Pleiades:‘De gevarenzone van burn-out’

29 april 2014

Pascal Van Loo – Arbeidspsycholoog & Organisatieadviseur

Kristin Adriaensen - Trainer

Saskia Szepansky - Coach-Psychotherapeut

PASAS – Wat we doen en wie we zijn

• Kennisdeling• Training tekenen• Workshops begeleiden• Train the Trainer

LEARNING CHANGE MEDIATION

• Visie vertalen in actie

• Verandering tekenen• Team Ontwikkeling• Procesbegeleiding

• Bemiddeling op het werk

• Conflict Coaching• Burn-out begeleiding• Rouw & emoties

Programma

1. Introductie: welk stress type ben jij?

2. Kadering: enkele cijfers, definitie, fysiologie

3. Getuigenis van Pascal

4. Wat kan ik eraan doen?

4. Interactieve workshops

5. Afronding door HR en napraten

Welk stress type ben jij?

BRON: Auteur Carien Karsten

1. Turbo type

- Je bent zeer productief.- Bij stress doe je er nog een schepje bovenop.- Bij stress schakel je over op een hogere versnelling.- Bij stress ga je meer controleren.

De stresshormonen schieten omhoog. Turbotypes zeggen vaak:

‘Het lukt me helemaal niet meer te ontspannen, ik voel me altijd

opgejaagd.'

2. Crash type

- Je hebt een hoge output in je werk.- Je bent een echte multi-tasker. - Je voelt echter geen waarschuwingssignalen.- Crasht als de stress je te veel wordt.

Je kunt dan helemaal niets meer, ligt uitgeput op de zetel. Het risico op burn-out is bij dit type het grootst. Als dit type instort, zeggen anderen vaak dat ze het helemaal niet verwacht hadden. Het crashtype leek zo sterk ...

3. Hooggevoelige type

- Je raakt door kleine dingen al uit evenwicht.- Je angsten worden geactiveerd.- Je angsten remmen je af bij stress.

In nare situaties breng je je boosheid en agressie niet naar buiten, maar richt die tegen jezelf. Een typerende uitspraak voor hooggevoelige types: ‘Ik voel dat er heel wat talent in me zit,

maar het komt er niet uit.'

4. Bore out type

- Je raakt gestresseerd door onderbelasting. - Eenmaal gestresseerd, trek je je terug en ben je nauwelijks meer te motiveren. - Soms onderbelasten bore-outtypes zich uit angst voor een burn-out.

Het paradoxale is dan dat juist wat gevreesd wordt, gebeurt. Je voelt je angstig als je pijn voelt en haakt af met vage klachten zoals maagkramp, buikpijn, hoofdpijn of een licht gevoel in je hoofd.

9

Burn-out

1.Cijfers2.Definities van burn-out3.Burn-out is een fysieke toestand4.Wat je kun je doen?

Cijfers over STRESS - België

Bron: www.werkbaarwerk.be

Definitie 1: burn-out

De persoon raakt chronisch uitgeput, wordt cynisch en voelt zich meer en meer onbekwaam op het werk.

Maslach en Leiter (1997)

Definitie 2: Burn-out

= een negatieve, aanhoudende gemoedstoestand die verband houdt met het werk, die voorkomt bij “normale” individuen.

UitputtingGevoel van onbekwaamheidDemotivatieDysfunctioneel gedrag op het werk

Shaufeli et all. (2003)

Emoties en fysiologie

Emotie is een bewuste beleving van fysiologische processen in ons biologisch systeem.

(boek: uw brein als medicijn)

Burn-out

Individueel– Fysiek– Persoonlijkheidskenmerken

Relationeel– Wisselwerking met omgeving– Sociale steun

Burn-out: wat is het niet?

Burn out ≠ ‘stress’Burn out ≠ ‘depressie’Burn-out ≠’posttraumatisch stress syndroom’Burnout ≠cvs

Wel veel gelijkaardige kenmerken

Depressie – burn-out

Burn-out:– Wel willen, maar niet kunnen

• ENERGIE STOORNIS

Depressie:– Niet willen, maar wel kunnen

• STEMMINGSSTOORNIS

Stress – burn-out

Stress ten opzichte van burn-out:

– Stress: tijdelijk karakter (van enkele minuten tot enkele dagen)

– Stress: verhoogd energieniveau (in plaats van verlaagd zoals bij burn-out)

– Verhoogde alertheid

stress

Chronische stress(langer dan 3 mndn)

Burnout in 1 rol

uitputtingsdepressie

Uitputting

Burnout in meerdere rollen

Chronisch medische aandoeningen

CVS

Bron: Prof. Dr. Elke van Hoof - VUB

Stress

Een gezonde stressrespons is acuut en kort.

Nadien stabiliseert de stressrespons terug naar rust.

Gezonde stress duurt kort

Stress is een helpende reactie

Zonder stress is erGeen innovatieGeen vooruitgangGeen zelfinzichtGeen zelfontwikkeling

Reptielen brein in actie!

Reptielenbrein

Het reptielenbrein zorgt voor het automatisch regelen van:AdemhalingBloedsomloop Hartslag Temperatuurregeling

Zorgt ook voor voeding en voortplanting en

VECHTEN of VLUCHTEN

De koppeling tussen 'waarneming' en 'actie' is zeer kort.

Limbisch systeem

Het limbisch systeem zorgt voor:Onthouden van gebeurtenissenzodat we ze kunnen herhalen of vermijden.

Plezierige dingen: herhalenOnplezierige zaken: vermijden

Neo-cortex

Neo-cortex zorgt voor:Het opdoen van kennisLeervermogenGebruiken van een taalAnalyseren en oplossen van problemenCreativiteit & logisch denken

Hormoonhuishouding

Bij langdurige stress:Adrenaline en cortisol raken op

– Er komen dan ook geen dopamine en andere hormonen meer vrij die voor positief gevoel zorgen

Nog veel onduidelijkheid over hormonale werking

Afbeelding

Burn out – Acuut plat vallen

Autonoom zenuwstelsel

De sympathicus • het gaspedaal van je lichaam. • overleven in levensbedreigende situaties, te vechten, te vluchten en

te presteren.• De stof die hier bij hoort, is adrenaline.• Het sleutelwoord is: ACTIE

De parasympathicus• het rem pedaal en de "acculader" van je lichaam• verantwoordelijk voor herstel, reparatie, opbouw en rust. • Als de parasympathicus actief is, daalt je hartslag, daalt je bloeddruk,

krijgen je spieren en organen voldoende bloed en zuurstof. • Zorgt voor regeneratie, lichamelijke ontspanning,

reparatieprocessen. • Het sleutelwoord voor de parasympaticus is: HERSTEL

Risicofactoren op het werk?

WerkdrukEmotionele belastingTaakvariatieAutonomieRelatie met leidinggevendeConfrontatie met pesten

Bron: www.werkbaarwerk.be

Wie loopt PERSOONLIJK veel risico?

PerfectionistenHarde werkersVerwachtingen van anderen belangrijkWerk en identiteit liggen dicht bij elkaar

• Werkgerelateerde factoren• Persoonlijkheidsfactoren

Burn-out is een energieprobleem dat voortkomt uit een afstemmingsprobleem tussen mens en omgeving.

Is werk de oorzaak?

Je ziet het niet meer zitten

Change ArchitectArbeidspsycholoog

+32 477 29 94 45pascal.vanloo@pasas.be

Pascal Van Loo

Learning MediationChange

Van opbranden naar opnieuw ontbranden

Persoonlijke getuigenis

35

36Created with Haiku Deck

Photo by chrismar - Creative Commons Attribution-NonCommercial License http://www.flickr.com/photos/14334258@N00

37

Burn-out uit zich op 3 niveau’s

38

• Lichamelijke signalen• Emotionele signalen• Gedragssignalen

Hoe herken ik burn-out?

Lichamelijke signalen vermoeidheid en uitgeblust gevoelverlaagde weerstand, je voelt je niet lekkervaak hoofd-, rug- en spierpijnveranderende eetlust of slaapgewoontenkoude voeten en handen: warmteregelingdaling van energiehartkloppingen, hyperventilatie

Hoe herken ik burn-out?

Emotionele signalengevoel van mislukking en twijfel aan jezelfopgesloten, verslagen en hulpeloos gevoelisolement, je voelt je alleen in deze wereldtoenemende cynische en negatieve uitstralingdaling controlegevoellagere motivatiefrustratie, angst, prikkelbaardualiteit: de job verlaten of blijven

Hoe herken ik burn-out?

Gedragssignalengeen contact met anderenje frustraties op anderen botvierenagressiviteitlager vermogen om goed te presterenafwezigheid van kortere of langere duur

42Photo by nickwheeleroz - Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike License http://www.flickr.com/photos/7762644@N04 Created with Haiku Deck

Impact van burn-out

43

44Photo by attila acs - Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike License http://www.flickr.com/photos/59002344@N00 Created with Haiku Deck

Impact van burn-outNormaal Burn-out put

Emmer 100 20

Piekeren 8 16

Slechte nachtrust 10 20

Alcohol 10 20

Suiker 10 20

Ruzie 10 20

Tegenslag 5 10

4 pagina’s lezen 5 10

Kinderen op de achterbank 8 16

Autorijden 6 12

Iemand terugbellen 3 6

Papieren CM invullen 3 6

Rechtstaan op de bus 5 10

Doorsijpelende mail werk 8 16

Eten maken 3 6

TV kijken 3 6

Liggen en rusten 1 2

TOTAAL 98 196

Impact van burn-out

Ligge

n en ruste

n

Papieren CM

invu

llen

TV kijke

n

4 blz leze

n

Autorijd

en

Kinderen op de achterb

ank

Slech

te nachtru

st

Suike

r05

101520253035

Burn-out putNormaal

Wat heeft geholpen?Slaapbegeleiding 1

Sportcoaching 1

Mindfullness 3

Gewichtsverlies 3

Rusten 5

Therapie 5

Loopbaancoaching 5

Burn out coaching 5

Hormonen 7

Leuke dingen doen 7

GR wandelen in natuur 8

Muziek: DJ en cello 7

Partner: gestalttherapeut, ervaringsdeskundige 8

Dromen 7

Vrienden en familie 8

Cranio- sacraal therapie 8

Vitaminen 8

Glutenvrij 8

Zen scanning 8

Kine 10

Zelfanalyse 10

Suikervrij dieet 10

Wat heeft geholpen?

02468

1012

1 13 3

5 5 5 57 7 7 7

8 8 8 8 8 8 810 10 10

Impact helende werking

49Photo by adihrespati - Creative Commons Attribution License http://www.flickr.com/photos/29224712@N08 Created with Haiku Deck

50Photo by theqspeaks - Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike License http://www.flickr.com/photos/83261600@N00 Created with Haiku Deck

PASASLearning Change Mediation

VOV Lerend Netwerk

Sint-Jans-Berg Klooster

Cello

Los Magnificos

Bemiddelaar

Energy Ville Transitie

Relatie kinderen

Stap verder in aanvaarding dood

Vision Quest

51

Wat kun je eraan doen?

Besluit: Burn-out

Impact op professioneel, sociaal en persoonlijk levenHet overkomt de meest betrokken medewerkersJe omgeving vangt pas laat signalen opJe hebt het zelf niet door Energiestoornis als gevolg van chronische stress en roofbouwHerstel vraagt tijd en begeleiding …

1. Slim recupereren

2. Energiegevers thuis en op het werk

Positief menselijk contact (oxyticine)waardering voor elkaar onderlingSociale steun geven en vragen

3. Waardering en vertrouwen geven

Gevaren van burn-out

Reële gezondheidsrisico’s niet zienGewone stress van het leven benoemen als burn-outSociaal isolementHoge kosten door langdurig of veelvuldig verzuim

Tips op een rijtje

1. Gezond eten.2. Gepast bewegen.3. Kalmeer uw centrale zenuwstelsel.4. Uw slaapschuld aflossen.5. Laat uw favoriete gif staan. 6. Een uitgeputte voedingsketen aanvullen met

vitaminen, mineralen en andere essentiële voedingsstoffen.

7. Geef uw lichaam zuurstof. Diep ademhalen bevordert uw biochemie en herstelt het gezonde ritme van uw zenuwstelsel.

8. Geniet elke dag. Hebt u nog plezier? 9. Bevorder zelfontplooing: u kunt zelf kiezen hoe u uw

leven wilt leiden.

Inter(actie) in team

Persoonlijk leiderschap in mijn team

– persoonlijke waarden delen– waardering geven en ontvangen– welke impact heb ik op iemand?– wat denk jij dat ik denk dat jij denkt?

Of: teamdynamieken rond Burn-out

Links SAS nog aanvullen

www.burnout.nl