)#'*% )0,#()0) .,/)&'>) ) 1)&,.')/,+D

ORTESISPRODUCTOS:

FAJA SEMIRRÍGIDA LUMBITEC

T.'H" /. 26$.)'%()AgL 0, =(%'$ 0, ghhg

ORTESIS DERODILLA 3 TEX

T.'H" /. 26$.)'%()AgL 0, =(%'$ 0, ghhg

E(1-/,% /)+ ,d'B,%#')+ 0,/ 9i6 -).) 2-$.0%0; <)+)0)+ ,% /)%$.1) `Y5 5Y LgSgP 3 ,% -.$#,0'1',%&$+ -.$-'$+ 0,/ 9i6V

AX 5/ ,&'^(,&)0$; /)+ '%+&.(##'$%,+ 3 ,/ )%@/'+'+ 0, .',+B$+ +$%#$..,#&$+D

AX 7( 0'+,c$ '%#$.-$.) /)+ #).)#&,.C+&'#)+ 3 -.,+&)#'$%,+1C%'1)+ ,+&)</,#'0)+ -$. ,/ 9i6D

AX 7(-,.)% /$+ ,%+)3$+ 0, .,+&.'##'*% 0, 1$>'/'0)0;,.B$%$1C); -.,+'$%,+ 0, #$%&)#&$; .,+'+&,%#') ,+&@&'#);

2)&'B) 3 .'B'0,UDAX !-$.&)% 0$#(1,%&)#'*% )0,#()0) .,/)&'>) ) 1)&,.')/,+D

3marca IBV

b omecánica¡ Revista de

39

IBV/Certificación

DATOS DE LA EMPRESA 

FORTA, S.L. Actividad: Fabricante de Ayudas TécnicasPolígono de Campollano -Parcela 10 -3 (02006) ALBACETETeléfono: 967.21.03.13 Fax: 967.24.84.11

DATOS DE LA EMPRESA 

ORLIMAN, S.L. Actividad: Desarrollo y fabricación de productos ortopédicos en serieCl. Norte Camí del Bony (esq. C nº 30) – Polígono Industrial de Catarroja46470 CATARROJA (Valencia)Teléfono: 96 126 63 23 - Fax: 96 126 62 18

Page 42: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 42/76

b omecánica¡ Revista de

39

MATERIAL Y EQUIPAMIENTODEPORTIVO

C ANASTAS

PRODUCTOS:

CANASTA DEBALONCESTO

TRASLADABLE ALTA COMPETICIÓN

T.'H" /. 26$.)'%()AgS 0, 2,<.,.$ 0, ghhP

G)<.'#)0) +,B_% %$.1) `Y5A 5Y LgNhVLMMk &'-$ L K1*>'/)(&$,+&)</,T #/)+, !D

5^('-$ 0, i![]YE57H] HF!7[!4!i[5 45 ![H! E]:85H9E9qY'0,%&'2'#)0$ -$. /) .,2,.,%#') i!:`5 2$.1)0$ -$.V

LD8/)%$+ 0, 1$%&)=, 3 ,&'^(,&)+ 0, )0>,.&,%#')DgD5+&.(#&(.) +$-$.&,D

A G)<.'#)0) ,% &(<$ ,+&.(#&(.)/ 0, )#,.$ 0, 0'>,.+$+-,.2'/,+ (%'0$+ ,%&., +C 3 .CB'0$+ 1,0')%&, #,/$+C)D

A [) <)+, +$-$.&, #$% #()&.$ 0'+#$+ 0, <)+, 0, #)(#?$-).) +( )-$3$ ,% -$+'#'*% 0, =(,B$; -).) +( &.)+/)0$//,>) .(,0)+ 0, 0'@1,&.$ ghh #$% .$0)1',%&$; <)%0) 0,.$0)0(.) 0, -$/'(.,&)%$; )+'1'+1$ /)+ 0,/)%&,.)+ +$%2'=)+ 3 /)+ &.)+,.)+ B'.)&$.')+ -).) 2)#'/'&). +( &.)+/)0$D

A i.)U$ ?$.'U$%&)/ 3 +$-$.&, 0, &)</,.$ ,+&@ 2)<.'#)0$ ,%&(<$ ,+&.(#&(.)/ 0$</,D [) #)%)+&) 0'+-$%, 0, (%$+.,+$.&,+ &,%+)0$+ -).) +( ,/,>)#'*% 1)%()/ #$% <)..) 0,+,B(.'0)0 &,/,+#*-'#) )%#/)0) )/ -$+&, 0,/)%&,.$ 3 &.)+,.$D

PDH)</,.$D

A 5/ &)</,.$ 0, =(,B$ '%#$.-$.) (% 1).#$ 1,&@/'#$ 0,.,2(,.U$ #$% ,%#)=, ,+-,#')/ -).) ,/ ).$; ,/ <.)U$?$.'U$%&)/; '%#$.-$.) <)..)+ &.)+,.)+ )%#/)0)+ )/ <.)U$-).) B().0). /) >,.&'#)/'0)0 3 ?$.'U$%&)/'0)0 0,/ &)</,.$D

QD!.$ <)+#(/)%&, 3 .,0D

A !.$ 2)<.'#)0$ ,% -,.2'/ 0, )#,.$ 0, )/&) .,+'+&,%#');#).,#, 0, )<,.&(.)+ +(-,.'$.,+ ) k 11 #$% 1(,//,+'%#$.-$.)0$+ ,% ,/ '%&,.'$. 0,/ #)=,&C%D 8.$&,##'$%,+)#$/#?)0)+ 0,+1$%&)</,+ 2.$%&)/,+ 3 /)&,.)/,+D

[$+ -.$#,0'1',%&$+ 0, ,%+)3$ +,B('0$+ +, #$..,+-$%0,% #$%/$+ #$%&,%'0$+ ,% /)+ %$.1)+V

AX `Y5A5Y LgNh 5^('-$+ 0, #)1-$+ 0, =(,B$D 5^('-$+ 0,<)/$%#,+&$D F,^('+'&$+ 2(%#'$%)/,+ 3 0, +,B(.'0)0u 1\&$0$+0, ,%+)3$D

AX `Y5A5Y LLNOAL 5^('-)1',%&$ 0, /)+ @.,)+ 0, =(,B$D 8).&,LV F,^('+'&$+ B,%,.)/,+ 0, +,B(.'0)0 3 1\&$0$+ 0, ,%+)3$D

IBV/Certificación

8).) ,>)/(). ,+&$+ #$%&,%'0$+ +, ?)% .,)/'U)0$ ,%+)3$+ 3#$%&.$/,+ -).) 0,&,.1'%).VA 4'1,%+'$%,+ 3 1)&,.')/,+DA F,+'+&,%#') 3 ,+&)<'/'0)0DA !#)<)0$+ 3 .',+B$+ 0, )&.)-)1',%&$+D

CANASTA DE BALONCESTO

MONOTUBOELEVABLE AL TECHO.

T.'H" /. 26$.)'%()AgS 0, 2,<.,.$ 0, ghhP

G)<.'#)0) +,B_% %$.1)`Y5A 5Y LgNhVLMMk &'-$ PK-/,B)</,T 3 #/)+, !D

5^('-$ 0, i![]YE57H]:]Y]H`i] 5[56!i[5 ![H5Es] '0,%&'2'#)0$ -$./) .,2,.,%#') i!:]Y 2$.A1)0$ -$.V

LD8/)%$+ 0, 1$%&)=, 3 ,&'^(,&)+ 0, )0>,.&,%#')DgD5+&.(#&(.) +$-$.&,D

A G)<.'#)0) ,% &(<$ ,+&.(#&(.)/ 0, )#,.$; #$%+&) 0, (%1@+&'/ #,%&.)/ #()0.)0$ #$% &(<$ &,/,+#*-'#$ -).) /)+(=,#'*% 3 .,B(/)#'*% 0,/ &)</,.$D

A 7$-$.&,+ /)&,.)/,+ )&$.%'//)0$+ )/ 1@+&'/ #,%&.)/ -).)+(=,#'*% 0, /$+ #)</,+ 0, )#,.$ #$/$#)0$+ ,% ,+&.(#&(.),d'+&,%&, 0,/ &,#?$ ^(,0)%0$ /) #)%)+&) '%1*>'/ ) /))/&(.) 0, =(,B$D

PDH)</,.$D

A 5/ &)</,.$ 0, =(,B$ '%#$.-$.) (% 1).#$ 1,&@/'#$ 0,.,2(,.U$ #$% ,%#)=, ,+-,#')/ -).) ,/ ).$; ,/ <.)U$?$.'U$%&)/; '%#$.-$.) <)..)+ &.)+,.)+ )%#/)0)+ )/ <.)U$

-).) B().0). /) >,.&'#)/'0)0 3 ?$.'U$%&)/'0)0 0,/ &)</,.$DQD!.$ <)+#(/)%&, 3 .,0D

A !.$ 2)<.'#)0$ ,% -,.2'/ 0, )#,.$ 0, )/&) .,+'+&,%#');#).,#, 0, )<,.&(.)+ +(-,.'$.,+ ) k 11 #$% 1(,//,+'%#$.-$.)0$+ ,% ,/ '%&,.'$. 0,/ #)=,&C%D 8.$&,##'$%,+)#$/#?)0)+ 0,+1$%&)</,+ 2.$%&)/,+ 3 /)&,.)/,+D

[$+ -.$#,0'1',%&$+ 0, ,%+)3$ +,B('0$+ +, #$..,+-$%0,% #$%/$+ #$%&,%'0$+ ,% /)+ %$.1)+V

AX `Y5A5Y LgNh 5^('-$+ 0, #)1-$+ 0, =(,B$D 5^('-$+ 0,<)/$%#,+&$D F,^('+'&$+ 2(%#'$%)/,+ 3 0, +,B(.'0)0u1\&$0$+ 0, ,%+)3$D

AX `Y5A5Y LLNOAL 5^('-)1',%&$ 0, /)+ @.,)+ 0, =(,B$D 8).&,LV F,^('+'&$+ B,%,.)/,+ 0, +,B(.'0)0 3 1\&$0$+ 0, ,%+)3$D

0 marca IBV

Page 43: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 43/76

AX `Y5A5Y LLNOAL 5^('-)1',%&$ 0, /)+ @.,)+ 0, =(,B$D 8).&,LV F,^('+'&$+ B,%,.)/,+ 0, +,B(.'0)0 3 1\&$0$+ 0, ,%+)3$D

8).) ,>)/(). ,+&$+ #$%&,%'0$+ +, ?)% .,)/'U)0$ ,%+)3$+ 3#$%&.$/,+ -).) 0,&,.1'%).VA 4'1,%+'$%,+ 3 1)&,.')/,+DA F,+'+&,%#') 3 ,+&)<'/'0)0DA !#)<)0$+ 3 .',+B$+ 0, )&.)-)1',%&$+D

CANASTA ABATIBLE A PARED.

T.'H" /. 26$.)'%()AgS 0, 2,<.,.$ 0, ghhP

G)<.'#)0) +,B_% %$.1) `Y5A 5Y LgNhVLMMk &'-$ Q K2'=) )1(.$ $ -).,0T 3 #/)+, ED

5^('-$ 0, <)/$%#,+&$ &.)+/)0)</, 0, )/&) #$1-,&'#'*%'0,%&'2'#)0$ -$. /) .,2,.,%#') i!8!F 2$.1)0$ -$.V

LD8/)%$+ 0, 1$%&)=, 3 ,&'^(,&)+ 0, )0>,.&,%#')D

gD5+&.(#&(.) +$-$.&,D

A G)<.'#)0) ,% &(<$ 0, )#,.$; #$% ,+&.(#&(.) ?$.'U$%&)/

-).) +$-$.&, 0, &)</,.$ #$% &'.)%&,+ &.)+,.$+ )%#/)0$+ ),+&.(#&(.) -.'%#'-)/ 3 +(=,&$+ ) -).,0; .,B(/)</,+1,0')%&, .$+#)+ %'>,/)0$.)+D

PDH)</,.$D

A 5/ &)</,.$ 0, =(,B$ '%#$.-$.) (% 1).#$ 1,&@/'#$ 0,.,2(,.U$ #$% ,%#)=, ,+-,#')/ -).) ,/ ).$; ,/ <.)U$?$.'U$%&)/; '%#$.-$.) <)..)+ &.)+,.)+ )%#/)0)+ )/ <.)U$-).) B().0). /) >,.&'#)/'0)0 3 ?$.'U$%&)/'0)0 0,/ &)</,.$D

QD!.$ <)+#(/)%&, 3 .,0D

A !.$ 2)<.'#)0$ ,% -,.2'/ 0, )#,.$ 0, )/&) .,+'+&,%#');#).,#, 0, )<,.&(.)+ +(-,.'$.,+ ) k 11 #$% 1(,//,+'%#$.-$.)0$+ ,% ,/ '%&,.'$. 0,/ #)=,&C%D 8.$&,##'$%,+)#$/#?)0)+ 0,+1$%&)</,+ 2.$%&)/,+ 3 /)&,.)/,+D

[$+ -.$#,0'1',%&$+ 0, ,%+)3$ +,B('0$+ +, #$..,+-$%0,% #$%/$+ #$%&,%'0$+ ,% /)+ %$.1)+V

AX `Y5A5Y LgNh 5^('-$+ 0, #)1-$+ 0, =(,B$D 5^('-$+ 0,<)/$%#,+&$D F,^('+'&$+ 2(%#'$%)/,+ 3 0, +,B(.'0)0u 1\&$0$+0, ,%+)3$D

AX `Y5A5Y LLNOAL 5^('-)1',%&$ 0, /)+ @.,)+ 0, =(,B$D 8).&,LV F,^('+'&$+ B,%,.)/,+ 0, +,B(.'0)0 3 1\&$0$+ 0, ,%+)3$D

8).) ,>)/(). ,+&$+ #$%&,%'0$+ +, ?)% .,)/'U)0$ ,%+)3$+ 3#$%&.$/,+ -).) 0,&,.1'%).VA 4'1,%+'$%,+ 3 1)&,.')/,+DA F,+'+&,%#') 3 ,+&)<'/'0)0DA !#)<)0$+ 3 .',+B$+ 0, )&.)-)1',%&$+D

4marca IBV

b omecánica¡ Revista de

39

IBV/Certificación

8).) ,>)/(). ,+&$+ #$%&,%'0$+ +, ?)% .,)/'U)0$ ,%+)3$+ 3#$%&.$/,+ -).) 0,&,.1'%).VA 4'1,%+'$%,+ 3 1)&,.')/,+DA F,+'+&,%#') 3 ,+&)<'/'0)0DA !#)<)0$+ 3 .',+B$+ 0, )&.)-)1',%&$+D

CANASTA DE BALONCESTOMULTITUBO O CELOSÍA.

T.'H" /. 26$.)'%()AgS 0, 2,<.,.$ 0, ghhP

G)<.'#)0) +,B_% %$.1) `Y5A 5YLgNhVLMMk &'-$ S K,/,>)</, )&,#?$T 3 #/)+, !D

5^('-$ 0, i![]YE57H] '0,%&'2'A#)0$ -$. /) .,2,.,%#') i!:`[2$.1)0$ -$.V

LD8/)%$+ 0, 1$%&)=, 3 ,&'^(,&)+0, )0>,.&,%#')D

gD5+&.(#&(.) +$-$.&,D

A G)<.'#)0) ,% &(<$ ,+&.(#&(.)/

0, )#,.$; #$%+&) 0, (%),+&.(#&(.) 0,/)%&,.) >,.&'#)/&'-$ #,/$+C) ^(, ,% /) -).&,+(-,.'$. 0'+-$%, 0, -(%&$ 0,B'.$ -).) -,.1'&'. +( -/,B)0$;,% /) -).&, '%2,.'$. 0'+-$%,0, /$+ +$-$.&,+ -).) +(=,#'*%3 .,B(/)#'*% 0,/ &)</,.$; /),+&.(#&(.) &.)+,.) +, #$/$#) ,% 0')B$%)/ 3 +, 0'>'0, ,% 0$+-).&,+; -/,B)0$ ?)#') ,/ '%&,.'$. 1,0')%&, <'+)B.)+'%&,.1,0')+ 3 -(%&$ 0, B'.$ +(-,.'$.; ^(,0) /) #)%)+&)?$.'U$%&)/ .,+-,#&$ )/ &,..,%$ 0, =(,B$ (%) >,U .,#$B'0)D

PDH)</,.$D

A 5/ &)</,.$ 0, =(,B$ '%#$.-$.) (% 1).#$ 1,&@/'#$ 0,

.,2(,.U$ #$% ,%#)=, ,+-,#')/ -).) ,/ ).$; ,/ <.)U$?$.'U$%&)/; '%#$.-$.) <)..)+ &.)+,.)+ )%#/)0)+ )/ <.)U$-).) B().0). /) >,.&'#)/'0)0 3 ?$.'U$%&)/'0)0 0,/ &)</,.$D

QD!.$ <)+#(/)%&, 3 .,0D

A !.$ 2)<.'#)0$ ,% -,.2'/ 0, )#,.$ 0, )/&) .,+'+&,%#');#).,#, 0, )<,.&(.)+ +(-,.'$.,+ ) k 11 #$% 1(,//,+'%#$.-$.)0$+ ,% ,/ '%&,.'$. 0,/ #)=,&C%D 8.$&,##'$%,+)#$/#?)0)+ 0,+1$%&)</,+ 2.$%&)/,+ 3 /)&,.)/,+D

[$+ -.$#,0'1',%&$+ 0, ,%+)3$ +,B('0$+ +, #$..,+-$%0,% #$%/$+ #$%&,%'0$+ ,% /)+ %$.1)+V

AX `Y5A5Y LgNh 5^('-$+ 0, #)1-$+ 0, =(,B$D 5^('-$+ 0,<)/$%#,+&$D F,^('+'&$+ 2(%#'$%)/,+ 3 0, +,B(.'0)0u 1\&$0$+0, ,%+)3$D

Page 44: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 44/76

b omecánica¡ Revista de

39

IBV/Certificación

PORTERÍASPRODUCTOS:

PORTERÍAS DEBALONMANO

T.'H" /. 26$.)'%()AgS 0, 2,<.,.$ 0, ghhP

G)<.'#)0) +,B_% %$.1)`Y5A 5Y NQMVLMMS &'-$ !yLV LMMk H'-$ g !(&$,+&)</,+D

8$.&,.C) 0, <)/$%1)%$ '0,%&'2'#)0) -$. /) .,2,.,%#') i:HF72$.1)0) -$.V

LD8/)%$+ 0, 1$%&)=, 3 ,&'^(,&)+ 0, )0>,.&,%#')D

gD5+&.(#&(.) +$-$.&,D

A G)<.'#)0) #$% -,.2'/ ,% &(<$ ,+&.(#&(.)/ 0, )#,.$ $ ,%-,.2'/ ,d&.(+'$%)0$ 0, )/(1'%'$ #$% .)%(.)+ ,+-,#')/,+-).) (<'#)#'*% 0, B)%#?$+ 0, -$/')1'0)D 4'1,%+'$%,+0,/ -,.2'/ 0, khbkhD ).^('//$+ &.)+,.$+ -).) +(=,#'*% 0, /).,0 3 #$% B)%#?$+ 0, -$/')1'0) )%&'/,+'*%D

PD`%'$%,+ 3 B)%#?$+ 0, .,0D

A `%'$%,+ ,%&., /).B(,.$ 3 -$+&,+ /)&,.)/,+ ,2,#&()0$+

1,0')%&, ,+#()0.)+ 0, .,2(,.U$ )&$.%'//)0)+D !.^('//$+&.)+,.$+ -).) +(=,#'*% 0, /) .,0 3 #$% B)%#?$+ 0,-$/')1'0) )%&'/,+'*%D

QD!%#/)=,D

A 8',U) 0, </$^(,$ -).) )%#/). )/ -)>'1,%&$ 3 ^(,0)+(=,&$ ,/ ).^('//$ &.)+,.$ '1-'0',%0$ +( >(,/#$D

[$+ -.$#,0'1',%&$+ 0, ,%+)3$ +,B('0$+ +, #$..,+-$%0,% #$%/$+ #$%&,%'0$+ ,% /)+ %$.1)+V

AX `Y5A5Y NQM 5^('-$+ 0, #)1-$+ 0, =(,B$D 8$.&,.C)+ 0,<)/$%1)%$D F,^('+'&$+ 2(%#'$%)/,+ 3 0, +,B(.'0)0u1\&$0$+ 0, ,%+)3$D

AX `Y5A5Y LLNOAL 5^('-)1',%&$ 0, /)+ @.,)+ 0, =(,B$D 8).&,

LV F,^('+'&$+ B,%,.)/,+ 0, +,B(.'0)0 3 1\&$0$+ 0, ,%+)3$D

8).) ,>)/(). ,+&$+ #$%&,%'0$+ +, ?)% .,)/'U)0$ ,%+)3$+ 3#$%&.$/,+ -).) 0,&,.1'%).V

A 4'1,%+'$%,+ 3 1)&,.')/,+DA F,+'+&,%#') 3 ,+&)<'/'0)0DA !#)<)0$+ 3 .',+B$+ 0, )&.)-)1',%&$+D

POSTESPRODUCTOS:

POSTES DEBALONVOLEA 

T.'H" /. 26$.)'%()AgS 0, 2,<.,.$ 0, ghhP

G)<.'#)0$+ +,B_% %$.1)`Y5A 5Y LgNLVLMMk &'-$ LK#$% #)=,&'%,+; >).'//)+ 3 #$%-.$&,##'*% 0, /$+ -$+&,+TD

5^('-$ 0, i)/$%>$/,) '0,%A&'2'#)0$ -$. /) .,2,.,%#')iH66] 2$.1)0$ -$.V

LD8/)%$+ 0, 1$%&)=, 3,&'^(,&)+ 0, )0>,.&,%#')D

gD5+&.(#&(.) +$-$.&,D

A 8$+&,+ #$%+&.('0$+ ,%-,.2'/ .,0$%0$ #$% >)C%)1,&@/'#) -).) 2'=)#'*%)/ -)>'1,%&$D

PDF,B(/)#'*% 0, .,0D

A F,B(/)#'*% 0, /)&,%+'*% .,#&'/C%,) 0, /).,0 1,0')%&, &,%+$.1)%()/ 0, #.,1)//,.)D

QD8.$&,##'*%D

A 8.$&,##'*% )#$/#?)0) ,% &$0$ +( -,.C1,&.$ ?)+&) (%))/&(.) 0, g 1,&.$+D

[$+ -.$#,0'1',%&$+ 0, ,%+)3$ +,B('0$+ +, #$..,+-$%0,% #$%/$+ #$%&,%'0$+ ,% /)+ %$.1)+V

AX `Y5A5Y LgNL 5^('-$+ 0, #)1-$+ 0, =(,B$D 5^('-$+ 0,

<)/$%>$/,)D F,^('+'&$+ 2(%#'$%)/,+ 3 0, +,B(.'0)0u 1\&$0$+0, ,%+)3$D

AX `Y5A5Y LLNOAL 5^('-)1',%&$ 0, /)+ @.,)+ 0, =(,B$D 8).&,LV F,^('+'&$+ B,%,.)/,+ 0, +,B(.'0)0 3 1\&$0$+ 0, ,%+)3$D

8).) ,>)/(). ,+&$+ #$%&,%'0$+ +, ?)% .,)/'U)0$ ,%+)3$+ 3#$%&.$/,+ -).) 0,&,.1'%).V

A 4'1,%+'$%,+ 3 1)&,.')/,+DA F,+'+&,%#') 3 ,+&)<'/'0)0DA !#)<)0$+ 3 .',+B$+ 0, )&.)-)1',%&$+D

2 marca IBV

Page 45: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 45/76

4marca IBV

b omecánica¡ Revista de

39

IBV/Certificación

POSTES DE TENIS

T.'H" /. 26$.)'%()AgS 0, 2,<.,.$ 0, ghhP

G)<.'#)0$+ +,B_% %$.1)5Y LSLhVLMMO &'-$ L K+'%.,B(/)0$. #,%&.)/ 0, /) .,03 +'% -$+&,+ 0, '%0'>'A0()/,+TD

5^('-$ 0, H,%'+ '0,%&'2'#)0$-$. /) .,2,.,%#') iH6H52$.1)0$ -$.V

LD8/)%$+ 0, 1$%&)=, 3,&'^(,&)+ 0, )0>,.&,%#')D

gD5+&.(#&(.) +$-$.&,D

A 8$+&,+ 2)<.'#)0$+ ,% -,.2'/ .,0$%0$ #$% >)C%) 1,&@/'#)-).) 2'=)#'*% )/ -)>'1,%&$D

QDF,B(/)#'*% 0, .,0D

A 4'+-$%, 0, ,%B)%#?,+ /)&,.)/,+ -).) +(=,#'*% 0, /) .,0DH,%+)0$ .,#&'/C%,$ 1,0')%&, &,%+$. 1)%()/ 0,

#.,1)//,.)D

[$+ -.$#,0'1',%&$+ 0, ,%+)3$ +,B('0$+ +, #$..,+-$%0,% #$%/$+ #$%&,%'0$+ ,% /)+ %$.1)+V

AX `Y5A5Y LSLh 5^('-$+ 0, #)1-$+ 0, =(,B$D 5^('-$+ 0,&,%'+D F,^('+'&$+ 2(%#'$%)/,+ 3 0, +,B(.'0)0u 1\&$0$+ 0,,%+)3$D

AX `Y5A5Y LLNOAL 5^('-)1',%&$ 0, /)+ @.,)+ 0, =(,B$D 8).&,LV F,^('+'&$+ B,%,.)/,+ 0, +,B(.'0)0 3 1\&$0$+ 0, ,%+)3$D

8).) ,>)/(). ,+&$+ #$%&,%'0$+ +, ?)% .,)/'U)0$ ,%+)3$+ 3#$%&.$/,+ -).) 0,&,.1'%).VA 4'1,%+'$%,+ 3 1)&,.')/,+DA F,+'+&,%#') 3 ,+&)<'/'0)0D

A !#)<)0$+ 3 .',+B$+ 0, )&.)-)1',%&$+D

MUEBLESILLAS

PRODUCTOS:

Modelo BARCELONA T.'H" /. U6$.)'%()A

LQ 0, ,%,.$ 0, ghhP

Modelo ROMA 

T.'H" /. U6$.)'%()ALQ 0, ,%,.$ 0, ghhP

[) ,1-.,+) !.&,+)%$+ 7'//,.$+; 7D[D ?) +$1,&'0$ +(+ +'//)+-).) -,.+$%)+ 1)3$.,+ 1$0,/$+ i).#,/$%) 3 F$1) ) ,%+)3$+0, )0,#()#'*% 5.B$%*1'#); 0, `+)<'/'0)0 3 0, 7,B(.'0)0.,)/'U)0$+ ,% ,/ 9i6D 4'#?$+ ,%+)3$+ ?)% +'0$ 0'+,c)0$+ -).))+,B(.). (%) (&'/'U)#'*% #$%2$.&)</,; +)/(0)</, 3 +'% .',+B$+-$. -).&, 0, /$+ (+().'$+D

DATOS DE LA EMPRESA 

TALLERES PALAU TORDERA, S.A. Actividad: Fabricantes de equipamiento deportivoPolígono Industrial Molí de les Planes C/ Fonc de Bocs, s/n (08470)Sant Celoni (Barcelona)Teléfono: 93.867.37.42 - Fax: 93.867.43.62

Page 46: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 46/76

b omecánica¡ Revista de

39

IBV/Certificación

 A RMARIOSPRODUCTO:

Modelo BENIDORM

T.'H" /. U6$.)'%()ALQ 0, ,%,.$ 0, ghhP

[) ,1-.,+) !.&,+)%$+ 7'//,.$+; 7D[D ?) +$1,&'0$ +( ).1).'$-).) -,.+$%)+ 1)3$.,+ 1$0,/$ i,%'0$.1 ) ,%+)3$+ 0,)0,#()#'*% 5.B$%*1'#); 0, `+)<'/'0)0 3 0, 7,B(.'0)0.,)/'U)0$+ ,% ,/ 9i6D 4'#?$+ ,%+)3$+ ?)% +'0$ 0'+,c)0$+ -).))+,B(.). (%) (&'/'U)#'*% #$%2$.&)</,; +)/(0)</, 3 +'% .',+B$+

-$. -).&, 0, /$+ (+().'$+D

MESAS

PRODUCTOS:

Modelo: ROMA 

T.'H" /. U6$.)'%()V

LQ 0, ,%,.$ 0, ghhP

Modelo BARCELONA 

T.'H" /. U6$.)'%()VLQ 0, ,%,.$ 0, ghhP

Modelo ALICANTE

T.'H" /. U6$.)'%()VLQ 0, ,%,.$ 0, ghhP

[) ,1-.,+) !.&,+)%$+ 7'//,.$+; 7D[D ?) +$1,&'0$ +(+ 1,+)+-).) -,.+$%)+ 1)3$.,+ 1$0,/$+ F$1); i).#,/$%) 3 !/'#)%&,) ,%+)3$+ 0, )0,#()#'*% 5.B$%*1'#); 0, `+)<'/'0)0 3 0,

7,B(.'0)0 .,)/'U)0$+ ,% ,/ 9i6D 4'#?$+ ,%+)3$+ ?)% +'0$0'+,c)0$+ -).) )+,B(.). (%) (&'/'U)#'*% #$%2$.&)</,;+)/(0)</, 3 +'% .',+B$+ -$. -).&, 0, /$+ (+().'$+D

4 marca IBV

DATOS DE LA EMPRESA 

 ARTESANOS SILLEROS, S.L. Actividad: Fabricación sobre pedido de reproducciones de estilo o de diseño de altadecoración, en sillones, taburetes, banquetas, camas y pequeños muebles. Avda. Acequia Real del Júcar, s/n (46460) Silla (Valencia)Teléfono: 96.120.05.69 - Fax: 96.121.25.78

1999 ESPAÑATitular de la Marca Gráfica para lasclases: 10 (Aparatos e instrumentosquirúrgicos, médicos, dentales y veterinarios, miembros, ojos y dientesartificiales; artículos ortopédicos;material de sutura); 12 (sillas de ruedas),20 (Muebles), 25 (calzado),28 (artículos de gimnasia y deporte) y 42 (servicios de I+D) ante la OficinaEspañola de Patentes y Marcas.

2001 MÉXICOLa Marca IBV protegida en Méxicopara la clase 25.

2002 UNIÓN EUROPEA La Marca IBV protegida en todos lospaíses comunitarios para las clases:10, 12, 20 y 25.

. . . . . I N T E R N A    C   I  O

    N

     A

       L

     I

     Z

     A

     C

     I

       Ó

     N

  .

  .

  .

  .

  .marca IBV

Page 47: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 47/76

44

b omecánica¡ Revista de

39

asociación IBV

   S   O   C   I   O   S   N   U

   M   E   R   A   R   I   O   S

5/ >)0$%$#$2 /.V%24.'3)%'" /. @"!.)'%";#$1$ !+$#')#'*% +'% l%'1$0, [(#.$; ,+&@ '%&,B.)0$-$. ,1-.,+)+; -$.

#$/,#&'>$+ ,1-.,+).')/,+;-.$2,+'$%)/,+ 3 0, (+().'$+;3 -$. $.B)%'+1$+ 0, /))01'%'+&.)#'*% -_</'#)'%&,.,+)0$+ ,% )-.$>,#?)./$+ #$%$#'1',%&$+#',%&C2'#$+ 3 &\#%'#$+-.$#,0,%&,+ 0,/ #)1-$ 0,/) i'$1,#@%'#) -).)'1-(/+). /) '%%$>)#'*%&,#%$/*B'#) )/ +,.>'#'$ 0,/$+ '%&,.,+,+ +$#')/,+;,#$%*1'#$+; ,1-.,+).')/,+3 -.$2,+'$%)/,+D

E$1$ .,#$%$#'1',%&$ ) +(0,#'+'>) #$%&.'<(#'*% ,% /)$.',%&)#'*% 3)-.$>,#?)1',%&$ 0, /)+)#&'>'0)0,+ ^(, 0,+)..$//),/ 9i6; ,% ,+&) +,##'*% 0,F,>'+&) 0, i'$1,#@%#').,#$B,1$+ (%) 1(,+&.)+'B%'2'#)&'>) 0, 0'#?)+,1-.,+)+ K+$#'$+%(1,.).'$+T 3 ,%&'0)0,+K+$#'$+ #$/,#&'>$+TD

  S  O  C  I  O  S  N  U  M  E  R  A  R  I  O  S

>

Page 48: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 48/76

>

b omecánica¡ Revista de

39

asociación IBV

Page 49: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 49/76

4

b omecánica¡ Revista de

39

asociación IBV

>

Page 50: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 50/76

8

>

b omecánica¡ Revista de

39

asociación IBV

  S  O  C  I  O  S  C  O

  L  E  C  T  I  V  O  S

 Andalucia Prevención de RiesgosLaborales S.L

N

Page 51: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 51/76

4

b omecánica¡ Revista de

39

asociación IBV

Cómo asociarse:

http://www ibv org/asociarse

Para solicitar su adhesión:

socio@ibv upv es

Listado de socios:

http://www ibv org

!

 Asociación Españolade Esclerosis Múltiplede Ciudad Real.

 Asociación de fabricantes decalzado especial para plantillas

y corrector de Villena.Federació Territorial Valencianade Muntanyisme (FTVM)Real Federación Españolade Atletismo.

W

X

P

N

Page 52: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 52/76

0

b omecánica¡ Revista de

39

asociación IBV

  N  O  T  I  C  I  A  S

  D  E  L  O  S

  S  O  C  I  O  S  I  B  V

F,>'+&) 0,i'$1,#@%'#) -$%,+(+ -@B'%)+ )0'+-$+'#'*% 0, /)+,%&'0)0,+

)+$#')0)+ -).)#$1(%'#). )/#$/,#&'>$ 0,+(+#.'-&$.,+)#$%&,#'1',%&$+.,/)#'$%)0$+ #$%+( )#&'>'0)0 3&.)3,#&$.')-.$2,+'$%)/ 3,1-.,+).')/D

7' ,+&@'+ '%&,.,+)0$+;+*/$ )/B(%)+#$%+'0,.)#'$%,+V [)

%$&'#') 0,<,.@ &,%,.(%) ,d&,%+'*% %(%#)+(-,.'$. ) /)+ Lhh-)/)<.)+ 3 +('%+,.#'*% ,% /) .,>'+&)+, ?).@ 0, )#(,.0$ )/$.0,% 0, //,B)0)D [)'%#/(+'*% 0, '1@B,%,++,.@ -$+'</, +*/$#()%0$ ?)3) ,+-)#'$0'+-$%'</,D 5+-,.)1$+>(,+&.)+ %$&'#')+K'<>~'<>D(->D,+TD

P ARTICIPACIÓN DE A DAPTING EN

EL DESARROLLO DE LA SECCIÓN

DE TRÁFICO DE LA WEB DEL

 A  YUNTAMIENTO DE V  ALENCIA 

!0)-&'%B ?) #$/)<$A.)0$ ,% ,/ 0'+,c$ 0,/

 I2.$%&A,%0J 0, ,+&,%(,>$ '%+&.(1,%&$

^(, -(,+&$ )/ )/#)%#, 0, &$0$+ /$+ #'(0)0)%$+ )&.)>\+ 0, '%&,.%,& 1,=$.) ,d&.)$.0'%).')1,%&, /)-$+'<'/'0)0 0, +)<,. w$% /'%,p #(@/ ,+ ,/ ,+&)0$ 0,/&.@2'#$ ,% /) #'(0)0 ) &.)>\+ 0, /)+ Ohh #@1).)+'%+&)/)0)+ -$. &$0) /) #'(0)0D

[) -@B'%) v,< 0, '%2$.1)#'*% +$<., ,/ &.@2'#$;/$#)/'U)0) ,% /) -.$-') -$.&)0) 0, /) v,<1(%'#'-)/ <)=$ ,/ ,-CB.)2, 0, I$-37%'2J; $2.,#,&)1<'\% '%2$.1)#'*% .,/)#'$%)0) #$% ,/

&.)%+-$.&, -_</'#$; )-).#)1',%&$+; #)..'/ <'#' ,'%#/(+$ )#,.#) 0, /)+ '%#'0,%#')+ ,% (%0,&,.1'%)0$ '&'%,.).'$; &)/,+ #$1$ 2,+&,=$+;$<.)+; #$.&,+ 0, #)//,+ $ B._)+D

G(, -.,+,%&)0) ,% (%) .(,0) 0, -.,%+) ,% /)^(, -).&'#'-).$% /$+ #$%#,=)/,+ }$.B, i,//>,.; 0,E'.#(/)#'*% 3 H.)%+-$.&,+; 3 6'#,%&, 9B()/;E$%#,=)/ 0, !01'%'+&.)#'*% Z,%,.)/D

5% -)/)<.)+ 0,/ E$%#,=)/ 0, E'.#(/)#'*% 3H.)%+-$.&,+ I1.' !(46"6"+.' 6% I",%+!(" ="+ "

 -.6%# "!!%6%# " 4+" 6% ,"' 0%8.#%' -G*(+"' J%:

6%, 04+6. '.:#% (+;.#0"!(E+ 6% $#G;(!.DJ 

:@+ '%2$.1)#'*% ,%V RRRF"E$25B"!.)'%"F.0S$-"7%'2

EL SERVICIO DE D AÑO CEREBRAL

PARTICIPA EN LA ORGANIZACIÓN

DE UN CONGRESO INTERNACIONAL

( A TRAVÉS DE INTERNET)

5/ 7,.>'#'$ 0, 4)c$E,.,<.)/ 0,/ s$+-'&)/Y97! 6)/,%#') )/ :).;/) `%'>,.+'0)0 0, /)[)B(%); ,/ E,%&., 0,F\)0)-&)&'$% [(#',A

i.(%,)( 0, E)%)0@ 3 F,>'+&) 0, Y,(.$/$BC)#$%>$#)% ,/ 99 E$%B.,+$ 9%&,.%)#'$%)/ 0,Y,(.$-+'#$/$BC) ,% 9%&,.%,&; ^(, &,%0.@ /(B).,%&., ,/ L 3 PL 0, 1)3$ 0, ghhPD

5/ #$%B.,+$ &.)&) 0, ?)#,. -$+'</, ,/,%.'^(,#'1',%&$ 1(&($ 3 /) 1,=$.) 0, /)2$.1)#'*% 0, /$+ -.$2,+'$%)/,+ 0, /)Y,(.$-+'#$/$BC); ,+-,#')/1,%&, 0, #()%&$+ +,,%#(,%&.)% )'+/)0$+ $ .,+'0,% ,% /(B).,+ #$%1,%$+ $-$.&(%'0)0,+ 0, 2$.1)#'*% #$%&'%()0)D5/ E$1'&\ 0, s$%$. 0,/ E$%B.,+$ ,+&@ -.,+'0'$-$. 7: /) F,'%)D

!"   #!$%&'   %!#$'"()*#' +!"   #,"-,+'

+!  ,".,$/, ,0&! /1/ 21!&%,/

5/ 0C) gL 0,2,<.,.$ +, '%)(B(.*,/ E,%&.$ H,#%$/*A

B'#$ 0,/ E)/U)0$ 0, !/1)%+) K!/<)#,&,T; ,% (%)+'%+&)/)#'$%,+ #$%+&.('0)+ ,% ,/ -$/CB$%$'%0(+&.')/ -$. '%'#')&'>) 0, /) !+$#')#'*% 0,G)<.'#)%&,+ 0, E)/U)0$; #$% ,/ )-$3$ 0,/!3(%&)1',%&$ 3 /) 2'%)%#')#'*%; ,% /) 1)3$.-).&, 0,/ #$+&,; 0, /) E$%+,=,.C) 0, E',%#') 3H,#%$/$BC) 0, /) }(%&) 0, E$1(%'0)0,+ 0,E)+&'//)A[) :)%#?)D

5/ E,%&.$ H,#%$/*B'#$ -.,&,%0, #$%>,.&'.+, ,% (%/)<$.)&$.'$ -).) ,/ )>)%#, 0, /)+ &\#%'#)+ 0,-.$0(##'*% 3 -).) /) 2$.1)#'*% 0, /$+&.)<)=)0$.,+; 2(%0)1,%&)/1,%&, ,% ,/ #)/U)0$;

0)0$ ,/ -.,0$1'%'$ 0, ,+&, +,#&$. ,% /),#$%$1C) )/1)%+,c); )(%^(, ,+&).@ )<',.&$ )&$0) /) '%0(+&.') 0, /) -.$>'%#')D

5% ,/ _/&'1$ -/,%$ +, )-.$<* ,/ #$%>,%'$ -$. ,/^(, ,/ !3(%&)1',%&$ #,0, ,/ ,0'2'#'$ ) !945E!;/) !+$#')#'*% -).) /) 9%%$>)#'*% 3 4,+)..$//$ 0,/7,#&$. 0,/ E)/U)0$; ^(, +, ,%#).B).@ 0, /)B,+&'*% 0,/ E,%&.$ H,#%$/*B'#$D

5/ -.,+'0,%&, 0, !945E!; !%&$%'$ [*-,U;0,+&)#)<) ^(, &$0$ ,/ 0,+)..$//$ 0, /) '0,) ?)+'0$ 2.(&$ 0,/ ,+&(0'$ 3 0,/ #$%+,%+$ 0, /)+ &.,+-).&,+ '1-/'#)0)+; ,1-.,+).'$+; !3(%&)1',%&$ 3}(%&)D [*-,U ,d-/'#)<) ̂ (,; ) 2)/&) 0, /$+ _/&'1$+

.,&$^(,+; /)+ '%+&)/)#'$%,+ ,+&@% 2(%#'$%)%0$ 3)-.@#&'#)1,%&, )/ Lhhf 3 +(<.)3)<) ^(, )(% +'%&,%,. ,/ ,0'2'#'$; ,/ E,%&.$ H,#%$/*B'#$ //,>) &.,+)c$+ 0,+)..$//)%0$ )#&'>'0)0,+; /$ ^(, /, ?)#$%>,.&'0$ ,% ,/ ̂ (, 1@+ -.$3,#&$+ ?) -(,+&$ ,%1).#?) 0, #()%&$+ ,d'+&,% ,% E)+&'//)A[):)%#?)D

ORLIMAN PRESENTA SUS NUEVAS

PLANTILLAS EXTRAFINAS

FORRADAS SOFY -PLANT FINE

[)+ %(,>)+ -/)%&'//)+

,d&.)2'%)+ 7]GeA8[!YHG9Y5; #$%=(B)% &$0)+/)+ -.$-',0)0,+ 0, /)+-/)%&'//)+ 0, +'/'#$%)7$23A8/)%& ; -,.$ #$%

/) >,%&)=) 0, ^(, ,+&@% 2)<.'#)0)+ #$% (%)+'/'#$%) ,d&.)2'%) 2/,d'</,; /$ ^(, -,.1'&, (%))0)-&)#'*% ,% /) B.)% 1)3$.C) 0,/ #)/U)0$0,<'0$ ) +( 1,%$. ,+-,+$.D

[)+ -/)%&'//)+ ,+&@% 2$..)0)+ #$% &,='0$?'-$)/,.B\%'#$ ,% -$/'\+&,. ^(, '1-'0, ,/#.,#'1',%&$ <)#&,.')/D

Page 53: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 53/76

5

b omecánica¡ Revista de

39

asociación IBV

[)+ -/)%&'//)+ $2.,#,% +$-$.&,-).) ,/ -', 3 0,+#).B)% /)+.,B'$%,+ +,%+'</,+ ,% /)-).&, 0,/)%&,.) 0,/ -', 3 ,%

/) U$%) 0,/ &)/*%D9%0'#)0)+ -).) -',+ 0$/$.$+$+ $ #)%+)0$+D 5+-'%)+ 0,/#)/#@%,$ 3R$ 1,&)&).+)/B')+D !/'>'$ 0, /$+ /'B)1,%&$+ 3 0, /$+&,%0$%,+ K&,%0'%'&'+TD G)+#'&'+ -/)%&).D 4$/$.,+ 3 .,(1)&'+1$+K,+-)/0); #)0,.)+; &$<'//$+; .$0'//)+TD 8',+ +,%+'</,+ 3 -).) /)-.@#&'#) 0,/ 0,-$.&,D

ORTOPRONO ADAPTA SU SISTEMA DE

CALIDAD A LA NUEVA NORMATIVA ISO9001:2000

[) ,1-.,+) >)/,%#')%) ].&$-.$%$?) #$%#/('0$ .,#',%&,1,%&, /))0)-&)#'*% 0,/ +'+&,1) 0, #)/'0)0

) /) %(,>) >,.+'*% 0, /) Y$.1)0, 7'+&,1)+ 0, Z,+&'*% 0, /) E)/'0)0 `Y5A5Y 97]MhhLVghhhD

5+&) %(,>) >,.+'*% +(-$%, (%) 1$0,.%'U)#'*% 3 )#&()/'U)#'*%0, /) Y$.1) 0, E)/'0)0; #(3$ #,.&'2'#)0$ -$+,, ].&$-.$%$0,+0, LMMkD 5% ,+&, +,%&'0$; ?)3 ^(, 0,+&)#). ^(,].&$-.$%$ 2(, ,% +( 0C) /) -.'1,.) ,1-.,+) ,+-)c$/) 0,/+,#&$. $.&$-.$&\+'#$ ^(, #$%+'B('* /) #,.&'2'#)#'*% 0, +(

+'+&,1) 0, #)/'0)0D

5+&, %(,>$ #,.&'2'#)0$ 0,1(,+&.) ^(, ].&$-.$%$ &',%,#)-)#'0)0 -).) $2.,#,. ) +(+ #/',%&,+ -.$0(#&$+ 3 +,.>'#'$+^(, +)&'+2)#,% /)+ %,#,+'0)0,+ ̂ (, -(,0)% .,^(,.'.; )+C #$1$-).) #(1-/'. /) .,B/)1,%&)#'*% )-/'#)</, ,% ,/ +,#&$.$.&$-.$&\+'#$D 5+&) #,.&'2'#)#'*%; -$. $&.$ /)0$; $</'B) ) (%)1,=$.) #$%&'%() 0, /$+ +'+&,1)+ ̂ (,; ) +( >,U; .,-,.#(&,% ,%(%) 1,=$.) ?)#') /) )&,%#'*% 3 +,.>'#'$ )/ #/',%&,; )/-.,+#.'-&$. 3 )/ 2'%)%#')0$. 0, /) -.,+&)#'*% $.&$-.$&\+'#)D

5/ #,.&'2'#)0$ 0, #)/'0)0 ,d-,0'0$ -$. !5Y]F )/#)%U) ) /)+)#&'>'0)0,+ 0, -.$0(##'*%; #$1,.#')/'U)#'*%; )0)-&)#'*% 3 ,/

+,.>'#'$ -$+&>,%&) 0, )-).)&$+ 0, $.&$-,0') K*.&,+'+; -.*&,+'+3 )3(0)+ &\#%'#)+T ,% /$+ ,+&)</,#'1',%&$+ -.$-'$+ <)=$ /)0,%$1'%)#'*% #$1,.#')/ 0, ].&$-.$%$D

5+ '1-$.&)%&, 0,+&)#). /) )/&) ,>)/()#'*% #$%+,B('0) ,% /))0)-&)#'*% ) /) %$.1) 3 0,+&)#)0) ,% ,/ -.$-'$ '%2$.1,,/)<$.)0$ -$. !5Y]FD 5% ,+&, +,%&'0$; /) 0$#(1,%&)#'*%.,#$B, ^(, I,/ +'+&,1) 0, B,+&'*% 0, #)/'0)0 +, ,%#(,%&.)+)&'+2)#&$.')1,%&, '1-/)%&)0$J 3 0,+&)#) #$1$ -(%&$ 2(,.&,0, ].&$-.$%$ I,/ #$1-.$1'+$ 0,/ -,.+$%)/ 0, /) ,1-.,+) #$%,/ +'+&,1) 0, B,+&'*% 0, /) #)/'0)0; )-$3)0$ 3 /'0,.)0$ 0,+0,/) 0'.,##'*% 0, /) $.B)%'U)#'*%JD

8$. $&.$ /)0$; /) 0'.,##'*% 0, /) ,1-.,+); #$%+'0,.) /)#$%+,#(#'*% 3 )0)-&)#'*% 0, /) %$.1) 0, #)/'0)0 #$1$ (%$<=,&'>$ 0,%&.$ 0, /) ,+&.)&,B') 0, +,.>'#'$ ) +(+ #/',%&,+ 3-.,+#.'-&$.,+; 3 (% 1\&$0$ 0, #$%+,B('. (% -.$#,0'1',%&$,+&@%0). 3 )0,#()0$ ) /$+ %'>,/,+ ,(.$-,$+ 0, +,.>'#'$ 0,#)/'0)0D

COCEMFE-CV INAUGURA SU NUEVO LOCALEN V  ALENCIA 

[) E$%2,0,.)#'*% 0, E$$.0'%)0$.) 0,4'+#)-)#'&)0$+ GC+'#$+ 0, /)E$1(%'0)0 6)/,%#')%) KE]E5:G5AE6T?) #,/,<.)0$ ,% /) 1)c)%) 0,/ PL 0,1).U$ /) '%)(B(.)#'*% $2'#')/ 0, +(%(,>$ /$#)/D

!/ )#&$ ?)% )+'+&'0$V 4D G.)%#'+#$ F,>,.&, [/,0*; 4'.,#&$.Z,%,.)/ 0, 9%&,B.)#'*% 0,/ 4'+#)-)#'&)0$; 4• :).&) H$..)0$;E$%#,=)/) 0, i',%,+&). +$#')/ 0,/ )3(%&)1',%&$ 0, 6)/,%#');4D }$+\ 6'#,%&, G.)+^(,&; 0, /) 4'-(&)#'*% 0, 6)/,%#'); 4D!B(+&C% [,0,+1); 4'.,#&$. H,..'&$.')/ 0, /) ]YE5; :'B(,/i,%)B,+; 0,/ E5F:9AE6; 4D E)./$+ [)B(%); 8.,+'0,%&, 0,E]E5:G5 E6 3 8.,+'0,%&, 0, E5F:9AE6; 3 4• F$+,. F$1,.$;7,#.,&).') 0, ].B)%'U)#'*% 0, E]E5:G5 7,.>'#'$+ E,%&.)/,+D

[) '%)(B(.)#'*% 0,/ %(,>$ /$#)/; ^(, +, (<'#) ,% /) #)//,8$,&) Y)>)..$ E)<)%,+ %x Lg 0, 6)/,%#'); +, ?) .,)/'U)0$0,+-(\+ 0, #(1-/'. &$0)+ /)+ %$.1)+ 0, )##,+'<'/'0)0-.,>'+&)+ -$. /) /,3; 3 ?) #$%+'+&'0$ ,% ,/ 0,+#(<.'1',%&$ 0,(%) -/)#) #$%1,1$.)&'>) 3 ,% /) /,#&(.) 0, 0'+#(.+$+ -$.-).&, 0, &$0)+ /)+ )(&$.'0)0,+ -.,+,%&,+ ,% ,/)#$%&,#'1',%&$D

5% &$0)+ /)+ '%&,.>,%#'$%,+ /$+ '%&,./$#(&$.,+ ?)% #$'%#'0'0$,% /) %,#,+'0)0 0, +,B('. &.)<)=)%0$ -$. /) -/,%) '%&,B.)#'*%0,/ #$/,#&'>$ 0, /) 0'+#)-)#'0)0; ?)#'\%0$+, $'. 0,%&.$ 0, /)+$#',0)0; %$ +*/$ #$% .,'>'%0'#)#'$%,+ #()%0$ /)+ )#&()#'$%,++$% 0'+#.'1'%)&$.')+; +'%$ &)1<'\% #$% )#&$+ -$+'&'>$+ #$1$-(,0, +,. /) '%)(B(.)#'*% 0, ,+&, %(,>$ /$#)/D

5/ )#&$ +, ,%1).#) 0,%&.$ 0, /)+ )#&'>'0)0,+ ^(, +, ,+&@%.,)/'U)%0$ #$% 1$&'>$ 0,/ )c$ ,(.$-,$ 0, /) 0'+#)-)#'0)0; 3)/ 1'+1$; )#(0',.$% =(%&$ ) /)+ )(&$.'0)0,+ )%&,.'$.1,%&,#'&)0)+; /$+ -.,+'0,%&,+ 0, /)+ Oh )+$#')#'$%,+ 0, E]E5:G50, /) E$1(%'0)0 6)/,%#')%); )+C #$1$ /$+ .,+-$%+)</,+ 0,$&.)+ )+$#')#'$%,+ 0,/ +,#&$. 0, /) 0'+#)-)#'0)0D

>

Page 54: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 54/76

2

>

b omecánica¡ Revista de

39

asociación IBV

SPORT CREBER PERFECCIONA SUS MESAS

DE TENIS DE MESA COMPACTAS

[) 2'.1) )/'#)%&'%); 2)<.'#)%&, 30'+&.'<('0$.) 0, ).&C#(/$+ 0,-$.&'>$+7-$.& E.,<,.; ?) 0,+)..$//)0$ (%%(,>$ +'+&,1) 0, +,B(.'0)0 -).)+(+ 1,+)+ 0, -'%B -$%B ,% ,/ ^(, ,/0,+-/',B(, 0, /$+ &)</,.$+ .,+(/&)1@+ 2@#'/ 3 #*1$0$D

G',/ ) +(+ #$1-.$1'+$+ #$% /) #)/'0)0; /) '%%$>)#'*% 3 ,/0,+)..$//$ 0, %(,>)+ &,#%$/$BC)+; 7-$.& E.,<,. ?) -)&,%&)0$(% +'+&,1) ^(, 1)d'1'U) /) +,B(.'0)0 0, +(+ 1,+)+#$1-)#&)+D 5+&, '%%$>)0$. +'+&,1); ^(, )#)<) 0, +,.-.,+,%&)0$ ,% 2,.')+ 0, 0,-$.&, '%&,.%)#'$%)/,+; ,+ ,d#/(+'>$0, E.,<,.; 3 ) +(+ #).)#&,.C+&'#)+ ̂ (, ,/'1'%)% ,/ .',+B$ )c)0,/) #$1$0'0)0 3 /) 2)#'/'0)0 ,% ,/ 0,+-/',B(, 0, /$+ &)</,.$+D

[) #$1$0'0)0 ,+ $&.$ 0, /$+ )+-,#&$+ ^(, +, ?)%#$%&,1-/)0$ ,% ,/ 0'+,c$ 0,/ %(,>$ +'+&,1)D [$+1,#)%'+1$+ 0, )-,.&(.) 3 #',..,; +, ?)% #,%&.)/'U)0$ ,% (%_%'#$ 1)%0$ ^(, +, ,%#(,%&.) ) (%) )/&(.) )0,#()0) -).),>'&). -$+&(.)+ 2$.U)0)+D 7, ,>'&) )+C ,/ .',+B$ 0, +(2.'./,+'$%,+ ,% /) ,+-)/0) ^(, +, #$.., #$% $&.$+ +'+&,1)+ 0,)-,.&(.) 0, 1,+)+D

i(+#)%0$ /) #$1$0'0)0 3 /) +,B(.'0)0; +, ?) )-$+&)0$ -$. (%+'+&,1) 0, )-,.&(.) ,% ,/ ^(, '%&,.>',%,% 0$+ -,.+$%)+

-,.1'&',%0$ ̂ (, ,/ -,+$ 0,/ &)</,.$ +, .,-).&) 3 ,>'&)%0$ ̂ (,/$ +$-$.&, (%) +$/) -,.+$%)D !/ 1'+1$ &',1-$; ,/ ?,#?$ 0,^(, /$+ (+().'$+ 0,<)% )<.'. /) 1,+) 0,+0, /) -).&, ,d&,.'$.0, #)0) /)&,.)/ '1-'0, ^(, \+&$+ +, +'&_,% ,% /) &.)3,#&$.')0, )-,.&(.) 0,/ &)</,.$ ,>'&)%0$ -$+'</,+ )##'0,%&,+D[$+ +'+&,1)+ 0, </$^(,$ '%#$.-$.)0$+ ,>'&)% ^(, /) 1,+)-(,0) )<.'.+, $ #,..).+, 0, 2$.1) )##'0,%&)/D !+C 1'+1$; +$%)-&)+ &)1<'\% -).) -,.+$%)+ #$% 1'%(+>)/C)+; )/ ?)<,.+,,/'1'%)0$ /)+ <)..,.)+ 2.$%&)/,+D

JUAN ENRIQUE BLASCO, DIRECTOR DE

UNIÓN DE MUTUAS: “L ABORALIA ES UN

COMPLETO ÉXITO”

5/ 4'.,#&$. B,.,%&, 0, `%'*% 0,:(&()+; }()% 5%.'^(, i/)+#$ ?)>)/$.)0$ 1(3 -$+'&'>)1,%&, ,/0,+)..$//$ 0, [)<$.)/')V I/) 2,.') >) )+,. (% .,2,.,%&, -).) ,/ 2(&(.$ 3 >) )0). (%$+ 2.(&$+ 1(3 '1-$.&)%&,+ ,%

1)&,.') -.,>,%&'>)D [) -).&'#'-)#'*% ?) +'0$ ,d?)(+&'>) &)%&$,% ,d-$+'&$.,+ #$1$ ,% >'+'&)%&,+D [)<$.)/') ,+&@ +',%0$ (%#$1-/,&$ \d'&$JD

`%'*% 0, :(&()+ A#(3$+ '%B.,+$+ ,+&'1)0$+ 0(.)%&, ,/,=,.#'#'$ ghhg ?) +'0$ 0, LPh 1'//$%,+ 0, ,(.$+; /$ ^(, /)+'&_) ,% /) -.'1,.) 1(&() 0, )##'0,%&,+ 0, &.)<)=$ 0, /)E$1(%'0)0 6)/,%#')%)A %$ +*/$ -).&'#'-* ,% /) )%&,.'$.,0'#'*% 0, [)<$.)/'); +'%$ ^(, 2$.1) -).&, 0,/ #$1'&\$.B)%'U)0$.D }()% 5%.'^(, i/)+#$ 0,+&)#) ^(, [)<$.)/') +, ?)#$%>,.&'0$ ,% (% .,2,.,%&, %)#'$%)/ _%'#$ ,% 1)&,.')-.,>,%&'>) 3 -.,+,%&) (%) $2,.&) ,d&,%+) 3 1(3 0'>,.+)D I8$.,//$ +,B('.,1$+ -).&'#'-)%0$ %$ +*/$ ,% /) 2,.'); +'%$ &)1<'\%,% ,/ #$%B.,+$ ^(, +, #,/,<.) 0, 2$.1) -).)/,/)D z(,.,1$++,B('. #$/)<$.)%0$ )#&'>)1,%&, ,% &$0$ /$ ̂ (, &,%B) ^(, >,.#$% /) /(#?) #$%&.) /$+ )##'0,%&,+ 0, &.)<)=$JD

`%'*% 0, :(&()+ ?) ,+&)0$ -.,+,%&, ,% /) 2,.') #$% (% +&)%00, 1@+ 0, Lgh 1,&.$+ #()0.)0$+ ,% ,/ ^(, +, $2.,#, ) /$+>'+'&)%&,+ 1)%()/,+ 0, -.,>,%#'*%; '%2$.1)#'*%;0,1$+&.)#'$%,+ 3 /)+ _/&'1)+ %$>,0)0,+ ,% 1)&,.') 0,

.',+B$+ /)<$.)/,+ K,/ %(,>$ +'+&,1) 0, B,+&'*% 0, .',+B$+/)<$.)/,+ 7Z8 `Y9:!H; ,/ #*0'B$ 0, <(,%)+ -.@#&'#)+DDDTD

5% #()%&$ ) /) +'%',+&.)/'0)0 /)<$.)/ ,% /) E$1(%'0)06)/,%#')%); ,/ 4'.,#&$. Z,.,%&, 0, `%'*% 0, :(&()+ +,1(,+&.) $-&'1'+&) 3) ^(, I,% ,/ )c$ ghhL ,% /) E$1(%'0)06)/,%#')%) 0'+1'%(3* ,/ %_1,.$ 0, )##'0,%&,+ 0, &.)<)=$ ,%g -(%&$+; 1',%&.)+ ^(, ,% ,/ .,+&$ 0, 5+-)c) +, -.$0(=$ (%#.,#'1',%&$ 3 0(.)%&, ghhg /) 0'+1'%(#'*% ?) +'0$ 0, Lh-(%&$+D 8$. /$ ^(, +, .,2',., ) `%'*% 0, :(&()+ /$+ 0)&$+ +$%&)1<'\% -$+'&'>$+; +, ?) -.$0(#'0$ (% 0,+#,%+$ ,% ,/ %_1,.$&$&)/ 0, )##'0,%&,+V +, ?) -)+)0$ 0, LMDMMS ,% ghhL )LkDLPS ,% ghhgJD

E)<, .,#$.0). ^(, [)<$.)/') #(,%&) #$% /) -.,+,%#') 0,,1-.,+).'$+; =,2,+ 0, #$1-.)+ 0, -31,+; =,2,+ 0, -,.+$%)/;&\#%'#$+ 0, -.,>,%#'*%; 1(&()+ 0, )##'0,%&,+ 0, &.)<)=$;1',1<.$+ 0, +$#',0)0,+ 1\0'#)+; 1\0'#$+ 0, ,1-.,+) 3,+-,#')/'+&)+ ,% 1,0'#'%) 0,/ &.)<)=$; ,+&(0')%&,+; '%+&'&(&$+&,#%$/*B'#$+ 3 -.$2,+'$%)/,+ 0, /$+ 0'+&'%&$+ +,#&$.,+D [)-.,+,%&, ,0'#'*% 0, [)<$.)/') ?) +(-,.)0$ /)+ Qhh 2'.1)+ 0,,d-$+'#'*% 3 +, ,+-,.) +(-,.). /$+ LgDhhh >'+'&)%&,+D

Page 55: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 55/76

=-.B.)'%() /. -%.0820 <-82)(4%'20 E =0%'202'%"!.0.) !"0 =E4.

O.0#4.)A

5/ $<=,&'>$ 0,/ -.$3,#&$ ,+ -.$1$>,. /) -.,>,%#'*% 0,

.',+B$+ /)<$.)/,+ 0, &'-$ ,.B$%*1'#$ 3 -+'#$+$#')/ ,% /)+8e:5D8).) ,//$ +, -.$-$%, ,/)<$.). (% 1)%()/ 0, ,.B$%$1C)3 -+'#$+$#'$/$BC); 0'.'B'0$ ) /$+ .,+-$%+)</,+ 0, /)-.,>,%#'*% 0, .',+B$+ /)<$.)/,+ ,% /)+ 8e:5; ^(, '%#/(3)-.$#,0'1',%&$+ +,%#'//$+; -.@#&'#$+ 3 )0,#()0$+ -).)VA 90,%&'2'#). /$+ -.$</,1)+ 0, &'-$ ,.B$%*1'#$ 3

-+'#$+$#')/DA 5>)/(). ,+&$+ -.$</,1)+ 3 0,&,.1'%). /$+ 2)#&$.,+ 0,

.',+B$ -.'%#'-)/,+DA 8.$-$%,. .,#$1,%0)#'$%,+ 0, 1,=$.) 0, /)+ #$%0'#'$%,+

0, &.)<)=$D

8).) #$%+,B('. ,/ $<=,&'>$ 0,/ -.$3,#&$ +, -.$-$%, ,/+'B(',%&, -/)% 0, )#&()#'*%V

A 4,2'%'. /)+ %,#,+'0)0,+ 0, /$+ -$&,%#')/,+ (+().'$+ 0,/1)%()/DA 4,2'%'. /$+ #$%&,%'0$+ 0,/ 1)%()/ ) -).&'. 0, 0'#?)+

%,#,+'0)0,+DA 5/)<$.). /$+ #$%&,%'0$+DA 6)/'0). /$+ #$%&,%'0$+ -$. -).&, 0, -$&,%#')/,+ (+().'$+DA 50'&). ,/ 1)%()/DA F,)/'U). )#&'>'0)0,+ 0, 0'2(+'*% 0, /$+ .,+(/&)0$+ 0,/

-.$3,#&$D

5/ -.$3,#&$ +,.@ .,)/'U)0$ ,% #$$-,.)#'*% -$. ,/ 9%+&'&(&$Y)#'$%)/ 0, 7,B(.'0)0 , s'B',%, ,% ,/ H.)<)=$ K9Y7sHT 3 ,/9%+&'&(&$ 0, i'$1,#@%'#) 0, 6)/,%#') K9i6TD

T.'H" %)%'%2V hLRLLRghhg

T.'H" 7%)V hLRLhRghhPY-." /. ?'$%B%/"/ /.! >V@A   5.B$%$1C) 0,/ 8(,+&$ 0,H.)<)=$DL22-/%)"/2-A  9%+&'&(&$ Y)#'$%)/ 0, 7,B(.'0)0 , s'B',%,,% ,/ H.)<)=$ K9Y7sHT;2'%20A 9%+&'&(&$ 0, i'$1,#@%'#) 0, 6)/,%#') K9i6TC"$#-"!.&" /.! =-2E.'$2A 9%2$.1)#'*% 3 E$1(%'#)#'*%T#.)$. /. 7%)")'%"'%()A   !B,%#') 5(.$-,) -).) /)7,B(.'0)0 3 /) 7)/(0 ,% ,/ H.)<)=$ KE]Y6]E!H]F9! 45

8F]8`57H!7 45 8F]e5EH]7 ]7s!R7:5RghhgT

=OUZ<LKU; <C D?OL[?\20 /+"0 P] E PN /. 4"-&2J .) !" <0'#.!" KQ')%'";#,.-%2- /. >)8.)%.-20 >)/#0$-%"!.0 ^D"/-%/_$#B%.-2) !#8"- !"0 `UOC?G?; G< ;<ab>D><CKU G<=OUZ<LKU; G< >C@<;K>a?L>cC /.! =-28-"4"C"'%2)"! /. G%0.12 E =-2/#''%() >)/#0$-%"!

5/ -.$-*+'&$ 0, ,+&)+ =$.%)0)+ ,+ -.,+,%&). -_</'#)1,%&,/$+ .,+(/&)0$+ 3 ,/ -.$B.,+$ 0, /$+ )#&()/,+ -.$3,#&$+ 0,'%>,+&'B)#'*% 0,/ :'%'+&,.'$ 0, E',%#') 3 H,#%$/$BC); 0,%&.$0,/ 8/)% Y)#'$%)/ 0, 4'+,c$ 3 8.$0(##'*% 9%0(+&.')/ K489T 3^(, ,+&@% +',%0$ +(<>,%#'$%)0$+ -$. ,/ :'%'+&,.'$ 0,E',%#') 3 H,#%$/$BC)D

5+&)+ =$.%)0)+; ^(, +, .,)/'U)% )%()/1,%&,; +'.>,% -).).,)/'U). (% +,B('1',%&$ 0, /$+ -.$3,#&$+ 0, '%>,+&'B)#'*%

Proyectos IBV 

=OUZ<LKU; ?=OUV?GU;

\" G%-.''%() a.).-"! /. =2!+$%'" ,"-" !" =ZD<J /.!D%)%0$.-%2 /. <'2)24+"J H" ",-26"/2 $-.0 ,-2E.'$200#,-"--.8%2)"!.0 ,-.0.)$"/20 ,2- .! >)0$%$#$2 /.V%24.'3)%'" /. @"!.)'%" " !" '2)B2'"$2-%" /.! =!") /.L2)02!%/"'%() E L24,.$%$%B%/"/ /. !" =ZD<F <!2-8")%042 8.0$2- /. !20 4%0420 0.-3 .! >)0$%$#$2 /. !"D./%")" E =.9#.1" >)/#0$-%" @"!.)'%")" ^>D=>@?_F

WX91-/)%&)#'*% 0, %(,>$+ -.$#,+$+ 0, 0'+,c$ 3#$%+&.(##'*% 0, $.&,+'+ -/)%&).,+ ) -).&'. 0, &\#%'#)+)>)%U)0)+ 0, .,B'+&.$ -.,+(.$1\&.'#$D

WX91-/)%&)#'*% 0, (%) %(,>) &,#%$/$BC) -).) /) B,+&'*% 0,/0,+)..$//$ 0, -.$0(#&$+ ,% /) '%0(+&.') 0, /)'%0(1,%&).')V [) 7,1@%&'#) 0, -.$0(#&$+D

WX4')B%*+&'#$ 0, 0'+,c$ 0, /) '%0(+&.') 0,/ 1(,</, &)-'U)0$) &.)>\+ 0, &\#%'#)+ )>)%U)0)+ 0, 0'+,c$ $.',%&)0$ )/(+().'$D

55la OTRI / IBV informa

>b omecánica¡ Revista de

39

La Oficina de Transferencia de Resultados de Investigación (OTRI) del Instituto de Biomecánica de Valencia (IBV) es laencargada de facilitar y promover la colaboración del IBV con las empresas e instituciones de su entorno socioeconómico en materia de investigación. Para ello desarrolla actividades de selección,promoción, difusión, información,asesoramiento y gestión dirigidas tanto a los grupos de I+D del IBV como a las empresas y entidades con las que trabaja.

9%+#.'&) ,% ,/ F,B'+&.$ ]2'#')/ 0, ]HF9 0, /) E$1'+'*%9%&,.1'%'+&,.')/ 0, E',%#') 3 H,#%$/$BC) #$% ,/ %x kk; /) ]HF9R9i6#(,%&) #$% ,/ )-$3$ ,#$%*1'#$ 0,/ :'%'+&,.'$ 0, E',%#') 3H,#%$/$BC) ) &.)>\+ 0, /) #$%>$#)&$.') 0, #$%#,+'*% 0, )3(0)+ -).),/ 0,+)..$//$ 3 2(%#'$%)1',%&$ 0, /)+ ]2'#'%)+ 0, H.)%+2,.,%#') 0,F,+(/&)0$+ 0, 9%>,+&'B)#'*% K]HF9T; KFA8!iA]HFghhhAhhOOA!gT

COMUNIDADES AUTÓNOMAS

EMPRESASPARTICIPANTES

OBJETIVOTÍTULO

La introducción,a nivel estatal, en

el ámbito de las ortesis plantares

de nuevas metodologías de diseño

y fabricación con el ánimo de

mejorar sensiblemente estos

procesos actualmente artesanales.

30 15

Desarrollo, adaptación eimplantación de herramientaspara la aplicación de laSemántica de Productos en lossectores industrialesrelacionados con la indumentaria

38 9

Diagnóstico del sector del mueble

tapizado en las principales

comunidades que lo producen

(Comunidad Valenciana, Castilla la

Mancha, Murcia y Andalucía) tanto

desde la perspectiva del

cumplimiento de las normativas

como de la adecuación al usuario

(confort y ergonomía).

27 4

Implantación de nuevosprocesos de diseño yconstrucción de ortesisplantares a partir detécnicas avanzadas deregistro presurométrico

Implantación de unanueva tecnología para lagestión del desarrollo deproductos en la industriade la indumentaria: LaSemántica de productos

Diagnóstico de diseño dela industria del muebletapizado a través detécnicas avanzadas dediseño orientado alusuario

Page 56: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 56/76

4 la OTRI / IBV informa

b omecánica¡ Revista de

39

> -$. -).&, 0, /$+ B,+&$.,+ 0,/ 8/)% Y)#'$%)/ 0, 9%>,+&'B)#'*%489 3 ) +( >,U; -).) -.,+,%&). -_</'#)1,%&, ) &$0$+ /$+'%&,.,+)0$+ K'%>,+&'B)0$.,+; &\#%'#$+; ,+-,#')/'+&)+;,1-.,+).'$+;DDDT ,/ $<=,&'>$ 3 ,/ )/#)%#, 0, ,+&$+ -.$3,#&$+3 /$+ /$B.$+ 3) )/#)%U)0$+D

8$. -).&, 0,/ 9i6; +, -.,+,%&).$% /$+ +'B(',%&,+ -.$3,#&$+V

G>;<dU G< ?ZbG?; KeLC>L?; =?O? =<O;UC?;LUC G>;L?=?L>G?G V?;?GU <C LO>K<O>U; G<b;?V>\>G?GF G?Kb;F ^G=>P]]]5NN]f5L]P_F

5/ -.$3,#&$ G?Kb; I4'+,c$ 0,)3(0)+ &\#%'#)+ -).) -,.+$%)+#$% 0'+#)-)#'0)0 <)+)0$ ,%#.'&,.'$+ 0, (+)<'/'0)0D 4,+)..$//$0, 1,&$0$/$BC)+ -).) '%#$.-$.).

/)+ -,#(/').'0)0,+ 0, /)+ -,.+$%)+ #$% 0'+#)-)#'0)0 31)3$.,+ ,% /$+ -.$#,+$+ 0, 0'+,c$ 0, -.$0(#&$+ $.',%&)0$+)/ (+().'$J +, ?) 0,+)..$//)0$ 0, 2$.1) #$%=(%&) ,%&., ,/9%+&'&(&$ 0, i'$1,#@%'#) 0, 6)/,%#') K>V@T 3 /) G(%0)#'*%L<G?KD

5/ -.$3,#&$ &',%, #$1$ 2'%)/'0)0 #(<.'. /) 2)/&) 0,)0,#()#'*% 0, /)+ 1,&$0$/$BC)+ 0, )-$3$ )/ 0'+,c$ 0,-.$0(#&$+ $.',%&)0$+ )/ (+().'$ ) /)+ #).)#&,.C+&'#)+-,#(/').,+ 0, /) -$</)#'*% #$% 0'+#)-)#'0)0 3 0, /)+-,.+$%)+ 1)3$.,+; '%#/(3,%0$ +( )-/'#)#'*% -.@#&'#) )/0'+,c$ 0, )3(0)+ &\#%'#)+D 8).) #(<.'. ,+&, $<=,&'>$ +, ?).,)/'U)0$ 0'2,.,%&,+ &).,)+ #,%&.)0)+ ,% ,/ )%@/'+'+ 0, /)+#).)#&,.C+&'#)+ 0, /)+ -,.+$%)+ #$% 0'+#)-)#'0)0 31)3$.,+; /)+ )3(0)+ &\#%'#)+ 3 +(+ -.$</,1)+ .,)/,+ 0,(+)<'/'0)0; )+C #$1$ /)+ -$+'<'/'0)0,+ 3 -.$</,1)+ 0,)-/'#)#'*% 0, /)+ &\#%'#)+ ,d'+&,%&,+D 5/ )%@/'+'+ #.(U)0$ 0,/) '%2$.1)#'*% ?) -,.1'&'0$ 0,+)..$//). (%) B(C) -.@#&'#)

-).) 2)<.'#)%&,+; 0$%0, +, 0)% '%0'#)#'$%,+ #$%#.,&)+ -).)'%#$.-$.). /) $-'%'*%; %,#,+'0)0,+ 3 -.,2,.,%#')+ 0, /$+(+().'$+ ,% ,/ -.$#,+$ 0, 0,+)..$//$ 0, %(,>$+ -.$0(#&$+;/$ ^(, /,+ )+,B(.) (%) )/&) (+)<'/'0)0 0, #).) )/ 1,.#)0$D

7' 0,+,) #$%$#,. /$+ .,+(/&)0$+ 0,/ -.$3,#&$; ,+&@%0'+-$%'</,+ ,%

RRRF%6BF2-8S,-2E.'$20S/"$#0

G<;?OOU\\U Z @?\>G?L>cC L\gC>L? G< bC?[<OO?D><CK? G< ;>Db\?L>cC @>OKb?\ =?O?G>;<dU Z <@?\b?L>cC G< =OcK<;>; G< OUG>\\?F^;>DOUG_ ^G=>P]]]5NNfW5L]P_

5/ $<=,&'>$ -.'%#'-)/ 0,/ -.,+,%&, -.$3,#&$ ,+ ,/ 0,+)..$//$

0, (%) ?,..)1',%&) -).) /) +'1(/)#'*% >'.&()/ 0, /) .$0'//);^(, #$%>,%',%&,1,%&, >)/'0)0) 1,0')%&, ,%+)3$+ '% >'>$, '% >'&.$ -,.1'&) /) ,>)/()#'*% 0, 0'2,.,%&,+ 0'+,c$+-.$&\+'#$+ 0, .$0'//); )&,%0',%0$ 2(%0)1,%&)/1,%&, ) +(#$1-$.&)1',%&$ #'%,1@&'#$ 3 0'%@1'#$; ,% #$1-).)#'*% )/0, /) .$0'//) +)%)D

[) ?,..)1',%&) +, <)+) ,% (% 1$0,/$ )%)/C&'#$&.'0'1,%+'$%)/ 0, .$0'//); 0,+)..$//)0$ ) -).&'. 0, (%1$0,/$ <'0'1,%+'$%)/ +'1-/'2'#)0$ .,)/'U)0$ -.,>')1,%&,-$. /$+ B.(-$+ 0, &.)<)=$; ^(, +, ?) >)/'0)0$ (&'/'U)%0$0)&$+ ,d-,.'1,%&)/,+ '% >'&.$; $<&,%'0$+ ,% ,d-,.',%#')+-.,>')+ #$% ,+-,#'1,%,+ #)0)>\.'#$+ 3 0)&$+ '% >'>$D [)+,d-,.',%#')+ .,)/'U)0)+ -).) $<&,%,. 0)&$+ '% >'>$ #$% /$+

^(, >)/'0). /) ?,..)1',%&) ?)% #$%+'+&'0$ ,% .,B'+&.).-).@1,&.$+ #'%,1@&'#$+ 3 #'%\&'#$+ 0, '%0'>'0($+ +)%$+ 30, -)#',%&,+ ) /$+ ̂ (, +, /,+ ?) '1-/)%&)0$ (%) -.*&,+'+ 0,.$0'//) K/)+ 1,0'#'$%,+ +, ?)% .,)/'U)0$ 0, 2$.1) -., 3-$+&^('._.B'#) '%1,0')&) 3 )/ )c$ 0, ,>$/(#'*%T )/ .,)/'U).

)#&'>'0)0,+ 0').')+ #$1$ +,%&).+, 3 /,>)%&).+, 0, (%) +'//)3 +(<'. 3 <)=). ,+#)/$%,+D

`%) >,U 0,+)..$//)0) /) ?,..)1',%&) 3 #$%>,%',%&,1,%&,>)/'0)0); #$1$ &).,) 2'%)/ 0,/ -.$3,#&$ +, .,)/'U).@ (%))-/'#)#'*% -.@#&'#) ,+&(0')%0$ ,/ #$1-$.&)1',%&$ 0,-.*&,+'+ #$1,.#')/,+ 3 ,+&(0')%0$ #$1$ )2,#&) )/2(%#'$%)1',%&$ -.$&\+'#$ 0'>,.+)+ >).')</,+ 0, 0'+,c$D

5/ (+$ 0, /) ?,..)1',%&) -(,0, -.$-$.#'$%). ) ,1-.,+)+2)<.'#)%&,+ 0, ,+&, &'-$ 0, -.*&,+'+ #.'&,.'$+ 0, 0'+,c$<)+)0$+ ,% )+-,#&$+ 2(%#'$%)/,+ #$% /$+ ^(, 0,+)..$//).-.$0(#&$+ '%%$>)0$.,+ ^(, /,+ )-$.&, (%) >,%&)=)#$1-,&'&'>) 2.,%&, )/ .,+&$ 0, ,1-.,+)+D 8$. $&.$ /)0$; /)+&\#%'#)+ 3 -.$#,0'1',%&$+ 0, 1,0'0) ^(, +, -$%0.@% )

-(%&$ -$0.@% +,. &.)%+2,.'0$+ &)1<'\% )/ 1(%0$ #/C%'#$;0$&)%0$ ) /$+ ,+-,#')/'+&)+ 0, %$>,0$+)+ ?,..)1',%&)+ 0,0')B%*+&'#$ 3 +,B('1',%&$ 0, -)#',%&,+D

7' 0,+,) #$%$#,. /$+ .,+(/&)0$+ 0,/ -.$3,#&$; ,+&@%0'+-$%'</,+ ,%VRRRF%6BF2-8S,-2E.'$20

;ULO?KbOTF C#.B2 'Q0,./ "-$%7%'%"! '2) ,-.0$"'%2).0 (,$%4"0/. 0.8#-%/"/J 7#)'%2)"!%/"/J '2)72-$ E .'2!(8%'2 ,"-" 7h$62!

}()% 6'#,%&, 4(.@ 3E.'+&'%) G,.%@%0,U 0,/) +,##'*% 0, :)&,.')/3 5^('-)1',%&$ -).) ,/4,-$.&, 3 ,/ ]#'$;

)#(0',.$% /$+ -)+)0$+LP 3 LQ 0, G,<.,.$ ) s,/+'%{' KG'%/)%0')T; ) /) .,(%'*% 0,/:'0AH,.1 0,/ -.$3,#&$ 5(.$-,$ IC#.B2 'Q0,./ "-$%7%'%"! '2),-.0$"'%2).0 (,$%4"0 /. 0.8#-%/"/J 7#)'%2)"!%/"/J '2)72-$ E.'2!(8%'2 ,"-" 7h$62!J ^;ULO?KbOT_D 5/ $<=,&'>$ -.'%#'-)/0,/ -.$3,#&$; #$2'%)%#')0$ -$. /) E$1(%'0)0 5(.$-,) <)=$,/ -.$B.)1) IE.,#'1',%&$ E$1-,&'&'>$ 3 7$+&,%'</,J 0,/ 68.$B.)1) :).#$D ,+ 0,+)..$//). %(,>$+ #\+-,0,+ ).&'2'#')/,+#$% -.,+&)#'$%,+ *-&'1)+ 0, +,B(.'0)0; 2(%#'$%)/'0)0 3#$%2$.& &)%&$ -).) 2_&<$/ 0, ,d&,.'$. #$1$ 0, '%&,.'$.D

>G>?F G%0.12 >)'!#0%B2 E K.')2!28+" >)$.!%8.)$. ,"-"=#.0$20 /. K-"6"M2 ?''.0%6!.0

4,/ Q )/ O 0, )<.'/ &(>$ /(B). ,%4(</C% (%) .,(%'*% 0, +,B('1',%&$0,/ -.$3,#&$ >G>? 5 G%0.12 >)'!#0%B2E K.')2!28+" >)$.!%8.)$. ,"-"=#.0$20 /. K-"6"M2 ?''.0%6!.0F !/) 1'+1) )#(0',.$% \2#-/.0

K2-$20" E =#-%7%'"'%() L"0$.!!(; '%>,+&'B)0$.)+ 0, /);.''%() /. <-82)24+" /.! =#.0$2 /. K-"6"M2;-).&'#'-)%&,+ ,% ,+&, -.$3,#&$ #(3$ $<=,&'>$ ,+ )%)/'U). /$+.,^('+'&$+ 0, /)+ %(,>)+ 2$.1)+ 0, &.)<)=$ 3 0, /$+(+().'$+; &.)&)%0$ 0, ,d&.),. #.'&,.'$+ 0, 0'+,c$ ^(,#(<.)% /)+ )#&()/,+ 3 2(&(.)+ %,#,+'0)0,+=

:@+ '%2$.1)#'*% ,%V RRRF%/%"P]]PF'24

Page 57: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 57/76

5la OTRI / IBV informa

b omecánica¡ Revista de

39

>

O.#)%() /. !")&"4%.)$2 .! /+" f /. "6-%! .) ?46.-.0^VQ!8%'"_ /.! ,-2E.'$2 .#-2,.2 C#.B20 .)729#.0 /./%0.12 E 7"6-%'"'%() ,"-" .! 426%!%"-%2 /. ,.-02)"04"E2-.0 ̂ LUDTbOK_iD

5+&, -.$3,#&$ &',%, #$1$ $<=,&'>$+V

LD90,%&'2'#). 3 B,%,.). #$%$#'1',%&$ +$<., /)+ -,.+$%)+1)3$.,+ 0,+0, ,/ -(%&$ 0, >'+&) 1\0'#$ 3 0,/ 1,.#)0$/)<$.)/V 0)&$+ 0, /) -$</)#'*% K0'+&.'<(#'*% -$. +,d$;B.(-$+ 0, ,0)0; 1,0'0)+ )%&.$-$1\&.'#)+; 0,2'#',%#')+1@+ 2.,#(,%&,+; /'1'&)#'$%,+ 2(%#'$%)/,+T; 3 ,/ &.)+/)0$0, ,+&) '%2$.1)#'*% ) #.'&,.'$+ 0, 0'+,c$ .,/,>)%&,+D

gD4,+)..$//). ,/ 1\&$0$ 0, 0'+,c$ I:$<'/').'$ -).)-,.+$%)+ 1)3$.,+J (&'/'U)%0$ V zG4 Kz()/'&3 G(%#&'$%4,-/$31,%&T 3 ,%2$^(,+ 0, 0'+,c$ 1$0(/).,+ -).)'%#$.-$.). ,+&, #$%$#'1',%&$ B,%,.)/ 3 /)+ %,#,+'0)0,+-).&'#(/).,+ 0, /$+ (+().'$+D

PD4,+)..$//). /C%,)+ 0, -.$&$&'-$ 0, 1$<'/').'$ 0$1\+&'#$#$% (%) )/&) #)/'0)0 2(%#'$%)/ -).) ,+&, +,B1,%&$ 0,

-$</)#'*%; ^(, &,%B) (%) '1)B,% +'1'/). )/ ^(, $2.,#, ,/1,.#)0$D

5% ,/ #$%+$.#'$ ^(, //,>).@ ) #)<$ ,/ -.$3,#&$ -).&'#'-)%;)0,1@+ 0, /) ;.''%() /. D#.6!. /.! >V@; ,1-.,+)+ 3#,%&.$+ 0, '%>,+&'B)#'*% 0, i\/B'#); s$/)%0); !/,1)%');5+-)c) 3 Z.,#')D

*Proyecto CRAFT cofinanciado por la Comunidad Europea bajo el programa “Crecimiento 

Competitivo y Sostenible” del V Programa Marco 

=OUZ<LKU; T>C?\>j?GU;O<GLC\ P]]P5P]]XA LUC;U\>G?L>cC G< \? O<G=?O? \? =OUDUL>cC G<\ C<aUL>U <\<LKOcC>LU

<C \?; =ZD<;F O<TA T>K Nk]k]] P]]P5klX

O.0#4.)A5/ 9i6 ?) 2'%)/'U)0$ ,+&,-.$3,#&$ ,% +( ,0'#'*%ghhgAghhP; ,% ,/ ^(,

-).&'#'-) 0,+0, ,/ )c$ ghhL #$1$ E,%&.$ 0, Y,B$#'$ [$#)/KEY[T '%&,B.)0$ ,% /) F,0EY[D 5/ $<=,&'>$ 0,/ -.$3,#&$;)-$3)0$ -$. ,/ :'%'+&,.'$ 0, E',%#') 3 H,#%$/$BC); ,+,+&)</,#,. (%) .,0 0, $.B)%'+1$+ '%&,.1,0'$+ ^(, )#&_)%#$1$ E,%&.$+ 0, Y,B$#'$ [$#)/ KEY[T; -).) [!8F]:]E9qY 45[ `7] 45[ E]:5FE9] 5[5EHFqY9E] 5Y[!7 8e:57D 5/ $<=,&'>$ 0,/ -.$3,#&$ -).) ghhgAghhP ,.)1$&'>). ) /)+ 8e:57 -).) /) (&'/'U)#'*% 0, /)+ Y(,>)+

H,#%$/$BC)+ 0, /) 9%2$.1)#'*%; 1$+&.)%0$ ) /$+,1-.,+).'$+ /) 1,=$. 2$.1) 0, ,%&.). ,% ,/ #$1,.#'$,/,#&.*%'#$ 3 -.$-$.#'$%@%0$/,+ '%2$.1)#'*% 3 2$.1)#'*%<@+'#) ,% ,/ &,1)D 8).) )/#)%U). ,+&, $<=,&'>$; +,$.B)%'U).$% /$+ +'B(',%&,+ ,>,%&$+V

AX `2-)"/" /. <I'.!.)'%" .) ).82'%2 .!.'$-()%'2V#/)>,+ 3 ,+&.)&,B')+ -).) /) '%&.$0(##'*% 0,/ %,B$#'$,/,#&.*%'#$ ,% /)+ ,1-.,+)+; ^(, &(>$ /(B). ,% 6)/,%#'),/ LM 0, %$>',1<., 0, ghhg; $.B)%'U)0) #$%=(%&)1,%&,-$. /$+ gL EY[ ^(, #$1-$%,% /) F,0 3 ^(, .,B'+&.* (%))+'+&,%#') 0, 1@+ 0, Ohh ,1-.,+)+D H(>$ #$1$ $<=,&'>$-.,+,%&). )-/'#)#'$%,+ .,)/,+ 0, %,B$#'$ ,/,#&.*%'#$'1-/)%&)0)+ ,% 8e:57; 3 .,2/,d'$%). +$<., ,/ ,+#,%).'$0, 2(&(.$ 0,/ %,B$#'$ ,/,#&.*%'#$ ,% %(,+&.$ -)C+D

AX L#-02 /. 72-4"'%() .) L24.-'%2 <!.'$-()%'2;#,/,<.)0$ /$+ 0C)+ P 3 Q 0, 1).U$ ,% 8)&,.%); 6)/,%#')D5/ $<=,&'>$ 0, ,+&, #(.+$ 2(, -.$-$.#'$%). /) 2$.1)#'*%<@+'#) %,#,+).') ^(, -,.1'&) ) /)+ 8e:57 0,#'0'.+, ) /)(&'/'U)#'*% 0, /)+ Y(,>)+ H,#%$/$BC)+ 0, /) 9%2$.1)#'*%D

8).) ,//$; +, )<$.0).$% /)+ 0'1,%+'$%,+ =(.C0'#)+;2'+#)/,+; +$#'$A#(/&(.)/,+ 3 &,#%$/*B'#)+ 0,/ #$1,.#'$,/,#&.*%'#$D 5+&, #(.+$ ,+&@ 0'+-$%'</, -).) +( 0,+#).B),% /) 0'.,##'*%V RRRF%6BF2-8S,-2E.'$20S')!SD

T.'H" %)%'%2A hLRhLRghhgT.'H" 7%)A PLRhPRghhP

L22-/%)"/2-A !9::5 K!+$#')#'*% 0, 9%>,+&'B)#'*% 0, /)9%0(+&.') :,&)/1,#@%'#); !2'%,+ 3 E$%,d)+TD;2'%20A !9}`; E5H5E]:; 9!H; E559 K!+&(.')+T; E545H5[;!45E!; E5H5:!; !949E]; !94]; !9::5; !9Y9!; 9H5E;E5::7!; G`Y45EeH; E97; 9i9H; E5H5Y!7!; F]i]H9n5F;GD9YH5ZF!; GD`Y96D5:8F57!; 9i6; !9:8[!7DC"$#-"!.&" /.! =-2E.'$2A G$.1)#'*% R 9%2$.1)#'*%D

T#.)$.0 /. ",2E2A =-28-"4" =OUT>KF :'%'+&,.'$ 0,E',%#') 3 H,#%$/$BC)D

Ayudas

YDV>KU ?bKUCcD>LU

\" ?8.)'%" @"!.)'%")" /. L%.)'%" E K.')2!28+"?) #$%>$#)0$ ?E#/"0 ,"-" >)'.)$%B20 ?#$2)(4%'20) /) '%>,+&'B)#'*%; ,/ 0,+)..$//$ &,#%$/*B'#$ 3 /) '%%$>)#'*%D

8$0.@% +$/'#'&). '%#,%&'>$+ )(&$%*1'#$+ /)+ -,^(,c)+ 31,0')%)+ ,1-.,+)+ K8e:5T ^(, ,=,.U)% +( )#&'>'0)0 ,% ,/

&,..'&$.'$ 0, /) E$1(%'0)0 6)/,%#')%)D[) &'-$/$BC) 0, -.$3,#&$+ )-$3)</,+ +$%V8.$3,#&$+ 0, '%>,+&'B)#'*% '%0(+&.')/D5+&(0'$+ 0, >')<'/'0)0 &\#%'#) -.,>'$+ ) )#&'>'0)0,+ 0,

'%>,+&'B)#'*% '%0(+&.')/R0,+)..$//$ -.,#$1-,&'&'>$8.$3,#&$+ 0, 0,+)..$//$ -.,#$1-,&'&'>$8.$3,#&$+ 0, 0,1$+&.)#'*% &,#%$/*B'#)

5/ -/)U$ -).) +$/'#'&). /)+ )3(0)+ 2'%)/'U) ,/ gL 0, )<.'/D

YDV>KU C?L>UC?\

=\?C G< LUC;U\>G?L>cC ZLUD=<K>K>@>G?G G< \? =ZD<

5/ 8/)% 0, E$%+$/'0)#'*% 3 E$1-,&'&'>'0)0 0, /) 831,K8[!Y 8e:5T &',%, -$. $<=,&$ /) #$%#,+'*% 0, )3(0)+ )&.)>\+ 0, +(<>,%#'$%,+ 0'.,#&)+ 0,+&'%)0)+ ) /)2'%)%#')#'*% 0, )#&()#'$%,+ ^(, .,)/'#,% ].B)%'+1$+9%&,.1,0'$+ 3 8,^(,c)+ 3 :,0')%)+ 51-.,+)+D

5/ $<=,&'>$ 0, ,+&)+ )3(0)+ ,+ )#,.#). /) 7$#',0)0 0, /)9%2$.1)#'*% ) /$+ ].B)%'+1$+ 9%&,.1,0'$+ 3 2)#'/'&). /)'%#$.-$.)#'*% -$. -).&, 0, ,+&$+ 3 0, /)+ 8,^(,c)+ 3:,0')%)+ 51-.,+)+ ,+-)c$/)+ 0, /)+ &\#%'#)+,1-.,+).')/,+ 1@+ '%%$>)0$.)+D

Page 58: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 58/76

5/ 8/)% 831, +(+&'&(3, ) /) 9%'#')&'>) 831, ̂ (, ,+&(>$ >'B,%&,0(.)%&, ,/ -,.'$0$ LMMSALMMMD E$1$ ,% ,//); ,+&, -/)% ,+&),/)<$.)0$ 3 -(,+&$ ,% 1).#?) -$. /) 4'.,##'*% Z,%,.)/ 0,8$/C&'#) 0, /) 831, ,% ,+&.,#?) #$/)<$.)#'*% #$% /)+E$1(%'0)0,+ !(&*%$1)+; ) ^(',% #$..,+-$%0, +( B,+&'*%D

YDV>KU; G< ?=\>L?L>cC

5/ 8/)% 831, ,+&).@ >'B,%&, 0(.)%&, ,/ -,.'$0$ ghhLAghhOD

5+ 0, )-/'#)#'*% ,% &$0$ ,/ &,..'&$.'$ %)#'$%)/ K,d#,-&$ ,% /)E$1(%'0)0 !(&*%$1) 0, Y)>)..) 0,<'0$ ) +( -).&'#(/).+'+&,1) 0, 2'%)%#')#'*%D 5% ,/ 8)C+ 6)+#$ +, )-/'#),d#/(+'>)1,%&, )/ +,#&$. '%0(+&.')/TD

7, )-/'#).@ ) /)+ )3(0)+ #$%#,0'0)+ ) 2)>$. 0, /)+ -,^(,c)+3 1,0')%)+ ,1-.,+)+ 0, /$+ +,#&$.,+ 0, '%0(+&.');#$%+&.(##'*%; #$1,.#'$ 3 +,.>'#'$+; +' <',% 0,&,.1'%)0$++,#&$.,+ K+'0,.(.B'); #$%+&.(##'*% %)>)/; 2'<.) +'%&\&'#);>,?C#(/$+ 0, 1$&$. 3 ,/ &.)%+-$.&,T; #(3)+ )3(0)+ +, .'B,% -$..,B/)1,%&$+ $ 0'.,#&'>)+ #$1(%'&).')+ ,+-,#')/,+;

,+&)</,#'0$+ ,% ,/ 1).#$ 0,/ H.)&)0$ #$%+&'&(&'>$ 0, /)E$1(%'0)0 5(.$-,)D

V<C<T>L>?O>U;

].B)%'+1$+ 9%&,.1,0'$+ 3 8e:57

\gC<?; G< ?LKb?L>cC =ZD<

5/ 8/)% 831, #$%&,1-/) #$1$ <,%,2'#').'$+ 0'.,#&$+ 0, /)++(<>,%#'$%,+; ,% #)0) (%) 0, /)+ 1,0'0)+; ) /$+ ].B)%'+1$+9%&,.1,0'$+ #$% ,/ 2'% 0, ^(, ,+&$+ -.$1(,>)% -.$3,#&$+ #$%/)+ 831, ,% /)+ 0'+&'%&)+ @.,)+D

4, 2$.1) #$1-/,1,%&).') +, -$+'<'/'&) /) -).&'#'-)#'*% 0, /)8,^(,c) 3 :,0')%) 51-.,+) #$1$ <,%,2'#').') 0'.,#&) 0,

)/B(%)+ 0, /)+ /C%,)+ 0, /) 1,0'0) 0, 9%%$>)#'*% ,% H\#%'#)+51-.,+).')/,+V 4'+,c$; F,0,+ 9%&,.,1-.,+).')/,+ 0,E$$-,.)#'*% 3 7'+&,1)+ 0, E)/'0)0D

a?;KU; ;bV@<CL>UC?V\<; =?O? \? =ZD<

[)+ +(<>,%#'$%,+ ^(, +, #$%#,0)%; ) #).B$ 0,/ 8/)% 8e:5; ,%/)+ .,B'$%,+ ]<=,&'>$ 9 -$0.@% +,. #$2'%)%#')0)+ #$% #).B$ )/G545F 3 ) /) !01'%'+&.)#'*% Z,%,.)/ 0,/ 5+&)0$D H)1<'\%-$0.@% #$/)<$.). ,% /) 2'%)%#')#'*% 0,/ 8/)% /)+ E$1(%'0)0,+!(&*%$1)+D

a"0$20 /%-.'$20A 9%>,.+'$%,+ 1)&,.')/,+ 3R$ '%1)&,.')/,+; ,d#/('0)+ /)

)0^('+'#'*% 3 )#$%0'#'$%)1',%&$ 0, '%1(,</,+; B)+&$+ 0,1$<'/').'$; ,^('-)1',%&$ 0, $2'#'%) A ,d#,-&$ ,^('-)1',%&$'%2$.1@&'#$ A 3 1,0'$+ 0, &.)%+-$.&,D [) +(<>,%#'*%1@d'1) -).) ,+&, #$%#,-&$ +,.@ 0, LhDhhh 5(.$+D

E$/)<$.)#'$%,+ ,d&,.%)+ KB)+&$+ ,d&,.%$+ 0, #$%+(/&$.C) 3$&.$+ +,.>'#'$+ .,/)#'$%)0$+ #$% ,/ -.$3,#&$TD

Y$ +,.@% +(<>,%#'$%)</,+ ,% %'%B_% #)+$ /$+ +,.>'#'$+.,/)#'$%)0$+ #$% /$+ B)+&$+ 0, ,d-/$&)#'*% %$.1)/,+ 0, /)+,1-.,+)+D

>CK<C;>G?G G< \?; ?ZbG?;

5% &$0$+ /$+ #)+$+; /) )3(0) +, )-/'#).@ ,d#/(+'>)1,%&, ) /$+B)+&$+ '1-(&)</,+ )/ -.$3,#&$ 3 ,% %'%B_% #)+$ /) 2'%)%#')#'*%-$0.@ +(-,.). ,/ Lhhf 0,/ -.$3,#&$

="-" =.9#.1"0 E D./%")"0 <4,-.0"0

E()%0$ ,/ <,%,2'#').'$ 0'.,#&$ +,) (%) ,1-.,+) /$+ /C1'&,+1@d'1$+ 0, +(<>,%#'*% +, )=(+&).@% ) /)+ /'1'&)#'$%,+.,B'$%)/,+ ,+&)</,#'0)+ -$. /) E$1'+'*% 5(.$-,) 3 .,2/,=)0)+,% ,/ #()0.$ +'B(',%&,; <)+)0$ ,% ,/ 1)-) 0, )3(0)+

.,B'$%)/,+ )-.$<)0$ -).) 5+-)c)V

=\?jU; Z UOa?C>;DU a<;KUO 

[)+ E$1(%'0)0,+ !(&*%$1)+ +$% #$1-,&,%&,+ -).) &.)1'&).3 .,+$/>,. /)+ +$/'#'&(0,+ 0, +(<>,%#'$%,+ ^(, +, /,+ 0'.'=)% 3-).) ,/ -)B$ 0, /)+ 1'+1)+=

:@+ '%2$.1)#'*% ,%V RRRF%,E4.F2-8S,'',S,!"),E4.FH$4

6  la OTRI / IBV informa

b omecánica¡ Revista de

39

>

 Andalucía

 Aragón

La Rioja

Baleares

Canarias

Cantabria

Cataluña

Comunidad de Castillay León

Comunidad de Madrid

Comunidad Valenciana

Extremadura

Galicia

Junta de Comunidades deCastilla - La Mancha

Principado de Asturias

Región de Murcia

Inversión en activosmateriales e inmateriales,con las excepciones previstasen el artículo 1.5 a) 1.

-Pequeñas empresas

-Medianas empresas

 Ayudas blandas (estudio y

asesoramiento)

Instituto de Fomento de Andalucía - IFA 

Dirección General de Industria, Comercio y Desarrollo -Gobierno de Aragón

 Agencia de Desarrollo Económico de La Rioja- ADER

Consejería de agricultura, Comercio, e Industria -Gobierno Balear

Consejería de Economía, Hacienda y Comercio; Viceconsejeria de Economía y Comercio;Dirección General de Promoción Económica

Dirección General de Industria de Cantabria

Centro de Innovación y Desarrollo Empresarial - CIDEM

 Agencia de Desarrollo Económico de Castilla León - ADE

Instituto Madrileño de Desarrollo - IMADE

Instituto de la Mediana y Pequeña Industria Valenciana -IMPIVA 

Consejería de Economía, Industria y Comercio -Junta de Extremadura

Instituto Galego de Promoción Económica - IGAPE

Consejería de Industria y Trabajo

Instituto de Fomento Regional de Asturias

Instituto de Fomento Región de Murcia

ORGANISMO GESTORCOMUNIDAD AUTÓNOMA 

TIPO DE ACTUACIÓN O

PROYECTO

INTENSIDAD MÁXIMA DE AYUDA (BRUTA)

REGIONES NO

 ASISTIDAS

 ART. 87.3 A) DEL

TRATADO

CONSTITUTIVO CE

 ART. 87.3 C) DEL

TRATADO

CONSTITUTIVO CE

Tope de ayudasRegional+15%

Tope de ayudasRegional+10%

15,0%

7,5%

Hasta el 50% Hasta el 50%(*) Hasta el 50%(*)

Page 59: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 59/76

YDV>KU >CK<OC?L>UC?\

\? ?a<CL>? G<;K>C? W D>\\UC<; G<<bOU; ? \? D<`UO? G< \? ;<abO>G?G Z\? ;?\bG <C \?; =<mb<d?; Z D<G>?C?;<D=O<;?;

[) !B,%#') 5(.$-,) -).) /)7,B(.'0)0 3 /) 7)/(0 ,% ,/ H.)<)=$?) -(</'#)0$ (%) #$%>$#)&$.') 0,-.$-(,+&)+ ,% ,/ 1).#$ 0, (%-.$B.)1) 0, +(<>,%#'*% 0$&)0$#$% Q 1'//$%,+ 0, ,(.$+ -).)'1-(/+). (%) 1,=$.) 0, /$+

,+&@%0).,+ 0, +,B(.'0)0 3 +)/(0 ,% /)+ -,^(,c)+ 3 1,0')%)+,1-.,+)+ 0, 5(.$-)D

[) !B,%#') $2.,#,.@ Qh +(<>,%#'$%,+ 0, ,%&., gSDhhh 3ghhDhhh ,(.$+ ) -.$3,#&$+ %)#'$%)/,+ 3 ,(.$-,$+R&.)%+%)A#'$%)/,+ ̂ (, '1-(/+,% ,/ 0,+)..$//$ 3 ,/ '%&,.#)1<'$ 0, <(,%)+-.@#&'#)+ ,2,#&'>)+ ,% /)+ 8e:5D [)+ +$/'#'&(0,+ 0, 2'%)%#')#'*%-(,0,% +,. -.,+,%&)0)+ 0'.,#&)1,%&, -$. /)+ -,^(,c)+,1-.,+)+ $ -(,0,% ,+&). 0'.'B'0)+ ) %,#,+'0)0,+ ,+-,#C2'#)+0, /)+ 8e:5 ,% )/B(%) 0, /)+ +'B(',%&,+ &.,+ #)&,B$.C)+V

)#&'>'0)0,+ 0, 2$.1)#'*%

'%2$.1)#'*% 3 #$1(%'#)#'*% .,/)&'>) ) /$+ .',+B$+ 3 ) +(-.,>,%#'*%0,+)..$//$ 0, <(,%)+ -.@#&'#)+ ,2,#&'>)+

5/ 4'.,#&$. 0, /) !B,%#'); 7.D s)%+As$.+& n$%{$/,v+{3; ?)+,c)/)0$ /$ +'B(',%&,V I[)+ 8e:5 0)% ,1-/,$ ) 1@+ 0,/ OSf0, /$+ &.)<)=)0$.,+ 0, /) `5 3; +'% ,1<).B$; 1(#?)+ 0, ,+&)+,1-.,+)+ #(,%&)% #$% (% /'1'&)0$ #$%$#'1',%&$ 3 #)-)#'0)0,% 1)&,.') 0, +,B(.'0)0 3 +)/(0 /)<$.)/D 8$. ,//$ <(+#)1$+-.$-(,+&)+ '%%$>)0$.)+ ̂ (, )3(0,% ) .,0(#'. /$+ .',+B$+ -).)/) +,B(.'0)0 3 /) +)/(0 ,% (% +,#&$. >'&)/ -).) ,/ #.,#'1',%&$,#$%*1'#$ 0, 5(.$-)JD

[$+ 0,&)//,+ .,/)&'>$+ ) ,+&) #$%>$#)&$.'); )+C #$1$ ,/ '1-.,+$0, +$/'#'&(0 3 /)+ 0'.,#&.'#,+ -).) /$+ +$/'#'&)%&,+ +,

,%#(,%&.)% 0'+-$%'</,+ ,% &$0)+ /)+ /,%B()+ $2'#')/,+ 0, /) `5,% ,/ +'&'$ v,< 0, /) !B,%#')V "8.)'EF20H"F.#F%)$S04.P]]XSD[$+ -/)U$+ -).) /) -.,+,%&)#'*% 0, /)+ +$/'#'&(0,+ 2'%)/'U)% ,/gP 0, =(%'$ 0, ghhP ,% ,/ #)+$ 0, /$+ -.$3,#&$+ %)#'$%)/,+ 3,/ Ph 0, =(%'$ 0, ghhP ,% ,/ #)+$ 0, /$+ -.$3,#&$+,(.$-,$+R&.)%+%)#'$%)/,+DFuente: Agencia Europea para la Seguridad y la Salud en el Trabajo

=OUZ<LKU; >V<OU<n?[$+ -.$3,#&$+ 0, '%%$>)#'*%>6.-2.o"; -(,+&$+ ,% 1).#?) ,%LMML; +$% (% '%+&.(1,%&$ 0,)-$3$ ) /) #$$-,.)#'*% &,#%$/*B'#),1-.,+).')/ ,% 9<,.$)1\.'#)D 5+&)'%'#')&'>) +, '%#/(3, 0,%&.$ 0,/8.$B.)1) 9<,.$)1,.'#)%$ 0,E',%#') 3 H,#%$/$BC) -).) ,/0,+)..$//$ KEeH54T ,% ,/ ^(,-).&'#'-)% LM -)C+,+ 0, !1\.'#)[)&'%); 8$.&(B)/ 3 5+-)c)D

9<,.$,{) +, <)+) ,% ,/ -.'%#'-'$2(%0)1,%&)/ 0, )<)=$ ?)#') )..'<);,+ 0,#'. +$% /)+ .4,-.0"0,"-$%'%,")$.0   /)+ ^(, '0,)% 3

0,#'0,% +( -.$3,#&$ 3 /$+ &\.1'%$+ -).) /) .,)/'U)#'*% 0,/1'+1$D 5% #)0) -.$3,#&$ /)+ ,1-.,+)+ ,/'B,% +(+ +$#'$+ 3 ,/)#(,.0$ 0, #$/)<$.)#'*% #$% /$+ 1'+1$+; /$+ #$+&,+ ^(,)+(1, #)0) (%$ 3 #*1$ +, .,-).&'.@% /$+ .,+(/&)0$+ 0,/-.$3,#&$ ,% /) 2)+, 0, ,d-/$&)#'*%D

5% 9<,.$,{) %$ ,d'+&,% -.$B.)1)+ #,..)0$+ ^(, ,%1).^(,% /)+'%'#')&'>)+ '%%$>)0$.)+ 0, ,1-.,+)+ 3 #,%&.$+ 0, '%>,+&'B)#'*%D8$. ,/ #$%&.).'$; /$+ -).&'#'-)%&,+ -(,0,% ,1-.,%0,. -.$3,#&$+)0)-&)0$+ ) +(+ %,#,+'0)0,+ ,+-,#C2'#)+D

5la OTRI / IBV informa

b omecánica¡ Revista de

39

>

L?\<CG?O>U @> =OUaO?D? D?OLU ^P]]P5P]]p_

Tecnologías de la Sociedad de la InformaciónNanotecnologías y nanociencias, materialesmultifuncionales y nuevos procesos deproducción y dispositivos

Tecnologías de la Sociedad de la Información

 Actividades de investigación horizontal conimplicación de las PYMES

 Apoyo a políticas comunitarias y NEST

INTEGRACIÓN DE LA INVESTIGACIÓN EUROPEA 

PRIORIDAD TEMÁTICA CONVOCATORIA PRESUPUESTO FECHA CIERREFECHA PUBLICACIÓNCONVOCATORIA 

Convocatoria temática en el área de“fabricación, productos e ingeniería deserviciós en 2010”

17.12.02€ 25 millones para la prioridad2 y € 35 para la prioridad 3

16/09/03

Tecnologías futuras y emergentes –Dominio abierto

17.12.02 € 60 millonesConvocatoriapermanentemente abiertahasta el 31/12/04

Convocatoria para proyectos CRAFT17.12.02 € 95 millones parala primera fecha y € 60millones para la segunda

27/11/2003

Convocatoria de proyectos ADVENTURE,INSIGHT y Acciones de Apoyo

27.2.03 € 28 millones 15.5.03 y 22.10.03

Page 60: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 60/76

8).&'#'-). ,% 9<,.$,{) +(-$%, 0'+2.(&). 0, /)+ >,%&)=)+ 0, (%-.$B.)1) 2/,d'</,D Y$ ,+&)</,#, #$%>$#)&$.')+ $2'#')/,+ #$%2,#?) 0, #',.., 2'=)+; +' %$ ^(, ,+&@ )<',.&$ -,.1)%,%&,1,%&,D! +( >,U; (% #$%=(%&$ +,%#'//$ 0, #.'&,.'$+ 0, ,>)/()#'*%B).)%&'U) ) /$+ -).&'#'-)%&,+ (% 1C%'1$ 0, <(.$#.)#') 3#$%&.$/ 3 )=(+&, 1@d'1$+D 5+ %,#,+).'$ ^(, ,/ -.$3,#&$VE(,%&, #$% /) -).&'#'-)#'*% 0, .4,-.0"0 /.J "! 4.)20J

/20 ,"+0.0 4%.46-20D [) -).&'#'-)#'*% )0'#'$%)/ 0,#,%&.$+ 0, '%>,+&'B)#'*% 3 (%'>,.+'0)0,+ +,.@ >)/$.)0)-$+'&'>)1,%&,

7,) %))2B"/2- ,% ,/ +,%&'0$ ^(, +, $<&,%B)% -.$0(#&$+ $-.$#,+$+ %(,>$+ $ +(+&)%#')/1,%&, 1,=$.)0$+D

Z,%,., (% ,-2/#'$2J ,-2'.02 2 0.-B%'%2   -.*d'1$ )/1,.#)0$D

5+&, #).@#&,. )<',.&$ -,.1'&, -.,+,%&). 0,+0, -.$3,#&$+.,/)#'$%)0$+ #$% ,/ 0,+)..$//$ 0, &,#%$/$BC)+ )>)%U)0)+;?)+&) -.$3,#&$+ #$% (%) 0,&,.1'%)0) #$1-$%,%&, 0,&.)%+2,.,%#') 3 )0)-&)#'*% 0, &,#%$/$BC); -)+)%0$ -$.'%'#')&'>)+ 0, 1,=$.) 0, -.$#,+$+ 3 -.$0(#&$+ &.)0'#'$%)/,+ )

&.)>\+ 0, /) )-/'#)#'*% 0, %(,>)+ &,#%$/$BC)+D5/ MOf 0, /$+ -.$3,#&$+ )-.$<)0$+ ,% ,/ 8.$B.)1) 9<,.$,{),+&@% /'0,.)0$+ -$. ,1-.,+)+ ,+-)c$/)+D e ,/ Nf 0, /$+-.$3,#&$+ 9<,.$,{) ,+-)c$/,+ #(,%&)% #$% /) -).&'#'-)#'*% 0,,%&'0)0,+ 0, /) E$1(%'0)0 6)/,%#')%)D

LUCG>L>UC<; G< =?OK>L>=?L>cC

[)+ .4,-.0"0   '%&,.,+)0)+ ,% 0,+)..$//). (% -.$3,#&$9<,.$,{) 0,<,% -$%,.+, ,% #$%&)#&$ #$% ,/ ].B)%'+1$ Z,+&$.0, +( -)C+ A ^(, ,% ,/ #)+$ 0, 5+-)c) ,+ ,/ E,%&.$ -).) ,/4,+)..$//$ H,#%$/*B'#$ 9%0(+&.')/ KE4H9T A 0$%0,; &.)+ ,d-$%,.+( '0,); +,.@% )+,+$.)0)+ #$%>,%',%&,1,%&, +$<., /) 2$.1),% ^(, -(,0, -.,+,%&). /) '%'#')&'>)D

T>C?CL>?L>cC

5d'+&, (% #$1-.$1'+$ ,%&., /$+ ].B)%'+1$+ Z,+&$.,+9<,.$,{) 0, /$+ -)C+,+ -).&'#'-)%&,+ 1,0')%&, ,/ #()/ /)7%)")'%"'%()  0, /$+ -.$3,#&$+ ,+ /.0'.)$-"!%&"/"  3 #)0)-)C+ )+(1, ,+&) 2'%)%#')#'*% 0, )#(,.0$ #$% /$+ .,#(.+$+0'+-$%'</,+ ,% #)0) 1$1,%&$D

`%) >,U ^(, /) -.$-(,+&) -.,+,%&)0) +,) #,.&'2'#)0) #$1$-.$3,#&$ 9<,.$,{); #)0) +$#'$ +$/'#'&).@ ,% +( -)C+2'%)%#')#'*% -).) +( -).&'#'-)#'*% ,% ,/ -.$3,#&$D 5/ &'-$ 0,)3(0); )+C #$1$ /$+ 1,#)%'+1$+ 3 ,+^(,1)+ 0, 2'%)%#')#'*%+,.@% /$+ (&'/'U)0$+ '%&,.%)1,%&, ,% #)0) -)C+ -).) /)-.$1$#'*% 0, /) '%>,+&'B)#'*% #',%&C2'#); ,/ 0,+)..$//$&,#%$/*B'#$ 3 /) &.)%+2,.,%#') $ )+'1'/)#'*% 0, &,#%$/$BC)D 5/

-.,+(-(,+&$ 1,0'$ 0, /$+ -.$3,#&$+ ,+&@ )/.,0,0$. 0,ShhDhhh €D

5/ -)^(,&, 0, )3(0) -_</'#) ) /$+ -).&'#'-)%&,+; ,% ,/ #)+$ 0,<0,"1" ,+ ,/ +'B(',%&,V

5/ E4H9 $2.,#, ) /)+ ,1-.,+)+ ,+-)c$/)+ -).&'#'-)%&,+ ,% (%-.$3,#&$ 9<,.$,{) 2'%)%#')#'*% -.'>'/,B')0)V #.\0'&$+ ) &'-$0, '%&,.\+ #,.$; )1$.&'U)</,+ ,% k )c$+ 3 ^(, #(<.,% ?)+&),/ Ohf 0,/ -.,+(-(,+&$ &$&)/ 0, 0,+)..$//$ 0,/ -.$3,#&$D

5/ :'%'+&,.'$ 0, E',%#') 3 H,#%$/$BC) ) &.)>\+ 0,/ -.$B.)1)8F]G9H; $2.,#, ) /)+ ,1-.,+)+ ,+-)c$/)+V +(<>,%#'*% 0,#',.&$+ B)+&$+ 0, 0,2'%'#'*% 3 0,+)..$//$ 0,/ -.$3,#&$ KG,#?)0, #',.., ,/ g 0, +,-&',1<., 0, ghhPT

<CLb<CKOU q\?; =U\gK>L?; G< TUD<CKUG< \? >CCU@?L>cC G< \? bC>cC <bOU=<?rF

5/ Lh 0, 1).U$; ,% ,/ 7)/*% 0, !#&$+0, /) ?8.)'%" @"!.)'%")" /.L%.)'%" E K.')2!28+"; &(>$ /(B). ,/,%#(,%&.$ +$<., I\"0 =2!+$%'"0 /.T24.)$2 /. !" >))2B"'%() /. !"b<J ^(, #$%&* #$% .,-.,+,%&)#'*%0, /$+ 9%+&'&(&$+ H,#%$/*B'#$+;`%'>,.+'0)0,+D ].B)%'+1$+ 8_</'#$+0, 9%>,+&'B)#'*% 3 51-.,+)+ 0, /)E$1(%'0)0 6)/,%#')%)D

5+&) '%'#')&'>) 0, /) !#)0,1') 5(.$-,) 0, E',%#')+ 3 !.&,+ 3#$$.0'%)0) -$. /) G(%0)#'*% E]H5E; &',%, #$1$ $<=,&'>$)-$3). (% -.$#,+$ 0, .,2/,d'*% ) &.)>\+ 0, (%) +,.', 0,+,+'$%,+ 0, 0,<)&, 0, /$+ #$%&,%'0$+ 0,/ 0$#(1,%&$ ^(, +,0,+)..$//).@% ,% 0'2,.,%&,+ E$1(%'0)0,+ !(&*%$1)+,+-)c$/)+; +$<., /)+ -$/C&'#)+ #$1(%'&).')+ 0, 2$1,%&$ 0, /)'%%$>)#'*% &,#%$/*B'#) 3 +(+ #$%+,#(,%#')+ -).) ,/ +'+&,1),+-)c$/ 0, '%%$>)#'*%; #$% ,+-,#')/ )&,%#'*% )/ -)-,/ ^(,

0,+,1-,c)% /)+ -$/C&'#)+ .,B'$%)/,+ -).) 1$>'/'U). /$+-.$#,+$+ '%%$>)0$.,+ ,% +(+ @1<'&$+ 0, )#&()#'*%D [)+#$%#/(+'$%,+ ^(, +(.=)% 0, /$+ 0,<)&,+ 0,<,.@% #$%&.'<('. ),%&,%0,. 1,=$. ,/ -)-,/ ^(, /) &,#%$/$BC) 3 /) '%%$>)#'*%0,<,% &,%,. ,% /) 5(.$-) 0,/ 2(&(.$D

E$1$ <)+, -).) ,/ 0,<)&, +, (+) ,/ 0$#(1,%&$ I\"0 =2!+$%'"0/. T24.)$2 /. !" >))2B"'%() /. !" b<JD [$+ #$%+,%+$+ ^(,+, )/#)%#,% +,.@% .,#$B'0$+ ,% /) >,.+'*% 0,2'%'&'>) 0,/0$#(1,%&$ 3 -$0.@% +,.>'. 0, .,2,.,%#') -).) /$+ ,1-.,+).'$+3 /)+ !01'%'+&.)#'$%,+ ) /) ?$.) 0, 0'+,c). +(+ )#&()#'$%,+D

7' 0,+,) #$%+(/&). ,/ 0$#(1,%&$ 3R$ ,%>'). #$1,%&).'$+-(,0, ?)#,./$ ,%V

RRRF'2$.'F.0S"'$%B%/"/S/.6"$.0FH$4!

8 la OTRI / IBV informa

b omecánica¡ Revista de

39

>

Page 61: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 61/76

5la OTRI / IBV informa

b omecánica¡ Revista de

39

>

Normativa?Lb<OGU ;UVO< \? =?K<CK< LUDbC>K?O>?

5/ E$%+,=$ 0, E$1-,&'&'>'0)0 0, /) `5)/#)%U* (% )#(,.0$ +$<., /) #.,)#'*% 0, (%)

-)&,%&, #$1(%'&).') ,/ -)+)0$ P 0, 1).U$D4,+0, LMNS +, ?)% ,+&)0$ -.$0(#',%0$0'+#(+'$%,+ ,% &$.%$ ) (%) -)&,%&,#$1(%'&).'); #()%0$ /$+ ,%&$%#,+ 5+&)0$+1',1<.$+ 0, /) E5 2'.1).$% ,/ IE$%>,%'$ 0,

[(d,1<(.B$J +$<., (%) -)&,%&, #$1(%'&).')D [) -)&,%&, ,+#$%+'0,.)0) %,#,+).') -$. /) E$1'+'*%; ,/ E$%+,=$ 3 /)#$1(%'0)0 '%>,+&'B)0$.) -).) ,/'1'%). /)+ 0'+&$.+'$%,+ ) /)#$1-,&'&'>'0)0 $.'B'%)0)+ -$. /)+ 0'2,.,%&,+ 0'+-$+'#'$%,+ ,% /$+5+&)0$+ 1',1<.$+; 3 -).) B).)%&'U). ,/ /'<., 1$>'1',%&$ 0, /$+<',%,+ -.$&,B'0$+ -$. /)+ -)&,%&,+D

5/ )#(,.0$ 0,+&)#) /)+ -.'%#'-)/,+ #).)#&,.C+&'#)+ 0,/ +'+&,1) =(.'+0'##'$%)/ 0, /) -)&,%&, #$1(%'&).'); /)+ /,%B()+ ^(, +,,1-/,).@%; /$+ #$+&,+; /) 2(%#'*% 0, /)+ $2'#'%)+ %)#'$%)/,+ 0,-)&,%&,+ 3 /) 0'+&.'<(#'*% 0, &)+)+D

E$%2$.1, )/ )#(,.0$; /$+ +$/'#'&)%&,+ 0, -)&,%&,+ 0,<,%-.,+,%&). /) 0$#(1,%&)#'*% ,% (%) 0, /)+ &.,+ /,%B()+ $2'#')/,+0, /) ]2'#'%) 5(.$-,) 0, 8)&,%&,+ K]58T; +',%0$ \+&)+ ,/ '%B/\+;,/ 2.)%#\+ 3 ,/ )/,1@%D `%) +$/'#'&(0 -$0.C); +'% ,1<).B$; +,.-.,+,%&)0) ,% (%) /,%B() 0'+&'%&) 0, /)+ &.,+ 1,%#'$%)0)+; +'>) )#$1-)c)0) 0, (%) &.)0(##'*%D 5/ #$+&, 0, /) &.)0(##'*%#$..,.@ ) #).B$ 0,/ +'+&,1)D

`%) >,U ^(, +, ?) #$%#,0'0$ /) -)&,%&,; ,/ <,%,2'#').'$ +,.,+-$%+)<'/'U).@ 0, /) -.,+,%&)#'*% 0, /) &.)0(##'*% ,% &$0)+/)+ /,%B()+ #$1(%'&).')+ $2'#')/,+D

[) ]58 1)%&,%0.@ (% -)-,/ #,%&.)/ ,% /) )01'%'+&.)#'*% 0, /)+

-)&,%&,+ #$1(%'&).')+; )+(1',%0$ ,d#/(+'>)1,%&, /) .,+-$%+)A<'/'0)0 0, ,d)1'%). /)+ +$/'#'&(0,+ 3 /) #$%#,+'*% 0, /)+ -)&,%&,+#$1(%'&).')+D [) 2(%#'*% 0, /)+ $2'#'%)+ %)#'$%)/,+ 0, -)&,%&,+#$%+'+&'.@ ,% )+,+$.). ) /$+ +$/'#'&)%&,+ -$&,%#')/,+; ,%>'). /)++$/'#'&(0,+ ) /) ]58; 0'2(%0'. '%2$.1)#'*% +$<., /)+ -)&,%&,+ 3$2.,#,. )+,+$.)1',%&$ ) /)+ -,^(,c)+ 3 1,0')%)+ ,1-.,+)+D

!+C 1'+1$; [$+ 1'%'+&.$+ )#$.0).$% /) #.,)#'*% 0, (% &.'<(%)/(%'&).'$; ^(, +,.@ ,/ .,+-$%+)</, 0, B).)%&'U). /) (%'2$.1'0)0,% /) =(.'+-.(0,%#')D 5/ H.'<(%)/ 5(.$-,$ 0, }(+&'#') &,%0.@

 =(.'+0'##'*% ,d#/(+'>) ,% /)+ )##'$%,+ 3 0,1)%0)+ 0, '%>)/'0,U$ 0, '%2.)##'$%,+ )+C #$1$ ,% $&.$+ -.$#,0'1',%&$+.,/)#'$%)0$+ #$% ,/ (+$ 0, /)+ -)&,%&,+ 3 /)+ #$%&.)0,1)%0)+-$. '%>)/'0,UD

[$+ /'&'B'$+ 0, /)+ -)&,%&,+ #$1(%'&).')+ +, #,/,<.).@% )%&, ,/H.'<(%)/ 0, -)&,%&, #$1(%'&).'); ^(, +, #.,).@; ) 1@+ &).0).;,% ghLhD 5/ &.'<(%)/ 0,-,%0,.@ 3 +, (<'#).@ ,% ,/ H.'<(%)/ 0,8.'1,.) 9%+&)%#') 0, /)+ E$1(%'0)0,+ 5(.$-,)+D [) /,%B() ̂ (,+, (&'/'U).@ ,% /)+ )#&)+ +,.@ /) 0,/ 5+&)0$ 1',1<.$ 0$%0,.,+'0) ,/ 0,1)%0)0$ ) %$ +,. ^(, +, +$/'#'&,; 3 ,/ &.'<(%)/)##,0) ) #$%#,0,. ,/ 0,.,#?$ ) (&'/'U). $&.) 0'+&'%&)D s)+&) /)#.,)#'*% 0,/ H.'<(%)/ 0, -)&,%&, ,(.$-,); #)0) 5+&)0$ 1',1<.$0,<,.@ 0,+'B%). (%) +,.', 0, &.'<(%)/,+ %)#'$%)/,+ ^(, +,.@%.,+-$%+)</,+ 1',%&.)+ &)%&$ 0, ,+) =(.'+0'##'*%D

i)+)0$ ,% '%2$.1)#'*% 0, E]F497D Y$&'#')+ 0'+-$%'</,+ ,% /)v,< ,%V RRRF'2-/%0F!#S).R0S.0

8).) )##,0,. ) /)+ #$%#/(+'$%,+ 0,/ E$%+,=$; >'+'&).V#.F.#F%)$S,-.00G"$"S.)S%)$4SlWlkPF,/7 

\U; <bOUG>=bK?GU; O<;=?\G?C bC =OUZ<LKUG< U=>C>cC mb< O<L\?D? G>O<LKO>L<; DY;L\?O?; =?O? \?; =?K<CK<; G< \U;=OUaO?D?; >CTUODYK>LU;

5/ LM 0, 2,<.,.$; /) #$1'+'*% -)./)1,%&).')

0, 9%0(+&.') , 9%>,+&'B)#'*% .,2.,%0* (%-.$3,#&$ 0, $-'%'*% ,%#)1'%)0$ ) 0,2'%'.1@+ #/).)1,%&, /) -)&,%&)<'/'0)0 0, /)+'%>,%#'$%,+ '1-/,1,%&)0)+ ,% $.0,%)0$.D

5/ -.$3,#&$ 0, $-'%'*% #(,+&'$%))<',.&)1,%&,; I+' +$% /$ +(2'#',%&,1,%&, #/).$+ 3 +, )-/'#)% 0,2$.1) #$..,#&) /$+ /'1'&,+ 0, /) -)&,%&)<'/'0)0; 0,<'0$ +$<., &$0$) ^(, /)+ 0'2,.,%&,+ /,B'+/)#'$%,+ %)#'$%)/,+ 3 /) $.B)%'U)#'*%,(.$-,) 0, -)&,%&,+ ]58‚ %$ +',1-., )-/'#)% /$+ 1'+1$+#.'&,.'$+DJ e; #$%&'%_) )0>'.&',%0$ ̂ (,; /) )#&()/ -.$-(,+&); ) -,+).0, /)+ )/,B)#'$%,+ 0, /) E$1'+'*%; I2)#'/'&) ,/ #)1'%$ ?)#') (% (+$1@+ )1-/'$ 0, /)+ -)&,%&,+ #$1$ 2$.1) 0, -.$&,B,. /$+-.$B.)1)+ '%2$.1@&'#$+DJ 

5/ -.$3,#&$ 0, $-'%'*% ?)#, .,2,.,%#') )/ &,d&$ 0, /) 4'.,#&'>)

MLRgShRE55; ^(, +, #,%&.) ,% /) -.$&,##'*% /,B)/ 0, /$+-.$B.)1)+ '%2$.1@&'#$+D :',%&.)+ ^(, ,/ &,d&$ )#&()/ ,d#/(3, )/$+ -.$B.)1)+ '%2$.1@&'#$+ )+C #$1$ ) /$+ 1\&$0$+ #$1,.#')/,+.,/)&'>$+ ) /) -)&,%&)<'/'0)0; ,d'+&,% '%0'#'$+ 0, ^(, /)+ -)&,%&,+.,/)#'$%)0)+ #$% /$+ -.$B.)1)+ '%2$.1@&'#$+; 3 $&.)+'%>,%#'$%,+ .,/)&'>)+; ?)% +'0$ #$%#,0'0)+ -).) /$+ 0'+-$+'&'>$+3 -.$#,+$+ ,% @.,)+ &\#%'#)+ ^(, %$ -(,0,% 2(%#'$%).'%0,-,%0',%&,1,%&, 0, /$+ #$1-$%,%&,+ 0, /$+ -.$B.)1)+'%2$.1@&'#$+ ^(, ,//$+ )-/'#)%D

E$% >'+&)+ ) 0,2'%'. 1,=$. /$+ #.'&,.'$+ 0, -)&,%&)<'/'0)0 3 -).)^(, /$+ )<(+$+ 3 /$+ ,2,#&$+ 0)c'%$+ +, -(,0)% ,>'&).; /$+,(.$0'-(&)0$+ .,#/)1).$% (%) 0,2'%'#'*% 1,=$.)0) 0,/ &\.1'%$

 I%)B.)'%() %4,!.4.)$"/" .) 2-/.)"/2-J; ^(, ,+ /) ^(,(&'/'U) /) -.$-(,+&) 0, /) E$1'+'*%D

5/ -.$3,#&$ 0, $-'%'*% -.,+&) ,+-,#')/ )&,%#'*% ) /) '1-$.&)%#')0,/ -)-,/ 0, /$+ -.$B.)1)+ '%2$.1@&'#$+ #$1$ (%) 2$.1) <@+'#)0, #.,)#'*% 3 0, ,d-.,+'*% -.$-')+D E$% 1@+ 0, Lh 1'//$%,+ 0,-.$2,+'$%)/,+ ,% &$0$ ,/ 1(%0$ 3 #$% 0,#,%)+ 0, 1'//$%,+ 0,B,%&, #.,)%0$ -.$B.)1)+ '%2$.1@&'#$+ -).) 0'+&'%&$+ 2'%,+; /$+,(.$0'-(&)0$+ )#$.0).$% ^(, /)+ -)&,%&,+ %$ 0,<,.C)% -,.1'&'./) 1$%$-$/'U)#'*% 0, ,+&)+ ?,..)1',%&)+ 0, ,d-.,+'*% B,%('%);#.,)&'>'0)0; ^(, +'.>,% -).) /) 0'2(+'*% , '%&,.#)1<'$ 0,'%2$.1)#'*% 3 #$%$#'1',%&$+D

7, ,+-,.) ^(, ,+&, &'-$ 0, ,%1',%0) -(,0) ,>'&). &)1<'\% ^(,/$+ 1\&$0$+ ,+&.'#&)1,%&, #$1,.#')/,+; /$+ -.$B.)1)+'%2$.1@&'#$+ %$.1)/,+ 3 /$+ 1\&$0$+ 1)&,1@&'#$+ ( $&.$+;-(,0)% #$%+'0,.).+, +(+#,-&'</,+ 0, +,. -)&,%&)0$+D

 I`%) '%>,%#'*% '1-/,1,%&)0) ,% $.0,%)0$. %$ 0,<,.C)#$%+'0,.).+, -)&,%&)</, +'1-/,1,%&, -$.^(, +, ?) (&'/'U)0$ (%$.0,%)0$. $ -$.^(, ,/ -.$B.)1); $-,.)&'>$ +$<., (% )-).)&$-.$B.)1)</, ^(, %$ ,+ %$>,0$+$ ,% +C 1'+1$; +,) %$>,0)0D 7,,d'B, (%) )-$.&)#'*% &\#%'#)J; +(B'.',.$% /$+ ,(.$0'-(&)0$+D

8$. _/&'1$; /) ,%#).B)0) 0, .,0)#&). ,/ -.$3,#&$ 0, $-'%'*%; 5//38/$$'=A>)% Z$.+,/; +,c)/* ^(, /)+ -)&,%&,+ %$ #$%+&'&(3,% /) _%'#)2$.1) 0, -.$&,##'*% 3 ^(, +, %,#,+'&) -.,+&). 1)3$. )&,%#'*% )/$+ -/)%,+ 0, -.$&,##'*% )/&,.%)&'>$+; 3) ^(, +, )=(+&)% 1,=$. )/)+ #).)#&,.C+&'#)+ 0, /$+ -.$B.)1)+ '%2$.1@&'#$+D

i)+)0$ ,% '%2$.1)#'*% 0, E]F497D Y$&'#')+ 0'+-$%'</,+ ,% /) v,<,%V RRRF'2-/%0F!#S).R0S.0

8).) 1@+ '%2$.1)#'*%; >'+'&).V RRRF.#-2,"-!F.#F%)$S4..$/2'0S'244%$$..0S%$-.SP]]X]PNsS>KO<P]]X]PNsFH$4

Page 62: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 62/76

FeriasEl presente calendario puede ser objeto demodificaciones, por lo que antes de emprendercualquier acción basada en la información queaquí se brinda, debe confirmarse ésta.

Db<V\<

<B.)$2A i'(.$ ]22'#, G(.%'&(.,)%0 G(.%'+?'%B G)'.D

T.'H"A 4, hORhSRghhP )hMRhSRghhPD

\#8"-A 8$U%)% K8$/$%')TD

<B.)$2A 7)(0' G(.%'&(., ƒ 9%&,.'$.+D

T.'H"A 4, LLRhSRghhP )LSRhSRghhPD

\#8"-A F'3)0? K!.)<') 7)(0'TD

<B.)$2A [9ZY!-/(+ s!YY]65FDa$./0 G)'. 2$. &?, G$.,+&.3 )%0a$$0 9%0(+&.',+D

T.'H"A 4, gORhSRghhP )PhRhSRghhPD

\#8"-A s)%$>,. K!/,1)%')TD

<B.)$2A HD:D9D 9%&,.%)&'$%)/G(.%'&(., 9%0(+&.37(<#$%&.)#&$.+D

T.'H"A 4, hPRhNRghhP )hSRhNRghhPD

\#8"-A Z()0)/)=).) K:\='#$TD

<B.)$2A G9:D G,.') 9%&,.%)#'$%)/0,/ :(,</,D

T.'H"A 4, gMRhMRghhP )hQRLhRghhPD

\#8"-A 6)/,%#') K5+-)c)TD

<B.)$2A G9::!D G,.')9%&,.%)#'$%)/ 0, :)^('%).') -).)/) :)0,.)D

T.'H"A 4, LgRLLRghhP )LSRLLRghhPD

\#8"-A 6)/,%#') K5+-)c)TD

;?\bG

<B.)$2A 497E!8D G,.')9%&,.%)#'$%)/ 0, /) 4'+#)-)#'0)0D

T.'H"A 4, hMRhSRghhP )LLRhSRghhPD

\#8"-A 7,>'//) K5+-)c)TD

<B.)$2A Y!945b y n'0 , z('-4'+)<'/'&3 )%0 5/0,./3 s,)/&?#).,5d?'<'&'$%D

T.'H"A 4, LPRhSRghhP )LSRhSRghhPD

\#8"-A i'.1'%B?)1 K9%B/)&,..)TD

<B.)$2A 7)2,&3 ƒ s,)/&? 5d-$9%&,.%)&'$%)/ 5d?'<'&'$% )%0E$%2,.,%#,D

T.'H"A 4, LMRhSRghhP )ggRhSRghhPD

\#8"-A i'.1'%B?)1 K9%B/)&,..)TD

<B.)$2A E]Y7HF`:!HD G,.')9%&,.%)#'$%)/ 0, /) E$%+&.(##'*%D

T.'H"A 4, gORhSRghhP )PLRhSRghhPD

\#8"-A i).#,/$%) K5+-)c)TD

<B.)$2A ]FHs]8!495 R F5s!AH5EsY9nD

T.'H"A 4, PhRhSRghhP )hgRhORghhPD

\#8"-A [,'-U'B K!/,1)%')TD

<B.)$2A ]F8F]H5ED G,.')9%&,.%)#'$%)/ 0, ].&$-,0') 3!3(0)+ H\#%'#)+D

T.'H"A 4, gkRLLRghhP )PhRLLRghhPD

\#8"-A 6)/,%#') K5+-)c)TD

L?\j?GU

<B.)$2V 7!89E!D :,d'#)%G$$&v,). )%0 [,)&?,. Z$$0+ G)'.D

T.'H"A 4, LNRhSRghhP )

ghRhSRghhPD\#8"-A [,$% K:\='#$TD

<B.)$2A G`H`F :]4!D

T.'H"A 4, ghRhSRghhP )ggRhSRghhPD

\#8"-A 5/#?,; !/'#)%&, K5+-)c)TD

<B.)$2A GG!YeD Y,v e$.{ 7?$,5d-$D

T.'H"A 4, hgRhORghhP )hQRhORghhPD

\#8"-A Y,v e$.{ K5+&)0$+`%'0$+TD

<B.)$2A 8'&&' 911)B'%, ̀ $1$D

T.'H"A 4, LMRhORghhP )ggRhORghhPD

\#8"-A G/$.,%#') K9&)/')TD

<B.)$2A :945ED 9%&,.%)&'$%)/G)+?'$% +?$, 5d?'<'&'$%D

T.'H"A 4, hORhMRghhP )hkRhMRghhPD

\#8"-A 8).C+ KG.)%#')TD

<B.)$2A :]4!E![„!4]D

T.'H"A 4, gORhMRghhP )gkRhMRghhPD

\#8"-A :)0.'0 K5+-)c)TD

G<=UOK<;

<B.)$2A 978]D 7$11,.9%&,.%)&'$%)/ H.)0, G)'. 2$.7-$.&+ 5^('-1,%& )%0 G)+?'$%D

T.'H"A 4, gMRhORghhP )hLRhNRghhPD

\#8"-A :(%'#? K!/,1)%')TD

<B.)$2A ]`H4]]FD 5(.$-,)%](&0$$. H.)0, G)'.D

T.'H"A 4, gQRhNRghhP )gNRhNRghhPD

\#8"-A G.',0.'#?+?)2,%K!/,1)%')TD

<B.)$2A H5ba]F[4 ghhPD

T.'H"A 4, LORhMRghhP )LMRhMRghhPD

\#8"-A G.)%{2(.& K!/,1)%')TD

<B.)$2A !/-'&,# 9%&,.%)&'$%)/

H.)0, 7?$v 2$. :$(%&)'% )%0

a'%&,. H,#?%$/$B3D

T.'H"A 4, hgRLhRghhP )

hQRLhRghhPD\#8"-A i$/U)%$ K9&)/')TD

<B.)$2A 5+^(C 3 :$%&)c)D

T.'H"A 4, gLRLLRghhP )

gPRLLRghhPD

\#8"-A :)0.'0 K5+-)c)TD

<B.)$2A E!:8978]FH A

E)1-'%B; E).)>)%%'%B )%0

7-$.&+ 5d?'<'&'$%D

T.'H"A 4, ggRLLRghhP )PhRLLRghhPD

\#8"-A ]-$.&$ K8$.&(B)/TD

a<C<O?\

<B.)$2A :5H5ED 9%&,.%)&'$%)/

5d?'<'&'$% 2$. :,&)//(.B'#)/

H,#?%$/$B3 v'&? E$%B.,++D

T.'H"A 4, LORhORghhP )

gLRhORghhPD

\#8"-A 4(++,/0$.2 K!/,1)%')TD

<B.)$2A G]F]H5EsD G$.$ 0, /)+

Y(,>)+ H,#%$/$BC)+D

T.'H"A 4, gQRhMRghhP )

gNRhMRghhPD

\#8"-A i'/<)$; K5+-)c)TD

<B.)$2A [9i5FD G,.')

9%&,.%)#'$%)/ 0,/ ['<.$D

T.'H"A 4, hLRLhRghhP )

hQRLhRghhPD

\#8"-A :)0.'0 K5+-)c)TD

<B.)$2A 79:] HE9D G,.')

9%&,.%)#'$%)/ 0, 9%2$.1@&'#);

:(/&'1,0') 3 E$1(%'#)#'$%,+D

T.'H"A 4, hQRLLRghhP )

hMRLLRghhPD

\#8"-A :)0.'0 K5+-)c)TD

0 la OTRI / IBV informa

b omecánica¡ Revista de

39

O<bC>cC G<\ LUD>Ke <bOU=<U G<CUOD?\>j?L>cC G< =?@>D<CKU;G<=UOK>@U;

5/ -)+)0$ LN 0, G,<.,.$ }()% 6'#,%&, 4(.@ 0, /) +,##'*% 0,:)&,.')/ 3 5^('-)1',%&$ -).) 4,-$.&, 3 ]#'$ )#(0'* ,%50'1<(.B$ ) /) .,(%'*% 0,/ E$1'&\ 5(.$-,$ 0, Y$.1)/'U)#'*%0, 8)>'1,%&$+ 4,-$.&'>$+ HEA gLND 5% /) #'&)0) .,(%'*% +,-.,-).).$% /)+ >,.+'$%,+ 2'%)/,+ 0, /) %$.1)&'>); -.,>'\%0$+,^(, -).) ,/ ghhS +, ?)3)% 2'%)/'U)0$ /$+ &.)<)=$+D

>

Page 63: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 63/76

66

b omecánica¡ Revista de

39

libros

¡

PUBLICACIONES EDITADAS

 Y DISTRIBUIDAS POR EL IBV (abril 2003)

Estos precios no incluyen IVA ni gastos de envío.Pedidos a: [email protected]

TIENDA VIRTUAL ENwww.ibv.org/librería

BIOMECÁNICA ARTICULAR YSUSTITUCIONES PROTÉSICAS

 Año Publicación: 1998Precio: 62’4€

BIOMECÁNICA DE LA FRACTURA ÓSEA YTÉCNICAS DE REPARACIÓN

 Año Publicación: 1999 (2ª ed.)Precio: 62’4€

BIOMECÁNICA DE LA MARCHA HUMANANORMAL Y PATOLÓGICA

 Año Publicación: 1999 (2ª ed.)Precio: 62’4€

BIOMECÁNICA DEL RAQUIS Y SISTEMASDE REPARACIÓN

 Año Publicación: 1999 (2ª ed.)Precio: 62’4€

ERGONOMÍA Y MUEBLE.GUÍA DE RECOMENDACIONES PARA ELDISEÑO DE MOBILIARIO ERGONÓMICO

 Año Publicación: 1992Precio: 41’6€

GUÍA DE RECOMENDACIONES PARA ELDISEÑO DE CALZADO

 Año Publicación: 1995Precio: 52€

GUÍA DE RECOMENDACIONES PARA ELDISEÑO Y SELECCIÓN DE MOBILIARIODOCENTE UNIVERSITARIO

 Año Publicación: 1995Precio: 26€

GUÍA DE RECOMENDACIONES PARA ELDISEÑO Y SELECCIÓN DE MOBILIARIO DEOFICINA ERGONÓMICO

 Año Publicación: 1999Precio: 31’2€

MÉTODO ERGO/IBV. EVALUACIÓN DERIESGOS LABORALES ASOCIADOS A LACARGA FÍSICA (libro)

 Año Publicación: 2000Precio: 52€

NUEVAS TÉCNICAS PARA ELDESARROLLO DE PRODUCTOSINNOVADORES ORIENTADOS AL USUARIO

 Año Publicación: 2001Precio: 41’6€

PRIMERAS JORNADAS SOBRETECNOLOGÍA DE LA REHABILITACIÓN.CONFERENCIAS Y PONENCIAS

 Año Publicación: 1998Precio: 31’2€

PROBLEMÁTICA DE LOS USUARIOS DESILLAS DE RUEDAS EN ESPAÑA

 Año Publicación: 1998Precio: 20’8€

GUÍA DE USO Y PRESCRIPCIÓN DEPRODUCTOS ORTOPROTÉSICOS AMEDIDA

 Año Publicación: 1999Precio: 62’4€

Serie BIOMECÁNICADEL APARATO LOCOMOTOR

ERGONOMÍA Y DISCAPACIDAD (Ediciónrevisada y ampliada)

 Año Publicación: 1999Precio: 41’6€

Precio: 260€(5 libros)

Page 64: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 64/76

2 libros

b omecánica¡ Revista de

39

>Monografía sobre la Usabilidad

Musa/IBV. Método para la selección de ayudas técnicas

bajo criterios de usabilidadRakel Poveda Puente et al.

Editado por el Instituto de Biomecánica de Valencia. Valencia, 2003. 95pp (1 disquete)

4,+0, ,/ )c$ LMMk; #$% /) ,%&.)0) ,% >'B$. 0, /) 4'.,#&'>)5(.$-,) 0, 8.$0(#&$+ 7)%'&).'$+ MPRQg; &.)%+-(,+&) ,%5+-)c) #$1$ F,)/ 4,#.,&$ QLQRMO 0, 8.$0(#&$+ 7)%'&).'$+;^(, )-/'#) ) 1(#?)+ )3(0)+ &\#%'#)+; +, ,+&)</,#, ,/ 1).#$-).) ̂ (, /$+ -.$0(#&$+ +)%'&).'$+ '%&.$0(U#)% ,% +( 2)<.'#)#'*%3 #$1,.#')/'U)#'*% )+-,#&$+ 0, #)/'0)0 &\#%'#)D !+C /$+-.$0(#&$+ ^(, '%#$.-$.)% /) :).#) E5; 0,<,.C)% #(1-/'.#$% /)+ %$.1)+ )-/'#)</,+ -).) #)0) -.$0(#&$D 4,+0, ,+&)-,.+-,#&'>) +, -.,+,.>) /) +,B(.'0)0 0, ,+&$+ -.$0(#&$+;

)+-,#&$ <@+'#$ , '1-.,+#'%0'</, -).) ,/ (+$; -,.$ =(%&$ #$%,+&) -.,1'+); ,+ '1-.,+#'%0'</, ^(, (% -.$0(#&$ #(1-/)#$% $&.)+ 2(%#'$%,+ #$1$ /) 2)#'/'0)0 0, (+$; /) )0,#()#'*%)/ ,%&$.%$ $ /) )0)-&)<'/'0)0 ) /)+ #).)#&,.C+&'#)+ 0,/ (+().'$D

8).) )+,B(.). ,/ #(1-/'1,%&$ 0, ,+&$+ )+-,#&$+; 0,+0,?)#, )/B(%$+ )c$+ /$+ )B,%&,+ '1-/'#)0$+ ,% /) 2)<.'#)#'*%0, )3(0)+ &\#%'#)+ (&'/'U)%; ,% 1)3$. $ 1,%$. 1,0'0);>)/$.)#'$%,+ 0, -.$0(#&$ #(3) 2(,%&, 0, '%2$.1)#'*% ,+ ,/(+().'$ 2'%)/D 5+&)+ >)/$.)#'$%,+ +, ?)% )#(c)0$ #$% ,/&\.1'%$ 0, -.(,<)+ 0, (+)<'/'0)0; #(3$ $<=,&'>$ ,+ 1,0'./) #)-)#'0)0 0, (&'/'U)#'*% 3 )0)-&)<'/'0)0 0,/ -.$0(#&$ )/)+ 0,1)%0)+ 3 %,#,+'0)0,+ 0, /$+ (+().'$+D

5/ $<=,&'>$ 2'%)/ 0,/ 1\&$0$ :(+)R9i6 KD\&$0$ -).) /)+,/,##'*% 0, )3(0)+ &\#%'#)+ <)=$ #.'&,.'$+ 0, #0"<'/'0)0T ,+0$&). ) /$+ (+().'$+ 0, '%2$.1)#'*% -).) >)/$.). /) (+)<'/'0)0

0, (%) )3(0) &\#%'#) ,% ,/ 1$1,%&$ 0, /) &$1) 0, 0,#'+'*%0, #$1-.)D 5/ 1\&$0$ -.,&,%0, 0). (% -)+$ 1@+ -).) /)1,=$.) 0, /) #)/'0)0 0, /)+ )3(0)+ &\#%'#)+; -.$-$.#'$%)%0$) /$+ -.$2,+'$%)/,+ (%) 1,&$0$/$BC) <)+)0) ,% /) ,+&.(#&(.)#'*%3 $.B)%'U)#'*% 0, /) '%2$.1)#'*% %,#,+).') -).) B,%,.). B(C)+0'.'B'0)+ ) /$+ (+().'$+D [) <)+, 0, '%2$.1)#'*% ,+ /)#$%=(%#'*% 0, /)+ @.,)+ 0, #$%$#'1',%&$+ 0, 0'+&'%&$+-.$2,+'$%)/,+ #$% /) ,d-,.',%#') 0, /$+ (+().'$+ .,)/,+D

5/ 1\&$0$ :(+)R9i6 +, )-/'#) ,% 0.%0 ,"020 2 7"0.0630%'"0   #(3$ .,+(/&)0$ 2'%)/ ,+ (%) IZ(C) G@#'/J -).) /),/,##'*% 0, (%) )3(0) &\#%'#)D 5/ 1\&$0$ ?) +'0$ -(,+&$,% -.@#&'#) 3 >)/'0)0$ ,% +'//)+ 0, .(,0)+ 1)%()/,+D 5% +(>)/'0)#'*% +, ?) #$%&)0$ #$% /) -).&'#'-)#'*% 0, 1@+ 0,gSh (+().'$+ 0, +'//)+ 0, .(,0)+ 3 Ph -.$2,+'$%)/,+ ,d-,.&$+,% /) $.',%&)#'*%; -.,+#.'-#'*% 3 +,/,##'*% 0, ,+&, -.$0(#&$D

5/ -.,+,%&, 0$#(1,%&$ ,+&@ ,+&.(#&(.)0$ ,% &.,+ -).&,+;'%&.$0(##'*%; 0,+#.'-#'*% 0,/ 1\&$0$ :(+)R9i6 3 ,=,1-/$-.@#&'#$D !/ #$1',%U$ 0, #)0) #)-C&(/$ +, -.,+,%&) (%.,+(1,% 0, /$+ )+-,#&$+ 1@+ .,/,>)%&,+ ^(, +, 0,+)..$//)%,% ,/ 1'+1$D

5% ,/ #)-C&(/$ L +, -.,+,%&) ,/ $.'B,% 0,/ 1\&$0$; /$+#$%#,-&$+ 0, (+)<'/'0)0 3 )3(0)+ &\#%'#)+; '%#/(3,%0$ +(+0,2'%'#'$%,+ +,B_% 0'2,.,%&,+ )(&$.,+ 3 /) %$.1)&'>) )-/'#)</,DH)1<'\% +, ,d-/'#) +( 2'%)/'0)0; 2)#&$.,+ ^(, '%&,.>',%,% 3>,%&)=)+ 0, /) )-/'#)#'*% -).) /) +,/,##'*% 0, )3(0)+ &\#%'#)+D

5% ,/ #)-C&(/$ g +, 0,+#.'<, ,/ 1\&$0$ :(+)R9i6 3 /$+-)+$+ ^(, 0,<,% +,B('.+, -).) +( )-/'#)#'*% -$. /$+-.$2,+'$%)/,+D 5% #)0) -)+$ +, '%#/(3,% 2'#?)+ 0, .,B'+&.$'/(+&.)0)+ 1,0')%&, (% ,=,1-/$ -.@#&'#$ -).) 2)#'/'&). 3

B('). )/ 1@d'1$ /) )-/'#)#'*% 0,/ 1\&$0$D

5% ,/ #)-C&(/$ P +, .,)/'U) (%) 0,1$+&.)#'*% 0, /) )-/'#)#'*%0,/ 1\&$0$ 1,0')%&, (% ,=,1-/$ -.@#&'#$ #$1-/,&$ #,%&.)0$,% +'//)+ 0, .(,0)+ 1)%()/,+D

! #$%&'%()#'*% +, '%#/(3, 0'>,.+) <'</'$B.)2C) .,/,>)%&,;0$%0, +, -(,0, )1-/'). 1@+ '%2$.1)#'*% +$<., (+)<'/'0)03 )3(0)+ &\#%'#)+D

G'%)/1,%&,; ,% ,/ )%,d$ +, )0=(%&)% 2'#?)+ ,% </)%#$ 0,.,B'+&.$ 0, 0)&$+ -).) /) )-/'#)#'*% 0,/ 1\&$0$D 5+&)+ 2'#?)+-(,0,% +,. 2$&$#$-')0)+ $ <',% $<&,%,.+, ,% ,/ 0'+^(,&,)0=(%&$; 0$%0, &)1<'\% +, '%#/(3, (% -.$B.)1) -).) ,/#@/#(/$ 0, '1-$.&)%#') 0, /$+ #.'&,.'$+ 0, (+)<'/'0)0; 0'+-$%'</,'B()/1,%&, ,% ,/ 0'+^(,&, )0=(%&$D

5+&, &.)<)=$ ?) +'0$ .,)/'U)0$ -$. ,/ 9i6 ,% #$/)<$.)#'*%#$% E]E5:G5 3 ,/ E5!8!HD z(,.,1$+ )B.)0,#,. ) &$0)+/)+ )+$#')#'$%,+ 0, (+().'$+; ?$+-'&)/,+; $.&$-,0')+ 3 ) /$+-.$-'$+ (+().'$+ +( -).&'#'-)#'*% >$/(%&).'); +'% /) #()/ %$?(<',.) +'0$ -$+'</, 0,+)..$//). ,+&, 1\&$0$D

8.$3,#&$ +(<>,%#'$%)0$ -$.V

50'#'*% -).#')/1,%&, 2'%)%#')0) -$. ,/ 8.$B.)1) 0, F,#(.+$+

s(1)%$+ 3 4'2(+'*% 0, /) 9%>,+&'B)#'*% i'$1\0'#) 0,/V

CENTRO ESTATAL DE AUTONOMÍAPERSONAL Y AYUDAS TÉCNICAS

CONFEDERACIÓN COORDINADORA ESTATALDE MINUSVÁLIDOS FÍSICOS DE ESPAÑA

Page 65: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 65/76

66miscelánea

>b omecánica¡ Revista de

39

>

Libro Blanco de la

I+D+I al servicio de las

personas condiscapacidad y las

personas mayores

 Pedro Vera Luna

Instituto de Biomecánica de Valencia

EL 9 DE ABRIL SE PRESENTÓ EN LA SEDE DEL IMSERSO EN M ADRID EL LIBRO BLANCO

de la I+D+I al servicio de las personas con discapacidad y las personas mayores,

 fruto del desarrollo de un proyecto bajo la coordinación del Centro Estatal de

 Autonomía Personal y Ayudas Técnicas (CEAPAT), perteneciente al IMSERSO

(Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales), y el Instituto de Biomecánica de Valencia 

(IBV). Esta sección ofrece el contenido de la presentación que en este acto hizo del

mismo el Director del IBV en nombre del equipo de trabajo que lo ha gestionado.

Open Book RDI Policy for theHandicapped and the Elderly 

On the 9th of April, at the headquarters of IMSERSOin Madrid, a presentation was made about the OpenBook Policy of R+D+I for the handicapped and theelderly. This work is the product of a project co-ordinated by the CEAPAT (which stands for StateCentre for Personal Autonomy and Technical Aids),belonging to IMSERSO (Ministry of Work and SocialServices), and the Institute of Biomechanics of  Valencia (IBV). In this section we look at the contentsof the presentation made at this act by the Director of IBV on behalf of the team that carried out the work.

5% .,-.,+,%&)#'*% 0,/ ].B)%'+1$ H\#%'#$AZ,+&$. 0,/ 8.$3,#&$^(, ?) 0)0$ /(B). ) ,+&, ['<.$ i/)%#$; &,%B$ ,/ ?$%$. 0,.,)/'U). +( -.,+,%&)#'*% &\#%'#)D

8).) ,//$ 0'>'0'.\ ,+&) -.,+,%&)#'*% ,% #'%#$ <.,>,+ )-).&)0$+D51-,U).\ ?)</)%0$ 0, /) '1-$.&)%#') 0, /)+ &,#%$/$BC)+ )/+,.>'#'$ 0, /)+ -,.+$%)+ #$% 0'+#)-)#'0)0 3 /)+ -,.+$%)+1)3$.,+; +,B('.\ #$1,%&)%0$ /) '1-$.&)%#') 0, /)+)#&'>'0)0,+ 0, '%>,+&'B)#'*% #',%&C2'#); 0,+)..$//$ , '%%$>)#'*%,% ,+&)+ &,#%$/$BC)+; -).) -/)%&,). ) #$%&'%()#'*% /$+$<=,&'>$+; 1,&$0$/$BC) 3 .,+(/&)0$+ 0, ,+&, ['<.$ i/)%#$D

!-.$d'1)0)1,%&, ,/ Mf 0, /) -$</)#'*% ,+-)c$/) ,+0'+#)-)#'&)0) 3; )0,1@+; /)+ &,%0,%#')+ 0,1$B.@2'#)+ +,c)/)%^(, +( %_1,.$ )(1,%&).@ ) 1,0'0) ^(, ,%>,=,U#) /)

-$</)#'*%; -.'%#'-)/ >).')</, 0, /) ^(, 0,-,%0, /) '%#'0,%#') 3+,>,.'0)0 0, /)+ 0'+#)-)#'0)0,+D

!/ +,.>'#'$ 0, ,+&)+ -,.+$%)+; 0, +( -).&'#'-)#'*% +$#')/;)(&$%$1C); '%0,-,%0,%#'); +)/(0 3 #)/'0)0 0, >'0) ,d'+&,%(%) +,.', 0, +,.>'#'$+ 3 -.$0(#&$+ 0, %)&(.)/,U) &,#%$/*B'#)^(,; )/ 1'+1$ &',1-$; #$%&.'<(3,% ) $-&'1'U). /) '%>,.+'*%,#$%*1'#) ^(, ,d'B, /) )&,%#'*% 0, ,+&)+ -,.+$%)+D

8).) /$B.). ,+&, $<=,&'>$ +$#')/ +, (&'/'U)% 0$+ ,+&.)&,B')+0'+&'%&)+ 3 #$1-/,1,%&).')+V

WX5/ G%0.12 ,"-" K2/20; 0'.'B'0$ ) 1,=$.). /) )##,+'<'/'0)00, /$+ ,%&$.%$+ 3 -.$0(#&$+ ^(, (&'/'U)% #$&'0')%)1,%&, /$+#'(0)0)%$+ #$%+'0,.)0$+ ,% +( B/$<)/'0)0; 3

Page 66: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 66/76

4 miscelánea

b omecánica¡ Revista de

39

>> WX[)+ !3(0)+ H\#%'#)+; ^(, +$% /$+ -.$0(#&$+ ^(, /)+-,.+$%)+ #$% 0'+#)-)#'0)0,+ $ /'1'&)#'$%,+ 2(%#'$%)/,+,1-/,)% -).) 1'&'B). $ #$1-,%+). +(+ 0'+#)-)#'0)0,+ $/'1'&)#'$%,+ 2(%#'$%)/,+D

4, )#(,.0$ ) /) %$.1) '%&,.%)#'$%)/ 0, #/)+'2'#)#'*% 0,

!3(0)+ H\#%'#)+; \+&)+ -(,0,% )B.(-).+, ,% 0',U 2)1'/')+ 0,-.$0(#&$+ ^(, ,% 5+-)c) .,-.,+,%&)% (% >$/(1,% ,#$%*1'#$)%()/ ,%&., Shh 3 Ohh 1'//$%,+ 0, €; 1,.#)0$ ,% ,/ ^(,

$-,.)% )/.,0,0$. 0, Mhh,1-.,+)+ 2)<.'#)%&,+ 0,-.$0(#&$+ ,% +,.',; )0,1@+0, LNhh ].&$-,0')+; 1'/,+ 0,q-&'#)+ 3 0, Z)<'%,&,+ !(0'$A-.$&\+'#$+; ^(, )0)-&)% '%0'>'A0()/1,%&, )3(0)+ &\#%'#)+ $/)+ 2)<.'#)% ) 1,0'0) 0, #)0)(+().'$D

[*B'#)1,%&,; ,% ,+&, @1<'&$; #$1$ ,% $&.$+; /) 9y4y9 ,+ (%'%+&.(1,%&$ 2(%0)1,%&)/ 0)0$ ^(, -,.1'&, 1,=$.). ,/<',%,+&). +$#')/ 0, /)+ -,.+$%)+ ^(, (&'/'U)% ,+&)+ &,#%$/$BC)+3; ) +( >,U; #$%&.'<(3, ) .,0(#'. /) 0,-,%0,%#') &,#%$/*B'#) 3;,% #$%+,#(,%#'); ) 1,=$.). /) <)/)%U) #$1,.#')/ 0, /$+ -)C+,+^(, '%>',.&,% ,% #',%#') 3 &,#%$/$BC)D

E$% ,+&, -.$-*+'&$ ?)% +'0$ >).'$+ /$+ -.$B.)1)+ 0, )-$3$ )/) 9y4y9 ^(, ?)% #$%&.'<('0$ )/ 0,+)..$//$ 0, ,+&)+&,#%$/$BC)+ ,% 5+-)c); +' <',% /) 1)3$.C) 0, ,//$+ ?)% +'0$-.$B.)1)+ B,%,.)/,+ ^(, %$ ?)% +'0$ #$%#,<'0$+,+-,#C2'#)1,%&, -).) ,+&, @1<'&$ &,#%$/*B'#$D

[$+ ]<=,&'>$+ 0, ,+&, ['<.$ i/)%#$ +$%V

LD4,+#.'<'. /) +'&()#'*% 0,/ 7,#&$. H,#%$/*B'#$D

gD5+&)</,#,. /)+ -.'$.'0)0,+ 0, )#&()#'*% ,% 9y4y9D

PDG)>$.,#,. /) #$$-,.)#'*% ,%&., /)+ '%+&'&(#'$%,+ -_</'#)+.,/)#'$%)0)+ #$% /)+ -$/C&'#)+ ,% !+(%&$+ 7$#')/,+ 3 ,%E',%#') 3 H,#%$/$BC)D

QD5/,>). /) .,/,>)%#') +$#')/ 0, ,+&)+ H,#%$/$BC)+D

SD8.$1$>,. ,/ '%&,.\+ -$. /) 9y4y9 0, /$+ )B,%&,+ ,#$%*1'#$+3 +$#')/,+ .,/)#'$%)0$+D

8).) ,//$; +, ?) (&'/'U)0$ (%) 1,&$0$/$BC) 0, &.)<)=$ ^(, ?).,#$..'0$ +,'+ ,&)-)+ 3 ^(, ?) $#(-)0$ )-.$d'1)0)1,%&, (%-,.'$0$ 0, (% )c$ 3 1,0'$V

9D `%) -/)%'2'#)#'*% 0,&)//)0) 0, )#&'>'0)0,+D99D [) ,/)<$.)#'*% 0, (% ['<.$ 0, 8$%,%#')+ ^(, 2(,.$%

0,<)&'0)+ ,%

999D[)+ }$.%)0)+ +$<., /) 9y4y9 )/ +,.>'#'$ 0, /)+ -,.+$%)+#$% 0'+#)-)#'0)0 3 -,.+$%)+ 1)3$.,+ #,/,<.)0)+ ,%:)0.'0 ,% =(%'$ 0, ghhgD

96D ! -).&'. 0, /)+ #$%#/(+'$%,+ 0, 0'#?)+ }$.%)0)+ +, ,/)<$.*3 0'+&.'<(3* (% ['<.$ 6,.0,; -.,#,0,%&, 0,/ ['<.$ i/)%#$^(, -.,+,%&)1$+; )/ ^(, +, )0=(%&* (% 2$.1(/).'$ 0,,%#(,+&) -).) .,#)<). $-'%'$%,+; +(B,.,%#')+ 3 #.C&'#)+^(, -,.1'&',.)% 1,=$.)./$D

6D ! -).&'. 0, /) '%2$.1)#'*% $<&,%'0) ) &.)>\+ 0, ,+&)

,%#(,+&) 0, $-'%'*%; +, ,/)<$.* ,/ ['<.$ i/)%#$ ^(, +,-.,+,%&) ?$3D

69D G'%)/1,%&,; +, -.,-).* ,+&, )#&$ 0, -.,+,%&)#'*%D

[) 1,&$0$/$BC) (&'/'U)0) -).) ,/ 0,+)..$//$ 0,/ ['<.$ i/)%#$ +,?) <)+)0$ ,% /) #$%+&'&(#'*% 0, (%) +,.', 0, E$1'&\+ 35^('-$+ 0, H.)<)=$V

WX`% L24%$Q /. U-8")%0420 =-242$2-.0; #$1-(,+&$ -$.,/ :'%'+&,.'$ 0, H.)<)=$ 3 !+(%&$+ 7$#')/,+; .,-.,+,%&)0$ )&.)>\+ 0,/ >D;<O;U; 0,/ :'%'+&,.'$ 0, L%.)'%" EK.')2!28+"; .,-.,+,%&)0$ ) &.)>\+ 0, /) 4'.,##'*% Z,%,.)/0, 8$/C&'#) H,#%$/*B'#); 3 0,/ E$1'&\ 5+-)c$/ 0,F,-.,+,%&)%&,+ 0, :'%(+>@/'0$+ KL<OD>TD

WX`% U-8")%042 KQ')%'2 a.0$2-; '%&,B.)0$ -$. &\#%'#$+ 0,/

E,%&.$ 5+&)&)/ 0, !(&$%$1C) 8,.+$%)/ 3 !3(0)+ H\#%'#)+KE5!8!HT; -,.&,%,#',%&, )/ 9:75F7]; 3 ,/ 9%+&'&(&$ 0,i'$1,#@%'#) 0, 6)/,%#')D

WX`% L24%$Q /. L22-/%)"'%(); #$%+&'&('0$ -$. )/.,0,0$. 0,Oh .,-.,+,%&)%&,+ 0, &$0$+ /$+ )B,%&,+ ,#$%*1'#$+ 3+$#')/,+ .,/)#'$%)0$+ #$% ,+&)+ &,#%$/$BC)+D

WX`% <9#%,2 /. ?#$2-.0; 2$.1)0$ -$. PQ .,-.,+,%&)%&,+ 0,/)+ ,1-.,+)+; #,%&.$+ 0, 9y4; )01'%'+&.)#'$%,+ -_</'#)+ 3$.B)%'U)#'$%,+ 0, (+().'$+D

WX`% <9#%,2 /. L2)0#!$2-.0; #$1-(,+&$ -$. )/.,0,0$. 0,ghh -,.+$%)+ ,% .,-.,+,%&)#'*% 0, /$+ )B,%&,+ ,#$%*1'#$+3 +$#')/,+D

WXe (% &$&)/ 0, )/.,0,0$. 0, Lhhh =.-02)"0 L2)0#!$"/"01,0')%&, ,/ ,%>C$ 0,/ ['<.$ 6,.0, 3 ,/ 2$.1(/).'$ 0,,%#(,+&) ,%#).&)0$ #$% \/D

[) 1,&$0$/$BC) ,1-/,)0) ?) +'0$ -.$<)0) 3 0,-(.)0) ,% 0$+'%'#')&'>)+ )%&,.'$.,+ +,1,=)%&,+D

s) #$%&,1-/)0$ P 2)+,+ 0, 1)0(.)#'*% +(#,+'>)+V

WX8$%,%#')+ 0,<)&'0)+ ,% /)+ }$.%)0)+ 1,%#'$%)0)+;

WX['<.$ 6,.0, 3

WX['<.$ i/)%#$D

s)% -).&'#'-)0$ )#&'>)1,%&, .,-.,+,%&)%&,+ 0, &$0$+ /$+)B,%&,+ +$#')/,+ 3 ,#$%*1'#$+ .,/)#'$%)0$+ #$% ,+&)+&,#%$/$BC)+D

Page 67: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 67/76

6miscelánea

b omecánica¡ Revista de

39

>

s)% ,d'+&'0$ #$%&.$/,+ 0,/ B.)0$ 0, #$%+,%+$ )/#)%U)0$ ,% /)+0'2,.,%&,+ 2)+,+ 0, ,/)<$.)#'*%D

5/ -.$#,+$ 0, ,/)<$.)#'*% 0,/ ['<.$ i/)%#$ ?) $#(-)0$ (%-,.'$0$ -.$/$%B)0$; )/.,0,0$. 0, (% )c$ 3 1,0'$D

5% 0'#?$ -.$#,+$ ?)% -).&'#'-)0$ )#&'>)1,%&, /)+

!01'%'+&.)#'$%,+ 8_</'#)+ #$1-,&,%&,+ ,% !+(%&$+ 7$#')/,+ 3,% E',%#') 3 H,#%$/$BC)D

7, &.)&) 0, (%) 1,&$0$/$BC) ^(, ?) -.$#(.)0$ ,+&)</,#,. (%,^('/'<.'$ ,%&., /) ="-$%'%,"'%() 3 ,/ L2)0.)02; 3 ,%&., /)D"/#-"'%() 0, /)+ -.$-(,+&)+ #$%&,%'0)+ 2'%)/1,%&, ,% ,/['<.$ i/)%#$ 3 /) <7%'%.)'%"   0,/ -.$#,+$ +,B('0$ -).)#$%#.,&). 0'#?)+ -.$-(,+&)+D

`% )+-,#&$ 1,&$0$/*B'#$ ,+,%#')/ ?) +'0$ /) 0,+)B.,B)#'*% 0,,+&)+ &,#%$/$BC)+ ,% Lh +(<+,#&$.,+V

LD!3(0)+ H\#%'#)+ -).) /) 6)/$.)#'*%; H.)&)1',%&$ 3F,?)<'/'&)#'*%D

gD!3(0)+ H\#%'#)+ -).) /) :$>'/'0)0 3 ].&$-.$&\+'#)D

PD!3(0)+ H\#%'#)+ -).) /)+ 4,2'#',%#')+ 6'+()/,+DQD!3(0)+ H\#%'#)+ -).) /) !(0'#'*%D

SD!##,+'<'/'0)0 ) /) 9%2$.1)#'*% 3 ) /) E$1(%'#)#'*%D

OD!##,+'<'/'0)0 `.<)%C+&'#) 3 0, /) 50'2'#)#'*%D

ND!3(0)+ H\#%'#)+ -).) /)+ !#&'>'0)0,+ 0, /) 6'0) 4').')D

kD!##,+'<'/'0)0 )/ !(&$1*>'/ 3 ) /$+ :,0'$+ 0, H.)%+-$.&,D

MD:$<'/').'$ !0)-&)0$D

LhD!##,+'<'/'0)0 )/ 8(,+&$ 0, H.)<)=$D

E$1$ ,=,1-/$ 0, /$+ #$%&.$/,+ 0,/ B.)0$ 0, #$%+,%+$)/#)%U)0$; ,% /) '1)B,% -(,0, )%)/'U).+,; ,% (%) ,+#)/) LAS;/) >)/$.)#'*% 0,/ >)$.-Q0 /. !" >)%'%"$%B"; ,/ >)$.-Q0 /. !">)72-4"'%(); /) L"!%/"/ /. /%'H" >)72-4"'%() 3 ,/ a-"/2/. ?'#.-/2 #$% ,/ #$%&,%'0$ 0,/ ['<.$ 6,.0, -$. -).&, 0, /$+0'2,.,%&,+ .,-.,+,%&)%&,+ 0, /$+ )B,%&,+ ,#$%*1'#$+ 3+$#')/,+ #$%+(/&)0$+ K)/.,0,0$. 0, Lhhh -,.+$%)+T ) &.)>\+ 0,/) ,%#(,+&) 0, $-'%'*% ,%#).&)0) #$% 0'#?$ ['<.$ 6,.0,D

5% #$..,+-$%0,%#') #$% /$+ ]<=,&'>$+ ,+&)</,#'0$+ ,% ,+&)'%'#')&'>); /$+ F,+(/&)0$+ $<&,%'0$+ ?)% -,.1'&'0$V

WX4,+#.'<'. /) +'&()#'*% 0,/ 7,#&$. 0, /)+ H,#%$/$BC)+ )/+,.>'#'$ 0, /)+ -,.+$%)+ #$% 0'+#)-)#'0)0 3 /)+ -,.+$%)+1)3$.,+D

WXE$%#.,&). /)+ -.'$.'0)0,+ 0, )#&()#'*% ,% 9y4y9 ,% ,+&,@1<'&$D

WX4,2'%'. 1,0'0)+ #$1-/,1,%&).')+ -).) 1,=$.). ,/ '1-)#&$0, /)+ )#&'>'0)0,+ 0, 9y4y9 ^(, +, 0,+)..$//,%D

WX4,2'%'. 1,0'0)+ 0, )-$3$ +$#')/ ^(, -.,&,%0,% 1,=$.). ,/

(+$ 0, ,+&)+ &,#%$/$BC)+DWX8.$1$>,. /) #$$-,.)#'*% ,%&., /)+ '%+&'&(#'$%,+ -_</'#)+ #$%

#$1-,&,%#')+ ,% !+(%&$+ 7$#')/,+ 3 ,% E',%#') 3H,#%$/$BC)D

WX:,=$.). /) .,/,>)%#') , '%&,.\+ -$. /) 9y4y9 0, /$+ )B,%&,+,#$%*1'#$+ 3 +$#')/,+ '1-/'#)0$+D

4, /) 0,+#.'-#'*% 0,,+&, 7,#&$. +, $#(-)%/$+ LP -.'1,.$+ #)-CA&(/$+ 0,/ ['<.$ i/)%#$;^(, '%&.$0(#,% ,+&)+&,#%$/$BC)+; +,c)/)% /)+'&()#'*% 0, /) 9y4y9

,% ,+&, @1<'&$ 3,+&)</,#,%; -).) #)0)(%$ 0, /$+ Lh +(<+,#A&$.,+ ,% /$+ ^(, +, ?)%0,+)B.,B)0$ ,+&)+ &,#A%$/$BC)+; /) +'&()#'*%0, +(+ #$..,+-$%0',%A&,+ 1,.#)0$+; #$%+'0,A.)%0$ /$+ -.'%#'-)/,+)B,%&,+ ^(, /$+ #$1A-$%,% 3 (% <.,>,)%@/'+'+ ,+&.)&\B'#$ 0,/$+ 1'+1$+ ,% &\.1'A%$+ 0, -(%&$+ 2(,.&,+

3 0\<'/,+; $-$.&(%'0)A0,+ 3 )1,%)U)+D

5/ #)-C&(/$ LQ 3 _/&'1$ ,+&)</,#, /)+ QO /C%,)+ -.'$.'&).')+ 0,9y4y9 '0,%&'2'#)0)+u Lh B,%,.)/,+ ̂ (, )2,#&)% ) &$0$ ,/ +,#&$.3 PO .,/)#'$%)0)+ ,+-,#C2'#)1,%&, #$% /$+ 0'2,.,%&,++(<+,#&$.,+D

5+&, 1'+1$ #)-C&(/$ .,#$B, &)1<'\% gP 1,0'0)+ #$1-/,1,%A&).')+ 0, )-$3$ ) /) 9y4y9 ^(, -.,&,%0,% 1,=$.). /)&.)+#,%0,%#') -.@#&'#) 0, /)+ )#&'>'0)0,+ 0, 9y4 ^(, +,0,+)..$//,%D 8).) ,//$ +, '0,%&'2'#)% /C%,)+ 0, )#&()#'*% -).)1,=$.). /)+ +'%,.B')+; '%&,.)##'$%,+ 3 &.)%+2,.,%#')+ 0,#$%$#'1',%&$+ ,%&., /$+ 0'2,.,%&,+ )B,%&,+ 0,/ +,#&$.D

5+&)+ 1,0'0)+ #$1-/,1,%&).')+ -(,0,% )B.(-).+,; ,%

2(%#'*% 0, /) %)&(.)/,U) 0, +(+ $<=,&'>$+; ,% )^(\//)+ ^(,-,.+'B(,%V

WX4,+#.'<'. ,/ 1,.#)0$ 3 1)%&,%,. (%) >'B'/)%#') 0,/ 1'+1$-).) '0,%&'2'#). %(,>)+ $-$.&(%'0)0,+ 0, 9y4y9D

WX5+&)</,#,. (% 1).#$ 0, .,/)#'$%,+ ,%&., /) $2,.&) 3 /)0,1)%0) ^(, )/',%&, /) '%%$>)#'*% &,#%$/*B'#)D

WXZ,%,.). +,.>'#'$+ ,+-,#')/'U)0$+ 0'.'B'0$+ ) /$+ 0'2,.,%&,+)B,%&,+ 0,/ +,#&$.D

WX!(1,%&). /) #(/&(.) 3 2$.1)#'*% &\#%'#) 0, ,+&$+ )B,%&,+-).) 2)>$.,#,. (%) 1,=$. )#&'&(0 )%&, /) '%%$>)#'*%&,#%$/*B'#)D

                        

          

                        

            

                

 

             

           

                 

                   

            

                 

            

         

                 

          

    

                     

     

                        

              

                

              

                     

                  

                 

    

            

            

Page 68: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 68/76

6  misceláneaWX8$&,%#'). /$+ +,.>'#'$+ 0, ,%+)3$ 3 #,.&'2'#)#'*% 0,

-.$0(#&$+ 3 +,.>'#'$+ 0'.'B'0$+ ) /)+ -,.+$%)+ #$%0'+#)-)#'0)0 3 /)+ -,.+$%)+ 1)3$.,+D

WX8.$1$#'$%). /$+ -.$0(#&$+ 3 +,.>'#'$+ %)#'$%)/,+D

G'%)/1,%&,; ,/ ['<.$ i/)%#$ -.$-$%, gg 1,0'0)+ 0, )-$3$

+$#')/ $.',%&)0)+ ) 1,=$.). ,/ (+$ 0, ,+&)+ &,#%$/$BC)+ -$.-).&, 0, /)+ -,.+$%)+ #$% 0'+#)-)#'0)0 3 /)+ -,.+$%)+1)3$.,+D

8).) &,.1'%). ,+&) -.,+,%&)#'*%; #)<, +,c)/). &.,+ .,#$1,%A0)#'$%,+ B,%,.)/,+ 0, #).@#&,. <@+'#$V

WX4,<, .,#$%$#,.+, ,/ #).@#&,. ,+&.)&\B'#$ 0, ,+&, +,#&$. 30@.+,/, (% &.)&)1',%&$ ,+-,#C2'#$ ,% /$+ 8.$B.)1)+ 0,!-$3$ ) /) 9y4y9 K,% ,+&) 0'.,##'*% ,+&@ &.)<)=)%0$ ,/:'%'+&,.'$ 0, E',%#') 3 H,#%$/$BC) )/ 0,2'%'. /)+ @.,)+&,1@&'#)+ 3 -.'$.'0)0,+ 0,/ -.*d'1$ 8/)% Y)#'$%)/ 0, 9y4y9^(, ,+&).@ >'B,%&, ,%&., /$+ )c$+ ghhQ 3 ghhNTD

WX4,<, B).)%&'U).+, /) -).&'#'-)#'*% 0, /$+ (+().'$+ ,% /$+-.$3,#&$+ 0, 9y4y9 ^(, +, )#$1,&)%D

WX4,<, ,+&)</,#,.+, (% -)#&$ ,%&., &$0$+ /$+ )B,%&,+ ^(,'%&,B.)% ,+&, +,#&$. -).) 0'%)1'U)./$ 3 -$%,. ) 0'+-$+'#'*%0, /)+ -,.+$%)+ #$% 0'+#)-)#'0)0 3 /)+ -,.+$%)+ 1)3$.,+/$+ ,%&$.%$+; -.$0(#&$+ 3 +,.>'#'$+ ^(, /,+ -,.1'&)%0,+)..$//). (%) >'0) /$ 1@+ '%0,-,%0',%&, 3 -).&'#'-)&'>)-$+'</,D   ·

 A GRADECIMIENTOSSólo me resta dar las gracias, en nombre del Organismo Técnico-Gestor de este Libro Blanco, a todas laspersonas, entidades e instituciones que han participado en su desarrollo.

>

H,d&$ #$1-/,&$ 0'+-$%'</, -.*d'1)1,%&, #$% )##,+$ B.)&('&$,%V RRRF%6BF2-8S!%6-.-%"

Page 69: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 69/76

66noticias breves

>b omecánica¡ Revista de

39

=-.0.)$"'%() /.! C./;@<S>V@

5/ +'+&,1) -).) /) >)/$.)#'*% 2(%#'$%)/ 3 /) .,?)<'/'&)#'*% 0,-)&$/$BC)+ 0,/ ,^('/'<.'$ Y,0765R9i6 2(, -.,+,%&)0$

$2'#')/1,%&, 0(.)%&, /$+ 0C)+ O; N 3 k 0, 2,<.,.$ 0, ghhP; #$%1$&'>$ 0, /) #,/,<.)#'*% 0,/ #(.+$ I8$+&(.$B.)2C) 3F,?)<'/'&)#'*% 6,+&'<(/).J ,% /) G)#(/&)0 0, :,0'#'%) 0,6)/,%#'); $.B)%'U)0$ -$. /$+ 0$#&$.,+ })'1, :).#$ !/B)..);Y'#$/@+ 8\.,U G,.%@%0,U 3 F)2),/ i).$%)D

5/ +'+&,1) Y,0765R9i6 #$1<'%) -.(,<)+ 0, >)/$.)#'*% 0,-$+&(.$B.)2C) ,+&@&'#) #$% -.(,<)+ 0'%@1'#)+ 0, 1).#?)?(1)%) -).) -.$-$.#'$%). )/ ,+-,#')/'+&) (% C%0'#, +$<., /)>)/$.)#'*% 2'%)/ 0, ,^('/'<.'$ 0, (% -)#',%&,; 3 ?) +'0$0,+)..$//)0$ #$%&)%0$ #$% /) #$/)<$.)#'*% 0, ,+-,#')/'+&)+ 0,.,#$%$#'0$ -.,+&'B'$ ,% ,/ @.,); #$1$ ,/ 4.D i).$%) 3 ,/ 4.Dz('%U@; 0, /) `%'0)0 ]F[D 0,/ s$+-'&)/ E)+) 0, /) 7)/(0K6)/,%#')TD

<B"!#"'%() '!+)%'" /.! C./;@<S>V@E()&.$ +$% /$+ ?$+-'&)/,+ ^(, >)% ) #$/)<$.). ,% /) 2)+, 0,,>)/()#'*% #/C%'#) 0,/ +'+&,1) -).) /) >)/$.)#'*% 2(%#'$%)/ 3 /).,?)<'/'&)#'*% 0, -)&$/$BC)+ 0,/ ,^('/'<.'$ Y,0765R9i6V ,/s$+-'&)/ Z,%,.)/ [) :)%#?)AE,%&.$ ,% !/#@U). 0, 7)% }()%KE'(0)0 F,)/T; #$% /) #$/)<$.)#'*% 0,/ 4.D l%B,/ Z'/ K7,.>'#'$0, F,?)<'/'&)#'*%Tu ,/ s$+-'&)/ `%'>,.+'&).'$ 0, Z,&)2,KZ,&)2,; :)0.'0T; #$% /) #$/)<$.)#'*% 0,/ 4.D F'#).0$ 7)%UK7,.>'#'$ 0, ]&$..'%$/).'%B$/$BC)Tu ,/ s$+-'&)/ 7$% 4(.,&)K8)/1) 0, :)//$.#)T 0$%0, #$/)<$.).@ ,/ 4.D H$1@+ i).<,.@%K7,.>'#'$ 0, ]&$..'%$/).'%B$/$BC)T; 3 ,/ s$+-'&)/ E)+) 0, /)7)/(0 ,% 6)/,%#'); 0$%0, #$/)<$.).@ ,/ 4.D F)2),/ i).$%)K7,.>'#'$ 0, ]&$..'%$/).'%B$/$BC)TD

8).) #)0) (%$ 0, ,+&$+ ?$+-'&)/,+ +, ?) -.,>'+&$ /) #,+'*% 0,(% +'+&,1) Y,0765R9i6 0(.)%&, (% -,.C$0$ 0, %(,>, 1,+,+;/$ ^(, -,.1'&'.@ +( (&'/'U)#'*% ,% /) -.@#&'#) #/C%'#) 0').') 0,/$+ #'&)0$+ #,%&.$+ ?$+-'&)/).'$+D

?0"46!." a.).-"! /. <#-2!%8)"

5/ 9%+&'&(&$ 0, i'$1,#@%'#) 0, 6)/,%#') K9i6T 3 ,/ 9%+&'&(&$H,#%$/*B'#$ 0,/ :(,</, 3 !2'%,+ K!949:!T; )#$B',.$% 0(.)%&,/$+ -)+)0$+ 0C)+ LP; LQ 3 LS 0, 2,<.,.$; /) !+)1</,) Z,%,.)/0, 5(.$/'B%); !+$#')#'*% 5(.$-,) 0, E,%&.$+ 0, G$.1)#'*%7(-,.'$. 0, /) 9%0(+&.') 0,/ :(,</, 3 /) :)0,.)D

5%&., /$+ )#&$+ -.$B.)1)0$+ #$% 1$&'>$ 0, /) !+)1</,)Z,%,.)/; /$+ )+'+&,%&,+ .,)/'U).$% >'+'&)+ ) ,1-.,+)+2)<.'#)%&,+ #$1$ :(,</,+ Z'1\%,U +D)D 3 G,0,.'#$ Z'%,. +D)D;

)+C #$1$ ) /) 5+#(,/) `%'>,.+'&).') 0, 9%B,%',.C) H\#%'#)9%0(+&.')/ 0, /) `%'>,.+'0)0 8$/'&\#%'#) 0, 6)/,%#') K`86TD

E$% ,/ $<=,&'>$ 0, <(+#). 1,#)%'+1$+ ,2,#&'>$+ 0, 2$1,%&$0, /) '%%$>)#'*%; 3 ,% )&,%#'*% ) /$+ %(,>$+ .,&$+ ̂ (, -/)%&,)

,/ 69 8.$B.)1) :).#$ 0, /) `%'*% 5(.$-,); /) .,0 5(.$/'B%)+, ?) '%&,B.)0$ ,% /) #$%2,0,.)#'*% ,(.$-,) 9%%$>)v$$0;$.B)%'U)#'*% -).)B()+ ^(, '%&,B.) /)+ #()&.$ .,0,+ ,(.$-,)+K5(.$2$.&,#?; 5(.'2'; 5(.$v$$0 3 5(.$/'B%)T ̂ (, &.)<)=)% ,% /)2$.1)#'*% 3 /) '%%$>)#'*% &,#%$/*B'#) 0, /) '%0(+&.') 0,/1(,</, 3 /) 1)0,.)D

\"62-"$2-%2 /. <-82)24+"

4(.)%&, /) _/&'1)+,1)%) 0,/ -)+)0$1,+ 0, 1).U$ +,.,)/'U* /) '%+&)/)#'*%0, (% [)<$.)&$.'$ 0,5.B$%$1C) 0,/ 8(,+&$0, H.)<)=$ ,% ,/9%+&'&(&$ !+&(.')%$ 0,8.,>,%#'*% 0, F',+B$+[)<$.)/,+ K9!8F[T ,%]>',0$D

5/ /)<$.)&$.'$ ,+&@ #$1-(,+&$ -$. /)+ &.,+ )-/'#)#'$%,++$2&v)., 5.B$R9i6; 5.B$4'+R9i6 3 5.B]2'R9i6 3 /$+ %(,>$++'+&,1)+ 0, 1,0'0) .,#',%&,1,%&, '%#$.-$.)0$+ ) /) $2,.&)0,/ 9i6 ,% ,/ @1<'&$ 0,/ )%@/'+'+ ,.B$%*1'#$V 5.B$5:ZR9i6;5.B$8$+,R9i6 3 5.B$:$>R9i6D `% ,^('-$ 0, ,+-,#')/'+&)+ 0,/9i6 +, 0,+-/)U* ?)+&) /)+ '%+&)/)#'$%,+ 0,/ 9!8F[ -).) /)-(,+&) ,% 1).#?) 3 2$.1)#'*% 0,/ -,.+$%)/ 0,/ #,%&.$ ,% ,/(+$ 0, /)+ 0'+&'%&)+ )-/'#)#'$%,+D

L2)8-.02 >6.-2"4.-%'")2 /. L.)$-20 K.')2!(8%'20

[$+ 0C)+ Ph 0, 1).U$ 3 L 0, )<.'/ &(>$ /(B). ,% ,/ 8)/)#'$ 0,E$%B.,+$+ 0, 6)/,%#') ,/ 9 E$%B.,+$ 9<,.$)1,.'#)%$ 0,E,%&.$+ H,#%$/*B'#$+; $.B)%'U)0$ -$. /) G,0,.)#'*% 5+-)c$/)0, 5%&'0)0,+ 0, 9%%$>)#'*% 3 H,#%$/$BC) KG549HT 3 ,% ,/ ^(,?)% -).&'#'-)0$ 1@+ 0, Phh .,-.,+,%&)%&,+ 0, #,%&.$+ 0, gh-)C+,+ )1,.'#)%$+ 1@+ 5+-)c) 3 8$.&(B)/D

5/ #$%B.,+$ ?) 0)0$ #$1$ .,+(/&)0$ /) #.,)#'*% 0, (% E$1'&\9<,.$)1,.'#)%$ 0, E,%&.$+ H,#%$/*B'#$+ KE9E5HT -).)#$$.0'%). ,/ '%&,.#)1<'$ &,#%$/*B'#$ 3 0, '%2$.1)#'*%D 8$.$&.) -).&,; 4D 9c'B$ 7,B(.) 4C)U 0, 5+-)0); ?) +'0$ %$1<.)0$4'.,#&$. Z,%,.)/ 0, /) G,0,.)#'*% 5+-)c$/) 0, 5%&'0)0,+ 0,9%%$>)#'*% 3 H,#%$/$BC) KG549HTD

Page 70: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 70/76

8 noticias breves

b omecánica¡ Revista de

39

="-$%'%,"'%() .) \"62-"!%" P]]X

5/ 9i6 &(>$ (%) -.,+,%#') 0,+&)#)0),% /) _/&'1) ,0'#'*% [)<$.)/')#,/,<.)0) 0,/ g )/ S 0,/ -)+)0$ 1,+ 0,

)<.'/ ,% G,.') 6)/,%#')D E$% /)(<'#)#'*% 0, (% %$>,0$+$ +&)%0 0,Pg 1,&.$+ #()0.)0$+ +, )B/(&'%* &$0)/) $2,.&) 0, +,.>'#'$+ 3 )-/'#)#'$%,+

&,#%$/*B'#)+ 0,/ 9i6 .,/)#'$%)0) #$% /) -.,>,%#'*% 0, .',+B$+/)<$.)/,+ 0, &'-$ ,.B$%*1'#$D

[) 1(,+&.) 0,/ 9i6 #$%&* #$% /$+ _/&'1$+ ,^('-$+ 0, )%@/'+'+,.B$%*1'#$V 5.B$5:ZR9i6; 5.B$8$+,R9i6 3 5.B$:$>R9i6 3 +,0'+&.'<(3,.$% %(,>$+ 1)&,.')/,+ -).) /) 0'2(+'*% 0, +(+>,%&)=)+ 3 #).)#&,.C+&'#)+ ,%&., /$+ 1@+ 0, LgDhhh >'+'&)%&,+-.$2,+'$%)/,+ ^(, >'+'&).$% ,/ #,.&)1,%D

L2)'.0%() /.! =-.4%2 =O<@<O 

5/ 9%+&'&(&$ 0, i'$1,#@%'#) 0,

6)/,%#') K9i6T ?) +'0$ B)/).0$%)0$#$% ,/ -.,1'$ 8F565F ghhg; ,% /)#)&,B$.C) 0, 51-.,+)+ , 9%+&'&(#'$%,+;0'+&'%#'*% ^(, $&$.B) )%()/1,%&, /)!+$#')#'*% 8.$2,+'$%)/ 0, H'&(/)0$+7(-,.'$.,+ ,% F,/)#'$%,+ 9%0(+&.')/,+D5/ B)/).0*% +, #$%#,0, ,% >'.&(0 0,/$+ 1\.'&$+ #$%&.)C0$+ -$. /) /)<$. 0,/9i6 ,% -.$ 0, /) 0'>(/B)#'*% ,'1-/)%&)#'*% 0, /) 8.,>,%#'*% 0, /$+F',+B$+ [)<$.)/,+ ,% 5+-)c)D 5/

-.,1'$ 2(, ,%&.,B)0$ ) 8,0.$ 6,.); 4'.,#&$. 0,/ 9i6; ,/ -)+)0$0C) Q 0, )<.'/ ,% ,/ 1).#$ 0, /) 2,.') [)<$.)/')D

D#M.- E G%0'","'%/"/F,#',%&,1,%&, +, ?)% 0'2(%0'0$ /)+ #$%#/(+'$%,+ 0,/ 9E$%B.,+$ 9%&,.%)#'$%)/ :(=,. 3 4'+#)-)#'0)0; #,/,<.)0$ ,%6)/,%#') 0,/ gN 0, 2,<.,.$ )/ L 0, 1).U$ -)+)0$+D 5/0$#(1,%&$ #/)+'2'#) ,% 0'2,.,%&,+ @.,)+ &,1@&'#)+ &$0) /)'%2$.1)#'*% $<&,%'0)D [)+ @.,)+ 0,2'%'0)+ +$%V 9%&,B.)#'*%+$#')/ 3 +$#'$/)<$.)/u 7)/(0u ]#'$ 3 H',1-$ ['<.,u Y(,>)+H,#%$/$BC)+u Y'c)+ #$% 0'+#)-)#'0)0u :(=,. 3 7)/(0 :,%&)/u}(+&'#')u E$1(%'#)#'*% 3 !.&,+ 5+#\%'#)+u :)&,.%'0)0u7,d()/'0)0u 3 8$/C&'#)+ 0, Z\%,.$ 3 -.$-(,+&)+'%+&'&(#'$%)/,+D

8(,0, #$%+(/&).+, ,/ 0$#(1,%&$ C%&,B.$; ,% /) 0'.,##'*%VRRRF4%'2)8-.02F8B"F.0

P ARTICIPACIÓN EN JORNADAS, SEMINARIOS Y CONGRESOS  • • • • • • • • • • • • • • • • •

;#,.-7%'%. /. !20 L"4,20 /. Th$62!

].B)%'U)0$ -$. /) .,>'+&) ,+-,#')/'U)0) 7&)0') +, #,/,<.* ,/

7&)0')…+ 7-$.&+ H(.2 7(11'&V 5d-/$.'%B %,v B,%,.)&'$%++(.2)#,+ 2$. 2$$&<)//; ^(, #$%B.,B* 0(.)%&, /$+ 0C)+ O 3 N 0,:).U$ ,% ,/ l1+&,.0)1 !.,%) ) 1@+ 0, khh -,.+$%)+ ,% 0$+

 =$.%)0)+ 0, )-.,&)0) )B,%0)D 5/ ,>,%&$ #$%&* #$% /)-).&'#'-)#'*% 0, 0,/,B)#'$%,+ 0, /) G9G!; /) `5G! )+C #$1$ 0,.,-.,+,%&)%&,+ 0, QP -)C+,+ A'%#/(3,%0$ })-*%; E$.,); 9.@%;}$.0)%') 3 Y(,>) „,/)%0)A ,%&., /$+ ̂ (, +, '%&,B.)<)% 1@+ 0,gh )+$#')#'$%,+ %)#'$%)/,+ 0, 2_&<$/D

5/ 9i6; '%&,B.)0$ ,/ B.(-$ 0, ,d-,.&$+ ^(, )+,+$.)% ) /) G9G!3 ) /) `5G!; &(>$ (%) -.,+,%#') 0,+&)#)0) ,% ,+&,)#$%&,#'1',%&$ 2(&<$/C+&'#$ #$% /) -$%,%#') ) #).B$ 0,/'%>,+&'B)0$. }()% 6'#,%&, 4(.@ &'&(/)0) IH?, +?$#{ )<+$.-&'$%-.$-,.&3V +&)%0).0 ƒ <'$1,#?)%'#+J D

4(.)%&, /)+ =$.%)0)+ +, -(+$ 0, 1)%'2',+&$ ,/ #$%+,%+$ ,%&.,/) G9G!; /) ̀ 5G! 3 /)+ )+$#')#'$%,+ %)#'$%)/,+ 0, 2_&<$/ )#,.#)0, /) %,#,+'0)0 0, 1,=$.). /$+ -.$#,0'1',%&$+ 0, ,%+)3$+-).) /) ?',.<) ).&'2'#')/ 3 B,%,.). /)+ 1,=$.,+ +(-,.2'#',+-$+'</,+ -).) #)1-$+ 0, 2_&<$/D

a.0$%() G.,2-$%B"

5/ gk 3 gM 0, :).U$ &(>$ /(B). ,% !/<)#,&, ,/ 9 E$%B.,+$ 0,Z,+&'*% 4,-$.&'>) ,% E)+&'//)A[) :)%#?) <)=$ ,/ &C&(/$

 IF,2/,d'$%,+ +$<., ,/ 2(&(.$JD }$+\ F)1'.$; .,+-$%+)</, 0,/l.,) 0, i'$1,#@%'#) 4,-$.&'>) 0,/ 9i6; -).&'#'-* #$% /)-$%,%#') I[) '%>,+&'B)#'*%; ,/ 0,+)..$//$ 3 /) '%%$>)#'*% ,% /)

B,+&'*% 0,/ 0,-$.&,J )+C #$1$ ,% /) -$+&,.'$. 1,+) .,0$%0);,% /) ^(, +, 0,<)&',.$% )+-,#&$+ .,/)#'$%)0$+ #$% /)-.$</,1@&'#) 0, /) 2$.1)#'*% 0, /$+ B,.,%&,+ ,% /)+ )##'$%,+0, 0,+)..$//$ 3 0, '%%$>)#'*% ,% ,/ 0,-$.&,D

L2)8-.02 D#)/%"! /. L"!&"/2

}()% E)./$+ Z$%U@/,U; .,+-$%+)</, 0, /) 7,##'*% 0, E)/U)0$-).&'#'-* ,% ,/ 9 E$%B.,+$ :(%0')/ 0, E)/U)0$; $.B)%'U)0$ -$./) E$%2,0,.)#'*% 5(.$-,) 0, E)/U)0$ ,% i.(+,/)+ /$+ 0C)+ L 3g 0, !<.'/; #$% /) -$%,%#') &'&(/)0) IG'&&'%B +?$,+D H?, #.,)&'$%$2 2$$&v,). 0,+'B%,0 2$. #$12$.& )%0 -.$&,#&'$% $2 &?, 2$$&J 5% +( '%&,.>,%#'*%; }()% E)./$+ Z$%U@/,U 0,+&)#* #$1$ ,/0'+,c$ 0, #)/U)0$ $.',%&)0$ )/ (+().'$ 3 ,/ (+$ 0, %(,>)+

&,#%$/$BC)+; #$%#,-&$+ 3 -.$#,+$+ <)+)0$+ ,% /) <'$1,#@%'#)3 /) ,.B$%$1C) #$%+&'&(3,% '1-$.&)%&,+ >C)+ 0, '%%$>)#'*% 31,=$.) 0, /) #$1-,&'&'>'0)0 '%0(+&.')/D [)+ #$%#/(+'$%,+ 0,/E$%B.,+$ ,+&@% -(</'#)0)+ ,% /) -@B'%) a,< $2'#')/VRRRFR2-!/722$R."-'2)8-.00F'24

<9#%,"4%.)$20 G.,2-$%B20

].B)%'U)0) -$. /) !+$#')#'*% 0, Z,+&$.,+ 4,-$.&'>$+ 0, /)E$1(%'0)0 6)/,%#')%); +, #,/,<.* ,/ -)+)0$ 0C) S 0, )<.'/ ,%6)/,%#') /) O• }$.%)0) H\#%'#) +$<., 5^('-)1',%&$+4,-$.&'>$+D 5+&) =$.%)0) #$%&* #$% /) -).&'#'-)#'*% 0, /$+'%>,+&'B)0$.,+ H$1@+ „)1$.) 3 !%&$%'$ :).&C%,U; 0,/ l.,) 0,

>

Page 71: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 71/76

6noticias breves

b omecánica¡ Revista de

39

>

i'$1,#@%'#) 4,-$.&'>); ̂ (, -.,+,%&).$% /) -$%,%#') &'&(/)0)V I8.,+,%&)#'*% 0, /) Y$.1)&'>) `Y5D 5%+)3$+ 3 E$1,%&).'$+JD

G%0.12 <-82)(4%'2 /. =#.0$20 /. K-"6"M2

5/ -)+)0$ 0C) PL 0, ,%,.$ +, #,/,<.* (%) }$.%)0) +$<.,8.,>,%#'*% 0, /)+ [,+'$%,+ 0, 5+-)/0) ,% ,/ :,0'$ [)<$.)/;$.B)%'U)0) -$. E79AE79G 7,##'*% 7'%0'#)/ 0,/ !3(%&)1',%&$0, :)0.'0D 5% /) 1'+1) -).&'#'-* E)./$+ Z).#C) :$/'%);.,+-$%+)</, 0, /) +,##'*% 0, 5.B$%$1C) 0,/ 8(,+&$ 0,H.)<)=$; #$% /) -$%,%#') &'&(/)0) I4'+,c$ 5.B$%*1'#$ 0,-(,+&$+ 0, &.)<)=$D 5+&(0'$+ 0,+)..$//)0$+ -$. ,/ 9i6JD

<-82)24+" E U7%'%)"

5% ,/ 1).#$ 0,/ G$.$ I[) 5.B$%$1C) ,% /) ]2'#'%)J +, #,/,<.*,/ -)+)0$ O 0, 1).U$ ,% :)0.'0 /) 1,+) .,0$%0) &'&(/)0) I5/'1-)#&$ 0, /)+ Y(,>)+ H,#%$/$BC)+ ,% ,/ -(,+&$ 0, &.)<)=$J;

^(, #$%&* #$% /) -).&'#'-)#'*% 0, F$+) 8$.#).; .,+-$%+)</, 0,/) 7,##'*% 0, :(,</, 0,/ 9i6 =(%&$ ) .,-.,+,%&)%&,+ 0, /)G(%0)#'*% n$>){+; 0, /) `%'>,.+'0)0 8$/'&\#%'#) 0, E)&)/(c);0, /) G,0,.)#'*% Y)#'$%)/ 0, !+$#')#'$%,+ 0, 7,#.,&).')0$ 30, /) !+$#')#'*% 5+-)c$/) 0, E$1,.#'$ 5/,#&.*%'#$D

=-.B.)'%() /. O%.0820 \"62-"!.0

l/>).$ 8)B,; .,+-$%+)</, 0,/ Z.(-$ 0, i'$1,#@%'#)]#(-)#'$%)/; -).&'#'-* #$% /) #$%2,.,%#') I5.B$%$1C)V 4'+,c$5.B$%*1'#$ 0, /$+ 8(,+&$+ 0, H.)<)=$J ,% ,/ 9 5%#(,%&.$Y)#'$%)/ 0, 8.$2,+'$%)/,+ ,% 8.,>,%#'*% 0, F',+B$+ [)<$.)/,+;#,/,<.)0$ ,% Z'=*% K!+&(.')+T 0,/ g )/ Q 0,/ -)+)0$ 1,+ 0,)<.'/D 5+&, ,%#(,%&.$ &(>$ #$1$ $<=,&'>$ 2$1,%&). /) #$?,+'*%0, /$+ 0'+&'%&$+ -.$2,+'$%)/,+ ^(, &.)<)=)% ,% ,/ @1<'&$ 0, /)-.,>,%#'*% 0, .',+B$+ #$% ,/ 2'% 0, #$1-).&'. /)+ ,d-,.',%#')+;<(,%)+ -.@#&'#)+ 3 )>)%#,+ )/#)%U)0$+ 3 /$B.). )+C (%)1,=$.) #$%&'%() ,% ,+&, #)1-$D

;.8#-%/"/ E ;"!#/ .) .! K-"6"M2

5/ 9i6 -).&'#'-* ,% ,/ 999 E$%B.,+$ 0, 7,B(.'0)0 3 7)/(0 ,% ,/H.)<)=$ ^(, +, 0,+)..$//* ,% 6)/,%#') 0(.)%&, /$+ 0C)+ g )/ S)<.'/ 0, 2$.1) -).)/,/) )/ #,.&)1,% [)<$.)/')D [) -).&'#'-)#'*%0,/ 9i6 +, ).&C#(/$ ,% <)+, ) 0$+ -$%,%#')+ +$<., IF',+B$+51,.B,%&,+ ,% /) 8.,>,%#'*% 0, F',+B$+ [)<$.)/,+J 3 +$<.,

 I9y4 3 4$#,%#') ,% /) 8.,>,%#'*% 0, F',+B$+ [)<$.)/,+J )

#).B$ 0, E)./$+ Z).#C); .,+-$%+)</, 0, /) 7,##'*% 0,5.B$%$1C) 0,/ 8(,+&$ 0, H.)<)=$ 3 0, 8,0.$ 6,.); 4'.,#&$. 0,/9i6; .,+-,#&'>)1,%&,D

<4,!.2 E G%0'","'%/"/

[$+ 0C)+ PL 0, 1).U$ 3 L 0, )<.'/ &(>',.$% /(B). ,% /)`%'>,.+'0)0 0, !/<)#,&,; /)+ I99 }$.%)0)+ `%'>,.+'&).')+ +$<.,4'+#)-)#'0)0 GC+'#)V 51-/,$ 3 4'+#)-)#'0)0J; $.B)%'U)0)+ -$.E]E5:G5AG!:! 3 /) `%'>,.+'0)0 0, E)+&'//)A[) :)%#?)D 5%,//)+ -).&'#'-* !/<,.&$ G,..,.)+; '%>,+&'B)0$. 0, /) 7,##'*% 0,5.B$%$1C) 0,/ 8(,+&$ 0, H.)<)=$ #$% /) -$%,%#') &'&(/)0)

 I!3(0)+ H\#%'#)+ 3 !0)-&)#'*% 0,/ 8(,+&$ 0, H.)<)=$JD

`2-)"/"0 /. G%0.12

4,/ LQ )/ LO 0,/ -)+)0$ 1,+ 0, )<.'/ +, #,/,<.).$% /)+ P)+}$.%)0)+ 0, 4'+,c$; $.B)%'U)0)+ -$. [p5+#$/) 0p!.& ' 7(-,.'$.0, 4'++,%3 0, E)+&,//*D F$+) 8$.#).; .,+-$%+)</, 0, /) 7,##'*%

0, :(,</, 0,/ 9i6 -).&'#'-* #$% /) -$%,%#') &'&(/)0) IE$%&.'<(#'*% 0, /) 5.B$%$1C) )/ 8.$#,+$ 0, 4'+,c$ 0,:$<'/').'$JD

L2)8-.02 /. !" ;<OD<T

5/ 9i6 ,+&).@ -.,+,%&,#$% (% +&)%0 ,% ,/ QLE$%B.,+$ Y)#'$%)/ 0, /)7$#',0)0 5+-)c$/) 0,

F,?)<'/'&)#'*% 3 :,0'#'%) GC+'#) K75F:5GT ̂ (, &,%0.@ /(B). ,%7)%&)%0,. 0,/ P )/ O 0, }(%'$ ghhPD 5% ,/ +&)%0 0,/ 9i6 +,'%+&)/).@ ,/ %(,>$ 7'+&,1) 0, 6)/$.)#'*% 0,/ 5^('/'<.'$KY,0765R9i6T (% ,^('-$ '%&,B.)/ 0, )%@/'+'+; .,,0(#)#'*% 3

+,B('1',%&$ 0, &.)+&$.%$+ 0,/ ,^('/'<.'$ #$% .,+(/&)0$+B.@2'#$+ 2@#'/1,%&, '%&,.-.,&)</,+D

t2-!/ =HE0%'"! KH.-",E

!+'1'+1$ ,/ 9i6 -).&'#'-).@ ,% ,/ E$%B.,+$ 9%&,.%)#'$%)/a$./0 8?3+'#)/ H?,.)-3 Ki).#,/$%) 0,/ M )/ LL 0, }(%'$ ghhPT#$% /) -.,+,%&)#'*% 0, (% -*+&,. ) #).B$ 0, :• }$+\ 6'>)+;'%>,+&'B)0$.) 0, /) +,##'*% 0, !3(0)+ H\#%'#)+; +$<., ,/&,1)V i)/)%#, 4'+)<'/'&',+ F,?)<'/'&)&'$% v'&? G$.#, 8/)&,+D

5% ,+&, E$%B.,+$ 1(%0')/ ,/ 9i6 #$%&).@ &)1<'\% #$% (%+&)%0 0,1$+&.)&'>$ ,% ,/ ^(, +, -$0.@% #$%$#,. 0, -.'1,.)1)%$ ,/ +'+&,1) 0, -/)%&'//)+ '%+&.(1,%&)0)+ -$. &,/,1,&.C)i'$2$$&R9i6 3 /$+ '%+&.(1,%&$+ -).) >)/$.)#'*% 0, /)0'+#)-)#'0)0 Y,0R9i6D

7' /$ 0,+,); -(,0, #$%#,.&). #'&) -$. )%&'#'-)0$ -).) >'+'&). ,/+&)%0 0,/ 9i6 ,% )1<$+ #$%B.,+$+ K75F:5G 3 a8HT; //)1)%0$)/ &,/\2$%$V MO LPO Oh Pg K-,.+$%) 0, #$%&)#&$V [('+ F('UT

 V ISITAS  • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

T"6-%'")$.0 /. '"!&"/2 /. [2!")/"

5/ -)+)0$ LQ 0, 1).U$;/) .,0 0, 2)<.'#)%&,+ 0,#)/U)0$ ) 1,0'0) 0, /$+8)C+,+ i)=$+ s)%++,%G$$&#)., >'+'&* /)+ '%+A&)/)#'$%,+ 0,/ 9i6 -).)

$<&,%,. '%2$.1)#'*% +$<.,/$+ _/&'1$+ )>)%#,+ ,%-,.+$%)/'U)#'*% 0, #)/U)0$;)%@/'+'+  1$.2$/*B'#$ 0,/

-',; )-/'#)#'$%,+ E!4AE!: 3 ,/ +'+&,1) 0, 1,0'0) 0,-.,+'$%,+ 0,+)..$//)0$ -$. ,/ 9i6; i'$2$$&R9i6 | D

[$+ .,-.,+,%&)%&,+ 0, /)+ M 0,/,B)#'$%,+ 0, s)%++,% ,%0'+&'%&)+ #'(0)0,+ 0, s$/)%0) )-.$>,#?).$% /) >'+'&) -).)#$%&)#&). #$% )/B(%)+ ,1-.,+)+ 0, 5/0) K!/'#)%&,T; #$1$s$.1) 6)//, 3 E/,1,%& 7)/(& , '%&,.#)1<'). '%2$.1)#'*% +$<.,/)+ ?,..)1',%&)+ 3 -.$#,+$+ )#&()/,+ 0, 2)<.'#)#'*% 0,/#)/U)0$ $.&$-\0'#$ &)%&$ ,% +,.', #$1$ ) 1,0'0)D

51-.,+)V s)%++,% G$$&#).,V RRRF722$'"-.F)!

Page 72: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 72/76

0 noticias breves

b omecánica¡ Revista de

39

FORMACIÓN  • • • • • • • • • • • • • • • • • •

LbO;U; UOa?C>j?GU; =UO UKO?; <CK>G?G<;

=-.B.)'%() /. O%.0820 \"62-"!.0

6).'$+ '%>,+&'B)0$.,+ 0, /) 7,##'*% 0, 5.B$%$1C) 0,/ 8(,+&$0, H.)<)=$ K!/'#') 8',0.)<(,%); !/<,.&$ G,..,.)+; 8(.'2'#)#'*%E)+&,//* 3 E)./$+ Z).#C)T '1-).&',.$% #/)+,+ ,/ -)+)0$ 0C) LS0, ,%,.$ ,% ,/ IE(.+$ 0, H\#%'#$ ,% 8.,>,%#'*% 0, F',+B$+[)<$.)/,+ A G(%#'$%,+ 0, Y'>,/ '%&,.1,0'$J 0, Q ?$.)+ 0,0(.)#'*%; 3 /$+ 0C)+ gk; gM; Ph 0, ,%,.$ ,% ,/ IE(.+$ 0,H\#%'#$ ,% 8.,>,%#'*% 0, F',+B$+ [)<$.)/,+ A Y'>,/ 7(-,.'$.;5+-,#')/'0)0 5.B$%$1C) 3 8+'#$+$#'$/$BC) !-/'#)0)J 0, LS?$.)+ 0, 0(.)#'*%; )1<$+ $.B)%'U)0$+ -$. ,/ E,%&.$ 0,9%B,%',.C) 5#$%*1'#) 0, /) `%'>,.+'0)0 8$/'&\#%'#) 0, 6)/,%#')K`86TD

[$+ #'&)0$+ '%>,+&'B)0$.,+ '1-).&',.$% &)1<'\% (% 1*0(/$ 0,LO ?$.)+ ,% ,/ :)+&,. 0, 8.,>,%#'*% 0, F',+B$+ [)<$.)/,+

K,+-,#')/'0)0 5.B$%$1C)T $.B)%'U)0$ -$. /) `9:8 6)/,%#') /$+0C)+ gk 0, ,%,.$ 3 L; Q; LP 3 gh 0, 2,<.,.$D

T2-4"'%() .) <-82)24+"

4(.)%&, /$+ 0C)+ LQ )/ LN 0, ,%,.$ +, 0,+)..$//* ,/ #(.+$ IG$.1)#'*% ,% 5.B$%$1C) 0,/ 8(,+&$ 0, H.)<)=$J ,% /)+'%+&)/)#'$%,+ 0, [59! E,%&.$ 0, 4,+)..$//$ H,#%$/*B'#$ ,%:'c)%$ Kl/)>)TD H$0$ ,/ -.$2,+$.)0$ K!/'#') 8',0.)<(,%);!/<,.&$ G,..,.)+ 3 8(.'2'#)#'*% E)+&,//*T ,+ '%&,B.)%&, 0, /)7,##'*% 0, 5.B$%$1C) 0,/ 8(,+&$ 0, H.)<)=$D

DQ$2/2 <-82S>V@

5/ 0C) gN 0, ,%,.$ 8(.'2'#)#'*% E)+&,//*; 0, /) 7,##'*% 0,5.B$%$1C) 0,/ 8(,+&$ 0, H.)<)=$; '1-).&'* ,/ #(.+$

 I5>)/()#'*% 0, .',+B$+ )+$#')0$+ ) /) #).B) 2C+'#)D :\&$0$5FZ]A9i6J ,% /) `%'>,.+'0)0 0, [)+ 8)/1)+D 5+&, #(.+$2$.1)<) -).&, 0,/ I:)+&,. ,% 8.,>,%#'*% 0, F',+B$+[)<$.)/,+J $.B)%'U)0$ -$. ,+&) `%'>,.+'0)0D

<-82)24+" /.! =#.0$2 /. K-"6"M2

E)./$+ Z).#C) :$/'%); .,+-$%+)</, 0, /) 7,##'*% 0, 5.B$%$1C)0,/ 8(,+&$ 0, H.)<)=$; '1-).&'* /$+ #(.+$+ 0, I5.B$%$1C) 0,/8(,+&$ 0, H.)<)=$J; $.B)%'U)0$+ -$. G.)&,.%'0)0 :(-.,+-) ,%:)0.'0 KgMAPh 0, ,%,.$ 3 LMAgh 0, 2,<.,.$T )+C #$1$ ,/$.B)%'U)0$ -$. /) 1(&() :`8!; ,% +(+ '%+&)/)#'$%,+ 0, [/,'0);/$+ 0C)+ S 3 O 0, 2,<.,.$ <)=$ ,/ 1'+1$ &C&(/$ 3 #$% (%)0(.)#'*% 0, LQ ?$.)+D

?0.02-"4%.)$2 .) <-82)24+"

4,%&.$ 0,/ -.$3,#&$ I!+,+$.)1',%&$ ,% ,/ !%@/'+'+ 3 4'+,c$5.B$%*1'#$ 0, 8(,+&$+ 0, H.)<)=$J ^(, /) 7,##'*% 0,5.B$%$1C) 0,/ 8(,+&$ 0, H.)<)=$ ,+&@ //,>)%0$ ) #)<$ -).)0'>,.+$+ #,%&.$+ ,+-,#')/,+ 0, ,1-/,$ 0, G5!87 WE)+&'//) 3[,*%; +, '1-).&'* ,/ #(.+$ IG$.1)#'*% ,% )%@/'+'+ 3 )0)-&)#'*%0, -(,+&$+ 0, &.)<)=$ -).) -,.+$%)+ #$% 0'+#)-)#'0)0J 0(.)%&, /$+ -)+)0$+ 0C)+ gQ 3 gS 0, 2,<.,.$D [$+ -.$2,+$.,+0,/ #(.+$ 2(,.$% [$(.0,+ H$.&$+) 3 !/<,.&$ G,..,.)+D

<-82)24+" E G%0'","'%/"/

[$(.0,+ H$.&$+) 3 !/<,.&$ G,...,.)+; '%>,+&'B)0$.,+ 0, /)7,##'*% 0, 5.B$%$1C) 0,/ -(,+&$ 0, H.)<)=$; ?)% -).&'#'-)0$

,% ,/ IE(.+$ +$<., 5.B$%$1C) 3 4'+#)-)#'0)0D !0)-&)#'*% 0,-(,+&$+ 0, &.)<)=$J $.B)%'U)0$ -$. /) G(%0)#'* 8.'>)0) H)//,.+0, E)&)/(%3) ^(, +, #,/,<.* /$+ 0C)+ Q; S; LL 3 Lg 0, 1).U$,% i).#,/$%); #$% (%) 0(.)#'*% 0, gh ?$.)+D 5/ #(.+$ &(>$#$1$ $<=,&'>$ -.,+,%&). /$+ 1\&$0$+ 0, &.)<)=$ 3 /$+

-.$#,0'1',%&$+ #$%#.,&$+ -).) )%)/'U). 3 1$0'2'#). -(,+&$+ 0,&.)<)=$ 0,+0, /) -,.+-,#&'>) 0, /) )0)-&)#'*% ,.B$%*1'#) )-,.+$%)+ #$% 0'+#)-)#'0)0 3 /) -.,>,%#'*% 0, .',+B$+/)<$.)/,+D

LbO;U; UOa?C>j?GU; =UO <\ >V@

=-2E.'$2 O./LC\

[$+ 0C)+ P 3 Q 0, 1).U$ &(>$ /(B). ,/ IE(.+$ 0, G$.1)#'*% ,%E$1,.#'$ 5/,#&.*%'#$J; $.B)%'U)0$ -$. ,/ 9i6 ,% ,/ 1).#$ 0,/8.$3,#&$ F,0EY[; #$% ,/ )-$3$ 0,/ :'%'+&,.'$ 0, E',%#') 3H,#%$/$BC)D 5/ $<=,&'>$ 0, ,+&, #(.+$; ,% ,/ ^(, -).&'#'-).$%1@+ 0, Nh ,1-.,+)+; ,.) 1$&'>). -).) /) (&'/'U)#'*% 0, /)+Y(,>)+ H,#%$/$BC)+ 0, /) 9%2$.1)#'*%; 1$+&.). ) /)+ -31,+ /)

1,=$. 2$.1) 0, ,%&.). ,% ,/ #$1,.#'$ ,/,#&.*%'#$ 3 0). )#$%$#,. )+-,#&$+ =(.C0'#$+; 2'+#)/,+; +$#'$A#(/&(.)/,+ 3&,#%$/*B'#$+ 0,/ #$1,.#'$ ,/,#&.*%'#$D E$1$ %$>,0)0; ,/ #(.+$2(, 2'/1)0$ 3 -$+&,.'$.1,%&, 0'B'&)/'U)0$ 3 ,+&@ 0'+-$%'</,-).) +( 0,+#).B) ,% /) 0'.,##'*%V

RRRF%6BF2-8S,-2E.'$20S')!SD

T2-4"'%() K#$2-%&"/" " G%0$")'%"

5/ 9i6 ?) 0,+)..$//)0$ ,% ,/ _/&'1$ &.'1,+&., /$+ #(.+$+ 0,2$.1)#'*% &(&$.'U)0) ) 0'+&)%#') K,%V RRRF'"4,#0F%6BF2-8T-).) /)+ )-/'#)#'$%,+ i'$2$$&R9i6; n%OR9i6 3 5.B$4'+R9i6; 3&',%, -.,>'+&$ -.*d'1)1,%&, ,/ #(.+$ 0, )0',+&.)1',%&$ -).),/ (+$ 3 1)%,=$ 0, (% [)<$.)&$.'$ 0, 5.B$%$1C)D

s)+&) 2'%)/ 0, )c$ ,+&@ -.,>'+&) /) '1-).&'#'*% 0, /$++'B(',%&,+ #(.+$+ &(&$.'U)0$+ ) 0'+&)%#')V 4'+,c$ 0, -.$0(#&$+$.',%&)0$+ )/ (+().'$D !-/'#)#'*% 0, /) +,1@%&'#) 0, -.$0(#&$+3 0, /) '%B,%',.C) n!Y759u `+$ 3 -.,+#.'-#'*% 0, $.&,+'+ 0,1',1<.$ '%2,.'$. 3 $.&,+'+ -/)%&).,+u 5.B$%$1C) 3 -.,>,%#'*%0, .',+B$+ /)<$.)/,+ )+$#')0$+ ) /) #).B) 2C+'#) 0,/ &.)<)=$u4'+,c$ ,.B$%*1'#$ 0, -(,+&$+ 0, &.)<)=$u 5.B$%$1C) 34'+#)-)#'0)0u i'$1,#@%'#) 0, /) 1).#?) ?(1)%) %$.1)/3 -)&$/*B'#)u 3 !+,+$.)1',%&$ -.,>'$; )0)-&)#'*% 3)0',+&.)1',%&$ ,% ,/ (+$ 0, +'//)+ 0, .(,0)+D

PERSONAL IBV   • • • • • • • • • • • • • • • •

>CLUO=UO?L>UC<;

7, ?)% '%#$.-$.)0$ ,% ,/ _/&'1$ &.'1,+&., ) /) +,##'*% 0,!3(0)+ H\#%'#)+ -).) /) 4'+#)-)#'0)0V   D"-'20 ?!.,#&O.9#.)" K9%>,+&'B)0$.TD ! /) +,##'*% 0, Z,+&'*% 5#$%*1'#)V\#%0 U-$.8" /. !20 D3-$%-.0 KH\#%'#$ 7(-,.'$.TD !/ l.,) 0,Z,+&'*% 3 7,.>'#'$+ Z,%,.)/,+V @.-()%'" D%-" @.%)$%4%!!"KF,#,-#'*%TD

7, ?)% '%#$.-$.)0$ #$1$ i,#).'$+ ,% ,/ _/&'1$ &.'1,+&., ) /)+,##'*% 0, !-/'#)#'$%,+ H,#%$/*B'#)+V L"-!20 D"-$+) D#12&3 T-")'%0'2 `20Q [.-)3)/.& D#12&D ! /) +,##'*% 0,[)<$.)&$.'$ E,%&.)/'U)0$ 0, 5%+)3$+V D"-$" T"#0$%)2L"!!.M"D ! /) +,##'*% 0, :)&,.')/ 3 5^('-)1',%&$ -).) ,/4,-$.&, 3 ,/ ]#'$V `20Q ;")$%"82 L2-$Q0  3 ?)$2)%2 Du

>

Page 73: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 73/76

7noticias breves

b omecánica¡ Revista de

39

?0$2-8")2 \2&")2D ! /) +,##'*% 0, E)/U)0$V `20Q U!"02D.!%0 3 O"7".! T.--")/2 \!2-%0  D ! /) +,##'*% 0, !3(0)+H\#%'#)+ -).) /) 4'+#)-)#'0)0V `#") \(,.& ="0'#"!D

V?`?;

s)% 2'%)/'U)0$ +( 2$.1)#'*% ,% ,/ 9i6 ?0#)'%() ;")&K"-"&2)" ,% /) +,##'*% 0, 5.B$%$1C) 0,/ 8(,+&$ 0, H.)<)=$;T-")'%0'2 V"-'.!() \(,.& ,% /) +,##'*% 0, !3(0)+ &\#%'#)+-).) /) 4'+#)-)#'0)0; `2-8. T.--")/2 a"-'+" ,% /) +,##'*%0, !-/'#)#'$%,+ H,#%$/*B'#)+D

H)1<'\% ?) &,%'0$ /(B). /) 2'%)/'U)#'*% 0, #$%&.)&$ 0, ;%!B%"@%'.)$ V!"0 3 D"-%" /.! D"- V"-6.-3 `#") ,% ,/ l.,) 0,Z,+&'*% 3 7,.>'#'$+ Z,%,.)/,+D

 A SOCIACIÓN IBV   • • • • • • • • • • • • • •

?\K?;

5% ,/ _/&'1$ &.'1,+&.,; ?)% +$/'#'&)0$ +( )0?,+'*% ) /)!+$#')#'*% 9i6; ,% #)/'0)0 0, +$#'$ %(1,.).'$; /)+ +'B(',%&,+,%&'0)0,+V KO<KZJ ;F?F ,% ,/ l.,) 0, :(,</,u a>U;<==UJ;F\F ,% ,/ l.,) 0, E)/U)0$u D?mb>C<O @?\<CL>?J ;F\F ,%,/ l.,) 0, !3(0)+ H\#%'#)+u 3 LUD=U;?C LUC;KObLL>UC;F?FJ L?bL[U Z G<O>@?GU; ;F?F E @>GO<; ;F?F  ,% ,/l.,) 0, :)&,.')/ 3 5^('-)1',%&$ -).) 4,-$.&, 3 ]#'$D

 A CUERDOS M ARCO  • • • • • • • • • • • • •

[) ,1-.,+) )U(/,=,.) K?b\<\\ ;F?F   3 ,/ 9%+&'&(&$ 0,i'$1,#@%'#) 0, 6)/,%#') K9i6T ?)% +(+#.'&$ .,#',%&,1,%&, (%)#(,.0$ 1).#$ 0, #$/)<$.)#'*% -).) ,/ 0,+)..$//$ 0, -.$3,#&$+0, '%>,+&'B)#'*% ^(, )<).^(,% &$0$+ )^(,//$+ )+-,#&$+ ,% /$+

^(, )1<)+ -).&,+ &',%,% 1(&($ '%&,.\+D  

EN CONSTRUCCIÓN  • • • • • • • • • • • • •

Page 74: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 74/76

 Autorizado por la Dirección General deFarmacia y ProductosSanitarios para actuar como Laboratorio deEnsayos de Implantesde Traumatología y 

Cirugía Ortopédica 

Miembro de la International Association for Sport Surface Sciences (ISSS).Laboratorio acreditadopara la realización deensayos de pavimentosdeportivos.

Oficina de Transferencia de Resultados deInvestigación registrada (nº 88) por la CICYT.

Centro de Innovación y  Tecnología (CIT)registrado (nº 8) por la 

CICYT.

Miembro de la Federación Española deEntidades de Innovación

 y Tecnología (FEDIT).

Miembro de la RedEspañola de Seguridad

 y Salud en el Trabajo delMinisterio de Trabajo y 

 Asuntos Sociales.

La AsociaciónINSTITUTO DEBIOMECÁNICA DE

 VALENCIA dispone deun sistema de gestiónde la calidad certificadode acuerdo a la normaUNE-EN-ISO 9002:1994 por SGS ICS.

Miembro de la Red deInstitutos Tecnológicosde la Comunidad

 Valenciana (REDIT).

Laboratorio acreditadopor la FederaciónInternacional de Fútbol(FIFA ) para ensayar campos de hierba artificial.

Nº 001012Ensayos biomecánicos

Page 75: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 75/76

IMÁGENES UTILIZADAS EN LA REVISTA 

Portada interior delantera y posterior

pág. 66

créditos

pág. 4

pág. 38

pág. 10

pág. 14

Page 76: Revista Biomecanica IBV 39

8/19/2019 Revista Biomecanica IBV 39

http://slidepdf.com/reader/full/revista-biomecanica-ibv-39 76/76

    w    w    w .     i      b

    v .    o    r    g