t

n e g o t i a ,

I N T E R

H E N R I C U M I V , G A L L I C N A V A R R 2 E Q U E ,

C A R O L U M I X , s v e c i a : r e g e s ,

ACTA.

D I S S E R T A T I O A C A D E M I C A ,

QUAM V E N I A A M P L . F A C U L T . P H I L . U P S A E .

P. P.

M a c s . V I I . H F L M I S E H B I O M )

a d Ar c h i v u m r e g n i a m a n u e n s i s e . o .

ET

P . A G A T H O N P E T T E R S S O N ,

U P L A N D O RO SL AG I.

IN AU D ITO R IO GUST AVIA NO v. x j u n i i m d c c c x l .

II. P . M . S.

P. II.

“ V

H O L M I M ,TYPIS N O R D S T R Ö M I A N 1 S , 18-10 .

KOISUNGENS TROTJENARE,

ÖF VERSTE-LÖJTNANTEN OCH RIDDAREN a f K. M. SVÄRDS­

O R D E N ,

HÖGVÄLBORNE FRIH ERRE,

H e r r JO H A N G lIST . B A N E RTILL SJÖÖ,

SAMT

HÖGVALBORNA FRIHERRINNAN,

F r u M A R IA N A B A N E R ,

FÖDD B Å Å T Ift,

I DJUPASTE ÖDMJUKHET

AF

V. AGA TH ON P R T T K R S S O R .

BRUKS PATRON ESS A N ,

VÄLBORNA,

F r u M A I t l 1 C Ö I R A D I ,

lö n u 1 4 1 'S F I i 5

I STÖRSTA Ö DM JUKHET

AF

V. AGATHON P E T T E R S S O N ,

ok m i.oAKTi: FöalumiR

H E L G A D T

AF

AGATHOH .

17

phano tie St. Catharina vcro testimonium e Can-

cellaria regia 3 0 ) , a Philippo Scheding 3 1 ) et

Erico Elai 3 2 ) subsignatum , quod ille litteras

regis Galliae rite mandasset, redditum est.

Conditiones a Stcphano de St. Catharina actac,

deliberandae et dijudicandae deinde fuerunt, pro­

positae. Ad Senatores regni primum relatae, ab

30) Q uod ad C ancellariam regiam hujus temporis atti­n e t , diligentissimam Caroli curam liujus ordinandae si­lentio praeterire non possum us. l)u x Sudermanniae, jam 1592, Cancellariam suam ita d isp osu it, ut eam in adm inistrationes definitas (his temporibus = expeditio­n e r , departementer) d iv ideret, quarum quaeque Secre­tario suo esset mandata. Haec vero et a lia , a Carolo in ch oata , perficere magno Gustavo Adolpho in fatis fuit.

31) P h ilip p u s S ch e d in g ; D om inus ad Arnö et S ch ed v i, 1578 Arbogiae natus , patre Christophoro von Schei- ding , qui ex M eissnia in Sueciam transmigraverat. Ad Academ ias externas litteris artil»usque elegantissim e in­stitutus atque eru ditus, in patriam reversus est. In aula et cancellaria Caroli IX ex cep tu s , mox ad E lecto­rem R h en anu m , Land Gravium Ilassiae et Jacobum , Anglia: regem , m issus e s t , maximis quidem rebus sibi mandatis. Aula; regiae pra:fectus (IIof-Marskalk) 1606. Suprem us ad exercitum in L ivonia Commissarius (G e- neral-Kommissarie) 1607. G ubernator Narvae a. e. Gu­bernator Estoniae 1628. Praeses Tribunalis Dorpatensis 1634. f 1646.

C fr. Gezelii Biogr. L exicon T. 3. p. 12. von Stiem - m a n , Höfdingaminne , T . 2. p . 198. E ju sd em , A d els- M atrikel, T . 1. p . 237. U g g la , Svea Rikes Rådslängd, lleg istr . 1606. P. 2. fol. 49 e. a.

3a) Secretarius ad Cancellariam regiam.Ji

ill is , d. 2 8 Novem bris, verbis cau tiss im is , rejectae

fuerunt 3 3 ). Ad Academiam quoque Upsaliensem,

a Carolo denuo restitutam 3 4 ) , Johannes Georgii7 O(Rosenhane) 3 5 ) , supremus regni Secretarius (”Rik-

33) Rådslag i Kon. Sigism unds ocli Carl IX': s tid. Fol. 76. Vide Append. Lilt. F .

34) C fr ' Privilegia Academiae Upsal. a C arolo , d. 15 Martii 1595 , dala 5 quae , in originali perscripta, cx obscuris liuinidisque Archivi regni cellis nuperrime sunt protracta. Sigillum Caroli ex hisce est sublatum , et sigilla Consiliariorum tantummodo restant. Hacc enim privilegia postea ipse irrita declaravit, de quibus haec ex Instructione, D:nis L udbert Cawer et Joh. S k y tte , d. 14 Novembr. 1606 data , adferre nobis liceat: — — *— »Till thet tridie theres (Professor.) begerings- p u n c t, att Academ ien m edh dhess personer måtte o - hehindrat niuthe och beholle dhe Privilegier ocli Fri­h e ter , som dhem afl' oss äre gifne. Der skole wåre uthskickede sw are t i l l , och förfråge hw ad för Privile­gier the m e n e : A r ihet dhe som w ij m ed R ihzens R a d /i h a ft re underskr i f w i t , då wele w ij dem in ihet hestå , u th a n dhe skole g ifw e dhem iillbakas f r å n sigh ig e n , Sedhen w eele wij w äl latlie gifwe dhem sndane Privilegier och friheter, att the skole ware be­låtne m ed och som i andre Evangeliske Academ ier är bruk eliged t, D och effter detta Landz lägenheett.» R e - gistrat. 1606. P. 2 :a , fol. 106.

35) Johannes Georgii ( R osenhane) ad T orpam , filius Georgii Johan n is, qui nom en Rosenhane excepit. Su­prem us regni Secretarius 1599. Legatus ad Germaniam et Daniam pluries m issus. Munus C ancellarii, sibi ob la tum , detrectavit. Tostea Consiliarius Christinae, reginae C aroli, et Gubernator arcis Nycopensis. Natus 1562, -j- 1624. Auctor opusculi cu jusdam , quod in­scribitur »Chronologiskt Diarium öfvcr det som i S v c-

19

sens Qfverste Secreterare”) 3 6 ) , et Johannes Skytte ,

praeceptor Gustavi Adolplii principis 3 r ) , missi

su n t , ut litteras Caroli regis, cl. 1 7 Novembris

rige händt i början af ar 1597 , med ett företal för år 1001.» — Filii tres Barones facti.

C f r . Gezelii Biogr. Lex. T. II. p . 380. v. Stiern- m a n , Matrikel T . I. p . 85. E jusd. Höfdingaminne. Registr. 1599. P. 2. fol. 91. e. a.

36) Iisdem fere officiis functurus, quae postea fuerunt mandata Archivario regn i; lioc vero nom en temporibus G ustavi Adolplii primum exstat. Quantam auctoritatem temporibus Caroli IX m unus hoc habuerit, ex Append. Litt. L . satis elucet. De fatis Archivi regni vide »Till Kongl. Maj:t Underdånigst Betänkande angående Kongl. Riks-Archivets skick och anstalter till dess upprätthål­la n d e ; afgifvet den 20 October 1837» ab lllustr. Hans Järta. Stockholm 1840.

sr) Johannes S k y l le , antea Schroderus. Nat. 1577. Sum tibus et im pensis C aro li, X1Y tantum annos natus , in terras exteras profectus e s t , et XV annos natus Marburgiae laudatissimam »de primis Sueciae habitatori­bus» orationem liabuit. In Germania versatus , pluri­mas edidit Dissertationes in M athem atice, P hilosoph ia , E loqu en tia , Historia. Anno 1599 in Sueciam reversus, in Gancellaria regia Secretarius exceptus est. 1600 ad Land Gravium Hassiae legatus m issus. 1602, »ordini­bus regni auctoribus» praeceptor Gustavi Adolplii con­stitutus (Cfr. Registrat. 1602 d. 10 Ju lii; fol. 33). Jo- hannis qu oqu e, Ducis Ostro Gothiae, praeceptor. 1603 nobil. nomine Skytte (d. 4 Julii 1603 , nomine Schroderi exstat. Registr. fol. 153). 1608 legatus ad Angliam de­signatus , ut principissam Elisabetham Gustavo Adolpho in matrimonium peteret; qua in legatione quoque ac­cessionem Caroli ad foedus Ilallense , ab Henrico cum quibusdam Germaniae principibus junctum , huic offer­ret. 1617 Consiliarius regni. 1620 Praises rerum Ca-

20

1 6 0 5 datas, Professoribus mandarent eorumque

sententiam de conditionibus Stephani de St. Ca-

tharinae acciperent 3 *Q. Htc ab illis quoque rejectoe

fuerunt, quippe quoe 1 ) pactis antea constitutis

contrariae essent; 2 ) religionem veram funditus

everterent; 3 ) familiam regiam maximo quidem

damno afficerent.” Quo responso accepto, Axelius

Oxenstierna 3 9) e t , quem nominavimus, Johannes

Georgii, d. 9 Decembris anni ejusdem, Upsaliam

meralium (President i Raknekainmaren). Aliis quoque maximis rebus sibi mandatis, -j- 1C45.

(J '} ' Minne al Riks—Radet Herr Friherre Jolian b k y tte , a f h . M. branzen: Svenska Akadem iens Handl. D el. 6. Ärem inne öfver RiksR. Joh. S k y tte , af Claes Gartz. Svenska Yitterhets-Akadem iens Handl. D el. 5. v. Stiernm an, Höfdingaminne e. a.

38) Litterae Caroli ad Professores inter alia haec habent v erb a : - —■ »Och eflter udi alie landh och K onun-garijke pläger ware brukelig att mann rådfrågar sig i Höglärde Academ ier om Rådh både i wTärdzlige och andehge saker; Derfore bafw e wij icke helle w eelet late gaa forbij , att gifwe ider här om tillkienne och begiere ederlt radhsamme betenckiande hw adh wrij udi sådant förslagh skole giöre.» Registr. 1605. P. 2. fol. 239.

Quae verba Caroli observanda existim anus, quippe quae significant, apud nos quoque in usu fu isse , in re­bus majoris momenti sententias virorum doctorum vel Responsa pruden tum , quae d icu n t, excipere; qui m os his quoque temporibus apud quosdam fuit observatus (ex. gr. de Professoribus Goettingensibus , a rege E rn e- stio expulsis). D e quibus responsis cfr. »Eichhorns Deutsche Privatrecht, p . .»

30) 1‘ata illustr. hujus viii magis nota sunt , quam quae Jieic exponantur.

missi su n t , ut ex Professoribus quaererent, num ,

conditionibus pacis rejectis, ad bellum gerendum

q u id d a m , uti alii Uplandiae c ives , conferre vellen t:

legati quoque conditiones quasdam pacis concilian­

dae , a Carolo ipso propositas et cum Stephano de St. Catharina com m unicatas, iis praelegerent et senten­

tiam eorum de hisce acciperent; quas si Professores

rejicerent, remedium quoddam aliud a Carolo pro­

p o s itu m , legati iis mandarent 4 0 ).

Conditiones pacis jungendae, a Stephano de

St. Catharina propositae, quum Senatoribus regni

et Professoribus Academiae Upsal. displicuissent, in

comitiis Oerebrogiac, mense Aprili 1 6 0 6 convocatis ,

actae, in his q uoque , Senatoribus auctoribus,

rejectae fuerunt, quippe quae ”originem Papae R o­

m a n o , consortio hujus Suecisque exsulibus debe­

rent” 4 1 ). Jam ante comitia Oerebrogensia litterae

Henrici reg is , d. 1 0 Februarii 1 6 0 6 datae, Carolo

traditae fuerunt; in quibus ille ab hoc p et it , ut ipse conditiones pacis cum rege Polono consti­

tuendae proponat; ad quae Carolus in litteris , d.

1 6 Martii d a t i s 4 2 ) , respondit: ”se conditionibus

p er Stephanum de St. Catharina llenrico propo­

sitis adhuc adhaerentem, ab imperio Sueciae, ordi­

n ibus regni invitis, minime desistere posse.” Prae-

40) Registr. 1605. P. 2. fol. 257.

41) Riksdagshandlingar 1606.

4*) In »W arhafltiger Abdruck der M issiven, etc.a

tcrca nefandas quasdam insidias, Barthio Jesuita ,

familiarissimo Sigismundi confessionatore 4 3 ) , aucto­

re , a Petro P etrosa4 4 ) , Laurentio Borlangio 4 5 )

et Carolo Nicolai 4 5 ) , ob bancce rem jam in vin­

cula conjectis , vitae suae structas, uti documenta

animi Sigismundi infestissimi, exponit.

Ordinibus regni conditiones propositas , ut

antea diximus rejicientibus, negotia haec baud u l ­

terius processerunt 4 6 ) ; ne vero bona Henrici opera

hac in re omissa vel minime respecta v ideretur,

litterae quaedam, d. 3 0 Aprilis 1 6 0 6 datae 4 r ) , in

43) Idem sa n e , quem W arm holtz auctorem libelli cujus- dam calumniis nefandis conferti, 1603 B runsberg, sub titulo »Jesuiter Sjiiegel» ed iti, m em orat, nom ine Fridr. Bartsch.

44) P e liu s Petrosa vel Petrus Erici Rom anow ilz. Ad Academias externas litteris eruditus, in Italia J. U. D . creatus est et in religionem Catholicam transversus. In patriam reversus et in Cancellaria regia excep tu s, anno 1604, ad Imperatorem Romanum legatus m issus est (Vide »Obligation d. 29 Sept. 1604.» R eg. fob 340). Ob negotia clandestina cum Sigismundo acta deinde in carcerem conjectus, confessione sub tormentis facta, in com itiis Oerebr. 1606 poenas capitis dedil.

C fr. W erving , Sigism unds och Cari den IX:s Hi­storia. D . 2. p. 117 et 134.

45) S tu d iosi, in Suecia n a ti, exteris in terris litteris eru­d iti, religioni Catholicae d ed iti, qui P. Petrosam in Sueciam comitati sunt. W erv in g , II. 134.

46) Henricum IV tamen postea quoque paci inter Caro- lum et Sigismundum con cilian d ae deditum invenim us.

4T) Acta Historica 1605 — 11. Riksdagshandlingar 1606.

23

Poloniam tnissoe sunt, in quibus ordines regni

Sueciae, litteris, ut ipsi dicunt, Hcnrici, Galliae

regis connnoti, conditiones quasdam pacis consti­

tuendae (propositis tamen Stephani de St. Catha­

rina contrarias) proponunt. Hae vero , tamquam

plurimi ejusmodi conditiones, antea et postea pro­

positae, nullum habuerunt eventum.Indolem ipsam finemque proprium negotii

hujus, per Stephanum de St. Catharina act i , di­ligenter perspicientes, non possumus q u in , sen­

tentiae ordinum senatusque regni adhaerentes, con­

siliis Catholicorum et Suecorum exsulum , partibus

Sigismundi faventium, id tribuamus. Quorum illi

ad potestatem suam in regnis septentrionalibus re­

stituendam omnem dederunt operam; cujus rei

perficiendae in his paratissimos habuerunt socios.

Inter hosce Laurentius N orvegus, quem ”Ivloster-

Lasse” vulgo dixerunt, vir nefandae in rebus Sueciae

memoriae, praecipuus eminet; qui temporibus ipsis,

quibus negotia, quae exp osu im us, quam maxime

acta su n t , cum Jesuitis intime conjunctus, consilia stru x it , ut terras septentrionales sub Papam R o­

manum redigeret 4 8 ). Hunc sociosque hujus sane

spectant verba ordinum senatorumque regni, antea

48) W erv in g , T . II. p . 118.Jesuitas tempore hoc in plurimis Europre terris

consiliis suis vastissimis quam maxime deditos inveni­mus , quorum documenta praebent, praeter Sueciam , D a n ia , Anglia et Gallia.

24

citata. Negotia haec ex Henrico primario liaud

esse orta, sed a Stepbano de St. Catharina quasi

sponte incepta, e verbis quibusdam Caroli regis praeterea elucet 4 9 ).

Ardens vero Henrici hac in re perficienda

studium magna hujus consilia , in quibus praepa­

randis tunc quam maxime est versatus, probare

videntur. Controversias enim omnes, inter p opulos

Europae exortas, dirimendas suscepit; ut aliquando socii foederis designati, studio desiderioque eodem

moti, viribus eo majoribus concordiaque etiam

firmioribus domui Ilabsburgicae resisterent. H cn-

ricum vero haec consilia, Carolo tam adversa p ro­

movisse, multis tamen mirandum forsan v ideatur ,

praesertim animo repetentibus, illum huic praeci­

puum inter duces foederis magni locum designasse.

Hujus vero rei rationem tum in studio Henrici

Papam 'Romanum sibi obstringendi participcmque societatis magnae conciliandi tum in opinione

49) Litterae Caroli a«l Renatum de V ertelay , jam citatae , in quibus Hernicus Steplianum de St. Catharina com­m endate (»commentere» = rekommendera) dicitur.

60) Hoc quoque profectum e s t , uti significant verba i i* c Sully : »Le Pape lui-m em e , qui devoit passer pour le plus difficile å gagner n’y paroissoit pas insensib le. Lorsque j’eus dit un jour au n o n ce , que je songeois äi laire son rnaitre r o i , il me remercia de cctle parole „ comme de la meilleure nouvelle , qu’il put jam ais, d i- soit-il, apprendre ä sa sainteté.» Mem. de Sully, VII. 357

CJr. Hisloire de Henri le G rand, par Hardouiu — Pcrefixe. Paris 1822 , p. 351*.

25

ejus, quod P o lon ia , uti propugnaculum Europae,

quam maxime esset firmanda j l ) , liabemus.

Carolum , Suecise regem, conditiones has acci­

pere umquam in animo habuisse, minime quidem

probari potest; ei vero exoptatissimam animos se­

natorum ordinumque regni explorandi occasionem praebuerunt. H i e n i m , conditionibus pacis rejicien­

d is , bellum cum Polonc> rege necessarium profi-

ten tes , onera atque impensas belli quasi sponte

sua hoc modo ipsi susceperunt.

Nullas majoris quiidem momenti res inter

Hernicum et Carolum , per an nos, proxime se­

q u e n tes , actas, invenim us, nisi quae Jacobo von D ijk 5 2 ) , J- bJ. D . , ad Galliam a Carolo misso,

»L ’on auro.it augmento ses forces en lui appliquant toutes les conquetes sur les in iid e le s , et en terminant å son avantage les disputes , qu’elle a avec ses voisins.» Mem. de S u lly , T . V III , p . 202.

5 2 ) Jacobus yon D i jk , J. U . D . et postea Consiliarius aulae regia: (Hof-R&d). Vir ex Hollandia o r tu s , in mi­nisterio Caroli ex ce p tu s , plurima eaque maxima nego­t ia , nom ine ill iu s , eg it; quibus dexterrime perfectis, magnam auctoritatem gloriamque est assecutus et inter primos hujus temporis legatos locum obtinuit. D . 26A prilis 1609 a C arolo c o n s t i tu tu s — »fur ein emH offrath in n a llen n F ran tzösiscb en n uud N ied lan d isch en S a ch en zu g e b r a u c h e n , od er au ch a u s s e r h a l b d essem fur ein ab gesau d t an and. K önige , C h u r u n d F u r ste n , lle r r e n u n d S tä t te n , in u n n scrn a n gelegen cn n geschal -

26

m andate fuerunt. Carolus, postquam rev coronatus

e s t , litteras, d. 2 6 Aug. 1 6 0 7 datas, ad Hernicum

misit,• quibus in litteris loedus, inter Gustavum I

et Franciscuni II, reges , p actu m , se confirmatu­

rum denuo obtulit Qua legatione excepta,

len-)> Praeter viaticum victumque ei designan-tur Thai. 1000.

Cfr. »Bestiillung fiir D octor Jacob von Dijk» die Clt* ( Q s k Registr. 1609, fol. 113* quae Registratura p mima praebet de negotiis Caroli cum civitatibus aliis et praecipue cum Hollandia). Anno eodem in H ollan- diam ablegatus: Instr. dat. d . 4 Maji j 1. c . Litterae laudatissimi liujus viri, ex H ollandia missae, in Archivo regni servantur.

53) Registr. 1607. TT. fol. 150.

lhrc legatio praecursoria quodammodo est habenda; quam mox subsequeretur alia , quas, a Cardlo m issa ’ cum llenrico ageret. — Jacobus von D ijk , initio armi 1608, ad legatos H ernici, D:nos Jeannin et de R u ssy , m Hollandia versantes, ab illo m issu s, cum bis de foedere inter Galliam et Sueciam jun gen d o , egit. Cui foederi H ollandi, ut Hernicus d ic it, obstiterunt: — — — )>L on dit aussi que ceux des Provinces Unies ne desireront pas que nous contractions avec luy (Char­les) une p lus estroile in te lligen ce , å cause de la jalousie du com m erce, que nous pouvons establir par le m oyen d icelle en nostre R oyaum e, dout ils retirent de present le profit.» Lettres de Henry IV ä Mss. Jeannin el de Russy le 8 Avril 1608. E x litteris D:ni Yilleroy ad Jeannin , die eodem datis, haec adferre liceat: »11 est certain que nous ne pouvons faire grand estat de l ’a - nntié du R oy de Pologne — a cause de son alliance avee la m aison d ’Autriche.»

( Jr . »Les Negotiations du M:r President Jean n in ;» Paris 1656, fo b , p. 301 — 302. Append. Litt. M.

27

nulla q u id em exstant in ter hos p r inc ipes n eg o t ia ,

anteq u am qua? ad H enric i consilia Europa? refor­

manda? p rox im e s p e c t a r e n t , serio agi coepta sunt:

ista vero referim us ad p articu lam opu scu li nostri

I I I .

N egotia inter Carolum et Henricum de foedere magno contra domum Ilabs- burgicam , et pairtes Suecue in repu - blica Christiana >ab Ilenrico designata.

Jam mature et E l i sa b e th a , Angliae, ct H e n -

r ic u s , Galliae p r in c ip e s , res Dania? e t Suecioe resp i­

c ie n t e s , et em inen tis s im is Christiani IV et Caroli IX

v ir tu t ib u s c o m m o ti , in his m axim am spem p o s u e ­

r u n t 5 4 ). C a ro lu s , q u i acerrim us P rotes tan t ism i

v in d e x pluries jam p r o c e s s e r a t , ip se , bello p ro

p atria et re lig ione ad h u c f lagran te , de foedere

q u o d a m E vangelico in ter G a l l ia m , A n g l ia m , IIo l-

land iam et pr inc ipes q uosdam Germania? eg it ° 5 );

54) Elisabetha dicere solita est: nil quidem e s se , quod foederi, inter reges Galliae, Angliac, Daniae, et SueciiB constitu to , resistere posset. C fr. Mera, de Sully. T. IV . p. 411.

55) V ide »Instruction for Grefve Johan at Nederländer­na» d. 14 Aug. 1 6 0 2 .----------- • »Ther the m edh Konun­gen i Frankrijke, Drottningen i Engelandh och andre Chur och Furstar i T yslan d , liade lust att ingå någett förbundh med H. F . N. , så är H. F. N. thertill icke obenägen. Och w ill II. F . N. liafue them sjelfve hem - stellt hvadh som them kan synes herutinnan till att

28

idemque omnibus fere legatis, ad principes ct ci­vitates Europae m issis , mandavit. Pluries eum atren-

tem invenimus de foedere quodam * ’ contra isu­perstitionem Pcipisticam et ambitionem H ispa­nicam j quae verba Caroli duplicem foederis hujus

i in em , et religiosum et po liticu m j abunde signi­

ficant. Domus enim H absburgica, infestissima

quidem Sueciae boatis ex s t it i t , non tantum quippe

qua? Sigismundo societate et affinitate esset intime

conjuncta , sed etiau quae ipsa regnis septentriona­libus avidissima in lia ret 5 6 ).

Carol us

gure. Men Cond tionerna tillkomme therpå H. F. N. SJ'nes att att samme förbundh kunde blifve oprättet, them hafver H. F. N. gifvit Wälrte Grefve Jolian nå- gorlunda till att första.» Registr. 1002, fol. 122.

Ille »Grefve Johan» Johan n es, Com es Nassoviensis , in ministerio Caroli exceptus , verisimile fuit.) Litteris d. 25 O ctobr. 1C07 ad Gubernatorem arcis E lfsburgensis, SöfFringh Jön sso n , m issis, Carolus d ic it, notitias Lubeca sib i esse adlatas , regem Hispaniae classem quandam , quae in Sueciam impetum faceret, instruxisse ; qua de causa milittes Elfsburgam et Gullbergam contra­hendos gubernatori imperat. Registr. fol. 135. I). 4Novembr. a. e. ad eundem Carolus scrib it, regem Hispaniae classem »centum et quinquaginta navium (»100 Skepp och 50 Gialejor») arm asse, denuoque igitur ea­dem praecipit, qiuia incertum e sse t , quo haec specta­ren t, ------------ »ty fa r l ig lie p ra c h lile r älire förhandenelniru wij dem föirstå kunne.» Registr. fol. 143. D . 6 Novem br. litterae Caroli de iisdem rebus datae. Quae quidem litterae taim crebrae metum Caroli haud exiguum testantur. De comsiliis Hispaniae, hoc tempore structis , Helsingburgam obitinend i: cfr. Cei. G eijer , Svenska Svenska Folkets H listoria, D . 3 , p. 113.

%